Liturgie 2002 verbeter - afrikaans-ortodoks.co.za

Die Ortodokse Gemeenskap van
die Heilige Johannes die Doper en Voorloper
“Betanië”
Posbus 78
Robertson.
6705
Tel.– en faksnommer: 023-626-5345
E-pos: zacharias@barvallei.co za
48
Die Goddelike Liturgie
van die Heilige
Johannes Chrysostomos
Omdat dit een brood is, is ons almal een liggaam, want
ons het almal deel aan die een brood. (1 Kor. 10:17)
1

2
Gemeente: Amen.
Engele;
deur die smeekbedes van die eerbiedwaardige, roemryke Profeet,
Voorloper en Doper Johannes;
van die heilige, roemryke, alomgeëerde Apostels;
van die heilige, roemryke en seëvierende martelare;
van ons eerbiedwaardige, Christusdraende Vaders;
van ons Vader onder die Heiliges, Johannes Chrysostomos, (of
Basilius die Grote) wie se Liturgie ons gevier het;
van die heilige ———- wat ons vandag gedenk;
en van alle Heiliges:
Want Hy is goed en mensliewend.
"Nog baie jare" kan nou gesing word vir die biskop en vir hulle wat 'n
spesifieke geleentheid gedenk
Die gemeente gaan na vore, vereer die Kruis en ontvang die Antidoron. Hulle
wat die Heilige Misteries ontvang het, lees die Dankseggingsgebede.
Liturgie 2002; nagsien op 20 April 2007
47

Geloof sy die Naam van die Here, van nou af en tot in ewigheid.
(3X)
Die priester gaan deur die Koninklike Deure, en diaken met die noorddeur,
na die proskomodie, waar die priester die volgende gebed stil bid, terwyl die
diaken die oorgeblewe Heilige Gawes met eerbied en ontsag nuttig.
Priester: Christus ons God, U is die vervulling van die Wet en die Profete.
U het heel die heilsplan van die Vader volbring. Maak nou ook
ons harte vol vreugde en geluk; immer, nou en altyd en tot in
ewigheid. Amen.
Die priester seën die gemeente en sê:
Priester: Mag die seën van die Here, en Sy barmhartigheid, oor julle kom,
deur Sy goddelike genade en mensliewendheid, immer, nou en
altyd en tot in ewigheid.
Gemeente: Amen.
DIE WEGSENDING
Priester: Eer aan U, O Christus ons God en ons hoop, eer aan U!
Gemeente: Eer aan die Vader, en aan die Seun, en aan die Heilige Gees, nou
en altyd en tot in ewigheid. Amen.
Here, ontferm U. (3X) Vader, seën ons.
In die altaar is die antidoron intussen klein gesny, volgens die aantal
aanwesiges.
Die priester gaan met die Altaarkruis na die ambon, vir die slotseën, waarna
die gelowiges die Kruis kom vereer en hul deel van die antidoron ontvang.
Ook word die prosfora's van die Gedagtenisse teruggegee.
SLOTSEËN
Priester: (Sondae) Mag Christus, (wat opgestaan het uit die dood, op Sondae)
ons ware God, Hom oor ons ontferm en ons red:
deur die krag van die kosbare en lewendmakende Kruis;
deur die gebede van Sy alreine Moeder;
deur die bystand van die glorieryke hemelse Kragte van die
46
DIE GODDELIKE LITURGIE
Die priester soen die Heilige Evangelie, hef dit met albei hande op, en terwyl
hy dit laat sak, seën hy die altaar met die kruisteken terwyl hy sê:
Priester: Geseënd is die Koninkryk van die Vader, en van die Seun, en
van die Heilige Gees, nou en altyd en tot in ewigheid.
Gemeente: Amen.
DIE VREDESLITANIE
Diaken: Laat ons in vrede bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Om die hemelse vrede en die redding van ons siele, laat ons bid
tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Om vrede vir die hele wêreld, die welsyn van die heilige Kerke
van God, en die eenheid van almal, laat ons bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Vir hierdie heilige Huis van God, en vir hulle wat dit met geloof,
eerbied en die vrees van God betree, laat ons bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Vir Patriarg ....., Metropoliet ...., ons Biskop...., vir die
eerbiedwaardige priesterskap, die diakonaat in Christus, vir alle
geestelikes en die hele volk, laat ons bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Vir die President van ons land, vir alle staatsowerhede, en vir die
weermag, laat ons bid tot die Heer.
3

Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Vir hierdie dorp (stad), vir alle dorpe en stede en lande, en vir die
gelowiges wat daar woon, laat ons bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Vir goeie weer, vir 'n oorvloed van die vrugte van die aarde, en
vir tye van vrede, laat ons bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Vir reisigers op land, op see en in die lug, vir hulle wat siek is en
hulle wat ly, vir gevangenes en hul redding, laat ons bid tot die
Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Om bevryding van alle verdrukking, toorn, gevaar en nood, laat
ons bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Help en red ons, wees barmhartig en beskerm ons, o God, deur u
genade.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Terwyl ons ons alheilige, allersuiwerste, hooggeseënde en
glorieryke Vrou, die Theotokos en altydmaagd Maria en al die
Heiliges gedenk, vertrou ons onsself, mekaar en ons hele lewe
toe aan Christus ons God.
Gemeente: Aan U, o Heer.
Priester: (Saggies:) O Here onse God, u mag is onvergelyklik. u
heerlikheid is onbegryplik. u barmhartigheid ken geen
grense nie. u liefde vir die mens is onuitspreeklik. Sien met
goedertierenheid neer op ons en op hierdie heilige Huis, o
Meester, en skenk ons, en hulle wat saam met ons bid, u ryke
4
Diaken: Smekend dat die hele dag volmaak, heilig, rustig, en sonder
sonde mag wees, vertrou ons onsself, mekaar, en ons hele lewe
toe aan Christus ons God.
Gemeente: Aan U, o Heer.
Priester: Ons dank U, mensliewende Meester, Weldoener van ons siele,
dat U ons ook vandag laat deelneem het aan u hemelse,
onsterflike Misteries. Maak ons pad reguit; bevestig ons in u
vrees. Bewaak ons lewe; maak ons weë veilig.
Want U is ons heiliging, en aan U stuur ons ons lof omhoog:
Vader, Seun, en Heilige Gees, nou en altyd en tot in ewigheid.
Die priester lê die Evangelie op die antimension.
Gemeente: Amen.
Priester: Laat ons heengaan in vrede.
Gemeente: In die Naam van die Heer.
Priester: Laat ons bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
DIE GEBED AGTER DIE AMBON
Priester: O Heer, wat hulle seën wat U loof, en hulle heilig wat op U
vertrou: verlos u volk en seën u erfdeel. Bewaar die volheid van
u Kerk. Heilig hulle wat die luister van u huis liefhet en
verheerlik hulle deur u goddelike krag. Verlaat ons nie wat op U
hoop. Skenk vrede aan u wêreld, aan u Kerke, aan u priesters,
aan ons regeerders, en aan heel u volk. Want elke goeie gawe en
elke volmaakte geskenk kom van Bo, van U, die Vader van die
Hemelligte. Daarom stuur ons eer, dank en aanbidding omhoog
na U: Vader, Seun en Heilige Gees, nou en altyd en tot in
ewigheid.
Gemeente: Amen.
45

pateen en bedek ook dit. Hy bewierook die kelk drie keer terwyl hy sê:
Priester: Verhef U bo die hemele, o God, u heerlikheid bo die hele aarde.
(Ps. 57[56])
Die priester gee die pateen aan die diaken wat dit voor die Altaar langs na
die Proskomidie bring. Die priester neem die kelk in sy regterhand, wend
hom tot die gemeente en sê:
Priester: (stilweg) Geloof sy ons God
(hardop) immer, nou en altyd en tot in ewigheid.
Die priester dra die kelk, wat deur die diaken bewierook word, na die
proskomidie, neem die wierookvat by die diaken en bewierook dit drie keer.
Dan reinig en vou hy die antimension.
Gemeente: Amen.
Laat ons monde vol wees van u lof, o Heer, dat ons u
heerlikheid mag besing; want U het ons waardig gemaak om
deel te hê aan u heilige, goddelike, onsterflike en
lewegewende Misteries. Bewaar ons in u heiligheid, sodat
ons die hele dag u geregtigheid oordink.
Halleluja! Halleluja! Halleluja!
Die diaken maak sy orarion los en neem sy plek vir die litanie in.
DIE DANKSEGGINGSLITANIE
Diaken: Laat ons opstaan! Noudat ons deelgeneem het aan die goddelike,
heilige, vlekkelose, onsterflike, hemelse, lewendmakende en
ontsagwekkende Misteries van Christus, laat ons die Here op
waardige wyse dank.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Help en red ons, wees barmhartig, en beskerm ons, God, deur u
genade.
Gemeente: `Here, ontferm U.
44
Gemeente: Amen.
barmhartigheid en medelye.
(Hardop:) Want U kom toe alle heerlikheid, eer en aanbidding:
Vader, Seun en Heilige Gees, nou en altyd en tot in
ewigheid.
DIE EERSTE ANTIFOON - Psalm 103 (102)
(Raadpleeg die Liturgikon vir spesiale antifone vir feeste.)
Die diaken gaan onder die sing van die antifoon staan by die Christus-ikoon.
(In die Russiese Kerk by die Theotokos-ikoon)
Loof die Here, o my siel, lofwaardig is U, o Heer.
Loof die Here, o my siel, en alles wat binne my is, Sy heilige
Naam.
Loof die Here, o my siel, en vergeet geeneen van Sy weldade nie.
Wat al jou ongeregtigheid vergewe, wat al jou krankhede genees.
Barmhartig en genadig is die Here, lankmoedig en groot van
goedertierenheid.
Loof die Here, o my siel en alles wat binne my is, Sy heilige
Naam:
Lofwaardig is U, o Heer.
DIE EERSTE KLEIN LITANIE
Diaken: Laat ons keer op keer in vrede bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Help en red ons, wees barmhartig, en beskerm ons, God, deur u
genade.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Terwyl ons ons alheilige, allersuiwerste, hooggeseënde en
glorieryke Vrou, die Theotokos en altydmaagd Maria en al die
Heiliges gedenk, vertrou ons onsself, mekaar en ons hele lewe
toe aan Christus ons God.
5

