Vrystaat Landbou Jongboer finalis - Senwes Tuisblad
Vrystaat Landbou Jongboer finalis - Senwes Tuisblad
Vrystaat Landbou Jongboer finalis - Senwes Tuisblad
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
SENWES<br />
scenario<br />
ontmoet jaco swart<br />
<strong>Vrystaat</strong> <strong>Landbou</strong><br />
<strong>Jongboer</strong> <strong>finalis</strong><br />
produknuus<br />
sEnWEs sLAAn 'n sEs VIr spInnErs<br />
DIEREVOEDING-UITGAWE<br />
toEkomsbLIk<br />
kies jou veevoere met sorg biotegnologie teen 2030<br />
>> leefstyl & agri-wenke<br />
WEn HopE<br />
prYsE!
Village... waar ALMAL bymekaarkom<br />
<strong>Senwes</strong> Village beloof ‘n inkopie-kuierervaring vir die boer wat graangewasse verbou en produkte<br />
vir sy veevertakking benodig tot die selfdoener wat op soek is na goeie gehalte selfdoenprodukte.<br />
<strong>Senwes</strong> Village is ook jou eenstopwinkel waar jy al jou tuinbou-, hardeware-, DIY-, landbou- en<br />
buitelewebenodigdhede en -dienste onder een dak kry. Ons vriendelike personeel bied die selfdoener en die<br />
landbouer kundige bystand, gerugsteun deur die beste kwaliteit produkte.<br />
BREEK NUWE GROND<br />
village<br />
Die hoë standaarde waarteen ons dienslewering<br />
meet, verseker uitmuntendheid in die verskaffing van<br />
kwaliteit produkte en diens, om sodoende langtermyn<br />
verhoudings van wedersydse vertroue te bou.<br />
TOLVRY: 080 941 4011 | www.senwes.co.za | www.senwes.mobi
Jou graan opgeberg<br />
vir voorkeur MarkToegang<br />
<strong>Senwes</strong> Grainlink se graanopbergingsdienste is die graanprodusent se sleutel tot gemoedsrus<br />
en vooruitgang.<br />
Ons bied veilige en eenvoudige marktoegang, wat die beskerming van u inkomste verseker.<br />
<strong>Senwes</strong> Grainlink klante is te alle tye verseker van uitstekende diens en die veilige berging van hul graan.<br />
Die bergingsrisiko word aangespreek om goeie kwaliteit graan vir die eindverbruiker te verseker.<br />
BREEK NUWE GROND<br />
grainlink<br />
Die hoë standaarde waarteen ons dienslewering<br />
meet, verseker uitmuntendheid in die verskaffing van<br />
kwaliteit produkte en diens, om sodoende langtermyn<br />
verhoudings van wedersydse vertroue te bou.<br />
ToLvrY: 080 941 4011 | www.senwes.co.za | www.senwes.mobi
inhoud<br />
ReDakteuRSBRIeF<br />
4 ’n Jaggeweer kom teen ’n prys<br />
hOOFStORIe<br />
6 kry jou pitte terug met <strong>Senwes</strong> se strategie<br />
lanDBOu-tegnIek<br />
10 ’n Besluitnemingsmodel maak vleisboerdery<br />
makliker<br />
13 In Suid-afrika is vleisbees bobaas!<br />
nuuS@<br />
14 gewen: paspoort na droombestemming<br />
14 <strong>Senwes</strong> bids executives farewell<br />
15 als wat jy wil weet net die klik van ’n muis ver<br />
15 teken die datum van Jaarvergaderings aan<br />
SenWeS VIllage<br />
18 Jy is wat jy eet, skapie!<br />
26 Sale time at <strong>Senwes</strong> Village<br />
29 ’n Praktiese aanslag tot klantediens<br />
29 Jou gunsteling kleur ís mos groen, of hoe?<br />
30 namPO deur ’n groen bril gesien<br />
SenWeS gRaInlInk<br />
32 <strong>Senwes</strong> grainlink help met graadprobleme<br />
34 Silosakke: is dit die moeite werd?<br />
36 Oorweeg sonneblom vir diversifikasie<br />
kOllIg OP JacO SWaRt<br />
46 Beplan, bepeins en wees betrokke<br />
SenWeS cReDIt<br />
50 Vyf wenners, vyf pryse...verseker!<br />
51 Om klante gelukkig te hou, verg toewyding<br />
51 kry krediet vir die komende seisoen<br />
tOekOmSBlIk<br />
52 Die bio-ekonomie van môre<br />
DeVelOPIng agRIcultuRe<br />
54 Developing into success: the tale of two<br />
triumphant producers<br />
Dui <strong>Senwes</strong> Scenario-artikels aan wat beskikbaar<br />
is op <strong>Senwes</strong> se webwerf by www.senwes.co.za<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
aktueel<br />
38 ’n tyd vir alles – ook om totsiens te sê<br />
algemeen<br />
5 alleS en nOg Wat: Spotprent; Sê Wie; uit<br />
Ouma se medisynekas en meer<br />
40 leeFStYl: Resep; sokker; fliekresensie;<br />
kompetisies; vir die jongspan<br />
44 FeIte & FaBelS: Om te lek of nie?<br />
59 DRuPPelS OP DIe Dak: goeie reën beloof<br />
goeie someroes<br />
RuBRIeke<br />
58 agRI-Wenke: Surplusmielies druk pryse af<br />
60 VIR DIe SIel: koester die skepping<br />
64 In mY VISIeR: Die haelgeweer-uitdaging<br />
SuBScRIPtIOn cOmPetItIOn<br />
61 Subscribe and win!<br />
nuuS<br />
61 Plaasveiligheid hoog op <strong>Senwes</strong> agenda<br />
62 Spin it to win it!<br />
•••<br />
JunIe 2010 • DIeReVOeDIng-uItgaWe<br />
DIeReVOeDIng-BYlaag<br />
17 gee jou ooi ’n hupstoot<br />
22 moet diere fosfaataanvulling in die winter kry?<br />
24 Vul kwaliteit fosfaat aan<br />
25 Voeg waarde toe tot laegraadse mielies<br />
op die voorblad<br />
Jaco Swart en sy vrou, maretha,<br />
saam met hul kinders, lizé-mari,<br />
esri en JP. Jaco was ’n <strong>finalis</strong> in<br />
<strong>Vrystaat</strong> landbou se <strong>Jongboer</strong> van<br />
die Jaar-kompetisie. Die foto is<br />
deur elmarie cronje geneem.<br />
>> in die volgende uitgawe<br />
’n Onderhoud met Pieter möller; die<br />
voorbereiding van lande; die invloed van myne op<br />
landbougrond en vele meer!<br />
><br />
3
4<br />
••• rEDaKTEUrSBriEF<br />
’n Jaggeweer kom<br />
teen ’n prys<br />
“Jul nuwe tydskrif het my<br />
R11 800 gekos,” begroet een van die <strong>Senwes</strong><br />
Village bestuurders my nou die dag. ek steek vas in<br />
my spore en wonder hoe dit dan nou moontlik is.<br />
hy moes seker die verwarring op my gesig kon sien,<br />
want hy begin verduidelik.<br />
Volgens hom was die storie wat in die eerste<br />
uitgawe verskyn het oor die jaggewere (“Roere vir<br />
die boere”) so interessant dat dit hom genoop het<br />
om ’n geweer by <strong>Senwes</strong> se namPO-stalletjie aan<br />
te koop. ek glimlag – dit beteken darem die stories<br />
word gelees én lei tot aksie!<br />
hierdie is maar slegs een van vele terugvoerstories<br />
wat ons oor die <strong>Senwes</strong> Scenario gekry het.<br />
Dankie daarvoor, dit is goed om te weet dat die<br />
tydskrif in sy doel om te vermaak en waarde toe te<br />
voeg, slaag.<br />
Dieselfde bestuurder wat my vertel van die<br />
jaggeweer, vertel ook dat hy nog tydskrifte gaan<br />
nodig hê – sy vriende wat kom kuier gaps die<br />
heeltyd dié op sy tafel wat hy eintlik besig is om te<br />
lees.<br />
gelukkig gaan sy probleem binnekort opgelos<br />
word. Die <strong>Senwes</strong> Scenario sal in die volgende<br />
SENWES ScENario<br />
hoofredakteur<br />
Johan Grobler, Assistent Hoofbestuurder:<br />
Korporatiewe Bemarking,<br />
<strong>Senwes</strong>, Tel: (018) 464-7199<br />
E-pos: johan.grobler@senwes.co.za<br />
uitgewer<br />
Johan Smit, Infoworks<br />
Tel: (018) 468-2716 Sel: 082 553 7806<br />
E-pos: johan@infoworks.biz<br />
><br />
redakteur<br />
Elmarie Cronje, Infoworks<br />
Tel: (018) 468-2716 Sel: 084 841 8204<br />
E-pos: elmarie@infoworks.biz<br />
medewerkers<br />
Koos Barnard, ds Willie Botha, Willie<br />
Dietrechsen, JanDirk Engelbrecht, Louie<br />
Esterhuysen, dr Bradley Flett,<br />
Thys Grobbelaar, Ilana Koegelenberg,<br />
Ronél Koen, Dries Kruger, Julias<br />
Ramohlabi, Claudi Smit.<br />
advertensies<br />
Ingrid Bailey, Infoworks<br />
Tel: (018) 468-2716 Sel: 082 744 6971<br />
E-pos: ads@infoworks.biz<br />
uitgegee en grafies versorg<br />
deur infoworks<br />
Uitlegkunstenaar: Mercia Venter<br />
Tel: (018) 468-2716, Postnet Suite 32,<br />
Privaat sak X10, Flamwood, 2572<br />
• Alle regte van die inhoud van <strong>Senwes</strong> Scenario word voorbehou ingevolge die bepalings van Artikel 12 (7) van die Wet op Outeursreg.<br />
• Die eienaar en uitgewer aanvaar nie aanspreeklikheid vir enige uitlatings in advertensies, promosie-artikels of deur medewerkers nie.<br />
Elmarie Cronje<br />
paar maande sy eie rakkie in uitgesoekte Village<br />
winkels volstaan. aangesien die tydskrif gratis is,<br />
kan enigiemand wat dit graag wil lees, so met die<br />
uitloop een vat en by die huis gaan ontspan met<br />
die nuutste weergawe. Dit sal ook by grainlink se<br />
graanverkrygingskantore beskikbaar wees.<br />
Vandeesmaand se uitgawe is gevul met interessante<br />
brokkies nuus. lesers wat wil graan lewer<br />
by die <strong>Senwes</strong> silo’s, kan op bladsy 6 meer lees<br />
oor <strong>Senwes</strong> se nuwe silotariefstrukture; terwyl<br />
produsente met ’n veefaktor meer kan uitvind oor<br />
<strong>Senwes</strong> se veevoerverskaffers op bladsy 18.<br />
Vir die jongspan is daar ook op bladsy 43 ’n<br />
kompetisie om voor in te skryf, terwyl die ouer garde<br />
in aanmerking kan kom vir ’n bederf by Danika Spa<br />
of ’n leesboek van SoftServe.<br />
kry dus vir jou ’n koppie koffie, trek die beskuit -<br />
blik nader en geniet die nuutste uitgawe van <strong>Senwes</strong><br />
Scenario. maar wees gewaarsku: ’n jaggeweer is nie<br />
goedkoop nie!<br />
subskripsie<br />
Marie Erasmus, <strong>Senwes</strong><br />
Tel: (018) 464-7568<br />
Faks: (018) 464-7772<br />
E-pos: marie.erasmus@senwes.co.za<br />
eienaar<br />
<strong>Senwes</strong>, Posbus 31, Klerksdorp, 2570<br />
Tel: (018) 464-7800<br />
drukwerk<br />
BM Kagiso<br />
Tel: (011) 622-3820<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
Pieter & Tsepo<br />
<strong>Senwes</strong> Village het vanjaar tydens die NAMPO Oesdag baie goeie verkoopsyfers<br />
met hul nuwe John Deere klere- en speelgoedreeks behaal.<br />
Smallest monkey a real tree hugger<br />
The tarsier is an unusual mammal<br />
that lives in Southeast asia, in rainforests and bamboo<br />
forests in the Philippines and Indonesia. the<br />
tarsier is arboreal, spending its entire life in trees. It<br />
even sleeps and gives birth clinging to a tree trunk.<br />
they are small animals (90 mm to 160 mm and<br />
70 g to 165 g) with enormous eyes. each eyeball<br />
is approximately 16 mm in diameter and is as large<br />
as their entire brain. their slender tail is from 20 cm<br />
to 25 cm long. their fingers are elongated, with the<br />
third finger being about the same length as the upper<br />
arm.<br />
tarsiers are the only entirely carnivorous primate<br />
>> uit ouma se medisynekas<br />
Afdroogdoeke: hou afdroogdoeke sag deur dit<br />
uit te spoel in koue water waarin ’n knippie engelse<br />
sout gevoeg is.<br />
Miere: meng 100 ml water, 200 ml suiker en<br />
50 ml Boraks en sit dit orals in houertjies. hulle<br />
dra dit nes toe en só wis jy die hele nes uit.<br />
Reuk van kat- en honde-urine: meng ’n<br />
botteltjie vanieljegeursel met dieselfde hoeveelheid<br />
Dettol en 750 ml water. gooi in spuit-<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
•••allES EN NoG WaT • THiS aND THaT •••<br />
>> says who?<br />
Do you know the<br />
difference between<br />
education and experience?<br />
education is<br />
when you read the<br />
fine print; experience<br />
is what you get when<br />
you don't.<br />
– pete seeger –<br />
>> sê wie?<br />
moenie die weer kritiseer<br />
nie; die meeste<br />
mense sou nie 'n<br />
gesprek kon begin as<br />
dit nie so nou en dan<br />
verander het nie.<br />
– kin hubbard –<br />
on earth: they are primarily<br />
insectivorous and also known<br />
to prey on birds, snakes, lizards<br />
and bats. tarsiers can catch<br />
even birds in motion.<br />
tarsiers have never formed<br />
successful breeding colonies<br />
in captivity, and when caged,<br />
tarsiers have been known to<br />
injure and even kill themselves<br />
because of the stress.<br />
tarsiers is called spookapies in afrikaans. S<br />
Bron: http://en.wikipedia.org/wiki/Tarsier • www.interestingfacts.org/<br />
kannetjie en spuit op matte,<br />
banke en gordyne en in die lug<br />
as lugverfrisser. Dit neutraliseer<br />
die reuk en ruik skoon en vars.<br />
Beetvlekke op klere: gooi ’n<br />
bietjie melk op die vlek en laat<br />
week in koue soutwater. Was<br />
dan in warm seepwater. S<br />
Bron: http://www.peterjasie.co.za/Boererate<br />
><br />
5
6<br />
••• HooFSToriE<br />
Kry jou pitte terug<br />
met <strong>Senwes</strong> se<br />
> TEKS: ElMARiE CRONJE<br />
> FOTO’S: iNFOwORKS<br />
DIe WêRelD ROnDOm OnS<br />
VeRanDeR DeeSDae teen ’n<br />
geWelDIge PaS en lanDBOu<br />
IS nIe uItgeSluIt nIe. VIR<br />
lanDBOumaatSkaPPYe BIeD DIt<br />
DIe uItDagIng Om aan te PaS<br />
en SODOenDe ReleVant te BlY<br />
– en DIS PReSIeS Wat SenWeS<br />
gRaInlInk met hul huIDIge<br />
OPBeRgIngSOPSIeS WIl DOen.<br />
<strong>Senwes</strong> Grainlink se visie vir<br />
2020, volgens Pieter esterhuysen (hoofbestuurder:<br />
<strong>Senwes</strong> grainlink) is om net so suksesvol te wees<br />
soos nou, maar dit sal vereis dat die besigheid by<br />
die veranderende wêreld van die produsent aanpas.<br />
Die vraag is dus: hoe moet die gaping na die<br />
toekoms oorbrug word?<br />
“Ons droom daarvan om die mees geadmireerde<br />
landboubesigheid te wees, maar het nog ’n pad<br />
om te loop tot daar. Op pad daarheen fokus ons op<br />
><br />
drie dinge, wat die hoekstene van <strong>Senwes</strong> grainlink<br />
se besigheid is. Dit is produkvoortreflikheid, wat<br />
innovasie en produkontwikkeling insluit; verhoudings<br />
voortreflikheid, wat ’n fokus op die klant<br />
vereis; en uitvoeringsvoortreflikheid, wat sal beteken<br />
dat <strong>Senwes</strong> sy uitvoeringsvermoë moet uitbrei<br />
en verbeter,” het Pieter esterhuysen gesê tydens ’n<br />
funksie by die namPO Oesdag, waar dié opbergingsopsies<br />
gekommunikeer is.<br />
Die uitdagings wat vir die divisie voorlê, sluit in<br />
die behoud van ‘n volhoubare besigheidsmodel,<br />
die voldoening aan regulatoriese vereistes en<br />
die volgehoue benutting van die onderneming<br />
se opbergingskapasiteit. In die praktyk moet die<br />
onderneming krimpende marges en ‘n volgehoue<br />
aanslag op sy markaandeel bestuur. teen dié<br />
agtergrond bly klantediens ons primêre fokus en is<br />
onder andere besluit om aan klante die keuse van<br />
verskeie opbergingsopsies te gee.<br />
Die ses opbergingsopsies wat <strong>Senwes</strong> grainlink<br />
nou bied, word opgedeel in algemene opberging,<br />
periode-opberging, volume-opberging,<br />
jaarop berging, Safex-silosertifikate en <strong>Senwes</strong><br />
silosertifikate. Die tariefstruktuur is aangepas om<br />
elkeen van hierdie opsies te ondersteun.<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
strategie<br />
Bly By wAT Jy KEN<br />
Saam met die algemene opbergingsopsie sal die<br />
standaard-opbergingstariewe toegepas word.<br />
hanteringstarief* per ton vir ontvangs en<br />
uithan te ring is soos volg:<br />
Produk intreedatum Rand per ton per jaar<br />
mielies 1 mei 2010 33<br />
Sorghum 1 mei 2010 33<br />
Sojabone 1 mei 2010 33<br />
* BtW uitgesluit.<br />
Dagopbergingstarief* (tarief per ton per dag) is soos<br />
volg:<br />
Mielies en sorghum<br />
Periode Sent per ton per dag<br />
1 mei tot 31 Julie 42<br />
1 augustus tot 31 Oktober 44<br />
1 november tot 30 april 46<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
HooFSToriE •••<br />
>> meer waarde vir jou rand<br />
<strong>Senwes</strong> grainlink se silo’s bied ook<br />
verskeie ander dienste aan klante,<br />
soos die droging en skoonmaak van<br />
somer graan, versporing en uitlaai van<br />
graan, die verwydering van skade like<br />
sade en sifsels, sowel as die versakking<br />
van graan en lewering deur middel<br />
van ’n <strong>Senwes</strong> vervoerband. gesels<br />
met jou silobestuurder oor die koste<br />
verbonde aan hierdie dienste, indien jy<br />
sou belangstel om daarvan gebruik te<br />
maak.<br />
Sojabone<br />
Periode Sent per ton per dag<br />
1 Februarie tot 30 april 42<br />
1 mei tot 31 Julie 44<br />
1 augustus tot 31 Januarie 46<br />
* BtW uitgesluit.<br />
90 DAE TOT ’N BETER MiEliEPRyS<br />
Indien ’n klant die opsie van periode-opberging<br />
kies, moet hy sy keuse om graan met hierdie<br />
opber gings aksie te berg, reeds by eerste lewering<br />
of aankoop uitoefen. Dié tariefopsie is slegs by<br />
geselekteerde silo’s beskikbaar, waar verhoogde<br />
deurset verlang word.<br />
ander bepalings van hierdie opsie, is:<br />
• Die klant wat graan lewer betaal ’n eenmalige<br />
bedrag van R47 per ton, wat die hantering- en<br />
opbergingskostes vir 90 dae, vanaf datum van<br />
>> <strong>Senwes</strong> grainlink beskik oor 69 konvensionele silokomplekse in Suid-afrika.<br />
Die bestaan van die eerste <strong>Senwes</strong> silo's is reeds in 1936 aangeteken.<br />
vervolg op bladsy 8<br />
><br />
7
8<br />
••• HooFSToriE<br />
Kry jou pitte terug<br />
vervolg van bladsy 7<br />
lewering tot datum van fisiese uitlaai, insluit.<br />
• Die klant wat graan aankoop, waarop daar reeds<br />
hanteringskoste betaal is, betaal ’n bedrag van<br />
R25 per ton, wat die opbergingskoste vir 90 dae<br />
insluit.<br />
• Die graan moet binne 90 dae uitgelaai word, die<br />
tarief is onmiddellik betaalbaar en verval na 90<br />
dae, waarna normale tariewe sal geld. (Sien die<br />
amptelike tariefbrief vir meer detail.)<br />
HOE MEER, HOE BETER<br />
Sekere silo’s binne die <strong>Senwes</strong> gebied is vir die<br />
opsie van volume-opberging genomineer. Dit is<br />
veral van toepassing by silo’s wat onderbenut is.<br />
Die spesiale tariewe wat op hierdie volume-opbergings<br />
opsie van toepassing is, sal slegs beskikbaar<br />
wees vir lewerings teen ’n minimum van 9 000<br />
metrieke ton. Die opsie geld vir die graanseisoen<br />
waarbinne die graan gelewer is en indien die graan<br />
as oordragvoorraad oorgedra word na die volgende<br />
Deel van die graderingsproses is die neem van ’n verteenwoordigende<br />
monster.<br />
><br />
seisoen, sal die klant weer ’n keuse moet uitoefen.<br />
ander bepalings van hierdie opsie, is:<br />
• Die opbergingskoste is betaalbaar binne sewe<br />
dae nadat die laaste lewering plaasgevind<br />
het. Die tarief beloop R55 per ton, ongeag die<br />
periode. hierdie bedrag sluit die hantering en<br />
opberging in.<br />
• Indien die volle tonnemaat van ten minste<br />
9 000 metrieke ton nie binne 20 werksdae<br />
gelewer word nie, sal die opsie verval en<br />
algemene opbergingstariewe sal geld.<br />
DiE PAD iS lANK<br />
Die jaaropbergingsopsie is ideaal vir produsente<br />
wat graan vir ’n langer tydperk wil stoor, omdat<br />
produsente slegs ’n enkelbedrag sal betaal vir ’n jaar<br />
se stoor van graan. Die bedrag sal vooruit betaalbaar<br />
wees en die jaaropbergingsopsie is onderhewig<br />
aan die volgende bykomende voorwaardes:<br />
• klante moet ’n skriftelike versoek uitoefen, wat<br />
by ’n <strong>Senwes</strong> silo of <strong>Senwes</strong> se hoofkantoor<br />
ingedien kan word.<br />
• Vir die huidige seisoen, beloop die bedrag<br />
R98 per ton, wat die hanteringskoste insluit.<br />
>> net die beste vir senwes<br />
grainlink<br />
<strong>Senwes</strong> is verbind daartoe om die hoogste<br />
standaarde van voedselveiligheid en voed selhigiëne<br />
te handhaaf. Daarom word vragmotors,<br />
trekkers en waens tydens lewerings<br />
geïn spekteer om te verseker dat glas, olie,<br />
diesel, verkoelerwater, stukke metaal en ander<br />
ongewenste materiale nie in die graan beland<br />
nie. Seile wat gebruik word, moet ook skoon<br />
en insekvry wees. Van <strong>Senwes</strong> se klante word<br />
verwag dat die graan wat gelewer word geskik<br />
moet wees vir menslike en dierlike gebruik,<br />
dat alle chemiese toedienings aan betrokke<br />
wetgewing voldoen en dat die produk nie<br />
besmet is met enige skadelike gifstowwe nie.<br />
>> Vir meer gedetailleerde inligting oor <strong>Senwes</strong> grainlink se tariefstruktuur en opbergingsopsies vir die<br />
nuwe seisoen, besoek die <strong>Senwes</strong> webwerf by www.senwes.co.za, waar ’n dokument wat alle terme en<br />
voorwaardes volledig uiteensit, gelees kan word.<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
• Die opsie geld slegs vir graan wat op ’n voorraadrekening<br />
gehou word. klante wat graan<br />
kragtens ’n silosertifikaat hou en van die opsie<br />
gebruik wil maak, sal eers die silo-sertifikaat<br />
moet kanselleer en die tonnemaat graan op ’n<br />
voorraadrekening moet plaas.<br />
• Die jaaropbergingsopsie is nie beskikbaar<br />
by die silo’s op hartswater, Jan kempdorp,<br />
koffiefontein of Bainsvlei nie.<br />
SAFEx SE SilOSERTiFiKAAT PRAAT MET My<br />
Dit is van toepassing op alle graan wat in die vorm<br />
van ’n Safex silosertifikaat gehou word en die<br />
normale, gepubliseerde Safex-dagtarief geld. Die<br />
tarief is geldig vanaf die datum waarop die silosertifikaat<br />
uitgereik word tot op die datum waarop<br />
die sertifi kaat by <strong>Senwes</strong> aangebied word.<br />
<strong>Senwes</strong> klante kan enige tyd, in oorleg met<br />
die graansilo-eienaar, die Safex silosertifikaat wat<br />
aangebied word na klante-opberging omskakel en sy<br />
keuse, met betrekking tot ander tariefopsies wat wel<br />
van toepassing is, uitoefen.<br />
’N AlGEMENE EEN ViR SENwES<br />
Die algemene opbergingstariewe, soos by die algemene<br />
opbergingsopsie uiteengesit, word outomaties<br />
gehef van die datum waarop die silosertifikaat uitge<br />
