Baie van Janine Neethling se nuwe geluk is in 'Jesus ... - State Theatre

LENTENOTE
vir JANINE
Baie van Janine Neethling se nuwe geluk
is in ‘Jesus - die Musiekblyspel’ se musiek
verweef. Met die geur van fynbos en die see
wat deur haar vensters instroom, het haar
vingers en die klawers Jesus se storie vertel
Deur MARTIE SWANEPOEL. Foto’s deur JOHAN WILKE
n Janine Neethling se ateljee by haar nuwe huis
op Onrus staan ’n ou vleuelklavier langs haar
moderne produksietoerusting. Dit was haar
tannie Griekie se klavier. En dis waar haar
storie met note begin het.
“Dis die eerste klavier waaraan ek ooit geraak
het. Ek onthou nog die oomblik toe ek in my
ouma se huis in Kaapstad vir die heel eerste
keer met een vinger ’n noot op hom gedruk het.”
Vandag dans haar vingers oor die note van die
een produksie na die ander.
Sy het met ons ter perse gaan nog gerepeteer aan Jesus - die
Musiekblyspel wat van 27 April in die Staatsteater-operahuis te
sien sal wees. Johan Scholtz skryf die teks en doen die regie, Soné
Combrink is die vervaardiger en Janine is vir die musiekverwerkings
van die teks verantwoordelik.
Die musiekblyspel het ’n interessante rolverdeling: Heinz
Winckler speel Jesus, Robbie Wessels is Johannes die Doper,
Marisa Drummond is Maria Magdalena, Melissa Bam
vertolk die rol van Moeder Maria, Leon Ferreira dié van
Judas en Matt Stern is Petrus.
Janine, haar seun, Sam (11), en man, die dramaturg
Deon Opperman, het in Desember Onrus toe getrek.
Die eerste paar maande van die jaar het onder meer
dié produksie haar baie besig gehou. Dié selferkende
werkoholis het haar ateljee dus reeds deeglik ingewy.
“Tant Griekie se vleuelklavier staan langs my. Hy het al lang
paaie gereis: van my tannie se huis, na my ma toe, na my woonstel
38 rooi rose APRIL 2013
JANINE WORD
AS EEN VAN DIE
HARDWERKENDSTE
MUSIKANTE IN DIE
LAND BESKOU. SY
IS OP HAAR GELUK-
KIGSTE SKEPPEND
BY DIE KLAVIER.
PHOTOGRAPHS: GETTY IMAGES

PHOTOGRAPHS: GETTY IMAGES
rooi rose
MENSE
toe, na Johannesburg toe waar hy sommer ’n paar keer getrek het.
Uiteindelik is hy hier op Onrusrivier. Waar ek dink hy nou maar
kan wortelskiet!”
Wat die klavier vir haar nog meer sentimenteel maak, is dat sy
al honderde sangers op hom begelei het.
“Almal van Nianell, Dorothy Masuka, Abigail Khubeka, Vusi
Mahlasela, Steve Hofmeyr, Sibongile Khumalo, Joe Niemand,
Yvonne Chaka-Chaka, Bobby van Jaarsveld, Juanita du Plessis
tot my kind! As die klavier maar net kon praat ... ”
Sy hou daarvan om stil en alleen in die ateljee te werk wanneer
sy aan ’n produksie skryf. “Net ek met my oorfone op. Ek praat die
skrywer se woorde oor en oor tot die tempo en die styl vir my
duidelik word. Daarna volg die ideale toonaard vir die persoon of
persone wie dit gaan sing. Dan begin ek speel, en ’n spel is dit!”
Die repetisies vir Jesus - die Musiekblyspel met die akteurs en
sangers het in Maart begin. Johan het die teks geskaaf.
“Soos ek ‘speel’ op my klavier, so was sy spel tussen die Bybel
en sy rekenaar terwyl hy aan
die blyspel gestalte gegee het.
Daarna eers is al die musiek
gekomponeer, die verwerkings
gedoen, die stelle en kostuums
finaal ontwerp, die beligting en
klank beplan. Om ’n blyspel op
die planke te bring, is nie ’n
grappie nie. Dis ’n lang en
multidissiplinêre proses.”
Soné het Janine betrek
omdat dit die eerste blyspel is
wat sy vervaardig en sy wou ’n
ervare musiekspan hê. Sy en
Johan het Janine vertrou om
oorspronklike musiek te skryf
wat vir die storie sal werk.
Janine beskryf Johan as “’n
spesiale siel. Hy is warm,
intelligent en het groot
skeppingsvermoë. Sy idee-‘pot’
hou nie op oorloop nie. Hy
raak kinderlik opgewonde om
die storie van Jesus met almal
te deel. Die projek is vir hom ’n
logiese ontwikkeling om sy
twee wêrelde – as pastoor en
akteur – saam te smee.
“Ek hou van die eenvoud
waarmee die boodskap
oorgedra word. Die doel is om
die storie in mense se harte te
MODERNE
GENIE
Teaterkenners het
Janine en Deon se
oratorium, Die Skepping,
wat in Februarie in die
Staatsteater in Pretoria
te sien was, as ’n meesterstuk
beskryf.