Gemeente: Aan U, o Heer.
Priester: Here onse God, verlos u volk en seën u erfdeel. Bewaar heel u
Kerk. Heilig hulle wat U Huis liefhet. Verheerlik hulle daarvoor
met u goddelike krag, en verlaat ons nie wat op U hoop.
Gemeente: Amen.
Want aan U behoort die heerskappy, en aan U behoort die
Koninkryk en die krag en die heerlikheid: Vader, Seun en
Heilige Gees; nou en altyd en tot in ewigheid.
DIE TWEEDE ANTIFOON Psalm 146
(Raadpleeg die Liturgikon vir spesiale antifone vir feeste.)
Eer aan die Vader en aan die Seun en aan die Heilige Gees.
Loof die Here, o my siel! Ek wil die Here prys solank ek lewe;
ek wil psalmsing tot eer van my God solank ek nog daar is.
Vertrou nie op prinse, op die mensekind, by wie geen heil is nie.
Sy gees gaan uit, hy keer terug na sy aarde toe;
op daardie dag is dit met sy planne gedaan.
Die Here is vir ewig Koning;
jou God o Sion, is van geslag tot geslag.
Nou en altyd en tot in ewigheid.
Eniggebore Seun en Woord van God,
U wat onsterflik is, het U verwerdig om ter wille van ons
verlossing uit die heilige Theotokos en altydmaagd Maria
vlees te word;
U het sonder verandering Mens geword en is gekruisig; en het
die dood deur die dood vertrap;
U is een van die Heilige Drie-eenheid, wat met die Vader en die
Heilige Gees verheerlik word.
O Christus ons God, red ons.
DIE TWEEDE KLEIN LITANIE
Diaken: Laat ons keer op keer in vrede bid tot die Heer.
6
van God en Krag! Gee dat ons in die aandlose Dag van u
Koninkryk nog wesenliker aan U deel mag hê.
of
Pasga is vandag heerlik vir ons geopenbaar: Pasga, nuut en
heilig. Pasga, die mistieke Offer; Pasga die verhewe Offer;
Pasga, waar Christus ons versoen; Pasga, Offer sonder smet;
Pasga, bo alles groot; Pasga van die gelowiges; Pasga, wat die
Paradys weer vir ons oopstel; Pasga, wat ons almal weer heilig.
Pasga wonderskoon; Pasga van ons Heer; Pasga vol majesteit
het aan ons verskyn; Pasga! Laat ons mekaar vol vreugde
omhels. O Pasga, verlossing uit droefheid: want soos 'n
Bruidegom uit Sy tent het Christus vandag uit die graf gegaan.
Hy vervul die vroue met vreugde: "Verkondig dit aan die
Apostels." Dag van Opstanding! Laat ons ligstralend word deur
die plegtigheid; en laat ons mekaar omhels. Laat ons sê:
"Broeders" ook aan hulle wat ons haat; laat ons alles vergewe
ter wille van die Opstanding, en so roep:
Christus het uit die dood uit opgestaan. Deur Sy dood het Hy die
dood vertrap en skenk weer die lewe aan hulle in die graf!
Die priester seën die gemeente.
Priester: O God, verlos u volk en seën u erfdeel.
Gemeente: Ons het die ware Lig aanskou; ons het die hemelse Gees
ontvang; ons het die ware Geloof gevind en ons aanbid die
onverdeelde Drie-eenheid wat ons gered het.
Tydens Pase word bostaande vervang met: "Christus het uit die dood uit
opgestaan, ..)
Terwyl die priester die oorblywende deeltjies op die pateen, die gedagtenisse,
in die kelk vee, sê hy:
Diaken: O Heer, wis deur u kosbare Bloed die sondes uit van hulle
wat ons op hierdie Disk gedenk het.
Die priester bedek die kelk met 'n sluier. Hy plaas die ander vellums op die
43

Priester: Die dienaar(ares) van God _______ , ontvang die kosbare en
heilige Liggaam en Bloed van ons Heer en God en Verlosser,
Jesus Christus, tot vergewing van haar (sy) sondes en tot ewige
lewe.
Die kommunikant vee die mond met die kommuniedoek af, soen die Kelk
terwyl die priester sê:
Priester: Dit het jou lippe aangeraak, en sal jou skuld weggeneem en
jou sondes versoen.
Die kommunikante kry antidoron en warm wyn.
Terwyl Kommunie bedien word, sing die gemeente:
Gemeente: Ontvang die Liggaam van Christus; drink uit die bron van
onsterflikheid. Halleluja! Halleluja! Halleluja!
Die priester plaas die Kelk weer op die altar. Die kers word weer op die
ambon geplaas.
DANKSEGGING
Noudat ons Christus se Opstanding aanskou het, laat ons die
heilige Heer Jesus aanbid, wat alleen heeltemal sonder sonde is.
u Kruis vereer ons, o Christus, en u heilige Opstanding besing en
verheerlik ons; want U is ons God. Buiten U ken ons geen ander
nie: Ons roep u Naam aan. Kom, alle gelowiges, laat ons die
heilige Opstanding van Christus aanbid; want kyk, deur die
Kruis het daar vreugde oor die hele wêreld gekom. Terwyl ons
die Heer altyd loof, besing ons Sy Opstanding; want Hy het aan
die Kruis gely, en deur Sy dood die dood vernietig.
Word verlig, o word verlig, nuwe Jerusalem. Die heerlikheid van
die Here het oor u opgekom. Juig nou, juig en wees bly, o Sion.
Straal van vreugde, o reine Theotokos, in die Opstanding van u
Seun.
O Christus, grootse en allerheiligste Pasga! O Wysheid, Woord
42
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Help en red ons, wees barmhartig, en beskerm ons, God, deur u
genade.
Gemeente: `Here, ontferm U.
Diaken: Terwyl ons ons alheilige, allersuiwerste, hooggeseëndeglorieryke
Vrou, die Theotokos en altydmaagd Maria en al die Heiliges
gedenk, vertrou ons onsself, mekaar en ons hele lewe toe aan
Christus ons God.
Gemeente: Aan U, o Heer.
Priester: U wat ons die genade geskenk het om eendragtig ons
gemeenskaplike smeekbedes na U te bring, en wat beloof het dat
waar twee of drie in u Naam byeenkom, U hul bedes sal verhoor:
Verhoor nou, o Heer, die smekinge van u dienaars vir sover dit
tot hul beswil sal wees. Skenk ons in hierdie wêreld die kennis
van u waarheid en in die hiernamaals die ewige lewe.
Gemeente: Amen
Want U is 'n goeie en mensliewende God, en tot U stuur ons ons
lof omhoog: Vader, Seun en Heilige Gees; nou en altyd en tot in
ewigheid.
DIE DERDE ANTIFOON
(Raadpleeg die Liturgikon vir spesiale antifone vir feeste.)
In u Koninkryk, dink aan ons, o Heer.
Salig is dié wat arm van gees is, want aan hulle behoort die
koninkryk van die hemele.
Salig is dié wat treur, want hulle sal vertroos word.
Salig is die sagmoediges, want hulle sal die aarde beërwe.
Salig is dié wat honger en dors na die geregtigheid,want hulle sal
versadig word.
Salig is die barmhartiges, want aan hulle sal barmhartigheid
bewys word.
Salig is dié wat rein van hart is, want hulle sal God sien.
7