reik word, tot op die datum wat die sertifikaat by<br />
<strong>Senwes</strong> aangebied word. met hierdie opsie is die<br />
klant ook geregtig om enige tyd sy silosertifikaat na<br />
klante-opberging om te skakel, soos in die geval van<br />
’n Safex silosertifikaat.<br />
Graan word uitgelaai<br />
by ’n silokompleks.<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
>><br />
HooFSToriE •••<br />
>> vog in graan is geen probleem<br />
<strong>Senwes</strong> is van tyd tot tyd bereid om by silo’s<br />
met drogingsfasiliteite graan van ’n hoër<br />
voggehalte te aanvaar. meer inligting met<br />
betrekking tot die beskikbaarheid en vereistes<br />
ten opsigte van die drogingsfasiliteit is by die<br />
silo’s beskikbaar.<br />
“kwynende graanproduksie in bepaalde gebiede,<br />
die huidige laer graanpryse en ‘n bepaalde ongemak<br />
by owerhede oor die huidige tariefstrukture, vra<br />
dat <strong>Senwes</strong> sy tariefstrukture moet herbesoek.<br />
eenvormige tariefstrukture vir alle klante en meer<br />
aanpasbare strukture word vereis ten einde by vinnig<br />
veranderende markte aan te pas. Silotariefstrukture<br />
en opbergingsopsies moet ook klante se behoeftes<br />
aanspreek om klantetevredenheid te verseker,” het<br />
Pieter uitgebrei.<br />
hoewel klante nou meer keuses het in terme<br />
van graanopberging, beteken dit ook dat klante<br />
meer aktiewe besluite sal moet neem oor die opsies<br />
wat beskikbaar moet wees. Die keuse lê nou in die<br />
produsent se hande. S<br />
Elmarie Cronje is die Redakteur van <strong>Senwes</strong> Scenario. Vir<br />
verdere inligting, skakel haar by (018) 468-2716 of stuur ’n<br />
e-pos aan elmarie@infoworks.biz<br />
><br />
9
10<br />
••• laNDBoU-TEGNiEK<br />
’n Besluitnemingsmodel<br />
maak vleisboerdery<br />
makliker<br />
hOeWel BaIe lanDBOuBeSluIte OP<br />
gROnD Van klImaatSVeRanDeRInge<br />
geneem WORD, mOet DIt DIkWelS<br />
ReeDS maanDe VOOR DIe tYD<br />
gemaak WORD. DIe PRODuSent<br />
mOet DuS OP ’n ReekS<br />
mOOntlIkheDe VOORBeReID WeeS.<br />
Om meeR RealIStIeSe BeSluIte<br />
te kan neem, kan ’n PROaktIeWe<br />
BeSluItnemIngSmODel<br />
In ’n VleISPRODukSIeStelSel Van<br />
WaaRDe WeeS.<br />
> TEKS: izAK Du PlESSiS<br />
> FOTO’S: iNFOwORKS<br />
Deur die jare is verskeie wiskundige<br />
modelle met landboukundige toepassings<br />
ontwikkel. hoewel hierdie modelle goeie akademiese<br />
en wetenskaplike meriete het, is hulle<br />
meestal nie gebruikersvriendelik nie. Produsente<br />
baseer gewoonlik hul besluite op twee tipes<br />
><br />
inligting. eerstens word daar gekyk na die algemene<br />
organisasie van die plaas (uitleg van die plaas<br />
en die bestuur van die kudde) en tweedens na<br />
inligting wat daarop gemik is om by die huidige<br />
toestande (weerstoestande, telingsresultate en<br />
bemarkingsgeleenthede) aan te pas.<br />
Om stabiliteit in die produksiestelsel te verse ker,<br />
is dit dikwels nodig om konserwatiewe risikobestuurs<br />
praktyke te volg. Weerpatrone kan voorspel<br />
word en dit moet gebruik word om onsekerhede<br />
oor die klimaat te verminder en landboubesluite<br />
daarvolgens aan te pas. Sodoende sal die negatiewe<br />
impak van klimaatskommelings op die boerdery-onderneming<br />
minder wees.<br />
PRODuKSiE-OMSTANDiGHEDE<br />
EN -FAKTORE<br />
Voor die besluitnemingsmodel self bespreek word,<br />
moet die beginsels waarop die model berus verduidelik<br />
word.<br />
’n Dier kan homself slegs in een van drie moontlike<br />
produksiesituasies bevind, naamlik potensiële,<br />
beperkte of verlaagde produksie situasies. Potensiële<br />
produksie kan net bereik word as in al die water- en<br />
voedingsbehoeftes van die dier voorsien word en<br />
geen produksie-verlagende faktore, soos siektes en<br />
besoedeling, voorkom nie.<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
Diere het ’n beperkte vermoë om droëmateriaal<br />
in te neem en al hul voedingsbehoeftes moet<br />
vanuit hierdie inname bevredig word sodat die<br />
diere se potensiële produksie kan realiseer. Verder<br />
word die voedingswaarde van die voer opgemaak<br />
uit die voedingstowwe wat dit bevat, asook die<br />
beskikbaarheid van die voedingstowwe vir die dier.<br />
groeiende organismes vertoon ’n sigmoïedale<br />
(S-vormige) groeikurwe oor die groeifase van hul<br />
lewens (soos in figuur 1). Indien voer (kwaliteit en<br />
hoeveelheid) en water teen ’n konstante tempo oor<br />
die leeftyd van die dier beperk is, sal daar steeds ’n<br />
sigmoïedale groeikurwe wees. Die infleksiepunt van<br />
die kurwe (volwasse massa) sal egter laer wees en<br />
op ’n later ouderdom bereik word. Indien voedings-<br />
en waterbeperkings sporadies voorkom, sal die<br />
sigmoïedale groeikurwe ’n sig-sag patroon volg.<br />
Figuur 1: Voorbeeld van ’n sigmoïedale groeikurwe<br />
(Rittler, 2008).<br />
Oor die algemeen word beeste in troppe aangehou<br />
en nie as individue nie. Besluite word dus op<br />
kuddevlak geneem en beïnvloed kudde-dinamika,<br />
-samestelling en -produksie. In Suid-afrika word die<br />
meeste beeste op natuurlike weiding aangehou.<br />
Weidingsbestuur vorm dus ’n belangrike en integrale<br />
deel van die produksiestelsel. Die produksieuitsette<br />
van hierdie stelsels is hoogs afhanklik van<br />
klimaatstoestande, veldtipe en belading.<br />
Op plaasvlak bly die tipe veld relatief konstant,<br />
terwyl klimaatstoestande van die heersende<br />
weerstoestande kan verander. aan die ander kant<br />
is veebelading egter die uitsluitlike resultaat van<br />
bestuursbesluite wat die produsent geneem het.<br />
Soos wat weidruk weens die verhoging van die<br />
belading toeneem, verhoog die kompetisie tussen<br />
diere vir beskikbare weidingsgewasse. as hierdie<br />
kompetering ’n sekere drumpel oorskry, verlaag die<br />
prestasie van individuele diere. Die produksie per<br />
hektaar neem egter toe, totdat die kritiese belading<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
•••laNDBoU-TEGNiEK •••<br />
Diere het ’n beperkte vermoë om droëmateriaal in te<br />
neem.<br />
oorskry word, waarna die produksie per hektaar ook<br />
afneem.<br />
Die produsent het beheer oor faktore soos<br />
vee belading, aanvullende voeding vir die diere<br />
en die rotering van diere tussen kampe. ’n Sinvolle<br />
kombinasie van hierdie faktore sal tot optimale<br />
diereproduksie lei. Verskeie aanvaarbare<br />
kombinasies kan dié faktore vir die produsent<br />
laat werk. Die bepaling van die beste kombinasie<br />
sal afhang van die beskikbare hulpbronne,<br />
arbeidsbeperkings en ekonomiese teikens.<br />
DiE BESluiTNEMiNGSMODEl<br />
Soos met enige besluitnemingsmodel is die hoofdoel<br />
om kontrolering van die produksiestelsel aan<br />
te moedig en ook om riglyne vir aksies, gebaseer op<br />
die kontroleringsaksies, voor te stel. hierdie model<br />
kan as basis dien vir die opstel van ’n pasgemaakte<br />
model, wat aan die behoeftes van die individuele<br />
boerderystelsel sal voldoen.<br />
ten einde maksimale produksie te behaal,<br />
moet die produsent ’n vooruitskatting maak van die<br />
oppervlakte wat aan weiding afgestaan word, sowel<br />
as die bestuur van weerfluktuasies en die hoeveelheid<br />
aanvullende voeding wat benodig sal word.<br />
Die produsent moet dus die hoeveelheid voer wat<br />
geproduseer is kan bepaal.<br />
Weiding moet gereeld gekontroleer word om<br />
dié model te laat werk en die uitkoms daarvan<br />
word deur die langtermynproduksie gedefinieer. Dit<br />
is positief (+) as die produksie gelyk aan of meer<br />
as die langtermyngemiddeld is en negatief (-) as<br />
die produksie minder as die langtermyngemiddeld<br />
is. Om die model op sy beste te laat werk, moet<br />
produsente nie die weidingsproduksie oorskat of<br />
vervolg op bladsy 12<br />
><br />
11
12<br />
••• laNDBoU-TEGNiEK<br />
Besluitnemingsmodel vir vleisboere<br />
vervolg van bladsy 11<br />
die uitslag ignoreer in die hoop dat toestande sal<br />
verbeter nie.<br />
kontrolering moet op voorafbepaalde tye van<br />
die jaar gedoen word. Faktore wat die weiding se<br />
produksie affekteer, bepaal die aangewese tye<br />
waarop dit moet geskied. hierdie faktore sluit<br />
die tyd van die eerste reën en die duur van die<br />
reënseisoen in. Die eerste kontroleringsaksie moet<br />
uitgevoer word wanneer dit redelikerwys aanvaar<br />
kan word dat die reënseisoen reeds sou begin het.<br />
Die volgende kontroleringsaksie moet gedoen word<br />
sodra die helfte van die reënseisoen verstryk het en<br />
die laaste een aan die einde van die reënseisoen. In<br />
die voorbeeld in figuur 2 is hierdie tye geneem as<br />
Figuur 2: ’n Besluitnemingsmodel vir ’n speenkalfproduk<br />
sie stelsel (Du Plessis & Van der waal, 2004).<br />
®<br />
laat Desember, vroeg Februarie en laat april.<br />
Indien die kontrolering akkuraat gedoen is en<br />
die nodige regstellende stappe betyds gedoen is, is<br />
dit nie nodig om verdere intensiewe kontrolering te<br />
doen nie.<br />
aksies moet vooraf bepaal word en duidelik<br />
gedefinieer word in terme van watter aksie geneem<br />
moet word, sowel as die tydskaal daaraan verbonde.<br />
Waar in die model genoem word dat diere verkoop<br />
moet word, word bedoel dat die diere van die plaas<br />
verwyder moet word. hierdie verwydering kan ’n<br />
verskuiwing na gehuurde weiding en die voorsiening<br />
van ekstra voer insluit. Die produksiestelsel en die<br />
doelwitte sal bepaal watter aksie(s) toepaslik sal<br />
wees om by die klimaatstoestande aan te pas.<br />
Die implementering van konserwatiewe veebeladings<br />
en bestuurspraktyke, tesame met ’n proaktiewe<br />
besluitnemingstrategie sal die voorkoms van<br />
boom-and-bust scenario’s beperk. Boom scenario’s<br />
kom voor wanneer dieregetalle toegelaat word om<br />
gedurende goeie klimaatstoestande toe te neem en<br />
bust scenario’s kom voor wanneer diere nie betyds<br />
verminder word in tye wat die klimaat ongunstig is<br />
nie. Dit gaan met groot verliese gepaard.<br />
Pro-aktiewe besluitnemingsmodelle wat in die<br />
bestuursprogram van ’n produksie-onderneming<br />
ingesluit word, sal daartoe bydra dat produksieverliese<br />
beperk word gedurende periodes met swak<br />
klimaatstoestande. Dit sal lei tot groter stabiliteit in<br />
die produksiestelsel en die natuurlike hulpbronne sal<br />
nie oorbenut word nie. S<br />
>><br />
Elmarie Cronje is die Redakteur van <strong>Senwes</strong> Scenario. Vir<br />
verdere inligting, skakel haar by (018) 468-2716 of stuur ’n<br />
e-pos aan elmarie@infoworks.biz
In Suid-Afrika is<br />
vleisbees bobaas!<br />
Jong beesvleisprodusente kán,<br />
met die regte gesindheid en besluite, ’n sukses van<br />
hul besighede maak.<br />
So sê dr Jim mcgrann, ’n professor verbonde<br />
aan die texas a&m universiteit en vise-president van<br />
IFma (International Farm management association).<br />
Dr mcgrann het tydens die <strong>Vrystaat</strong> landbou <strong>Jongboer</strong><br />
konferensie ’n toespraak gelewer oor hoe jong<br />
beesprodusente sukses kan behaal. hier volg ’n<br />
verwerkte uittreksel:<br />
MCGRANN EN DiE SKAAl VAN BESTuuR<br />
Die aspekte waarna gekyk moet word om sukses<br />
te verseker, is doeltreffende bestuur, doelwitte en<br />
mik punte, die vestiging van ’n kompeterende besigheids<br />
praktyk, uitvoermarkte, reproduksie, weiding-<br />
en inligtingsisteme, genetika en die ekonomie.<br />
Volgens dr mcgrann is die ekonoom altyd ’n<br />
stappie voor in landbou. Dit is omdat vraag-enaanbod<br />
’n belangrike rol speel in winsgewendheid<br />
en omdat die irrasionele verdeling van hulpbronne<br />
daartoe sal lei dat ’n besigheid onderpresteer.<br />
Besigheidsbestuursaktiwiteite wat noodsaaklik<br />
is vir sukses, sluit in: meetbare resultate; voltooiing<br />
en evaluering van finansiële state; aanvaarding<br />
van verantwoordelikheid vir alle resultate – hetsy<br />
goed of sleg; self-evaluasie en ’n strewe om voortdurend<br />
te verbeter; sosiale verantwoordelikheid<br />
vir werknemers, die gemeenskap en die land;<br />
risiko bestuur; tydsbestuur en delegasie van verantwoordelikhede<br />
en die motivering van mense om bo<br />
die gemiddeld uit te styg.<br />
KENNiS iS MAG<br />
Opleiding, toewyding, die uitbreiding van kennis<br />
en die doeltreffende gebruik van inligting word<br />
toenemend belangriker en dus behoort suksesvolle<br />
bestuurders slimmer te werk, nie noodwendig harder<br />
nie. Verder moet werknemers goed opgelei wees in<br />
die werk wat hulle moet doen.<br />
Daar is ’n magdom inligting op die Internet<br />
be-skik baar. Dit verg ’n opgeleide bestuurder om<br />
rele vante inligting te selekteer en daarvan sin te<br />
maak. Bestuurders moet dus oor goeie analitiese<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
vermoëns beskik om die beskikbare inligting en data<br />
doeltreffend te kan benut. hulle moet ook op datum<br />
wees – en bly – met nuwe tegnologiese ontwikkeling.<br />
BEHOu JOu MEDEDiNGENDE VOORDEEl<br />
<strong>Jongboer</strong>e moet fokus op enigiets wat beesvleis<br />
die gekose proteïenproduk onder verbruikers maak.<br />
hulle moet weet wat die verbruikers se behoeftes<br />
is en hoe om gepas daarop te reageer, want die<br />
vraag na hul produk sal hul winsgewendheid dryf.<br />
Produsente moet die veiligste produk met die<br />
hoogste kwaliteit kan verseker.<br />
wEES VERSiGTiG ViR uiTVOER<br />
Produsente behoort eers op plaaslike vlak mededingend<br />
te wees voordat hulle op interna sionale vlak<br />
begin meeding. Baie beesvleis-uitvoerders bedien<br />
’n groot plaaslike mark, met die uitsondering van<br />
australië, nieu-Seeland en uruguay, wat ’n hoë<br />
produksiekapasiteit het wat relatief is tot plaas like<br />
vraag. uitvoerders is in ’n ewige stryd gewikkel om in<br />
die mark te bly, weens beesvleis handelbeperkings.<br />
OBSESSiEF OOR BEESRASSE?<br />
as ’n produsent fokus op beesmarkvraag,<br />
reproduksie, weidingsisteme en hoe om hoëkwaliteit<br />
koste- en prestasie-inligting in stand te hou, sal hy<br />
outomaties die regte keuses maak oor watter ras sy<br />
produksie- en bestuursomgewing die beste sal pas.<br />
genetiese verbetering van vleis beeste is ’n lae-koste<br />
inset met kunsmatige inseminasie-opsies. Inligting<br />
oor karkaswaarde, wat met kleinhandel-verkope<br />
korrespondeer, is waardevol vir genetiese seleksie.<br />
Bestuurders moet onthou dat dit nie altyd ’n<br />
kwessie van produksie is nie, maar ook ’n kwessie<br />
van koste.<br />
hierdie is slegs ’n paar van die aspekte wat<br />
deur dr mcgrann bespreek is, maar dit is belangrike<br />
aspekte wat, indien dit goed toegepas word, ’n<br />
beesboerdery op die pad na sukses kan plaas. S<br />
>><br />
laNDBoU-TEGNiEK •••<br />
Teks verwerk deur Louie Esterhuysen, kommunikasie kun de -<br />
student aan die Noordwes Universiteit.<br />
><br />
13
14<br />
••• NUUS@<br />
Dinsdag se wenner van ’n<br />
Gateway-tent, ter waarde<br />
van R1 600, was Tian<br />
Stols van Boksburg.<br />
Onder: woensdag se wen ner<br />
van ’n Hi-Tec geskenk pak, ter<br />
waarde van R1 000, was Jaco<br />
Maré van Hartbeesfontein.<br />
Hier is hy saam met sy seun,<br />
Fanie.<br />
Gewen: paspoort na<br />
droombestemming<br />
Een gelukkige NAMPO-besoeker het<br />
vanjaar met die prys van ’n naweek vir vier by die<br />
Bakubung Bush lodge in Pilanesberg, ter waarde<br />
van R15 000, weggestap in die <strong>Senwes</strong> paspoortkompetisie<br />
wat tydens die namPO Oesdag gehou is.<br />
Die reëls was eenvoudig: klante kon hul paspoort<br />
kry saam met aankope by <strong>Senwes</strong> se buitelewe- of<br />
wapenuitstallings. Daarna moes hulle ‘reis’ na al vier<br />
><br />
Donderdag se wenner, Thinus<br />
van Rensburg van Vanderbiljpark,<br />
het ’n Sony SR47 60GB<br />
videokamera, ter waarde van<br />
R2 500 gewen.<br />
Onder: Vrydag se wenner van<br />
die 40-kan koelhouer en<br />
Cadac paella-pan, ter waarde<br />
van R1 000, was Jolene le<br />
Roux van Marquard. Marius<br />
van wyk (Bestuurder: Bothaville<br />
Village) het die prys aan<br />
haar oorhandig.<br />
die besoekpunte en ’n stempel by elke bestemming<br />
kry. Die kwalifiserende inskrywings wat oor die vier<br />
dae ontvang is, het uiteindelik in ’n boerpot beland,<br />
waaruit ’n gelukkige trekking Vrydagmiddag om<br />
15:00 by namPO gedoen is. Die wenner van die<br />
boerpot was Dollie van heerden van Virginia.<br />
Daaglikse wenners is ook tydens die namPO Oesdag<br />
in gelukkige trekkings aangewys. S<br />
<strong>Senwes</strong> bids executives farewell<br />
On 18 May 2010 <strong>Senwes</strong> said goodbye<br />
to their Managing Director, Johan<br />
Dique and Financial Director, Steven<br />
Alberts during a formal dinner held<br />
at <strong>Senwes</strong> Head Office in Klerksdorp.<br />
Both directors received tokens of<br />
appreciation for their years served<br />
at the company. Francois Strydom<br />
has been appointed Acting Managing<br />
Director and Corné Kruger will step<br />
in for Steven, until further announcements<br />
concerning the vacant positions<br />
are made. On the photo from<br />
left, is: Johan, his wife Rina, Nathalie<br />
and Steven Alberts, Malie and Japie<br />
Grobler (Chairman: <strong>Senwes</strong>), Elmarie<br />
Joynt (Company Secretary) and Danie<br />
Minnaar (Vice-chairman: <strong>Senwes</strong>). S<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
NUUS@ •••<br />
Als wat jy wil weet net<br />
die klik van ’n muis ver<br />
DIe nuWe SenWeS WeBtuISte kan<br />
In DIe kuBeRRuImte BeSIgtIg WORD<br />
– en DaaR IS BaIe Om OOR huIS tOe<br />
te SkRYF. DIt IS OnlangS BY DIe<br />
namPO OeSDag naBY BOthaVIlle<br />
BekenDgeStel en DIe teRugVOeR<br />
IS BaIe POSItIeF.<br />
Fase een van die projek was<br />
hoofsaaklik daarop gemik om die platform te vestig<br />
en dan om die nuwe voorkoms van die webtuiste te<br />
implementeer. “Ons het stelsels in plek gestel wat<br />
die opdatering van die inligting terugplaas in die<br />
hande van die eienaars,” verduidelik Johan grobler<br />
(assistent hoofbestuurder:<br />
korporatiewe Bemarking,<br />
<strong>Senwes</strong>).<br />
hier is net ’n paar<br />
dinge wat nou anders is:<br />
• Die Produkte & Dienste<br />
Teken die datum van Jaarvergaderings aan<br />
aandeelhouers word in kennis gestel dat vanjaar se<br />
<strong>Senwes</strong> en <strong>Senwes</strong>bel algemene Jaarvergaderings<br />
op Donderdag, 26 augustus, by die <strong>Senwes</strong><br />
hoofkantoor (lokaal a, konferensiesentrum) sal<br />
plaasvind.<br />
Voorts sal <strong>Senwes</strong> aandeelhouers die geleentheid<br />
gegun word om nie-uitvoerende direkteure<br />
te verkies in die plek van mnre Japie grobler,<br />
nico liebenberg, mpueleng Pooe en me Jesmane<br />
Boggenpoel wat, ingevolge die rotasiebepalings van<br />
die Statuut van <strong>Senwes</strong>, moet uittree. al hierdie<br />
direkteure is vir herverkiesing beskikbaar. Die<br />
bekragtiging van die aanstelling van James Botha as<br />
nie-uitvoerende direkteur, sal ook voorgehou word.<br />
aandeelhouers sal voorts die geleentheid<br />
hê om ander kandidate as nie-uitvoerende<br />
direkteure, ingevolge artikel 30 van die Statuut,<br />
te nomineer. nominasievorms is beskikbaar by die<br />
webbladsye, sowel as artikels, kan nou intyds<br />
opgedateer word, sonder die gebruik van enige<br />
duur of ingewikkelde sagteware.<br />
• ’n ander, baie opwindende toevoeging tot<br />
die webwerf is die vermoë om artikels op die<br />
tuisblad te publiseer.<br />
• ’n e-nuusbrief stelsel vir die eScenario is<br />
geïmplementeer om hierdie nuwe inligting direk<br />
via e-pos aan die klante te lewer.<br />
tans werk <strong>Senwes</strong> It aan die uitbreiding van <strong>Senwes</strong><br />
se bestaande dienste, soos my<strong>Senwes</strong> en market-<br />
Place (markPlek). “Ons wil my<strong>Senwes</strong> vestig as ’n<br />
sentrale punt waar gebruikers inligting (privaat sowel<br />
as nie-privaat) kan bekom,” sê Stanley nielson<br />
(assistent Projekbestuurder, <strong>Senwes</strong> It). “Die lys van<br />
toevoegings en verbeterings wat ons nog wil maak,<br />
is egter baie lank.<br />
“Die bekendstelling by die namPO Oesdag het<br />
redelik goed verloop. Ons het heelwat komplimente<br />
en navrae ontvang en baie produsente was geïnteresseerd<br />
in ons vennote se draadlose internet-oplos -<br />
sing vir die plaas,” sê Stanley. S<br />
maatskappysekretaris en moet op die laatste teen<br />
23 Julie 2010 by <strong>Senwes</strong> ingedien word.<br />
<strong>Senwes</strong> en <strong>Senwes</strong>bel aandeelhouers sal weer<br />
hierdie jaar geleentheid hê om volgens hul keuse<br />
hul stemme by wyse van elektroniese volmag<br />
te kan uitbring. aandeelhouers sal gedurende<br />
augustus, na die uitstuur van die kennisgewings vir<br />
die vergadering, per SmS herinner word om hierdie<br />
fasiliteite te benut.<br />
Besonderhede van die vergaderings, kennisgewings<br />
en instruksies vir die voltooiing van die<br />
volmagte sal teen einde Julie 2010 op <strong>Senwes</strong> se<br />
webtuiste, by www.senwes.co.za beskikbaar gestel<br />
word.<br />
