Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Kantoor – Lizelle<br />
011 713 9147<br />
Elize: 083 380 1800<br />
Riana: 082 852 8814<br />
Laerskool Horison<br />
011 763 5630<br />
Antwoorde van<br />
werkkaarte:<br />
www.beeld.com<br />
onder afdeling spesiaal<br />
kliek op skool toe<br />
Opvolg bylae<br />
vir graad 4-6<br />
4 Aug<br />
Afrikaans Huistaal<br />
Graad 4: Van stoomtrein na Gautrein<br />
Die naam “Gautrein” is deesdae op almal se lippe! Waarom is hierdie trein dan so<br />
nuuswaardig? Dit sal Suid-Afrika se eerste moltrein wees! Ja, ‘n trein wat soos ‘n<br />
mol in ‘n tonnel onder die grond en onder geboue deur beweeg. Wanneer hierdie<br />
trein in werking gestel word, sal dit beteken dat ons land ook soos ander<br />
ontwikkelde lande kan spog met ‘n trein wat baie vinnig kan voortsnel en besonder<br />
weelderig is.<br />
Die Gautrein sal natuurlik nie net uit een enkele passasierstrein bestaan nie, maar uit<br />
’ n aantal verskillende weelderige treine wat deurlopend teen ongeveer 160 km/h of<br />
vinniger heen en weer tussen Johannesburg en Pretoria sal beweeg. Hierdie treine<br />
behoort in staat te wees om elke dag meer as 100 000 passasiers te vervoer op die<br />
spesiale spoorlyn van 80 km met sy altesaam tien stasies.<br />
Die Gautrein moet ’n “GOU- trein” wees!<br />
Wanneer hy uiteindelik in bedryf kom, sal hy die afstand tussen Johannesburg en<br />
Pretoria in minder as 40 minute afblits. Die rit tussen die O.R. Tambo Internasionale<br />
lughawe en Sandtonstasie (die hoofstasie) sal minder as ’n kwartier duur. Enige<br />
haastige reisiger se droom!<br />
Plek-plek sal die trein soos ’n mol onder die aarde induik om dan weer ywerig en<br />
met volharding sy kop uit te steek en soos ’n koeël oor die landskap te pyl. Vervoer<br />
in Gauteng—só glo die Gautrein se inisieerders— sal nooit weer dieselfde wees nie!<br />
Aktiwiteit:<br />
LU 3 en 5<br />
1. Watter stasie is die hoofstasie op die Gautreinroete?<br />
2. By hoeveel stasies sal die trein kan stop, nadat dit<br />
vanaf Parkstasie vertrek het voordat dit by die<br />
lughawe aankom?<br />
3. Hoeveel stasies is daar tussen Pretoria en die<br />
lughawe?<br />
4. Lees die volgende denkbeeldige rooster van die<br />
Gautrein se aankoms- en vertrektye soos wat dit op<br />
die stasie se inligtingsborde kan verskyn en<br />
beantwoord dan die vrae.<br />
Treinnommer Vertrekpunt Vertrektyd Bestemming Aankomstyd<br />
GT 1 NO Parkstasie 07:00 Midrand 07:20<br />
GT 2 N Marlboro O8:15 Centurion O8:25<br />
GT 2 S Midrand 14:00 Sandton 14:10<br />
GT 3 N Pretoria 17:15 Hatfield 17:25<br />
GT 1 SO Centurion 10:00 Lughawe 10:18<br />
GT 2 S Hatfield 12:00 Parkstasie 12:50<br />
GT 2 NO Sandton 14:00 Lughawe 14:15<br />
5. Waar dink jy sal hierdie roosters op die stasies aangebring word?<br />
6. Vir wie is hierdie inligting belangrik?<br />
7. Wat is die vertrektyd van trein GT 3N?<br />
8. Hoe laat kom trein GT 2 NO op die lughawe aan?<br />
9. Hoe laat kom trein GT 2 N in Centurion aan?<br />
10. Hoe laat moet jy op Parkstasie wees as jy in die oggend na Midrand wil reis?<br />
Graad 5: Die ontwikkeling van die<br />
spoorlynnetwerk en lokomotiewe in Suid-Afrika<br />
Vandat die eerste spoorlyne in die 19de eeu in die Kaapprovinsie gebou is, totdat<br />
daar vandag gereed gemaak word vir die voltooiing van die Gautreinprojek, het<br />
ons land goed gevorder om die treinvervoerstelsel in Suid-Afrika te ontwikkel.<br />
Hoewel daar op 31 Maart 1859 amptelik met die bou van die eerste spoorlyn in<br />
Suid-Afrika by Woodstock naby Kaapstad begin is, is hierdie spoorlyn wat tussen<br />
Kaapstad en Wellington loop eers in 1863 voltooi. Terwyl die bouwerk daarvan aan<br />
die gang was, is daar ook in Natal tussen Durban en die Punt (Hawe) begin met<br />
die bou van ‘n spoorlyn. Dit was op hierdie driekilometerlange Natalse spoor waar<br />
die eerste stoomtrein in Suid-Afrika in 1860 geloop het.<br />
Verskillende spoorlyne is tussen 1862 en 1864 in die Wes-Kaap gebou, maar daar<br />