Salig is die vredemakers, want hulle sal kinders van God genoem
word.
Salig is dié wat vervolg word ter wille van die geregtigheid, want
aan hulle behoort die koninkryk van hemele.
Salig is julle wanneer die mense julle beledig en vervolg en
valslik allerhande kwaad teen julle spreek om My ontwil.
Verbly en verheug julle omdat julle loon groot is in die hemel.
Tydens die sing van die Derde Antifoon buig die priester en diaken drie keer
voor die altaar. Die priester neem die Heilige Evangelie op en gee dit aan die
diaken. Voorafgegaan deur die altaardienaars, beweeg hulle om die altaar
en verlaat die altaargebied. In die Heilige Deure bly hulle staan en buig die
hoof en bid saggies:
DIE KLEIN INTOG
Diaken (stilweg):Laat ons bid tot die Heer.
Priester: O Meester, Here onse God, wat in die hemel rangordes en
legioene engele en aartsengele opgestel het in diens van u
heerlikheid, gee dat met ons intog ook `n intog van heilige engele
sal geskied, wat U saam met ons dien en u goedheid verheerlik.
Want U kom toe alle lof, eer en aanbidding: Vader, Seun en
Heilige Gees, nou en altyd en tot in ewigheid. Amen.
Steeds voor die Koninklike Deure, met die Evangelie in sy linkerhand, wys
die diaken met sy regterhand na die Altaar, en sê:
Diaken: Seën, Vader, die heilige Intog.
Die priester seën die Intog en sê:
Priester: Geseënd is die intog van u Heiliges; immer, nou en altyd en tot in
ewigheid.
Die diaken laat die priester die Evangelie soen. Dan rig die diaken hom weer
op die altaar en terwyl hy die Boek ophef, roep hy uit:
Diaken: Wysheid! Laat ons opstaan!
8
KOMMUNIE VAN DIE GELOWIGES
Die priester sny die res van die Lam in die Kelk, volgens die aantal
kommuniegangers. Hy plaas die lepel in die Kelk en bedek dit met die
kommuniedoek en die vellum. Die diaken open die gordyn en die Deure en
toon die Kelk:
Diaken: Nader in die vrees van God, met geloof en liefde.
Die diaken gee die kelk aan die priester terug.
Gemeente: Geseënd is Hy wat kom in die naam van die Here! God is die
Heer en het Homself aan ons openbaar!
Die priester bid saam met die gelowiges:
Priester: O Heer, ek glo en bely dat U waarlik die Christus is, die Seun
van die lewende God, wat in die wêreld gekom het om sondaars,
van wie ek die vernaamste is, te red. Ook glo ek dat dít u
vlekkelose Liggaam is en dít u kosbare Bloed. Daarom bid ek U:
ontferm U oor my en vergeef my my sondes, wat ek vrywillig en
onvrywillig, in woord en in daad, bewus en onbewus begaan het.
En maak my waardig om aan u vlekkelose Misteries deel te hê,
nie tot veroordeling nie, maar tot vergifnis van my sondes en tot
ewige lewe. Amen.
Seun van God, neem my vandag aan as deelgenoot aan u
mistieke Avondmaal. Want met u vyande sal ek verseker nie
praat oor hierdie Misterie nie. Ek sal U nie 'n kus gee soos Judas
nie, maar soos die rower bely ek my geloof in U: Dink aan my,
Heer, in u koninkryk.
Here, mag die deelneem aan u heilige Misteries nie lei tot my
oordeel of verderf nie, maar tot genesing van my siel en my
liggaam.
Die Evangeliekers word weggeneem en die priester bedien die Nagmaal aan
hulle wat hulle voorberei het om die Misterie te ontvang, en sê aan elke
Nagmaalganger:
41

Maak die Here saam met my groot, en laat ons saam sy Naam
verhef. Ps. 34(33): 4. Refrein: Halleluja, halleluja, halleluja.
Smaak en sien dat die Here goed is; welgeluksalig is die man wat
by Hom skuil. Ps. 34(33): 9. Refrein: Halleluja, halleluja,
halleluja.
Die priester neem intussen die kelk met die Kommuniedoek, drink drie maal
en sê vir homself:
Priester: Die kosbare en heilige Bloed van ons Heer en God en Verlosser,
Jesus Christus, word gegee aan my, _______ , tot vergewing van
my sondes en tot ewige lewe. Amen.
Die priester vee die Kelk en sy lippe met die doek af en sê:
Priester: Dit het my lippe aangeraak, en sal my skuld wegneem en
my sondes versoen. (Jes. 6:7)
Die priester roep die diaken:
Priester: Diaken, kom nader.
Die diaken nader die Altaar, gaan staan regs van die priester, en buig die
hoof:
Diaken: Kyk, ek nader die onsterflike Koning.
Die priester laat die diaken drie maal drink terwyl hy sê:
Priester: Die dienaar van God, diaken _________ , neem deel aan die
kosbare en heilige Bloed van ons Heer en God en Verlosser,
Jesus Christus, tot vergewing van sy sondes en tot ewige lewe.
Wanneer die diaken klaar is, sê die priester:
Priester: Dit het jou lippe aangeraak, en sal jou skuld weggeneem en
jou sondes versoen.
40
Die selebrante gaan die altaargebied binne en die diaken plaas die Evangelie
weer op die Altaar terwyl die gemeente sing:
Gemeente: Kom, laat ons aanbid en neerval voor Christus,
(Sondae:) wat opgestaan het uit die dood,
(Weeksdae:) wat wonderbaarlik is in sy Heiliges,
(Feesdae van die Theotokos:) deur die gebede van die
Theotokos,
(Ander feesdae: Raadpleeg die Liturgikon)
Red ons, o Seun van God, wat tot U eer sing: Halleluja.
(Op feeste met eie antifone word die refrein van die tweede antifoon i.p.v.
"Kom, laat ons aanbid ..." gesing.)
Die gemeente sing die bestemde troparia en kontakia (raadpleeg die Bylae)
terwyl die priester die Trisagiongebed saggies bid.
Priester: Heilige God, wat te midde van die Heiliges rus; die Serafim sing
U die driemaal-heilige loflied toe, die Gerubim verheerlik U en
alle hemelse kragte aanbid U. U het die heelal uit niks tot stand
gebring. U het die mens na u beeld en gelykenis geskep en hom
met al u veelvuldige gawes getooi. U skenk wysheid en begrip
aan almal wat daarom vra. Selfs sondaars verstoot U nie, maar
het berou ingestel as die weg tot verlossing. U het ons, u
nederige en onwaardige dienaars, waardig geag om op hierdie
oomblik voor die heerlikheid van u heilige Altaar te staan, en U
die verskuldigde aanbidding en lofprysing op te dra. Meester,
aanvaar ook uit die mond van ons, sondaars, die driemaalheilige
loflied en besoek ons in u goedheid. Vergeef ons alle
bewuste en onbewuste sondes. Heilig ons siele en liggame, en
gee dat ons in heiligheid en regverdigheid voor u aangesig mag
dien al die dae van ons lewens. Deur die voorbidding van die
heilige Theotokos en van al u Heiliges, wat U van die
grondvesting van die wêreld af behaag het.
Die priester seën die diaken en roep:
Priester: Want heilig is U, ons God, en aan U bring ons die lof: aan die
9

Vader, en aan die Seun, en aan die Heilige Gees, nou en altyd en
tot in ewigheid.
_________________________________________________________
Net as daar 'n diaken is, hef hy sy orarion na die Christus-ikoon en roep:
Diaken: Here, red u vromes en verhoor ons.
Gemeente: Here, red u vromes en verhoor ons.
Diaken: En tot in ewigheid.
Gemeente: Amen.
_________________________________________________________
DIE TRISAGION
Gemeente: Amen.
Heilige God! Heilige Magtige! Heilige Onsterflike! Ontferm U
oor ons. (3X).
Eer aan die Vader, en aan die Seun, en aan die Heilige Gees, nou
en altyd en tot in ewigheid. Amen.
Heilige Onsterflike! Ontferm U oor ons.
Heilige God! Heilige Magtige! Heilige Onsterflike! Ontferm U
oor ons.
Tydens Paasweek en op Doopfeeste word in plaas van die Trisagion gesing:
Julle almal wat in Christus gedoop is, het julle met Christus
beklee. Halleluja!
Op feeste van die heilige Kruis word in plaas van die Trisagion gesing:
Voor u heilige Kruis, buig ons in aanbidding, Meester, en u
heilige Opstanding loof ons.
Die selebrante buig intussen drie keer voor die altaar. Die diaken sê:
Diaken: Beveel, Vader.
10
Eerste priester: Christus is in ons midde.
Tweede priester: Hy is, en sal wees.
Hulle bid dan met geboë hoof:
O Heer, ek glo en bely dat U waarlik die Christus is, die Seun
van die lewende God, wat in die wêreld gekom het om sondaars,
van wie ek die vernaamste is, te red. Ook glo ek dat dít u
vlekkelose Liggaam is en dít u kosbare Bloed. Daarom bid ek U:
ontferm U oor my en vergeef my my sondes, wat ek vrywillig en
onvrywillig, in woord en in daad, bewus en onbewus begaan het.
En maak my waardig om aan u vlekkelose Misteries deel te hê,
nie tot veroordeling nie, maar tot vergifnis van my sondes en tot
ewige lewe. Amen.
Seun van God, neem my vandag aan as deelgenoot aan u
mistieke Avondmaal. Want met u vyande sal ek verseker nie
praat oor hierdie Misterie nie. Ek sal U nie 'n kus gee soos Judas
nie, maar soos die rower bely ek my geloof in U: Dink aan my,
Heer, in u koninkryk.
Here, mag die deelneem aan u heilige Misteries nie lei tot my
oordeel of verderf nie, maar tot genesing van my siel en my
liggaam.
Die priester en diaken nuttig die Heilige Brood.
KOMMUNIESANG
Gemeente: Smaak en sien dat die Here goed is; welgeluksalig is die man wat
by Hom skuil. Ps. 34(33): 9. Refrein: Halleluja, halleluja,
halleluja.
Ek wil die Here altyd loof; sy lof sal altyddeur in my mond wees.
Ps.34(33): 1. Refrein: Halleluja, halleluja, halleluja.
My siel sal hom beroem in die Here; die ootmoediges sal dit hoor
en bly wees. Ps. 34(33): 3. Refrein. Halleluja, halleluja,
halleluja.
39

