Vrystaat Landbou Jongboer finalis - Senwes Tuisblad

SENWES
scenario
ontmoet jaco swart
Vrystaat Landbou
Jongboer finalis
produknuus
sEnWEs sLAAn 'n sEs VIr spInnErs
DIEREVOEDING-UITGAWE
toEkomsbLIk
kies jou veevoere met sorg biotegnologie teen 2030
>> leefstyl & agri-wenke
WEn HopE
prYsE!

Village... waar ALMAL bymekaarkom
Senwes Village beloof ‘n inkopie-kuierervaring vir die boer wat graangewasse verbou en produkte
vir sy veevertakking benodig tot die selfdoener wat op soek is na goeie gehalte selfdoenprodukte.
Senwes Village is ook jou eenstopwinkel waar jy al jou tuinbou-, hardeware-, DIY-, landbou- en
buitelewebenodigdhede en -dienste onder een dak kry. Ons vriendelike personeel bied die selfdoener en die
landbouer kundige bystand, gerugsteun deur die beste kwaliteit produkte.
BREEK NUWE GROND
village
Die hoë standaarde waarteen ons dienslewering
meet, verseker uitmuntendheid in die verskaffing van
kwaliteit produkte en diens, om sodoende langtermyn
verhoudings van wedersydse vertroue te bou.
TOLVRY: 080 941 4011 | www.senwes.co.za | www.senwes.mobi

Jou graan opgeberg
vir voorkeur MarkToegang
Senwes Grainlink se graanopbergingsdienste is die graanprodusent se sleutel tot gemoedsrus
en vooruitgang.
Ons bied veilige en eenvoudige marktoegang, wat die beskerming van u inkomste verseker.
Senwes Grainlink klante is te alle tye verseker van uitstekende diens en die veilige berging van hul graan.
Die bergingsrisiko word aangespreek om goeie kwaliteit graan vir die eindverbruiker te verseker.
BREEK NUWE GROND
grainlink
Die hoë standaarde waarteen ons dienslewering
meet, verseker uitmuntendheid in die verskaffing van
kwaliteit produkte en diens, om sodoende langtermyn
verhoudings van wedersydse vertroue te bou.
ToLvrY: 080 941 4011 | www.senwes.co.za | www.senwes.mobi

inhoud
ReDakteuRSBRIeF
4 ’n Jaggeweer kom teen ’n prys
hOOFStORIe
6 kry jou pitte terug met Senwes se strategie
lanDBOu-tegnIek
10 ’n Besluitnemingsmodel maak vleisboerdery
makliker
13 In Suid-afrika is vleisbees bobaas!
nuuS@
14 gewen: paspoort na droombestemming
14 Senwes bids executives farewell
15 als wat jy wil weet net die klik van ’n muis ver
15 teken die datum van Jaarvergaderings aan
SenWeS VIllage
18 Jy is wat jy eet, skapie!
26 Sale time at Senwes Village
29 ’n Praktiese aanslag tot klantediens
29 Jou gunsteling kleur ís mos groen, of hoe?
30 namPO deur ’n groen bril gesien
SenWeS gRaInlInk
32 Senwes grainlink help met graadprobleme
34 Silosakke: is dit die moeite werd?
36 Oorweeg sonneblom vir diversifikasie
kOllIg OP JacO SWaRt
46 Beplan, bepeins en wees betrokke
SenWeS cReDIt
50 Vyf wenners, vyf pryse...verseker!
51 Om klante gelukkig te hou, verg toewyding
51 kry krediet vir die komende seisoen
tOekOmSBlIk
52 Die bio-ekonomie van môre
DeVelOPIng agRIcultuRe
54 Developing into success: the tale of two
triumphant producers
Dui Senwes Scenario-artikels aan wat beskikbaar
is op Senwes se webwerf by www.senwes.co.za
Junie 2010 • www.senwes.co.za
aktueel
38 ’n tyd vir alles – ook om totsiens te sê
algemeen
5 alleS en nOg Wat: Spotprent; Sê Wie; uit
Ouma se medisynekas en meer
40 leeFStYl: Resep; sokker; fliekresensie;
kompetisies; vir die jongspan
44 FeIte & FaBelS: Om te lek of nie?
59 DRuPPelS OP DIe Dak: goeie reën beloof
goeie someroes
RuBRIeke
58 agRI-Wenke: Surplusmielies druk pryse af
60 VIR DIe SIel: koester die skepping
64 In mY VISIeR: Die haelgeweer-uitdaging
SuBScRIPtIOn cOmPetItIOn
61 Subscribe and win!
nuuS
61 Plaasveiligheid hoog op Senwes agenda
62 Spin it to win it!
•••
JunIe 2010 • DIeReVOeDIng-uItgaWe
DIeReVOeDIng-BYlaag
17 gee jou ooi ’n hupstoot
22 moet diere fosfaataanvulling in die winter kry?
24 Vul kwaliteit fosfaat aan
25 Voeg waarde toe tot laegraadse mielies
op die voorblad
Jaco Swart en sy vrou, maretha,
saam met hul kinders, lizé-mari,
esri en JP. Jaco was ’n finalis in
Vrystaat landbou se Jongboer van
die Jaar-kompetisie. Die foto is
deur elmarie cronje geneem.
>> in die volgende uitgawe
’n Onderhoud met Pieter möller; die
voorbereiding van lande; die invloed van myne op
landbougrond en vele meer!
>
3

4
••• rEDaKTEUrSBriEF
’n Jaggeweer kom
teen ’n prys
“Jul nuwe tydskrif het my
R11 800 gekos,” begroet een van die Senwes
Village bestuurders my nou die dag. ek steek vas in
my spore en wonder hoe dit dan nou moontlik is.
hy moes seker die verwarring op my gesig kon sien,
want hy begin verduidelik.
Volgens hom was die storie wat in die eerste
uitgawe verskyn het oor die jaggewere (“Roere vir
die boere”) so interessant dat dit hom genoop het
om ’n geweer by Senwes se namPO-stalletjie aan
te koop. ek glimlag – dit beteken darem die stories
word gelees én lei tot aksie!
hierdie is maar slegs een van vele terugvoerstories
wat ons oor die Senwes Scenario gekry het.
Dankie daarvoor, dit is goed om te weet dat die
tydskrif in sy doel om te vermaak en waarde toe te
voeg, slaag.
Dieselfde bestuurder wat my vertel van die
jaggeweer, vertel ook dat hy nog tydskrifte gaan
nodig hê – sy vriende wat kom kuier gaps die
heeltyd dié op sy tafel wat hy eintlik besig is om te
lees.
gelukkig gaan sy probleem binnekort opgelos
word. Die Senwes Scenario sal in die volgende
SENWES ScENario
hoofredakteur
Johan Grobler, Assistent Hoofbestuurder:
Korporatiewe Bemarking,
Senwes, Tel: (018) 464-7199
E-pos: johan.grobler@senwes.co.za
uitgewer
Johan Smit, Infoworks
Tel: (018) 468-2716 Sel: 082 553 7806
E-pos: johan@infoworks.biz
>
redakteur
Elmarie Cronje, Infoworks
Tel: (018) 468-2716 Sel: 084 841 8204
E-pos: elmarie@infoworks.biz
medewerkers
Koos Barnard, ds Willie Botha, Willie
Dietrechsen, JanDirk Engelbrecht, Louie
Esterhuysen, dr Bradley Flett,
Thys Grobbelaar, Ilana Koegelenberg,
Ronél Koen, Dries Kruger, Julias
Ramohlabi, Claudi Smit.
advertensies
Ingrid Bailey, Infoworks
Tel: (018) 468-2716 Sel: 082 744 6971
E-pos: ads@infoworks.biz
uitgegee en grafies versorg
deur infoworks
Uitlegkunstenaar: Mercia Venter
Tel: (018) 468-2716, Postnet Suite 32,
Privaat sak X10, Flamwood, 2572
• Alle regte van die inhoud van Senwes Scenario word voorbehou ingevolge die bepalings van Artikel 12 (7) van die Wet op Outeursreg.
• Die eienaar en uitgewer aanvaar nie aanspreeklikheid vir enige uitlatings in advertensies, promosie-artikels of deur medewerkers nie.
Elmarie Cronje
paar maande sy eie rakkie in uitgesoekte Village
winkels volstaan. aangesien die tydskrif gratis is,
kan enigiemand wat dit graag wil lees, so met die
uitloop een vat en by die huis gaan ontspan met
die nuutste weergawe. Dit sal ook by grainlink se
graanverkrygingskantore beskikbaar wees.
Vandeesmaand se uitgawe is gevul met interessante
brokkies nuus. lesers wat wil graan lewer
by die Senwes silo’s, kan op bladsy 6 meer lees
oor Senwes se nuwe silotariefstrukture; terwyl
produsente met ’n veefaktor meer kan uitvind oor
Senwes se veevoerverskaffers op bladsy 18.
Vir die jongspan is daar ook op bladsy 43 ’n
kompetisie om voor in te skryf, terwyl die ouer garde
in aanmerking kan kom vir ’n bederf by Danika Spa
of ’n leesboek van SoftServe.
kry dus vir jou ’n koppie koffie, trek die beskuit -
blik nader en geniet die nuutste uitgawe van Senwes
Scenario. maar wees gewaarsku: ’n jaggeweer is nie
goedkoop nie!
subskripsie
Marie Erasmus, Senwes
Tel: (018) 464-7568
Faks: (018) 464-7772
E-pos: marie.erasmus@senwes.co.za
eienaar
Senwes, Posbus 31, Klerksdorp, 2570
Tel: (018) 464-7800
drukwerk
BM Kagiso
Tel: (011) 622-3820
www.senwes.co.za • Junie 2010

Pieter & Tsepo
Senwes Village het vanjaar tydens die NAMPO Oesdag baie goeie verkoopsyfers
met hul nuwe John Deere klere- en speelgoedreeks behaal.
Smallest monkey a real tree hugger
The tarsier is an unusual mammal
that lives in Southeast asia, in rainforests and bamboo
forests in the Philippines and Indonesia. the
tarsier is arboreal, spending its entire life in trees. It
even sleeps and gives birth clinging to a tree trunk.
they are small animals (90 mm to 160 mm and
70 g to 165 g) with enormous eyes. each eyeball
is approximately 16 mm in diameter and is as large
as their entire brain. their slender tail is from 20 cm
to 25 cm long. their fingers are elongated, with the
third finger being about the same length as the upper
arm.
tarsiers are the only entirely carnivorous primate
>> uit ouma se medisynekas
Afdroogdoeke: hou afdroogdoeke sag deur dit
uit te spoel in koue water waarin ’n knippie engelse
sout gevoeg is.
Miere: meng 100 ml water, 200 ml suiker en
50 ml Boraks en sit dit orals in houertjies. hulle
dra dit nes toe en só wis jy die hele nes uit.
Reuk van kat- en honde-urine: meng ’n
botteltjie vanieljegeursel met dieselfde hoeveelheid
Dettol en 750 ml water. gooi in spuit-
Junie 2010 • www.senwes.co.za
•••allES EN NoG WaT • THiS aND THaT •••
>> says who?
Do you know the
difference between
education and experience?
education is
when you read the
fine print; experience
is what you get when
you don't.
– pete seeger –
>> sê wie?
moenie die weer kritiseer
nie; die meeste
mense sou nie 'n
gesprek kon begin as
dit nie so nou en dan
verander het nie.
– kin hubbard –
on earth: they are primarily
insectivorous and also known
to prey on birds, snakes, lizards
and bats. tarsiers can catch
even birds in motion.
tarsiers have never formed
successful breeding colonies
in captivity, and when caged,
tarsiers have been known to
injure and even kill themselves
because of the stress.
tarsiers is called spookapies in afrikaans. S
Bron: http://en.wikipedia.org/wiki/Tarsier • www.interestingfacts.org/
kannetjie en spuit op matte,
banke en gordyne en in die lug
as lugverfrisser. Dit neutraliseer
die reuk en ruik skoon en vars.
Beetvlekke op klere: gooi ’n
bietjie melk op die vlek en laat
week in koue soutwater. Was
dan in warm seepwater. S
Bron: http://www.peterjasie.co.za/Boererate
>
5

6
••• HooFSToriE
Kry jou pitte terug
met Senwes se
> TEKS: ElMARiE CRONJE
> FOTO’S: iNFOwORKS
DIe WêRelD ROnDOm OnS
VeRanDeR DeeSDae teen ’n
geWelDIge PaS en lanDBOu
IS nIe uItgeSluIt nIe. VIR
lanDBOumaatSkaPPYe BIeD DIt
DIe uItDagIng Om aan te PaS
en SODOenDe ReleVant te BlY
– en DIS PReSIeS Wat SenWeS
gRaInlInk met hul huIDIge
OPBeRgIngSOPSIeS WIl DOen.
Senwes Grainlink se visie vir
2020, volgens Pieter esterhuysen (hoofbestuurder:
Senwes grainlink) is om net so suksesvol te wees
soos nou, maar dit sal vereis dat die besigheid by
die veranderende wêreld van die produsent aanpas.
Die vraag is dus: hoe moet die gaping na die
toekoms oorbrug word?
“Ons droom daarvan om die mees geadmireerde
landboubesigheid te wees, maar het nog ’n pad
om te loop tot daar. Op pad daarheen fokus ons op
>
drie dinge, wat die hoekstene van Senwes grainlink
se besigheid is. Dit is produkvoortreflikheid, wat
innovasie en produkontwikkeling insluit; verhoudings
voortreflikheid, wat ’n fokus op die klant
vereis; en uitvoeringsvoortreflikheid, wat sal beteken
dat Senwes sy uitvoeringsvermoë moet uitbrei
en verbeter,” het Pieter esterhuysen gesê tydens ’n
funksie by die namPO Oesdag, waar dié opbergingsopsies
gekommunikeer is.
Die uitdagings wat vir die divisie voorlê, sluit in
die behoud van ‘n volhoubare besigheidsmodel,
die voldoening aan regulatoriese vereistes en
die volgehoue benutting van die onderneming
se opbergingskapasiteit. In die praktyk moet die
onderneming krimpende marges en ‘n volgehoue
aanslag op sy markaandeel bestuur. teen dié
agtergrond bly klantediens ons primêre fokus en is
onder andere besluit om aan klante die keuse van
verskeie opbergingsopsies te gee.
Die ses opbergingsopsies wat Senwes grainlink
nou bied, word opgedeel in algemene opberging,
periode-opberging, volume-opberging,
jaarop berging, Safex-silosertifikate en Senwes
silosertifikate. Die tariefstruktuur is aangepas om
elkeen van hierdie opsies te ondersteun.
www.senwes.co.za • Junie 2010

strategie
Bly By wAT Jy KEN
Saam met die algemene opbergingsopsie sal die
standaard-opbergingstariewe toegepas word.
hanteringstarief* per ton vir ontvangs en
uithan te ring is soos volg:
Produk intreedatum Rand per ton per jaar
mielies 1 mei 2010 33
Sorghum 1 mei 2010 33
Sojabone 1 mei 2010 33
* BtW uitgesluit.
Dagopbergingstarief* (tarief per ton per dag) is soos
volg:
Mielies en sorghum
Periode Sent per ton per dag
1 mei tot 31 Julie 42
1 augustus tot 31 Oktober 44
1 november tot 30 april 46
Junie 2010 • www.senwes.co.za
HooFSToriE •••
>> meer waarde vir jou rand
Senwes grainlink se silo’s bied ook
verskeie ander dienste aan klante,
soos die droging en skoonmaak van
somer graan, versporing en uitlaai van
graan, die verwydering van skade like
sade en sifsels, sowel as die versakking
van graan en lewering deur middel
van ’n Senwes vervoerband. gesels
met jou silobestuurder oor die koste
verbonde aan hierdie dienste, indien jy
sou belangstel om daarvan gebruik te
maak.
Sojabone
Periode Sent per ton per dag
1 Februarie tot 30 april 42
1 mei tot 31 Julie 44
1 augustus tot 31 Januarie 46
* BtW uitgesluit.
90 DAE TOT ’N BETER MiEliEPRyS
Indien ’n klant die opsie van periode-opberging
kies, moet hy sy keuse om graan met hierdie
opber gings aksie te berg, reeds by eerste lewering
of aankoop uitoefen. Dié tariefopsie is slegs by
geselekteerde silo’s beskikbaar, waar verhoogde
deurset verlang word.
ander bepalings van hierdie opsie, is:
• Die klant wat graan lewer betaal ’n eenmalige
bedrag van R47 per ton, wat die hantering- en
opbergingskostes vir 90 dae, vanaf datum van
>> Senwes grainlink beskik oor 69 konvensionele silokomplekse in Suid-afrika.
Die bestaan van die eerste Senwes silo's is reeds in 1936 aangeteken.
vervolg op bladsy 8
>
7

8
••• HooFSToriE
Kry jou pitte terug
vervolg van bladsy 7
lewering tot datum van fisiese uitlaai, insluit.
• Die klant wat graan aankoop, waarop daar reeds
hanteringskoste betaal is, betaal ’n bedrag van
R25 per ton, wat die opbergingskoste vir 90 dae
insluit.
• Die graan moet binne 90 dae uitgelaai word, die
tarief is onmiddellik betaalbaar en verval na 90
dae, waarna normale tariewe sal geld. (Sien die
amptelike tariefbrief vir meer detail.)
HOE MEER, HOE BETER
Sekere silo’s binne die Senwes gebied is vir die
opsie van volume-opberging genomineer. Dit is
veral van toepassing by silo’s wat onderbenut is.
Die spesiale tariewe wat op hierdie volume-opbergings
opsie van toepassing is, sal slegs beskikbaar
wees vir lewerings teen ’n minimum van 9 000
metrieke ton. Die opsie geld vir die graanseisoen
waarbinne die graan gelewer is en indien die graan
as oordragvoorraad oorgedra word na die volgende
Deel van die graderingsproses is die neem van ’n verteenwoordigende
monster.
>
seisoen, sal die klant weer ’n keuse moet uitoefen.
ander bepalings van hierdie opsie, is:
• Die opbergingskoste is betaalbaar binne sewe
dae nadat die laaste lewering plaasgevind
het. Die tarief beloop R55 per ton, ongeag die
periode. hierdie bedrag sluit die hantering en
opberging in.
• Indien die volle tonnemaat van ten minste
9 000 metrieke ton nie binne 20 werksdae
gelewer word nie, sal die opsie verval en
algemene opbergingstariewe sal geld.
DiE PAD iS lANK
Die jaaropbergingsopsie is ideaal vir produsente
wat graan vir ’n langer tydperk wil stoor, omdat
produsente slegs ’n enkelbedrag sal betaal vir ’n jaar
se stoor van graan. Die bedrag sal vooruit betaalbaar
wees en die jaaropbergingsopsie is onderhewig
aan die volgende bykomende voorwaardes:
• klante moet ’n skriftelike versoek uitoefen, wat
by ’n Senwes silo of Senwes se hoofkantoor
ingedien kan word.
• Vir die huidige seisoen, beloop die bedrag
R98 per ton, wat die hanteringskoste insluit.
>> net die beste vir senwes
grainlink
Senwes is verbind daartoe om die hoogste
standaarde van voedselveiligheid en voed selhigiëne
te handhaaf. Daarom word vragmotors,
trekkers en waens tydens lewerings
geïn spekteer om te verseker dat glas, olie,
diesel, verkoelerwater, stukke metaal en ander
ongewenste materiale nie in die graan beland
nie. Seile wat gebruik word, moet ook skoon
en insekvry wees. Van Senwes se klante word
verwag dat die graan wat gelewer word geskik
moet wees vir menslike en dierlike gebruik,
dat alle chemiese toedienings aan betrokke
wetgewing voldoen en dat die produk nie
besmet is met enige skadelike gifstowwe nie.
>> Vir meer gedetailleerde inligting oor Senwes grainlink se tariefstruktuur en opbergingsopsies vir die
nuwe seisoen, besoek die Senwes webwerf by www.senwes.co.za, waar ’n dokument wat alle terme en
voorwaardes volledig uiteensit, gelees kan word.
www.senwes.co.za • Junie 2010

