Natuurwetenskappe en Tegnologie Graad 5-B - The Thunderbolt Kids
Natuurwetenskappe en Tegnologie Graad 5-B - The Thunderbolt Kids Natuurwetenskappe en Tegnologie Graad 5-B - The Thunderbolt Kids
3 Energie en beweging 44 SLEUTELVRAE • Hoe kan gebergde energie verander word in bewegingsenergie? • Hoe kan ons dinge laat beweeg deur gebergde energie te gebruik? Onthou jy in Graad 4 toe ons gekyk het na energie en beweging in 'n sisteem? Ons het hoofsaaklik gekyk na musiekinstrumente en hoe dit gebruik word deur bewegingsenergie (die inset), soos pluk of blaas, om dit te laat werk. NUWE WOORDE • katapult • uitrek • saampers • berg In hierdie hoofstuk gaan on kyk na sommige ander maniere waarop ons gebergde energie kan gebruik om bewegingsenergie op te wek. • potensiaal 3.1 Rekke en springe VRAE Uitrek van 'n elastiese band. Het jy al ooit 'n rek uitgerek? Wanneer jy dit uitrek en dit dan los, wat gebeur?
Sjoe! Ek wonder hoe ver ek die rek kan laat skiet! Wanneer ons 'n rek uitstrek, berg ons energie daarin. Dit is omdat wanneer die rek uitgestrek is, dit werk kan verrig wanneer jy dit laat los. Ons gaan kyk na sommige ander maniere waarop ons rekke kan gebruik om werk te verrig en beweging kan voortbring. AKTIWITEIT: Maak jou eie katapult. MATERIALE • 10 roomysstokkies of kunsstokkies • 4 tot 6 rekke • 1 plastieklepel • 'n sak malvalekkers INSTRUKSIES 1. Plaas 8van die stokkies saam en bind 'n rek stewig om die een punt. 2. Bind 'n ander rek om die ander punt sodat die stokkies stewig vasgebind is. Hoofstuk 3. Energie en beweging 45
- Page 3 and 4: LYS VAN OUTEURS Hierdie boek is deu
- Page 5 and 6: Welkom by Graad 5 Natuurwetenskappe
- Page 7 and 8: Hi! My naam is Tom. Daar is twee pl
- Page 9 and 10: Hallo! My naam is Sophie. Een van m
- Page 11: Inhoudsopgawe Energie en Veranderin
- Page 14 and 15: 1 Opgegaarde energie in brandstowwe
- Page 16 and 17: BESOEK Hoe fossielbrandstowwe geske
- Page 18 and 19: Ek het baie brandstof vir my liggaa
- Page 20 and 21: VRAE 1. Watter voedselsoort bevat d
- Page 22 and 23: ONDERSOEK: Hoeveel energie kan ons
- Page 24 and 25: 11. Herhaal die eksperiment met twe
- Page 26 and 27: BESOEK Die wetenskap van vuurwerke
- Page 28 and 29: 6. Herhaal die eksperiment met elke
- Page 30 and 31: BESOEK Stowwe wat in lug en suiwer
- Page 32 and 33: Brandalarms is baie belangrik om me
- Page 34 and 35: Soms ontstaan brande en dit is bela
- Page 36 and 37: HERSIENING 1. Lys drie soorte brand
- Page 38 and 39: 3. Jou ma los die strykyster aan en
- Page 40 and 41: 2 Energie en elektrisiteit NUWE WOO
- Page 42 and 43: 4. Bring 'n ou gloeilamp wat uitmek
- Page 44 and 45: Deel 2 1. Stel 'n nuwe stroombaan o
- Page 46 and 47: BESOEK Vervaardig elektrisiteit van
- Page 48 and 49: BESOEK Interaktiewe webblad oor ele
- Page 50 and 51: SLEUTELBEGRIPPE • Energie kan ges
- Page 52 and 53: 5. Hoe is dit moontlik dat elektris
- Page 56 and 57: 3. Bind 'n rek om die orige 2stokki
- Page 58 and 59: Ons het in die aktiwiteit gesien da
- Page 60 and 61: 5. Plaas dit in die water en laat d
- Page 62 and 63: 4 Die veer is gestrek en wanneer di
- Page 64 and 65: 4 Sisteme vir bewegende dinge NUWE
- Page 66 and 67: HET JY GEWEET? Die eerste opblaasba
- Page 68 and 69: Maar daar is baie voorbeelde van ma
- Page 70 and 71: 7. Gebruik die liniaal, wat nou soo
- Page 72 and 73: 4. Druk die potlood deur tot by die
- Page 74 and 75: Jy kan ook 'n kennisgewingbord van
- Page 76 and 77: 2. Jy moet nou eksperimenteer om wi
- Page 78 and 79: SLEUTELBEGRIPPE • Baie voertuie i
- Page 80 and 81: Wat is verkeerd met die asse en hoe
- Page 83 and 84: Die Aarde en die Heelal en Sisteme
- Page 85 and 86: Ons is op die aarde. Kom ons verbee
- Page 87 and 88: VRAE Prent A 1. Jy is in Suid-Afrik
- Page 89 and 90: 1. Staan nou so dat die skerp lig v
- Page 91 and 92: kleiner sirkel as wat die aarde s'n
- Page 93 and 94: Planeet Werklike afstand van die so
- Page 95 and 96: HERSIENING 1. Hoeveel ure is daar i
- Page 97 and 98: Laat ons nou meer oor ons Planeet A
- Page 99 and 100: AKTIWITEIT: Wat gaan jy kry as jy s
- Page 101 and 102: Bogrond is gewoonlik donkerder as d
- Page 103 and 104: Die oppervlakte van die aarde is di
3 Energie <strong>en</strong> beweging<br />
44<br />
SLEUTELVRAE<br />
• Hoe kan gebergde <strong>en</strong>ergie verander word in<br />
bewegings<strong>en</strong>ergie?<br />
• Hoe kan ons dinge laat beweeg deur gebergde<br />
<strong>en</strong>ergie te gebruik?<br />
Onthou jy in <strong>Graad</strong> 4 toe ons gekyk het na <strong>en</strong>ergie <strong>en</strong> beweging in<br />
'n sisteem? Ons het hoofsaaklik gekyk na musiekinstrum<strong>en</strong>te <strong>en</strong><br />
hoe dit gebruik word deur bewegings<strong>en</strong>ergie (die inset), soos pluk<br />
of blaas, om dit te laat werk.<br />
NUWE WOORDE<br />
• katapult<br />
• uitrek<br />
• saampers<br />
• berg<br />
In hierdie hoofstuk gaan on kyk na sommige ander maniere waarop<br />
ons gebergde <strong>en</strong>ergie kan gebruik om bewegings<strong>en</strong>ergie op te<br />
wek.<br />
• pot<strong>en</strong>siaal 3.1 Rekke <strong>en</strong> springe<br />
VRAE<br />
Uitrek van 'n elastiese band.<br />
Het jy al ooit 'n rek uitgerek? Wanneer jy dit uitrek <strong>en</strong> dit dan<br />
los, wat gebeur?
Change language