Diaken: Amen.
Die diaken giet van die warm water in die vorm van `n kruis in die kelk.
Priester: Die gloed van geloof, vol van die Heilige Gees.
Diaken: Amen.
Die priester en diaken buig na mekaar en na die kerk:
Priester en diaken: Vaders, moeders, broers en susters, vergeef my my
sondes en foute.
Die priester sny die XC-deeltjie volgens die aantal konselebrante en sê
saggies:
Priester: Diaken, kom nader.
Die diaken loop om die Altaar na die linkerkant van die priester, buig
eerbiedig, maak van die linkerhand 'n troon vir die ge-opende regterhand en
sê:
Diaken: Kyk, ek nader Christus, die onsterflike Koning en my God.
Vader, gee my die kosbare Liggaam van ons Heer en God en
Verlosser, Jesus Christus.
Die priester gee die diaken 'n stukkie van die Heilige Brood en sê:
Priester: Diaken _______, jy word gegee die kosbare en heilige en
vlekkelose Liggaam van ons Heer en God en Verlosser, Jesus
Christus, tot vergewing van jou sondes en tot ewige lewe.
Die priester neem sy eie deel:
Priester: Die kosbare en alheilige en vlekkelose Liggaam van ons
Heer en God en Verlosser, Jesus Christus, word gegee aan
my ______ , tot vergewing van my sondes en tot ewige lewe.
Die konselebrante soen mekaar op die skouer.
38
Terwyl hulle na die Troon agter die altaar beweeg, sê die priester:
Priester: Geseënd is Hy wat kom in die Naam van die Here.
Diaken: Seën, Vader, die verhewe troon.
Priester: Geloof sy U wat is op die troon van heerlikheid van u koninkryk,
en wat sit op die Gerubim; immer, nou en altyd en tot in
ewigheid.
Hy gaan staan dan aan die regterkant van die troon aangesien die middel
van die troon vir die biskop bestem is. Die diaken gaan staan weer voor die
Heilige Deure en roep uit:
Diaken: Laat ons aandag gee!
Priester: Vrede vir almal!
Leser : En vir u gees!
Diaken: Wysheid!
DIE APOSTELLESING
Leser: Die Prokimenon is in die (Eerste tot Agste) * _______ toon:
(Raadpleeg die Liturgikon )
Hy sê die Prokimenon van die dag, wat dan deur die gemeente gesing word.
Vervolgens lees hy die Psalmvers wat daarmee saamgaan, en die gemeente
sing weer die Prokimenon. Ten slotte herhaal die leser die eerste deel van die
Prokimenon, waarna die gemeente die slotdeel sing.
Diaken: Wysheid!
Leser: Die lesing
uit die Handelinge van die heilige Apostels of
uit die Sendbrief van die heilige Apostel Paulus aan die
______ of
uit die brief van Sint ___.
11

Diaken: Laat ons aandag gee!
Die leser sing die Sendbriefgedeelte vir die dag. Wanneer hy klaar is, seën
die priester die leser.
Priester: Vrede vir jou, Leser.
Leser: En vir u gees.
Halleluja! Halleluja! Halleluja!
Die leser sing die twee Halleluja-verse van die dag (kyk bls. -) en na elke
vers herhaal die gemeente die Halleluja. Die diaken bewierook die altaar, die
altaargebied, die gawes, die priester, die ikone, die kerk en die gemeente. Die
priester lees die volgende gebed:
Priester: Verlig ons harte, o mensliewende Meester, met die onverganklike
lig van u goddelike kennis. Open die oë van ons verstand om die
verkondiging van u Evangelie te verstaan. Plant ook in ons die
vrees vir u saligmakende gebooie, sodat ons, deur die
oorwinning van alle begeertes van die vlees, 'n geestelike
lewenswyse sal begin, deur te dink en te doen wat U behaag.
Want U, o Christus ons God, is die gewer van lig aan ons siele
en liggame, en aan U bring ons die eer, saam met u
beginloseVader, en u alheilige, goeie, en lewendmakende Gees,
nou en altyd en tot in ewigheid. Amen.
Die priester neem die Heilige Evangelie van die Altaar. Die diaken buig na
die priester en sê:
Diaken: Seën hom, Vader, wat die goeie nuus van die heilige Apostel en
Evangelis Matthéüs (of Markus of Lukas of Johannes) verkondig.
Die priester seën hom en sê:
Priester: Mag God, deur die gebede van die heilige, roemryke en
allerlofwaardige Apostel en Evangelis __________, gee dat jy
die Evangeliewoord van Sy geliefde Seun, ons Here Jesus
Christus, met groot krag verkondig.
Diaken: Amen.
12
opregtes.
Halleluja! Halleluja! Halleluja! (Ps. 33[32])
Gestorwenes:Welgeluksalig is hy wat U uitkies en laat naderkom, o
Heer; (Ps. 65[64]) hul gedagtenis leef van geslag tot geslag.
Halleluja! Halleluja! Halleluja!
Moeder van God: Ek sal die beker van verlossinge opneem en die
Naam van die Here aanroep.
Halleluja! Halleluja! Halleluja! (Ps. 116[115])
DIE BROODBREKING
Diaken: Vader, breek die Heilige Brood.
Die priester breek die Lam met eerbiedige aandag en lê die vier dele
kruisgewys op die disk:
Priester: Gebreek en gedeel word die Lam van God;
Dit word gedeel, maar nie geskei nie; Dit word altyd geëet, maar
nooit verteer nie;
Dit heilig almal wat daaraan deel het.
Diaken: Vader, vul die Heilige Beker.
Die priester neem die IC-deeltjie van die Heilige Brood en plaas dit in die
kelk:
Priester: Die volheid van die Heilige Gees.
Diaken: Amen.
Die diaken bied die priester die warm water.
Diaken: Vader, seën die warm water.
Die priester seën die warm water en sê:
Priester: Geseënd is die gloed van u Heiliges, nou en altyd, en tot in
ewigheid.
37

Priester: O God, wees my, sondaar, genadig.
Die diaken maak die gordyn toe en roep:
Diaken: Laat ons aandag gee!
Die priester neem die Heilige Brood met albei hande en hef dit op.
Priester: Die Heilige vir die heiliges!
Die priester doen die Broodbreking
Gemeente: Een is heilig, een is Heer: Jesus Christus, tot die heerlikheid
van God die Vader. Amen.
DIE KOMMUNIEVERS
Gemeente:
Sondae: Loof die Here uit die hemele; loof hom in die hoogtes!
Halleluja! Halleluja! Halleluja! (Ps. 148)
Maandae:U maak van die winde u boodskappers, van vuurvlamme u
en dienaars. liggame, en aan U bring ons die eer, saam met u
Halleluja! Halleluja! Halleluja! (Ps. 104[103])
Dinsdae: Die regverdige sal in ewige gedagtenis wees.
Halleluja! Halleluja! Halleluja! (Ps. 112[111])
Woensdae:Ek sal die beker van verlossinge opneem en die Naam van
die Here aanroep.
Halleluja! Halleluja! Halleluja! (Ps. 116[115])
Donderdae:Hulle meetsnoer gaan uit oor die hele aarde, en hulle
woorde tot by die einde van die wêreld.
Halleluja! Halleluja! Halleluja! (Ps. 19[18])
Vrydae: Verhef oor ons die lig van u aangesig, o Here!
Halleluja! Halleluja! Halleluja! (Ps.4)
Saterdae:O regverdiges, jubel in die Here! 'n Loflied betaam die
36
Die diaken buig met eerbied voor die Heilige Evangelie, neem dit oor en
gaan deur die Heilige Deure na die Ambon. Daar lees hy die Evangelie met
die gesig na die Altaar. As die priester self die lesing doen, doen hy dit van
die Heilige Deure af en met die gesig na die Gemeente.
Wysheid! Laat ons opstaan. Laat ons luister na die Heilige
Evangelie.
Priester: Vrede vir almal.
Gemeente: En vir u gees.
Diaken: Die lesing uit die heilige Evangelie volgens ________.
Gemeente: Eer aan U, o Heer, eer aan U.
Priester: Laat ons aandag gee!
Die diaken sing dan die voorgeskrewe Evangeliegedeelte. By die voltooiing
daarvan, seën die priester die diaken:
Priester: Vrede vir jou wat die Evangelie verkondig het.
Gemeente: Eer aan U, o Heer, eer aan U.
DIE PREEK
* * *
DIE DRINGENDE LITANIE
Diaken: Laat ons sê met heel ons siel, laat ons sê met heel ons hart:
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Heer Alheerser, God van ons Vaders, ons smeek U, luister en
wees barmhartig.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: God, wees ons barmhartig volgens u groot barmhartigheid; ons
13