• Die opsie geld slegs vir graan wat op ’n voorraadrekening
gehou word. klante wat graan
kragtens ’n silosertifikaat hou en van die opsie
gebruik wil maak, sal eers die silo-sertifikaat
moet kanselleer en die tonnemaat graan op ’n
voorraadrekening moet plaas.
• Die jaaropbergingsopsie is nie beskikbaar
by die silo’s op hartswater, Jan kempdorp,
koffiefontein of Bainsvlei nie.
SAFEx SE SilOSERTiFiKAAT PRAAT MET My
Dit is van toepassing op alle graan wat in die vorm
van ’n Safex silosertifikaat gehou word en die
normale, gepubliseerde Safex-dagtarief geld. Die
tarief is geldig vanaf die datum waarop die silosertifikaat
uitgereik word tot op die datum waarop
die sertifi kaat by Senwes aangebied word.
Senwes klante kan enige tyd, in oorleg met
die graansilo-eienaar, die Safex silosertifikaat wat
aangebied word na klante-opberging omskakel en sy
keuse, met betrekking tot ander tariefopsies wat wel
van toepassing is, uitoefen.
’N AlGEMENE EEN ViR SENwES
Die algemene opbergingstariewe, soos by die algemene
opbergingsopsie uiteengesit, word outomaties
gehef van die datum waarop die silosertifikaat uitge
reik word, tot op die datum wat die sertifikaat by
Senwes aangebied word. met hierdie opsie is die
klant ook geregtig om enige tyd sy silosertifikaat na
klante-opberging om te skakel, soos in die geval van
’n Safex silosertifikaat.
Graan word uitgelaai
by ’n silokompleks.
Junie 2010 • www.senwes.co.za
>>
HooFSToriE •••
>> vog in graan is geen probleem
Senwes is van tyd tot tyd bereid om by silo’s
met drogingsfasiliteite graan van ’n hoër
voggehalte te aanvaar. meer inligting met
betrekking tot die beskikbaarheid en vereistes
ten opsigte van die drogingsfasiliteit is by die
silo’s beskikbaar.
“kwynende graanproduksie in bepaalde gebiede,
die huidige laer graanpryse en ‘n bepaalde ongemak
by owerhede oor die huidige tariefstrukture, vra
dat Senwes sy tariefstrukture moet herbesoek.
eenvormige tariefstrukture vir alle klante en meer
aanpasbare strukture word vereis ten einde by vinnig
veranderende markte aan te pas. Silotariefstrukture
en opbergingsopsies moet ook klante se behoeftes
aanspreek om klantetevredenheid te verseker,” het
Pieter uitgebrei.
hoewel klante nou meer keuses het in terme
van graanopberging, beteken dit ook dat klante
meer aktiewe besluite sal moet neem oor die opsies
wat beskikbaar moet wees. Die keuse lê nou in die
produsent se hande. S
Elmarie Cronje is die Redakteur van Senwes Scenario. Vir
verdere inligting, skakel haar by (018) 468-2716 of stuur ’n
e-pos aan elmarie@infoworks.biz
>
9

10
••• laNDBoU-TEGNiEK
’n Besluitnemingsmodel
maak vleisboerdery
makliker
hOeWel BaIe lanDBOuBeSluIte OP
gROnD Van klImaatSVeRanDeRInge
geneem WORD, mOet DIt DIkWelS
ReeDS maanDe VOOR DIe tYD
gemaak WORD. DIe PRODuSent
mOet DuS OP ’n ReekS
mOOntlIkheDe VOORBeReID WeeS.
Om meeR RealIStIeSe BeSluIte
te kan neem, kan ’n PROaktIeWe
BeSluItnemIngSmODel
In ’n VleISPRODukSIeStelSel Van
WaaRDe WeeS.
> TEKS: izAK Du PlESSiS
> FOTO’S: iNFOwORKS
Deur die jare is verskeie wiskundige
modelle met landboukundige toepassings
ontwikkel. hoewel hierdie modelle goeie akademiese
en wetenskaplike meriete het, is hulle
meestal nie gebruikersvriendelik nie. Produsente
baseer gewoonlik hul besluite op twee tipes
>
inligting. eerstens word daar gekyk na die algemene
organisasie van die plaas (uitleg van die plaas
en die bestuur van die kudde) en tweedens na
inligting wat daarop gemik is om by die huidige
toestande (weerstoestande, telingsresultate en
bemarkingsgeleenthede) aan te pas.
Om stabiliteit in die produksiestelsel te verse ker,
is dit dikwels nodig om konserwatiewe risikobestuurs
praktyke te volg. Weerpatrone kan voorspel
word en dit moet gebruik word om onsekerhede
oor die klimaat te verminder en landboubesluite
daarvolgens aan te pas. Sodoende sal die negatiewe
impak van klimaatskommelings op die boerdery-onderneming
minder wees.
PRODuKSiE-OMSTANDiGHEDE
EN -FAKTORE
Voor die besluitnemingsmodel self bespreek word,
moet die beginsels waarop die model berus verduidelik
word.
’n Dier kan homself slegs in een van drie moontlike
produksiesituasies bevind, naamlik potensiële,
beperkte of verlaagde produksie situasies. Potensiële
produksie kan net bereik word as in al die water- en
voedingsbehoeftes van die dier voorsien word en
geen produksie-verlagende faktore, soos siektes en
besoedeling, voorkom nie.
www.senwes.co.za • Junie 2010

Diere het ’n beperkte vermoë om droëmateriaal
in te neem en al hul voedingsbehoeftes moet
vanuit hierdie inname bevredig word sodat die
diere se potensiële produksie kan realiseer. Verder
word die voedingswaarde van die voer opgemaak
uit die voedingstowwe wat dit bevat, asook die
beskikbaarheid van die voedingstowwe vir die dier.
groeiende organismes vertoon ’n sigmoïedale
(S-vormige) groeikurwe oor die groeifase van hul
lewens (soos in figuur 1). Indien voer (kwaliteit en
hoeveelheid) en water teen ’n konstante tempo oor
die leeftyd van die dier beperk is, sal daar steeds ’n
sigmoïedale groeikurwe wees. Die infleksiepunt van
die kurwe (volwasse massa) sal egter laer wees en
op ’n later ouderdom bereik word. Indien voedings-
en waterbeperkings sporadies voorkom, sal die
sigmoïedale groeikurwe ’n sig-sag patroon volg.
Figuur 1: Voorbeeld van ’n sigmoïedale groeikurwe
(Rittler, 2008).
Oor die algemeen word beeste in troppe aangehou
en nie as individue nie. Besluite word dus op
kuddevlak geneem en beïnvloed kudde-dinamika,
-samestelling en -produksie. In Suid-afrika word die
meeste beeste op natuurlike weiding aangehou.
Weidingsbestuur vorm dus ’n belangrike en integrale
deel van die produksiestelsel. Die produksieuitsette
van hierdie stelsels is hoogs afhanklik van
klimaatstoestande, veldtipe en belading.
Op plaasvlak bly die tipe veld relatief konstant,
terwyl klimaatstoestande van die heersende
weerstoestande kan verander. aan die ander kant
is veebelading egter die uitsluitlike resultaat van
bestuursbesluite wat die produsent geneem het.
Soos wat weidruk weens die verhoging van die
belading toeneem, verhoog die kompetisie tussen
diere vir beskikbare weidingsgewasse. as hierdie
kompetering ’n sekere drumpel oorskry, verlaag die
prestasie van individuele diere. Die produksie per
hektaar neem egter toe, totdat die kritiese belading
Junie 2010 • www.senwes.co.za
•••laNDBoU-TEGNiEK •••
Diere het ’n beperkte vermoë om droëmateriaal in te
neem.
oorskry word, waarna die produksie per hektaar ook
afneem.
Die produsent het beheer oor faktore soos
vee belading, aanvullende voeding vir die diere
en die rotering van diere tussen kampe. ’n Sinvolle
kombinasie van hierdie faktore sal tot optimale
diereproduksie lei. Verskeie aanvaarbare
kombinasies kan dié faktore vir die produsent
laat werk. Die bepaling van die beste kombinasie
sal afhang van die beskikbare hulpbronne,
arbeidsbeperkings en ekonomiese teikens.
DiE BESluiTNEMiNGSMODEl
Soos met enige besluitnemingsmodel is die hoofdoel
om kontrolering van die produksiestelsel aan
te moedig en ook om riglyne vir aksies, gebaseer op
die kontroleringsaksies, voor te stel. hierdie model
kan as basis dien vir die opstel van ’n pasgemaakte
model, wat aan die behoeftes van die individuele
boerderystelsel sal voldoen.
ten einde maksimale produksie te behaal,
moet die produsent ’n vooruitskatting maak van die
oppervlakte wat aan weiding afgestaan word, sowel
as die bestuur van weerfluktuasies en die hoeveelheid
aanvullende voeding wat benodig sal word.
Die produsent moet dus die hoeveelheid voer wat
geproduseer is kan bepaal.
Weiding moet gereeld gekontroleer word om
dié model te laat werk en die uitkoms daarvan
word deur die langtermynproduksie gedefinieer. Dit
is positief (+) as die produksie gelyk aan of meer
as die langtermyngemiddeld is en negatief (-) as
die produksie minder as die langtermyngemiddeld
is. Om die model op sy beste te laat werk, moet
produsente nie die weidingsproduksie oorskat of
vervolg op bladsy 12
>
11

12
••• laNDBoU-TEGNiEK
Besluitnemingsmodel vir vleisboere
vervolg van bladsy 11
die uitslag ignoreer in die hoop dat toestande sal
verbeter nie.
kontrolering moet op voorafbepaalde tye van
die jaar gedoen word. Faktore wat die weiding se
produksie affekteer, bepaal die aangewese tye
waarop dit moet geskied. hierdie faktore sluit
die tyd van die eerste reën en die duur van die
reënseisoen in. Die eerste kontroleringsaksie moet
uitgevoer word wanneer dit redelikerwys aanvaar
kan word dat die reënseisoen reeds sou begin het.
Die volgende kontroleringsaksie moet gedoen word
sodra die helfte van die reënseisoen verstryk het en
die laaste een aan die einde van die reënseisoen. In
die voorbeeld in figuur 2 is hierdie tye geneem as
Figuur 2: ’n Besluitnemingsmodel vir ’n speenkalfproduk
sie stelsel (Du Plessis & Van der waal, 2004).
®
laat Desember, vroeg Februarie en laat april.
Indien die kontrolering akkuraat gedoen is en
die nodige regstellende stappe betyds gedoen is, is
dit nie nodig om verdere intensiewe kontrolering te
doen nie.
aksies moet vooraf bepaal word en duidelik
gedefinieer word in terme van watter aksie geneem
moet word, sowel as die tydskaal daaraan verbonde.
Waar in die model genoem word dat diere verkoop
moet word, word bedoel dat die diere van die plaas
verwyder moet word. hierdie verwydering kan ’n
verskuiwing na gehuurde weiding en die voorsiening
van ekstra voer insluit. Die produksiestelsel en die
doelwitte sal bepaal watter aksie(s) toepaslik sal
wees om by die klimaatstoestande aan te pas.
Die implementering van konserwatiewe veebeladings
en bestuurspraktyke, tesame met ’n proaktiewe
besluitnemingstrategie sal die voorkoms van
boom-and-bust scenario’s beperk. Boom scenario’s
kom voor wanneer dieregetalle toegelaat word om
gedurende goeie klimaatstoestande toe te neem en
bust scenario’s kom voor wanneer diere nie betyds
verminder word in tye wat die klimaat ongunstig is
nie. Dit gaan met groot verliese gepaard.
Pro-aktiewe besluitnemingsmodelle wat in die
bestuursprogram van ’n produksie-onderneming
ingesluit word, sal daartoe bydra dat produksieverliese
beperk word gedurende periodes met swak
klimaatstoestande. Dit sal lei tot groter stabiliteit in
die produksiestelsel en die natuurlike hulpbronne sal
nie oorbenut word nie. S
>>
Elmarie Cronje is die Redakteur van Senwes Scenario. Vir
verdere inligting, skakel haar by (018) 468-2716 of stuur ’n
e-pos aan elmarie@infoworks.biz

In Suid-Afrika is
vleisbees bobaas!
Jong beesvleisprodusente kán,
met die regte gesindheid en besluite, ’n sukses van
hul besighede maak.
So sê dr Jim mcgrann, ’n professor verbonde
aan die texas a&m universiteit en vise-president van
IFma (International Farm management association).
Dr mcgrann het tydens die Vrystaat landbou Jongboer
konferensie ’n toespraak gelewer oor hoe jong
beesprodusente sukses kan behaal. hier volg ’n
verwerkte uittreksel:
MCGRANN EN DiE SKAAl VAN BESTuuR
Die aspekte waarna gekyk moet word om sukses
te verseker, is doeltreffende bestuur, doelwitte en
mik punte, die vestiging van ’n kompeterende besigheids
praktyk, uitvoermarkte, reproduksie, weiding-
en inligtingsisteme, genetika en die ekonomie.
Volgens dr mcgrann is die ekonoom altyd ’n
stappie voor in landbou. Dit is omdat vraag-enaanbod
’n belangrike rol speel in winsgewendheid
en omdat die irrasionele verdeling van hulpbronne
daartoe sal lei dat ’n besigheid onderpresteer.
Besigheidsbestuursaktiwiteite wat noodsaaklik
is vir sukses, sluit in: meetbare resultate; voltooiing
en evaluering van finansiële state; aanvaarding
van verantwoordelikheid vir alle resultate – hetsy
goed of sleg; self-evaluasie en ’n strewe om voortdurend
te verbeter; sosiale verantwoordelikheid
vir werknemers, die gemeenskap en die land;
risiko bestuur; tydsbestuur en delegasie van verantwoordelikhede
en die motivering van mense om bo
die gemiddeld uit te styg.
KENNiS iS MAG
Opleiding, toewyding, die uitbreiding van kennis
en die doeltreffende gebruik van inligting word
toenemend belangriker en dus behoort suksesvolle
bestuurders slimmer te werk, nie noodwendig harder
nie. Verder moet werknemers goed opgelei wees in
die werk wat hulle moet doen.
Daar is ’n magdom inligting op die Internet
be-skik baar. Dit verg ’n opgeleide bestuurder om
rele vante inligting te selekteer en daarvan sin te
maak. Bestuurders moet dus oor goeie analitiese
Junie 2010 • www.senwes.co.za
vermoëns beskik om die beskikbare inligting en data
doeltreffend te kan benut. hulle moet ook op datum
wees – en bly – met nuwe tegnologiese ontwikkeling.
BEHOu JOu MEDEDiNGENDE VOORDEEl
Jongboere moet fokus op enigiets wat beesvleis
die gekose proteïenproduk onder verbruikers maak.
hulle moet weet wat die verbruikers se behoeftes
is en hoe om gepas daarop te reageer, want die
vraag na hul produk sal hul winsgewendheid dryf.
Produsente moet die veiligste produk met die
hoogste kwaliteit kan verseker.
wEES VERSiGTiG ViR uiTVOER
Produsente behoort eers op plaaslike vlak mededingend
te wees voordat hulle op interna sionale vlak
begin meeding. Baie beesvleis-uitvoerders bedien
’n groot plaaslike mark, met die uitsondering van
australië, nieu-Seeland en uruguay, wat ’n hoë
produksiekapasiteit het wat relatief is tot plaas like
vraag. uitvoerders is in ’n ewige stryd gewikkel om in
die mark te bly, weens beesvleis handelbeperkings.
OBSESSiEF OOR BEESRASSE?
as ’n produsent fokus op beesmarkvraag,
reproduksie, weidingsisteme en hoe om hoëkwaliteit
koste- en prestasie-inligting in stand te hou, sal hy
outomaties die regte keuses maak oor watter ras sy
produksie- en bestuursomgewing die beste sal pas.
genetiese verbetering van vleis beeste is ’n lae-koste
inset met kunsmatige inseminasie-opsies. Inligting
oor karkaswaarde, wat met kleinhandel-verkope
korrespondeer, is waardevol vir genetiese seleksie.
Bestuurders moet onthou dat dit nie altyd ’n
kwessie van produksie is nie, maar ook ’n kwessie
van koste.
hierdie is slegs ’n paar van die aspekte wat
deur dr mcgrann bespreek is, maar dit is belangrike
aspekte wat, indien dit goed toegepas word, ’n
beesboerdery op die pad na sukses kan plaas. S
>>
laNDBoU-TEGNiEK •••
Teks verwerk deur Louie Esterhuysen, kommunikasie kun de -
student aan die Noordwes Universiteit.
>
13

14
••• NUUS@
Dinsdag se wenner van ’n
Gateway-tent, ter waarde
van R1 600, was Tian
Stols van Boksburg.
Onder: woensdag se wen ner
van ’n Hi-Tec geskenk pak, ter
waarde van R1 000, was Jaco
Maré van Hartbeesfontein.
Hier is hy saam met sy seun,
Fanie.
Gewen: paspoort na
droombestemming
Een gelukkige NAMPO-besoeker het
vanjaar met die prys van ’n naweek vir vier by die
Bakubung Bush lodge in Pilanesberg, ter waarde
van R15 000, weggestap in die Senwes paspoortkompetisie
wat tydens die namPO Oesdag gehou is.
Die reëls was eenvoudig: klante kon hul paspoort
kry saam met aankope by Senwes se buitelewe- of
wapenuitstallings. Daarna moes hulle ‘reis’ na al vier
>
Donderdag se wenner, Thinus
van Rensburg van Vanderbiljpark,
het ’n Sony SR47 60GB
videokamera, ter waarde van
R2 500 gewen.
Onder: Vrydag se wenner van
die 40-kan koelhouer en
Cadac paella-pan, ter waarde
van R1 000, was Jolene le
Roux van Marquard. Marius
van wyk (Bestuurder: Bothaville
Village) het die prys aan
haar oorhandig.
die besoekpunte en ’n stempel by elke bestemming
kry. Die kwalifiserende inskrywings wat oor die vier
dae ontvang is, het uiteindelik in ’n boerpot beland,
waaruit ’n gelukkige trekking Vrydagmiddag om
15:00 by namPO gedoen is. Die wenner van die
boerpot was Dollie van heerden van Virginia.
Daaglikse wenners is ook tydens die namPO Oesdag
in gelukkige trekkings aangewys. S
Senwes bids executives farewell
On 18 May 2010 Senwes said goodbye
to their Managing Director, Johan
Dique and Financial Director, Steven
Alberts during a formal dinner held
at Senwes Head Office in Klerksdorp.
Both directors received tokens of
appreciation for their years served
at the company. Francois Strydom
has been appointed Acting Managing
Director and Corné Kruger will step
in for Steven, until further announcements
concerning the vacant positions
are made. On the photo from
left, is: Johan, his wife Rina, Nathalie
and Steven Alberts, Malie and Japie
Grobler (Chairman: Senwes), Elmarie
Joynt (Company Secretary) and Danie
Minnaar (Vice-chairman: Senwes). S
www.senwes.co.za • Junie 2010

