Plante

Plante
Genesis 1: 11 en 12
Week 31-33
en bome wat, volgens hulle soorte, vrugte dra, waarin hulle saad is, op die aarde.
volgens hulle soorte en bome wat vrugte dra, waarin hulle saad is, volgens hulle
soorte. Toe sien God dat dit goed was.
God het al die plante op die derde dag geskape. God het die plante met orde geskape,
sodat die plantetende diere en die mens wat daarna geskape is, voedsel gehad het
om te eet. Gelowiges is rentmeesters van God se skepping. Ons moet die aarde
bewerk, bewoon en bewaar.
Wat jy alreeds weet van plante
Plante kan deur mense gebruik word.
Daar is baie plantsoorte wat blomme dra. Blomme het helder kleure en skerp geure
uit die volgende dele: kroonblare, kelkblare, stempel, styl, vrugbeginsel, helmknop,
Wat leer ons omtrent die bou van blomplante?
Blomplante dra blomme.
Blomplante dra vrugte.
In die vrugte is sade.
Blomme kan verskillende kleure hê.
Blomme het nie eenderse vorms nie.
Plante het water, lug, lig en warmte nodig om te kan groei.
Wortels groei na die grond toe.
95

Blare
Plante het blare. Party plante se blare is groot. Die blare het verskillende vorms en
die rande verskil. Die rande kan gesaag, gegolf of glad wees. Elke blaar het are.
Blare met die are langs mekaar, is parallelarig. Blare maak voedsel vir die plante.
Om voedingstowwe te maak het hulle water nodig en koolsuurgas uit die lug. Hulle
het ook sonlig nodig om goed te kan groei. Die proses word fotosintese genoem.
Ontkieming van sade
die saadlobbe uit.
96
Naalde

Kom ons lees Mattheus 13: 1 - 8
Die gelykenis van die Saaier
Die saaier Jesus
Die saad Die Woord van God
Die saad val op die pad. Die mense hoor van God, maar die
duiwel verkom dat hulle werklik hoor.
Die saad val op rotsagtige plekke. Die mense is bly oor die boodskap,
maar dit is nie deel van hulle lewe nie
Die saad val tussen die dorings. Mense hoor en begin soos God se
kinders leef. Hulle sukkel om daarmee
Die saad val op vrugbare grond. Die mense leef so dat ander mense
kan sien dat hulle kinders van God is.
97

98
Die kruin
Die wortels
Bome is die grootse en hoogste plante op aarde. Die
grootste lewende ding op aarde is een van die reuse
rooihoutbome in Kalifornië. Bome kom in verskillende
bome wat baie oud is.
Die stam

Welwitchia
Groei in die Namib. Baie mense
omtrent 30 cm hoog en 1 m breed.
In sy lewe kry die boom, wat soos
Die woestynwind skeur die blare
in honderde repe. Die blare val
nooit af nie, maar groei en groei
net soos ons naels.
Hierdie boom groei ook in die
woestyn. Die plaaslike bevolking
kom nie graag naby hulle nie.
Hottentotte oor die Namib gevlug
en om hulle teen hulle vyand en
die son te beskerm het hy hulle in
plante verander.
Kremetart
Interessante
bome
metartboom uit die hemel geskop
en hy het kruin eerste op die aarde
geland. Vandag groei hy nog met sy
wortels in die lug, sê hulle. Eintlik is
die kremetart een van die dikste bome
op aarde. Die grootste kremetart
waarvan ons weet was 26 m hoog en
sy stam omtrek was 19 m. Omdat sy
hout so sag is, verrot die kern maklik.
Grotte vorm in die stam en is al as
poskantoor en tronk gebruik
Geelhoutboom
Die geelhoutboom is die hoogste
boom in Suid-Afrika en die hoogste
een waarvan ons weet is 40 m hoog.
Hierdie reuse groei in die Tsitsikama-
die Stormsrivier en is ongeveer 700
99

Wat het ons geleer?
Plante is lewendig en kan groei. Plante kan bome, struike of kruide wees. Die vorm
van plante verskil, byvoorbeeld: tentvorm, balvorm en naaldvorm.
stingels is dikwels groen en breek maklik.
Dit is bladhoudende plante. Sekere plante se blare verkleur in die herfs. Die blare
word geel, rooi of bruin en val dan af. Dit is bladwisselende plante. Die takkies
van hierdie plante het winterknoppe. Die winterknoppe is gewoonlik bruin. Hierdie
knoppe beskerm nuwe blare teen die koue. Blare van vetplante kan baie water hou.
Vetplante groei in droë streke.
100