smeek U, luister en wees barmhartig.
Gemeente: Here, ontferm U. (3X)
Diaken: Ook bid ons vir vrome Ortodokse Christene.
Gemeente: Here, ontferm U. (3X)
Diaken: Ook bid ons vir ons Metropoliet _____ , en ons Biskop _____ .
Gemeente: Here, ontferm U. (3X)
Diaken: Ook bid ons vir die President, die regering en die weermag van
hierdie land en vir almal wat daar woon.
Gemeente: Here, waardig ontferm om met U. (3X) 'n rein gewete deel te hê aan u hemelse,
Diaken: Ook bid ons vir alle Ortodokse patriarge, metropliete en
biskoppe; priesters en diakens; monnike en moniale; en vir die
hele volk van God.
Gemeente: Here, ontferm U. (3X)
Diaken: Ook bid ons om barmhartigheid, lewe, vrede, gesondheid, heil,
beskerming, vergewing en kwytskelding van hul sondes vir die
dienaars en dienaresse van God, ________ (ons ouers en
familielede, ons vriende, gemeentelede, ons weldoeners, hulle
wat in nood is, die bedroefdes, die gevangenes, die eensames, ....)
Gemeente: Here, ontferm U. (3X)
Diaken: Ook bid ons vir die siek dienaars en dienaresse van God
_______, sodat God hulle mag spaar en red en te hulp kom in hul
siekte.
Gemeente: Here, ontferm U. (3X)
As daar nie 'n Litanie vir die Dooies is nie:
Diaken: Ook bid ons vir ons oorledenes, ______________, en vir alle
14
Gemeente: Amen.
Priester: Vrede vir almal.
Gemeente: En vir u gees.
Priester: Buig julle hoofde voor die Heer.
Gemeente: Voor U, o Heer.
Die Evangeliekers word op die ambon voor die Heilige Deure geplaas.
Priester: Ons dank U, onsigbare Koning, wat die heelal deur u onmeetlike
krag geskep het en in die volheid van u barmhartigheid alles uit
niks tot syn gebring het. O Meester, sien uit die hemel neer op
hulle wat die hoof voor U buig, want hulle buig hulle nie voor
vlees en bloed nie, maar voor U, die ontsagwekkende God.
Meester, verdeel U dus self hierdie Offerande ten goede van ons
almal, volgens die behoeftes van elkeen. Vaar uit met hulle wat
vaar, reis saam met hulle wat op reis is, genees die siekes,
Geneesheer van ons siele en liggame.
Gemeente: Amen.
Deur die genade, die barmhartigheid en die mensliewendheid van
u eniggebore Seun, saam met Wie U geseënd is, soos ook u
alheilige, goeie en lewendmakende Gees, nou en altyd en tot in
ewigheid.
Priester: Verhoor ons, Here Jesus Christus ons God, vanuit u heilige
woning, vanaf die Troon van heerlikheid van u Koninkryk, en
kom heilig ons. In die hemel sit U met die Vader op die Troon, en
hier benede is U onsigbaar by ons aanwesig. Verwerdig U om
ons met u magtige hand u vlekkelose Liggaam te gee, soos ook u
kosbare Bloed; en deur ons, aan heel u volk.
Die diaken kom die altaar binne en maak saam met die priester drie buigings
voor die altaar en sê met elke buiging:
35

Diaken: Dat die einde van ons lewe Christelik, smartloos, sonder rede tot
skaamte en vreedsaam mag wees; en om 'n goeie verdediging
voor die ontsagwekkende regterstoel van Christus, vra ons die
Heer.
Gemeente: Skenk dit, o Heer.
Diaken: Smekend om die eenheid van die Geloof en die gemeenskap met
die Heilige Gees, vertrou ons onsself en mekaar, en ons hele
lewe toe aan Christus ons God.
Gemeente: Aan U, o Heer.
Priester: Mensliewende Meester, aan U vertrou ons heel ons lewe toe en
ons hoop. Ons roep U aan, ons bid en smeek U: maak ons
waardig om met 'n rein gewete deel te hê aan u hemelse,
ontsagwekkende Misteries van hierdie heilige en geestelike
Altaar; tot vergewing van ons sondes en kwytskelding van ons
foute; tot die gemeenskap met die Heilige Gees; tot erfdeel van
die Koninkryk van die Hemele; tot vrymoedigheid teenoor U;
maar nie tot vonnis of veroordeling nie.
En maak ons waardig, o Meester, om U, die hemelse God, met
vrymoedigheid en sonder vrees vir veroordeling, te durf aanroep
as Vader en te sê:
Die diaken gaan weer voor die Ikoon staan en kruis die orarion oor bors en
rug, op die wyse van die hipodiakens, om die hande vry te hê met die bystaan
van die priester by die nuttiging en die uitreiking van die heilige Gawes aan
die gelowiges.
Gemeente: Onse Vader, wat in die hemel is, laat u Naam geheilig word; laat
u Koninkryk kom; laat u wil geskied, soos in die hemel net so
ook op die aarde. Gee ons vandag ons daaglikse brood; en vergeef
ons ons skulde, soos ons ook ons skuldenaars vergewe. En
lei ons nie in versoeking nie, maar verlos ons van die bose.
Priester: Want aan U behoort die Koninkryk, en die Krag, en die
Heerlikheid; Vader, Seun en Heilige Gees, nou en altyd en tot in
ewigheid.
34
oorlede broers en susters wat ons voorafgegaan het.
Gemeente: Here, ontferm U. (3X)
Diaken: Ook bid ons vir hulle wat goeie vrugte dra en goeie werke in
hierdie heilige en eerbiedwaardige kerk doen: vir hulle wat daar
werk; vir hulle wat daar sing; en vir almal hier
teenwoordig wat op u grote en ryke barmhartigheid wag.
Gemeente: Here, ontferm U. (3X)
[Diaken: Ook bid ons vir hulle wat U soek; vir hulle wat U nog nie soek
nie; en vir hulle wat U aanroep sonder om U te ken.
Gemeente: Here, ontferm U. (3X)]
Priester: O Here onse God, aanvaar hierdie dringende smeking van u
dienaars en dienaresse. Wees ons barmhartig na die volheid van
u barmhartigheid. Laat u gawes neerdaal op ons en op heel u
volk wat op u oorvloedige genade wag.
Gemeente: Amen.
Want U is 'n genadige en mensliewende God, en aan U bring ons
die eer: aan die Vader, en aan die Seun, en aan die Heilige Gees,
nou en altyd en tot in ewigheid.
Die Litanie vir die Oorledenes kan hier gebid word, behalwe op Sondae en
Feesdae.
DIE LITANIE VIR DIE OORLEDENES
Diaken: God, wees ons barmhartig volgens u groot barmhartigheid; ons
smeek U, hoor ons en wees barmhartig.
Gemeente: Here, ontferm U. (3X)
Diaken: Ook bid ons vir die rus van die siele van die ontslape dienaars en
dienaresse van God ________, sodat hulle vergifnis mag verkry
vir al hul doelbewuste en onbewuste sondes.
15

Gemeente: Here, ontferm U. (3X)
Diaken: Dat die Here God hul siele sal neem na waar die regverdiges rus.
Gemeente: Here, ontferm U. (3X)
Diaken: Laat ons Christus, ons onsterflike Koning en God, vra om
goddelike genade, die Koninkryk van die hemel, en die
vergewing van hul sondes.
Gemeente: Skenk dit, o Heer.
Diaken: Laat ons bid tot die Heer.
Priester: O God van die geeste en van alle vlees, wat die dood oorwin en
die duiwel verslaan en die lewe aan die wêreld geskenk het,
skenk ook u rus aan die siel(e) van u ontslape dienaars en
dienaresse in die plek van lig, die plek van vrede, die plek van
verkwikking, waar geen smart, droefheid of trane is nie. O goeie,
mensliewende God, vergeef hulle alle sondes wat hulle in woord,
daad of gedagte begaan het. Daar is immers geen mens wat leef
wat nie sondig nie. U alleen is tog die Sondelose, u geregtigheid
bestaan tot in ewigheid en u woord is Waarheid.
Gemeente: Amen.
Want U, o Christus ons God, is die Wederopstanding en die
Lewe en die rus van u ontslape dienaars en dienaresse en aan U
bring ons ons lof, soos ook aan u beginlose Vader, en u alheilige,
goeie en lewendmakende Gees, nou en altyd en tot in ewigheid.
LITANIE VIR DIE KATKISANTE
Diaken: Katkisante, bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Gelowiges, laat ons bid vir die katkisante; dat die Here Hom oor
hulle sal erbarm;
16
geur; en ons daarvoor Sy goddelike genade en die Gawe van Sy
Heilige Gees mag skenk, laat ons bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Om bevryding van alle verdrukking, toorn, gevaar en nood, laat
ons bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Help en red ons, wees barmhartig, en beskerm ons, God, deur u
genade.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Dat die hele dag volmaak, heilig, rustig, en sonder sonde mag
wees, vra ons die Heer.
Gemeente: Skenk dit, o Heer.
Diaken: Om 'n engel van vrede, 'n getroue gids en behoeder van ons
siele en liggame, vra ons die Heer.
Gemeente: Skenk dit, o Heer.
Diaken: Om vergewing en kwytskelding van ons sondes en oortredinge,
vra ons die Heer.
Gemeente: Skenk dit, o Heer.
Diaken: Om alles wat goed en nuttig is vir ons siele, en om vrede vir
die hele wêreld, vra ons die Heer.
Gemeente: Skenk dit, o Heer.
Diaken: Dat ons die tyd wat nog vir ons in die lewe oor is in vrede en
boetvaardigheid mag voleindig, vra ons die Heer.
Gemeente: Skenk dit, o Heer.
33