Junie 2010 • www.senwes.co.za
NUUS@ •••
Als wat jy wil weet net
die klik van ’n muis ver
DIe nuWe SenWeS WeBtuISte kan
In DIe kuBeRRuImte BeSIgtIg WORD
– en DaaR IS BaIe Om OOR huIS tOe
te SkRYF. DIt IS OnlangS BY DIe
namPO OeSDag naBY BOthaVIlle
BekenDgeStel en DIe teRugVOeR
IS BaIe POSItIeF.
Fase een van die projek was
hoofsaaklik daarop gemik om die platform te vestig
en dan om die nuwe voorkoms van die webtuiste te
implementeer. “Ons het stelsels in plek gestel wat
die opdatering van die inligting terugplaas in die
hande van die eienaars,” verduidelik Johan grobler
(assistent hoofbestuurder:
korporatiewe Bemarking,
Senwes).
hier is net ’n paar
dinge wat nou anders is:
• Die Produkte & Dienste
Teken die datum van Jaarvergaderings aan
aandeelhouers word in kennis gestel dat vanjaar se
Senwes en Senwesbel algemene Jaarvergaderings
op Donderdag, 26 augustus, by die Senwes
hoofkantoor (lokaal a, konferensiesentrum) sal
plaasvind.
Voorts sal Senwes aandeelhouers die geleentheid
gegun word om nie-uitvoerende direkteure
te verkies in die plek van mnre Japie grobler,
nico liebenberg, mpueleng Pooe en me Jesmane
Boggenpoel wat, ingevolge die rotasiebepalings van
die Statuut van Senwes, moet uittree. al hierdie
direkteure is vir herverkiesing beskikbaar. Die
bekragtiging van die aanstelling van James Botha as
nie-uitvoerende direkteur, sal ook voorgehou word.
aandeelhouers sal voorts die geleentheid
hê om ander kandidate as nie-uitvoerende
direkteure, ingevolge artikel 30 van die Statuut,
te nomineer. nominasievorms is beskikbaar by die
webbladsye, sowel as artikels, kan nou intyds
opgedateer word, sonder die gebruik van enige
duur of ingewikkelde sagteware.
• ’n ander, baie opwindende toevoeging tot
die webwerf is die vermoë om artikels op die
tuisblad te publiseer.
• ’n e-nuusbrief stelsel vir die eScenario is
geïmplementeer om hierdie nuwe inligting direk
via e-pos aan die klante te lewer.
tans werk Senwes It aan die uitbreiding van Senwes
se bestaande dienste, soos mySenwes en market-
Place (markPlek). “Ons wil mySenwes vestig as ’n
sentrale punt waar gebruikers inligting (privaat sowel
as nie-privaat) kan bekom,” sê Stanley nielson
(assistent Projekbestuurder, Senwes It). “Die lys van
toevoegings en verbeterings wat ons nog wil maak,
is egter baie lank.
“Die bekendstelling by die namPO Oesdag het
redelik goed verloop. Ons het heelwat komplimente
en navrae ontvang en baie produsente was geïnteresseerd
in ons vennote se draadlose internet-oplos -
sing vir die plaas,” sê Stanley. S
maatskappysekretaris en moet op die laatste teen
23 Julie 2010 by Senwes ingedien word.
Senwes en Senwesbel aandeelhouers sal weer
hierdie jaar geleentheid hê om volgens hul keuse
hul stemme by wyse van elektroniese volmag
te kan uitbring. aandeelhouers sal gedurende
augustus, na die uitstuur van die kennisgewings vir
die vergadering, per SmS herinner word om hierdie
fasiliteite te benut.
Besonderhede van die vergaderings, kennisgewings
en instruksies vir die voltooiing van die
volmagte sal teen einde Julie 2010 op Senwes se
webtuiste, by www.senwes.co.za beskikbaar gestel
word.
Verdere navrae kan gerig word aan elmarie
Joynt (maatskappysekretaris) by (018) 464-7104
of claudi Smit by (018) 464-7121 of claudi.smit@
senwes.co.za S
>
15

elke SkaaPBOeRDeRY het DIt ten
DOel Om makSImum WInS te
gene ReeR. hIeRDIe WInS WORD
BeWeRk StellIg DeuR hOë PRO DuktIWIteIt
en DOeltReFFenDheID te
hanDhaaF DeuR mIDDel Van hOë
RePRODukSIeSYFeRS (SOOS lam -
SPeen PeRSentaSIe en kOnSePSIe-
SYFeRS).
in sommige ekstensiewe skaapondernemings
is die reproduksiesyfers weens hoë
lamvrektes nie altyd gewens nie. Swak moeders
en ongediertes is twee van die grootste faktore wat
verantwoordelik is vir hierdie vrektes. Swak moeders
verwys nie net na die feit dat ’n ooi nie voldoende
moedersinstinkte het nie, maar grotendeels na
die feit dat sy geen of min melk produseer vir haar
lam(mers) in haar laktasiestadium.
Wanneer jong lammers nie genoegsame biesmelk
inkry nie, vrek hulle weens swak immuniteit
en honger. Biesmelk is van kardinale belang vir die
jong lam(mers) omdat dit, in die vorm van vet en
melksuikers, die hoofenergiebron is. Dit is ook die
enigste bron van immunoglobuliene en water vir
die lam.
Die hoofoorsaak van die ooie se swak melkproduksie
lê by voedingstekorte. haar melkproduksie
is afhanklik van die kos wat sy moet vreet en dit
is gewoonlik weens swak weiding of kos dat sy nie
voldoende melk kan produseer nie. Daarom is dit
belangrik om hierdie voedingstekorte aan te vul,
sodat melkproduksie gestimuleer en volhou kan
word tydens die ooi se laktasiestadium.
Junie 2010 • www.senwes.co.za
promoSiE-arTiKEl: NW voErE •••
Gee jou
ooi ’n
hupstoot
hierdie tekorte kan aangevul word met byvoeding
wat hoog in energie, proteïen, verbyvloeiproteïen
en minerale is. gedurende die laaste ses weke van
dragtigheid kan byvoeding aan die ooie gegee word
om uierontwikkeling en aansameling van biesmelk in
die uier te bewerkstellig.
Die byvoeding kan vir ten minste vier weke
na lam gegee word en in die geval van ooie met
tweelinge, kan dit tot agt weke na lam gegee
word. Dit sal voldoende melkproduksie en goeie
lamgroei verseker, melkkoors voorkom en gewig-
en kondisieverliese van die ooi beperk. ná die
tydperk kan die byvoeding geleidelik oor vier weke
uitgefaseer word.
Baie byvoedings vir ooie is ook so ontwerp dat
dit kan dien as kruipvoeding vir lammers en dit is
baie raadsaam om kruipvoeding vir lammers te
gee vanaf die ouderdom van veertien dae. Dit sal
verseker dat die ooi onder minder druk is, die jong
lammers vinniger gespeen kan word, die ooi vinniger
herstel en gevolglik ook verseker dat die ooi se
besetting soveel beter is. Dus kan die besettingsyfer
daardeur verhoog word.
Opti Skaap Ram, lam en Ooi is ’n
volledige rantsoen wat ontwerp is om in al die
voedingsbehoeftes van die lakterende ooi, laat
dragtige ooi en die jong groeiende lam te voldoen.
Dit kan egter ook dien as ’n prikkelvoeding voor die
dekseisoen en as ’n aanvangsrantsoen vir lammers
wat bemark gaan word. met die hulp van Opti Skaap
Ram, lam en Ooi kan hoë reproduksiesyfers verkry
word, wat ’n hoër produktiwiteit en doeltreffendheid
verseker en dus ’n hoër wins beteken. S
>>
Noordwes Voere is ’n veevoermaatskappy op Lichtenburg. Vir
meer inligting oor veevoere, skakel hulle by (018) 632-4053.
>
17

18
••• SENWES villaGE
Jy is wat jy eet,
skapie!
WInteR BIeD DIe IDeale geleentheID
VIR PRODuSente Om SekeR
te maak Dat hul DIeReVOeDIng
na WenSe IS. SenweS Scenario
het met ’n PaaR kenneRS geSelS
OOR WaaROP PRODuSente mOet
kOnSentReeR In hIeRDIe tYD en
OOk Wat In DIe DIeReVOe DIngSmaRk
aan DIe geBeuR IS.
> TEKS: ElMARiE CRONJE
> FOTO’S: iNFOwORKS
Daar is darem niks so lekker
soos ’n sappige steak of vetterige skaaptjoppie wat
geurig op die braaivleis-kole gaar word nie. Ons
Suid-afrikaners kan net nie nee sê vir ’n braai nie en
sonder veeprodusente sal ons nie kan klaarkom nie.
ek het egter nou die dag darem ’n ding oorge-
>
kom – ’n skaaptjoppie wat so taai is, jou beste steak
mes kry hom nie gesny nie en met jou tande wil jy
hom nie aanvat nie, want netnou verloor jy een en
tandarts toe gaan is nie lekker nie.
So vertel ’n “kundige” op die gebied van veevoere
my dat die kuns van ’n lekker tjop eintlik lê in
dit wat die dier eet. nou of dit waar is of nie, weet
ek nie, maar dat veevoere ’n belangrike rol speel in
’n veevertakking, is nie altemit nie.
MiN RuiMTE ViR FOuTE
Volgens Johan mouton van molatek laat die
ekonomiese druk waaronder landbou verkeer, nie
veel ruimte vir foute in ’n veeboerdery nie en al
die komponente van die produksiestelsel moet ten
beste bestuur word. “In ekstensiewe vleisproduksie
kan die veevoer, of eerder aanvullingskomponent,
tot 40% van die direk toedeelbare koste uitmaak,
wat ’n direkte impak op netto wins het. Indien jy
onnodig te veel of te min aanvul, gaan die uitkoms
in beide gevalle ’n wesenlik verlaagde inkomste
wees,” vertel Johan.
“hoewel die mielieprys ’n rol speel in die
www.senwes.co.za • Junie 2010

epaling van die prys van veevoere, is dit nie die
enigste maatstaf wat gebruik moet word om prysveran
derings te voorspel of verduidelik nie. ander
grond stowwe, soos oliekoek, word dikwels ingevoer
en die produkte se pryse is dus onderhewig
aan wisselkoerse, sowel as vraag-en-aanbod,”
verduidelik albert van Rensburg van nutrifeeds
die rol wat veevoere en -lekke in die bedryf speel
in ’n tyd soos hierdie.
hy verduidelik verder dat wanneer die mielieprys
daal, dit gewoonlik goedkoper is om diere
intensief af te rond. “Voerkrale raak vol. Pryse vir
speenkalwers en -lammers behoort toe te neem
namate die vraag toeneem. Die groter hoeveelheid
diere beskikbaar vir slag kan weer vleispryse laat
daal.”
Om te sorg dat jou vleisproduksiestelsel
winsgewend bly, kan jy nie ’n haelgeweer-benadering
met ’n goue middeweg wil volg nie. Dit is eenvoudig
produksiegewys en ekonomies ’n swak besluit.
HOE KiES ’N MENS?
Produsente hoef egter nie alleen te sukkel om te
weet watter aanvullings in watter tyd die beste is en
hoeveel toegedien moet word nie. In die veebedryf
is hierdie kundigheid in oorvloed beskikbaar en
maklik toeganklik vir die produsent.
maar met soveel beskikbare opsies, hoe besluit
’n produsent watter veevoer om aan te skaf? “Suidafrika
het van die strengste wetgewing rakende die
beheer van veevoer. Produsente wat tuismengsels
maak en grondstowwe aankoop, moet seker maak
die kwaliteit van die grondstof is voldoende. Die
beste manier om te weet is om ’n ontleding te laat
doen om seker te maak dat dit wat jy koop, wel
binne die sak is,” het Johan vertel.
Dit is maklik om te sien of die veevoer wat jy
koop, volgens die Veevoerwet geregistreer is. Daar
behoort ’n duidelike V-nommer op die sak te wees.
Junie 2010 • www.senwes.co.za
SENWES villaGE •••
>> koop jou veevoere nou
Die veevoerreekse van Voermol, nutrifeeds,
kk animal nutrition, molatek en noordwes
Voere is in Senwes se Villages teen bekostig -
bare pryse beskikbaar. gesels gerus met jou
Village bestuurder indien jy meer inligting nodig
het, of besoek die veevoermaatskappye se
onderskeie webwerwe.
Dit sal byvoorbeeld soos volg lyk: V 3472. hierdie
nommer verseker dat jy deur die wet beskerm is en
dat dit wat op die sak staan, wel in die sak is. Indien
die verskaffer nie ’n V-nommer op sy sak toon nie,
wees versigtig.
Fouché langenhoven van noordwes Voere raai
produsente aan om te kyk na kwaliteit, diens en prys
wanneer ’n veevoerverskaffer oorweeg word, terwyl
alina taute van kk animal nutrition sê dat die tyd
van die jaar die veevoer sal bepaal. In die winter wil
produsente ’n voer met ’n hoër proteïeninhoud gee.
Die dienste van kundiges kan natuurlik ook
ingeroep word om die regte tipe aanvulling vir die
dier se spesifieke behoeftes aan te spreek. Dis
belangrik dat die verskaffer hiervan – en ook die
verskaffer van die veevoer – betroubaar moet wees,
anders soek ’n mens mos vir probleme. normaalweg
behoort ’n verskaffer met goeie kwaliteitstelsels in
plek en wat by aFma geaffilieer is, ’n veilige keuse
te wees, aangesien aFma daargestel is om die
beste praktyk in die veevoerbedryf te bevorder.
Volgens albert moet kwaliteit, tegnologie, onder
steuning en beskikbaarheid die belangrikste
oorwegings vir ’n produsent wees wanneer daar
vervolg op bladsy 20
>
19

20
••• SENWES villaGE
Jy is wat jy eet, skapie!
vervolg van bladsy 19
na veevoere gekyk word. “Ongelukkig is al hierdie
veranderlikes aan prys gekoppel. Om kwaliteit
te verseker, tegniese ondersteuning te kan bied,
tegnologies op die voorpunt te kan wees en die
produk beskikbaar te hê, kos geld. Dit is wanneer
goedkoop koop, duur koop word. Ons leef in ’n
tyd waar presisieboerdery, grondvogontledings
en gPS-tegnologie in die saaibedryf gebruik word
– hoekom moet ’n produsent nog tevrede wees
met die goedkoopste lek, wat die tweede beste
doen? korrekte en spesifieke aanwending van voer
verseker optimale produksie en maksimum wins,”
het albert gesê.
AANVulliNGS iS JOu BESTE VRiEND
met die winter wat reeds sy koue kloue in die
Senwes-gebied ingeslaan het, is die produkte wat
’n verskil sal maak in jou boerdery veral proteïenaanvullings,
konsentrate en die daarstelling
van volledige rantsoene. Proteïenaanvullings is,
volgens alina, een van die duurste komponente
van ’n lek en die uitdaging vir produsente is om
die regte hoeveelheid proteïene te verskaf teen
die laagste moontlike koste. Die aanvulling van
die regte hoeveelheid proteïen sal maksimum
weidingsinname by die dier verseker en ook
genoegsame energie verskaf.
“Die eerste ryp het reeds geval, so die proteïeninhoud
van die veld verlaag teen ’n vinnige pas.
’n 50 kg sak
veevoer van
Nutrifeeds.
>
KK Animal Nutrition se
Kynofos 18 Grande 50 kg.
goeie proteïenaanvulling met voldoende fosfaat sal
verhoed dat diere op veld se kondisie verswak,” het
albert gesê.
Volgens Fouché gebruik baie produsente nou
hul mielies en meng dit vir veevoer, omdat die
mielieprys so laag is. Dit is waarom konsentrate en
’n volledige rantsoen tans dinge is waarna gekyk
moet word.
PRODuKTE wAT PRESTEER
“Weens die inherente aard van veeboerdery vind
ontwikkeling op die gebied teen ’n stadige pas
plaas. tans word nuwe voerbyvoegings bekend
gestel, maar produsente moet seker maak van die
wetenskaplike grondigheid van die aansprake wat
gemaak word,” het Johan gesê. Daar is ook van
die veevoermaatskappye wat in die herkouermark
is, wat in die toekoms nuwe produkreekse gaan
bekendstel.
molatek se Beesvet 33+, wat as ’n vetmes produk
bemark word, word sterk deur dié maat skappy
se kundiges aanbeveel, terwyl hul droogte-aanvulling
spesifiek geformuleer is om proteïene, energie en
vesel gedurende droogte toestande aan te vul.
Van die voordele van molatek se vetmesprodukte
is die verhoogde inname, want dit maak voer
smaaklik en stofvry omdat dit melasse bevat. Dit
is ook maklik om te meng, bevat hoë kwaliteit
proteïene, kan met die produsent se eie graan of
ander produkte gemeng word en verseker goeie
innames, groei en wins.
Fouché vertel dat die nuutste ontwikkelings
Molatek se Beesvet 33+ is by
die NAMPO Oesdag gepromoveer;
op die foto is ’n sak van 40 kg.
www.senwes.co.za • Junie 2010

in die veevoerbedryf veral te doen het met die
studies op gene en Dna. “Daar word gekyk na
die uitwerking van sekere minerale op die gene
en manipulasie. grondstof-aanwending en die
ontwikkeling van rekenaartegnologie om minerale en
grondstowwe op die produsent se plaas te kry, duur
ook steeds voort”.
noordwes Voere se veevoerreeks, wat as Opti
Voere bekend staan, is ’n uitgebreide reeks wat Opti
kalf, Opti Suiwel, Opti Braaikuiken, Opti lek, Opti
Volstruis, Opti Perd, Opti Vark, Opti Bees, Opti lêhen
en Opti Skaap insluit.
Die Opti Bees Vetmes konsentraat 33 is ’n vetmestings
rantsoen wat met geelmieliemeel en ruvoer
gemeng kan word vir ’n volledige vetmestings rantsoen.
Dit kan ad lib in die voerkraal gevoer word
wanneer die aanpassingsperiode verby is. gemeng
met geelmieliemeel, kan dit ook vir afronding op
weiding aangewend word.
albert beveel onder houdslekke, soos nutrilek
Bees 50 aan, want dit het lae innames (300
g tot 500 g per bees per dag) en help om
liggaamskondisie te behou deur die rumenmikrobes
te voed. Produksielekke, soos nutrilek energie 18,
se inname is aansienlik hoër (1,2 kg tot 2 kg per
dier per dag). hierdie lekke stimuleer die mikrobes,
maar verskaf ook energie aan die dier vir produksie,
soos groei, melk of wolgroei.
Behalwe vir die vier genoemde veevoerverskaffers,
hou Senwes ook die Voermol-reeks by hul
Villages aan.
met so ’n verskeidenheid kwaliteit veevoer verskaf
fers om van te kies, hoef geen produsent in die
Senwes gebied ooit te vrees dat sy diere se vleis
taai gaan wees nie! S
Noordwes Voere se
Opti Skaap in 50 kg.
Junie 2010 • www.senwes.co.za
>>
’n 50 kg sak
veevoer van
Voermol.
SENWES villaGE •••
Elmarie Cronje is die Redakteur van Senwes Scenario. Vir
verdere inligting, skakel haar by (018) 468-2716 of stuur ’n
e-pos aan elmarie@infoworks.biz
Het jy die
artikel geniet?
lees ook die artikels van
Voermol en nutrifeeds op bladsy
22 en 25, vir meer inligting oor hoe
om jou veevoer vir jou te laat werk.
Vir meer inligting oor die gebruik
van ’n besluitnemingsmodel in
’n veevoervertakking, lees Izak
du Plessis se artikel op
bladsy 10.
>
21

22
••• promoSiE-arTiKEl: NUTri FEEDS
Moet diere fosfaataanvulling
in die winter kry?
> TEKS: JOHNNy ESTERHuizEN
Navorsing en Ontwikkeling, Nutri Feeds
Dra die bekende sê-ding: “Vul
fosfaat in die somer en proteïene in die winter aan"
nog water? het my diere net hierdie twee produkte
nodig om optimaal te presteer?
Die tweede vraag is waarskynlik die maklikste.
Diere het baie meer as net fosfaat en proteïene
nodig. Dit is egter dié twee nutriënte wat die
grootste invloed op optimale produksie het en
gewoonlik die grootste tekort in natuurlike weiding
toon op verskillende tye van die jaar. Ons weet dat
lekke veel meer bied as net proteïen en/of fosfaat.
Dit is dikwels ook ’n bron van energie, ander
minerale en vitamiene.
Die eerste vraag of proteïene in die winter
en fosfaat in die somer aangevul moet word, is
moeiliker en lok deesdae heelwat debat uit. Die
twee grootste rolspelers in korrekte lekbestuur is
natuurlik die dier en die veld. navorsing het getoon
dat die dier se fosfaatbehoefte regdeur die jaar
hoër is as wat die weiding kan voorsien. Fosfaat
in die weiding wissel nie soveel soos proteïene
nie, dit is meer konstant. Die belangrikste is egter
dat diere se fosfaatbehoefte verskil na gelang van
hulle produksiestadia. Bestuurspraktyke speel ’n
>
belangrike rol deurdat dit kalf-, speen- en dek-
datums bepaal. So sal ’n droë koei se fosfaatbehoefte
waarskynlik laer wees as ’n koei in laktasie.
Proteïene in die veld daal gedurende die winter en
kan nie die dier se behoefte bevredig nie.
Ons kan dus sê dat proteïen in die winter aangevul
moet word, maar fosfaat moet gedurende die
somer en die winter aangevul word.
FuNKSiES EN TEKORTSiMPTOME VAN
FOSFAAT EN PROTEïENE
Proteïen word gebruik vir liggaamsonderhoud, laktasie,
spiergroei en fetusontwikkeling. mikrobes
benodig proteïen en energie om hulle funksie
doeltreffend te kan verrig.
Fosfaattekorte gee aanleiding tot laer inname
van weiding. Dit veroorsaak weer op sy beurt
’n swakker groeitempo, vrugbaarheid en melkproduksie.
eierselle wat tydens ovulasie afgeskei
word, word omsluit deur ’n fosfolipiede membraan.
hierdie membraan bestaan uit fosfaat en vette.
met ’n tekort in fosfaat, is hierdie mem braan
moeilik deurdringbaar vir die sperm om bevrugting
te bewerkstellig. navorsing gedoen deur Bischop
(1964), Read (1984) en groenewald (1986) het
bewys dat kalfpersentasie met tussen 13% en 55%
sal verbeter met korrekte fosfaataanvulling. So sal
’n 80% kalfpersentasie kan toeneem na 90,4% (’n
13% toename).
Die enigste vraag wat nou oorbly, is: “kan jy dit
bekostig om nie lekaanvulling te gee nie?”
Dit is belangrik om die fosfaat- en proteïenstatus
van kampe op die plaas te weet. nutri Feeds kan
die weiding ontleed en die nodige aanbevelings
maak om die tekorte reg te stel. Ons beskik oor
’n volledige reeks lekke om hierdie nutriënte en
ander mineraaltekorte aan te vul. twee hooflyne is
beskikbaar vir aanvulling, naamlik die nutritub en
die tradisionele meeltipe lekke. al nutri Feeds se
lekke bevat die nodige vitamiene en minerale om
diere optimaal te laat presteer, asook voldoende
fosfaat in die winterlekke. S
>>
Kontak Nutri Feeds gerus by (056) 344-2200 om ’n afspraak
te maak vir persoonlike diens, optimale kwaliteit en die
nuutste tegnologie!
www.senwes.co.za • Junie 2010