Sommige resensente
het ná die vertoning
na Janine verwys as
’n “moderne musikale
genie”. Dit was die eerste
oratorium in Afrikaans.
Sy en Deon wou eers
’n requiem skryf, maar
het toe besluit Deon se
gedigte sal eerder in ’n
oratorium pas.
Haydn se oratorium
Die Schöpfung (Die
skepping), wat in 1798
voltooi is, se teks is
gegrond op die Bybelse
skeppingsverhaal
en John Milton se
Paradise Lost. Maar
Janine en Deon se
oratorium is ’n moderner
skeppingsverhaal wat
die verhaal met digitale
beelde, koormusiek,
individuele sangers en ’n
simfonie-orkes vertel.
APRIL 2013 rooi rose 39

ooi rose
MENSE
laat lê. Ons gebruik eietydse klanke soos
akoestiese kitaar saam met strykers en
dramatiese slagwerk. Daar gaan veral in die
koorwerk ’n sterk vroeg-Joodse klank wees om
die era ‘emosioneel’ te definieer. Die beste
verwysing waaraan ek kan dink, is rolprentmusiek vir
die verhoog om die storie te help vertel.”
Sy kan nie onthou hoeveel produksies sy al gedoen het nie.
“Elke projek het my iets geleer. Hoogtepunte was nog altyd
waar ek self gekomponeer het, of dit nou vir die kroning van die
Bafokeng-koning of die musiek vir die TV-reeks Hartland was.”
Sy is dankbaar vir die “onmeetbare” evaring wat sy in televisiemusiekprojekte
soos Huisgenoot Skouspel opgedoen het.
Maar sy sal die pad wat sy en sangeres Amanda Strydom gestap
het, vir niks verruil nie. “Haar oortreĀende musikaliteit en
vertolkingsvermoë het my as musikant en siel gerek. Ek is ’n baie
ryker mens danksy die dertien jaar wat ek saam met haar getoer
het. Die intimiteit van op so ’n gestroopte ‘klein’ vlak werk, asook
die enorme projekte soos Skouspel, is ewe uitdagend. Net op
verskillende maniere. Jou individuele energie word net meer
versprei op ’n groot projek.”
Sy het as jong, skaam musikant drie jaar saam met Danièle
Pascal deur die platteland getoer.
“Toe het ek Europa ingevaar om te kyk of ek daar wou bly, maar
toe ek daar land, het ek geglimlag, want ek het geweet ek gaan
40 rooi rose APRIL 2013
‘AS EK NIE
MUSIEK
MAAK NIE,
WORD EK ’N
BIETJIE KÊNS.
SO, EK SAL
AANHOU!’
‘Nou
stap ek weer ’n
lente in. Die keer
met meer volwassenheid
en
lewenservaring’
weer huis toe.”
Terug by die huis het sy haar loopbaan begin uitkerf.
Teen die tyd wat sy Dale Cutts ontmoet het, was sy reg om
te trou.
“En om ’n kind te hê. Sam is die grootste seëning in my
lewe. Ek het nog nooit nader aan God gevoel as toe hy
gebore is nie. Min het ek geweet watter leerskool dit sou wees!”
Dale is 31 jaar ouer as sy en sy reeks beroertes, Parkinson se
siekte, epilepsie en siektes het haar lewe omgewoel.
“Dit was herfs en winter tegelyk.”
Sy wil graag mense wat worstel met die vraag of dit reg is om ’n
ouer, sieklike mens in ’n tehuis te sit van haar ervaring vertel.
“Ek het aanvanklik botweg geweier om dit te doen. Ek het geglo
ek doen die regte ding, al het ek in die hospitaal beland omdat ek
so uitgebrand was.”
Op ’n dag het ’n vriendin vir haar gesê dat sy selfsugtig is: dat
Dale dit verdien om met meer mense te gesels as net met sy vrou.
“Ek was in elk geval so besig om te probeer geld maak, want hy
het nie ’n mediese fonds gehad nie. Toe gaan die liggie aan: uit
liefde sou ek dit vir hom doen. Die oorgang was nie maklik nie.”
Dale is na die Parksorgsentrum naby haar huis oorgeplaas.
“Hy is nou in ’n tehuis in die Kaap. Dit het ons lewe gered. Die
verligting was vir ons almal groot. Die meeste vir ons seun.”
Sy het weer liefde gevind: in ’n ou vriend, die dramaturg Deon
Opperman. “Op Vrydag 13 Augustus 2010 het Deon vir my
gesê hy het my steeds lief.”
Hy het haar destyds gevra om te trou toe sy en
Dale nog beplan het om te trou. Sy het toe ’n
geruime tyd aan sy huweliksaanbod gedink.
Dale weet van haar nuwe liefde en is bly sy
en Sam is nou versorg.
“Maar ek weet nou dat niemand anders my
al ooit liewer as Deon gehad het nie. Dit het
ná sy liefdesverklaring nie lank geneem om die
kettings om my hart te begin losmaak en te
besef dat ek hom ook liefhet nie. Nou stap ek
weer in ’n lente in. Dié keer met meer volwassenheid
en lewenservaring.