verkondig.
Diaken: En hulle wat elkeen van ons nou in gedagte het;
Gemeente: En die hele mensdom.
Priester: Dink, Here, aan die stad (dorp)(klooster) waar ons woon, en alle
dorpe, stede en lande, en die gelowiges wat daar woon. Dink,
Here, aan reisigers op see, op land, en in die lug; die siekes en
hulle wat ly; gevangenes en hul redding. Dink, Here, aan hulle
wat goeie vrugte dra en goed doen in u heilige kerke, en hulle
wat aan die armes dink; en skenk ons almal u genade.
Priester: En gee dat ons met één mond en één hart u alroemryke en
hooggeprese Naam mag besing en loof, van die Vader, die Seun,
en die Heilige Gees, nou en altyd, en tot in ewigheid.
Gemeente: Amen.
Die diaken kry die seën en gaan uit die altaar na buite.
Priester: Die barmhartigheid van ons grote God en Saligmaker, Jesus
Christus, sal altyd met julle almal wees.
Gemeente: En met u gees.
DIE VRAENDE LITANIE
Diaken: Noudat ons al die Heiliges gedenk het, laat ons keer op keer
in vrede bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Vir die kosbare en geheiligde Gawes wat hier neergelê is, laat
ons bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Dat ons mensliewende God hierdie Gawes mag aanvaar op Sy
heilige, hemelse en onstoflike Altaar as 'n welriekende geestelike
32
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Hulle in die woord van die waarheid sal onderrig;
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Hulle die Evangelie van geregtigheid sal openbaar;
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Hulle met Sy Heilige, Katolieke en Apostoliese Kerk
verenig.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Wees hulle barmhartig, help en red hulle, en beskerm hulle, o
God, deur u genade.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Katkisante, buig julle hoofde voor die Heer.
Gemeente: Voor U, o Heer.
Priester: O Here onse God, U woon in die hoogste hemele en kyk neer op
die geringes van hemel en aarde. Om die geslag van die mens te
verlos, het u U eniggebore Seun, gestuur: ons God en Heer Jesus
Christus. Sien neer op U dienaars die katkisante, wat die hoof
voor U buig. Maak hulle in hierdie tyd waardig vir die Bad van
die Wedergeboorte, die vergewing van sondes, en die kleed van
onverganklikheid. Maak hulle één met u Heilige, Katolieke en
Apostoliese Kerk, en reken hulle by u uitverkore kudde.
Gemeente: Amen.
Sodat ook hulle saam met ons u alomgeëerde en verhewe Naam
mag verheerlik: van die Vader, en die Seun, en die Heilige Gees,
nou en altyd, en tot in ewigheid.
17

Diaken: Katkisante, gaan almal heen. Katkisante, gaan heen. Katkisante,
gaan almal heen. Laat nie een van die katkisante hier bly nie.
DIE EERSTE LITANIE VAN DIE GELOWIGES
Gelowiges, laat ons keer op keer in vrede bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Help en red ons, wees barmhartig, en beskerm ons, God, deur u
genade.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Wysheid!
Priester: Ons dank U, Heer God van die Kragte, dat U ons ook nou
waardig geag het, om voor u heilige altaar te staan en voor u
barmhartigheid neer te val: weens ons sondes en die dwalinge
van die volk. God, neem ons smeking aan. Maak ons waardig om
U hierdie smeekbedes en hierdie onbloedige Offer op te dra vir
heel u volk. Stel ons, wat U vir hierdie Diens aangestel het in die
krag van u Heilige Gees, in staat om U altyd en ooral aan te
roep, sonder om verwerp te word of aanstoot te gee, maar met 'n
suiwer gewete. Verhoor ons en wees ons genadig in die oorvloed
van u goedheid.
Gemeente: Amen.
Want U kom toe alle heerlikheid, eer en aanbidding: Vader, Seun
en Heilige Gees, nou en altyd en tot in ewigheid.
TWEEDE LITANIE VAN DIE GELOWIGES
Diaken: Laat ons keer op keer in vrede bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
_________________________________________________________
18
Die diaken (net as daar een is) bewierook om die Altaar en lees die diptieke.
Gemeente: Waarlik, dit is gepas om u te prys, o Theotokos, immergeseënde,
allersuiwerste, en die Moeder van ons God. Eerbiedwaardiger as
die Gerubim en onvergelyklik glorieryker as die Serafim, het u,
ongeskonde, God die Woord gebaar: waaragtige Theotokos, ons
vereer u.
Op groot feeste word in plaas van voorafgaande gesang die Pryslied van die
fees gesing; raadpleeg die Liturgikon.
Terwyl die gesang hierbo gesing word, bid die priester voorts:
Priester: Ook vir die heilige Johannes, Profeet, Voorloper en Doper; die
heilige, roemryke, alomgeprese Apostels; die heilige ________
wie se gedagtenis ons vandag vier; en al u Heiliges. Kyk op ons
neer, o God, terwille van hul gebede.
Die diaken lees die diptieke van die oorledenes.
Dink aan hulle wat ontslaap het in die hoop op die Opstanding
tot die ewige lewe, _____________. Skenk hulle rus, ons God,
daar waar die lig van u aangesig straal.
Verder roep ons tot U: dink, Here, aan alle Ortodokse biskoppe
wat die woord van u Waarheid reg verkondig; alle priesters en
diakens in Christus; en almal wat tot u Diens gewy is.
Hierdie redelike Diens offer ons U ook vir die hele wêreld; vir
die heilige, katolieke en apostoliese Kerk; vir hulle wat in 'n rein
en heilige lewe volhard; en vir die regering van ons land.
Heer, skenk ons 'n tyd van vrede, sodat ons in vrede stil en rustig
'n godvrugtige en waardige lewe mag lei.
Dink, Here, in die eerste plek, aan metropoliet _______ en ons
(aarts)biskop ______ van ________. Gee dat hulle vir die welsyn
van u heilige Kerke nog lank in vrede, gesondheid, met eer en
ongedeerd mag lewe, en die woord van u waarheid reg mag
31

Priester: En maak hierdie brood die kosbare Liggaam van u Christus;
Diaken: Amen.
Die diaken wys na die kelk en sê:
Diaken: Seën, Vader, die Heilige Beker.
Die priester seën die Heilige Beker met die Kruisteken en sê:
Priester: en wat in hierdie Beker is, die kosbare Bloed van u Christus;
Diaken: Amen.
Die diaken wys na albei en sê:
Diaken: Seën albei, Vader.
Priester: deur dit te herskep deur u Heilige Gees.
Diaken: Amen. Amen. Amen.
Die priester en diaken buig laag voor die heilige Altaar en bid stil. Die
priester sit die gebed voort:
Priester: Sodat dit vir hulle wat dit ontvang, word tot reiniging van hul
siele, tot vergewing van sondes, tot gemeenskap met u Heilige
Gees, tot die verwesenliking van die Koninkryk van die Hemel,
tot vrymoedigheid teenoor U, maar nie tot vonnis of veroordeling
nie.
Ook offer ons U hierdie redelike Diens vir hulle wat in die geloof
ontslaap het: Voorvaders, Vaders, Patriarge, Profete, Apostels,
Predikers, Evangeliste, Martelare, Belyders, Askete, en elke
regverdige gees wat in die geloof tot volmaaktheid gekom het.
Hy seën die antidoron en sê terwyl hy die bewieroking doen:
Priester: Veral vir ons alheilige, allersuiwerste, meesgeseënde en
glorieryke Koningin, die Moeder van God en altydmaagd
Maria.
30
Die volgende vier smeekbedes net as daar `n diaken is.
Diaken: Om die hemelse vrede en die redding van ons siele, laat ons bid
tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Om vrede vir die hele wêreld, die welsyn van die heilige
Kerke van God, en die eenheid van almal, laat ons bid tot die
Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Vir hierdie heilige Huis van God, en vir hulle wat dit met
geloof, eerbied en die vrees van God binnegaan, laat ons bid
tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Om bevryding van alle verdrukking, toorn, gevaar en nood, laat
ons bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
_________________________________________________________
Diaken: Help en red ons, wees barmhartig, en beskerm ons, God, deur u
genade.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Wysheid!
Priester: Keer op keer val ons voor U neer en bid U, o goeie en
mensliewende God, om neer te kyk op ons smekinge, en ons siele
en liggame van alle vleeslike en geestelike smet te reinig. Gee dat
ons sonder skuld of veroordeling voor u altaar mag staan. O
God, skenk ook aan hulle wat saam met ons bid vooruitgang in
die lewe, in die geloof en in geestelike insig. Gee dat hulle U
altyd met ontsag en liefde sal dien, om sonder veroordeling aan u
Heilige Misteries deel te neem en om u hemelse Koninkryk
19