24 ••• promoSiE-arTiKEl: KK aNimal NUTri TioN
Vul kwaliteit fosfaat aan
> TEKS: AliNA TAuTE In die lig hiervan bied kk animal nutrition kimtrafos
12 grandé aan die produsent. kimtrafos 12 grandé
Suid-Afrika is ’n land wat arm
is aan fosfaat (P) en P-aanvullings is ’n algemene
praktyk wat by weidende diere toegepas word. Dit
is egter belangrik vir produsente om te weet van die
verskille in kwaliteit wat tussen P-bronne aangetrek
kan word, sodat voldoende beskikbare fosfaat aan
diere verskaf kan word.
Fosfaat is, naas kalsium, die element wat die
meeste in die liggaam voorkom. ’n tekort aan hierdie
belangrike mineraal kan lei tot verlaagde produksie
en reproduksie by weidende diere.
Wanneer dit kom by die keuse van ’n fosfaatproduk,
moet daar na meer as net die sakkoste van die P-bron
gekyk word. toegevoegde waarde soos die insluiting
van spoorminerale, konstante samestelling en biobeskik
baarheid (die hoeveelheid P wat beskikbaar is vir
oorlewing, produksie en reproduksie) is maar van die
faktore wat by die aankoop van voerfosfate oorweeg
moet word.
Kimtrafos 12 Grandé
• ’n Geriefl ike granulêre produk wat dit stofvry maak en vermenging vergemaklik.
• Verryk met die belangrike spoorminerale in die regte verhouding tot fosfaat.
• Kenmerkende melasse reuk en -smaak.
• Smaaklik, sonder oormatige inname.
• Veelsydige aanwending as somerlek of as fosfaat-spoormineraalaanvulling in winterlekke
vir beeste, skape en bokke.
Innoverende oplossings in dierevoeding!
KK Animal Nutrition (Edms) Bpk. Reg. Nr. 2001/025850/07
Posbus 449, Umbogintwini, 4120 • Tel: +27 (0)31 910-5100 I Faks: +27 (0)31 904-3741 • Webwerf: www.kkan.com I E-pos: kk@kkan.com
Kimtrafos 12 Grandé - Reg. Nr. V18670 (Wet 36/1947)
is ’n fosfaat spoormineraalkonsentraat vir die aanvulling
van fosfaat en spoorminerale vir optimale
produksie en reproduksie. Die produk word van ’n
hoëkwaliteit monokalsium fosfaat vervaardig en is in
’n gerieflike korrelvorm, wat die produk stofvry maak
vir maklike hantering en vermenging. Dit is verryk met
melasse-byprodukte, wat die produk smaaklik maak
sonder dat oormatige hoeveelhede ingeneem word.
meng 250 kg mielies, 150 kg ureum, 150 kg
kimtrafos, 50 kg kalori 3000, 7 kg swael en 350 kg
sout en voer teen 350 g tot 500 g per dier per dag
as winteronderhoudslek.
Sodra voldoende groen weiding beskikbaar is,
kan daar na ’n sout-fosfaat lek oorgeskakel word.
meng 50 kg kimtrafos 12 grandé met 50 kg sout en
voer teen 100 g tot 240 g per dier per dag.
>>
Artikel deur Alina Taute van KK Animal Nutrition. Vir verdere
inligting, skakel ’n KK Animal Nutrition Voedingskundige by
(012) 665-5797.
S
A03409

teks: hendrik van pletzen
voermol voere
Junie 2010 • www.senwes.co.za
Voeg waarde toe tot
laegraadse mielies
Kopvrot by mielies kan deur
verskeie organismes veroorsaak word en sekere van
die organismes skei ’n mikotoksiene af. Die mees
algemene organisme wat kopvrot veroorsaak, is
Stenocarpella maydis (voorheen bekend as Diplodia
maydis) en die voorkoms daarvan is tot ’n groot
mate gekoppel aan hoë reënval en, meer spesifiek,
baie reën in die laat somer en herfs, soos wat dit op
baie plase die afgelope seisoen was.
Die vraag ontstaan of hierdie mielies aan vee gevoer
kan word en of dit bepaalde risiko’s inhou?
• Sover bekend, het diere wat gevoer is met
Stenocarpella maydis besmette mielies in
geprosesseerde vorm (soos in ’n plaasvoerkraal),
nie diplodiosis opgedoen nie.
• Beeste en skape wat egter swambesmette
mieliereste op die land gewei het, het diplodiosis
opgedoen. Swamme is teenwoordig op die
oppervlakte van die oesreste en met die vreet
van die reste, word swamme ingeneem.
• algemene simptome van diplodiosis is traagheid
om te beweeg, bene wat wyd uitmekaar staan,
’n stywebeen stap, hardlywigheid, speeksel
wat uit die bek vloei en soms bewerasie en
verlamming, maar die slukderm word nie
aangetas nie.
• Siek diere moet so gou moontlik van die
oesreste onttrek word en vars onbesmette voer
en water ontvang.
• ’n geringe heraanval van diplodiosis is moontlik,
selfs tot 20 dae ná onttrekking vanaf die
besmette weiding.
• Die grootste gevaar van diplodiosis is egter dat
dit breinontwikkeling van ongebore lammers
strem. navorsing deur Onderstepoort toon dat
dragtige ooie se lammers, wat in die laaste
derde van dragtigheid swamme ingeneem
het, baie swak was met geboorte en gevrek
het. Produsente word dus aangeraai om nie
besmette oesreste met laat dragtige diere
(laaste derde van dragtigheid) te laat wei nie.
promoSiE-arTiKEl: voErmo l •••
RiGlyNE ViR DiE VOER VAN
lAEGRAADSE MiEliES
• laegraadse en selfs ondergraad mielies kan
met groot sukses aan beeste en skape in ’n
voerkraal of in produksielekmengsels gevoer
word.
• navorsing toon dat mielies wat met tot 60%
Stenocarpella maydis (Diplodia-kopvrot) besmet
is, geen nadelige invloed op die groei en
gesondheid van voerkraalbeeste en skape gehad
het nie (Strydom, de Villiers, Oosthuizen & van
Pletzen, 1986).
• In hierdie voedingsproewe is verskillende vlakke
van 15%, 30%, 45% en 60% gebrekkige graan
getoets teen ’n kontrole (graad 1-mielies).
• Die vrywillige inname van swakker gehalte
mielies was hoër as dié van graad 1 mielies en
daarom was die voeromsetverhouding (VOV)
swakker.
• Swak gehalte mielies moet met die regte
afrondingkonsentraat vermeng word om goeie
diereprestasie te verseker. Voermol SB 100
(V4498) of Voermol Beefmaker (V7535) vir
beeste en Voermol SS 200 (V8592) vir skape
is beproefde afrondingskonsentrate en lewer
uitstekende resultate.
• Ondergraad mielies het feitlik nie ’n prys nie
en deur die mielies “deur vee te bemark”,
kan tot 90% van die prys van graad 1-mielies
gerealiseer word.
• Die werklike graad van gebrekkigheid sal
die realisasieprys bepaal. Die graad van
gebrekkigheid kan ook verbeter deur graad
1-mielies by te meng.
Indien enige twyfel bestaan oor die organisme wat
kopvrot veroorsaak, moet die graan vir mikotoksiene
ontleed word. Diere moet dopgehou word vir die
simptome van vergiftiging en so gou moontlik
onttrek word indien simptome voorkom. S
>>
Hendrik van Pletzen is van Voermol. Skakel Voermol by (032)
439-5599 of stuur ’n e-pos na info@voermol.co.za vir meer
inligting.
>> Het jy die artikel geniet?
lees gerus ook die artikel oor kopvrot op bladsy 32.
>
25

26
••• SENWES villaGE
SenWeS OFFeRS a FaRmIng PROmOtIOn
at all SenWeS VIllageS FROm
18 June tO 13 JulY. SOme OF the
PRODuctS that WIll Be On PROmOtIOn
IncluDe POWeR tOOlS anD
DRIllS FROm the manuFactuReR,
SkIl. VISIt YOuR neaReSt Sen-
WeS VIllage tO get YOuR hanDS
On theSe nIFtY tOOlS anD OtheR
gReat PROmOtIOnal StOck!
>
Sale time at
Senwes Village
A toolbox from Titan
will be on promotion.
Source: http://www.diy-power-tools.co.uk
>> barking up the right drill?
ElECTRiC ROTARy DRillS
electric rotary drills with lower wattage motors are
adequate for drilling small holes or for minimal use.
the more powerful motored machines will cope with
larger sized holes and is more suitable for frequent
use.
ANGlE DRillS
the angle drill is specifically designed for use in tight
areas. Its main feature is the angled neck. unlike a
conventional drill, the angle drill’s profile allows the
drill to be used at arm's length and in areas where
the body of a drill won’t fit.
HAMMER DRillS
the motor wattages for hammer drills start around
600 W and it is wiser to look out for machines with
a motor of around 700 W, which will enable you to
drill masonry with a drill bit of up to 16 mm.
CORDlESS DRillS
What to look for in a cordless drill:
Speed-range switch: generally two ratios, normally
selected by changing gearing. high is for drilling; low
is for driving screws. look for the widest range between
the two settings.
Voltage: a higher voltage means more drilling
power, but it can also mean more weight - don’t buy
a drill you won’t need, 12 volt drills are powerful
enough for most DIY users.
Battery: two are better than one. new nimh batteries
tend to be better because they deliver more
charge and last longer.
Clutch: Setting the clutch gives you greater control
of the depth to which screws are driven.
Skil drill.
continued on page 29
www.senwes.co.za • June 2010

Sale time at Senwes Village
vervolg van bladsy 26
a grinder for all needs
Angle grinders
an angle grinder is a dangerous power tool and
should be operated with caution. When cutting
metal, large amounts of sparks are thrown from
the cutting disc. Full body protection, as well as
suitable eye and ear protection, should be worn.
cutting areas should be clear of any flammable
materials as the hot metal sparks can easily cause
a fire.
Bench grinders
Diamond discs should preferably be fitted to a
bench grinder when grinding masonry as it gives a
’n Praktiese aanslag
tot klantediens
Senwes se verbintenis tot uitnemende klantediens
het nou selfs groter hoogtes bereik. Die maatskappy
streef daarna om werklik klantgedrewe te wees en
het ’n nuwe inisiatief geloods om in hierdie strewe
te voorsien.
“Ongeveer 35 hoëvlak bestuurslede sal
geïdentifiseer word en aan elkeen sal vyf klante op
’n ewekansige (random) wyse toegeken word. Dié
bestuurslede sal dan een keer ’n maand met sy vyf
klante skakel en ’n paar vrae oor dienslewering by
die verskillende divisies van Senwes vra,” het neel
Rust (Bestuurder: kleinhandel, Senwes Village)
gesê.
Dié inisiatief bied aan klante die geleentheid
om hul opinie te gee van Senwes en bied ook
terselfdertyd aan die maatskappy die geleentheid
om probleemareas te identifiseer en reg te stel.
Wanneer probleemareas geïdentifiseer word,
word dit aan neel Rust deurgegee, wat die
onderskeie gevalle weer sal terugverwys na die
betrokke divisie of afdeling, sodat dit aandag kan
geniet.
Sodoende sorg Senwes dat uitnemende
klantediens nie net twee woorde is nie, maar dat dit
vir elke Senwes klant ’n werklikheid word. S
Junie 2010 • www.senwes.co.za
SENWES villaGE •••
Titan diamond
blade grinder.
faster cut.
look out for bench grinders with tool rests
which give a solid object for the work piece to rest
on while it is being ground. Different speed adjustments
can help prevent the work piece from burning
as well as losing strength. a water bath will also
protect the work piece by cooling it and the grinding
disc. S
Jou gunsteling kleur ís
mos groen, of hoe?
Wys jou liefde vir John Deere aan jou lyf met die
nuwe John Deere-klerereeks. en koop sommer
vir jou karnallie ’n speelgoedtrekker of twee,
so dat hy sy liefde vir boerdery ook kan uitleef.
Die John Deere klere- en speelgoedreeks is by
die namPO Oesdag bekendgestel en het geweldige
belangstelling en goeie verkope ontlok. Dit
is nou teen mededingende pryse in die Senwes
Villages beskikbaar. Jou Village bestuurder
staan gereed om al jou vrae oor die nuwe klere-
en speelgoedreeks te beantwoord, so maak ‘n
draai by jou Village en wys jy is groen! S
>
29

30
••• SENWES villaGE
NAMPO deur ’n
groen bril gesien
Tydens die NAMPO Oesdag het
Senwes Village en John Deere die John Deere
R-reeks trekkers aan produsente beskikbaar gestel.
Dié trekker is ’n voortsetting van die 8030-reeks
trekkers, wat veral gewild is onder produsente vir
hul goeie petrolverbruik en betroubaarheid, met ’n
paar splinternuwe kenmerke wat bygevoeg is om die
R-reeks selfs meer imponerend te maak. S
’n Pa-en-seun-oomblik: Sias Groenewald
en Sias junior van Bothaville bestudeer
die binneruim van die nuwe John Deere
8320R.
John Deere gereed om te help:
Deon Govender en Stehan Cloete
van John Deere was gereed om
besoekers meer te vertel oor die
R-reeks.
as jy nuuskierig is oor wat die R-reeks trekkers so besonders maak, lees gerus die volledige
artikel wat in die eerste uitgawe van die Senwes Scenario verskyn het. Dit is ook op die
webwerf by www.senwes.co.za beskikbaar.
>
>>
Vir meer inligting oor John Deere se produkreeks, skakel
vir Willie Dietrechsen (Bemarkingsbestuurder: Senwes
Meganisasie) by (018) 464-7216 of stuur ’n e-pos na
willie.dietrechsen@senwes.co.za
www.senwes.co.za • Junie 2010

32 ••• SENWES GraiNliNK
Senwes Grainlink
help met graadprobleme
Die nat seisoen wat verby is, het ’n vermeerdering
van siektes en in sekere gevalle, graadprobleme, tot
gevolg gehad.
>
met DIe OngeWOne hOë ReënVal
Van DIe aFgelOPe SeISOen, het
BaIe PRODuSente PROBleme
OnDeRVInD met SIekteS, SOWel aS
WateR- en RYPSkaDe. aS geVOlg
hIeRVan, IS Van DIe gRaan Wat BY
DIe SIlO’S geleWeR IS, Van ’n laeR
gRaaD.
> TEKS: ElMARiE CRONJE
> FOTO’S: iNFOwORKS
Een van die siektes wat veral
vanjaar kop uitgesteek het, is diplodia kopvrot. Die
swam kan ook stamvrot op mielies veroorsaak.
wAT iS DiPlODiA?
“Diplodia kop- en stamvrot word veroorsaak deur
die swam Stenocarpella maydis. Dié organisme is
altyd in plantmateriaal teenwoordig en wanneer die
toestande gunstig is vir die organisme, kan dit kop-
of stamvrot veroorsaak,” verduidelik dr Bradley Flett
van die lnR-Igg in Potchefstroom.
Die organisme oorleef in mieliereste. met die
eerste reëns word spore vrygestel, wat dan die
stam of die koppe van die mielies besmet. Dié
besmettings kan dormant in die plantweefsel bly,
totdat die graan begin ryp word en/of die stamweefsel
begin oud word. Stamvrot gaan gewoonlik
gepaard met plante wat onder stremming was
gedurende die seisoen, terwyl kopvrot met vroeë
reën, stremming in die middel van die seisoen of
laat reën gepaard gaan.
“Dit is min dat jy stam- en kopvrot in een
seisoen kry. Stamvrot is ook grotendeels in die nuwe
kultivars uitgeteel deurdat plante sterker stamme
het en met die sterker stamme sien ’n mens nie die
stamvrot nie,” het Bradley vertel.
HOE KAN DiPlODiA BEHEER wORD?
Dit is baie moeilik om die voorkoms van diplodia te
www.senwes.co.za • Junie 2010

voorspel en dus is dit moeilik om voorkomend op te
tree. Volgens Bradley sal ’n goeie spuitprogram wel
’n effense vermindering van die uitbraak tot gevolg
hê, maar chemiese middels is nie juis effektief in
die bestryding van die siekte nie.
“Die beste manier om van die siekte ontslae te
raak, is om die bron van inokulum te verwyder, wat
in die mieliereste voorkom. Dit kan gedoen word
deur die stoppels in te ploeg of as weiding aan
te wend, of om dit te brand – maar dit is ’n baie
drastiese stap wat nie sommer gevolg moet word
nie.”
Wisselbou is ‘n belangrike praktyk wat help met
die bestryding van kopvrot en is een van die redes
waarom die siekte nie algemeen in die VSa voorkom
nie. Vir produsente wat minimum bewerking toepas,
is wisselbou van die uiterste belang in die beheer
van kopvrot.
Wanneer ’n produsent na wisselbou kyk as ’n
manier om die siekte te beheer, beveel Bradley aan
dat wisselbou met peulgewasse, soos sojabone
en grondbone, toegepas word. Wisselbou met
sonneblom is baie twyfelagtig, maar met koring
kan ’n mate van vermindering van diplodia kopvrot
voorkom.
Die gevaar bestaan egter dat wisselbou met
koring Gibberella kopvrot kan vermeerder, wat deur
‘n swam veroorsaak word wat by beide mielies en
koring voorkom.
In terme van kultivarkeuse is daar nie ’n kultivar
op die mark beskikbaar wat ten volle teen diplodia
bestand is nie. Daar is wel kultivars wat minder
geneig is om die siekte te kry. “Party kultivars wat
beter teen die siekte bestand is, se opbrengs is
Junie 2010 • www.senwes.co.za
SENWES GraiNliNK •••
gewoonlik laer, wat dit dus nie noodwendig ’n
produsent se eerste keuse maak nie,” het Bradley
vertel.
wAT VAN SENwES?
Volgens nic Schulenburg (assistent hoofbestuurder:
grainlink Bedryf) is die persentasie graad 2 en
graad 3 witmielies wat vanjaar by Senwes se
leweringspunte in ontvangs geneem is, effens hoër
as die langtermyn gemiddeld. “Die hoër aanbod
van graad 2 en graad 3 witmielies, tesame met die
groot aanbod, kan tot gevolg hê dat die prysdiskonto
tussen graad 1 en graad 2 al hoe groter kan word.
Die 2005/2006-seisoen was soortgelyk aan die
huidige seisoen en op daardie stadium was die
diskonto tussen grade so hoog soos R150 per ton,”
het nic gesê.
Senwes grainlink is deeglik bewus van die
moeilike omgewing waarin produsente tans boer,
wat vererger word deur die baie lae graanpryse.
gevolglik het grainlink die besluit geneem om
produsente, waar moontlik, te help om die
graad van mielies gelewer te verbeter. Indien ’n
aanpassing onder die sif gemaak kan word om die
totale persentasie gebrekkig binne ’n graad 1 se
spesifikasie te kry, is Senwes grainlink bereid om dit
te doen. Die keuse bly egter die produsent s’n.
Skakel gerus met die Bestuurder by jou naaste
leweringspunt vir die volle besonderhede van dié
opsie. S
>>
Senwes Grainlink
het besluit om
produsente, waar
moontlik, te help om
die graad van hul
mielies te verbeter.
Elmarie Cronje is die Redakteur van Senwes Scenario. Skakel
haar by (018) 468-2716 of stuur ’n e-pos aan elmarie@
infoworks.biz.
>
33

