Bylaag - May 2009 - 24.com

Laerskool Horison
011 763 5630
WEN! WEN! WEN!
Die skool wat 2009 die beste aan
Beeld in Onderwys programme
deelneem, kan ‘n skootrekenaar
van Dell ter waarde van
R9 000 wen!
Skole, bestel Leer
en Presteer en wen
vakansies as pryse
vir fondsinsameling
Skakel:
011 713 9147
Lewensoriëntering
Die Gautrein
Wanneer die Gautrein in 2010 in bedryf gestel word, sal nie net Suid-Afrikaners
met die trein ry nie, maar ook mense uit verskillende lande. Op die lughawe en die
onderskeie stasies sal hierdie mense verversings wil geniet.
Aangesien die Gautrein ‘n statustrein en ook ‘n advertensie vir ons land is, wil ons
graag spog met gebalanseerde spyskaarte in die verskillende restaurante en
eetplekke op die stasies.
Verskillende kultuurgroepe eet verskillende tipes kos, eet op verskillende maniere
en met verskillende eetgerei. Sommige eet met hulle hande, ander met ‘n mes en
vurk, soms net met ‘n lepel of eet selfs met stokkies! Een ding is verseker; almal
moet gebalanseerd eet om gesond te kan bly.
Voordat jy met die aktiwiteit begin, moet jy eers die volgende
deurlees:
Mense het voedsel nodig vir
• energie;
• om gesond te bly;
• om te groei en beskadigde weefsel te herstel.
Voedingstowwe
Die voedsel wat ons eet, bevat verskillende voedingstowwe. Elk van hierdie
voedingstowwe is nodig vir die liggaam om gesond te wees. Daar is 7
verskillende voedingstowwe en elkeen verrig ‘n spesifieke funksie in ons
liggaam:
1. Koolhidrate: verskaf energie vir die liggaam
2. Proteïene: is nodig om nuwe selle te bou en die liggaam te laat groei.
3. Ruvesel: is goed vir spysvertering.
4. Vitamine: bou weerstand teen siektes en is verantwoordelik vir die
instandhouding van al ons liggaam se funksies
• Vitamien A - Is goed vir jou vel en oë.
• Vitamien B1 - Is goed vir spysvertering.
• Vitamien B2 - Is goed vir jou vel.
• Vitamien C - Is goed vir jou tande en tandvleis.
• Vitamien D - Is goed vir jou bene en tande.
• Vitamien E - Is goed vir jou velweefsel.
• Vitamien K - Is goed vir die stolling van jou bloed.
5. Vette: Verskaf energie aan die liggaam.
6. Minerale: Het elkeen hul eie funksie. Kalsium help bv. om jou bene en tande
sterk te hou en yster help die bloed om suurstof te vervoer.
7. Water: Help met die oplosprosesse in die liggaam en met spysvertering.
Voedselgroepe
Ons kan voedselsoorte volgens hulle voedingsinhoud in verskillende groepe
klassifiseer. ‘n Gebalanseerde dieet bestaan uit voedsel uit elke voedselgroep
in die regte hoeveelhede. Die vyf belangrikste voedselgroepe is die volgende:
1. Melk en melkprodukte: Voedsel soos
melk, kaas, joghurt, room en botter bevat
kalsium, proteïene, koolhidrate, vitamiene
A, B2, D en water.
2. Vleis en vleis-alternatiewe: Voedsel
soos hoender, vis, peulplante, vleis, eiers,
en grondboontjies bevat proteïene, vet,
yster, jodium en vitamiene B2, B3, B12. 4. Graan en graanprodukte:
Voedsel soos brood,
hawermout, bruinrys,
graanprodukte en pasta bevat
koolhidrate, vitamine B1, B2, vesel en yster.
5. Vet en olie: Word verkry uit
margarien, sonneblomolie,
mayonnaise, room en diervet.
Dit bevat vet en vitamiene A, D
en E.
3. Vrugte en groente: Vrugte en
groente in enige vorm bv. vars,
bevrore, gedroog en versap, bevat
vitamiene A en C, koolhidrate, yster,
kalsium, vesel en water.
Aktiwiteit 1
Vul die nommer van elke land op die regte plek op die wêreldkaart in.
Aktiwiteit 2. Wat eet die wêreld?
Bestudeer die onderstaande prentjies in groepe en skryf dan een voedselsoort
wat eie is aan elke spesifieke land op die regte plek in die kolom neer. Skryf ook
die naam van die land wat deur die prentjiie voorgestel word, neer.
Illustrasie Nr. Naam van land Kossoort eie aan hierdie land
4 Leer en Presteer graad 4 - 6, bylaag tot Beeld, Dinsdag 5 Mei 2009
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Aktiwiteit 3
Verdeel in groepe.
Elke groep moet ‘n gebalanseerde spyskaart opstel wat eie is aan ‘n spesifieke
landsburger se smaak en wat ook aan die vereistes vir ‘n gebalanseerde
voedsame maaltyd voldoen (bly liefs weg van kitskosse).
LW: Dink ‘n bietjie wyer as die gewone wegneemetes en kitskosrestaurante
Groep 1: Stel 3 spyskaarte op wat die uiteenlopende smake van drie
verskillende inheemse bevolkingsgroepe in Suid-Afrika sal
weerspieël.
Groep 1: Stel 3 verskillende spyskaarte saam wat aan die Oosterse
bevolkingsgroepe se smaak sal voldoen (Sjinese, Japannese, Indiërs).
Groep 1: Stel ‘n spyskaart op wat die Amerikaners sal laat voel dat hulle terug
in Amerika is.
Groep 1: Stel 3 verskillende spyskaarte op wat in verskillende Europese
bevolkingsgroepe se smaak sal val. (Kies 3 uit die volgende: Duitse,
Franse, Italiaanse, Griekse of Engelse geregte).
LW: Jy kan óf uit die geregte in die blokkie hieronder kies óf jy kan jou eie
geregte kies om die spyskaarte saam te stel.
ONTHOU: Ons moet die volgende eet:
Kosse wat ons energie gee: (koolhidrate, vette, olies wat in brood pasta,
mieliemeel en graanprodukte verkry word).
Kosse wat ons help groei (proteïene wat in vis, vleis, pluimvee, eiers, neute en
melkprodukte verkry word).
Kosse wat ons teen siektes beskerm (vitamiene en minerale wat in groente en
vrugte verkry word).
• Hamburger en skyfies, koolslaai/mengelslaai.
• Lamskerrie met rys en eiervrug.
• Moussaka, olywe en slaai.
• Pizza met tamatie, kaas en ansjovis
• Marog, brood, stampmielies, vleis en sous.
• Bobotie, rys, groente, melktert, koeksisters
• Braaivleis, pap, tamatiesous en groenslaai.
• Stampmielies en bone, kool en wortels.
• Pap, kool, pampoen en Amasi.
• Eend, soetsuur sous en noedels.
• Cha Chiang Mein (noedels in vleissous met fyngekapte groente).
• Hoenderkasserol en kapokaartappels met groente.
• Varktjops, aartappels, wortels, boontjies en slaai.
• Soesji, Soesjirys, Sasjimi en sojaboonsous.
• Water, vrugtesap, tee, koffie en melkskommel.
• Die spyskaarte kan ook’n kombinasie van bg. bevat.
• Kosse wat vesel verskaf om ons met ons spysvertering te help
(graanprodukte).