was weinig vordering met die bou daarvan. Eers na die ontdekking van diamante in<br />
1867 en goud in 1886 in die binneland en na die ontwikkeling van daardie<br />
bedrywe in SA, is daar vinniger gevorder met die lê van spoorlyne in die binneland.<br />
In 1876 is die Kaapse spoorlyn na die noordelike dele van die land tot by<br />
Worcester verleng; in 1884 tot by De Aar en in 1885 tot by Kimberley in die Noord-<br />
Kaap. In 1890 is hierdie spoorlyn tot by Bloemfontein voltooi en ongeveer twee jaar<br />
later het dit by die destydse Transvaalse spoornetwerk aangesluit.<br />
Die nasionale spoorlynnetwerk is eers in 1910 met die stigting van die Unie van<br />
Suid-Afrika voltooi en verenig onder die naam “Suid-Afrikaanse Spoorweë en<br />
Hawens”.<br />
Cecil John Rhodes, wat ‘n eerste minister van die Kaapprovinsie was, het ‘n droom<br />
gehad om ‘n spoorlyn van die Kaap tot in Kaïro te lê. Hierdie droom is egter tot<br />
vandag toe nooit verwesenlik nie.<br />
Die eerste treine is deur stoomlokomotiewe getrek, maar sedert 1925 is die<br />
stoomtreine geleidelik deur elektriese treine vervang.<br />
In 1980 is die Suid-Afrikaanse vervoerstelsel herorganiseer en het Transnet tot<br />
stand gekom.<br />
Die spoorlynnetwerk in SA vorm ‘n belangrike deel van die land se infrastruktuur.<br />
Alle belangrike stede in ons land is per spoor met mekaar verbind. Daarby word die<br />
Suid-Afrikaanse spoornetwerk as die beste spoorlynstelsel in Afrika beskou.<br />
Daagliks word baie voorstedelike treine (metrotreine) gebruik om pendelaars van<br />
die huis na die werkplekke en terug te vervoer. Daar is egter steeds duisende<br />
mense wat verkies om hulle motors te gebruik om van en na hulle werkplekke<br />
te ry.<br />
Hoewel baie reisigers vroeër jare hoofsaaklik die trein as vervoermiddel gebruik<br />
het, word treine deesdae eerder vir die vervoer van goedere as vir die vervoer van<br />
passasiers oor lang afstande gebruik. Die Bloutrein, een van die tien bekendste<br />
treine ter wêreld, is die uitsondering op die hierdie reël. Hierdie trein is ‘n baie<br />
weelderige passasierstrein wat tussen Pretoria en Johannesburg loop. Mense kom<br />
vanoor die hele wêreld om ’n rit op hierdie weeldetrein mee te maak!<br />
Aangesien slegs ongeveer die helfte van die land se 20 000 kilometer<br />
spoorlynnetwerk ten volle benut word, konsentreer Transnet op die vervoer van<br />
goedere eerder as op die vervoer van passasiers om te verseker dat die<br />
spoorstelsel winsgewend bedryf word.<br />
Na die ingebruikneming van die Gautrein word gehoop dat die publiek daagliks<br />
eerder weer meer van treinvervoer as van motors gebruik sal maak om by die werk<br />
en terug by die huis te kom, sodat die verkeer op die paaie tussen Johannesburg<br />
en Pretoria verminder kan word.<br />
Aktiwiteit: LU 3<br />
Lees die leesstuk self of met die hulp van die onderwyser deur en beantwoord dan<br />
die vrae.<br />
1. Voltooi die tabel om die ontwikkeling van die spoorweë in Suid-Afrika aan te<br />
toon.<br />
Datum voltooi Beginpunt Eindbestemming Afstand of snelheid<br />
(waar bekend)<br />
1860 Durban Punt<br />
1876<br />
Kaapstad Wellington<br />
De Aar<br />
1885 Kaapstad<br />
Bloemfontein<br />
Johannesburg Pretoria 80 km<br />
2. Wanneer het die elektriese treine die stoomtreine begin vervang?<br />
3. Wie het gedroom om een spoorlyn vanaf Kaapstad tot in Kaïro te laat aanlê?<br />
4. Waarom dink jy het die spoorlynnetwerk eers na die ontdekking van<br />
diamante en goud so vinnig ontwikkel?<br />
5. Hoeveel kilometer beslaan ons land se spoorlyne?<br />
6. Watter land in Afrika spog met die beste spoorlynstelsel?<br />
7. In watter jaar is die spoorlynnetwerk in Suid-Afrika eers verenig?<br />
8. Word ons land se spoorlynnetwerk ten volle benut? Motiveer jou antwoord.<br />
9. Waarom dink jy gebruik mense deesdae nie meer so graag die trein as<br />
vervoermiddel nie? Motiveer jou antwoord.<br />