34
••• SENWES GraiNliNK
Silosakke: is dit die
moeite werd?
Senwes Grainlink bied jou verskillende
opbergingsopsies.
>
PRODuSente IS geReelD OP DIe
uItkYk VIR gOeDkOPeR manIeRe
Om gRaan OP te BeRg. DIe
aFgelOPe PaaR JaaR het SIlOSakke
’n OPSIe geWORD Wat DeuR
BaIe PRODuSente OORWeeg IS,
teenOOR DIe meeR kOnVenSIOnele
OPBeRgIng In SIlO’S.
Dit is egter nodig dat produsente
die twee opsies goed teen mekaar moet opweeg
voordat daar ’n besluit geneem word. goedkoop
koop is soms duur koop.
as ’n mens die verskillende kostestrukture
uiteensit, vergelyk dit soos volg:
Silosakke hantering Senwes hantering
koste van sak R4 200 geen koste
180 ton per sak R23 per ton geen koste
Inlaaimasjien (bagger) R109 000 geen koste
koste oor vyf jaar R11 per ton geen koste
uitlaaimasjien (de-bagger) R200 000 geen koste
koste oor vyf jaar R20 per ton geen koste
Totale hanteringskoste (geen
voorsiening vir rente)
Dieselverbruik 0,5 liter per ton @ R8 per liter =
R4 per ton
R54 per ton R33 per ton
Silosakke opbergingskoste Senwes opbergingskoste
arbeid en instandhouding van terrein R6 per ton geen koste
2% massaverlies weens vog/plaagdiere/
diefstal
> TEKS: NiC SCHulENBuRG
> FOTO’S: iNFOwORKS
40 ton @ R1 000 per ton =
R20 per ton
R65
geen koste
Totale koste R84 per ton R98 per ton
www.senwes.co.za • Junie 2010

Die uitlaai van graan word ook deur Senwes hanteer.
Die vraag moet gevra word of ’n besparing van R14
per ton per jaar die moeite werd is vir produsente
om in silosakke op te berg, indien die volgende in
ag geneem word:
• geen Safex-lewering, wat beteken dat die
produsent nie die inverse of ander geleenthede
op die termynbeurs benut nie.
• Die risiko op silosakke is hoog en ’n produk van
R2 miljoen word aan natuurelemente, plaagdiere
en diefstal blootgestel.
• Die natuur en weerpatrone bepaal wanneer en
hoe vinnig die produk uitgelaai kan word.
• Die gebruik van markinstrumente en dinamiese
bemarkingsprodukte word beperk.
• Die gebruik van kapitaaltoerusting – uitlaai
geskied dikwels in tye wanneer die boerderyaktiwiteite
die gebruik van alle trekkers en arbeid
benodig.
Junie 2010 • www.senwes.co.za
SENWES GraiNliNK •••
Volgens Senwes grainlink is dit nie werklik die
moeite werd om jouself, met al die risiko’s wat
reeds aan graanboerdery gekoppel word, ook aan
die bogenoemde risikofaktore bloot te stel vir ’n
besparing van R14 per ton per jaar* nie.
Plaas jou graan in die kundige en veilige hande
van Senwes grainlink, sodat jy kan fokus op jou
boerdery en jou naweke en vakansies kommervry
kan geniet, terwyl Senwes grainlink na jou
graanopberging omsien. S
* geen rente bereken.
>>
Nic Schulenburg is die Assistent Hoofbestuurder: Graanbedryf
by Senwes Grainlink. Skakel hom by (018) 632-4776
of stuur 'n e-pos na nic.schulenburg@senwes.co.za vir meer
inligting oor die silobedryf.
>> Vir meer inligting oor Senwes se silostrukture, lees ook die hoofstorie op bladsy 6, wat handel oor
die verskeie nuwe opbergingsopsies wat Senwes grainlink nou aan produsente bied.
>
35

36
••• SENWES GraiNliNK
Oorweeg
sonneblom
vir diversifikasie
>> uitdagings van hoso-
produksie
Die produksie van hoë oleïensuur sonneblom
word deur ligging en klimaat beïnvloed. Dus
sal die hOSO-kultivars nie orals ewe goed vaar
as tradisionele sonneblom nie. Daar mag ook
opbrengs verlaging wees in vergelyking met
tradi sionele sonneblom, maar die eienskappe in
aanvraag sal daartoe lei dat kopers noodwendig
’n premie sal betaal. hOSO bied dus aan
produsente die geleentheid om te diversifiseer
en hul inkom ste te verhoog.
’n kritiese massa hOSO is vir beide opberging
en verwerking nodig. Dit beteken dat ’n
groot volume per silogebied nodig is om die
sonneblom in ’n aparte buis op te berg en
iden titeits preser vering toe te pas. Produksie
en opberging moet verkieslik naby aan persmaatskappye
wees. groot oliepersers wil nie
graag identiteitspreservering op klein volumes
toepas nie, aangesien dit die normale prosesse
versteur.
>
SenWeS gRaInlInk IS tanS
BeSIg met ’n OnDeRSOek na DIe
leWenSVatBaaRheID Van DIe
gROOtSkaalSe aanPlantIng Van
hOë OleïenSuuR SOnneBlOmkultIVaRS
(hOSO) In SOmmIge Van
SenWeS Se PRODukSIegeBIeDe.
Die vraag na HOSO het intussen
onder olie-prosesseerders en kommersiële verbruikers
van olie toegeneem. Sonneblomprodusente wil
egter weet hoe die kultivars vaar in vergelyking met
hul konvensionele sonneblomkultivars. Daarom het
Senwes grainlink se Spesialiteitsprodukte-afdeling
’n hoë oleïensuur kultivar-evaluasie projek van
stapel gestuur om produsente in te lig oor hOSOverbouing
en die moontlikheid van vroeë marktoegang.
Dit is deel van ’n proses om diversifi kasie
in die sonneblommark te evalueer en vind plaas in
samewerking met Syngenta, agricol en Pannar.
www.senwes.co.za • Junie 2010

In ’n poging om produsente meer bewus te maak
van hOSO as ’n nismark, is demonstrasie-proewe op
geselekteerde plase in die omgewing van heilbron,
De Brug en kroonstad geplant. Produsenteinligtingsdae
is ook reeds by heilbron
en De Brug se proefpersele aangebied.
“Die projek vorm deel van Senwes se strategie
om as landboumaatskappy marktoegang vir land-
bou produkte en waardetoegevoegde dienste aan
sy klante te verskaf. Diversifikasie binne Senwes
se kernbesigheid behels die waardeontsluiting van
nismarkte vir graan en oliesade, soos hoë oleïensuur
sonneblom,” het mariana Purnell (Bestuurder:
Spesialiteitsprodukte, Senwes grainlink) gesê.
Die drie proefpersele is in mei 2010 gestroop
en die data word verwerk. Die olie moet ook
geanaliseer word. Sodra hierdie inligting beskikbaar
is, sal ’n terugvoersessie op kroonstad gehou word,
waar die resultate bekend gemaak sal word en
Junie 2010 • www.senwes.co.za
SENWES GraiNliNK •••
>> waarom is hoso in aanvraag?
hOSO is ’n produk wat ’n gesonder keuse
in die voedselbedryf bied. Dit kan suksesvol
gebruik word as ’n slaaisous en vir die diepbraai
van voedsel. hOSO het verskeie voordelige
eienskappe, soos ’n langer raklewe en
groter stabiliteit tydens braai. elders in die
wêreld is dit ook gesog vir die produksie van
biodiesel.
die pad vorentoe met belangstellende produsente
bespreek sal word.
hou die media dop vir meer inligting oor die
kroonstad inligtingsdag. S
Die HOSO-inligtingsdag wat naby De Brug aangebied is, het ’n paar belangstellende produsente gelok.
Hoë-oleïensuursonneblomkultivars
word op ’n
inligtingsdag
in die distrik
Bloemfontein
bekyk. Van links
is Mariana Purnell
(Bestuurder:
Spesia liteitsprodukte,
Senwes
Grainlink), John
Gossayn (pro du sent
van Viljoenskroon)
en wikus Boshoff
(Nasionale Bestuurder
van Syngentasaad)
wat die dag
bygewoon het.
>
37

38
••• aKTUEEl
’n Tyd vir alles –
ook om totsiens te sê
JOhan DIque, uItgetReDe
BeStuRenDe DIRekteuR Van
SenWeS, IS In lanDBOukRInge
BekenD aS OmDRaaI-SPeSIalIS. een
Van DIe gROOtSte uItDagIngS Wat
hY tOt nOg tOe aangePak het, WaS
Om SPanleIeR te WORD Van DIe
OmDRaaIPROSeS WaaRIn SenWeS
Van ’n kWYnenDe maatSkaPPY
OmVORm IS tOt ’n OnDeRnemIng
Wat geReeD IS VIR nOteRIng.
> TEKS & FOTO: ElMARiE CRONJE
Met hierdie suksesse agter
Senwes se naam, het Johan besluit om die tuig
neer te lê en plek te maak vir nuwe leierskap.
Senwes Scenario het met hom gesels oor sy
loopbaan by Senwes, hoe hy die toekoms sien en
wat die lewe nou vir hom inhou.
V: wat was vir jou die hoogtepunt van jou
loopbaan by Senwes?
A: my volle loopbaan by Senwes was ’n hoogtepunt.
Die maatskappy het oor die afgelope nege jaar so
dinamies verander – elke jaar, elke seisoen, elke era
>
was gekenmerk deur verandering. In 2001 het ek
by Senwes begin met ’n vuisvoos aandeleprys en ’n
landbougemeenskap wat geglo het Senwes is op sy
einde. Vandag staan die aandeleprys op R7,50. Dit
is ’n oomblik wat ek kan uitlig en ek vermoed dat dit
ook ’n hoogtepunt vir klante en aandeelhouers was
om te sien hoe hul belegging in Senwes gegroei het,
hoe dit veredel is en die dividende wat dit intussen
vir hulle opgelewer het.
V: Hoe sien jy Senwes se toekoms en wat dink
jy gaan in die volgende vyf jaar gebeur?
A: Volgens vooruitskouings en die geprojekteerde
huidige tendense, gaan daar teen 2030 ’n graantekort
van tussen 500 miljoen ton en 800 miljoen
ton in die wêreld wees. Dit is as huidige produksieoppervlaktes
en -opbrengste saam met die groei van
die bevolking geprojekteer word en is hoofsaaklik
in die geval van geelmielies. In die volgende vyf
na tien jaar sal daar dus ’n wesenlike belegging
in voedselproduksie moet wees, wat bete ken dat
Senwes en sy klante in die regte bedryf is.
ek sien dus ’n blink toekoms vir die somergraanprodusent
in Suid-afrika, hoewel hy sy uitdagings
gaan hê – daar is regeringsinmenging, ’n tekort aan
regeringsbeleid om die speelveld gelyk te maak
en daar sal ’n mate van vergryping plaasvind in
die grondhervormingsproses, maar uiteindelik sal
realiteit seëvier. graanprodusente se kundigheid
sal dan ’n gesogte kommoditeit wees en hulle sal
teruggelok word om te kom produseer sodat mense
www.senwes.co.za • Junie 2010

kan oorleef, soos wat tans in die lande noord van
ons gebeur.
as Senwes homself vir hierdie groeigeleenthede
en uitdagings posisioneer en fokus behou, sal die
maatskappy in die volgende vyf jaar verdubbel en
weer verdubbel.
V: Senwes het in Mei 2010 bekend gemaak dat
die proses van notering nou aangepak word.
wat is jou mening hieroor?
A: Die afgelope vier jaar is daar hard gewerk
om ’n noteerbare onderneming te bou. Senwes
het in 2005 ’n roetekaart van waardeontsluiting
uiteengesit wat sou eindig in ’n notering teen 2008.
Die ineenstorting van die wêreldekonomie het die
besluit uitgestel tot waar ons vandag is. notering is
nou die logiese volgende stap tot waardeontsluiting
en die aanduiding is dat dit ’n sukses sal wees.
Wat egter belangrik is, is dat Senwes na sy
klante omsien en sy klante diens. Senwes het
nie net produsente as klante nie, daar is ook
onder andere graanafnemers wat in ’n baie dinamiese
omgewing voortdurend mededingend
moet kan kompeteer. en ’n produsent hoef nie ’n
aandeelhouer te wees om goeie diens van Senwes
te verwag en te kry nie.
V: is die noteringspad die uiteindelike roete
wat landboumaatskappye sal moet loop
om suksesvol en relevant te bly binne die
veranderende wêreld van landbou?
A: Dit verskil van maatskappy tot maatskappy, maar
ek dink landboubesighede sal uiteindelik almal dié
voorbeeld moet volg, omdat daar twee realiteite
is waarby hulle nie sal verbykom nie. eerstens
sal die voortsetting van hul huidige strukture
strategiese probleme oplewer met kritiese massa
en mededingendheid. tweedens het die behoud
van beheerstrukture ’n beperkte lewe en het die
argitekte daarvan nie beplan vir die dag wanneer die
aandeelhouers begin aftree nie. Dit laat die vraag:
“waarnatoe dan?” en dit skep die probleem dat alle
aandeelhouers wat op pad daarheen hul aandele
moes verkoop dit teen ’n geweldige diskonto moes
doen, wat sy eie morele vraag skep.
V: Enige ligte oomblikke oor die afgelope nege
jaar wat by jou opkom?
A: Ja, daar was baie, maar een wat my sal
bybly is toe ons jare gelede besluit het om die
Potchefstroom winkel te sluit en terug te skuif na
die oorspronklike winkel. Dié winkel is in die verlede
Junie 2010 • www.senwes.co.za
aKTUEEl •••
gebou en bevoorraad as ’n klein kruidenierswarehandelswinkel.
Dit het amper soos ’n Pick n Pay
gelyk, maar die konsep het nie gewerk nie. Daarom
het ons besluit om die gebou te sluit en te verkoop
en die winkel terug te skuif na die ou koöperasietak
toe.
’n Redelike bejaarde produsent bel my toe hy
die nuus kry van die winkel wat gaan sluit en vertel
van die wonderlike inkopie-ervaring wat hy en sy
vrou elke maand teen maandeinde by die winkel
ervaar, want daar is niemand in die gange wat in
hul pad is nie, hulle kan lekker rondloop in hierdie
fantastiese winkel, wat lugverkoeling en alles het;
hulle kan die waentjies vol laai en as hulle voor by
die betaalpunt kom, staan hulle ook nie in ’n tou
om te betaal nie. toe sê ek vir hom: “Dankie, oom.
Jy het jou vraag oor hoekom ek die winkel sluit, self
geantwoord!”
V: waarom het jy besluit om jou baadjie as
Besturende Direkteur op te hang?
A: my vertoef by Senwes verteenwoordig ’n
bepaalde era. Dit het begin by die omdraai van die
maatskappy en is voortgesit met die skoonmaak
van die portefeulje. Dit het die implementering van
’n groeistrategie ingesluit, sowel as transformasie
vir die personeel, die Direksie en aandeelhouers.
Daar was ook ’n bemagtigingstransaksie. Dit is
opgevolg met die verdubbeling van Senwes se
winsgewendheid en die aflewering van ’n noteerbare
maatskappy oor ’n tydperk van nege jaar.
Daar is nou binne die opmaak van die Senwes
portefeulje, die sukses wat die maatskappy bereik
het en die platform waarop die maatskappy nou
staan, geen rede waarom nuwe leierskap nie ’n
reuse-sukses daarvan kan maak nie. ek het gevoel
ek sluit liewer my loopbaan by Senwes hier af.
Johan se toekomsplanne sluit ’n kombinasie van
geleenthede in. Volgens hom sal hy wel binne
landbou en agri-besigheid bly, want dit is wat hy
ken, maar sy onmiddellike planne is om te ontspan
en aandag te gee aan ’n paar projekte in sy
persoonlike hoedanigheid.
Die besturende direkteur-pos word tans deur
Francois Strydom, Direkteur: Bedryf, volgestaan,
totdat ’n finale aankondiging oor Johan se opvolger
gemaak word. S
>>
Elmarie Cronje is die Redakteur van Senwes Scenario. Skakel
haar by (018) 468-2716 of stuur ’n e-pos aan elmarie@
infoworks.biz.
>
39

40
••• lEEFSTyl •• liFESTylE
Varsgebakte
roosmarynbrood
Dié heerlike brood is vinnig om te maak en heerlik
saam met sop.
500 g bruismeel
500 ml gewone joghurt
50 ml olyfolie
5 ml sout
swartpeper
3 takkies roosmaryn, gekap of
10 ml gedroogde roosmaryn
1. Voorverhit die oond tot 180˚c.
2. meng al die bestanddele saam in ’n groot
mengbak, meng goed om ’n sagte deeg te vorm.
3. Vorm die deeg sodat dit in ’n gesmeerde
medium broodpan pas.
4. Strooi gekapte roosmaryn oor en bak vir 1 uur.
5. Verwyder uit die pan en laat dit ’n bietjie afkoel
voordat jy dit sny.
• ander variasies: Vervang die joghurt met bier of
karringmelk. Voeg kaas, songedroogde tamaties,
olywe of gebraaide uie by die mengsel. S
Bron: http://blogs.food24.com/BiTSoFcareY/
>> vir die fliekvlooie
invictus
morgan Freeman, matt Damon,
marguerite Wheatley, tony kgoroge
met die Sokkerwêreldbeker-toernooi
wat tans uitwoed in ons land, is dié rolprent
’n lekker wandeling langs onthou
se paaie van die 1995 Wêreldbekerrugbytoernooi.
Regisseur clint eastwood kyk diep in die hart
van ons land en bied die verhaal voor en agter die
skerms van die rugbytoernooi met deernis aan. Die
rolprent vertel die verhaal van ’n proses van nasiebou
waarvan die meeste Suid-afrikaners skaars bewus
was, maar wat in John carlin se boek Playing
>
>> op die boekrak
GOD IN DIE SIRKEL deur
verskeie outeurs
niemand hoef dit te sê nie.
Die tekens is daar; duidelik
en onteenseglik. Ons leef in
’n wêreld wat tot die dood
toe siek is, wat boonop skrikwekkend
ontspoor het en teen ’n
duiseling wek kende vaart op die
afgrond afstuur...
Daar is maar één uitkoms, één hoop op redding:
tydige omdraai en terugkeer na die Bron, wat die
heelal in die holte van Sy hand hou en dit soms net
liggies skud...
Die pad terug noem ons “herle wing” en God in
die sirkel karteer dié pad en rig die padtekens op
aan die hand van die Skrif en met voorbeelde van
wonders wat god in die verlede gedoen het. Outeurs
sluit in: Willem Badenhorst, Dirkie van der Spuy,
elza meyer en Bennie mostert. S
>> weggeeprys
Sms BOOKS + jou naam + die antwoord + jou e-pos
adres na 35010 en staan ’n kans om ’n eksemplaar
te wen. Kompetisie sluit 30 Julie 2010. ’n Sms kos
R3. Terme en voorwaardes geld.
Vraag: Wat word die pad terug genoem?
Beskikbaar by Softserve christelike boekwinkel in klerksdorp.
tel: (018) 468-4777.
the enemy in detail beskryf is: President
nelson mandela se kontak agter die
skerms met die destydse Springbokrugbykaptein
François Pienaar oor sport
se potensiaal om ’n erg verdeelde land
te verenig tydens die rugbytoernooi.
Die rugbytonele word realisties uitge
beeld en Freeman en Damon was
goeie keuses vir die rolle van mandela
en Pienaar. en ai, dit is lekker om weer daardie
laaste skepskop van Joel Stransky (gespeel deur
eastwood se seun) te sien en te besef ons was die
kampioene. S
Dié rubriek word gedoen in samewerking met movies4u in
Wilkoppies, klerksdorp. tel: (018) 468-4148.
www.senwes.co.za • Junie 2010