Verdere navrae kan gerig word aan elmarie<br />
Joynt (maatskappysekretaris) by (018) 464-7104<br />
of claudi Smit by (018) 464-7121 of claudi.smit@<br />
senwes.co.za S<br />
><br />
15
elke SkaaPBOeRDeRY het DIt ten<br />
DOel Om makSImum WInS te<br />
gene ReeR. hIeRDIe WInS WORD<br />
BeWeRk StellIg DeuR hOë PRO DuktIWIteIt<br />
en DOeltReFFenDheID te<br />
hanDhaaF DeuR mIDDel Van hOë<br />
RePRODukSIeSYFeRS (SOOS lam -<br />
SPeen PeRSentaSIe en kOnSePSIe-<br />
SYFeRS).<br />
in sommige ekstensiewe skaapondernemings<br />
is die reproduksiesyfers weens hoë<br />
lamvrektes nie altyd gewens nie. Swak moeders<br />
en ongediertes is twee van die grootste faktore wat<br />
verantwoordelik is vir hierdie vrektes. Swak moeders<br />
verwys nie net na die feit dat ’n ooi nie voldoende<br />
moedersinstinkte het nie, maar grotendeels na<br />
die feit dat sy geen of min melk produseer vir haar<br />
lam(mers) in haar laktasiestadium.<br />
Wanneer jong lammers nie genoegsame biesmelk<br />
inkry nie, vrek hulle weens swak immuniteit<br />
en honger. Biesmelk is van kardinale belang vir die<br />
jong lam(mers) omdat dit, in die vorm van vet en<br />
melksuikers, die hoofenergiebron is. Dit is ook die<br />
enigste bron van immunoglobuliene en water vir<br />
die lam.<br />
Die hoofoorsaak van die ooie se swak melkproduksie<br />
lê by voedingstekorte. haar melkproduksie<br />
is afhanklik van die kos wat sy moet vreet en dit<br />
is gewoonlik weens swak weiding of kos dat sy nie<br />
voldoende melk kan produseer nie. Daarom is dit<br />
belangrik om hierdie voedingstekorte aan te vul,<br />
sodat melkproduksie gestimuleer en volhou kan<br />
word tydens die ooi se laktasiestadium.<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
promoSiE-arTiKEl: NW voErE •••<br />
Gee jou<br />
ooi ’n<br />
hupstoot<br />
hierdie tekorte kan aangevul word met byvoeding<br />
wat hoog in energie, proteïen, verbyvloeiproteïen<br />
en minerale is. gedurende die laaste ses weke van<br />
dragtigheid kan byvoeding aan die ooie gegee word<br />
om uierontwikkeling en aansameling van biesmelk in<br />
die uier te bewerkstellig.<br />
Die byvoeding kan vir ten minste vier weke<br />
na lam gegee word en in die geval van ooie met<br />
tweelinge, kan dit tot agt weke na lam gegee<br />
word. Dit sal voldoende melkproduksie en goeie<br />
lamgroei verseker, melkkoors voorkom en gewig-<br />
en kondisieverliese van die ooi beperk. ná die<br />
tydperk kan die byvoeding geleidelik oor vier weke<br />
uitgefaseer word.<br />
Baie byvoedings vir ooie is ook so ontwerp dat<br />
dit kan dien as kruipvoeding vir lammers en dit is<br />
baie raadsaam om kruipvoeding vir lammers te<br />
gee vanaf die ouderdom van veertien dae. Dit sal<br />
verseker dat die ooi onder minder druk is, die jong<br />
lammers vinniger gespeen kan word, die ooi vinniger<br />
herstel en gevolglik ook verseker dat die ooi se<br />
besetting soveel beter is. Dus kan die besettingsyfer<br />
daardeur verhoog word.<br />
Opti Skaap Ram, lam en Ooi is ’n<br />
volledige rantsoen wat ontwerp is om in al die<br />
voedingsbehoeftes van die lakterende ooi, laat<br />
dragtige ooi en die jong groeiende lam te voldoen.<br />
Dit kan egter ook dien as ’n prikkelvoeding voor die<br />
dekseisoen en as ’n aanvangsrantsoen vir lammers<br />
wat bemark gaan word. met die hulp van Opti Skaap<br />
Ram, lam en Ooi kan hoë reproduksiesyfers verkry<br />
word, wat ’n hoër produktiwiteit en doeltreffendheid<br />
verseker en dus ’n hoër wins beteken. S<br />
>><br />
Noordwes Voere is ’n veevoermaatskappy op Lichtenburg. Vir<br />
meer inligting oor veevoere, skakel hulle by (018) 632-4053.<br />
><br />
17
18<br />
••• SENWES villaGE<br />
Jy is wat jy eet,<br />
skapie!<br />
WInteR BIeD DIe IDeale geleentheID<br />
VIR PRODuSente Om SekeR<br />
te maak Dat hul DIeReVOeDIng<br />
na WenSe IS. SenweS Scenario<br />
het met ’n PaaR kenneRS geSelS<br />
OOR WaaROP PRODuSente mOet<br />
kOnSentReeR In hIeRDIe tYD en<br />
OOk Wat In DIe DIeReVOe DIngSmaRk<br />
aan DIe geBeuR IS.<br />
> TEKS: ElMARiE CRONJE<br />
> FOTO’S: iNFOwORKS<br />
Daar is darem niks so lekker<br />
soos ’n sappige steak of vetterige skaaptjoppie wat<br />
geurig op die braaivleis-kole gaar word nie. Ons<br />
Suid-afrikaners kan net nie nee sê vir ’n braai nie en<br />
sonder veeprodusente sal ons nie kan klaarkom nie.<br />
ek het egter nou die dag darem ’n ding oorge-<br />
><br />
kom – ’n skaaptjoppie wat so taai is, jou beste steak<br />
mes kry hom nie gesny nie en met jou tande wil jy<br />
hom nie aanvat nie, want netnou verloor jy een en<br />
tandarts toe gaan is nie lekker nie.<br />
So vertel ’n “kundige” op die gebied van veevoere<br />
my dat die kuns van ’n lekker tjop eintlik lê in<br />
dit wat die dier eet. nou of dit waar is of nie, weet<br />
ek nie, maar dat veevoere ’n belangrike rol speel in<br />
’n veevertakking, is nie altemit nie.<br />
MiN RuiMTE ViR FOuTE<br />
Volgens Johan mouton van molatek laat die<br />
ekonomiese druk waaronder landbou verkeer, nie<br />
veel ruimte vir foute in ’n veeboerdery nie en al<br />
die komponente van die produksiestelsel moet ten<br />
beste bestuur word. “In ekstensiewe vleisproduksie<br />
kan die veevoer, of eerder aanvullingskomponent,<br />
tot 40% van die direk toedeelbare koste uitmaak,<br />
wat ’n direkte impak op netto wins het. Indien jy<br />
onnodig te veel of te min aanvul, gaan die uitkoms<br />
in beide gevalle ’n wesenlik verlaagde inkomste<br />
wees,” vertel Johan.<br />
“hoewel die mielieprys ’n rol speel in die<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
epaling van die prys van veevoere, is dit nie die<br />
enigste maatstaf wat gebruik moet word om prysveran<br />
derings te voorspel of verduidelik nie. ander<br />
grond stowwe, soos oliekoek, word dikwels ingevoer<br />
en die produkte se pryse is dus onderhewig<br />
aan wisselkoerse, sowel as vraag-en-aanbod,”<br />
verduidelik albert van Rensburg van nutrifeeds<br />
die rol wat veevoere en -lekke in die bedryf speel<br />
in ’n tyd soos hierdie.<br />
hy verduidelik verder dat wanneer die mielieprys<br />
daal, dit gewoonlik goedkoper is om diere<br />
intensief af te rond. “Voerkrale raak vol. Pryse vir<br />
speenkalwers en -lammers behoort toe te neem<br />
namate die vraag toeneem. Die groter hoeveelheid<br />
diere beskikbaar vir slag kan weer vleispryse laat<br />
daal.”<br />
Om te sorg dat jou vleisproduksiestelsel<br />
winsgewend bly, kan jy nie ’n haelgeweer-benadering<br />
met ’n goue middeweg wil volg nie. Dit is eenvoudig<br />
produksiegewys en ekonomies ’n swak besluit.<br />
HOE KiES ’N MENS?<br />
Produsente hoef egter nie alleen te sukkel om te<br />
weet watter aanvullings in watter tyd die beste is en<br />
hoeveel toegedien moet word nie. In die veebedryf<br />
is hierdie kundigheid in oorvloed beskikbaar en<br />
maklik toeganklik vir die produsent.<br />
maar met soveel beskikbare opsies, hoe besluit<br />
’n produsent watter veevoer om aan te skaf? “Suidafrika<br />
het van die strengste wetgewing rakende die<br />
beheer van veevoer. Produsente wat tuismengsels<br />
maak en grondstowwe aankoop, moet seker maak<br />
die kwaliteit van die grondstof is voldoende. Die<br />
beste manier om te weet is om ’n ontleding te laat<br />
doen om seker te maak dat dit wat jy koop, wel<br />
binne die sak is,” het Johan vertel.<br />
Dit is maklik om te sien of die veevoer wat jy<br />
koop, volgens die Veevoerwet geregistreer is. Daar<br />
behoort ’n duidelike V-nommer op die sak te wees.<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
SENWES villaGE •••<br />
>> koop jou veevoere nou<br />
Die veevoerreekse van Voermol, nutrifeeds,<br />
kk animal nutrition, molatek en noordwes<br />
Voere is in <strong>Senwes</strong> se Villages teen bekostig -<br />
bare pryse beskikbaar. gesels gerus met jou<br />
Village bestuurder indien jy meer inligting nodig<br />
het, of besoek die veevoermaatskappye se<br />
onderskeie webwerwe.<br />
Dit sal byvoorbeeld soos volg lyk: V 3472. hierdie<br />
nommer verseker dat jy deur die wet beskerm is en<br />
dat dit wat op die sak staan, wel in die sak is. Indien<br />
die verskaffer nie ’n V-nommer op sy sak toon nie,<br />
wees versigtig.<br />
Fouché langenhoven van noordwes Voere raai<br />
produsente aan om te kyk na kwaliteit, diens en prys<br />
wanneer ’n veevoerverskaffer oorweeg word, terwyl<br />
alina taute van kk animal nutrition sê dat die tyd<br />
van die jaar die veevoer sal bepaal. In die winter wil<br />
produsente ’n voer met ’n hoër proteïeninhoud gee.<br />
Die dienste van kundiges kan natuurlik ook<br />
ingeroep word om die regte tipe aanvulling vir die<br />
dier se spesifieke behoeftes aan te spreek. Dis<br />
belangrik dat die verskaffer hiervan – en ook die<br />
verskaffer van die veevoer – betroubaar moet wees,<br />
anders soek ’n mens mos vir probleme. normaalweg<br />
behoort ’n verskaffer met goeie kwaliteitstelsels in<br />
plek en wat by aFma geaffilieer is, ’n veilige keuse<br />
te wees, aangesien aFma daargestel is om die<br />
beste praktyk in die veevoerbedryf te bevorder.<br />
Volgens albert moet kwaliteit, tegnologie, onder<br />
steuning en beskikbaarheid die belangrikste<br />
oorwegings vir ’n produsent wees wanneer daar<br />
vervolg op bladsy 20<br />
><br />
19
20<br />
••• SENWES villaGE<br />
Jy is wat jy eet, skapie!<br />
vervolg van bladsy 19<br />
na veevoere gekyk word. “Ongelukkig is al hierdie<br />
veranderlikes aan prys gekoppel. Om kwaliteit<br />
te verseker, tegniese ondersteuning te kan bied,<br />
tegnologies op die voorpunt te kan wees en die<br />
produk beskikbaar te hê, kos geld. Dit is wanneer<br />
goedkoop koop, duur koop word. Ons leef in ’n<br />
tyd waar presisieboerdery, grondvogontledings<br />
en gPS-tegnologie in die saaibedryf gebruik word<br />
– hoekom moet ’n produsent nog tevrede wees<br />
met die goedkoopste lek, wat die tweede beste<br />
doen? korrekte en spesifieke aanwending van voer<br />
verseker optimale produksie en maksimum wins,”<br />
het albert gesê.<br />
AANVulliNGS iS JOu BESTE VRiEND<br />
met die winter wat reeds sy koue kloue in die<br />
<strong>Senwes</strong>-gebied ingeslaan het, is die produkte wat<br />
’n verskil sal maak in jou boerdery veral proteïenaanvullings,<br />
konsentrate en die daarstelling<br />
van volledige rantsoene. Proteïenaanvullings is,<br />
volgens alina, een van die duurste komponente<br />
van ’n lek en die uitdaging vir produsente is om<br />
die regte hoeveelheid proteïene te verskaf teen<br />
die laagste moontlike koste. Die aanvulling van<br />
die regte hoeveelheid proteïen sal maksimum<br />
weidingsinname by die dier verseker en ook<br />
genoegsame energie verskaf.<br />
“Die eerste ryp het reeds geval, so die proteïeninhoud<br />
van die veld verlaag teen ’n vinnige pas.<br />
’n 50 kg sak<br />
veevoer van<br />
Nutrifeeds.<br />
><br />
KK Animal Nutrition se<br />
Kynofos 18 Grande 50 kg.<br />
goeie proteïenaanvulling met voldoende fosfaat sal<br />
verhoed dat diere op veld se kondisie verswak,” het<br />
albert gesê.<br />
Volgens Fouché gebruik baie produsente nou<br />
hul mielies en meng dit vir veevoer, omdat die<br />
mielieprys so laag is. Dit is waarom konsentrate en<br />
’n volledige rantsoen tans dinge is waarna gekyk<br />
moet word.<br />
PRODuKTE wAT PRESTEER<br />
“Weens die inherente aard van veeboerdery vind<br />
ontwikkeling op die gebied teen ’n stadige pas<br />
plaas. tans word nuwe voerbyvoegings bekend<br />
gestel, maar produsente moet seker maak van die<br />
wetenskaplike grondigheid van die aansprake wat<br />
gemaak word,” het Johan gesê. Daar is ook van<br />
die veevoermaatskappye wat in die herkouermark<br />
is, wat in die toekoms nuwe produkreekse gaan<br />
bekendstel.<br />
molatek se Beesvet 33+, wat as ’n vetmes produk<br />
bemark word, word sterk deur dié maat skappy<br />
se kundiges aanbeveel, terwyl hul droogte-aanvulling<br />
spesifiek geformuleer is om proteïene, energie en<br />
vesel gedurende droogte toestande aan te vul.<br />
Van die voordele van molatek se vetmesprodukte<br />
is die verhoogde inname, want dit maak voer<br />
smaaklik en stofvry omdat dit melasse bevat. Dit<br />
is ook maklik om te meng, bevat hoë kwaliteit<br />
proteïene, kan met die produsent se eie graan of<br />
ander produkte gemeng word en verseker goeie<br />
innames, groei en wins.<br />
Fouché vertel dat die nuutste ontwikkelings<br />
Molatek se Beesvet 33+ is by<br />
die NAMPO Oesdag gepromoveer;<br />
op die foto is ’n sak van 40 kg.<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
in die veevoerbedryf veral te doen het met die<br />
studies op gene en Dna. “Daar word gekyk na<br />
die uitwerking van sekere minerale op die gene<br />
en manipulasie. grondstof-aanwending en die<br />
ontwikkeling van rekenaartegnologie om minerale en<br />
grondstowwe op die produsent se plaas te kry, duur<br />
ook steeds voort”.<br />
noordwes Voere se veevoerreeks, wat as Opti<br />
Voere bekend staan, is ’n uitgebreide reeks wat Opti<br />
kalf, Opti Suiwel, Opti Braaikuiken, Opti lek, Opti<br />
Volstruis, Opti Perd, Opti Vark, Opti Bees, Opti lêhen<br />
en Opti Skaap insluit.<br />
Die Opti Bees Vetmes konsentraat 33 is ’n vetmestings<br />
rantsoen wat met geelmieliemeel en ruvoer<br />
gemeng kan word vir ’n volledige vetmestings rantsoen.<br />
Dit kan ad lib in die voerkraal gevoer word<br />
wanneer die aanpassingsperiode verby is. gemeng<br />
met geelmieliemeel, kan dit ook vir afronding op<br />
weiding aangewend word.<br />
albert beveel onder houdslekke, soos nutrilek<br />
Bees 50 aan, want dit het lae innames (300<br />
g tot 500 g per bees per dag) en help om<br />
liggaamskondisie te behou deur die rumenmikrobes<br />
te voed. Produksielekke, soos nutrilek energie 18,<br />
se inname is aansienlik hoër (1,2 kg tot 2 kg per<br />
dier per dag). hierdie lekke stimuleer die mikrobes,<br />
maar verskaf ook energie aan die dier vir produksie,<br />
soos groei, melk of wolgroei.<br />
Behalwe vir die vier genoemde veevoerverskaffers,<br />
hou <strong>Senwes</strong> ook die Voermol-reeks by hul<br />
Villages aan.<br />
met so ’n verskeidenheid kwaliteit veevoer verskaf<br />
fers om van te kies, hoef geen produsent in die<br />
<strong>Senwes</strong> gebied ooit te vrees dat sy diere se vleis<br />
taai gaan wees nie! S<br />
Noordwes Voere se<br />
Opti Skaap in 50 kg.<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
>><br />
’n 50 kg sak<br />
veevoer van<br />
Voermol.<br />
SENWES villaGE •••<br />
Elmarie Cronje is die Redakteur van <strong>Senwes</strong> Scenario. Vir<br />
verdere inligting, skakel haar by (018) 468-2716 of stuur ’n<br />
e-pos aan elmarie@infoworks.biz<br />
Het jy die<br />
artikel geniet?<br />
lees ook die artikels van<br />
Voermol en nutrifeeds op bladsy<br />
22 en 25, vir meer inligting oor hoe<br />
om jou veevoer vir jou te laat werk.<br />
Vir meer inligting oor die gebruik<br />
van ’n besluitnemingsmodel in<br />
’n veevoervertakking, lees Izak<br />
du Plessis se artikel op<br />
bladsy 10.<br />
><br />
21
22<br />
••• promoSiE-arTiKEl: NUTri FEEDS<br />
Moet diere fosfaataanvulling<br />
in die winter kry?<br />
> TEKS: JOHNNy ESTERHuizEN<br />
Navorsing en Ontwikkeling, Nutri Feeds<br />
Dra die bekende sê-ding: “Vul<br />
fosfaat in die somer en proteïene in die winter aan"<br />
nog water? het my diere net hierdie twee produkte<br />
nodig om optimaal te presteer?<br />
Die tweede vraag is waarskynlik die maklikste.<br />
Diere het baie meer as net fosfaat en proteïene<br />
nodig. Dit is egter dié twee nutriënte wat die<br />
grootste invloed op optimale produksie het en<br />
gewoonlik die grootste tekort in natuurlike weiding<br />
toon op verskillende tye van die jaar. Ons weet dat<br />
lekke veel meer bied as net proteïen en/of fosfaat.<br />
Dit is dikwels ook ’n bron van energie, ander<br />
minerale en vitamiene.<br />
Die eerste vraag of proteïene in die winter<br />
en fosfaat in die somer aangevul moet word, is<br />
moeiliker en lok deesdae heelwat debat uit. Die<br />
twee grootste rolspelers in korrekte lekbestuur is<br />
natuurlik die dier en die veld. navorsing het getoon<br />
dat die dier se fosfaatbehoefte regdeur die jaar<br />
hoër is as wat die weiding kan voorsien. Fosfaat<br />
in die weiding wissel nie soveel soos proteïene<br />
nie, dit is meer konstant. Die belangrikste is egter<br />
dat diere se fosfaatbehoefte verskil na gelang van<br />
hulle produksiestadia. Bestuurspraktyke speel ’n<br />
><br />
belangrike rol deurdat dit kalf-, speen- en dek-<br />
datums bepaal. So sal ’n droë koei se fosfaatbehoefte<br />
waarskynlik laer wees as ’n koei in laktasie.<br />
Proteïene in die veld daal gedurende die winter en<br />
kan nie die dier se behoefte bevredig nie.<br />
Ons kan dus sê dat proteïen in die winter aangevul<br />
moet word, maar fosfaat moet gedurende die<br />
somer en die winter aangevul word.<br />
FuNKSiES EN TEKORTSiMPTOME VAN<br />
FOSFAAT EN PROTEïENE<br />
Proteïen word gebruik vir liggaamsonderhoud, laktasie,<br />
spiergroei en fetusontwikkeling. mikrobes<br />
benodig proteïen en energie om hulle funksie<br />
doeltreffend te kan verrig.<br />
Fosfaattekorte gee aanleiding tot laer inname<br />
van weiding. Dit veroorsaak weer op sy beurt<br />
’n swakker groeitempo, vrugbaarheid en melkproduksie.<br />
eierselle wat tydens ovulasie afgeskei<br />
word, word omsluit deur ’n fosfolipiede membraan.<br />
hierdie membraan bestaan uit fosfaat en vette.<br />
met ’n tekort in fosfaat, is hierdie mem braan<br />
moeilik deurdringbaar vir die sperm om bevrugting<br />
te bewerkstellig. navorsing gedoen deur Bischop<br />
(1964), Read (1984) en groenewald (1986) het<br />
bewys dat kalfpersentasie met tussen 13% en 55%<br />
sal verbeter met korrekte fosfaataanvulling. So sal<br />
’n 80% kalfpersentasie kan toeneem na 90,4% (’n<br />
13% toename).<br />
Die enigste vraag wat nou oorbly, is: “kan jy dit<br />
bekostig om nie lekaanvulling te gee nie?”<br />
Dit is belangrik om die fosfaat- en proteïenstatus<br />
van kampe op die plaas te weet. nutri Feeds kan<br />
die weiding ontleed en die nodige aanbevelings<br />
maak om die tekorte reg te stel. Ons beskik oor<br />
’n volledige reeks lekke om hierdie nutriënte en<br />
ander mineraaltekorte aan te vul. twee hooflyne is<br />
beskikbaar vir aanvulling, naamlik die nutritub en<br />
die tradisionele meeltipe lekke. al nutri Feeds se<br />
lekke bevat die nodige vitamiene en minerale om<br />
diere optimaal te laat presteer, asook voldoende<br />
fosfaat in die winterlekke. S<br />
>><br />
Kontak Nutri Feeds gerus by (056) 344-2200 om ’n afspraak<br />
te maak vir persoonlike diens, optimale kwaliteit en die<br />
nuutste tegnologie!<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
24 ••• promoSiE-arTiKEl: KK aNimal NUTri TioN<br />
Vul kwaliteit fosfaat aan<br />
> TEKS: AliNA TAuTE In die lig hiervan bied kk animal nutrition kimtrafos<br />
12 grandé aan die produsent. kimtrafos 12 grandé<br />
Suid-Afrika is ’n land wat arm<br />
is aan fosfaat (P) en P-aanvullings is ’n algemene<br />
praktyk wat by weidende diere toegepas word. Dit<br />
is egter belangrik vir produsente om te weet van die<br />
verskille in kwaliteit wat tussen P-bronne aangetrek<br />
kan word, sodat voldoende beskikbare fosfaat aan<br />
diere verskaf kan word.<br />
Fosfaat is, naas kalsium, die element wat die<br />
meeste in die liggaam voorkom. ’n tekort aan hierdie<br />
belangrike mineraal kan lei tot verlaagde produksie<br />
en reproduksie by weidende diere.<br />
Wanneer dit kom by die keuse van ’n fosfaatproduk,<br />
moet daar na meer as net die sakkoste van die P-bron<br />
gekyk word. toegevoegde waarde soos die insluiting<br />
van spoorminerale, konstante samestelling en biobeskik<br />
baarheid (die hoeveelheid P wat beskikbaar is vir<br />
oorlewing, produksie en reproduksie) is maar van die<br />
faktore wat by die aankoop van voerfosfate oorweeg<br />
moet word.<br />
Kimtrafos 12 Grandé<br />
• ’n Geriefl ike granulêre produk wat dit stofvry maak en vermenging vergemaklik.<br />
• Verryk met die belangrike spoorminerale in die regte verhouding tot fosfaat.<br />
• Kenmerkende melasse reuk en -smaak.<br />
• Smaaklik, sonder oormatige inname.<br />
• Veelsydige aanwending as somerlek of as fosfaat-spoormineraalaanvulling in winterlekke<br />
vir beeste, skape en bokke.<br />
Innoverende oplossings in dierevoeding!<br />
KK Animal Nutrition (Edms) Bpk. Reg. Nr. 2001/025850/07<br />
Posbus 449, Umbogintwini, 4120 • Tel: +27 (0)31 910-5100 I Faks: +27 (0)31 904-3741 • Webwerf: www.kkan.com I E-pos: kk@kkan.com<br />
Kimtrafos 12 Grandé - Reg. Nr. V18670 (Wet 36/1947)<br />
is ’n fosfaat spoormineraalkonsentraat vir die aanvulling<br />
van fosfaat en spoorminerale vir optimale<br />
produksie en reproduksie. Die produk word van ’n<br />
hoëkwaliteit monokalsium fosfaat vervaardig en is in<br />
’n gerieflike korrelvorm, wat die produk stofvry maak<br />
vir maklike hantering en vermenging. Dit is verryk met<br />
melasse-byprodukte, wat die produk smaaklik maak<br />
sonder dat oormatige hoeveelhede ingeneem word.<br />
meng 250 kg mielies, 150 kg ureum, 150 kg<br />
kimtrafos, 50 kg kalori 3000, 7 kg swael en 350 kg<br />
