You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>InZicht</strong><br />
Uitgave van <strong>Talant</strong> - jaargang 10 - nummer 36 - <strong>herfst</strong> <strong>2011</strong><br />
6 Hulp gevraagd bij<br />
vriendschap, relaties en<br />
seksualiteit<br />
10 Goede pillen op het juiste<br />
moment<br />
11 Meer grip voor doofblinde<br />
cliënten
2<br />
3 kort<br />
4 Nieuws<br />
5 Van de Centrale Vewantenraad<br />
6 Hulp gevraagd bij vriendschap,<br />
relaties en seksualiteit<br />
Er staan voor de zorg allerlei bezuinigingen en veranderingen op<br />
stapel. Deze zullen invloed hebben op de financiën en mogelijkheden<br />
voor ouders en cliënten en ook op de zorg en ondersteuning die<br />
<strong>Talant</strong> kan en mag leveren. Hoe het gaat uitpakken de komende<br />
jaren is nog niet geheel duidelijk. Dat gaan we niet gewoon maar<br />
afwachten: we laten bijvoorbeeld in VGN-verband van ons horen,<br />
hebben de staatssecretaris en de Nederlandse Zorgautoriteit<br />
ontvangen, we zorgen voor goede contacten met gemeenten.<br />
Niet alles is echter te beïnvloeden. We moeten ook inspelen op de<br />
mogelijkheden die er wél zijn. Al zouden we vaak meer willen,<br />
we moeten blijven proberen binnen die mogelijkheden zo goed<br />
mogelijke zorg te bieden. Door andere geldbronnen aan te boren<br />
bijvoorbeeld, door met andere organisaties samen te werken, door<br />
dingen anders te organiseren, door creatief te zijn. Zo zijn wij blij<br />
met een project in Stiens voor doofblinde cliënten: in samenwerking<br />
met Koninklijke Visio De Brink is voor hen een aparte groep<br />
<strong>InZicht</strong> <strong>•</strong> <strong>herfst</strong> <strong>2011</strong><br />
in deze <strong>InZicht</strong><br />
8 De week van Klaas Kamminga<br />
10 Goede pillen op juiste moment<br />
11 Meer grip voor doofblinde cliënten<br />
12 Familie De Vries<br />
14 In het zicht: Worp en Stien Bloem<br />
Niet alles<br />
draait om geld<br />
gevormd, zowel voor wonen als dagbesteding. Op deze manier lukt<br />
het om de zorg en ondersteuning voor deze cliënten te verbeteren.<br />
U kunt erover lezen vanaf pagina 11.<br />
Niet alles draait om geld: relaties met andere mensen zijn heel<br />
belangrijk, of het nu om familie, vrienden of liefde gaat.<br />
De WEETKrant voor cliënten ging de afgelopen keer over vrienden<br />
en daarnaast over relaties, verliefdheid, zoenen en vrijen. Dat is<br />
reden om daar in deze <strong>InZicht</strong> ook aandacht aan te besteden.<br />
Geldzorgen of niet, we blijven altijd bezig met hoe je zo goed<br />
mogelijk kunt aansluiten op wat onze cliënten nodig hebben om<br />
prettig te leven.<br />
Erik Kuik,<br />
Raad van Bestuur<br />
14 Gerrit<br />
15 Ander nieuws<br />
16 Tweespraak: Arie en Rinus<br />
Foto voorpagina Onne de Vries woont in een nieuwe locatie voor doofblinden mensen met een verstandelijke beperking in Stiens. Lees over deze locatie en een interview met<br />