S okker is nie vir sissies...
Die Sokkerwêreldbeker het wel
’n nederige begin in 1930 gehad, maar vandag
volg miljoene mense die toernooi wat elke vier
jaar plaasvind. tydens die vorige Wêreldbeker wat
in 2006 in Duitsland gehou is, het 715,1 miljoen
mense na die eindstryd gekyk.
nou is dit eindelik hier ná jare se beplanning en
spanning. as jy teen dié tyd nog nie in die stroom
van opwin ding gespring het en meegevoer is deur
die euforie nie, dan is dit nou tyd om jou landsvlaggie
op jou motorlugdraad te installeer en jou kennis
van sokkerreëls op te skerp.
Sokker is in Suid-afrika tradisioneel ’n swart
sport, maar rugbykykers weet darem teen dié tyd,
ná die Super14 se finaal in die Orlandostadion in
Soweto, hoe doofheid ’n mens kan tref as jy langs
’n vuvuzelablaser sit (daardie instrument wat klink
soos ’n blêrrende bok op pad na die slagpale).
Die meeste rugbykykers is gewoonlik die beste
skeidsregters, maar tydens die Sokkerwêreldbeker
kan jou sokkerkennis jou dalk in die verleentheid
bring. as jou kennis dus so ver as die vuvuzela strek,
sal die volgende paar punte jou dalk help:
Onkantspel: wanneer ’n speler op die aanval
die bal na ’n ondersteunende speler skop, moet
Find your June
joie de vivre
SPECiAl TREAT FOR FATHERS
During June, fathers can enjoy an absolute Father’s
Day at Danika Spa, with an absolute men’s facial
and absolute men’s backpack. this special includes
a complimentary light breakfast OR light lunch. all
this for only R580!
ESPECiAlly FOR THE yOuTHFul
Revive your youth this month with our Basalt Stone
Deep Relief Pedicure, while enjoying a steaming cup
of hot chocolate with cream, marshmallows on top
and a chocolate eclaire, for only R180!
How to avoid razor cuts
One of the disadvantages of shaving is getting burns
or nicks from the razor. First, always ensure that
your blade is suitably sharp. Only apply the pressure
you need and no more. use cold water when wash-
Junie 2010 • www.senwes.co.za
••• liFESTylE •• lEEFSTyl •••
daar tussen die ondersteunende speler en die
oppone rende spelers se doelhok ten minste twee
spelers van die opposisiespan wees.
Oortredings en vuilspel: Daar is ’n verskil tussen
die blote oortreding van ’n reël en vuilspel. ’n
Oortreding is waar ’n speler byvoorbeeld probeer om
die bal by sy opponent af te neem en hy hom dan
per ongeluk in die proses skop of stamp. Wanneer
’n speler doelbewus ’n opponent skop of stamp,
word dit as vuilspel geklassifiseer. afhangende van
die erns van die oortreding of die vuilspel kan die
skeidsregter die oortreder ’n geel- of rooikaart gee,
sowel as ’n vry- of strafskop.
’n Speler verlaat eers die veld wanneer hy sy
tweede geelkaart in ’n wedstryd kry. anders as in
rugby teken die skeidsregter met die eerste oortreding
slegs die geelkaart aan, maar met die tweede
oortreding haal hy ’n geelkaart én ’n rooikaart uit en
die speler moet dan die veld permanent verlaat.
maar maak nie saak as jy steeds nie ’n snars
verstaan nie, kyk darem ten minste net een wedstryd
van Bafana Bafana. Jy kry dalk net respek vir ’n
sokkerspeler wat elke wedstryd 11 km hardloop. S
Bron: hein Venter – sokkerentoesias
His heritage to his children wasn’t
words or possessions, but an
unspoken treasure, the treasure of his
example as a man and a father.
>> competition
SmS the word YOuth + your name + surname
+ email address + telephone number to 071
625 9574 and stand a chance to win a Sweet
Sixteen Package for you and five friends, to the
value of R3 600. closing date is 15 July 2010
– terms and conditions apply. to find out more
about the Sweet Sixteen Package, please call
(018) 468-3849.
ing off your shaving cream and dry your face well.
use a moisturising lotion over the area where you
have shaved once finished – this will help soothe the
skin. come to Danika Spa garden Penny for our
mary cohr Soothing aftershave for men – only R320.
>
41

8035BD_FL_1 Graanprysrisikobestuur:
ViR DiE JONGSPAN
iNSKRywiNGSVORM
NAAM EN VAN:
OuDERDOM:
TEl:
VERSKillE:
1.
2.
3.
4.
5.
Vra vir Frans
www.franslyons.co.za
••• liFESTylE •• lEEFSTyl •••
Wen ’n CD van Nedine Blom!
meRk DIe VYF
VeRSkIlle
tuSSen DIe tWee
OnDeRStaanDe
PRentJIeS Van
neDIne BlOm,
StuuR JOu
antWOORDe
aan SenweS
Scenario en JY
Staan ’n kanS
Om een Van
DRIe neDIne
SuPercool
cD’S, Wat DeuR
neDIne SelF
OnDeRteken IS,
te Wen!
Sluitingsdatum: 31 Julie 2010
Pos jou inskrywing na:
Postnet Suite 32, Pirvaatsak X10, Flamwood, 2572
Vir aandag: elizma myburgh
Verbeter jou “gut feel”?
Kry die beste resultaat
43

44
••• FEi TE & FaBElS
WOnDeR JY SOmS
OOR DIe WaaRheID
Van lanDBOugeRIgte
InlIgtIng Wat In DIe
meDIa OORVeRtel WORD?
OF IS DaaR IetS Wat JOu
lankal Pla Wat VeRBanD
hOu met DIe PRaktIeSe
SY Van DIe lanDBOu?
In hIeRDIe VRaag-enantWOORD
RuBRIek BIeD
SenweS Scenario JOu
DIe geleentheID Om
JOu VRae aan kenneRS
OP elke geBIeD Van
DIe lanDBOu te RIg.
VanDeeSmaanD kYk OnS
na DIe ROl Wat lekke
VIR Vee In JOu BOeRDeRY
mOet SPeel.
Om te lek of nie?
VRAAG
is dit werklik nodig om lekke aan my diere te voer en indien wel, wanneer
moet ek dit toedien?
ANTwOORD
lekke word gegee om nutriënttekorte wat in
die weiding voorkom en diereproduksie nadelig
beïnvloed, aan te vul. hierdie nutriënttekorte
is verskillend in die onderskeie landstreke.
normaalweg word die voedingstof wat ’n primêre
tekort is, aangevul.
Die produksievlak van die diere bepaal hul
behoefte aan nutriënte. Droë, nie-dragtige diere
en vroeg-dragtige diere se voedingsbehoeftes is
>
die laagste, gevolg deur laat-dragtige diere, met
lakterende diere wat die hoogste nutriëntbehoefte
het.
tydens die verskillende seisoene is daar ook
verskillende nutriënte wat beperkend raak. Oor
die algemeen is Suid-afrika se weidings arm
aan fosfor. Fosfor is ’n noodsaaklike mineraal in
verskeie hormone, melk en die energiesisteem
in die liggaam. Dit word gewoonlik gedurende die
somermaande met ’n fosfaatlek aangevul.
alle landbouvrae wat ingestuur word sal sover moontlik beantwoord word. Senwes behou hom egter
die reg voor om voorkeur te gee aan relevante vrae.
www.senwes.co.za • Junie 2010

8035BD_FL_4
wat is ’n primêre
nutriënttekort?
’n Primêre nutriënttekort
word gedefinieer as
die nutriënt wat eerste
beperkend raak, of waarvan
daar eerste ‘n tekort
ondervind word.
hoewel die fosfaatinhoud van die weiding
gedurende die winter steeds laag is, is die behoefte
van diere laer en ru-proteïene is dan gewoonlik
die primêre tekort. Ru-proteïene is duur om aan
diere te voorsien; daarom word daar vir herkouers
staatgemaak op nie-proteïenbronne (nPn), soos
ureum. nPn-bronne verskaf slegs stikstof aan die
dier. By herkouers benut die mikrobes in die rumen
die stikstof. Sodoende verteer die mikrobes die
weiding beter en verskaf proteïene aan die diere
wanneer hulle saam met die voer uit die rumen
vloei en verteer word in die laer deel van die
spysverteringstelsel.
Dit is soms ook nodig om energie aan te vul,
veral by diere met hoë voedingsbehoeftes en tydens
periodes wat die nutriëntvoorsiening van die weiding
laag is. Dit geld veral vir lakterende en groeiende
diere.
lekke word gewoonlik saamgestel om hierdie
nutriënttekorte aan te vul en kan in drie breë
groepe ingedeel word, naamlik: mineraallekke,
proteïenlekke en produksielekke. as duimreël
word mineraallekke, wat hoofsaaklik daarop
gemik is om fosfaat aan te vul, gedurende die
somermaande voorsien. Proteïenlekke word in die
wintermaande aan volwasse, dragtige, droë diere,
asook gespeende diere voorsien. Produksielekke
word gedurende die wintermaande voorsien aan
lakterende diere en diere wat die produsent wil hê
>>
FEi TE & FaBElS •••
Suid-Afrika se weidings is oor die algemeen arm aan
fosfor.
moet groei. ander minerale word as ’n reël by klaar-
gemengde lekke gevoeg sodat die meeste minerale
waaraan daar ’n tekort mag wees, aangevul kan
word.
Deur die regte lek op die regte tyd te voorsien,
kan die produksie van die kudde aansienlik verhoog
word. Die verhoging in produksie kan gemeet word
aan ’n hoër kalfpersentasie, swaarder kalwers
en die verbeterde kondisie van die produserende
diere. hierdie verhoging in produksie betaal meestal
heelwat meer as die koste wat aangegaan is om die
lek te voorsien.
let asseblief daarop dat bogenoemde slegs breë
riglyne is en van streek tot streek en ook tussen
produsente binne streke kan verskil. S
Het jy hierdie artikel
geniet?
lees ook die artikel oor
winsgewende vleisproduksie op
bladsy 10.
Hierdie vraag is deur Izak du Plessis (Senior Spesialis: Diere -
produksie) by Senwes Landboudienste, beantwoord. Skakel
Izak by (056) 212-4241 of stuur ‘n e-pos aan izak.duplessis@
senwes.co.za vir meer inligting oor lekke.
>> loop jy en tob oor iets, maar weet nie wie om te vra nie? Stuur jou vraag aan
elmarie@infoworks.biz en Senwes Scenario sal dit vir jou beantwoord.
Mieliebemarking: Wat is die beste opsie
vir elk van die volgende 25 jaar?
Vra vir Frans
www.franslyons.co.za Kry die beste resultaat
45

46
••• Ko lliG op jaco SWarT
Beplan,
bepeins
en wees
betrokke
Wat IS DIt Wat JOngBOeRe
In Staat Stel Om met lae
PRYSe, OngunStIge WeeR en
OnVRIenDelIke RegeRIngSBeleID
SteeDS ’n SukSeSVOlle BOeRDeRY
te BeDRYF? In DIe SWaRt-FamIlIe Se
geVal, IS DIVeRSIFIkaSIe een Van
DIe gOue BegInSelS en – SPeSIFIek
VIR JacO SWaRt – IS haaRFYn
BePlannIng DIe BegInSel Wat
DIe Wa DeuR DIe DRIF tRek.
> TEKS & FOTO’S: ElMARiE CRONJE
As een van die finaliste van die
Vrystaat landbou Jongboer van die Jaar-kompetisie,
is Jaco Swart een van ’n uitgelese groepie jongboere
wat met ’n liefde vir boerdery grootgeword het en
steeds, ten spyte van geweldige uitdagings – daarin
slaag om ’n boerdery te bou waarop ’n mens kan
trots wees.
>
gansvlei Boerdery in die Vredefort-omgewing is
egter nie net sy liefde nie, maar ook dié van sy
broer, RJ. met Jaco se voorliefde vir die saaigedeelte
van boer, was dit nie ’n moeilike besluit vir hom
om die boerdery se veefaktor, wat uit Bonsmaras
en merino skape bestaan, aan sy broer oor te laat
nie. Die saaiboerdery, wat by die 2 000 hektaar
beslaan, hou hom besig genoeg. hy is egter wel
betrokke by die vee as ’n landskaap beoordelaar en
was die afgelope drie jaar keurder op die landskaap
nasionale Veiling.
Jaco is nie een van die jongboere wat na skool
eers verder gestudeer het nie en het sy kennis op ’n
praktiese manier opgedoen terwyl hy saam met sy
pa, koos, geboer het. koos is steeds ’n belangrike
deel van die boerdery en help sy twee seuns om
gansvlei winsgewend te hou. “ek het maar deur die
jare my ondervinding opgedoen en baie by my pa
geleer,” het Jaco vertel.
GEwASSE GROEi NiE NET NiE
mielies, sorghum, grondbone, sojabone en sonneblom
is van die gewasse wat Jaco in sy boerdery
verbou en wisselbou is ’n beginsel waarin hy vas glo
en wat vir hom goed werk.
www.senwes.co.za • Junie 2010

“ek plant nooit dieselfde gewas twee keer na mekaar
op ’n land nie. Dit help om my gronde gesond
te hou. Op hoë potensiaal gronde sal ek vir twee
jaar mielies plant, gevolg met grondbone die jaar
daarna. Die laer potensiaal lande word gewoonlik
geplant met sojabone en sonneblom, wat met
sorghum gewissel word,” het Jaco vertel. So ’n
benadering help natuurlik ook om jou risiko binne
die boerdery te versprei.
gewasbeplanning is iets wat Jaco met die presisie
van ’n rekenmeester benader. “ek kyk vanjaar
byvoorbeeld net na gewasse wat ek met kontrakte
kan plant, aangesien die pryse laag is,” vertel hy.
gewoonlik begin Jaco met sy beplanning deur te kyk
waar daar ’n oorskot in die mark is en wat verder in
die mark aangaan.
nadat hy die oorskot bepaal het, kyk Jaco na
watter markruimte vir elke gewas beskikbaar is en
watter gewas winsgewend volgens die langtermyngemiddeld
en kontrakte geplant kan word. Daarom
sal hy moontlik vanjaar nie mielies plant nie en
eerder sy lande wat mielies moes dra, rus.
“Ek sal nie my
kinders dwing
om te boer
nie, maar my
kinders het
reeds ’n liefde
vir boerdery
ontwikkel. Om ’n
seun te hê wat
wil boer, is ’n
voorreg."
Jaco Swart saam
met sy gesin in
hul tuin. Sy vrou,
Maretha en drie
kinders (van links)
JP, Esri en lizé-Mari
is by hom.
Junie 2010 • www.senwes.co.za
Ko lliG op jaco SWarT •••
hierdie werksvloei word gevolg met ’n ondersoek
na watter lande Jaco beskikbaar het en watter
gewasse, ingevolge sy wisselboustelsel, op watter
lande geplant kan word. Dan word daar gekyk na
kontantvloei en watter gewasse volgens sy begroting
winsgewend geplant kan word. Wanneer die rekenmeester
in Jaco tevrede is, gaan die produsent in
hom eers oor tot aksie.
wiSSElBOu EN BEwERKiNG
Jaco het ’n voorliefde vir bewaringsbewerking en
plant met geenbewerking planters. hy het ook deur
die jare besluit om yler te plant, aangesien dit die
droogterisiko beperk en minder saad aangekoop
hoef te word. Die kunsmis- en saadtoediening
varieer gelyk staande aan die potensiaal van die
grond waarop geplant word.
“Vir bemarkingsdoeleindes glo ek in voorseisoenkontrakte.
met mielies en sonneblom, maak ek ook
van insetversekering gebruik,” het Jaco verder vertel.
vervolg op bladsy 48
SENWES Scenario
47

48
••• Ko lliG op jaco SWarT
Beplan, bepeins en wees betrokke
vervolg van bladsy 47
Om proewe te plant is natuurlik ’n manier om te
sien wat in jou eie distrik kan werk, al dan nie en
Jaco glo ook om hierdie rede in die waarde van
proewe. Die jaarlikse groendag, ’n ou gunsteling
in hierdie geweste, word deur hom gereël en is,
volgens hom, die ideale geleentheid vir produsente
om inligting te deel, iets wat meer sal moet gebeur
soos wat produsente leer om saam te staan.
MEGANiSASiEBESTuuR ’N luuKSE
Vir Jaco is meganisasie ’n deel van sy boerdery wat
by sy behoeftes moet aanpas en dus volg hy nie ’n
spesifieke meganisasieplan nie. “as ek iets nodig
het, sal ek dit gaan koop,” het hy gesê. In sy stoor
staan daar ook ’n paar implemente wat hy sommer
self aanmekaar geslaan het om in sy behoeftes te
voorsien.
Jaco het ’n voorliefde vir John Deere en vertel
van ’n 1968-model trekker wat steeds in ’n werkende
kondisie in sy stoor gevind kan word. “John Deere
is die tegnologie ver voor en hoewel dit duur is om
groen te koop, sukkel ’n mens nie om onderdele te
kry nie,” het hy gesê.
DiE FAMiliE EN ARBEiD
Die Swart-familie bestuur werklik ’n familiebesig heid.
Jaco se ma, ester, hanteer die kontrakte van die 16
algemene werkers wat help met beide die saai- en
veeboerdery en volgens ’n inklokstelsel werk.
>
RESEP ViR SuKSES
Om positief te wees, is een van die dinge wat Jaco
as raad vir ander jongboere sal aanbied. “as jy opstaan
en negatief is, kry jy nie gedoen wat jy moet
nie,” het hy gesê. Verder beveel hy jongboere aan
om hul organisasies te ondersteun, betrokke te
wees en alle uitdagings in geloof aan te pak. “gaan
vir ’n halfvol glas en moenie dat mense wat jou
kritiseer, jou afsit nie,” het hy gesê.
as iemand wat hou van beplan, glo hy ook dat jy
’n besluit goed moet deurdink, “maar moenie bang
wees om ’n kans te vat nie”. hy het byvoorbeeld
’n kans gevat in sy boerdery toe hy besluit het om
uit te brei. na deeglike beplanning en grafieke vol
inligting, was hy steeds nie seker of dit sou werk nie,
maar het besluit om die risiko te loop en vandag is
hy nie ’n oomblik spyt nie.
GESiNSTyD
Jaco is getroud met maretha en het drie blondekopkinders,
lizé-mari (6), esri (4) en JP (2). “ek sal nie
my kinders dwing om te boer nie, maar my kinders
het reeds ’n liefde vir boerdery ontwikkel. Om ’n
seun te hê wat wil boer, is ’n voorreg,” het Jaco
vertel. “Wat ek wel sal wil doen, is om my kinders
finansiële bestuur te leer, dit is belangrik.”
BETROKKE By lANDBOu
“georganiseerde landbou bied aan produsente ’n
Skape vorm deel van Gansvlei Boerdery se veefaktor.
www.senwes.co.za • Junie 2010

spreekbuis om probleme aan te spreek. Ons kan
nie een-een met die regering praat nie, maar deur
middel van georganiseerde landbou het ons ’n weg
na die regering,” verduidelik Jaco sy siening van
georganiseerde landbou – en dit is ook duidelik
dat hy hierdie woorde glo uit sy betrokkenheid by
georganiseerde landbou. In die area waar Jaco boer,
het jongboere oor die afgelope paar jaar veel meer
betrokke geraak by hul boerevereniging en, volgens
Jaco, beweeg hulle terug na die basics van boerdery
– deur middel van die aanplant van proewe, die reël
van inligtingsdae en die deel van inligting.
“as die boereverenigings nie aktief is nie, gaan
die hoofstroom tot niet gaan,” som Jaco sy gevoel
oor georganiseerde landbou op. Dan raak hy ’n
sensitiewe punt aan en vertel dat statistieke bewys
dat produsente wat nie aan georganiseerde landbou
behoort nie, hulself meer oopstel vir plaasaanvalle,
omdat hulle so geïsoleerd is.
Jaco is tans ondervoorsitter van Wonderheuwel
Boerevereni ging. Verder dien hy op die agriforum vir
die nwathe- en mochachagebiede. hy help ook met
die patrollies, in samewerking met Vrystaat landbou
se veiligheidsplan.
“Vir my is Senwes die slagaar van
’n boerdery in die Vrystaat.”
SENwES, KOMPETiSiES EN MEER
as Senwes klant is Jaco dikwels by die Village, waar
hy onderdele vir sy John Deere’s en ook algemene
aankope doen. “Vir my is Senwes die slagaar van
’n boerdery in die Vrystaat,” het hy gesê. hy sal
egter graag wil sien dat die maatskappy die inisiatief
neem om meer by navorsing en ontwikkeling van
graanprodukte betrok ke te raak.
“ek lees dat Suid-afrikaanse produsente teen
2050 dubbel sal moet produseer as wat nou geproduseer
word, maar hoe word die oorskot weggewerk
tot dán?”
as ’n finalis in die Vrystaat landbou Jongboer
van die Jaar-kompetisie, was dié kompetisie vir
hom ’n goeie ondervinding en “dit was lekker om
genomineer te word”. Sy toekomsplanne sluit egter
nie nog ’n kompetisie in nie.
en sy drome vir landbou in Suid-afrika? “Dit sal
vir my lekker wees om oor so 15 na 20 jaar dubbeld
soveel graan te kan produseer, om te sien dat pro-
Junie 2010 • www.senwes.co.za
>>
Ko lliG op jaco SWarT •••
Saaiboerdery maak die grootste persentasie van
Gans vlei Boerdery uit.
Jaco pas sy meganisasie-masjinerie self aan om in sy
boerdery vir hom te werk.
du sente hul maksimum opbrengste kan behaal en
daar genoeg bemarkingsgeleenthede daarvoor is.
laastens sal ek graag wil hê dat boerdery ’n bietjie
gesonder kan word en jou winsgewendheid slegs
bepaal sal word deur hoe hard jy werk.”
groot drome, inderdaad. S
Elmarie Cronje is die Redakteur van Senwes Scenario. Vir meer
inligting, skakel haar by (018) 468-2716 of stuur ’n e-pos
aan elmarie@infoworks.biz
>
49