Verskillende soorte plante
Seewier
Sommige soorte seewier
kan tot 60 meter lank
word. Uit seewier word
medisyne gebruik word.
Alge
Dit is waterplante. Sekere
visse en ander waterdiere
leef van alge.
Grasse
Graan behoort tot die
grasfamilie en verskaf
voedsel aan mense en
diere. Die blomme het
nie helder kleure en
skerp geure nie.
Struike
as een stingel, byvoorbeeld
die hibiskus en asalea.
sonder
blomme
Plante
met
blomme
Mosse
op skaduryke, klam plekke
soos teen rotse, mure en
boomstamme aangetref word.
Hulle keer dat grond en water
wegspoel.
Bome
Die meeste bome, soos
palms, is blomplante.
Onkruid
Onkruid groei op enige plek
in tuine en landerye.
Varings
Varings verkies koel, klam,
skaduryke plekke soos
langs waterstrome en in
klowe.
101

Verskillende gebruike vir bome
soveel gebruike as moontlik uit te ken.
.
V
102
Blare
Ruik
Proe
Sien
Hoor
Voel

In die Bybel lees ons van baie plante en plantprodukte.
Psalm 1: 3
op sy tyd en waarvan die blare nie verwelk nie; en alles wat hy doen, voer hy
Lukas 6: 43 - 45
boom wat goeie vrugte dra nie. Want elke boom word geken aan sy eie vrugte.
doringbos nie.
die slegte mens bring uit die slegte skat van sy hart te voorskyn wat sleg is; want
Genesis 1: 29
die hele aarde is, en al die bome waar boomvrugte aan is, wat saad dra. Dit sal
103

104
Groente en vrugte
Naam Groente Vrugte Ons eet die
Ui
Blaarslaai
Kool
Aspersie
Aartappel
Suikerriet
Geelwortels
Patats
Radyse
Brokkoli
Blomkool
Mielies
Rys
Koring
Tamatie
Lemoene
Pampoen
blare
stingel
wortels
blom
sade
vrugte
Sommige plante verskil baie van ons plantegroei hier in Suid-Afrika, omdat Palestina
groeistreek aan te pas. Die mens het die gebruik van die vrugte van die aarde, soos
God dit aan ons skenk en ons moet dankbaar wees vir dié gawes

105
Plante van die Bybel
Hissopplant
Palmiet (riet)
Granaat
Brood

Gelykenisse wat verwys na plante
Jesus het in die Bybel gelykenisse gebruik oor plante soos koring, die vyeboom
(Matt. 13: 34 en 35).
Lees:
Matt. 13: 24 Die gelykenis van die onkruid tussen die koring
106
Bespreek: Wat kan soos onkruid in ons lewe wees?
Byvoorbeeld sonde: oortredings, leuens en lelike taal.
Dit moet verwyder word om die goeie te laat ontwikkel.
Lukas 13: 6 Die gelykenis van die onvrugbare vyeboom
wees en die Woord uitdra. Ons moet Jesus se
kinders wees en vir Hom werk.

Bome is nuttig
Bome versier ons tuine en parke. Die koelte van bome beskut mense en diere
teen die warm son.
Bome dra vrugte waarvan ons kan eet.
Bome word afgekap. Die hout moet eers droog word, as ons daarmee wil vuur
maak.
Meubels word van hout gemaak. Timmerhout word gebruik om huise mee te
bou. Houtpale omhein ons huise. In myne word houtpale vir stutte gebruik.
Papier word van hout gemaak.
Ons boeke word van papier gemaak.
Vrugte
Ons eet vars vrugte, want dit hou ons gesond. Soorte vrugte: appels, lemoene,
Vrugte word soms gedroog. Rosyne is gedroogde druiwe. Soms word vrugte
ingelê. Wanneer vrugte skaars is, eet ons ingelegde vrugte.
Wat het ons omtrent die gebruik van groente geleer?
Ons eet blare van plante. Kool, blaarslaai en uie is blare.
Ons eet stingels van plante. Seldery, aspersies en aartappels is stingels.
Ons eet wortels van plante. Geelwortels, beet, radyse en rape is wortels.
Ons eet sade van plante. Grondbone, droë bone, droë erte en lensies is sade.
Wat het ons omtrent die gebruik van blomme geleer?
Blomtuine versier ons huise en parke. Ons rangskik blomme om ons huise
binne te verfraai.
se ruiker word van blomme gemaak. Blomkranse word by begrafnisse gebruik.
Plante
Bou van plante
Ontkieming van sade
Waar kom plante vandaan?
107