Onne’s ouders vanaf pagina 11.<br />
Colofon <strong>InZicht</strong> is het blad voor ouders en verwanten van cliënten van <strong>Talant</strong>. <strong>InZicht</strong> verschijnt vier keer per jaar in een oplage van ongeveer 5000 exemplaren. Het wordt ook toegestuurd aan relaties.<br />
<strong>Talant</strong> biedt zorg en ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking in Friesland. Hoofd- en eindredactie Cecile Huitenga Redactiecommissie Tjalling Boonstra, Cees van der Struik,<br />
Harm Flootman en Wieke de Haan Teksten Cecile Huitenga en medewerkers <strong>Talant</strong> Fotografie Fotoburo Het Hoge Noorden, Henk van Setten en medewerkers <strong>Talant</strong> Columns Erik Kuik/Jan van Hoek en Gerrit<br />
Miedema Ontwerp De Bey communicatie & vormgeving bv Druk Drukkerij van der Eems Redactie <strong>InZicht</strong> <strong>Talant</strong>, Bureau Communicatie, Postbus 303, 8440 AH Heerenveen, tel. 0513 - 643733,<br />
fax 0513 – 643777, e-mail c.huitenga@talant.nl Copyright Voor overname van tekst of foto’s is toestemming nodig van de redactie.<br />
WEETkrant over<br />
vriendschap, liefde<br />
en seksualiteit<br />
De nieuwste WEETkrant heeft als thema<br />
‘Vrienden’. Daarnaast komen relaties,<br />
zoenen en vrijen aan bod. De WEETkrant<br />
is een krant voor cliënten van <strong>Talant</strong>.<br />
Veel cliënten willen graag een vriend of<br />
vriendin om samen leuke dingen te doen.<br />
Maar vrienden maken is niet makkelijk. In<br />
de nieuwe Weetkrant staan hiervoor tips.<br />
Klaas en Jelle, twee cliënten van <strong>Talant</strong>,<br />
schrijven over hun zoektocht naar een<br />
vriendin. Ook Femke van ‘Boer zoekt vrouw’<br />
is te gast in de WEETkrant.<br />
De WEETkrant verschijnt vier keer jaar en<br />
behandelt steeds een thema uit het<br />
dagelijks leven. Hij is voor de laatste keer<br />
ook naar locaties gestuurd die geen<br />
abonnement hebben. Cliënten en locaties<br />
die de WEETkrant willen blijven ontvangen,<br />
kunnen een gratis abonnement regelen<br />
via de website voor cliënten<br />
www.talant.nl/clienten > ‘laat u horen’.<br />
De zeshonderd abonnees kregen de WEETkrant<br />
zaterdag 10 september bij de post.<br />
Op pagina 6 en 7 van deze <strong>InZicht</strong> leest<br />
u over hoe ouders en <strong>Talant</strong> te maken<br />
hebben met vriendschap, relaties en<br />
seksualiteit.<br />
Achtenveertig medewerkers van <strong>Talant</strong> en<br />
Meriant hebben 23 september meegedaan<br />
aan de SDB Zorgmarathon in Arnhem. Het<br />
was een sponsortocht: het goede doel was<br />
het Fonds Gehandicaptensport.<br />
<strong>Talant</strong> en Meriant deden in vijf teams mee<br />
aan deze estafettemarathon. Van de 164<br />
Zeg Rik, waar<br />
ga jij naar toe?<br />
Je zult de griep maar krijgen!<br />
Ik ga even<br />
de griepprik<br />
halen.<br />
Ook dit jaar biedt <strong>Talant</strong> medewerkers en cliënten een gratis griepprik. <strong>Talant</strong> wil<br />
