Werken met groepsplannen in het VO Schoolpsychologencongres 2013
Werken met groepsplannen in het VO Schoolpsychologencongres 2013
Werken met groepsplannen in het VO Schoolpsychologencongres 2013
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Werken</strong> <strong>met</strong> <strong>groepsplannen</strong> <strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>VO</strong><br />
Naar handel<strong>in</strong>gsgericht werken<br />
<strong>Schoolpsychologencongres</strong> <strong>2013</strong><br />
15 maart <strong>2013</strong><br />
Arjan Clijsen
Programma workshop<br />
Aanleid<strong>in</strong>g<br />
Doel en uitgangspunten<br />
Ontwerpen eigen onderwijszorgroute<br />
Handel<strong>in</strong>gsgericht werken <strong>met</strong> <strong>groepsplannen</strong><br />
Ervar<strong>in</strong>gen pilotscholen<br />
Positie en rol psycholoog/orthopedagoog<br />
Discussie en vragen
Aanleid<strong>in</strong>g HGW <strong>met</strong> <strong>groepsplannen</strong> <strong>VO</strong><br />
Onvrede <strong>in</strong>dividuele handel<strong>in</strong>gsplannen<br />
Toename en verdicht<strong>in</strong>g problematiek leerl<strong>in</strong>gen<br />
Handel<strong>in</strong>gsverlegenheid docenten <strong>in</strong> omgaan <strong>met</strong><br />
verschillen (passend onderwijs)<br />
Meer aandacht voor talentontwikkel<strong>in</strong>g<br />
Stimuleren doel- en opbrengstgericht werken<br />
Naar een doorgaande onderwijszorg <strong>in</strong> school<br />
Stappen <strong>in</strong> de onderwijszorg en de<br />
resultaten ervan meer transparant
Stell<strong>in</strong>g<br />
<strong>Werken</strong> <strong>met</strong> veelheid aan <strong>in</strong>dividuele handel<strong>in</strong>gsplannen<br />
is onhaalbaar en onuitvoerbaar voor docenten
HGW <strong>met</strong> <strong>groepsplannen</strong> <strong>in</strong> <strong>VO</strong><br />
Nog onontgonnen terre<strong>in</strong><br />
Zoektocht . . . . . . . .
Korte discussie<br />
In <strong>het</strong> PO is HGW <strong>in</strong>middels gemeengoed en wijd verspreid.<br />
Wat zijn verschillen <strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>VO</strong> waar je <strong>met</strong> HGW reken<strong>in</strong>g<br />
mee moet houden?
Onderwijszorgroutes <strong>in</strong> <strong>het</strong> <strong>VO</strong><br />
www.onderwijszorgroutesvo.nl
Doelgroep<br />
VMBO<br />
HA<strong>VO</strong>/VWO
Uitgangspunten<br />
• Afstemm<strong>in</strong>g op onderwijsbehoeften leerl<strong>in</strong>gen<br />
• Uitgaan positieve kwaliteiten leerl<strong>in</strong>gen<br />
• Preventief<br />
• Doel- en opbrengstgericht<br />
• <strong>Werken</strong> <strong>met</strong> <strong>groepsplannen</strong><br />
• Samen <strong>met</strong> de leerl<strong>in</strong>g en de ouders<br />
• Stappen zijn transparant<br />
• Docenten en mentor zijn beslissend<br />
• Groepsbesprek<strong>in</strong>gen zijn ‘smeerolie’<br />
• Zorgfunctionarissen: accent verschuift<br />
van leerl<strong>in</strong>g- naar docentbegeleid<strong>in</strong>g
Omslag <strong>in</strong> denken en handelen<br />
Van deficit-denken<br />
naar<br />
handelen vanuit onderwijsbehoeften
Ontwerp = maatwerk per school
Ontwerp eigen onderwijszorgroute<br />
Die past bij:<br />
De visie en ambities van school<br />
De organisatie van onderwijs en zorg<br />