waardig gereken te mag word.
Priester: Sodat ons, altyd deur U mag beskerm, U die lof mag bring,
Vader, Seun en Heilige Gees, nou en altyd en tot in ewigheid.
Gemeente: Amen.
Terwyl die gemeente die Gerubslied sing, gaan die diaken die altaar binne,
neem die wierookvat, ontvang die seën van die priester en bewierook die
Altaar, die altaarruimte, die ikonostase en dan die gemeente vanaf die
ambon. Die priester doen terselfdertyd die Intoggebed. Indien die priester
alleen dien, doen hy die bewieroking eers na die Intoggebed.
Gemeente: Laat ons, wat die Gerubim op mistieke wyse verteenwoordig,
En die lewegewende Drie-eenheid die driemaal-heilige loflied
toesing,
Alle aardse sorge tersyde stel.
Priester: Niemand gebonde deur vleeslike begeertes en genot is waardig
om so na aan U te kom en vir U die Liturgie te vier nie, Koning
van die heerlikheid. Want om te Dien voor U is groot en
vreeswekkend, selfs vir die Hemelse Kragte. Sonder om
verandering of vermenging te ondergaan, het U in u
onuitspreeklike en onmeetlike menseliefde, Mens geword, om ons
Hoëpriester te word. En as Meester van die heelal, het U aan ons
die Diens van hierdie liturgiese en onbloedige Offer toevertrou.
Here onse God, U alleen is Meester oor hemel en aarde. U word
gedra op die Gerubstroon. U is die Heer van die Serafim en die
Koning van Israel. U alleen is heilig en woon in die Heilige.
Daarom roep ek tot U, alleen Goeie, wat bereid is om na ons te
luister: Kyk neer op my, u sondige en nuttelose dienaar; reinig
my siel en my hart van slegte gedagtes; en stel my, wat U deur
die krag van die Heilige Gees met die priesterskap beklee het, in
staat om hier voor u heilige Altaar te staan om u heilige,
smetlose Liggaam en kosbare Bloed te offer. Met geboë hoof kom
ek na U en ek smeek U: Wend u aangesig nie van my af nie en
verstoot my nie uit die geledere van u dienaars nie. Veroorloof
my, sondige en onwaardige dienaar, om U hierdie Gawes te
offer. Want dit is immers U, Christus ons God, wat offer, en
ge-offer word, wat ontvang, en ontvang word. Daarom stuur ons
20
Gemeente: Amen.
Drink almal daaruit: Dit is My bloed van die Nuwe Testament,
wat vir julle en vir baie uitgestort word tot vergifnis van sondes.
Priester: Met hierdie verlossende gebod in gedagte, stel ons nou
teenwoordig alles wat ter wille van ons geskied het: die Kruis,
die Graf, die Opstanding op die derde dag, die Hemelvaart, die
Troon aan die regterhand, en die Wederkoms in heerlikheid, en
Die diaken kruis sy regterhand oor die linkerhand en hef die Heilige Gawes
op:
Priester: offer ons U wat aan U behoort en wat geneem is uit wat aan U
behoort, namens alles en vir alles.
Gemeente: Ons prys U, ons loof U, ons dank U, o Here en ons aanbid U,
ons God.
Die priester en diaken buig drie maal voor die heilige Altaar, terwyl hulle
met elke buiging saggies bid:
Diaken: Here, wees my sondaar genadig en ontferm U oor my.
Priester: O Here, wat u Heilige Gees tydens die derde uur op u apostels
uitgestort het, neem Hom nie van ons weg nie, o Goeie, maar
vernuwe Hom in ons wat U daarom smeek.
EPIKLESE
Priester: Weer offer ons U hierdie redelike en bloedlose Diens; ons bid U
en smeek U; ons pleit by U: Stuur u Heilige Gees neer op ons en
op hierdie Gawes wat ons voor U neergelê het
Die diaken wys na die pateen en sê:
Diaken: Seën, Vader, die Heilige Brood.
Die priester seën die Heilige Brood met die Kruisteken en sê:
29

gedoen om ons in die hemel te lei en ons u komende Koninkryk te
skenk. Vir dit alles dank ons U, en u eniggebore Seun, en u
Heilige Gees: vir alle weldade wat aan ons bewys is, dié
waarvan ons weet en dié waarvan ons nie weet nie, die sigbare
en die onsigbare. Ons dank U ook vir hierdie Eucharistie wat U
uit ons hande wil aanvaar, al beskik U ook oor duisende
Aartsengele en tienduisende Engele, oor Gerubim en
Serafim, met ses vlerke en baie oë, hoogswewend op hul wieke
wat die triomflied sing, uitroep, jubel en sê:
Terwyl die priester bostaande sing, beweeg die diaken na die linkerkant van
die Altaar, neem die asterisk met die regterhand, waarin hy sy orarion hou,
en maak die kruisteken daarmee oor die pateen, waarna hy dit soen en dan
eenkant neerlê.
Gemeente: Heilig! Heilig! Heilig! Die Here Sebaot! Die hemel en die
aarde is vol van u heerlikheid! Hosanna in die hoogste hemele!
Geseënd is Hy wat kom in die Naam van die Here! Hosanna in
die hoogste hemele!
Priester: Met hierdie salige Kragte, o mensliewende Meester, roep ook
ons en sê: Heilig is U, Alheilig; U en u eniggebore Seun en u
Heilige Gees. Heilig is U, Alheilig; en hoogverhewe is u
heerlikheid. Want so lief het U die wêreld gehad dat U u
eniggebore Seun gegee het, sodat elkeen wat in Hom glo, nie
verlore mag gaan nie, maar die ewige lewe kan hê. Hy het gekom
en die hele heilsbestel vir ons voltooi. In die nag waarin Hy vir
ons oorgelewer is, of veel meer, waarin Hy Homself oorgelewer
het vir die lewe van die wêreld, het Hy brood in Sy heilige,
vlekkeloos reine hande geneem, gedank, dit geseën en gebreek en
aan Sy heilige dissipels en apostels gegee, en gesê:
Gemeente: Amen.
Neem, eet, dit is My Liggaam wat vir julle gebreek word, tot
vergifnis van sondes.
Priester: Net so het Hy ook die beker ná die maaltyd geneem en gesê:
28
U, soos ook u beginlose Vader en u alheilige en lewendmakende
Gees, ons lof omhoog; nou en altyd en tot in ewigheid. Amen.
Wanneer die priester die gebed, en die diaken die bewieroking voltooi het,
gaan staan hulle albei voor die altaar en sê die Gerubslied drie maal.
Priester: Laat ons, wat die Gerubim op mistieke wyse verteenwoordig,
en die lewegewende Drie-eenheid die driemaal-heilige
loflied toesing,
alle aardse sorge tersyde stel.
Diaken: Om Hom, die Koning van die heelal, onsigbaar vergesel
van die Engeleskaar, by ons te ontvang.
Halleluja! Halleluja! Halleluja!
Die priester en diaken buig vanuit die Heilige Deure na die gemeente en
gaan na die Voorbereidingstafel Die priester bewierook die Gawes terwyl hy
sag bid:
Priester: O God, wees my, sondaar, genadig.
Diaken: Hef op, Vader.
Die priester plaas die aër op die diaken se linkerskouer en sê:
Priester: Hef u hande op na die heiligdom en loof die Heer.
Die diaken kniel op één knie, met die wierookvat aan een vinger. Die priester
plaas die disk (pateen) op die hoof van die diaken en neem self die kelk. Hy
volg die diaken deur die noorddeur na buite. Die prosessie word voorgegaan
deur ligdraers met kerse. Die priester en diaken bly in die Heilige Deure
staan, met die gesig na die gemeente.
DIE GROOT INTOG
Diaken: Metropoliet _______ , ons biskop _________ , mag die Here
God aan hulle dink in Sy Koninkryk, nou en altyd en tot in
ewigheid.
Priester: Ons President, die regering van hierdie land en almal wat daar
21