zoveel mogelijk voorkomen dat cliënten en medewerkers ziek worden. De prik<br />
beschermt tegen zelf griep krijgen en beschermt mensen uit de omgeving tegen<br />
deze vervelende en voor sommigen zelfs dodelijke ziekte.<br />
De prik beschermt tegen ‘gewone’ en Mexicaanse griep. Van griep kun je flink ziek zijn, met<br />
minimaal één week in bed met hoge koorts. Daarna kan het wel drie weken duren voor<br />
iemand zich weer fit voelt. Voor mensen met een zwakke gezondheid zoals sommige van<br />
onze cliënten, kan griep zeer gevaarlijk en zelfs dodelijk zijn. <strong>Talant</strong> hoopt daarom dat zoveel<br />
mogelijk mensen de prik gaan halen. Cliënten en medewerkers kunnen daarvoor van 25<br />
oktober tot en met 10 november terecht op verschillende locaties: waar en wanneer<br />
precies kunt u lezen op de cliëntenwebsite. Sommige cliënten hebben hiervoor toestemming<br />
nodig van de wettelijk vertegenwoordiger. Wie een oproep heeft gekregen van de huisarts,<br />
kan natuurlijk ook naar de huisarts gaan. Als ook familieden die een oproep van hun arts<br />
hebben gekregen de prik gaan halen, zijn cliënten nog beter beschermd. Van de prik wordt<br />
je overigens niet ziek. Data en locaties staan op www.talant.nl/clienten.<br />
Cliënten VIP-gast<br />
op vliegbasis<br />
? ?<br />
Honderdvijftig cliënten en begeleiders<br />
beleefden donderdag 15 september een<br />
bijzondere dag op de vliegbasis in<br />
Leeuwarden. Voorafgaand aan de open<br />
dagen kregen zij een geheel verzorgde<br />
dag aangeboden.<br />
Genietend vanaf het terras en tijdens een<br />
rondwandeling waren vele transportvliegtuigen,<br />
straaljagers en helikopters te zien.<br />
De meeste bezoekers bleven aan de grond;<br />
ze werden wel gehaald en gebracht, maar<br />
dit gebeurde over de weg. Zestien cliënten<br />
teams zijn ze geëindigd op de 13e, 104e,<br />
108e, 122e en 134e plaats. Ook Jan van<br />
Hoek van de Raad van Bestuur was mee.<br />
Deze keer niet als supporter zoals vorig<br />
jaar, maar als fanatieke loper.<br />
De deelname van de medewerkers aan<br />
de marathon past mooi bij ‘Voel je goed!’<br />
Met dit leefstijlprogramma wil <strong>Talant</strong><br />
Maar uh..<br />
Je hebt toch<br />
al een prik<br />
tegen het<br />
griepvirus<br />
gehad?<br />
Dat klopt, maar ik heb een<br />
heel ander soort virus<br />
opgelopen!<br />
3<br />
Volgende!<br />
echter zijn daadwerkelijk de lucht in geweest,<br />
met een helikopter. Ook de organisatoren<br />
hebben genoten: oud-medewerkers van de<br />
vliegbasis.<br />
Gerrit Miedema was ook mee. Hij beschrijft<br />
zijn belevenissen in zijn column op pagina 14.<br />
Medewerkers lopen SDB Zorgmarathon voor Fonds Gehandicaptensport<br />
cliënten aan een gezondere leefstijl helpen.<br />
Een goed voorbeeld geven hoort daar ook<br />
bij. Meriant (een organisatie voor<br />
ouderenzorg) en <strong>Talant</strong> deden samen<br />
mee; ze maken beide deel uit van<br />
Zorggroep Alliade.