De overlegstructuur <strong>in</strong> school<br />
De <strong>in</strong>terne zorgstructuur en samenwerk<strong>in</strong>g <strong>met</strong><br />
externe partners
Basisontwerp<br />
vakoverstijgend<br />
GROEPSNIVEAU:<br />
De cyclus HGW<br />
IHP<br />
realiseren<br />
5) Opstellen<br />
groepsplan<br />
6) Uitvoeren<br />
en evalueren<br />
groepsplan<br />
4) Clusteren<br />
leerl<strong>in</strong>gen<br />
<strong>met</strong><br />
vergelijkbar<br />
e<br />
onderwijs-<br />
behoeften<br />
plannen<br />
waarnemen<br />
leerl<strong>in</strong>gen<br />
1) Groeps-<br />
overzicht<br />
2) Signaleren<br />
leerl<strong>in</strong>gen die<br />
extra aandacht<br />
nodig hebben<br />
begrijpen<br />
3) Benoemen<br />
onderwijs-<br />
behoeften
Vakoverstijgend<br />
SCHOOLNIVEAU<br />
IHP<br />
realiseren<br />
5) Opstellen<br />
groepsplan<br />
6) Uitvoeren<br />
en evalueren<br />
groepsplan<br />
4) Clusteren<br />
leerl<strong>in</strong>gen<br />
<strong>met</strong><br />
vergelijkbar<br />
e<br />
onderwijs-<br />
behoeften<br />
plannen<br />
waarnemen<br />
leerl<strong>in</strong>gen<br />
1) Groeps-<br />
overzicht<br />
2) Signaleren<br />
leerl<strong>in</strong>gen die<br />
extra aandacht<br />
nodig hebben<br />
begrijpen<br />
3) Benoemen<br />
onderwijs-<br />
behoeften
Vakoverstijgend<br />
Bovenschools niveau<br />
IHP<br />
realiseren<br />
5) Opstellen<br />
groepsplan<br />
6) Uitvoeren<br />
en evalueren<br />
groepsplan<br />
4) Clusteren<br />
leerl<strong>in</strong>gen<br />
<strong>met</strong><br />
vergelijkbar<br />
e<br />
onderwijs-<br />
behoeften<br />
ZAT Extern:<br />
plannen<br />
waarnemen<br />
leerl<strong>in</strong>gen<br />
1) Groeps-<br />
overzicht<br />
2) Signaleren<br />
leerl<strong>in</strong>gen die<br />
extra aandacht<br />
nodig hebben<br />
begrijpen<br />
3) Benoemen<br />
onderwijs-<br />
behoeften<br />
SWV<br />
Jeugdzorg
Vakspecifiek<br />
Coach<strong>in</strong>g docent<br />
IHP<br />
realiseren<br />
5) Opstellen<br />
groepsplan<br />
6) Uitvoeren<br />
en evalueren<br />
groepsplan<br />
4) Clusteren<br />
leerl<strong>in</strong>gen <strong>met</strong><br />
vergelijkbare<br />
onderwijs-<br />
behoeften<br />
plannen<br />
waarnemen<br />
1) Groeps-<br />
overzicht<br />
Vaksectie<br />
Kernteam<br />
2) Signaleren<br />
leerl<strong>in</strong>gen die<br />
extra aandacht<br />
nodig hebben<br />
leerl<strong>in</strong>gen<br />
3) Benoemen<br />
onderwijs-<br />
behoeften<br />
begrijpen<br />
Overleg <strong>met</strong> mentor
Cyclus handel<strong>in</strong>gsgericht werken<br />
6) Uitvoeren van<br />
<strong>het</strong> groepsplan<br />
5) Opstellen van<br />
<strong>het</strong> groepsplan<br />
4) Clusteren van<br />
leerl<strong>in</strong>gen <strong>met</strong><br />
vergelijkbare<br />
onderwijsbehoeften<br />
realiseren<br />
plannen<br />
waarnemen<br />
begrijpen<br />
1) Evalueren groepsplan en verzamelen<br />
leerl<strong>in</strong>gengegevens <strong>in</strong> groepsoverzicht<br />
2) Signaleren van<br />
leerl<strong>in</strong>gen <strong>met</strong><br />
specifieke<br />
onderwijsbehoeften<br />
3) Benoemen van<br />
specifieke<br />
onderwijsbehoeften<br />
van leerl<strong>in</strong>gen
Stap 1 Verzamelen gegevens <strong>in</strong> groepsoverzicht<br />