50
••• SENWES crEDi T
VYF wenners,
VYF pryse…
verseker!
met VanJaaR Se SenWeS R1 mIl -
JOen-kOmPetISIe, WaS DIt nIe net
DIe VYF FInalISte Wat geWen het
nIe, maaR OOk hul gemeen SkaPPe.
elke FInalIS kOn ’n gemeen SkaPS -
ORganISaSIe Van SY keuSe nOmIneeR,
Wat R60 000 aS ’n SkenkIng
BY SenWeS OntVang het.
R500 000
Coenie en Tanya van
den Berg van Viljoenskroon.
R250 000
Jimmy en Petra Henning
van Oberholzer.
coenie van den Berg, wat die groot kontantprys van
R500 000 gewen het, het vertel dat hy dit eers nie
kon glo toe hy die oproep van Senwes ontvang het
om te sê dat hy een van die finaliste was nie. hy
vertel dat ’n vriend van hom dikwels sulke grappe
oor die foon maak, daarom was hy skepties. “Dit
het steeds nog nie regtig ingesink nie,” het hy gesê.
Die vyf gemeenskaporganisasies wat elk ’n
skenking ontvang het, was die abraham kriel
>
louis en Mietz Claasen
van Koppies,
saam met hul dogter,
Carolien.
Die voormalige Suid-Afrikaanse snelbouler, Fanie de
Vil liers, was die seremoniemeester tydens die R1 miljoen-kompetisietrekking.
Hy het die gehoor vermaak
met staaltjies uit sy krieketdae. By Fanie is Francois
Strydom (waarnemende Besturende Direkteur: Senwes,
links) en Japie Grobler (Voorsitter: Senwes).
Die vyf finaliste se groot oomblik
het op 9 Junie 2010 aangebreek, toe elkeen tydens
’n funksie by die Rio casino in klerksdorp ’n nommer
moes trek om te bepaal watter een van die vyf
kontantpryse teen sy somerproduksierekening teruggeskryf
gaan word. Die uiteinde van die trekking was
soos volg:
R125 000
R75 000
Alfonso en liza Visser
van Hartswater.
R50 000
Derek en Elize Grobbe
laar van Oden daalsrus
kinderhuis in Potchefstroom, die tOgg Interkerklike
Jeugorganisasie in die Vaalhartsskema, die mIlO
Interkerklike Welsynsorganisasie op allanridge, die
Sasolburg Jeugsorgsentrum en die Viljoenskroon
Sentrum vir Bejaardes.
Die 2010/2011-kompetisie is tydens vanjaar
se funksie aangekondig. Senwes produsente met
somerproduksierekeninge kwalifiseer outomaties vir
die kompetisie. S
www.senwes.co.za • Junie 2010

Om klante gelukkig te
hou, verg toewyding
JOhan meIRIng Se tItel IS ’n
mOnDVOl – aS DIe BeStuuRDeR
Van Be SIg heIDSOntWIkkelIng
BY SenWeS cReDIt IS hY OnDeR
anDeRe VeR ant WOORDelIk VIR DIe
aFDelIng Se BemaRkIng en OOk Om
SekeR te maak Dat SenWeS cReDIt
Se klanteBaSIS JaaRlIkS gROeI en
DIe klante Wat ReeDS BY SenWeS
IS, gelukkIg BlY.
Maar dit is nie eintlik waarom
Senwes Scenario met Johan gesels het nie. as
Bestuurder van die Sleutelrekeningbestuurders by
Senwes, wou ons meer uitvind oor die definisie van
’n goeie sleutelrekeningbestuurder.
Johan se definisie lig die volgende eienskappe uit:
• kliëntgeoriën teerd;
• goeie diens lewe ring;
• ekstrovert;
• Betroubaar en lojaal;
• goeie oorredings vermoë; en
• moet nie die horlosie dophou nie.
In die volgende paar uitgawes gaan Senwes
Junie 2010 • www.senwes.co.za
Scenario die sewe
sleutel rekeningbestuurders
by
Senwes credit uitvra
en uitvind hoe goed
hulle aan hierdie vereistes
voldoen. S
Kry krediet vir die komende seisoen
Die huidige lae prysvlakke van veral mielies en
die laer graad mielies wat in sommige gebiede
gestroop word, kan tot gevolg hê dat produsente
kontantvloeiprobleme ondervind en dat die
besluit om te plant in die komende seisoen ’n
moeilike een gaan wees om te neem. Senwes
credit is egter daar om die produsente met hul
kredietbesluit en kontant vloeibegrotings by te
staan.
“Produsente moet self die besluit om te plant,
of nie, neem en is dan welkom om met Senwes
credit oor krediet in gesprek te tree. Ons is hier
••• SENWES crEDi T •••
lees
meer
Ontmoet die eerste
twee Senwes credit
sleutelrekeningbestuurders
in die volgende uitgawe
van Senwes Scenario,
wat in augustus
verskyn.
>> wat is ’n sleutelrekening -
bestuurder?
Johan Meiring
’n Sleutelrekeningbestuurder is iemand wat
spesialiseer in die daarstel, behoud en bevordering
van klanteverhoudings. Dit is belangrik dat
hulle goeie verteenwoordigers van die maatskappy
moet wees, wat ’n positiewe beeld
uitdra en die produkte wat hulle verkoop, sowel
as hul klante, op die punte van hul vingers ken.
in klerksdorp by Senwes se hoofkantoor, of is
deur middel van plaasbesoeke tot produsente se
beskik king,” het gerrit van Zyl (hoofbestuurder:
Senwes credit) gesê. Senwes credit oorweeg
elke aansoek aan hand van die produsent se
individuele situasie en beskik oor ’n volledige
produkreeks wat die finan siering van fisiese graan
en/of finansiële instrumente insluit.
Indien jy belangstel om met Senwes credit oor
krediet te gesels, kan jy hulle direk by (018) 464-
7800 skakel, of met die Senwes verteenwoordiger
in jou gebied kontak maak. S
>
51

52
••• ToEKomSBliK
Die bio-ekonomie
van môre
> TEKS: JANDiRK ENGElBRECHT
Alle lewende organismes – vanaf
die eenvoudigste tot die mees gesofistikeerde –
beskik oor ’n genetiese kode wat bepaal presies
watter eienskappe dit sal hê. Deur genetiese
inge nieurs wetenskap (’n gereedskapstuk van biotegnologie)
te gebruik, kan wetenskaplikes die
voordelige eienskappe in terme van bykomende
voedsaamheid, beter smaak of beter weerstandbiedendheid
teen peste en plae in ’n organisme
identifiseer en hierdie kenmerke kombineer in
ander organismes. Dit word gedoen deur die gene
wat verantwoordelik is vir hierdie kenmerke in ’n
bepaalde organisme te isoleer, te verwyder en oor
te plaas na ’n ander organisme.
Daar bestaan verskeie praktiese uitdagings
wat ons binnekort nie meer sal kan vermy nie.
Die aanwending van biotegnologie bied moontlike
oplossings vir van hierdie uitdagings.
ENKElE KliPPE wAT
wEGGEROl MOET wORD
Drasties meer monde om te voer
na verwagting sal die wêreldbevolking teen 2030
28% meer wees, van 6,5 biljoen in 2005, tot
8,3 biljoen. Die gemiddelde globale per kapita
>
Biotegnologie kan omskryf word as
’n algemene sambreelterm wat enige
proses insluit wat lewende dinge of
organismes gebruik om ’n spesifieke
doel of uitkoms te bereik.
inkomste sal 57% hoër wees. ’n groter en meer
gegoede bevolking sal die internasionale vraag na
gesondheidsdienste verhoog, wat die gehalte en
lewensduur van die globale bevolking sal verhoog en
gevolglik ook die vraag na noodsaaklike hulpbronne:
voedsel, dierevoer, skoon water en energie.
met dít in gedagte: baie van die wêreld se
ekosisteme wat samelewings ondersteun is reeds
oorbenut en onvolhoubaar. klimaatsverandering
kan hierdie omgewingsprobleme vererger deur
watervoorrade en landbouproduktiwiteit negatief te
beïnvloed.
Voedselsekuriteit in Afrika
70% van afrika se werksmag werk op kleinskaalse
plase, 40% van alle uitvoerverdienstes is van landbou
afkomstig en 33% van die bruto binne landse
produk (BBP) is op landbou gebaseer. Vir die
meeste afrikane is daar nie werklik ’n keuse van
betrekking in die kort termyn nie. hulle moet boer
of betrokke raak by prosesse en byprodukte van
boerdery om ’n inkomste te verdien en aan die lewe
te bly.
Verder het ’n studie van die Wêreldbank se
span dering aan landboukundige navorsing, uitbreiding
en opleiding (vanaf 1987 tot 1997) getoon dat
uit ’n totale bedrag van $4,8 miljard, 98% bestee
is aan landboukundige navorsing en uitbreiding
en slegs 2% aan landboukundige hoër onderwys.
>> mense gebruik al vir duisende jare biotegnologie; die gebruik van gis in brood,
bier en wyn is van die vroegste aanwendings.
www.senwes.co.za • Junie 2010

Indien daar nie belê word in die opleiding van nuwe
landbounavorsers nie, is dit soos ’n produsent wat
weier om te belê in saad.
’n Moontlike wonderkuur
Biotegnologie bied tegnologiese oplossings vir baie
gesondheid- en hulpbrongebaseerde uitdagings wat
die wêreld in die oë staar. Dit kan die beskikbaarheid
van voedsel en die volhou baarheid van die
omge wing verhoog, dit hou gesondheidsvoordele vir
mens en dier in, water kwaliteit kan verbeter word en
hernubare energiebronne kan gevind word.
Daar word verwag dat die ekonomiese bydrae
van biotegnologie potensieel die grootste impak
gaan hê op industriële aanwendings (39%), gevolg
deur dié van die landbou- (36%) en gesondheidsektor
(25%).
Die gesondheid- en landbousektor beskik oor
groot potensiaal om saam te span om met innoverende
oplossings vorendag te kom. Die moontlikheid
bestaan dat plante as’t ware gebruik kan word om
mense in te ent teen sekere siektes deur plante te
eet wat op ’n genetiese vlak gemanipuleer is om die
inenting te bevat.
Die prentjie teen 2015
Die gebruik van biotegnologie in die landbou is ’n
groeiende suksesverhaal. teen 2015 sal om-en-by
die helfte van globale produksie van die prominente
voedsel-, veevoer- en industriële voervoor raadge
was se afkomstig wees van plant variëteite wat
ontwikkel is deur een of meer tipes biotegnologie te
gebruik.
hierdie biotegnologieë sluit nie net genetiese
manipulering (gm) in nie, maar ook intragenetika,
geen skommeling, kloning en merkerseleksie
in teling. navorsing in verband met verbeterde
opbreng ste en verdraagsaamheid teen droogte,
versou ting en hoë temperature het drasties toegeneem
sedert die vroeë 1990’s.
’n gedetailleerde analise van hierdie
veldproefdata dui aan dat navorsing sal lei tot
verbeterde variëteite wat die mark tussen 2010
en 2015 sal bereik – veral vir prominente voedsel-
en voergewasse soos mielies en sojabone.
Biotegnologieë sal ook breedvoerig gebruik word om
die gehalte en gesondheid van vee te verbeter.
Die produksie van biobrandstowwe kan ook
gedeel telik wegbeweeg van styselgebaseerde bioetanol
na brandstowwe met ’n hoër energiedigtheid,
vervaardig vanuit suikerriet, of na bio-etanol wat vervaardig
sal word vanuit byvoorbeeld grasse en hout.
Junie 2010 • www.senwes.co.za
••• ToEKomSBliK •••
wat 2030 kan inhou
Die aanwending van biotegnologie om voedsel-,
veevoer- en veselgewasse te verbeter, sal toeneem
in die aanloop tot 2030 en gedryf word deur
’n toenemende vraag na voedsel en verhoogde
agronomiese druk, wat deur klimaatsverandering
veroorsaak word. Die verwagting van ’n langtermyn
verhoging in koste van fossielbrandstowwe weens ’n
tekort aan laekoste petroleumbronne, ’n toename in
die vraag na energie en beperkinge op die produksie
van groenhuisgasse, kan moontlik ’n groeiende
mark vir biomassa skep.
Van die grootste uitdagings vir die toekoms
van landbou is sosiale en institusionele faktore,
insluitend teenstand teen biotegnologie, ’n tekort
aan ondersteunende regulering en hinder nisse
vir toegang tot biotegnologie in ontwikkelende
lande. Dit is onwaarskynlik dat biotegnologie sy
potensiaal sal bereik sonder gepaste plaas like
en internasionale beleide wat sy ontwik keling en
aanwending ondersteun. Verskeie aanwen dings van
biotegnologie het tot dusver beperkte kommersiële
lewensvatbaarheid (soos biobrandstowwe) weens ’n
gebrek aan ondersteunende beleide. S
• Wydverspreide gebruik van merkerseleksie
in die teling van plante, vee, vis en skulpvis.
• geneties gemanipuleerde variëteite van
primêre gewasse en bome met verbeterde
voedsaamheid en opbrengste.
• Verbeterde variëteite van primêre voedsel-
en voergewasse met hoër opbrengste en
verdraagsaamheid teen stresfaktore en
weerstand teen plae.
• Verbeterde wyses van ontleding van
genetiese kenmerke en siektes by vee,
vis en skulpvis.
• kloning van hoëwaarde diere.
• Primêre stapelvoedsel met verhoogde
vitamieninhoud en voedingswaarde deur
genetiese manipulasie.
>>
>> biotegnologieë in die
landbousektor wat teen
2030 op die mark kan wees
JanDirk Engelbrecht is ’n Inligtingspesialis by Senwes Land-
boudienste. Vir meer inligting oor die artikel, skakel
hom by (018) 464-7604 of stuur ’n e-pos aan jandirk.
engelbrecht@senwes.co.za.
>
53

54
••• DEvElopiNG aGricUlTUrE
Developing
into success:
the tale of two
triumphant producers
the PROBlemS FaceD BY DeVelOP-
Ing PRODuceRS eVeRY DaY makeS
It DIFFIcult tO cROSS the BRIDge
FROm DeVelOPIng tO cOmmeRcIal
FaRmIng. thIS IS WheRe the helP
OF agRI-BuSIneSSeS, lIke SenWeS,
IS OF much ImPORtance.
> COPy: JuliAS RAMOHlABi
> PHOTOS: JuliAS RAMOHlABi
Over the course of the next year,
Senwes Scenario will take a look at some of the
success stories of emerging producers who are
clients of Senwes.
isaac abdool
PREPARATiON iS THE KEy
Isaac abdool started his career in 1966 as a general
worker on the farm Oeshoek in harrismith. In
>
isaac Abdool
1977 he changed his vocation and worked as transport
manager at hullets (gauteng) until 1985. But
Isaac reverted back to farming and started his own
business in animal speculation in 1989 and from
this, together with the experience he gained at Oeshoek,
a love and passion for the land developed. he
applied for a farm through the Proactive land acquisition
Scheme (PlaS) from the Department of land
affairs in 2006.
In 2007, Isaac acquired a farm through PlaS.
the farm lacked mechanisation, proper infrastructure
and housing. he approached several commercial
banks for a loan – without success, since he
had no collateral to offer. In 2007, Senwes made
the decision to help emerging producers who had
acquired farms through the PlaS programme in the
Vereeniging area. Isaac was one of these producers,
but he decided not to participate in the project for
that season (2007/2008) and opted to acquire the
necessary farming skills first.
he entered into an intensive mentorship programme
for twelve months with neighbouring commercial
producer, herklaas Willemse, and acquired
valuable technical skills as far as grain production
is concerned. During the 2007/2008 season he
www.senwes.co.za • June 2010

leased 115 hectares of his farm to his mentor in
order to keep the land in production. Five hectares
of green maize was cultivated, with the assistance
of herklaas, to support Isaac’s family. Seeing an opportunity
to diversify, Isaac began obtaining livestock
by purchasing cattle, sheep and goats.
TAKE A RiSK
In 2008, following a recommendation from herklaas,
Isaac was ready to begin with production
and approached Senwes for financial assistance.
taking a risk, he decided to cultivate 120 hectares
with sunflower and maize. Senwes assisted Isaac by
providing him with a production loan and appointing
a mentor (Derick Schempers), together with a term
loan in order for him to buy three tractors and the
necessary implements.
With the assistance received from Senwes, Isaac
planted 58 hectares of sunflower, which yielded
1,6 t/ha, together with 40 hectares of maize, which
yielded 5 t/ha during the 2008/2009 season.
June 2010 • www.senwes.co.za
•••DEvElopiNG aGricUlTUrE •••
in 2008, isaac bought three
tractors and the necessary
implements with a loan
obtained from Senwes.
THE FuTuRE OF iSAAC
although Isaac knew that he had to rely heavily on
himself, he lacked some of the necessary implements
and machinery and had to borrow from his
mentor and neighbouring producers to make his
dream of planting the 120 hectares a reality.
Isaac said: “Without Senwes, I would not have
managed to kick-start the farming activities as desired.”
he intends on expanding his production in
the next season. he emphasised that the unit is
not economically viable and believes that in order
for him to emerge as a commercial producer, he
should start with at least 200 hectares of arable
land and thus obtained an additional 95 hectares
on lease from a neighbouring farm. he plans on
cultivating 215 hectares of maize during the coming
season (2009/2010). through the assistance
of Senwes, Isaac will be conducting all the activities
by himself – without borrowing implements from his
neighbours.
continued on page 56
“Without Senwes, I would not have managed to kick-start the
farming activities as desired.”
>
55

56
••• DEvElopiNG aGricUlTUrE
Two triumphant producers
continued from page 55
patience nolundi msengana
HARD wORK KEEPS yOu PASSiONATE
Fourteen years ago, nolundi msengana worked for
a fast food outlet, mnandi, as a cashier. She later
started her own business, selling clothes and shoes.
But her passion for farming was encouraged by the
environment in which she grew up and she started
her farming career with a herd of 20 cattle, 40 broilers
and a 1 hectare vegetable patch.
Patience wanted to increase her cattle stock
and plant maize, but due to limited land available to
her, she was unable to do so. In 2006, she heard
of the Department of land affairs’ PlaS programme
and submitted her application. She was fortunate
enough to acquire a farm in October 2007. the
farm is 370 hectares, of which 80 hectares are
grazing and 290 hectares are arable. When she
acquired the farm, she had no machinery, but she
soon bought two tractors, a planter, two discs, two
ploughs and a boom sprayer from the sale of her
cattle.
with Senwes's assistance, Patience was able to plant 100 hectares of sunflower.
>
Patience Nolundi Msengana
SENwES TO THE RESCuE
In 2007 Patience managed to plant 20 hectares,
only to realise that she would need financial assistance
and mentorship to plant the rest. She
approached several commercial banks for financial
assistance, but with no collateral her applications
were unsuccessful.
Senwes offered her a production loan and appointed
a mentor (Derick Schempers). With the
company’s assistance, Patience managed to plant
100 hectares of sunflower, which delivered a yield of
1,3 t/ha. She planted 49 hectares of maize, with a
yield of 3,9 t/ha.
www.senwes.co.za • June 2010

how can senwes help you?
the following supportive actions form part of the
assistance offered to developing grain producers
by Senwes, through the developing agriculture
section of Senwes agricultural Services:
• evaluating previous production performance
and implementing preventative measures;
• Farm planning, which includes mapping, soil
surveying and proposed lime application;
• compilation and explanation of detailed production
plans to producers;
• calculating the gross margins and preparation
“I realised that in order to succeed, you need to be
co-operative and committed to all the levels of farming
activity,” Patience said.
through the agri Services department, Senwes
is dedicated and committed to offering assistance to
developing producers – financial and otherwise. the
future of agriculture can be so much brighter with
>>
•••DEvElopiNG aGricUlTUrE •••
of enterprise budgets;
• assisting the producers through the production
loan application process;
• compilation of cash flow, enterprise budgets
and balance sheets;
• appointment of a mentor;
• extensive recordkeeping and monitoring of
actual costs versus budget;
• Facilitation of access to the grain market;
• Facilitation of training of producers; and
• Providing technical information through farmer
days and demonstration days.
the help of the commercial agricultural sector. S
Julias Ramohlabi is an Agronomist at Senwes Agricultural
Services. For more information on this article, send an email
to julias.ramohlabi@senwes.co.za or contact him on (018) 464-
7156 or 083 314 7579.
57