10.Hoekom het dit nodig geword om die Gautrein te begin bou?<br />
Graad 6: Die bouwerk aan die Gautreinprojek<br />
In die middel van die jaar 2000 het Sam Shilowa, die destydse Premier van die<br />
Gauteng Provinsie, die implementering van die Gautreinprojek aangekondig en kon<br />
daar met die beplanning van die bouwerk aan die Gautrein begin word.<br />
Hierdie blitstrein wat teen ongeveer 160 km/h tussen Johannesburg en Pretoria sal<br />
beweeg, behoort die hele vervoerpatroon van Gauteng te verander en die huidige<br />
druk verkeer op die paaie tussen die twee stede te verlig. Sowat 300 000<br />
motorvoertuie ry daagliks op die snelweë tussen dié twee stede. Om verligting aan<br />
die verkeersdruk te gee, het die provinsiale owerheid besluit dat hierdie<br />
multimiljoenrand-projek beslis noodsaaklik is.<br />
Die Gautrein is 'n 80 km-lange beplande treinroete en sal nie net uit een enkele<br />
passasierstrein bestaan nie, maar uit ’n hele aantal verskillende treine.<br />
Vanaf 2010 behoort dit Johannesburg via Sandton met die OR Tambo Internasionale<br />
Lughawe en ook met Pretoria te verbind en by altesaam 10 stasies te kan stilhou.<br />
Daarby sal 125 busse die nagenoeg 120 000 passasiers wat daagliks van die trein<br />
gebruik sal maak, op 36 roetes wat oor altesaam 26 000 km loop, vervoer.<br />
Die bou van die Gautrein is eerstens aangepak om die druk padverkeer tussen<br />
Pretoria en Johannesburg te verbeter, maar die feit dat die FIFA Sokker-<br />
Wêreldbekertoernooi in 2010 in Suid-Afrika aangebied word, het die deurslag gegee<br />
vir die bou van dié trein.<br />
Die boukontrak is aan die Bombela-konsortium toegeken. In 2006 toe daar met die<br />
bou van die Gautrein begin is, sou die boukoste vir voltooiing van die projek<br />
R7,2 miljard beloop het, maar tans word die boukoste al op R23 miljard beraam!<br />
Sandtonstasie sal die Gautreinprojek se hoofstasie wees en sal meer as drie jaar<br />
neem om gebou te word. Die stasie en sy drie platforms sal 40 m onder die<br />
grondvlak wees en meer as 40 000 vierkante meter beslaan. Daarom is 'n diep gat<br />
van 40 m diep, 30 m wyd en 200 m lank gegrawe. Daar sal 'n pawiljoen en<br />
openbare vervoergeriewe op die grondvlak wees, asook drie vlakke met parkeerplek<br />
vir 4 000 voertuie.<br />
Die trein sal ’n statusvervoermiddel wees wat vir min ander vervoermiddels hoef<br />
terug te staan. Die feit dat die rit tussen Sandtonstasie en die lughawe minder as ‘n<br />
kwartier sal duur, maak hierdie projek des te meer lewensvatbaar.<br />
Die treine behoort elke dag meer as 100 000 passasiers op die 80 km lange spoorlyn<br />
met sy tien stasies te vervoer.<br />
Kritiek op die bou van die trein was dat dit nie die townships in Gauteng (soos<br />
Soweto in Johannesburg en Mamelodi in Pretoria) in die projek gebind het nie.<br />
Die eerste rit van die Gautrein het reeds op 3 Februarie <strong>2009</strong> plaasgevind. Tydens dié<br />
geleentheid het 150 genooide gaste die geskiedkundige rit in die eerste voltooide<br />
goud-en-blou treinstel op ‘n 3 km-lange toetsspoorlyn meegemaak.<br />
Voordat die Gautrein finaal in bedryf gestel word, sal dit eers deeglik getoets word.<br />
Die trein sal eers 3 000 km op die toetsspoor moet aflê om te verseker dat dit veilig<br />
is om daarmee te ry.<br />
Aktiwiteit<br />
Beantwoord die volgende vrae nadat jy die leesstuk noukeurig deurgelees het.<br />
1. Slaan die betekenis van die volgende woorde in ‘n verklarende<br />
woordeboek na; implementering, lewensvatbaar,<br />
statusvervoermiddel.<br />
2. Wat was die belangrikste kritiek teen die bou van die Gautrein?<br />
3. Watter veiligheidsmaatreëls is in plek gestel om die veiligheid van die<br />
treinritte te verseker?<br />
4. Skryf ‘n nuusberig oor die eerste rit wat die Gautrein onderneem het.<br />
Verbeel jou dat jy een van die gaste of joernaliste op die geskiedkundige rit<br />
was.<br />
2 Leer en Presteer graad 4 - 6, bylaag tot Beeld, Dinsdag 5 Mei <strong>2009</strong>