Kort en bondig <strong>in</strong>vullen gegevens <strong>in</strong> groepsoverzicht<br />
• Toetsen en leerl<strong>in</strong>gvolgsysteem<br />
• Observaties <strong>in</strong> de klas<br />
• Analyses van werk<br />
• Gesprek <strong>met</strong> leerl<strong>in</strong>g (ouders)
Groepsoverzicht<br />
woensdag 27 maart <strong>2013</strong> Kempenhorst College 19
Stap 2 Signaleren leerl<strong>in</strong>gen<br />
Welke leerl<strong>in</strong>gen hebben extra aandacht nodig?<br />
Aanv<strong>in</strong>ken <strong>in</strong> groepsoverzicht<br />
Denk bijvoorbeeld aan leerl<strong>in</strong>gen <strong>met</strong>:<br />
• leervorder<strong>in</strong>gen die achterblijven<br />
• sociaal-emotionele problematiek<br />
• problemen <strong>in</strong> werkhoud<strong>in</strong>g, <strong>in</strong>zet, taakaanpak,<br />
• een grote leervoorsprong<br />
• een eigen leerstijl<br />
Welke criteria hanteren we <strong>in</strong> ons team?
Stap 3 - Benoemen van onderwijsbehoeften<br />
Wat zijn de onderwijsbehoeften van<br />
de leerl<strong>in</strong>gen die gesignaleerd zijn?
Afstemmen op onderwijsbehoeften<br />
Van denken <strong>in</strong> problemen denken <strong>in</strong> onderwijsbehoeften<br />
Wat heeft deze leerl<strong>in</strong>g de komende periode (extra) nodig<br />
om bepaalde doelen te bereiken?<br />
<br />
Hoe kan ik mijn <strong>in</strong>structie, aanpak en/of begeleid<strong>in</strong>g<br />
afstemmen op wat deze leerl<strong>in</strong>g nodig heeft om deze doelen<br />
te bereiken?<br />
We onderscheiden:<br />
pedagogische en didactische onderwijsbehoeften
Deze leerl<strong>in</strong>g heeft …<br />
• Een <strong>in</strong>structie nodig ….<br />
• Opdrachten nodig ….<br />
• (leer)activiteiten nodig ….<br />
• Feedback nodig ….<br />
• Groepsgenoten nodig ….<br />
• Een docent nodig ….<br />
• Een leeromgev<strong>in</strong>g nodig …<br />
• Ondersteun<strong>in</strong>g nodig die …<br />
• Ouders nodig die …<br />
• Etc. ….
Stap 4 - Clusteren leerl<strong>in</strong>gen <strong>met</strong> vergelijkbare<br />
onderwijsbehoeften<br />
Een keuze op basis van analyse van <strong>het</strong> groepsoverzicht voor<br />
activiteiten <strong>met</strong> de hele groep, subgroepen en/of <strong>in</strong>dividuele<br />
leerl<strong>in</strong>gen<br />
Cluster<strong>in</strong>g moet haalbaar zijn qua klassenmanagement<br />
De leerl<strong>in</strong>gen leren van en <strong>met</strong> elkaar
Stap 5 - Opstellen groepsplan<br />
Op basis van de onderwijsbehoeften van de leerl<strong>in</strong>gen en gekozen<br />
cluster<strong>in</strong>g wordt kernachtig <strong>het</strong> aanbod voor een periode gepland:<br />
- Doelen<br />
- Inhoud (wat)<br />
- Aanpak (hoe)<br />
- Organisatie<br />
- Evaluatie
Groep: Datum: Periode:<br />
Groep/<br />
namen<br />
Basis-<br />
arrangement<br />
Intensief<br />
arrangement<br />
(namen)<br />
Gevorderd<br />
arrangement<br />
(namen)<br />
Evaluatie<br />
Doel Inhoud (wat) Aanpak (hoe) Organisatie Evaluatie<br />
wijze
Stap 6 Uitvoeren en evalueren groepsplan<br />
Uitvoeren groepsplan <strong>in</strong> de lessen<br />
Indien nodig plan tussentijds bijstellen<br />
Evalueren:<br />
Zijn de doelen uit groepsplan bereikt?<br />
Reflectie: heeft <strong>het</strong> aanbod of de aanpak gewerkt? Welke<br />
aanpass<strong>in</strong>gen zijn nodig?