58
••• aGri-WENKE
Surplusmielies druk pryse af
Produsente is besig om mielies
te stroop en die vooruitsigte van ’n goeie oes en
’n gevolglike surplusvoorraad plaas die mielieprys
onder druk. Indien daar nie ’n plan met die surplusmielies
gemaak word nie, is die kanse goed dat die
prys ook die komende seisoen maar aan die lae
kant sal wees. Indien pryse op die huidige vlak bly,
sal lande met opbrengspotensiaal van tot ongeveer
2,5 t/ha, soos hierdie seisoen, ook nie die komende
seisoen winsgewend geplant kan word nie.
een manier om die prys op ’n meer aanvaarbare
vlak te kry, sal wees om die nasionale voorraadvlakke
met die verbruiksbehoeftes van die land te
balanseer. totdat daar nie ander planne of gebruike
vir die surplusmielies is nie, kan die situasie op
’n eenvoudige manier beredder word deur minder
mielies vir die komende seisoen te plant.
Produsente sal onthou dat ’n soortgelyke situasie
voor die 2005/2006-seisoen afgespeel het. Produsente
het saamgestaan en minder mielies geplant,
wat die gewenste uitwerking op die mielie-aanbod
en die prys gehad het.
wEiDiNGS
Beeste word uit alle oorde na gestroopte mielielande
aangery. maak die krippe gereeld skoon: mie -
lie pitte wat in die water beland gis en besoedel die
water. maak seker dat daar voortdurend genoeg
skoon drinkwater
beskikbaar is.
Voorsien ’n goeie
lek – dit help om
die prestasie van
die diere op die reste te
verbeter.
GROENTEGEwASSE
Junie en Julie is dooie maande en daar word nie
veel groente geplant nie. nou is die geleentheid om
kraalmis en kompos in die grond in te werk, sodat
dit goed ontbind is teen planttyd.
>
>>
>> sonneblom
Dries kruger
GRONDVOORBEREiDiNG
Raak ontslae van lastige kweekkolle in lande deur
die kolle gedurende die koue maande te ploeg en
dan met ’n tiller te krap. Die aksies maak die grond
droog en stel die wortels aan die koue bloot.
Die kleiner koringaanplantings hierdie seisoen
gaan tot gevolg hê dat, indien die nuwe somersei
soen-plantreëns vroeg voorkom, daar heelwat
vroeë sonneblom geplant gaan word.
Die negatiewe winsvooruitsigte van mielies
en koring die komende seisoen gaan die
aan plant van sonneblom stimuleer.
Wees dus maar versigtig om nie te veel
son ne blom te plant nie. alter na tie welik sal
dit wys wees om die verwagte oes betyds
teen prys daling te verskans.
KORiNG
Die heffing wat op ingevoerde koring aangekondig
is, is nie naastenby die bedrag wat die bedryf gevra
het nie. Wêreldvoorrade is op goeie vlakke, wat
die vooruitsigte op beduidende prysstyging hierdie
seisoen onder druk kan hou.
Weens die goeie somerreëns is die beskikbare
koringlande vol water, wat ’n goeie wegspring vir
die seisoen beteken. Indien daar in augustus en
September goeie reën val, kan ’n bogemiddelde
opbrengs, selfs teen dié lae prys, die vooruitsigte vir
’n winsgewende oes verbeter. S
Dries Kruger is ’n Senior Akkerboukundige by Senwes
Landboudienste. Vir meer inligting oor Agri-wenke, stuur ’n
e-pos aan dries.kruger@senwes.co.za of skakel Dries by (051)
430-2070 of 083 458 1299.
Vrywaring: Die aanbevelings en siening soos in die stuk vervat is dié
van die skrywer en word nie noodwendig deur Senwes ondersteun
nie, maar word ter goedertrou aangebied.
www.senwes.co.za • Junie 2010

••• DrUppElS op DiE DaK •••
Junie 2010 • www.senwes.co.za
59
Goeie reën
beloof goeie
someroes
in die Senwes gebied word
daar oor die algemeen ’n bogemiddelde someroes
vir die 2009/2010-produksiejaar verwag. Die
meeste reën het tydens die bestuiwings periode
van mielies voorgekom en is gevolg deur goeie
reën in die na-jaar. kopvrotsiektes, soos Diplodia,
sal na verwagting meer gereeld voorkom.
Die oordrag van vog lyk in die meeste ge biede
baie goed, wat die winteroesvooruitsigte mag
verbeter. Die grootste gedeelte van die Sen wes
gebied het in april gemiddelde reënval gehad,
met die uitsondering van die noordelike gedeel te,
wat meer as die gemiddeld ontvang het.
Baie meer as die normale reënval is vir die
hele Senwes gebied vir die progressiewe periode,
van begin Julie 2009 tot einde april 2010,
gerealiseer. Januarie 2010 toon die meeste
reënval, met oorstromings in verskeie gebiede en
ook gewasskade wat vermeld is. S
Die verskil tussen die werklike reënval wat van
Julie 2009 tot April 2010 aangeteken is, teenoor
die lang termyngemiddelde reënval vir Julie tot
April 1997 - 2009.
>>
Saamgestel deur Thys Grobbelaar (Graananalis: Senwes
Grainlink) en Ronél Koen (Senior GIS-tegnoloog: Senwes
Landboudienste) in Maart 2010.

60
8035BD_FL_5
••• vir DiE SiEl
Koester die skepping
lees Genesis 6: 17 – 22
Die Sondvloedverhaal van genesis
6 tot 9 herinner ons altyd aan die redding van die
mens. gewoonlik koppel ons die verhaal aan die
goddeloosheid van die mens, die regverdigheid van
noag en god se verbond met noag. Ons praat graag
oor die enorme effek van die vloed en die wonder
van hoe god die mense aan boord van die ark gered
het. Die reënboog en god se verbond om nooit weer
die mens op hierdie manier te straf nie, gryp ook die
verbeelding aan.
Daar is egter ‘n ander perspektief wat ons
maklik mislees. Dié gedeelte vertel vir ons van god
se liefde vir sy skepping. god het nie net die mens
se redding op die ark in die vooruitsig gestel nie,
maar selfs die diere na die ark laat aankom ten
einde te verseker dat die skepping en natuur ná die
vloed kan voortgaan.
Die skeppingsverhale in genesis 1 en 2 het veral
ten doel om aan die Joodse hoorder van daardie
tyd tuis te bring dat god die totale werklikheid
geskep het. Dit word gou duidelik dat god die totale
skepping met die grootste keur en deeglikheid tot
stand gebring het. hy het geen moeite ontsien om
dit goed en mooi te maak nie.
Deur die rusdag in te stel het hy ook ‘n stelsel
bewerkstellig wat die volhoubaarheid van die mens
en die natuur in die vooruitsig stel. hierdie konsep
van rus het ‘n baie groot rol in die vorming van die
Joodse samelewing gespeel. mense, diere en selfs
die grond moes in bepaalde siklusse rus (levitikus
25). Die rus van die sewende dag eggo in die rus
van die sewende jaar.
In die nuwe testament vertel Paulus in Romeine
8:21 dat die skepping self ook bevry sal word van
sy/haar verganklikheid. net so is daar in Openbaring
21 sprake van ‘n nuwe hemel en ‘n nuwe aarde.
ten opsigte van die skepping vervul die mens
‘n enorme rol. Ons kan dus kortliks ons verhouding
met die skepping soos volg opsom: wat vir god
kosbaar en mooi is, kan nooit vir ons goedkoop
wees nie – dit geld ook vir die skepping; die
skepping behoort nie aan ons nie, ons is bloot
rentmeesters daarvan; god het die volhoubaarheid
van die skepping hoog op prys gestel en ons
behoort dit ook te doen; god red nie net die mens
nie, maar ook die skepping en die natuur.
christus word dikwels die stem van die stemloses.
Daarom behoort ons ook vir die stemloses (in
hierdie geval, die stemlose natuur) in te tree. S
>>
Vra vir Frans
www.franslyons.co.za
ds Willie Botha
>> wat kan ons doen?
1
2
3
4
5
kyk na jou ekologiese voetspoor, bekamp
besoe deling en leef volhoubaar;
Wees bewus van bedreigde spesies;
aanvaar verantwoordelikheid vir die natuur in
jou omgewing;
Sluit aan by ’n fotografieklub, ekologiegroep,
botaniese vereniging, voëlkykgroep en dies
meer; en
Spaar energie.
Ds Willie Botha is van die Nederduitsche Hervormde Gemeen
te op Lydenburg. Skakel hom by 082 786 3458 of stuur
‘n e-pos aan wbot@absamail.co.za.
Mieliebemarking: Is daar sin in die
opberging van mielies?
Kry die beste resultaat

Plaasveiligheid hoog
op Senwes agenda
Die Senwes OFM Prestige Sportaand
het vanjaar Blou Bul-ondersteuners se harte
laat vinniger klop toe die gasspreker aangekondig is.
niemand anders nie as naas Botha het die verhoog
betree om sy opinie oor Suid-afrikaanse rugby te
deel.
hoewel dit ’n hoogtepunt vir baie was, is die
doel van dié Prestige Sportaand, om geld in te
samel ter ondersteuning van agriSecuritas, nie
agterweë gelaat nie.
Pieter moller het as seremoniemeester die
gehoor aan die skater gehad, terwyl Francois
Strydom (Waarnemende Besturende Direkteur:
Senwes), Johannes moller (trustee: agri Securitas)
en marelize kruger (OFm) toesprake gelewer het.
“Die aanslag op mense se lewens is
onaanvaarbaar en kan nie gerasionaliseer word nie,
veral nie die stilswye rondom dit nie. Die bydraes
wat vanaand gelewer word, is vir ’n goeie doel,” het
Francois Strydom in sy toespraak gesê.
Senwes was ’n hoofborg van die geleentheid en
’n bedrag van R100 000 is teen die einde van die
aand aan agri Securitas oorhandig. S
>> subscribe and win
with senwes scenario
>> subscribe and win with senwes scenario!
One luckY ReaDeR StanDS the
chance tO WIn a FOuR BaR heateR,
WORth R699, tO keeP the WInteR
chIllS at BaY. all YOu haVe tO DO
IS FIll In the FORm anD FaX It tO
(018) 468-7782 (FOR attentIOn:
elIZma mYBuRgh) OR SenD It BY
POSt tO elIZma mYBuRgh, POStnet
SuIte 32, PRIVate Bag X10,
FlamWOOD, 2572.
DOn’t DelaY, SenD YOuR DetaIlS Be-
FORe 31 JulY anD make SuRe YOu
StanD a chance OF WInnIng
thIS PRIZe!
Junie 2010 • www.senwes.co.za
Name:
Surname:
Email address:
Phone number:
Postal address:
Are you a Senwes client?
••• NUUS •••
>> meer oor agri securitas
Francois
Strydom en
Naas Botha
wys die eerste
uitgawe
van Senwes
Scenario, wat
ook tydens
die Senwes
OFM Prestige
Sportaand
uitgedeel is.
Die agri Securitas trustfonds is betrokke by die
beveiliging van plase en van produsente en hul
plaaswerkers in Suid-afrika. Die fondse wat agri
Securitas ontvang, maak ’n groot verskil in die
lewens van die Suid-afrikaanse boeregemeenskap.
would you like to subscribe for the following?
(indicate with an x)
senwes scenario (senwes magazine)
e-scenario (senwes electronic newsletter)
Please note that Senwes clients who have a client number do
not need to subscribe for the Senwes Scenario magazine, as they
receive it automatically. You do, however, need to sign up for the
e-Scenario, as this will not be sent out automatically.
>
61

62
••• NEWS
The team from Humansvlakte ended the Spinners
season as the number one team.
>
Spin it
to win it!
the SenWeS SPInneRS DeVelOPment
cRIcket PROJect IS In ItS
FOuRth YeaR anD StIll gOIng
StROng. In thIS YeaR’S FInal It WaS
the team FROm humanSVlakte
WhO ShOWeD ImmenSe DeVelOPment
anD WalkeD aWaY WIth the
gRanD PRIZe OF R5 000.
> COPy: ElMARiE CRONJE
> PHOTOS: DANiE MiNNAAR
AND ElMARiE CRONJE
Rabana was their opponents
and, because they had reached the finals, they
also received a prize of R2 500. In Pool B, it was
huntersvlei who received R1 000 for their efforts in
defeating nampo.
the ten rural schools that competed against
each other in this year’s Senwes Spinners tournament
were divided into two groups. the four teams
that have been a part of the Senwes Spinners tournament
since its inauguration were placed in Pool
a, together with the two teams who qualified for last
year’s Pool B finals. the rest of the teams competed
in Pool B.
Players who competed in the two finals received
certificates and medals, while the winners were
awarded a trophy to boot. all players from the ten
rural schools were given clothes for competing in
www.senwes.co.za • June 2010

the various matches and the schools received the
necessary equipment.
From the Senwes Spinners tournament a number
of initiatives have followed. a Senwes Spinners
high Performance Squad was chosen last year
to participate in a 20 overs a side tournament in
klerksdorp. the team was chosen from teams that
played in the Senwes Spinners tournament. unfortunately,
the tournament was cancelled due to rain.
Four cricketers from the Senwes Spinners project
were chosen for the u/15 nW Development
team in 2009. north West cricket also identified
eight schools from the province to participate in a
development league. at the end of the league the
best development players were chosen to represent
north West at a cricket tournament in Benoni. kgosi
Senne was included in the squad after his performances
in the league.
During December 2009, five of the Senwes
development players were invited to attend the International
cricket School camp, which took place
in Potchefstroom.
the milner project saw Senwes and north West
cricket working with milner high School in klerksdorp.
the project was launched in 2009 and two
players from the Senwes Spinners project were selected
to attend milner high School. this year, one
player was selected. Senwes picks up the bill for
the kids’ school and boarding fees and they will also
continue to support the development of their cricket
careers. S
Delegates from Cricket South Africa recently met the
three Senwes Spinners players who is attending Milner
High School in Klerksdorp. From left at the back,
is: Bazil Clarke (NwC), Neo lichaba, Japie Frans man
(Senwes), Kgosi Senne, Tshepo Maano, ismail Minty
(NwC) and Neels Momberg (Manager: youth Cricket,
CSA). in front is Jacques Faul (CEO: NwC), Pieter Esterhuysen
(General Manager: Senwes Grainlink) and
Max Jordaan (Manager: Senior Amateur Cricket, CSA).
June 2010 • www.senwes.co.za
••• NEWS •••
Ismail Minty’s take
on the Spinners
Senwes Scenario spoke to Ismail minty, the general
manager of Rural Development at north West
cricket, about the Senwes Spinners project at the
final between humansvlakte and Rabana.
what has been the most inspiring aspect
of the project?
the children who form part of the project knew
nothing about cricket when they started. the
progress they have made and the difference that
cricket has made in these children’s lives, is
inspirational.
what has been the highlight for you?
a few of the children have been selected for provincial
squads. they inspire the ones who form
part of the project now.
what does the future hold for the project?
every three years we look at the schools that
compete in the project and try to change the mix
or add new teams. at the end of next year we will
once again go through this exercise.
How do the coaches benefit?
the coaches have done well in the various
courses that they have attended. During 2009,
some of the coaches were invited to attend an
Icc coaches’ conference, where they received
an enormous amount of cricket information from
top coaches and players, such as corrie van Zyl,
andrew hall, gordon Parsons and Jacques Faul.
they also visited the high Performance center,
run by the north West university, to learn more
about the human body and how to structure a
training programme for players, how to effectively
condition players for a season of cricket and also
about the rehabilitation of injured athletes. S
>
63

64 64
64 ••• iN my viSiEr
Die haelgeweer-uitdaging
“Do you want to shoot pigeons
this Saturday,” vra die Ingelsman oor die foon.
“Jong ja, maar ek het nog nooit vlieënde voëls
geskiet nie,” het ek geantwoord. “Don’t worry old
chap, we’ll teach you a bit of culture,” groet die
rooinek...en dis die aanloop van hoe ek myself een
Saterdag, jare gelede, vir die eerste keer tussen
’n klomp engelse haelgeweerskuts bevind het. ek
het ’n Spaanse dubbelloop geleen en is ’n dik span
patrone in die hand gestop. ’n Ware “bekvelder” as
dit by haelgeweeretiek kom, bots ek toe dadelik met
tradisie, want ek gooi sommer die roer so safari-styl
oor my skouer met die trompe na voor terwyl my
regterhand die lope omklem.
Die Ingelsmanne het niks gesê nie, but if looks
could kill...Dus swaai ek toe die Spanjaard van my
skouer af om hom te knak en ook so windmakerig in
die waai van my arm te dra soos hulle. Ongelukkig
het ek die geweer met te veel entoesiasme geknak
en gevolglik neuk die ding vooroor grond toe. my
regterbeen het instinktief uitgeskiet om te keer, net
om ongenadiglik hard met die dubbellope kennis
te maak – hulle het met ’n dowwe “klonk” van my
maermerrie af gebons. ’n Duisend pynprikkels het
teen my skeen opgeskiet, reguit stembande toe,
maar gelukkig byt ek die, “eina bliks..!” stomp-af
voordat dit oor my tong kon glip. terselfdertyd het
ek die kolf beetgekry, net voordat die lope twee
nulle in die sand kon druk.
toe die Ingelsmanne, wat intussen weggedraai
het om die duiwe se vluglyne te bespreek, terugdraai,
staan ek heel nonchalant, hoewel effens
onstabiel, met die roer swierig oor my arm gedrapeer.
my plek in die mielieland is aangewys en ek
het begin aanstryk soontoe.
met die geweer so mooi oor my arm gebalanseer,
voel my been sommer beter en ek het aan
lords en engelse moors beginne dink. maar voor
my gedagtes die engelse kanaal kon oorsteek, val
my oë op my kaal knieë, ou vellies en kort sokkies.
nee, as lid van die afrikaner-bourgeoisie sou
ek nooit as engelse lord deurgaan nie: die flat
cap, tweed baadjie, landgoed en jaghonde kort.
>
Koos Barnard
Die enigste retriever byderhand was Dandrej, my
agtjarige, speekbeen-haasbek klong. moet sê, aan
entoesiasme gemeet was hy moontlik een van die
beste pointers en potensiële retrievers in die land
– sy haasbek het wyd gelag en hy het kort-kort
opgewonde na stippeltjies in die verte gepoint met
’n skril: Daar’s een, Pappa, skiet!”
By my staanplek aangekom, oefen ek windmakerig
my deurswaai-tegniek op denkbeeldige
duiwe voordat ek die Spanjaard laai. terwyl ek
daarmee besig was, gil die pointertjie skielik agter
my: “Daar, Pappa!” Boeglam geskrik slaan ek die
geweer toe en pirouette lomp in ’n stofwolk, maar
toe ek aangooi, was die lug reeds skoon. later kry
ek vier skote weg, maar die blêrrie duiwe vlieg die
hael skoon mis.
Weer laai...“Pappa, daar!” ek ruk die geweer
op en sien hoe ’n duif kamakazi-styl reg op ons
afduik. Benoud bewus daarvan dat hy teen my
voorkop gaan vasvlieg, pluk ek aan die sneller en
sluit my oë...maar daar’s geen impak nie en dan
sien ek hoe my pointertjie ’n retriever raak en die
duif skaars vyf tree voor ons optel. nog duiwe
swiep oor en ek skiet sonder om te dink. twee val
en skielik voel ek breëbors. In my geestesoog sien
ek hoe Dandrej aanmekaar gaan speekbeen agter
dooie duiwe aan.
aangevuur deur my sukses, point hy in ’n
crescendo van klank wat later vir my soos ’n
loeiende sirene klink, maar dit het niks gehelp nie.
Selfs duiwe, wat met swaargelaaide kroppe soos
zeppelins moeisaam windop beur, het moeiteloos
deur die vlae haelkorrels na veiligheid genavigeer.
later het Dandrej se geloei stil geraak en toe
ek afkyk, sien ek hom gedweë sit en speel met
die leë patroondoppe. “help jy dan nie meer nie,”
vra ek toe. “nee, Pappa,” het hy moedeloos gesê,
en my aangekyk soos ’n hond wat ’n skop gekry
het, “jy maak my moeg want jy skiet net rondom
die duiwe. nou wys ek niks, dan skiet jy minder so
mis.” S
>>
Koos Barnard is ’n voltydse jagskrywer.
www.senwes.co.za • Junie 2010

Village... jou LANGTERMYN vennoot
Senwes Village se meganisasie-afdeling is die verskaffers van kwaliteit landboutoerusting
soos trekkers, stropers, balers, planters en ander landbouwerktuie. Ons is die boer se
betroubare meganisasievennoot wat kan help om boerdery-insetkoste te verlaag en winste te verhoog.
Deur middel van ons gespesialiseerde werkswinkels bied Senwes Village ook volhoubare langtermyn ondersteuning
en ongeëwenaarde naverkopediens. Senwes Village is jou intelligente keuse as dit kom by ‘n meganisasieoplossing,
want ons bied jou gehalte onderdele asook kwaliteit gebruikte heelwerktuie.
BREEK NUWE GROND
village
Die hoë standaarde waarteen ons dienslewering
meet, verseker uitmuntendheid in die verskaffing van
kwaliteit produkte en diens, om sodoende langtermyn
verhoudings van wedersydse vertroue te bou.
TOLVRY: 080 941 4011 | www.senwes.co.za | www.senwes.mobi