“Ons familie bestaan uit ’n hele paar diere ook! Vier honde,
’n kat en ’n African Grey-papegaai.“
Desember se trekkery Onrus toe was ’n hele drama.
“Twee karre in konvooi. Deon met die papegaai op sy skouer in
die een kar en ek en Sam saam in die ander een. Deon moes ons
gaste nou al tot vervelens toe vermaak met die storie van die
histeriese papegaai in die haelstorm buite Beaufort-Wes. Die voël
het gedink die reënveërs is ’n valk wat hom gaan aanval!”
Van die oomblik dat hulle in hul nuwe huis ingestap het, het
hulle gevoel asof hulle al jare daar woon. vervolg op bl. 183
VIER GELUKKIGE ROOI ROSE-LESERS
KAN ELK TWEE KAARTJIES NA JESUS – DIE MUSIEKBLYSPEL
VERNIET KRY. DIE KAARTJIES IS VIR DIE GLANSRYKE GALA-
OPENINGSAAND OP 30 APRIL BY DIE STAATSTEATER-OPERA-
HUIS IN PRETORIA. STUUR VOOR 20 APRIL ‘N E-POS NA
LYZANDRIMEDIAPASSIONPR@GMAIL.COM MET “ROOI ROSE-
KAARTJIES” IN DIE ONDERWERPREËL.
PRODUKSIE CORNÉL DUNN; AGTERGROND CORNÉL DUNN EN JOHAN WILKE; KLERE JANINE S’N

Lentenote vir Janine
van bladsy 40
“Dit het vir ons almal geweldige nuwe energie en vrede gebring.
Sam kan nou op sy lyfplank in die see speel, in die strate op sy
fiets en J-bord ry. En hy doen dit met oorgawe! Hy het ’n vryheid
wat hy nie in Gauteng gehad het nie.”
Daar is nuwe vreugde in haar lewe. Liefde, fynbos en die see.
Sy en Deon werk lekker saam.
“Ons het elkeen ook onaĀanklik e projekte waaroor ons met
mekaar gesels, maar elkeen op sy eie takel. Ons is mos albei op 15
Maart gebore en ek sweer party dae gaan ons deur presies
dieselfde gevoelens!”
Anders as sy, het hy ’n brandende positiewe lewensdrang wat
hom laat kanse waag en projekte aanpak al dink almal sy idees is
mal of nie lewensvatbaar nie.
“Sy lewe word nie deur vrees regeer nie. Dit is hoekom hy my
held is. Ek bewonder hom elke dag meer. Hy laat dinge gebeur.
Daardie ‘arrogante’ streep het hom al in baie moeilikheid laat
beland. Hy steek regtig sy kop uit en kruip nie weg wanneer hy
voel iets moet gesê word nie.”
Wat haar die meeste verstom, is dat hy ongelooflik vinnig
werklik vir Sam liefgeword het.
“Dat daar vir elkeen van ons lesse was om te leer en gewoontes
om te verander is natuurlik deel van die proses, maar die liefde
tussen Sam en Deon is eg. Ek glo om ’n ouer te wees, is die beste
en moeilikste ding wat al ooit met my gebeur het. Maar sonder
liefde kan dit nooit werk nie. Ja, en die grootste is die liefde, nè!”
Janine beken sy is nie ’n perfekte mens nie.
“Ek het gewoontes en houdings waaraan ek werk en
moet werk. Ek kan nie meer wegskram van dit wat my as
mens terughou nie. Die positiewe verandering van ons
trek het vir my ’n nuwe kalenderjaar gebring met meer
moontlikhede om te groei as waarvan ek selfs kon droom.”
Sy was nog nooit in haar lewe so gelukkig nie.
“Ek is kognitief besig om te groei. En om lief te hê. En om
liefgehê te word. Daar is vir my niks groter of beter as dit nie. Ek
was jare lank ’n werkverslaafde. Dale se beroerte het my gedwing
om my lewe te herprioritiseer. Ek het my huis verloor, maar ek
het my innerlike balans begin kry.”
Die leidrade op die pad deur die hartseer het haar laat besef hoe
sterk sy werklik is.
“Ek beskou dit nou as ’n voorreg om te lewe en nie meer as
vanselfsprekend nie. Ek besef nou uiteindelik dat die plantjies net
kan groei as jy werklik vir hulle sorg; of dit nou die plante in jou
siel, jou vriendskappe, of jou eie kind is.”
Sy sal dalk nie dadelik die rustigheid van Onrus kan ervaar nie.
Tot en met einde April het sy ses groot produksies gehad, soos Die
Skepping, wat sy saam met Deon geskryf het, en sy speel ook
vanjaar in ander produksies soos hul nuwe klassieke produksie
Trio met ’n Twist.
“As ek nie musiek maak nie, word ek ’n bietjie kêns. So, aanhou,
sal ek aanhou! My grootste wens vir myself is dat ek sal onthou
om uit liefde uit besluite te neem en nie vrees nie, en om dit
waaroor ek jare lank my kop in die sand weggesteek het, die lig en
lug te laat sien.” rr
APRIL 2013 rooi rose 183