4 Van de Centrale Verwantenraad 5<br />
Kom op bezoek<br />
bij de nachtdienst<br />
Bent u benieuwd hoe de nachtdienst werkt?<br />
Wilt u weten of een uitluister-systeem ’s<br />
nachts genoeg veiligheid geeft? Ouders/<br />
verwanten zijn van harte welkom een<br />
kijkje te komen nemen bij een wachtpost.<br />
Op steeds meer locaties wordt voor nachtzorg<br />
gewerkt met een akoestisch bewakingssysteem:<br />
vanuit een wachtpost in Beetsterzwaag,<br />
Drachten of Stiens houden ervaren nachtmedewerkers<br />
cliënten in de gaten met<br />
geavanceerde apparatuur. Wanneer nodig<br />
sturen ze een collega naar een cliënt. Op de<br />
eigen locatie is dat een collega-nachtmedewerker<br />
en op locaties verder weg een<br />
plaatselijke wakkere wacht of slaapwacht,<br />
die soms voor meerdere woningen werkt.<br />
Nachtzorg betekent dus niet meer altijd dat er<br />
ook daadwerkelijk een medewerker aanwezig<br />
is. Sommige ouders hebben moeite met<br />
dat idee. De nachtdienst heeft echter gemerkt<br />
dat het ouders vaak goed doet om met<br />
eigen ogen te zien hoe de nachtdienst<br />
werkt. Of cliënten nachtzorg krijgen, hangt<br />
overigens af van hun zorgzwaartepakket.<br />
Voor meer informatie of een afspraak:<br />
- Petra Poppe, leidinggevende nachtzorg<br />
Drachten/Kollum: 06- 20 76 94 53,<br />
pe.poppe@talant.nl<br />
- Esther Miedema, leidinggevende<br />
nachtzorg Stiens: 06-20 76 93 63,<br />
e.miedema@talant.nl<br />
- Lambertha Busman, leidinggevende<br />
nachtzorg Beetsterzwaag/Heerenveen:<br />
06- 20769346, l.busman@talant.nl.<br />
In <strong>InZicht</strong> <strong>herfst</strong> 2010 stond een artikel over<br />
de nachtdienst. Kijk op www.talant.nl ><br />
Veel maatregelen voor<br />
gehandicaptenzorg<br />
Wat de overheid betreft staat er veel te gebeuren in en rond de zorg. De berichten zijn<br />
niet louter negatief: er zijn twaalfduizend banen extra voor de zorg beloofd, waarvan<br />
vierduizend voor de gehandicaptenzorg. Ook is een verlichting van administratieve lasten<br />
voor zorgorganisaties aangekondigd. Over andere zaken maken organisaties voor<br />
gehandicaptenzorg zich echter wel zorgen.<br />
Het verwantenpanel heeft het tweede<br />
onderwerp zelf aangedragen. Het Kennisen<br />
Onderzoekscentrum komt graag aan de<br />
wens tegemoet, omdat mantelzorg en<br />
vrijwilligerswerk steeds belangrijker worden.<br />
Het verwantenpanel heeft onlangs de<br />
vragenlijst toegestuurd gekregen.<br />
Technologie<br />
Aan het eerste onderzoek - over technologie<br />
in de zorg - had ruim tachtig procent van de<br />
210 panelleden meegedaan. De meerderheid<br />
staat positief tegenover technologie in<br />
de zorg. Daarbij denken ze vooral aan<br />
Zo is volgens de Miljoenennota de verlaging<br />
van de IQ-grens weliswaar uitgesteld tot<br />
2013, de Vereniging Gehandicaptenzorg<br />
Nederland (VGN) blijft bij het standpunt dat<br />
IQ niet genoeg is als criterium voor iemands<br />
zorgbehoefte. En het kabinet mag dan wel<br />
streven naar tien procent minder administratieve<br />
lasten aan het eind van 2013, aan de<br />
andere kant dreigen andere maatregelen<br />
de administratieve lasten juist te verzwaren.<br />
De overheveling van begeleiding vanuit de<br />
AWBZ naar de WMO bijvoorbeeld.<br />
Wat de WMO betreft probeert de VGN, die<br />
ook namens <strong>Talant</strong> optreedt, uitzonderingen<br />
Verwantenpanel bevraagd over mantelzorg en<br />