sout en voer teen 350 g tot 500 g per dier per dag<br />
as winteronderhoudslek.<br />
Sodra voldoende groen weiding beskikbaar is,<br />
kan daar na ’n sout-fosfaat lek oorgeskakel word.<br />
meng 50 kg kimtrafos 12 grandé met 50 kg sout en<br />
voer teen 100 g tot 240 g per dier per dag.<br />
>><br />
Artikel deur Alina Taute van KK Animal Nutrition. Vir verdere<br />
inligting, skakel ’n KK Animal Nutrition Voedingskundige by<br />
(012) 665-5797.<br />
S<br />
A03409
teks: hendrik van pletzen<br />
voermol voere<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
Voeg waarde toe tot<br />
laegraadse mielies<br />
Kopvrot by mielies kan deur<br />
verskeie organismes veroorsaak word en sekere van<br />
die organismes skei ’n mikotoksiene af. Die mees<br />
algemene organisme wat kopvrot veroorsaak, is<br />
Stenocarpella maydis (voorheen bekend as Diplodia<br />
maydis) en die voorkoms daarvan is tot ’n groot<br />
mate gekoppel aan hoë reënval en, meer spesifiek,<br />
baie reën in die laat somer en herfs, soos wat dit op<br />
baie plase die afgelope seisoen was.<br />
Die vraag ontstaan of hierdie mielies aan vee gevoer<br />
kan word en of dit bepaalde risiko’s inhou?<br />
• Sover bekend, het diere wat gevoer is met<br />
Stenocarpella maydis besmette mielies in<br />
geprosesseerde vorm (soos in ’n plaasvoerkraal),<br />
nie diplodiosis opgedoen nie.<br />
• Beeste en skape wat egter swambesmette<br />
mieliereste op die land gewei het, het diplodiosis<br />
opgedoen. Swamme is teenwoordig op die<br />
oppervlakte van die oesreste en met die vreet<br />
van die reste, word swamme ingeneem.<br />
• algemene simptome van diplodiosis is traagheid<br />
om te beweeg, bene wat wyd uitmekaar staan,<br />
’n stywebeen stap, hardlywigheid, speeksel<br />
wat uit die bek vloei en soms bewerasie en<br />
verlamming, maar die slukderm word nie<br />
aangetas nie.<br />
• Siek diere moet so gou moontlik van die<br />
oesreste onttrek word en vars onbesmette voer<br />
en water ontvang.<br />
• ’n geringe heraanval van diplodiosis is moontlik,<br />
selfs tot 20 dae ná onttrekking vanaf die<br />
besmette weiding.<br />
• Die grootste gevaar van diplodiosis is egter dat<br />
dit breinontwikkeling van ongebore lammers<br />
strem. navorsing deur Onderstepoort toon dat<br />
dragtige ooie se lammers, wat in die laaste<br />
derde van dragtigheid swamme ingeneem<br />
het, baie swak was met geboorte en gevrek<br />
het. Produsente word dus aangeraai om nie<br />
besmette oesreste met laat dragtige diere<br />
(laaste derde van dragtigheid) te laat wei nie.<br />
promoSiE-arTiKEl: voErmo l •••<br />
RiGlyNE ViR DiE VOER VAN<br />
lAEGRAADSE MiEliES<br />
• laegraadse en selfs ondergraad mielies kan<br />
met groot sukses aan beeste en skape in ’n<br />
voerkraal of in produksielekmengsels gevoer<br />
word.<br />
• navorsing toon dat mielies wat met tot 60%<br />
Stenocarpella maydis (Diplodia-kopvrot) besmet<br />
is, geen nadelige invloed op die groei en<br />
gesondheid van voerkraalbeeste en skape gehad<br />
het nie (Strydom, de Villiers, Oosthuizen & van<br />
Pletzen, 1986).<br />
• In hierdie voedingsproewe is verskillende vlakke<br />
van 15%, 30%, 45% en 60% gebrekkige graan<br />
getoets teen ’n kontrole (graad 1-mielies).<br />
• Die vrywillige inname van swakker gehalte<br />
mielies was hoër as dié van graad 1 mielies en<br />
daarom was die voeromsetverhouding (VOV)<br />
swakker.<br />
• Swak gehalte mielies moet met die regte<br />
afrondingkonsentraat vermeng word om goeie<br />
diereprestasie te verseker. Voermol SB 100<br />
(V4498) of Voermol Beefmaker (V7535) vir<br />
beeste en Voermol SS 200 (V8592) vir skape<br />
is beproefde afrondingskonsentrate en lewer<br />
uitstekende resultate.<br />
• Ondergraad mielies het feitlik nie ’n prys nie<br />
en deur die mielies “deur vee te bemark”,<br />
kan tot 90% van die prys van graad 1-mielies<br />
gerealiseer word.<br />
• Die werklike graad van gebrekkigheid sal<br />
die realisasieprys bepaal. Die graad van<br />
gebrekkigheid kan ook verbeter deur graad<br />
1-mielies by te meng.<br />
Indien enige twyfel bestaan oor die organisme wat<br />
kopvrot veroorsaak, moet die graan vir mikotoksiene<br />
ontleed word. Diere moet dopgehou word vir die<br />
simptome van vergiftiging en so gou moontlik<br />
onttrek word indien simptome voorkom. S<br />
>><br />
Hendrik van Pletzen is van Voermol. Skakel Voermol by (032)<br />
439-5599 of stuur ’n e-pos na info@voermol.co.za vir meer<br />
inligting.<br />
>> Het jy die artikel geniet?<br />
lees gerus ook die artikel oor kopvrot op bladsy 32.<br />
><br />
25
26<br />
••• SENWES villaGE<br />
SenWeS OFFeRS a FaRmIng PROmOtIOn<br />
at all SenWeS VIllageS FROm<br />
18 June tO 13 JulY. SOme OF the<br />
PRODuctS that WIll Be On PROmOtIOn<br />
IncluDe POWeR tOOlS anD<br />
DRIllS FROm the manuFactuReR,<br />
SkIl. VISIt YOuR neaReSt Sen-<br />
WeS VIllage tO get YOuR hanDS<br />
On theSe nIFtY tOOlS anD OtheR<br />
gReat PROmOtIOnal StOck!<br />
><br />
Sale time at<br />
<strong>Senwes</strong> Village<br />
A toolbox from Titan<br />
will be on promotion.<br />
Source: http://www.diy-power-tools.co.uk<br />
>> barking up the right drill?<br />
ElECTRiC ROTARy DRillS<br />
electric rotary drills with lower wattage motors are<br />
adequate for drilling small holes or for minimal use.<br />
the more powerful motored machines will cope with<br />
larger sized holes and is more suitable for frequent<br />
use.<br />
ANGlE DRillS<br />
the angle drill is specifically designed for use in tight<br />
areas. Its main feature is the angled neck. unlike a<br />
conventional drill, the angle drill’s profile allows the<br />
drill to be used at arm's length and in areas where<br />
the body of a drill won’t fit.<br />
HAMMER DRillS<br />
the motor wattages for hammer drills start around<br />
600 W and it is wiser to look out for machines with<br />
a motor of around 700 W, which will enable you to<br />
drill masonry with a drill bit of up to 16 mm.<br />
CORDlESS DRillS<br />
What to look for in a cordless drill:<br />
Speed-range switch: generally two ratios, normally<br />
selected by changing gearing. high is for drilling; low<br />
is for driving screws. look for the widest range between<br />
the two settings.<br />
Voltage: a higher voltage means more drilling<br />
power, but it can also mean more weight - don’t buy<br />
a drill you won’t need, 12 volt drills are powerful<br />
enough for most DIY users.<br />
Battery: two are better than one. new nimh batteries<br />
tend to be better because they deliver more<br />
charge and last longer.<br />
Clutch: Setting the clutch gives you greater control<br />
of the depth to which screws are driven.<br />
Skil drill.<br />
continued on page 29<br />
www.senwes.co.za • June 2010
Sale time at <strong>Senwes</strong> Village<br />
vervolg van bladsy 26<br />
a grinder for all needs<br />
Angle grinders<br />
an angle grinder is a dangerous power tool and<br />
should be operated with caution. When cutting<br />
metal, large amounts of sparks are thrown from<br />
the cutting disc. Full body protection, as well as<br />
suitable eye and ear protection, should be worn.<br />
cutting areas should be clear of any flammable<br />
materials as the hot metal sparks can easily cause<br />
a fire.<br />
Bench grinders<br />
Diamond discs should preferably be fitted to a<br />
bench grinder when grinding masonry as it gives a<br />
’n Praktiese aanslag<br />
tot klantediens<br />
<strong>Senwes</strong> se verbintenis tot uitnemende klantediens<br />
het nou selfs groter hoogtes bereik. Die maatskappy<br />
streef daarna om werklik klantgedrewe te wees en<br />
het ’n nuwe inisiatief geloods om in hierdie strewe<br />
te voorsien.<br />
“Ongeveer 35 hoëvlak bestuurslede sal<br />
geïdentifiseer word en aan elkeen sal vyf klante op<br />
’n ewekansige (random) wyse toegeken word. Dié<br />
bestuurslede sal dan een keer ’n maand met sy vyf<br />
klante skakel en ’n paar vrae oor dienslewering by<br />
die verskillende divisies van <strong>Senwes</strong> vra,” het neel<br />
Rust (Bestuurder: kleinhandel, <strong>Senwes</strong> Village)<br />
gesê.<br />
Dié inisiatief bied aan klante die geleentheid<br />
om hul opinie te gee van <strong>Senwes</strong> en bied ook<br />
terselfdertyd aan die maatskappy die geleentheid<br />
om probleemareas te identifiseer en reg te stel.<br />
Wanneer probleemareas geïdentifiseer word,<br />
word dit aan neel Rust deurgegee, wat die<br />
onderskeie gevalle weer sal terugverwys na die<br />
betrokke divisie of afdeling, sodat dit aandag kan<br />
geniet.<br />
Sodoende sorg <strong>Senwes</strong> dat uitnemende<br />
klantediens nie net twee woorde is nie, maar dat dit<br />
vir elke <strong>Senwes</strong> klant ’n werklikheid word. S<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
SENWES villaGE •••<br />
Titan diamond<br />
blade grinder.<br />
faster cut.<br />
look out for bench grinders with tool rests<br />
which give a solid object for the work piece to rest<br />
on while it is being ground. Different speed adjustments<br />
can help prevent the work piece from burning<br />
as well as losing strength. a water bath will also<br />
protect the work piece by cooling it and the grinding<br />
disc. S<br />
Jou gunsteling kleur ís<br />
mos groen, of hoe?<br />
Wys jou liefde vir John Deere aan jou lyf met die<br />
nuwe John Deere-klerereeks. en koop sommer<br />
vir jou karnallie ’n speelgoedtrekker of twee,<br />
so dat hy sy liefde vir boerdery ook kan uitleef.<br />
Die John Deere klere- en speelgoedreeks is by<br />
die namPO Oesdag bekendgestel en het geweldige<br />
belangstelling en goeie verkope ontlok. Dit<br />
is nou teen mededingende pryse in die <strong>Senwes</strong><br />
Villages beskikbaar. Jou Village bestuurder<br />
staan gereed om al jou vrae oor die nuwe klere-<br />
en speelgoedreeks te beantwoord, so maak ‘n<br />
draai by jou Village en wys jy is groen! S<br />
><br />
29
30<br />
••• SENWES villaGE<br />
NAMPO deur ’n<br />
groen bril gesien<br />
Tydens die NAMPO Oesdag het<br />
<strong>Senwes</strong> Village en John Deere die John Deere<br />
R-reeks trekkers aan produsente beskikbaar gestel.<br />
Dié trekker is ’n voortsetting van die 8030-reeks<br />
trekkers, wat veral gewild is onder produsente vir<br />
hul goeie petrolverbruik en betroubaarheid, met ’n<br />
paar splinternuwe kenmerke wat bygevoeg is om die<br />
R-reeks selfs meer imponerend te maak. S<br />
’n Pa-en-seun-oomblik: Sias Groenewald<br />
en Sias junior van Bothaville bestudeer<br />
die binneruim van die nuwe John Deere<br />
8320R.<br />
John Deere gereed om te help:<br />
Deon Govender en Stehan Cloete<br />
van John Deere was gereed om<br />
besoekers meer te vertel oor die<br />
R-reeks.<br />
as jy nuuskierig is oor wat die R-reeks trekkers so besonders maak, lees gerus die volledige<br />
artikel wat in die eerste uitgawe van die <strong>Senwes</strong> Scenario verskyn het. Dit is ook op die<br />
webwerf by www.senwes.co.za beskikbaar.<br />
><br />
>><br />
Vir meer inligting oor John Deere se produkreeks, skakel<br />
vir Willie Dietrechsen (Bemarkingsbestuurder: <strong>Senwes</strong><br />
Meganisasie) by (018) 464-7216 of stuur ’n e-pos na<br />
willie.dietrechsen@senwes.co.za<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
32 ••• SENWES GraiNliNK<br />
<strong>Senwes</strong> Grainlink<br />
help met graadprobleme<br />
Die nat seisoen wat verby is, het ’n vermeerdering<br />
van siektes en in sekere gevalle, graadprobleme, tot<br />
gevolg gehad.<br />
><br />
met DIe OngeWOne hOë ReënVal<br />
Van DIe aFgelOPe SeISOen, het<br />
BaIe PRODuSente PROBleme<br />
OnDeRVInD met SIekteS, SOWel aS<br />
WateR- en RYPSkaDe. aS geVOlg<br />
hIeRVan, IS Van DIe gRaan Wat BY<br />
DIe SIlO’S geleWeR IS, Van ’n laeR<br />
gRaaD.<br />
> TEKS: ElMARiE CRONJE<br />
> FOTO’S: iNFOwORKS<br />
Een van die siektes wat veral<br />
vanjaar kop uitgesteek het, is diplodia kopvrot. Die<br />
swam kan ook stamvrot op mielies veroorsaak.<br />
wAT iS DiPlODiA?<br />
“Diplodia kop- en stamvrot word veroorsaak deur<br />
die swam Stenocarpella maydis. Dié organisme is<br />
altyd in plantmateriaal teenwoordig en wanneer die<br />
toestande gunstig is vir die organisme, kan dit kop-<br />
of stamvrot veroorsaak,” verduidelik dr Bradley Flett<br />
van die lnR-Igg in Potchefstroom.<br />
Die organisme oorleef in mieliereste. met die<br />
eerste reëns word spore vrygestel, wat dan die<br />
stam of die koppe van die mielies besmet. Dié<br />
besmettings kan dormant in die plantweefsel bly,<br />
totdat die graan begin ryp word en/of die stamweefsel<br />
begin oud word. Stamvrot gaan gewoonlik<br />
gepaard met plante wat onder stremming was<br />
gedurende die seisoen, terwyl kopvrot met vroeë<br />
reën, stremming in die middel van die seisoen of<br />
laat reën gepaard gaan.<br />
“Dit is min dat jy stam- en kopvrot in een<br />
seisoen kry. Stamvrot is ook grotendeels in die nuwe<br />
kultivars uitgeteel deurdat plante sterker stamme<br />
het en met die sterker stamme sien ’n mens nie die<br />
stamvrot nie,” het Bradley vertel.<br />
HOE KAN DiPlODiA BEHEER wORD?<br />
Dit is baie moeilik om die voorkoms van diplodia te<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
voorspel en dus is dit moeilik om voorkomend op te<br />
tree. Volgens Bradley sal ’n goeie spuitprogram wel<br />
’n effense vermindering van die uitbraak tot gevolg<br />
hê, maar chemiese middels is nie juis effektief in<br />
die bestryding van die siekte nie.<br />
“Die beste manier om van die siekte ontslae te<br />
raak, is om die bron van inokulum te verwyder, wat<br />
in die mieliereste voorkom. Dit kan gedoen word<br />
deur die stoppels in te ploeg of as weiding aan<br />
te wend, of om dit te brand – maar dit is ’n baie<br />
drastiese stap wat nie sommer gevolg moet word<br />
nie.”<br />
Wisselbou is ‘n belangrike praktyk wat help met<br />
die bestryding van kopvrot en is een van die redes<br />
waarom die siekte nie algemeen in die VSa voorkom<br />
nie. Vir produsente wat minimum bewerking toepas,<br />
is wisselbou van die uiterste belang in die beheer<br />
van kopvrot.<br />
Wanneer ’n produsent na wisselbou kyk as ’n<br />
manier om die siekte te beheer, beveel Bradley aan<br />
dat wisselbou met peulgewasse, soos sojabone<br />
en grondbone, toegepas word. Wisselbou met<br />
sonneblom is baie twyfelagtig, maar met koring<br />
kan ’n mate van vermindering van diplodia kopvrot<br />
voorkom.<br />
Die gevaar bestaan egter dat wisselbou met<br />
koring Gibberella kopvrot kan vermeerder, wat deur<br />
‘n swam veroorsaak word wat by beide mielies en<br />
koring voorkom.<br />
In terme van kultivarkeuse is daar nie ’n kultivar<br />
op die mark beskikbaar wat ten volle teen diplodia<br />
bestand is nie. Daar is wel kultivars wat minder<br />
geneig is om die siekte te kry. “Party kultivars wat<br />
beter teen die siekte bestand is, se opbrengs is<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
SENWES GraiNliNK •••<br />
gewoonlik laer, wat dit dus nie noodwendig ’n<br />
produsent se eerste keuse maak nie,” het Bradley<br />
vertel.<br />
wAT VAN SENwES?<br />
Volgens nic Schulenburg (assistent hoofbestuurder:<br />
grainlink Bedryf) is die persentasie graad 2 en<br />
graad 3 witmielies wat vanjaar by <strong>Senwes</strong> se<br />
leweringspunte in ontvangs geneem is, effens hoër<br />
as die langtermyn gemiddeld. “Die hoër aanbod<br />
van graad 2 en graad 3 witmielies, tesame met die<br />
groot aanbod, kan tot gevolg hê dat die prysdiskonto<br />
tussen graad 1 en graad 2 al hoe groter kan word.<br />
Die 2005/2006-seisoen was soortgelyk aan die<br />
huidige seisoen en op daardie stadium was die<br />
diskonto tussen grade so hoog soos R150 per ton,”<br />
het nic gesê.<br />
<strong>Senwes</strong> grainlink is deeglik bewus van die<br />
moeilike omgewing waarin produsente tans boer,<br />
wat vererger word deur die baie lae graanpryse.<br />
gevolglik het grainlink die besluit geneem om<br />
produsente, waar moontlik, te help om die<br />
graad van mielies gelewer te verbeter. Indien ’n<br />
aanpassing onder die sif gemaak kan word om die<br />
totale persentasie gebrekkig binne ’n graad 1 se<br />
spesifikasie te kry, is <strong>Senwes</strong> grainlink bereid om dit<br />
te doen. Die keuse bly egter die produsent s’n.<br />
Skakel gerus met die Bestuurder by jou naaste<br />
leweringspunt vir die volle besonderhede van dié<br />
opsie. S<br />
>><br />
<strong>Senwes</strong> Grainlink<br />
het besluit om<br />
produsente, waar<br />
moontlik, te help om<br />
die graad van hul<br />
mielies te verbeter.<br />
Elmarie Cronje is die Redakteur van <strong>Senwes</strong> Scenario. Skakel<br />
haar by (018) 468-2716 of stuur ’n e-pos aan elmarie@<br />
infoworks.biz.<br />
><br />
33
34<br />
••• SENWES GraiNliNK<br />
Silosakke: is dit die<br />
moeite werd?<br />
<strong>Senwes</strong> Grainlink bied jou verskillende<br />
opbergingsopsies.<br />
><br />
PRODuSente IS geReelD OP DIe<br />
uItkYk VIR gOeDkOPeR manIeRe<br />
Om gRaan OP te BeRg. DIe<br />
aFgelOPe PaaR JaaR het SIlOSakke<br />
’n OPSIe geWORD Wat DeuR<br />
BaIe PRODuSente OORWeeg IS,<br />
teenOOR DIe meeR kOnVenSIOnele<br />
OPBeRgIng In SIlO’S.<br />
Dit is egter nodig dat produsente<br />
die twee opsies goed teen mekaar moet opweeg<br />
voordat daar ’n besluit geneem word. goedkoop<br />
koop is soms duur koop.<br />
as ’n mens die verskillende kostestrukture<br />
uiteensit, vergelyk dit soos volg:<br />
Silosakke hantering <strong>Senwes</strong> hantering<br />
koste van sak R4 200 geen koste<br />
180 ton per sak R23 per ton geen koste<br />
Inlaaimasjien (bagger) R109 000 geen koste<br />
koste oor vyf jaar R11 per ton geen koste<br />
uitlaaimasjien (de-bagger) R200 000 geen koste<br />
koste oor vyf jaar R20 per ton geen koste<br />
Totale hanteringskoste (geen<br />
voorsiening vir rente)<br />
Dieselverbruik 0,5 liter per ton @ R8 per liter =<br />
R4 per ton<br />
R54 per ton R33 per ton<br />
Silosakke opbergingskoste <strong>Senwes</strong> opbergingskoste<br />
arbeid en instandhouding van terrein R6 per ton geen koste<br />
2% massaverlies weens vog/plaagdiere/<br />
diefstal<br />
> TEKS: NiC SCHulENBuRG<br />
> FOTO’S: iNFOwORKS<br />
40 ton @ R1 000 per ton =<br />
R20 per ton<br />
R65<br />
geen koste<br />
Totale koste R84 per ton R98 per ton<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
Die uitlaai van graan word ook deur <strong>Senwes</strong> hanteer.<br />
Die vraag moet gevra word of ’n besparing van R14<br />
per ton per jaar die moeite werd is vir produsente<br />
om in silosakke op te berg, indien die volgende in<br />
ag geneem word:<br />
• geen Safex-lewering, wat beteken dat die<br />
produsent nie die inverse of ander geleenthede<br />
op die termynbeurs benut nie.<br />
• Die risiko op silosakke is hoog en ’n produk van<br />
R2 miljoen word aan natuurelemente, plaagdiere<br />
en diefstal blootgestel.<br />
• Die natuur en weerpatrone bepaal wanneer en<br />
hoe vinnig die produk uitgelaai kan word.<br />
• Die gebruik van markinstrumente en dinamiese<br />
bemarkingsprodukte word beperk.<br />
• Die gebruik van kapitaaltoerusting – uitlaai<br />
geskied dikwels in tye wanneer die boerderyaktiwiteite<br />
die gebruik van alle trekkers en arbeid<br />
benodig.<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
SENWES GraiNliNK •••<br />
Volgens <strong>Senwes</strong> grainlink is dit nie werklik die<br />
moeite werd om jouself, met al die risiko’s wat<br />
reeds aan graanboerdery gekoppel word, ook aan<br />
die bogenoemde risikofaktore bloot te stel vir ’n<br />
besparing van R14 per ton per jaar* nie.<br />
Plaas jou graan in die kundige en veilige hande<br />
van <strong>Senwes</strong> grainlink, sodat jy kan fokus op jou<br />
boerdery en jou naweke en vakansies kommervry<br />
kan geniet, terwyl <strong>Senwes</strong> grainlink na jou<br />
graanopberging omsien. S<br />
* geen rente bereken.<br />
>><br />
Nic Schulenburg is die Assistent Hoofbestuurder: Graanbedryf<br />
by <strong>Senwes</strong> Grainlink. Skakel hom by (018) 632-4776<br />
of stuur 'n e-pos na nic.schulenburg@senwes.co.za vir meer<br />
inligting oor die silobedryf.<br />
>> Vir meer inligting oor <strong>Senwes</strong> se silostrukture, lees ook die hoofstorie op bladsy 6, wat handel oor<br />
die verskeie nuwe opbergingsopsies wat <strong>Senwes</strong> grainlink nou aan produsente bied.<br />
><br />
35
36<br />
••• SENWES GraiNliNK<br />
Oorweeg<br />
sonneblom<br />
vir diversifikasie<br />
>> uitdagings van hoso-<br />
produksie<br />
Die produksie van hoë oleïensuur sonneblom<br />
word deur ligging en klimaat beïnvloed. Dus<br />
sal die hOSO-kultivars nie orals ewe goed vaar<br />
as tradisionele sonneblom nie. Daar mag ook<br />
opbrengs verlaging wees in vergelyking met<br />
tradi sionele sonneblom, maar die eienskappe in<br />
aanvraag sal daartoe lei dat kopers noodwendig<br />
’n premie sal betaal. hOSO bied dus aan<br />
produsente die geleentheid om te diversifiseer<br />
en hul inkom ste te verhoog.<br />
’n kritiese massa hOSO is vir beide opberging<br />
en verwerking nodig. Dit beteken dat ’n<br />