Inspectie en <strong>groepsplannen</strong><br />
• Groepsoverzicht is onderlegger voor groepsplan<br />
• Transparant zijn welke leerl<strong>in</strong>gen extra <strong>in</strong>structie<br />
en begeleid<strong>in</strong>g ontvangen hebben, <strong>met</strong> welk<br />
resultaat<br />
• Er mag geen evaluatie van groepsplan ontbreken
Groepsbesprek<strong>in</strong>g<br />
HP<br />
realiseren<br />
5) Opstellen<br />
groepsplan<br />
6) Uitvoeren<br />
en evalueren<br />
groepsplan<br />
4) Clusteren<br />
leerl<strong>in</strong>gen <strong>met</strong><br />
vergelijkbare<br />
onderwijs-<br />
behoeften<br />
plannen<br />
waarnemen<br />
1) Groeps-<br />
overzicht<br />
2) Signaleren<br />
leerl<strong>in</strong>gen die<br />
extra aandacht<br />
nodig hebben<br />
leerl<strong>in</strong>gen<br />
3) Benoemen<br />
onderwijs-<br />
behoeften<br />
begrijpen
Agenda groepsbesprek<strong>in</strong>g (kernteam)<br />
Evalueren vorig groepsplan<br />
Actualiseren groepsoverzicht<br />
Signaleren leerl<strong>in</strong>gen<br />
Aanscherpen onderwijsbehoeften<br />
Clusteren + handvatten voor nieuw groepsplan<br />
Afspraken uitvoer<strong>in</strong>g groepsplan<br />
Aanmelden leerl<strong>in</strong>g <strong>in</strong>tern zorgoverleg
Groepsbesprek<strong>in</strong>g (kernteam)<br />
Maak besprek<strong>in</strong>g handel<strong>in</strong>gsgericht<br />
Voorzitter: mentor, teamleider of afdel<strong>in</strong>gsleider<br />
Aanwezig: docenten uit kernteam, lid zorgteam?<br />
“Smeerolie van HGW”
Vakoverstijgend<br />
Bovenschools niveau<br />
IHP<br />
realiseren<br />
5) Opstellen<br />
groepsplan<br />
6) Uitvoeren<br />
en evalueren<br />
groepsplan<br />
4) Clusteren<br />
leerl<strong>in</strong>gen<br />
<strong>met</strong><br />
vergelijkbar<br />
e<br />
onderwijs-<br />
behoeften<br />
ZAT Extern:<br />
plannen<br />
waarnemen<br />
leerl<strong>in</strong>gen<br />
1) Groeps-<br />
overzicht<br />
2) Signaleren<br />
leerl<strong>in</strong>gen die<br />
extra aandacht<br />
nodig hebben<br />
begrijpen<br />
3) Benoemen<br />
onderwijs-<br />
behoeften<br />
SWV<br />
Jeugdzorg
Agenda <strong>in</strong>tern zorgoverleg (IZO)<br />
Analyse hulpvraag van leerl<strong>in</strong>g<br />
Analyse begeleid<strong>in</strong>gsvraag van mentor/docenten<br />
Ontwikkel<strong>in</strong>gsperspectief leerl<strong>in</strong>g<br />
Specifieke onderwijs- en zorgbehoeften<br />
Hoe tegemoetkomen aan ontwikkel<strong>in</strong>gsperspectief<br />
en onderwijsbehoeften leerl<strong>in</strong>g?<br />
Begeleid<strong>in</strong>g leerl<strong>in</strong>g? Begeleid<strong>in</strong>g mentor/docenten?<br />
Afstemm<strong>in</strong>g <strong>met</strong> ouders en <strong>met</strong> leerl<strong>in</strong>g<br />
Aanmelden bij ZAT?<br />
Maak <strong>het</strong> IZO handel<strong>in</strong>gsgericht.<br />
Koppel IZO aan de cyclus HGW.