woon, mag die Here God aan hulle dink in Sy Koninkryk, nou en
altyd en tot in ewigheid.
Al julle Ortodokse Christene, mag die Here God aan julle
dink in Sy Koninkryk, nou en altyd en tot in ewigheid.
Gemeente: Amen.
Om Hom, die Koning van die heelal, onsigbaar vergesel van
die engeleskaar, by ons te ontvang.
Halleluja! Halleluja! Halleluja!
Die selebrante gaan die altaargebied binne. Die diaken kom regs langs die
priester staan en sê:
Diaken: Mag God die Heer dink aan u priesterskap in Sy Koninkryk.
Priester: Mag God die Heer dink aan u diakonaat in Sy Koninkryk; nou en
altyd en tot in ewigheid.
Die priester plaas die Kelk regs op die antimension. Die diaken kniel op een
knie en die priester neem die disk (pateen) en plaas dit links op die
antimension en hy bid:
Priester: Die regverdige Josef het u allersuiwerste Liggaam van die Kruis
geneem en dit met mirre toegedraai in 'n suiwer linnekleed en dit
gelê in 'n nuwe graf.
Hy haal die vellums van die disk en kelk af en sê:
In die graf was U met u vlees; in die onderwêreld met u siel; in
die paradys met die rower.
En op die Troon, o Christus, met die Vader en die Gees, vervul U
alles, o Onbeskryflike.
Die priester bewierook die aër en lê dit oor die Gawes:
Lewebringend en skoner as die paradys, en waarlik stralender
die mooiste koningspaleis: so is u graf, o Christus, vir ons, die
bron van ons Opstanding.
22
Ek verwag die opstanding van die dooies
en die lewe van die toekomstige ewigheid. Amen.
DIE ANAFORA
Die diaken staan langs die priester en roep uit:
Diaken: Laat ons eerbiedig staan! Laat ons met vrees staan! Laat ons
aandag gee, om die heilige offer in vrede op te dra.
(Vir die Basilius-Liturgie, kyk bylae.)
Gemeente: Genade van vrede! 'n Offer van lof!
Die diaken keer na die altaar terug. Die priester seën die gelowiges.
Priester: Die genade van ons Here Jesus Christus en die liefde van God
die Vader en die gemeenskap van die Heilige Gees wees met
julle almal.
Gemeente: En met u gees.
Priester: Laat ons ons harte verhef.
Gemeente: Ons verhef hulle tot die Heer.
Priester: Laat ons die Here dank.
Gemeente: Dit is gepas en reg om die Vader en die Seun en die Heilige
Gees, die eenwesenlike en ondeelbare Drie-eenheid, te aan-
bid.
DIE EUCHARISTIESE KANON
Priester: Dit is gepas en reg om U te besing, U te loof, U te prys, U te
dank en U te aanbid op alle plekke van u heerskappy, want U is
die onuitspreeklike, onbegryplike, onsigbare, ondeurgrondelike
God; die onveranderlike Synde; U en u eniggebore Seun en u
Heilige Gees. U het ons uit niks in die syn gebring, en nadat ons
geval het, het U ons weer laat opstaan; U het onophoudelik alles
27

Hy soen dan die disk, die kelk en die Altaar.
As twee of meer priesters konselebreer, gee hulle mekaar nou die Vredeskus.
Senior priester: Christus is in ons midde.
Ander priester: Hy is en sal altyd wees.
As twee of meer diakens saam dien, gee hulle mekaar ook die Vredeskus.
DIE GELOOFSBELYDENIS
Priester: Die deure! Die deure! Laat ons in wysheid aandag gee!
Die priester neem die uitgespreide aër en laat dit oor die heilige Gawes
wapper.
Gemeente: Ek glo in een God, die almagtige Vader, die Skepper van die
hemel en die aarde, en van alle sigbare en onsigbare dinge.
En in een Heer, Jesus Christus, die eniggebore Seun van God,
gebore uit die Vader voor alle tye.
Lig uit Lig, waaragtige God uit waaragtige God; verwek, nie
gemaak nie; een in wese met die Vader, deur Wie alle dinge
ontstaan het.
Wat ter wille van ons, mense, en ter wille van ons saligheid
neergedaal het uit die hemel, vlees geword het deur die Heilige
Gees en die Maagd Maria, en mens geword het.
Wat vir ons gekruisig is onder Pontius Pilatus, en gely het en
begrawe is; en op die derde dag weer opgestaan het, volgens die
Skrifte.
Wat opgevaar het na die hemel, en wat sit aan die regterhand van
die Vader.
Wat weer sal kom met heerlikheid om te oordeel die lewendes en
die dooies.
Wie se Koninkryk geen einde sal hê nie.
En in die Heilige Gees, die Heer en Lewendmaker, wat van die
Vader uitgaan; wat saam met die Vader en die Seun aanbid en
verheerlik word; wat gespreek het deur die profete.
En in een Heilige, Katolieke en Apostoliese Kerk.
Ek bely een doop tot die vergewing van sondes.
26
Die priester neem die wierookvat by die diaken en bewierook die Gawes drie
maal terwyl hy sê:
Priester: Doen goed aan Sion na u welbehae; bou die mure van Jerusalem
op. Dan sal U 'n welbehae hê in die offers van geregtigheid, in
brandoffer en voloffer; dan sal hulle stiere offer op u altaar.
(Psalm 51[50]: 20-21.)
Die priester gee die wierookvat aan die diaken terug, buig die hoof en vra die
diaken:
Priester: Dink aan my, broer en mededienaar.
Diaken: Mag die Here God aan u priesterskap dink in Sy Koninkryk. Bid
vir my, heilige Vader.
Priester: Mag die Heilige Gees oor jou kom en die krag van die
Allerhoogste jou oorskadu.
Diaken: Mag die Heilige Gees Self saam met ons dien al die dae van
ons lewe.
Die diaken gaan na buite vir die litanie.
DIE VRAENDE LITANIE
Diaken: Laat ons ons smeekgebed tot die Heer voleindig.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Vir die kosbare Gawes wat hier neergelê is, laat ons bid tot die
Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Vir hierdie heilige Huis van God, en vir hulle wat dit met geloof,
eerbied en die vrees van God betree, laat ons bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
23

Diaken: Om bevryding van alle verdrukking, toorn, gevaar en nood, laat
ons bid tot die Heer.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Help en red ons, wees barmhartig, en beskerm ons, God, deur u
genade.
Gemeente: Here, ontferm U.
Diaken: Dat die hele dag volmaak, heilig, rustig, en sonder sonde mag
wees, vra ons die Heer.
Gemeente: Skenk dit, o Heer.
Diaken: Om 'n engel van vrede, 'n getroue gids en behoeder van ons siele
en liggame, vra ons die Heer.
Gemeente: Skenk dit, o Heer.
Diaken: Om vergewing en kwyskelding van ons sondes en
oortredinge, vra ons die Heer.
Gemeente: Skenk dit, o Heer.
Diaken: Om alles wat goed en nuttig is vir ons siele, en om vrede vir die
hele wêreld, vra ons die Heer.
Gemeente: Skenk dit, o Heer.
Diaken: Dat ons die tyd wat nog vir ons in die lewe oor is in vrede en
boetvaardigheid mag voleindig, vra ons die Heer.
Gemeente: Skenk dit, o Heer.
Diaken: Dat die einde van ons lewens Christelik, smartloos, sonder rede
tot skaamte en vreedsaam mag wees, en om 'n goeie verdediging
voor die ontsagwekkende regterstoel van Christus, vra ons die
Heer.
24
Gemeente: Skenk dit, o Heer.
Diaken: Terwyl ons ons alheilige, allersuiwerste, hooggeseënde en
glorieryke Vrou, die Theotokos en altydmaagd Maria en al die
Heiliges gedenk, vertrou ons onsself, mekaar en ons hele lewe
toe aan Christus ons God.
Gemeente: Aan U, o Heer.
Priester: Heer, God, Alheerser, alleen Heilige; U aanvaar die lofoffer van
hulle wat U met heel hul hart aanroep. Aanvaar ook die gebed
van ons, sondaars, en bring dit na u heilige altaar. Stel ons so in
staat om u Gawes en geestelike offerandes op te dra: vir ons
sondes en vir die dwalinge van die volk. Laat ons genade vind
voor u aangesig, sodat ons offer U behaag, en die Gees van u
genade mag mag rus op ons en op hierdie Gawes wat hier voor
U neergelê is, en op heel u volk.
Gemeente: Amen.
Deur die barmhartigheid van u eniggebore Seun, met Wie U
geloof word, saam met u alheilige, goeie en lewendmakende
Gees, nou en altyd en tot in ewigheid.
Priester: Vrede vir almal.
Gemeente: En vir u gees.
DIE VREDE
Priester: Laat ons mekaar liefhê, sodat ons eendragtig kan bely:
Gemeente: Vader, Seun en Heilige Gees; die eenwesenlike en ondeelbare
Drievoudigheid!
Die priester buig drie keer voor die altaar en sê met elke buiging:
Priester: Ek het U hartlik lief, Here, my sterkte. Die Here is my rots en my
bergvesting en my redder. (Ps. 18[17]: 1)
25