vrijwilligerswerk<br />
De tweede bevraging aan het verwantenpanel gaat over mantelzorg en vrijwilligerswerk.<br />
<strong>Talant</strong>s Kennis- en Onderzoekscentrum hoopt op net zulke waardevolle reacties<br />
als bij de eerste bevraging, over technologie in de zorg.<br />
verlichting van zorgtaken en aan het vergroten<br />
van veiligheid, zoals alarmsystemen.<br />
Anderen zien ook verzelfstandiging van<br />
cliënten als mogelijkheid. Een belangrijke<br />
boodschap van het verwantenpanel is dat<br />
technologie de menselijke zorg niet moet<br />
vervangen en dat de cliënt centraal moet<br />
staan. Wat de meeste panelleden betreft<br />
gaat <strong>Talant</strong> meer gebruik maken van zorgtechnologie.<br />
Het moet dan wel zorgvuldig<br />
worden ingevoerd, met onder meer goed<br />
testen, scholing van medewerkers en<br />
afstemming met cliënten en verwanten.<br />
Ook is geadviseerd om al aanwezige<br />
te bewerkstelligen voor onder andere<br />
cliënten met een intramurale indicatie die<br />
kiezen voor extramurale zorg.<br />
Verder bereidt <strong>Talant</strong> zich in Alliade-verband<br />
voor op de wijzigingen in de WMO. Momenteel<br />
is nog onduidelijk hoe dit per gemeente<br />
vorm gegeven gaat worden. Nieuwe<br />
clïënten krijgen er mee te maken vanaf<br />
2013 en bestaande in 2014. <strong>Talant</strong> zal u<br />
verder over de WMO informeren wanneer<br />
er meer bekend is. Een andere zorg is de<br />
bezuinigingen op de PGB. Als de huidige<br />
plannen worden doorgevoerd, moeten veel<br />
mensen weer een beroep doen op zorg in<br />
natura. Betwist wordt of dat echt goedkoper<br />
zal zijn.<br />
Het probleem zit hem vooral in de stapeling<br />
van maatregelen in de zorg. Daar komen ook<br />
nog eens maatregelen bij die effect zullen<br />
hebben op het huishoudboekje van ouders/<br />
verwanten en cliënten, zoals verhoging van<br />
de zorgpremies en verlaging van de zorgtoeslag<br />
en huurtoeslag.<br />
technologie beter te benutten, bijvoorbeeld<br />
de beeldtelefoon. <strong>Talant</strong> wil een meer samenhangend<br />
beleid voeren rond technologie<br />
en zorginnovatie. “De uitkomsten van dit<br />
onderzoek worden daar zeker bij gebruikt”,<br />
geeft Margo Brouns van het Kennis- en<br />
Onderzoekscentrum aan. “De aanbevelingen<br />
zijn verstandig en realistisch, ook die<br />
nemen we graag mee.”<br />
Verwantenpanel<br />
Het Verwantenpanel is opgezet om ideeën,<br />
kennis en ervaring te delen met <strong>Talant</strong>. Een<br />
paar keer per jaar wordt een korte vragenlijst<br />
voorgelegd. Per keer kunnen de leden<br />
beslissen of ze meedoen.<br />
Voor meer informatie of aanmelding:<br />
verwantenpanel@talant.nl of<br />
telefoon 0513 - 64 38 68.<br />
Of ga naar www.talant.nl > Verwanten en<br />
verwijzers > Zeggenschap en medezeggenschap.<br />
Hier staan tevens de uitkomsten<br />
van het onderzoek over technologie.<br />
Vooruit! Achteruit!<br />
Ik herinner mij nog een, door mij zeer gewaardeerde, schoolmeester in de zesde<br />
klas van de lagere school. We spreken over de jaren 50. Hij had de gewoonte<br />
“vooruit, achteruit” te roepen als de klas te snel naar buiten of naar binnen<br />
wilde en klem kwam te zitten in de deuropening.<br />
Nu lijkt het alsof wij toen redelijk gehoorzaam waren. Nog steeds staat op mijn netvlies<br />
de schrik die mijn klasgenoten en ik kregen, toen één van de grootste jongens niet<br />