groot volume per silogebied nodig is om die<br />
sonneblom in ’n aparte buis op te berg en<br />
iden titeits preser vering toe te pas. Produksie<br />
en opberging moet verkieslik naby aan persmaatskappye<br />
wees. groot oliepersers wil nie<br />
graag identiteitspreservering op klein volumes<br />
toepas nie, aangesien dit die normale prosesse<br />
versteur.<br />
><br />
SenWeS gRaInlInk IS tanS<br />
BeSIg met ’n OnDeRSOek na DIe<br />
leWenSVatBaaRheID Van DIe<br />
gROOtSkaalSe aanPlantIng Van<br />
hOë OleïenSuuR SOnneBlOmkultIVaRS<br />
(hOSO) In SOmmIge Van<br />
SenWeS Se PRODukSIegeBIeDe.<br />
Die vraag na HOSO het intussen<br />
onder olie-prosesseerders en kommersiële verbruikers<br />
van olie toegeneem. Sonneblomprodusente wil<br />
egter weet hoe die kultivars vaar in vergelyking met<br />
hul konvensionele sonneblomkultivars. Daarom het<br />
<strong>Senwes</strong> grainlink se Spesialiteitsprodukte-afdeling<br />
’n hoë oleïensuur kultivar-evaluasie projek van<br />
stapel gestuur om produsente in te lig oor hOSOverbouing<br />
en die moontlikheid van vroeë marktoegang.<br />
Dit is deel van ’n proses om diversifi kasie<br />
in die sonneblommark te evalueer en vind plaas in<br />
samewerking met Syngenta, agricol en Pannar.<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
In ’n poging om produsente meer bewus te maak<br />
van hOSO as ’n nismark, is demonstrasie-proewe op<br />
geselekteerde plase in die omgewing van heilbron,<br />
De Brug en kroonstad geplant. Produsenteinligtingsdae<br />
is ook reeds by heilbron<br />
en De Brug se proefpersele aangebied.<br />
“Die projek vorm deel van <strong>Senwes</strong> se strategie<br />
om as landboumaatskappy marktoegang vir land-<br />
bou produkte en waardetoegevoegde dienste aan<br />
sy klante te verskaf. Diversifikasie binne <strong>Senwes</strong><br />
se kernbesigheid behels die waardeontsluiting van<br />
nismarkte vir graan en oliesade, soos hoë oleïensuur<br />
sonneblom,” het mariana Purnell (Bestuurder:<br />
Spesialiteitsprodukte, <strong>Senwes</strong> grainlink) gesê.<br />
Die drie proefpersele is in mei 2010 gestroop<br />
en die data word verwerk. Die olie moet ook<br />
geanaliseer word. Sodra hierdie inligting beskikbaar<br />
is, sal ’n terugvoersessie op kroonstad gehou word,<br />
waar die resultate bekend gemaak sal word en<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
SENWES GraiNliNK •••<br />
>> waarom is hoso in aanvraag?<br />
hOSO is ’n produk wat ’n gesonder keuse<br />
in die voedselbedryf bied. Dit kan suksesvol<br />
gebruik word as ’n slaaisous en vir die diepbraai<br />
van voedsel. hOSO het verskeie voordelige<br />
eienskappe, soos ’n langer raklewe en<br />
groter stabiliteit tydens braai. elders in die<br />
wêreld is dit ook gesog vir die produksie van<br />
biodiesel.<br />
die pad vorentoe met belangstellende produsente<br />
bespreek sal word.<br />
hou die media dop vir meer inligting oor die<br />
kroonstad inligtingsdag. S<br />
Die HOSO-inligtingsdag wat naby De Brug aangebied is, het ’n paar belangstellende produsente gelok.<br />
Hoë-oleïensuursonneblomkultivars<br />
word op ’n<br />
inligtingsdag<br />
in die distrik<br />
Bloemfontein<br />
bekyk. Van links<br />
is Mariana Purnell<br />
(Bestuurder:<br />
Spesia liteitsprodukte,<br />
<strong>Senwes</strong><br />
Grainlink), John<br />
Gossayn (pro du sent<br />
van Viljoenskroon)<br />
en wikus Boshoff<br />
(Nasionale Bestuurder<br />
van Syngentasaad)<br />
wat die dag<br />
bygewoon het.<br />
><br />
37
38<br />
••• aKTUEEl<br />
’n Tyd vir alles –<br />
ook om totsiens te sê<br />
JOhan DIque, uItgetReDe<br />
BeStuRenDe DIRekteuR Van<br />
SenWeS, IS In lanDBOukRInge<br />
BekenD aS OmDRaaI-SPeSIalIS. een<br />
Van DIe gROOtSte uItDagIngS Wat<br />
hY tOt nOg tOe aangePak het, WaS<br />
Om SPanleIeR te WORD Van DIe<br />
OmDRaaIPROSeS WaaRIn SenWeS<br />
Van ’n kWYnenDe maatSkaPPY<br />
OmVORm IS tOt ’n OnDeRnemIng<br />
Wat geReeD IS VIR nOteRIng.<br />
> TEKS & FOTO: ElMARiE CRONJE<br />
Met hierdie suksesse agter<br />
<strong>Senwes</strong> se naam, het Johan besluit om die tuig<br />
neer te lê en plek te maak vir nuwe leierskap.<br />
<strong>Senwes</strong> Scenario het met hom gesels oor sy<br />
loopbaan by <strong>Senwes</strong>, hoe hy die toekoms sien en<br />
wat die lewe nou vir hom inhou.<br />
V: wat was vir jou die hoogtepunt van jou<br />
loopbaan by <strong>Senwes</strong>?<br />
A: my volle loopbaan by <strong>Senwes</strong> was ’n hoogtepunt.<br />
Die maatskappy het oor die afgelope nege jaar so<br />
dinamies verander – elke jaar, elke seisoen, elke era<br />
><br />
was gekenmerk deur verandering. In 2001 het ek<br />
by <strong>Senwes</strong> begin met ’n vuisvoos aandeleprys en ’n<br />
landbougemeenskap wat geglo het <strong>Senwes</strong> is op sy<br />
einde. Vandag staan die aandeleprys op R7,50. Dit<br />
is ’n oomblik wat ek kan uitlig en ek vermoed dat dit<br />
ook ’n hoogtepunt vir klante en aandeelhouers was<br />
om te sien hoe hul belegging in <strong>Senwes</strong> gegroei het,<br />
hoe dit veredel is en die dividende wat dit intussen<br />
vir hulle opgelewer het.<br />
V: Hoe sien jy <strong>Senwes</strong> se toekoms en wat dink<br />
jy gaan in die volgende vyf jaar gebeur?<br />
A: Volgens vooruitskouings en die geprojekteerde<br />
huidige tendense, gaan daar teen 2030 ’n graantekort<br />
van tussen 500 miljoen ton en 800 miljoen<br />
ton in die wêreld wees. Dit is as huidige produksieoppervlaktes<br />
en -opbrengste saam met die groei van<br />
die bevolking geprojekteer word en is hoofsaaklik<br />
in die geval van geelmielies. In die volgende vyf<br />
na tien jaar sal daar dus ’n wesenlike belegging<br />
in voedselproduksie moet wees, wat bete ken dat<br />
<strong>Senwes</strong> en sy klante in die regte bedryf is.<br />
ek sien dus ’n blink toekoms vir die somergraanprodusent<br />
in Suid-afrika, hoewel hy sy uitdagings<br />
gaan hê – daar is regeringsinmenging, ’n tekort aan<br />
regeringsbeleid om die speelveld gelyk te maak<br />
en daar sal ’n mate van vergryping plaasvind in<br />
die grondhervormingsproses, maar uiteindelik sal<br />
realiteit seëvier. graanprodusente se kundigheid<br />
sal dan ’n gesogte kommoditeit wees en hulle sal<br />
teruggelok word om te kom produseer sodat mense<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
kan oorleef, soos wat tans in die lande noord van<br />
ons gebeur.<br />
as <strong>Senwes</strong> homself vir hierdie groeigeleenthede<br />
en uitdagings posisioneer en fokus behou, sal die<br />
maatskappy in die volgende vyf jaar verdubbel en<br />
weer verdubbel.<br />
V: <strong>Senwes</strong> het in Mei 2010 bekend gemaak dat<br />
die proses van notering nou aangepak word.<br />
wat is jou mening hieroor?<br />
A: Die afgelope vier jaar is daar hard gewerk<br />
om ’n noteerbare onderneming te bou. <strong>Senwes</strong><br />
het in 2005 ’n roetekaart van waardeontsluiting<br />
uiteengesit wat sou eindig in ’n notering teen 2008.<br />
Die ineenstorting van die wêreldekonomie het die<br />
besluit uitgestel tot waar ons vandag is. notering is<br />
nou die logiese volgende stap tot waardeontsluiting<br />
en die aanduiding is dat dit ’n sukses sal wees.<br />
Wat egter belangrik is, is dat <strong>Senwes</strong> na sy<br />
klante omsien en sy klante diens. <strong>Senwes</strong> het<br />
nie net produsente as klante nie, daar is ook<br />
onder andere graanafnemers wat in ’n baie dinamiese<br />
omgewing voortdurend mededingend<br />
moet kan kompeteer. en ’n produsent hoef nie ’n<br />
aandeelhouer te wees om goeie diens van <strong>Senwes</strong><br />
te verwag en te kry nie.<br />
V: is die noteringspad die uiteindelike roete<br />
wat landboumaatskappye sal moet loop<br />
om suksesvol en relevant te bly binne die<br />
veranderende wêreld van landbou?<br />
A: Dit verskil van maatskappy tot maatskappy, maar<br />
ek dink landboubesighede sal uiteindelik almal dié<br />
voorbeeld moet volg, omdat daar twee realiteite<br />
is waarby hulle nie sal verbykom nie. eerstens<br />
sal die voortsetting van hul huidige strukture<br />
strategiese probleme oplewer met kritiese massa<br />
en mededingendheid. tweedens het die behoud<br />
van beheerstrukture ’n beperkte lewe en het die<br />
argitekte daarvan nie beplan vir die dag wanneer die<br />
aandeelhouers begin aftree nie. Dit laat die vraag:<br />
“waarnatoe dan?” en dit skep die probleem dat alle<br />
aandeelhouers wat op pad daarheen hul aandele<br />
moes verkoop dit teen ’n geweldige diskonto moes<br />
doen, wat sy eie morele vraag skep.<br />
V: Enige ligte oomblikke oor die afgelope nege<br />
jaar wat by jou opkom?<br />
A: Ja, daar was baie, maar een wat my sal<br />
bybly is toe ons jare gelede besluit het om die<br />
Potchefstroom winkel te sluit en terug te skuif na<br />
die oorspronklike winkel. Dié winkel is in die verlede<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
aKTUEEl •••<br />
gebou en bevoorraad as ’n klein kruidenierswarehandelswinkel.<br />
Dit het amper soos ’n Pick n Pay<br />
gelyk, maar die konsep het nie gewerk nie. Daarom<br />
het ons besluit om die gebou te sluit en te verkoop<br />
en die winkel terug te skuif na die ou koöperasietak<br />
toe.<br />
’n Redelike bejaarde produsent bel my toe hy<br />
die nuus kry van die winkel wat gaan sluit en vertel<br />
van die wonderlike inkopie-ervaring wat hy en sy<br />
vrou elke maand teen maandeinde by die winkel<br />
ervaar, want daar is niemand in die gange wat in<br />
hul pad is nie, hulle kan lekker rondloop in hierdie<br />
fantastiese winkel, wat lugverkoeling en alles het;<br />
hulle kan die waentjies vol laai en as hulle voor by<br />
die betaalpunt kom, staan hulle ook nie in ’n tou<br />
om te betaal nie. toe sê ek vir hom: “Dankie, oom.<br />
Jy het jou vraag oor hoekom ek die winkel sluit, self<br />
geantwoord!”<br />
V: waarom het jy besluit om jou baadjie as<br />
Besturende Direkteur op te hang?<br />
A: my vertoef by <strong>Senwes</strong> verteenwoordig ’n<br />
bepaalde era. Dit het begin by die omdraai van die<br />
maatskappy en is voortgesit met die skoonmaak<br />
van die portefeulje. Dit het die implementering van<br />
’n groeistrategie ingesluit, sowel as transformasie<br />
vir die personeel, die Direksie en aandeelhouers.<br />
Daar was ook ’n bemagtigingstransaksie. Dit is<br />
opgevolg met die verdubbeling van <strong>Senwes</strong> se<br />
winsgewendheid en die aflewering van ’n noteerbare<br />
maatskappy oor ’n tydperk van nege jaar.<br />
Daar is nou binne die opmaak van die <strong>Senwes</strong><br />
portefeulje, die sukses wat die maatskappy bereik<br />
het en die platform waarop die maatskappy nou<br />
staan, geen rede waarom nuwe leierskap nie ’n<br />
reuse-sukses daarvan kan maak nie. ek het gevoel<br />
ek sluit liewer my loopbaan by <strong>Senwes</strong> hier af.<br />
Johan se toekomsplanne sluit ’n kombinasie van<br />
geleenthede in. Volgens hom sal hy wel binne<br />
landbou en agri-besigheid bly, want dit is wat hy<br />
ken, maar sy onmiddellike planne is om te ontspan<br />
en aandag te gee aan ’n paar projekte in sy<br />
persoonlike hoedanigheid.<br />
Die besturende direkteur-pos word tans deur<br />
Francois Strydom, Direkteur: Bedryf, volgestaan,<br />
totdat ’n finale aankondiging oor Johan se opvolger<br />
gemaak word. S<br />
>><br />
Elmarie Cronje is die Redakteur van <strong>Senwes</strong> Scenario. Skakel<br />
haar by (018) 468-2716 of stuur ’n e-pos aan elmarie@<br />
infoworks.biz.<br />
><br />
39
40<br />
••• lEEFSTyl •• liFESTylE<br />
Varsgebakte<br />
roosmarynbrood<br />
Dié heerlike brood is vinnig om te maak en heerlik<br />
saam met sop.<br />
500 g bruismeel<br />
500 ml gewone joghurt<br />
50 ml olyfolie<br />
5 ml sout<br />
swartpeper<br />
3 takkies roosmaryn, gekap of<br />
10 ml gedroogde roosmaryn<br />
1. Voorverhit die oond tot 180˚c.<br />
2. meng al die bestanddele saam in ’n groot<br />
mengbak, meng goed om ’n sagte deeg te vorm.<br />
3. Vorm die deeg sodat dit in ’n gesmeerde<br />
medium broodpan pas.<br />
4. Strooi gekapte roosmaryn oor en bak vir 1 uur.<br />
5. Verwyder uit die pan en laat dit ’n bietjie afkoel<br />
voordat jy dit sny.<br />
• ander variasies: Vervang die joghurt met bier of<br />
karringmelk. Voeg kaas, songedroogde tamaties,<br />
olywe of gebraaide uie by die mengsel. S<br />
Bron: http://blogs.food24.com/BiTSoFcareY/<br />
>> vir die fliekvlooie<br />
invictus<br />
morgan Freeman, matt Damon,<br />
marguerite Wheatley, tony kgoroge<br />
met die Sokkerwêreldbeker-toernooi<br />
wat tans uitwoed in ons land, is dié rolprent<br />
’n lekker wandeling langs onthou<br />
se paaie van die 1995 Wêreldbekerrugbytoernooi.<br />
Regisseur clint eastwood kyk diep in die hart<br />
van ons land en bied die verhaal voor en agter die<br />
skerms van die rugbytoernooi met deernis aan. Die<br />
rolprent vertel die verhaal van ’n proses van nasiebou<br />
waarvan die meeste Suid-afrikaners skaars bewus<br />
was, maar wat in John carlin se boek Playing<br />
><br />
>> op die boekrak<br />
GOD IN DIE SIRKEL deur<br />
verskeie outeurs<br />
niemand hoef dit te sê nie.<br />
Die tekens is daar; duidelik<br />
en onteenseglik. Ons leef in<br />
’n wêreld wat tot die dood<br />
toe siek is, wat boonop skrikwekkend<br />
ontspoor het en teen ’n<br />
duiseling wek kende vaart op die<br />
afgrond afstuur...<br />
Daar is maar één uitkoms, één hoop op redding:<br />
tydige omdraai en terugkeer na die Bron, wat die<br />
heelal in die holte van Sy hand hou en dit soms net<br />
liggies skud...<br />
Die pad terug noem ons “herle wing” en God in<br />
die sirkel karteer dié pad en rig die padtekens op<br />
aan die hand van die Skrif en met voorbeelde van<br />
wonders wat god in die verlede gedoen het. Outeurs<br />
sluit in: Willem Badenhorst, Dirkie van der Spuy,<br />
elza meyer en Bennie mostert. S<br />
>> weggeeprys<br />
Sms BOOKS + jou naam + die antwoord + jou e-pos<br />
adres na 35010 en staan ’n kans om ’n eksemplaar<br />
te wen. Kompetisie sluit 30 Julie 2010. ’n Sms kos<br />
R3. Terme en voorwaardes geld.<br />
Vraag: Wat word die pad terug genoem?<br />
Beskikbaar by Softserve christelike boekwinkel in klerksdorp.<br />
tel: (018) 468-4777.<br />
the enemy in detail beskryf is: President<br />
nelson mandela se kontak agter die<br />
skerms met die destydse Springbokrugbykaptein<br />
François Pienaar oor sport<br />
se potensiaal om ’n erg verdeelde land<br />
te verenig tydens die rugbytoernooi.<br />
Die rugbytonele word realisties uitge<br />
beeld en Freeman en Damon was<br />
goeie keuses vir die rolle van mandela<br />
en Pienaar. en ai, dit is lekker om weer daardie<br />
laaste skepskop van Joel Stransky (gespeel deur<br />
eastwood se seun) te sien en te besef ons was die<br />
kampioene. S<br />
Dié rubriek word gedoen in samewerking met movies4u in<br />
Wilkoppies, klerksdorp. tel: (018) 468-4148.<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
S okker is nie vir sissies...<br />
Die Sokkerwêreldbeker het wel<br />
’n nederige begin in 1930 gehad, maar vandag<br />
volg miljoene mense die toernooi wat elke vier<br />
jaar plaasvind. tydens die vorige Wêreldbeker wat<br />
in 2006 in Duitsland gehou is, het 715,1 miljoen<br />
mense na die eindstryd gekyk.<br />
nou is dit eindelik hier ná jare se beplanning en<br />
spanning. as jy teen dié tyd nog nie in die stroom<br />
van opwin ding gespring het en meegevoer is deur<br />
die euforie nie, dan is dit nou tyd om jou landsvlaggie<br />
op jou motorlugdraad te installeer en jou kennis<br />
van sokkerreëls op te skerp.<br />
Sokker is in Suid-afrika tradisioneel ’n swart<br />
sport, maar rugbykykers weet darem teen dié tyd,<br />
ná die Super14 se finaal in die Orlandostadion in<br />
Soweto, hoe doofheid ’n mens kan tref as jy langs<br />
’n vuvuzelablaser sit (daardie instrument wat klink<br />
soos ’n blêrrende bok op pad na die slagpale).<br />
Die meeste rugbykykers is gewoonlik die beste<br />
skeidsregters, maar tydens die Sokkerwêreldbeker<br />
kan jou sokkerkennis jou dalk in die verleentheid<br />
bring. as jou kennis dus so ver as die vuvuzela strek,<br />
sal die volgende paar punte jou dalk help:<br />
Onkantspel: wanneer ’n speler op die aanval<br />
die bal na ’n ondersteunende speler skop, moet<br />
Find your June<br />
joie de vivre<br />
SPECiAl TREAT FOR FATHERS<br />
During June, fathers can enjoy an absolute Father’s<br />
Day at Danika Spa, with an absolute men’s facial<br />
and absolute men’s backpack. this special includes<br />
a complimentary light breakfast OR light lunch. all<br />
this for only R580!<br />
ESPECiAlly FOR THE yOuTHFul<br />
Revive your youth this month with our Basalt Stone<br />
Deep Relief Pedicure, while enjoying a steaming cup<br />
of hot chocolate with cream, marshmallows on top<br />
and a chocolate eclaire, for only R180!<br />
How to avoid razor cuts<br />
One of the disadvantages of shaving is getting burns<br />
or nicks from the razor. First, always ensure that<br />
your blade is suitably sharp. Only apply the pressure<br />
you need and no more. use cold water when wash-<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
••• liFESTylE •• lEEFSTyl •••<br />
daar tussen die ondersteunende speler en die<br />
oppone rende spelers se doelhok ten minste twee<br />
spelers van die opposisiespan wees.<br />
Oortredings en vuilspel: Daar is ’n verskil tussen<br />
die blote oortreding van ’n reël en vuilspel. ’n<br />
Oortreding is waar ’n speler byvoorbeeld probeer om<br />
die bal by sy opponent af te neem en hy hom dan<br />
per ongeluk in die proses skop of stamp. Wanneer<br />
’n speler doelbewus ’n opponent skop of stamp,<br />
word dit as vuilspel geklassifiseer. afhangende van<br />
die erns van die oortreding of die vuilspel kan die<br />
skeidsregter die oortreder ’n geel- of rooikaart gee,<br />
sowel as ’n vry- of strafskop.<br />
’n Speler verlaat eers die veld wanneer hy sy<br />
tweede geelkaart in ’n wedstryd kry. anders as in<br />
rugby teken die skeidsregter met die eerste oortreding<br />
slegs die geelkaart aan, maar met die tweede<br />
oortreding haal hy ’n geelkaart én ’n rooikaart uit en<br />
die speler moet dan die veld permanent verlaat.<br />
maar maak nie saak as jy steeds nie ’n snars<br />
verstaan nie, kyk darem ten minste net een wedstryd<br />
van Bafana Bafana. Jy kry dalk net respek vir ’n<br />
sokkerspeler wat elke wedstryd 11 km hardloop. S<br />
Bron: hein Venter – sokkerentoesias<br />
His heritage to his children wasn’t<br />
words or possessions, but an<br />
unspoken treasure, the treasure of his<br />
example as a man and a father.<br />
>> competition<br />
SmS the word YOuth + your name + surname<br />
+ email address + telephone number to 071<br />
625 9574 and stand a chance to win a Sweet<br />
Sixteen Package for you and five friends, to the<br />
value of R3 600. closing date is 15 July 2010<br />
– terms and conditions apply. to find out more<br />
about the Sweet Sixteen Package, please call<br />
(018) 468-3849.<br />
ing off your shaving cream and dry your face well.<br />
use a moisturising lotion over the area where you<br />
have shaved once finished – this will help soothe the<br />
skin. come to Danika Spa garden Penny for our<br />
mary cohr Soothing aftershave for men – only R320.<br />
><br />
41
8035BD_FL_1 Graanprysrisikobestuur:<br />
ViR DiE JONGSPAN<br />
iNSKRywiNGSVORM<br />
NAAM EN VAN:<br />
OuDERDOM:<br />
TEl:<br />
VERSKillE:<br />
1.<br />
2.<br />
3.<br />
4.<br />
5.<br />
Vra vir Frans<br />
www.franslyons.co.za<br />
••• liFESTylE •• lEEFSTyl •••<br />
Wen ’n CD van Nedine Blom!<br />
meRk DIe VYF<br />
VeRSkIlle<br />
tuSSen DIe tWee<br />
OnDeRStaanDe<br />
PRentJIeS Van<br />
neDIne BlOm,<br />
StuuR JOu<br />
antWOORDe<br />
aan SenweS<br />
Scenario en JY<br />
Staan ’n kanS<br />
Om een Van<br />
DRIe neDIne<br />
SuPercool<br />
cD’S, Wat DeuR<br />
neDIne SelF<br />
OnDeRteken IS,<br />
te Wen!<br />
Sluitingsdatum: 31 Julie 2010<br />
Pos jou inskrywing na:<br />
Postnet Suite 32, Pirvaatsak X10, Flamwood, 2572<br />
Vir aandag: elizma myburgh<br />
Verbeter jou “gut feel”?<br />
Kry die beste resultaat<br />
43
44<br />
••• FEi TE & FaBElS<br />
WOnDeR JY SOmS<br />
OOR DIe WaaRheID<br />
Van lanDBOugeRIgte<br />
InlIgtIng Wat In DIe<br />
meDIa OORVeRtel WORD?<br />
OF IS DaaR IetS Wat JOu<br />
lankal Pla Wat VeRBanD<br />
hOu met DIe PRaktIeSe<br />
SY Van DIe lanDBOu?<br />
In hIeRDIe VRaag-enantWOORD<br />
RuBRIek BIeD<br />
SenweS Scenario JOu<br />
DIe geleentheID Om<br />
JOu VRae aan kenneRS<br />
OP elke geBIeD Van<br />
DIe lanDBOu te RIg.<br />
VanDeeSmaanD kYk OnS<br />
na DIe ROl Wat lekke<br />
VIR Vee In JOu BOeRDeRY<br />
mOet SPeel.<br />
Om te lek of nie?<br />
VRAAG<br />
is dit werklik nodig om lekke aan my diere te voer en indien wel, wanneer<br />
moet ek dit toedien?<br />
ANTwOORD<br />
lekke word gegee om nutriënttekorte wat in<br />
die weiding voorkom en diereproduksie nadelig<br />
beïnvloed, aan te vul. hierdie nutriënttekorte<br />
is verskillend in die onderskeie landstreke.<br />
normaalweg word die voedingstof wat ’n primêre<br />
tekort is, aangevul.<br />