Ervar<strong>in</strong>gen: succesfactoren<br />
Schoolleid<strong>in</strong>g stimuleert, motiveert en faciliteert<br />
Stuurgroep<br />
Visie <strong>met</strong> draagvlak en gedeelde ambities<br />
“Gewoon beg<strong>in</strong>nen”<br />
Starten <strong>met</strong> een gemotiveerd team<br />
Draaiboek waar<strong>in</strong> stappen uitgewerkt staan<br />
Externe begeleider<br />
Goede communicatie <strong>in</strong> school<br />
Professionaliser<strong>in</strong>g on the job<br />
Efficiënte adm<strong>in</strong>istratie en registratie (ICT)<br />
Kennis delen <strong>met</strong> andere scholen
Ervar<strong>in</strong>gen: knelpunten<br />
Visie en ambitie formuleren kostte veel tijd<br />
Omslag <strong>in</strong> denken en handelen heeft tijd nodig<br />
Ouders en leerl<strong>in</strong>gen nog onvoldoende betrokken<br />
Langdurig proces van leren<br />
Klassenmanagement bij omgaan <strong>met</strong> verschillen<br />
Ger<strong>in</strong>ge overlegmogelijkheden <strong>in</strong> school<br />
Moeilijk <strong>in</strong> te passen <strong>in</strong> huidige registratiesystemen,<br />
zoals Magister
De opbrengsten<br />
“meer rust door een<br />
betere<br />
klassenorganisatie”<br />
“In één<br />
oogopslag heb je<br />
de hele groep <strong>in</strong><br />
beeld”<br />
“De leerl<strong>in</strong>g<br />
staat centraal<br />
niet de<br />
<strong>met</strong>hode”<br />
“<strong>Werken</strong> <strong>met</strong><br />
<strong>groepsplannen</strong> zorgt<br />
voor meer<br />
<strong>in</strong>structietijd en<br />
effectieve leertijd”
Resultaten<br />
Meer afstemm<strong>in</strong>g op onderwijsbehoeften<br />
Meer aandacht voor factoren die de ontwikkel<strong>in</strong>g en<br />
<strong>het</strong> leren van leerl<strong>in</strong>gen stimuleren en belemmeren<br />
Meer focus op talenten van leerl<strong>in</strong>gen<br />
Gezamenlijke taal <strong>in</strong> school<br />
Meer overleg en samenwerk<strong>in</strong>g tussen docenten<br />
Duidelijke zorgstructuur: transparante stappen<br />
Accentverschuiv<strong>in</strong>g van leerl<strong>in</strong>gbegeleid<strong>in</strong>g naar<br />
docentbegeleid<strong>in</strong>g
Discussie<br />
Wat betekent dit voor mijn positie en rol als<br />
schoolpsycholoog of orthopedagoog?<br />
Welke kansen en mogelijkheden zie ik?
Rol psycholoog of orthopedagoog<br />
Passend onderwijs gebeurt <strong>in</strong> de klas<br />
Accent verschuift:<br />
van leerl<strong>in</strong>gbegeleid<strong>in</strong>g naar docentbegeleid<strong>in</strong>g
Onderwijsservicecentrum (OSC)<br />
Mentor en docenten staan centraal: cyclus HGW<br />
Wat zijn hun ondersteun<strong>in</strong>gsvragen?<br />
OSC van school (psychologen en orthopedagogen)<br />
Consultatie en coach<strong>in</strong>g van mentoren en docenten
Producten KPC Groep<br />
Handreik<strong>in</strong>g mentoren en docenten<br />
Draaiboek <strong>in</strong>voer<strong>in</strong>g onderwijszorgroutes<br />
Onderzoeksrapportage<br />
www.onderwijszorgroutesvo.nl<br />
a.clijsen@kpcgroep.nl
Vragen of meer <strong>in</strong>formatie<br />
a.clijsen@kpcgroep.nl<br />
www.onderwijszorgroutesvo.nl
Change language