voldeed aan zijn commando, maar stokstijf bleef staan. De opgetrokken wenkbrauwen<br />
van de schoolmeester waren genoeg om te begrijpen dat ook hij het niet begreep. De<br />
vraag hing in de lucht “Wat zullen we nu beleven?”. De jongen reageerde met woorden<br />
als ”Waarheen dan meester?”. Ineens begrepen wij allen de tegenstrijdigheid van het<br />
commando. Ik weet niet meer precies hoe het afliep, maar in het beeld dat ik nog heb<br />
van deze schoolmeester, is er een glimlach verschenen op zijn gezicht en heeft hij met<br />
zachte dwang een arm vastgepakt en de juiste richting aangegeven.<br />
Als u nu denkt, ”Wat heeft dit nu te maken met medezeggenschap?” dan zal ik<br />
proberen die richting aan te geven. Als we achteruit kijken dan zien we dat bij<br />
<strong>Talant</strong> een prima ‘medezeggenschapsstructuur’ staat. In het algemeen kan gezegd<br />
worden dat die in de afgelopen tien jaar is opgebouwd door veelal hetzelfde groepje<br />
cliënten, ouders/verwanten en coaches. Wij willen dit bouwwerk niet meer kwijtraken.<br />
Daarnaast hebben wij de stellige overtuiging dat ook bestuurders van <strong>Talant</strong> dit niet<br />
willen. We raken echter wel menskracht kwijt.<br />
Kijken we dan vooruit dan zien wij een aantal bedreigingen waar <strong>Talant</strong> mee zal<br />
moeten omgaan. Ik noem er een paar.<br />
- Wetten veranderen.<br />
- De AWBZ wordt voor de zoveelste keer aangepast.<br />
- Ouderverenigingen verliezen subsidies en vrezen te zullen verdwijnen.<br />
- Gemeenten krijgen meer verantwoordelijkheden op het gebied van besluitvorming<br />
over begeleiding van onze cliënten.<br />
- De economie krimpt. Er zal steeds minder geld beschikbaar zijn.<br />
Dit zijn richtingen die tegenstrijdig zijn aan de behoefte van onze cliënten. Ook kijken<br />
we kritisch naar wat het voor onze cliënten betekent dat <strong>Talant</strong> nu deel uitmaakt van<br />
Zorggroep Alliade. Nog meer dan voorheen is het nodig dat we de vinger aan de pols<br />
houden. De huidige groep mensen die de medezeggenschap draagt heeft sterke<br />
behoefte aan aanvulling. We hebben mensen nodig.<br />
Cliënten, ouders/verwanten die in staat zijn tegenstrijdige zaken te zien en de juiste<br />
richting af te dwingen ten behoeve van degenen die dat niet zelfstandig kunnen. En,<br />
natuurlijk hoeven we niet de grootste jongen uit de klas maar wel diegenen die iets<br />
willen bijdragen aan duidelijkheid en aan een leefbaar leven van onze broer/zus of<br />
ons kind.<br />
Neem eens contact op met de Centrale Verwantenraad en beoordeel in een gesprekje<br />
wat u kunt doen om uw sterke punten in te zetten voor Medezeggenschap.<br />
Tjalling Boonstra, secretaris, tel.nr. privé 0513 – 62 32 34,<br />
Centrale Verwantenraad, tel. nr. 0513 – 64 39 31<br />
Over <strong>Talant</strong> > Nieuws > Tijdschrift <strong>Talant</strong>.<br />
<strong>InZicht</strong> <strong>•</strong> <strong>herfst</strong> <strong>2011</strong> <strong>InZicht</strong> <strong>•</strong> <strong>herfst</strong> <strong>2011</strong>
6 7<br />
Vriendschap, relaties en seksualiteit zijn onderwerpen die ook spelen bij mensen met een<br />
verstandelijke beperking. De nieuwste WEETkrant voor cliënten gaat hier dan ook over. Voor<br />
mensen met een beperking zijn dit vaak moeilijke onderwerpen en voor ouders en verwanten<br />
niet minder. Toch hebben mensen met een beperking er hulp bij nodig. Wat kun je als ouders<br />