Die produksievlak van die diere bepaal hul<br />
behoefte aan nutriënte. Droë, nie-dragtige diere<br />
en vroeg-dragtige diere se voedingsbehoeftes is<br />
><br />
die laagste, gevolg deur laat-dragtige diere, met<br />
lakterende diere wat die hoogste nutriëntbehoefte<br />
het.<br />
tydens die verskillende seisoene is daar ook<br />
verskillende nutriënte wat beperkend raak. Oor<br />
die algemeen is Suid-afrika se weidings arm<br />
aan fosfor. Fosfor is ’n noodsaaklike mineraal in<br />
verskeie hormone, melk en die energiesisteem<br />
in die liggaam. Dit word gewoonlik gedurende die<br />
somermaande met ’n fosfaatlek aangevul.<br />
alle landbouvrae wat ingestuur word sal sover moontlik beantwoord word. <strong>Senwes</strong> behou hom egter<br />
die reg voor om voorkeur te gee aan relevante vrae.<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
8035BD_FL_4<br />
wat is ’n primêre<br />
nutriënttekort?<br />
’n Primêre nutriënttekort<br />
word gedefinieer as<br />
die nutriënt wat eerste<br />
beperkend raak, of waarvan<br />
daar eerste ‘n tekort<br />
ondervind word.<br />
hoewel die fosfaatinhoud van die weiding<br />
gedurende die winter steeds laag is, is die behoefte<br />
van diere laer en ru-proteïene is dan gewoonlik<br />
die primêre tekort. Ru-proteïene is duur om aan<br />
diere te voorsien; daarom word daar vir herkouers<br />
staatgemaak op nie-proteïenbronne (nPn), soos<br />
ureum. nPn-bronne verskaf slegs stikstof aan die<br />
dier. By herkouers benut die mikrobes in die rumen<br />
die stikstof. Sodoende verteer die mikrobes die<br />
weiding beter en verskaf proteïene aan die diere<br />
wanneer hulle saam met die voer uit die rumen<br />
vloei en verteer word in die laer deel van die<br />
spysverteringstelsel.<br />
Dit is soms ook nodig om energie aan te vul,<br />
veral by diere met hoë voedingsbehoeftes en tydens<br />
periodes wat die nutriëntvoorsiening van die weiding<br />
laag is. Dit geld veral vir lakterende en groeiende<br />
diere.<br />
lekke word gewoonlik saamgestel om hierdie<br />
nutriënttekorte aan te vul en kan in drie breë<br />
groepe ingedeel word, naamlik: mineraallekke,<br />
proteïenlekke en produksielekke. as duimreël<br />
word mineraallekke, wat hoofsaaklik daarop<br />
gemik is om fosfaat aan te vul, gedurende die<br />
somermaande voorsien. Proteïenlekke word in die<br />
wintermaande aan volwasse, dragtige, droë diere,<br />
asook gespeende diere voorsien. Produksielekke<br />
word gedurende die wintermaande voorsien aan<br />
lakterende diere en diere wat die produsent wil hê<br />
>><br />
FEi TE & FaBElS •••<br />
Suid-Afrika se weidings is oor die algemeen arm aan<br />
fosfor.<br />
moet groei. ander minerale word as ’n reël by klaar-<br />
gemengde lekke gevoeg sodat die meeste minerale<br />
waaraan daar ’n tekort mag wees, aangevul kan<br />
word.<br />
Deur die regte lek op die regte tyd te voorsien,<br />
kan die produksie van die kudde aansienlik verhoog<br />
word. Die verhoging in produksie kan gemeet word<br />
aan ’n hoër kalfpersentasie, swaarder kalwers<br />
en die verbeterde kondisie van die produserende<br />
diere. hierdie verhoging in produksie betaal meestal<br />
heelwat meer as die koste wat aangegaan is om die<br />
lek te voorsien.<br />
let asseblief daarop dat bogenoemde slegs breë<br />
riglyne is en van streek tot streek en ook tussen<br />
produsente binne streke kan verskil. S<br />
Het jy hierdie artikel<br />
geniet?<br />
lees ook die artikel oor<br />
winsgewende vleisproduksie op<br />
bladsy 10.<br />
Hierdie vraag is deur Izak du Plessis (Senior Spesialis: Diere -<br />
produksie) by <strong>Senwes</strong> <strong>Landbou</strong>dienste, beantwoord. Skakel<br />
Izak by (056) 212-4241 of stuur ‘n e-pos aan izak.duplessis@<br />
senwes.co.za vir meer inligting oor lekke.<br />
>> loop jy en tob oor iets, maar weet nie wie om te vra nie? Stuur jou vraag aan<br />
elmarie@infoworks.biz en <strong>Senwes</strong> Scenario sal dit vir jou beantwoord.<br />
Mieliebemarking: Wat is die beste opsie<br />
vir elk van die volgende 25 jaar?<br />
Vra vir Frans<br />
www.franslyons.co.za Kry die beste resultaat<br />
45
46<br />
••• Ko lliG op jaco SWarT<br />
Beplan,<br />
bepeins<br />
en wees<br />
betrokke<br />
Wat IS DIt Wat JOngBOeRe<br />
In Staat Stel Om met lae<br />
PRYSe, OngunStIge WeeR en<br />
OnVRIenDelIke RegeRIngSBeleID<br />
SteeDS ’n SukSeSVOlle BOeRDeRY<br />
te BeDRYF? In DIe SWaRt-FamIlIe Se<br />
geVal, IS DIVeRSIFIkaSIe een Van<br />
DIe gOue BegInSelS en – SPeSIFIek<br />
VIR JacO SWaRt – IS haaRFYn<br />
BePlannIng DIe BegInSel Wat<br />
DIe Wa DeuR DIe DRIF tRek.<br />
> TEKS & FOTO’S: ElMARiE CRONJE<br />
As een van die <strong>finalis</strong>te van die<br />
<strong>Vrystaat</strong> landbou <strong>Jongboer</strong> van die Jaar-kompetisie,<br />
is Jaco Swart een van ’n uitgelese groepie jongboere<br />
wat met ’n liefde vir boerdery grootgeword het en<br />
steeds, ten spyte van geweldige uitdagings – daarin<br />
slaag om ’n boerdery te bou waarop ’n mens kan<br />
trots wees.<br />
><br />
gansvlei Boerdery in die Vredefort-omgewing is<br />
egter nie net sy liefde nie, maar ook dié van sy<br />
broer, RJ. met Jaco se voorliefde vir die saaigedeelte<br />
van boer, was dit nie ’n moeilike besluit vir hom<br />
om die boerdery se veefaktor, wat uit Bonsmaras<br />
en merino skape bestaan, aan sy broer oor te laat<br />
nie. Die saaiboerdery, wat by die 2 000 hektaar<br />
beslaan, hou hom besig genoeg. hy is egter wel<br />
betrokke by die vee as ’n landskaap beoordelaar en<br />
was die afgelope drie jaar keurder op die landskaap<br />
nasionale Veiling.<br />
Jaco is nie een van die jongboere wat na skool<br />
eers verder gestudeer het nie en het sy kennis op ’n<br />
praktiese manier opgedoen terwyl hy saam met sy<br />
pa, koos, geboer het. koos is steeds ’n belangrike<br />
deel van die boerdery en help sy twee seuns om<br />
gansvlei winsgewend te hou. “ek het maar deur die<br />
jare my ondervinding opgedoen en baie by my pa<br />
geleer,” het Jaco vertel.<br />
GEwASSE GROEi NiE NET NiE<br />
mielies, sorghum, grondbone, sojabone en sonneblom<br />
is van die gewasse wat Jaco in sy boerdery<br />
verbou en wisselbou is ’n beginsel waarin hy vas glo<br />
en wat vir hom goed werk.<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
“ek plant nooit dieselfde gewas twee keer na mekaar<br />
op ’n land nie. Dit help om my gronde gesond<br />
te hou. Op hoë potensiaal gronde sal ek vir twee<br />
jaar mielies plant, gevolg met grondbone die jaar<br />
daarna. Die laer potensiaal lande word gewoonlik<br />
geplant met sojabone en sonneblom, wat met<br />
sorghum gewissel word,” het Jaco vertel. So ’n<br />
benadering help natuurlik ook om jou risiko binne<br />
die boerdery te versprei.<br />
gewasbeplanning is iets wat Jaco met die presisie<br />
van ’n rekenmeester benader. “ek kyk vanjaar<br />
byvoorbeeld net na gewasse wat ek met kontrakte<br />
kan plant, aangesien die pryse laag is,” vertel hy.<br />
gewoonlik begin Jaco met sy beplanning deur te kyk<br />
waar daar ’n oorskot in die mark is en wat verder in<br />
die mark aangaan.<br />
nadat hy die oorskot bepaal het, kyk Jaco na<br />
watter markruimte vir elke gewas beskikbaar is en<br />
watter gewas winsgewend volgens die langtermyngemiddeld<br />
en kontrakte geplant kan word. Daarom<br />
sal hy moontlik vanjaar nie mielies plant nie en<br />
eerder sy lande wat mielies moes dra, rus.<br />
“Ek sal nie my<br />
kinders dwing<br />
om te boer<br />
nie, maar my<br />
kinders het<br />
reeds ’n liefde<br />
vir boerdery<br />
ontwikkel. Om ’n<br />
seun te hê wat<br />
wil boer, is ’n<br />
voorreg."<br />
Jaco Swart saam<br />
met sy gesin in<br />
hul tuin. Sy vrou,<br />
Maretha en drie<br />
kinders (van links)<br />
JP, Esri en lizé-Mari<br />
is by hom.<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
Ko lliG op jaco SWarT •••<br />
hierdie werksvloei word gevolg met ’n ondersoek<br />
na watter lande Jaco beskikbaar het en watter<br />
gewasse, ingevolge sy wisselboustelsel, op watter<br />
lande geplant kan word. Dan word daar gekyk na<br />
kontantvloei en watter gewasse volgens sy begroting<br />
winsgewend geplant kan word. Wanneer die rekenmeester<br />
in Jaco tevrede is, gaan die produsent in<br />
hom eers oor tot aksie.<br />
wiSSElBOu EN BEwERKiNG<br />
Jaco het ’n voorliefde vir bewaringsbewerking en<br />
plant met geenbewerking planters. hy het ook deur<br />
die jare besluit om yler te plant, aangesien dit die<br />
droogterisiko beperk en minder saad aangekoop<br />
hoef te word. Die kunsmis- en saadtoediening<br />
varieer gelyk staande aan die potensiaal van die<br />
grond waarop geplant word.<br />
“Vir bemarkingsdoeleindes glo ek in voorseisoenkontrakte.<br />
met mielies en sonneblom, maak ek ook<br />
van insetversekering gebruik,” het Jaco verder vertel.<br />
vervolg op bladsy 48<br />
SENWES Scenario<br />
47
48<br />
••• Ko lliG op jaco SWarT<br />
Beplan, bepeins en wees betrokke<br />
vervolg van bladsy 47<br />
Om proewe te plant is natuurlik ’n manier om te<br />
sien wat in jou eie distrik kan werk, al dan nie en<br />
Jaco glo ook om hierdie rede in die waarde van<br />
proewe. Die jaarlikse groendag, ’n ou gunsteling<br />
in hierdie geweste, word deur hom gereël en is,<br />
volgens hom, die ideale geleentheid vir produsente<br />
om inligting te deel, iets wat meer sal moet gebeur<br />
soos wat produsente leer om saam te staan.<br />
MEGANiSASiEBESTuuR ’N luuKSE<br />
Vir Jaco is meganisasie ’n deel van sy boerdery wat<br />
by sy behoeftes moet aanpas en dus volg hy nie ’n<br />
spesifieke meganisasieplan nie. “as ek iets nodig<br />
het, sal ek dit gaan koop,” het hy gesê. In sy stoor<br />
staan daar ook ’n paar implemente wat hy sommer<br />
self aanmekaar geslaan het om in sy behoeftes te<br />
voorsien.<br />
Jaco het ’n voorliefde vir John Deere en vertel<br />
van ’n 1968-model trekker wat steeds in ’n werkende<br />
kondisie in sy stoor gevind kan word. “John Deere<br />
is die tegnologie ver voor en hoewel dit duur is om<br />
groen te koop, sukkel ’n mens nie om onderdele te<br />
kry nie,” het hy gesê.<br />
DiE FAMiliE EN ARBEiD<br />
Die Swart-familie bestuur werklik ’n familiebesig heid.<br />
Jaco se ma, ester, hanteer die kontrakte van die 16<br />
algemene werkers wat help met beide die saai- en<br />
veeboerdery en volgens ’n inklokstelsel werk.<br />
><br />
RESEP ViR SuKSES<br />
Om positief te wees, is een van die dinge wat Jaco<br />
as raad vir ander jongboere sal aanbied. “as jy opstaan<br />
en negatief is, kry jy nie gedoen wat jy moet<br />
nie,” het hy gesê. Verder beveel hy jongboere aan<br />
om hul organisasies te ondersteun, betrokke te<br />
wees en alle uitdagings in geloof aan te pak. “gaan<br />
vir ’n halfvol glas en moenie dat mense wat jou<br />
kritiseer, jou afsit nie,” het hy gesê.<br />
as iemand wat hou van beplan, glo hy ook dat jy<br />
’n besluit goed moet deurdink, “maar moenie bang<br />
wees om ’n kans te vat nie”. hy het byvoorbeeld<br />
’n kans gevat in sy boerdery toe hy besluit het om<br />
uit te brei. na deeglike beplanning en grafieke vol<br />
inligting, was hy steeds nie seker of dit sou werk nie,<br />
maar het besluit om die risiko te loop en vandag is<br />
hy nie ’n oomblik spyt nie.<br />
GESiNSTyD<br />
Jaco is getroud met maretha en het drie blondekopkinders,<br />
lizé-mari (6), esri (4) en JP (2). “ek sal nie<br />
my kinders dwing om te boer nie, maar my kinders<br />
het reeds ’n liefde vir boerdery ontwikkel. Om ’n<br />
seun te hê wat wil boer, is ’n voorreg,” het Jaco<br />
vertel. “Wat ek wel sal wil doen, is om my kinders<br />
finansiële bestuur te leer, dit is belangrik.”<br />
BETROKKE By lANDBOu<br />
“georganiseerde landbou bied aan produsente ’n<br />
Skape vorm deel van Gansvlei Boerdery se veefaktor.<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
spreekbuis om probleme aan te spreek. Ons kan<br />
nie een-een met die regering praat nie, maar deur<br />
middel van georganiseerde landbou het ons ’n weg<br />
na die regering,” verduidelik Jaco sy siening van<br />
georganiseerde landbou – en dit is ook duidelik<br />
dat hy hierdie woorde glo uit sy betrokkenheid by<br />
georganiseerde landbou. In die area waar Jaco boer,<br />
het jongboere oor die afgelope paar jaar veel meer<br />
betrokke geraak by hul boerevereniging en, volgens<br />
Jaco, beweeg hulle terug na die basics van boerdery<br />
– deur middel van die aanplant van proewe, die reël<br />
van inligtingsdae en die deel van inligting.<br />
“as die boereverenigings nie aktief is nie, gaan<br />
die hoofstroom tot niet gaan,” som Jaco sy gevoel<br />
oor georganiseerde landbou op. Dan raak hy ’n<br />
sensitiewe punt aan en vertel dat statistieke bewys<br />
dat produsente wat nie aan georganiseerde landbou<br />
behoort nie, hulself meer oopstel vir plaasaanvalle,<br />
omdat hulle so geïsoleerd is.<br />
Jaco is tans ondervoorsitter van Wonderheuwel<br />
Boerevereni ging. Verder dien hy op die agriforum vir<br />
die nwathe- en mochachagebiede. hy help ook met<br />
die patrollies, in samewerking met <strong>Vrystaat</strong> landbou<br />
se veiligheidsplan.<br />
“Vir my is <strong>Senwes</strong> die slagaar van<br />
’n boerdery in die <strong>Vrystaat</strong>.”<br />
SENwES, KOMPETiSiES EN MEER<br />
as <strong>Senwes</strong> klant is Jaco dikwels by die Village, waar<br />
hy onderdele vir sy John Deere’s en ook algemene<br />
aankope doen. “Vir my is <strong>Senwes</strong> die slagaar van<br />
’n boerdery in die <strong>Vrystaat</strong>,” het hy gesê. hy sal<br />
egter graag wil sien dat die maatskappy die inisiatief<br />
neem om meer by navorsing en ontwikkeling van<br />
graanprodukte betrok ke te raak.<br />
“ek lees dat Suid-afrikaanse produsente teen<br />
2050 dubbel sal moet produseer as wat nou geproduseer<br />
word, maar hoe word die oorskot weggewerk<br />
tot dán?”<br />
as ’n <strong>finalis</strong> in die <strong>Vrystaat</strong> landbou <strong>Jongboer</strong><br />
van die Jaar-kompetisie, was dié kompetisie vir<br />
hom ’n goeie ondervinding en “dit was lekker om<br />
genomineer te word”. Sy toekomsplanne sluit egter<br />
nie nog ’n kompetisie in nie.<br />
en sy drome vir landbou in Suid-afrika? “Dit sal<br />
vir my lekker wees om oor so 15 na 20 jaar dubbeld<br />
soveel graan te kan produseer, om te sien dat pro-<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
>><br />
Ko lliG op jaco SWarT •••<br />
Saaiboerdery maak die grootste persentasie van<br />
Gans vlei Boerdery uit.<br />
Jaco pas sy meganisasie-masjinerie self aan om in sy<br />
boerdery vir hom te werk.<br />
du sente hul maksimum opbrengste kan behaal en<br />
daar genoeg bemarkingsgeleenthede daarvoor is.<br />
laastens sal ek graag wil hê dat boerdery ’n bietjie<br />
gesonder kan word en jou winsgewendheid slegs<br />
bepaal sal word deur hoe hard jy werk.”<br />
groot drome, inderdaad. S<br />
Elmarie Cronje is die Redakteur van <strong>Senwes</strong> Scenario. Vir meer<br />
inligting, skakel haar by (018) 468-2716 of stuur ’n e-pos<br />
aan elmarie@infoworks.biz<br />
><br />
49
50<br />
••• SENWES crEDi T<br />
VYF wenners,<br />
VYF pryse…<br />
verseker!<br />
met VanJaaR Se SenWeS R1 mIl -<br />
JOen-kOmPetISIe, WaS DIt nIe net<br />
DIe VYF FInalISte Wat geWen het<br />
nIe, maaR OOk hul gemeen SkaPPe.<br />
elke FInalIS kOn ’n gemeen SkaPS -<br />
ORganISaSIe Van SY keuSe nOmIneeR,<br />
Wat R60 000 aS ’n SkenkIng<br />
BY SenWeS OntVang het.<br />
R500 000<br />
Coenie en Tanya van<br />
den Berg van Viljoenskroon.<br />
R250 000<br />
Jimmy en Petra Henning<br />
van Oberholzer.<br />
coenie van den Berg, wat die groot kontantprys van<br />
R500 000 gewen het, het vertel dat hy dit eers nie<br />
kon glo toe hy die oproep van <strong>Senwes</strong> ontvang het<br />
om te sê dat hy een van die <strong>finalis</strong>te was nie. hy<br />
vertel dat ’n vriend van hom dikwels sulke grappe<br />
oor die foon maak, daarom was hy skepties. “Dit<br />
het steeds nog nie regtig ingesink nie,” het hy gesê.<br />
Die vyf gemeenskaporganisasies wat elk ’n<br />
skenking ontvang het, was die abraham kriel<br />
><br />
louis en Mietz Claasen<br />
van Koppies,<br />
saam met hul dogter,<br />
Carolien.<br />
Die voormalige Suid-Afrikaanse snelbouler, Fanie de<br />
Vil liers, was die seremoniemeester tydens die R1 miljoen-kompetisietrekking.<br />
Hy het die gehoor vermaak<br />
met staaltjies uit sy krieketdae. By Fanie is Francois<br />
Strydom (waarnemende Besturende Direkteur: <strong>Senwes</strong>,<br />
links) en Japie Grobler (Voorsitter: <strong>Senwes</strong>).<br />
Die vyf <strong>finalis</strong>te se groot oomblik<br />
het op 9 Junie 2010 aangebreek, toe elkeen tydens<br />
’n funksie by die Rio casino in klerksdorp ’n nommer<br />
moes trek om te bepaal watter een van die vyf<br />
kontantpryse teen sy somerproduksierekening teruggeskryf<br />
gaan word. Die uiteinde van die trekking was<br />
soos volg:<br />
R125 000<br />
R75 000<br />
Alfonso en liza Visser<br />
van Hartswater.<br />
R50 000<br />
Derek en Elize Grobbe<br />
laar van Oden daalsrus<br />
kinderhuis in Potchefstroom, die tOgg Interkerklike<br />
Jeugorganisasie in die Vaalhartsskema, die mIlO<br />
Interkerklike Welsynsorganisasie op allanridge, die<br />
Sasolburg Jeugsorgsentrum en die Viljoenskroon<br />
Sentrum vir Bejaardes.<br />
Die 2010/2011-kompetisie is tydens vanjaar<br />
se funksie aangekondig. <strong>Senwes</strong> produsente met<br />
somerproduksierekeninge kwalifiseer outomaties vir<br />
die kompetisie. S<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
Om klante gelukkig te<br />
hou, verg toewyding<br />
JOhan meIRIng Se tItel IS ’n<br />
mOnDVOl – aS DIe BeStuuRDeR<br />
Van Be SIg heIDSOntWIkkelIng<br />
BY SenWeS cReDIt IS hY OnDeR<br />
anDeRe VeR ant WOORDelIk VIR DIe<br />
aFDelIng Se BemaRkIng en OOk Om<br />
SekeR te maak Dat SenWeS cReDIt<br />
Se klanteBaSIS JaaRlIkS gROeI en<br />
DIe klante Wat ReeDS BY SenWeS<br />
IS, gelukkIg BlY.<br />
Maar dit is nie eintlik waarom<br />
<strong>Senwes</strong> Scenario met Johan gesels het nie. as<br />
Bestuurder van die Sleutelrekeningbestuurders by<br />
<strong>Senwes</strong>, wou ons meer uitvind oor die definisie van<br />
’n goeie sleutelrekeningbestuurder.<br />
Johan se definisie lig die volgende eienskappe uit:<br />
• kliëntgeoriën teerd;<br />
• goeie diens lewe ring;<br />
• ekstrovert;<br />
• Betroubaar en lojaal;<br />
• goeie oorredings vermoë; en<br />
• moet nie die horlosie dophou nie.<br />
In die volgende paar uitgawes gaan <strong>Senwes</strong><br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
Scenario die sewe<br />
sleutel rekeningbestuurders<br />
by<br />
<strong>Senwes</strong> credit uitvra<br />
en uitvind hoe goed<br />
hulle aan hierdie vereistes<br />
voldoen. S<br />
Kry krediet vir die komende seisoen<br />
Die huidige lae prysvlakke van veral mielies en<br />
die laer graad mielies wat in sommige gebiede<br />
gestroop word, kan tot gevolg hê dat produsente<br />
kontantvloeiprobleme ondervind en dat die<br />
besluit om te plant in die komende seisoen ’n<br />
moeilike een gaan wees om te neem. <strong>Senwes</strong><br />
credit is egter daar om die produsente met hul<br />
kredietbesluit en kontant vloeibegrotings by te<br />
staan.<br />
“Produsente moet self die besluit om te plant,<br />
of nie, neem en is dan welkom om met <strong>Senwes</strong><br />
credit oor krediet in gesprek te tree. Ons is hier<br />
••• SENWES crEDi T •••<br />
lees<br />
meer<br />
Ontmoet die eerste<br />
twee <strong>Senwes</strong> credit<br />
sleutelrekeningbestuurders<br />
in die volgende uitgawe<br />
van <strong>Senwes</strong> Scenario,<br />
wat in augustus<br />
verskyn.<br />
>> wat is ’n sleutelrekening -<br />
bestuurder?<br />
Johan Meiring<br />
’n Sleutelrekeningbestuurder is iemand wat<br />
spesialiseer in die daarstel, behoud en bevordering<br />
van klanteverhoudings. Dit is belangrik dat<br />
hulle goeie verteenwoordigers van die maatskappy<br />
moet wees, wat ’n positiewe beeld<br />
uitdra en die produkte wat hulle verkoop, sowel<br />
as hul klante, op die punte van hul vingers ken.<br />
in klerksdorp by <strong>Senwes</strong> se hoofkantoor, of is<br />
deur middel van plaasbesoeke tot produsente se<br />
beskik king,” het gerrit van Zyl (hoofbestuurder:<br />
<strong>Senwes</strong> credit) gesê. <strong>Senwes</strong> credit oorweeg<br />
elke aansoek aan hand van die produsent se<br />
individuele situasie en beskik oor ’n volledige<br />
produkreeks wat die finan siering van fisiese graan<br />
en/of finansiële instrumente insluit.<br />
Indien jy belangstel om met <strong>Senwes</strong> credit oor<br />
krediet te gesels, kan jy hulle direk by (018) 464-<br />
7800 skakel, of met die <strong>Senwes</strong> verteenwoordiger<br />
in jou gebied kontak maak. S<br />
><br />
51
52<br />
••• ToEKomSBliK<br />
Die bio-ekonomie<br />
van môre<br />
> TEKS: JANDiRK ENGElBRECHT<br />
Alle lewende organismes – vanaf<br />
die eenvoudigste tot die mees gesofistikeerde –<br />
beskik oor ’n genetiese kode wat bepaal presies<br />
watter eienskappe dit sal hê. Deur genetiese<br />
inge nieurs wetenskap (’n gereedskapstuk van biotegnologie)<br />
te gebruik, kan wetenskaplikes die<br />
voordelige eienskappe in terme van bykomende<br />
voedsaamheid, beter smaak of beter weerstandbiedendheid<br />
teen peste en plae in ’n organisme<br />
identifiseer en hierdie kenmerke kombineer in<br />
ander organismes. Dit word gedoen deur die gene<br />
wat verantwoordelik is vir hierdie kenmerke in ’n<br />
bepaalde organisme te isoleer, te verwyder en oor<br />
te plaas na ’n ander organisme.<br />
Daar bestaan verskeie praktiese uitdagings<br />
wat ons binnekort nie meer sal kan vermy nie.<br />
Die aanwending van biotegnologie bied moontlike<br />
oplossings vir van hierdie uitdagings.<br />
ENKElE KliPPE wAT<br />
wEGGEROl MOET wORD<br />
Drasties meer monde om te voer<br />
na verwagting sal die wêreldbevolking teen 2030<br />
28% meer wees, van 6,5 biljoen in 2005, tot<br />
8,3 biljoen. Die gemiddelde globale per kapita<br />
><br />
Biotegnologie kan omskryf word as<br />
’n algemene sambreelterm wat enige<br />
proses insluit wat lewende dinge of<br />
organismes gebruik om ’n spesifieke<br />
doel of uitkoms te bereik.<br />
inkomste sal 57% hoër wees. ’n groter en meer<br />
gegoede bevolking sal die internasionale vraag na<br />
gesondheidsdienste verhoog, wat die gehalte en<br />
lewensduur van die globale bevolking sal verhoog en<br />
gevolglik ook die vraag na noodsaaklike hulpbronne:<br />
voedsel, dierevoer, skoon water en energie.<br />
met dít in gedagte: baie van die wêreld se<br />
ekosisteme wat samelewings ondersteun is reeds<br />
oorbenut en onvolhoubaar. klimaatsverandering<br />
kan hierdie omgewingsprobleme vererger deur<br />
watervoorrade en landbouproduktiwiteit negatief te<br />
beïnvloed.<br />
Voedselsekuriteit in Afrika<br />
70% van afrika se werksmag werk op kleinskaalse<br />
plase, 40% van alle uitvoerverdienstes is van landbou<br />
afkomstig en 33% van die bruto binne landse<br />
produk (BBP) is op landbou gebaseer. Vir die<br />
meeste afrikane is daar nie werklik ’n keuse van<br />
betrekking in die kort termyn nie. hulle moet boer<br />
of betrokke raak by prosesse en byprodukte van<br />
boerdery om ’n inkomste te verdien en aan die lewe<br />
te bly.<br />
Verder het ’n studie van die Wêreldbank se<br />
span dering aan landboukundige navorsing, uitbreiding<br />
en opleiding (vanaf 1987 tot 1997) getoon dat<br />
uit ’n totale bedrag van $4,8 miljard, 98% bestee<br />
is aan landboukundige navorsing en uitbreiding<br />
en slegs 2% aan landboukundige hoër onderwys.<br />
>> mense gebruik al vir duisende jare biotegnologie; die gebruik van gis in brood,<br />
bier en wyn is van die vroegste aanwendings.<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
Indien daar nie belê word in die opleiding van nuwe<br />
landbounavorsers nie, is dit soos ’n produsent wat<br />
weier om te belê in saad.<br />
’n Moontlike wonderkuur<br />
Biotegnologie bied tegnologiese oplossings vir baie<br />
gesondheid- en hulpbrongebaseerde uitdagings wat<br />
die wêreld in die oë staar. Dit kan die beskikbaarheid<br />
van voedsel en die volhou baarheid van die<br />
omge wing verhoog, dit hou gesondheidsvoordele vir<br />
mens en dier in, water kwaliteit kan verbeter word en<br />
hernubare energiebronne kan gevind word.<br />
Daar word verwag dat die ekonomiese bydrae<br />
van biotegnologie potensieel die grootste impak<br />
gaan hê op industriële aanwendings (39%), gevolg<br />
deur dié van die landbou- (36%) en gesondheidsektor<br />
(25%).<br />
Die gesondheid- en landbousektor beskik oor<br />
groot potensiaal om saam te span om met innoverende<br />
oplossings vorendag te kom. Die moontlikheid<br />
bestaan dat plante as’t ware gebruik kan word om<br />
mense in te ent teen sekere siektes deur plante te<br />
eet wat op ’n genetiese vlak gemanipuleer is om die<br />
inenting te bevat.<br />
Die prentjie teen 2015<br />
Die gebruik van biotegnologie in die landbou is ’n<br />
groeiende suksesverhaal. teen 2015 sal om-en-by<br />
die helfte van globale produksie van die prominente<br />
voedsel-, veevoer- en industriële voervoor raadge<br />
was se afkomstig wees van plant variëteite wat<br />
ontwikkel is deur een of meer tipes biotegnologie te<br />
gebruik.<br />
hierdie biotegnologieë sluit nie net genetiese<br />
manipulering (gm) in nie, maar ook intragenetika,<br />
geen skommeling, kloning en merkerseleksie<br />
in teling. navorsing in verband met verbeterde<br />
opbreng ste en verdraagsaamheid teen droogte,<br />
versou ting en hoë temperature het drasties toegeneem<br />
sedert die vroeë 1990’s.<br />
’n gedetailleerde analise van hierdie<br />
veldproefdata dui aan dat navorsing sal lei tot<br />
verbeterde variëteite wat die mark tussen 2010<br />
en 2015 sal bereik – veral vir prominente voedsel-<br />
en voergewasse soos mielies en sojabone.<br />
Biotegnologieë sal ook breedvoerig gebruik word om<br />
die gehalte en gesondheid van vee te verbeter.<br />
Die produksie van biobrandstowwe kan ook<br />
gedeel telik wegbeweeg van styselgebaseerde bioetanol<br />
na brandstowwe met ’n hoër energiedigtheid,<br />
vervaardig vanuit suikerriet, of na bio-etanol wat vervaardig<br />
sal word vanuit byvoorbeeld grasse en hout.<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
••• ToEKomSBliK •••<br />
wat 2030 kan inhou<br />
Die aanwending van biotegnologie om voedsel-,<br />
veevoer- en veselgewasse te verbeter, sal toeneem<br />
in die aanloop tot 2030 en gedryf word deur<br />
’n toenemende vraag na voedsel en verhoogde<br />
agronomiese druk, wat deur klimaatsverandering<br />
veroorsaak word. Die verwagting van ’n langtermyn<br />
verhoging in koste van fossielbrandstowwe weens ’n<br />
tekort aan laekoste petroleumbronne, ’n toename in<br />
die vraag na energie en beperkinge op die produksie<br />
van groenhuisgasse, kan moontlik ’n groeiende<br />
mark vir biomassa skep.<br />
Van die grootste uitdagings vir die toekoms<br />
van landbou is sosiale en institusionele faktore,<br />
insluitend teenstand teen biotegnologie, ’n tekort<br />
aan ondersteunende regulering en hinder nisse<br />
vir toegang tot biotegnologie in ontwikkelende<br />
lande. Dit is onwaarskynlik dat biotegnologie sy<br />
potensiaal sal bereik sonder gepaste plaas like<br />
en internasionale beleide wat sy ontwik keling en<br />
aanwending ondersteun. Verskeie aanwen dings van<br />
biotegnologie het tot dusver beperkte kommersiële<br />
lewensvatbaarheid (soos biobrandstowwe) weens ’n<br />
gebrek aan ondersteunende beleide. S<br />
• Wydverspreide gebruik van merkerseleksie<br />
in die teling van plante, vee, vis en skulpvis.<br />
• geneties gemanipuleerde variëteite van<br />
primêre gewasse en bome met verbeterde<br />
voedsaamheid en opbrengste.<br />
• Verbeterde variëteite van primêre voedsel-<br />
en voergewasse met hoër opbrengste en<br />
verdraagsaamheid teen stresfaktore en<br />
weerstand teen plae.<br />
• Verbeterde wyses van ontleding van<br />
genetiese kenmerke en siektes by vee,<br />
vis en skulpvis.<br />
• kloning van hoëwaarde diere.<br />
• Primêre stapelvoedsel met verhoogde<br />
vitamieninhoud en voedingswaarde deur<br />
genetiese manipulasie.<br />
>><br />
>> biotegnologieë in die<br />
landbousektor wat teen<br />
2030 op die mark kan wees<br />
JanDirk Engelbrecht is ’n Inligtingspesialis by <strong>Senwes</strong> Land-<br />
boudienste. Vir meer inligting oor die artikel, skakel<br />
hom by (018) 464-7604 of stuur ’n e-pos aan jandirk.<br />
engelbrecht@senwes.co.za.<br />
><br />
53
54<br />
••• DEvElopiNG aGricUlTUrE<br />
Developing<br />
into success:<br />
the tale of two<br />
triumphant producers<br />
the PROBlemS FaceD BY DeVelOP-<br />
Ing PRODuceRS eVeRY DaY makeS<br />
It DIFFIcult tO cROSS the BRIDge<br />
FROm DeVelOPIng tO cOmmeRcIal<br />
FaRmIng. thIS IS WheRe the helP<br />
OF agRI-BuSIneSSeS, lIke SenWeS,<br />
IS OF much ImPORtance.<br />
> COPy: JuliAS RAMOHlABi<br />
> PHOTOS: JuliAS RAMOHlABi<br />
Over the course of the next year,<br />
<strong>Senwes</strong> Scenario will take a look at some of the<br />
success stories of emerging producers who are<br />
clients of <strong>Senwes</strong>.<br />
isaac abdool<br />
PREPARATiON iS THE KEy<br />
Isaac abdool started his career in 1966 as a general<br />
worker on the farm Oeshoek in harrismith. In<br />
><br />
isaac Abdool<br />
1977 he changed his vocation and worked as transport<br />
manager at hullets (gauteng) until 1985. But<br />
Isaac reverted back to farming and started his own<br />
business in animal speculation in 1989 and from<br />
this, together with the experience he gained at Oeshoek,<br />
a love and passion for the land developed. he<br />
applied for a farm through the Proactive land acquisition<br />
Scheme (PlaS) from the Department of land<br />
affairs in 2006.<br />
In 2007, Isaac acquired a farm through PlaS.<br />
the farm lacked mechanisation, proper infrastructure<br />
and housing. he approached several commercial<br />
banks for a loan – without success, since he<br />
had no collateral to offer. In 2007, <strong>Senwes</strong> made<br />
the decision to help emerging producers who had<br />
acquired farms through the PlaS programme in the<br />
Vereeniging area. Isaac was one of these producers,<br />
but he decided not to participate in the project for<br />
that season (2007/2008) and opted to acquire the<br />
necessary farming skills first.<br />
he entered into an intensive mentorship programme<br />
for twelve months with neighbouring commercial<br />
producer, herklaas Willemse, and acquired<br />
valuable technical skills as far as grain production<br />
is concerned. During the 2007/2008 season he<br />
www.senwes.co.za • June 2010
leased 115 hectares of his farm to his mentor in<br />
order to keep the land in production. Five hectares<br />
of green maize was cultivated, with the assistance<br />
of herklaas, to support Isaac’s family. Seeing an opportunity<br />
to diversify, Isaac began obtaining livestock<br />
by purchasing cattle, sheep and goats.<br />
TAKE A RiSK<br />
In 2008, following a recommendation from herklaas,<br />
Isaac was ready to begin with production<br />
and approached <strong>Senwes</strong> for financial assistance.<br />
taking a risk, he decided to cultivate 120 hectares<br />
with sunflower and maize. <strong>Senwes</strong> assisted Isaac by<br />
providing him with a production loan and appointing<br />
a mentor (Derick Schempers), together with a term<br />
loan in order for him to buy three tractors and the<br />
necessary implements.<br />
With the assistance received from <strong>Senwes</strong>, Isaac<br />
planted 58 hectares of sunflower, which yielded<br />
1,6 t/ha, together with 40 hectares of maize, which<br />
yielded 5 t/ha during the 2008/2009 season.<br />
June 2010 • www.senwes.co.za<br />
•••DEvElopiNG aGricUlTUrE •••<br />
in 2008, isaac bought three<br />
tractors and the necessary<br />
implements with a loan<br />
obtained from <strong>Senwes</strong>.<br />
THE FuTuRE OF iSAAC<br />
although Isaac knew that he had to rely heavily on<br />
himself, he lacked some of the necessary implements<br />
and machinery and had to borrow from his<br />
mentor and neighbouring producers to make his<br />
dream of planting the 120 hectares a reality.<br />
Isaac said: “Without <strong>Senwes</strong>, I would not have<br />
managed to kick-start the farming activities as desired.”<br />
he intends on expanding his production in<br />
the next season. he emphasised that the unit is<br />
not economically viable and believes that in order<br />
for him to emerge as a commercial producer, he<br />
should start with at least 200 hectares of arable<br />
land and thus obtained an additional 95 hectares<br />
on lease from a neighbouring farm. he plans on<br />
cultivating 215 hectares of maize during the coming<br />
season (2009/2010). through the assistance<br />
of <strong>Senwes</strong>, Isaac will be conducting all the activities<br />
by himself – without borrowing implements from his<br />
neighbours.<br />
continued on page 56<br />
“Without <strong>Senwes</strong>, I would not have managed to kick-start the<br />
farming activities as desired.”<br />
><br />
55
56<br />
••• DEvElopiNG aGricUlTUrE<br />
Two triumphant producers<br />
continued from page 55<br />
patience nolundi msengana<br />
HARD wORK KEEPS yOu PASSiONATE<br />
Fourteen years ago, nolundi msengana worked for<br />
a fast food outlet, mnandi, as a cashier. She later<br />
started her own business, selling clothes and shoes.<br />
But her passion for farming was encouraged by the<br />
environment in which she grew up and she started<br />
her farming career with a herd of 20 cattle, 40 broilers<br />
and a 1 hectare vegetable patch.<br />
Patience wanted to increase her cattle stock<br />
and plant maize, but due to limited land available to<br />
her, she was unable to do so. In 2006, she heard<br />
of the Department of land affairs’ PlaS programme<br />
and submitted her application. She was fortunate<br />
enough to acquire a farm in October 2007. the<br />
farm is 370 hectares, of which 80 hectares are<br />
grazing and 290 hectares are arable. When she<br />
acquired the farm, she had no machinery, but she<br />
soon bought two tractors, a planter, two discs, two<br />
ploughs and a boom sprayer from the sale of her<br />
cattle.<br />
with <strong>Senwes</strong>'s assistance, Patience was able to plant 100 hectares of sunflower.<br />
><br />
Patience Nolundi Msengana<br />
SENwES TO THE RESCuE<br />
In 2007 Patience managed to plant 20 hectares,<br />
only to realise that she would need financial assistance<br />
and mentorship to plant the rest. She<br />
approached several commercial banks for financial<br />
assistance, but with no collateral her applications<br />
were unsuccessful.<br />
<strong>Senwes</strong> offered her a production loan and appointed<br />
a mentor (Derick Schempers). With the<br />
company’s assistance, Patience managed to plant<br />
100 hectares of sunflower, which delivered a yield of<br />
1,3 t/ha. She planted 49 hectares of maize, with a<br />
yield of 3,9 t/ha.<br />
www.senwes.co.za • June 2010
how can senwes help you?<br />
the following supportive actions form part of the<br />
assistance offered to developing grain producers<br />
by <strong>Senwes</strong>, through the developing agriculture<br />
section of <strong>Senwes</strong> agricultural Services:<br />
• evaluating previous production performance<br />
and implementing preventative measures;<br />
• Farm planning, which includes mapping, soil<br />
surveying and proposed lime application;<br />
• compilation and explanation of detailed production<br />
plans to producers;<br />
• calculating the gross margins and preparation<br />
“I realised that in order to succeed, you need to be<br />
co-operative and committed to all the levels of farming<br />
activity,” Patience said.<br />
through the agri Services department, <strong>Senwes</strong><br />
is dedicated and committed to offering assistance to<br />
developing producers – financial and otherwise. the<br />
future of agriculture can be so much brighter with<br />
>><br />
•••DEvElopiNG aGricUlTUrE •••<br />
of enterprise budgets;<br />
• assisting the producers through the production<br />
loan application process;<br />
• compilation of cash flow, enterprise budgets<br />
and balance sheets;<br />
• appointment of a mentor;<br />
• extensive recordkeeping and monitoring of<br />
actual costs versus budget;<br />
• Facilitation of access to the grain market;<br />
• Facilitation of training of producers; and<br />
• Providing technical information through farmer<br />
days and demonstration days.<br />
the help of the commercial agricultural sector. S<br />
Julias Ramohlabi is an Agronomist at <strong>Senwes</strong> Agricultural<br />
Services. For more information on this article, send an email<br />
to julias.ramohlabi@senwes.co.za or contact him on (018) 464-<br />
7156 or 083 314 7579.<br />
57
58<br />
••• aGri-WENKE<br />
Surplusmielies druk pryse af<br />
Produsente is besig om mielies<br />
te stroop en die vooruitsigte van ’n goeie oes en<br />
’n gevolglike surplusvoorraad plaas die mielieprys<br />
onder druk. Indien daar nie ’n plan met die surplusmielies<br />
gemaak word nie, is die kanse goed dat die<br />
prys ook die komende seisoen maar aan die lae<br />
kant sal wees. Indien pryse op die huidige vlak bly,<br />
sal lande met opbrengspotensiaal van tot ongeveer<br />
2,5 t/ha, soos hierdie seisoen, ook nie die komende<br />
seisoen winsgewend geplant kan word nie.<br />
een manier om die prys op ’n meer aanvaarbare<br />
vlak te kry, sal wees om die nasionale voorraadvlakke<br />
met die verbruiksbehoeftes van die land te<br />
balanseer. totdat daar nie ander planne of gebruike<br />
vir die surplusmielies is nie, kan die situasie op<br />
’n eenvoudige manier beredder word deur minder<br />
mielies vir die komende seisoen te plant.<br />
Produsente sal onthou dat ’n soortgelyke situasie<br />
voor die 2005/2006-seisoen afgespeel het. Produsente<br />
het saamgestaan en minder mielies geplant,<br />
wat die gewenste uitwerking op die mielie-aanbod<br />
en die prys gehad het.<br />
wEiDiNGS<br />
Beeste word uit alle oorde na gestroopte mielielande<br />
aangery. maak die krippe gereeld skoon: mie -<br />
lie pitte wat in die water beland gis en besoedel die<br />
water. maak seker dat daar voortdurend genoeg<br />
skoon drinkwater<br />
beskikbaar is.<br />
Voorsien ’n goeie<br />
lek – dit help om<br />
die prestasie van<br />
die diere op die reste te<br />
verbeter.<br />
GROENTEGEwASSE<br />
Junie en Julie is dooie maande en daar word nie<br />
veel groente geplant nie. nou is die geleentheid om<br />
kraalmis en kompos in die grond in te werk, sodat<br />
dit goed ontbind is teen planttyd.<br />
><br />
>><br />
>> sonneblom<br />
Dries kruger<br />
GRONDVOORBEREiDiNG<br />
Raak ontslae van lastige kweekkolle in lande deur<br />
die kolle gedurende die koue maande te ploeg en<br />
dan met ’n tiller te krap. Die aksies maak die grond<br />
droog en stel die wortels aan die koue bloot.<br />
Die kleiner koringaanplantings hierdie seisoen<br />
gaan tot gevolg hê dat, indien die nuwe somersei<br />
soen-plantreëns vroeg voorkom, daar heelwat<br />
vroeë sonneblom geplant gaan word.<br />
Die negatiewe winsvooruitsigte van mielies<br />
en koring die komende seisoen gaan die<br />
aan plant van sonneblom stimuleer.<br />
Wees dus maar versigtig om nie te veel<br />
son ne blom te plant nie. alter na tie welik sal<br />
dit wys wees om die verwagte oes betyds<br />
teen prys daling te verskans.<br />
KORiNG<br />
Die heffing wat op ingevoerde koring aangekondig<br />
is, is nie naastenby die bedrag wat die bedryf gevra<br />
het nie. Wêreldvoorrade is op goeie vlakke, wat<br />
die vooruitsigte op beduidende prysstyging hierdie<br />
seisoen onder druk kan hou.<br />
Weens die goeie somerreëns is die beskikbare<br />
koringlande vol water, wat ’n goeie wegspring vir<br />
die seisoen beteken. Indien daar in augustus en<br />
September goeie reën val, kan ’n bogemiddelde<br />
opbrengs, selfs teen dié lae prys, die vooruitsigte vir<br />
’n winsgewende oes verbeter. S<br />
Dries Kruger is ’n Senior Akkerboukundige by <strong>Senwes</strong><br />
<strong>Landbou</strong>dienste. Vir meer inligting oor Agri-wenke, stuur ’n<br />
e-pos aan dries.kruger@senwes.co.za of skakel Dries by (051)<br />
430-2070 of 083 458 1299.<br />
Vrywaring: Die aanbevelings en siening soos in die stuk vervat is dié<br />
van die skrywer en word nie noodwendig deur <strong>Senwes</strong> ondersteun<br />
nie, maar word ter goedertrou aangebied.<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
••• DrUppElS op DiE DaK •••<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
59<br />
Goeie reën<br />
beloof goeie<br />
someroes<br />
in die <strong>Senwes</strong> gebied word<br />
daar oor die algemeen ’n bogemiddelde someroes<br />
vir die 2009/2010-produksiejaar verwag. Die<br />
meeste reën het tydens die bestuiwings periode<br />
van mielies voorgekom en is gevolg deur goeie<br />
reën in die na-jaar. kopvrotsiektes, soos Diplodia,<br />
sal na verwagting meer gereeld voorkom.<br />
Die oordrag van vog lyk in die meeste ge biede<br />
baie goed, wat die winteroesvooruitsigte mag<br />
verbeter. Die grootste gedeelte van die Sen wes<br />
gebied het in april gemiddelde reënval gehad,<br />
met die uitsondering van die noordelike gedeel te,<br />
wat meer as die gemiddeld ontvang het.<br />
Baie meer as die normale reënval is vir die<br />
hele <strong>Senwes</strong> gebied vir die progressiewe periode,<br />
van begin Julie 2009 tot einde april 2010,<br />
gerealiseer. Januarie 2010 toon die meeste<br />
reënval, met oorstromings in verskeie gebiede en<br />
ook gewasskade wat vermeld is. S<br />
Die verskil tussen die werklike reënval wat van<br />
Julie 2009 tot April 2010 aangeteken is, teenoor<br />
die lang termyngemiddelde reënval vir Julie tot<br />
April 1997 - 2009.<br />
>><br />
Saamgestel deur Thys Grobbelaar (Graananalis: <strong>Senwes</strong><br />
Grainlink) en Ronél Koen (Senior GIS-tegnoloog: <strong>Senwes</strong><br />
<strong>Landbou</strong>dienste) in Maart 2010.