en verwanten doen? En hoe gaat <strong>Talant</strong> ermee om?<br />
“De zoektocht naar vriendschap en een relatie… ik ben er achter<br />
gekomen dat dat makkelijker gezegd dan gedaan is.” Dit vertelt<br />
Jelle van der Bovenkamp in de WEETkrant van september. Het thema<br />
van deze krant voor cliënten van <strong>Talant</strong> is deze keer ‘Vrienden’.<br />
Ook is er aandacht voor verliefdheid, relaties, zoenen en vrijen.<br />
Jelle krijgt net als zijn huisgenoot Klaas Huizinga ondersteuning van<br />
zijn begeleiders bij het vinden van vrienden of, nog liever, een vriendin.<br />
Hun begeleiders blijven steeds manieren zoeken om hen te helpen.<br />
Die hulp is ook nodig: mensen met een verstandelijke beperking<br />
hebben over het algemeen weinig vrienden en het aangaan en<br />
onderhouden van vriendschappen gaat niet vanzelf. Om mensen te<br />
ontmoeten zijn Klaas en Jelle met hun begeleiders op zoek gegaan<br />
naar voor hen interessante activiteiten. Sinds een jaar gaan ze naar<br />
‘Samen = leuker’. Dit zijn ontmoetingsavonden voor mensen met<br />
een licht verstandelijke beperking, georganiseerd door de plaatselijke<br />
welzijnsorganisatie Caleidoscoop. Verder hebben zij, net als<br />
andere begeleiders en cliënten, aangegeven dat ze graag via<br />
internet met mensen in contact zouden komen. Daarom is <strong>Talant</strong><br />
een pilot gestart op de website www.talant.nl/clienten. Cliënten<br />
van <strong>Talant</strong> kunnen hier een advertentie plaatsen of erop reageren.<br />
Dit gebeurt in overleg met een contactpersoon, zoals de persoonlijk<br />
begeleider, die ook kan ondersteunen bij het aangaan en onderhouden<br />
van een vriendschap.<br />
Nu zijn Klaas en Jelle mensen met een licht verstandelijke beperking.<br />
Met mensen met een lichte of matige beperking zullen ouders of<br />
verwanten en begeleiders in zekere mate kunnen praten over<br />
vriendschap en relaties. Moeilijker wordt het met intimiteit en<br />
seksualiteit. Soms is dit zelfs niet bespreekbaar, terwijl seksualiteit en<br />
Hulp gevraagd<br />
bij vriendschap,<br />
relaties en<br />
seksualiteit<br />
intimiteit wel bij iedereen speelt, ook bij mensen met een ernstige<br />
of meervoudige beperking. “Seksualiteit hoort bij het leven, ook<br />
voor mensen met een beperking”, stelt Joke Platenkamp. Zij is één<br />
van <strong>Talant</strong>s aandachtsfunctionarissen seksualiteit.<br />
Caissière zoenen<br />
Voor veel ouders is de seksualiteit van hun kind een moeilijk<br />
onderwerp, laat staan wanneer je kind een verstandelijke beperking<br />
heeft. Joke Platenkamp: “Juist bij mensen met een verstandelijke<br />
beperking vraagt dit meer aandacht. De communicatie verloopt<br />
anders, het begripsniveau ligt lager, je kunt niet even een boekje/<br />
internetsite geven. En ga je bij de voorlichting uit van de lichamelijke,<br />
van de verstandelijke of van de sociaal-emotionele ontwikkeling?<br />
Die lopen niet gelijk op.”<br />
“Ook bij vriendschappen moeten we<br />
vaak blijven helpen”<br />
Bij mensen met een beperking liggen de grenzen tussen vriendschap<br />
en relatie, tussen lichamelijkheid, intimiteit en seksualiteit soms<br />
ingewikkelder. “Als je niet vaardig bent in communicatie, ben je<br />
meer aangewezen op lichaamstaal”, verklaart Joke. “Veel mensen<br />
met een beperking geven dan ook sneller een zoen of een knuffel.<br />
Dat is hun manier van uiten. Maar daar moeten we wel mee aan<br />