60<br />
8035BD_FL_5<br />
••• vir DiE SiEl<br />
Koester die skepping<br />
lees Genesis 6: 17 – 22<br />
Die Sondvloedverhaal van genesis<br />
6 tot 9 herinner ons altyd aan die redding van die<br />
mens. gewoonlik koppel ons die verhaal aan die<br />
goddeloosheid van die mens, die regverdigheid van<br />
noag en god se verbond met noag. Ons praat graag<br />
oor die enorme effek van die vloed en die wonder<br />
van hoe god die mense aan boord van die ark gered<br />
het. Die reënboog en god se verbond om nooit weer<br />
die mens op hierdie manier te straf nie, gryp ook die<br />
verbeelding aan.<br />
Daar is egter ‘n ander perspektief wat ons<br />
maklik mislees. Dié gedeelte vertel vir ons van god<br />
se liefde vir sy skepping. god het nie net die mens<br />
se redding op die ark in die vooruitsig gestel nie,<br />
maar selfs die diere na die ark laat aankom ten<br />
einde te verseker dat die skepping en natuur ná die<br />
vloed kan voortgaan.<br />
Die skeppingsverhale in genesis 1 en 2 het veral<br />
ten doel om aan die Joodse hoorder van daardie<br />
tyd tuis te bring dat god die totale werklikheid<br />
geskep het. Dit word gou duidelik dat god die totale<br />
skepping met die grootste keur en deeglikheid tot<br />
stand gebring het. hy het geen moeite ontsien om<br />
dit goed en mooi te maak nie.<br />
Deur die rusdag in te stel het hy ook ‘n stelsel<br />
bewerkstellig wat die volhoubaarheid van die mens<br />
en die natuur in die vooruitsig stel. hierdie konsep<br />
van rus het ‘n baie groot rol in die vorming van die<br />
Joodse samelewing gespeel. mense, diere en selfs<br />
die grond moes in bepaalde siklusse rus (levitikus<br />
25). Die rus van die sewende dag eggo in die rus<br />
van die sewende jaar.<br />
In die nuwe testament vertel Paulus in Romeine<br />
8:21 dat die skepping self ook bevry sal word van<br />
sy/haar verganklikheid. net so is daar in Openbaring<br />
21 sprake van ‘n nuwe hemel en ‘n nuwe aarde.<br />
ten opsigte van die skepping vervul die mens<br />
‘n enorme rol. Ons kan dus kortliks ons verhouding<br />
met die skepping soos volg opsom: wat vir god<br />
kosbaar en mooi is, kan nooit vir ons goedkoop<br />
wees nie – dit geld ook vir die skepping; die<br />
skepping behoort nie aan ons nie, ons is bloot<br />
rentmeesters daarvan; god het die volhoubaarheid<br />
van die skepping hoog op prys gestel en ons<br />
behoort dit ook te doen; god red nie net die mens<br />
nie, maar ook die skepping en die natuur.<br />
christus word dikwels die stem van die stemloses.<br />
Daarom behoort ons ook vir die stemloses (in<br />
hierdie geval, die stemlose natuur) in te tree. S<br />
>><br />
Vra vir Frans<br />
www.franslyons.co.za<br />
ds Willie Botha<br />
>> wat kan ons doen?<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
kyk na jou ekologiese voetspoor, bekamp<br />
besoe deling en leef volhoubaar;<br />
Wees bewus van bedreigde spesies;<br />
aanvaar verantwoordelikheid vir die natuur in<br />
jou omgewing;<br />
Sluit aan by ’n fotografieklub, ekologiegroep,<br />
botaniese vereniging, voëlkykgroep en dies<br />
meer; en<br />
Spaar energie.<br />
Ds Willie Botha is van die Nederduitsche Hervormde Gemeen<br />
te op Lydenburg. Skakel hom by 082 786 3458 of stuur<br />
‘n e-pos aan wbot@absamail.co.za.<br />
Mieliebemarking: Is daar sin in die<br />
opberging van mielies?<br />
Kry die beste resultaat
Plaasveiligheid hoog<br />
op <strong>Senwes</strong> agenda<br />
Die <strong>Senwes</strong> OFM Prestige Sportaand<br />
het vanjaar Blou Bul-ondersteuners se harte<br />
laat vinniger klop toe die gasspreker aangekondig is.<br />
niemand anders nie as naas Botha het die verhoog<br />
betree om sy opinie oor Suid-afrikaanse rugby te<br />
deel.<br />
hoewel dit ’n hoogtepunt vir baie was, is die<br />
doel van dié Prestige Sportaand, om geld in te<br />
samel ter ondersteuning van agriSecuritas, nie<br />
agterweë gelaat nie.<br />
Pieter moller het as seremoniemeester die<br />
gehoor aan die skater gehad, terwyl Francois<br />
Strydom (Waarnemende Besturende Direkteur:<br />
<strong>Senwes</strong>), Johannes moller (trustee: agri Securitas)<br />
en marelize kruger (OFm) toesprake gelewer het.<br />
“Die aanslag op mense se lewens is<br />
onaanvaarbaar en kan nie gerasionaliseer word nie,<br />
veral nie die stilswye rondom dit nie. Die bydraes<br />
wat vanaand gelewer word, is vir ’n goeie doel,” het<br />
Francois Strydom in sy toespraak gesê.<br />
<strong>Senwes</strong> was ’n hoofborg van die geleentheid en<br />
’n bedrag van R100 000 is teen die einde van die<br />
aand aan agri Securitas oorhandig. S<br />
>> subscribe and win<br />
with senwes scenario<br />
>> subscribe and win with senwes scenario!<br />
One luckY ReaDeR StanDS the<br />
chance tO WIn a FOuR BaR heateR,<br />
WORth R699, tO keeP the WInteR<br />
chIllS at BaY. all YOu haVe tO DO<br />
IS FIll In the FORm anD FaX It tO<br />
(018) 468-7782 (FOR attentIOn:<br />
elIZma mYBuRgh) OR SenD It BY<br />
POSt tO elIZma mYBuRgh, POStnet<br />
SuIte 32, PRIVate Bag X10,<br />
FlamWOOD, 2572.<br />
DOn’t DelaY, SenD YOuR DetaIlS Be-<br />
FORe 31 JulY anD make SuRe YOu<br />
StanD a chance OF WInnIng<br />
thIS PRIZe!<br />
Junie 2010 • www.senwes.co.za<br />
Name:<br />
Surname:<br />
Email address:<br />
Phone number:<br />
Postal address:<br />
Are you a <strong>Senwes</strong> client?<br />
••• NUUS •••<br />
>> meer oor agri securitas<br />
Francois<br />
Strydom en<br />
Naas Botha<br />
wys die eerste<br />
uitgawe<br />
van <strong>Senwes</strong><br />
Scenario, wat<br />
ook tydens<br />
die <strong>Senwes</strong><br />
OFM Prestige<br />
Sportaand<br />
uitgedeel is.<br />
Die agri Securitas trustfonds is betrokke by die<br />
beveiliging van plase en van produsente en hul<br />
plaaswerkers in Suid-afrika. Die fondse wat agri<br />
Securitas ontvang, maak ’n groot verskil in die<br />
lewens van die Suid-afrikaanse boeregemeenskap.<br />
would you like to subscribe for the following?<br />
(indicate with an x)<br />
senwes scenario (senwes magazine)<br />
e-scenario (senwes electronic newsletter)<br />
Please note that <strong>Senwes</strong> clients who have a client number do<br />
not need to subscribe for the <strong>Senwes</strong> Scenario magazine, as they<br />
receive it automatically. You do, however, need to sign up for the<br />
e-Scenario, as this will not be sent out automatically.<br />
><br />
61
62<br />
••• NEWS<br />
The team from Humansvlakte ended the Spinners<br />
season as the number one team.<br />
><br />
Spin it<br />
to win it!<br />
the SenWeS SPInneRS DeVelOPment<br />
cRIcket PROJect IS In ItS<br />
FOuRth YeaR anD StIll gOIng<br />
StROng. In thIS YeaR’S FInal It WaS<br />
the team FROm humanSVlakte<br />
WhO ShOWeD ImmenSe DeVelOPment<br />
anD WalkeD aWaY WIth the<br />
gRanD PRIZe OF R5 000.<br />
> COPy: ElMARiE CRONJE<br />
> PHOTOS: DANiE MiNNAAR<br />
AND ElMARiE CRONJE<br />
Rabana was their opponents<br />
and, because they had reached the finals, they<br />
also received a prize of R2 500. In Pool B, it was<br />
huntersvlei who received R1 000 for their efforts in<br />
defeating nampo.<br />
the ten rural schools that competed against<br />
each other in this year’s <strong>Senwes</strong> Spinners tournament<br />
were divided into two groups. the four teams<br />
that have been a part of the <strong>Senwes</strong> Spinners tournament<br />
since its inauguration were placed in Pool<br />
a, together with the two teams who qualified for last<br />
year’s Pool B finals. the rest of the teams competed<br />
in Pool B.<br />
Players who competed in the two finals received<br />
certificates and medals, while the winners were<br />
awarded a trophy to boot. all players from the ten<br />
rural schools were given clothes for competing in<br />
www.senwes.co.za • June 2010
the various matches and the schools received the<br />
necessary equipment.<br />
From the <strong>Senwes</strong> Spinners tournament a number<br />
of initiatives have followed. a <strong>Senwes</strong> Spinners<br />
high Performance Squad was chosen last year<br />
to participate in a 20 overs a side tournament in<br />
klerksdorp. the team was chosen from teams that<br />
played in the <strong>Senwes</strong> Spinners tournament. unfortunately,<br />
the tournament was cancelled due to rain.<br />
Four cricketers from the <strong>Senwes</strong> Spinners project<br />
were chosen for the u/15 nW Development<br />
team in 2009. north West cricket also identified<br />
eight schools from the province to participate in a<br />
development league. at the end of the league the<br />
best development players were chosen to represent<br />
north West at a cricket tournament in Benoni. kgosi<br />
Senne was included in the squad after his performances<br />
in the league.<br />
During December 2009, five of the <strong>Senwes</strong><br />
development players were invited to attend the International<br />
cricket School camp, which took place<br />
in Potchefstroom.<br />
the milner project saw <strong>Senwes</strong> and north West<br />
cricket working with milner high School in klerksdorp.<br />
the project was launched in 2009 and two<br />
players from the <strong>Senwes</strong> Spinners project were selected<br />
to attend milner high School. this year, one<br />
player was selected. <strong>Senwes</strong> picks up the bill for<br />
the kids’ school and boarding fees and they will also<br />
continue to support the development of their cricket<br />
careers. S<br />
Delegates from Cricket South Africa recently met the<br />
three <strong>Senwes</strong> Spinners players who is attending Milner<br />
High School in Klerksdorp. From left at the back,<br />
is: Bazil Clarke (NwC), Neo lichaba, Japie Frans man<br />
(<strong>Senwes</strong>), Kgosi Senne, Tshepo Maano, ismail Minty<br />
(NwC) and Neels Momberg (Manager: youth Cricket,<br />
CSA). in front is Jacques Faul (CEO: NwC), Pieter Esterhuysen<br />
(General Manager: <strong>Senwes</strong> Grainlink) and<br />
Max Jordaan (Manager: Senior Amateur Cricket, CSA).<br />
June 2010 • www.senwes.co.za<br />
••• NEWS •••<br />
Ismail Minty’s take<br />
on the Spinners<br />
<strong>Senwes</strong> Scenario spoke to Ismail minty, the general<br />
manager of Rural Development at north West<br />
cricket, about the <strong>Senwes</strong> Spinners project at the<br />
final between humansvlakte and Rabana.<br />
what has been the most inspiring aspect<br />
of the project?<br />
the children who form part of the project knew<br />
nothing about cricket when they started. the<br />
progress they have made and the difference that<br />
cricket has made in these children’s lives, is<br />
inspirational.<br />
what has been the highlight for you?<br />
a few of the children have been selected for provincial<br />
squads. they inspire the ones who form<br />
part of the project now.<br />
what does the future hold for the project?<br />
every three years we look at the schools that<br />
compete in the project and try to change the mix<br />
or add new teams. at the end of next year we will<br />
once again go through this exercise.<br />
How do the coaches benefit?<br />
the coaches have done well in the various<br />
courses that they have attended. During 2009,<br />
some of the coaches were invited to attend an<br />
Icc coaches’ conference, where they received<br />
an enormous amount of cricket information from<br />
top coaches and players, such as corrie van Zyl,<br />
andrew hall, gordon Parsons and Jacques Faul.<br />
they also visited the high Performance center,<br />
run by the north West university, to learn more<br />
about the human body and how to structure a<br />
training programme for players, how to effectively<br />
condition players for a season of cricket and also<br />
about the rehabilitation of injured athletes. S<br />
><br />
63
64 64<br />
64 ••• iN my viSiEr<br />
Die haelgeweer-uitdaging<br />
“Do you want to shoot pigeons<br />
this Saturday,” vra die Ingelsman oor die foon.<br />
“Jong ja, maar ek het nog nooit vlieënde voëls<br />
geskiet nie,” het ek geantwoord. “Don’t worry old<br />
chap, we’ll teach you a bit of culture,” groet die<br />
rooinek...en dis die aanloop van hoe ek myself een<br />
Saterdag, jare gelede, vir die eerste keer tussen<br />
’n klomp engelse haelgeweerskuts bevind het. ek<br />
het ’n Spaanse dubbelloop geleen en is ’n dik span<br />
patrone in die hand gestop. ’n Ware “bekvelder” as<br />
dit by haelgeweeretiek kom, bots ek toe dadelik met<br />
tradisie, want ek gooi sommer die roer so safari-styl<br />
oor my skouer met die trompe na voor terwyl my<br />
regterhand die lope omklem.<br />
Die Ingelsmanne het niks gesê nie, but if looks<br />
could kill...Dus swaai ek toe die Spanjaard van my<br />
skouer af om hom te knak en ook so windmakerig in<br />
die waai van my arm te dra soos hulle. Ongelukkig<br />
het ek die geweer met te veel entoesiasme geknak<br />
en gevolglik neuk die ding vooroor grond toe. my<br />
regterbeen het instinktief uitgeskiet om te keer, net<br />
om ongenadiglik hard met die dubbellope kennis<br />
te maak – hulle het met ’n dowwe “klonk” van my<br />
maermerrie af gebons. ’n Duisend pynprikkels het<br />
teen my skeen opgeskiet, reguit stembande toe,<br />
maar gelukkig byt ek die, “eina bliks..!” stomp-af<br />
voordat dit oor my tong kon glip. terselfdertyd het<br />
ek die kolf beetgekry, net voordat die lope twee<br />
nulle in die sand kon druk.<br />
toe die Ingelsmanne, wat intussen weggedraai<br />
het om die duiwe se vluglyne te bespreek, terugdraai,<br />
staan ek heel nonchalant, hoewel effens<br />
onstabiel, met die roer swierig oor my arm gedrapeer.<br />
my plek in die mielieland is aangewys en ek<br />
het begin aanstryk soontoe.<br />
met die geweer so mooi oor my arm gebalanseer,<br />
voel my been sommer beter en ek het aan<br />
lords en engelse moors beginne dink. maar voor<br />
my gedagtes die engelse kanaal kon oorsteek, val<br />
my oë op my kaal knieë, ou vellies en kort sokkies.<br />
nee, as lid van die afrikaner-bourgeoisie sou<br />
ek nooit as engelse lord deurgaan nie: die flat<br />
cap, tweed baadjie, landgoed en jaghonde kort.<br />
><br />
Koos Barnard<br />
Die enigste retriever byderhand was Dandrej, my<br />
agtjarige, speekbeen-haasbek klong. moet sê, aan<br />
entoesiasme gemeet was hy moontlik een van die<br />
beste pointers en potensiële retrievers in die land<br />
– sy haasbek het wyd gelag en hy het kort-kort<br />
opgewonde na stippeltjies in die verte gepoint met<br />
’n skril: Daar’s een, Pappa, skiet!”<br />
By my staanplek aangekom, oefen ek windmakerig<br />
my deurswaai-tegniek op denkbeeldige<br />
duiwe voordat ek die Spanjaard laai. terwyl ek<br />
daarmee besig was, gil die pointertjie skielik agter<br />
my: “Daar, Pappa!” Boeglam geskrik slaan ek die<br />
geweer toe en pirouette lomp in ’n stofwolk, maar<br />
toe ek aangooi, was die lug reeds skoon. later kry<br />
ek vier skote weg, maar die blêrrie duiwe vlieg die<br />
hael skoon mis.<br />
Weer laai...“Pappa, daar!” ek ruk die geweer<br />
op en sien hoe ’n duif kamakazi-styl reg op ons<br />
afduik. Benoud bewus daarvan dat hy teen my<br />
voorkop gaan vasvlieg, pluk ek aan die sneller en<br />
sluit my oë...maar daar’s geen impak nie en dan<br />
sien ek hoe my pointertjie ’n retriever raak en die<br />
duif skaars vyf tree voor ons optel. nog duiwe<br />
swiep oor en ek skiet sonder om te dink. twee val<br />
en skielik voel ek breëbors. In my geestesoog sien<br />
ek hoe Dandrej aanmekaar gaan speekbeen agter<br />
dooie duiwe aan.<br />
aangevuur deur my sukses, point hy in ’n<br />
crescendo van klank wat later vir my soos ’n<br />
loeiende sirene klink, maar dit het niks gehelp nie.<br />
Selfs duiwe, wat met swaargelaaide kroppe soos<br />
zeppelins moeisaam windop beur, het moeiteloos<br />
deur die vlae haelkorrels na veiligheid genavigeer.<br />
later het Dandrej se geloei stil geraak en toe<br />
ek afkyk, sien ek hom gedweë sit en speel met<br />
die leë patroondoppe. “help jy dan nie meer nie,”<br />
vra ek toe. “nee, Pappa,” het hy moedeloos gesê,<br />
en my aangekyk soos ’n hond wat ’n skop gekry<br />
het, “jy maak my moeg want jy skiet net rondom<br />
die duiwe. nou wys ek niks, dan skiet jy minder so<br />
mis.” S<br />
>><br />
Koos Barnard is ’n voltydse jagskrywer.<br />
www.senwes.co.za • Junie 2010
Village... jou LANGTERMYN vennoot<br />
<strong>Senwes</strong> Village se meganisasie-afdeling is die verskaffers van kwaliteit landboutoerusting<br />
soos trekkers, stropers, balers, planters en ander landbouwerktuie. Ons is die boer se<br />
betroubare meganisasievennoot wat kan help om boerdery-insetkoste te verlaag en winste te verhoog.<br />
Deur middel van ons gespesialiseerde werkswinkels bied <strong>Senwes</strong> Village ook volhoubare langtermyn ondersteuning<br />
en ongeëwenaarde naverkopediens. <strong>Senwes</strong> Village is jou intelligente keuse as dit kom by ‘n meganisasieoplossing,<br />
want ons bied jou gehalte onderdele asook kwaliteit gebruikte heelwerktuie.<br />
BREEK NUWE GROND<br />
village<br />
Die hoë standaarde waarteen ons dienslewering<br />
meet, verseker uitmuntendheid in die verskaffing van<br />
kwaliteit produkte en diens, om sodoende langtermyn<br />
verhoudings van wedersydse vertroue te bou.<br />
TOLVRY: 080 941 4011 | www.senwes.co.za | www.senwes.mobi