de slag. Want wat als iemand ook de caissière zoent? Als een peuter<br />
of kleuter dit doet vindt niemand het erg. Als iemand ouder wordt,<br />
vinden ouders het misschien nog steeds niet erg, omdat ze weten dat<br />
hun kind bijvoorbeeld een ontwikkelingsleeftijd heeft van een vierjarige.<br />
Maar de omgeving keurt het waarschijnlijk af. Daar moeten we<br />
rekening mee houden. Ook kunnen uitingen, onbedoeld, aanleiding<br />
geven tot grensoverschrijdend gedrag van derden. Hierin is veel<br />
uitleg, ondersteuning, maar soms ook bescherming nodig. Toch blijft<br />
het van belang om ruimte te geven aan iemands lichamelijke en<br />
ook seksuele behoeften”, zegt Joke. “Het ontkennen en afremmen<br />
kan een negatieve invloed hebben op de ontwikkeling.”<br />
Aan ouders en <strong>Talant</strong> de taak om mensen met een beperking te<br />
begeleiden op het pad van vriendschap en relaties en ook seksualiteit<br />
en intimiteit. Wat seksualiteit betreft hebben medewerkers houvast<br />
aan de beleidsnotitie seksualiteit en het protocol seksueel misbruik,<br />
om cliënten te ondersteunen en misbruik te voorkomen. Er komt<br />
steeds meer informatie op dit gebied en er verschijnen steeds<br />
meer voorlichtingsmethoden. Verder wordt er bij <strong>Talant</strong> op dit<br />
moment aan gewerkt om informatie via intranet beschikbaar te<br />
stellen, ook op het gebied van seksualiteit. Daarnaast zijn de aandachtsfunctionarissen<br />
seksualiteit er voor deskundigheidsbevordering en<br />
ondersteuning van medewerkers. Joke: “De aandachtsfunctionarissen<br />
seksualiteit richten zich niet in eerste instantie op ouders. Ouders<br />
kunnen met vragen terecht bij de locatie, en via deze weg kunnen<br />
ouders met hun vragen ook bij ons terecht.” Cliënten kunnen de<br />
cursus ‘Kriebels in je buik’ volgen bij <strong>Talant</strong>s Open Leercentrum<br />
Fryslân.<br />
Aangezien iedere cliënt verschilt, merken medewerkers wel dat het<br />
om maatwerk gaat, het blijft zoeken. Bijvoorbeeld hoe je omgaat<br />
met iemands verschil in lichamelijke/seksuele en verstandelijke<br />
ontwikkeling, maar ook in hoeverre je je met iemands leven kan en<br />
mag bemoeien. Mensen met een lichte beperking die zelfstandig<br />
wonen, met weinig begeleiding, bepalen immers voor een groot<br />
deel zelf hoe ze willen leven. Net als anderen willen ook zij vaak<br />
een relatie, samenwonen of trouwen. Joke: “Dat gun je iedereen,<br />
maar het is niet altijd haalbaar. Bij mensen met een verstandelijke<br />
beperking zul je per persoon moeten bekijken wat mogelijk is en<br />
welke ondersteuning daarbij nodig is.” Joke noemt als voorbeeld<br />
een stel waarbij het samenwonen goed gaat, maar intimiteit wel<br />
eens moeilijke situaties oplevert. “Ze hebben moeite om aan te<br />
voelen wanneer de ander wel of niet wil vrijen. Binnen een relatie<br />
Informatietips:<br />
Seksuele voorlichting aan mensen met een verstandelijke handicap,<br />
de kunst van het verstaan Ellen Suykerbuyk, Erik Bosch<br />
‘In je blootje’ - Melanie Meijer en Iva Bicanic<br />
‘Nee. Een boek over nee en ja zeggen’<br />
Sanderijn van der Doef en Marian Latour<br />
‘Zin in jezelf- seksuele voorlichting over masturbatie’ Martine Delfos<br />
‘Verliefd is verliefd - over homoseksualiteit’ Martine Delfos<br />
‘Seks en zo’: voorlichtingsboek van R. H. Harris<br />
‘Ben jij ook op mij: voorlichtingsboek over seks en relaties’<br />
Sanderijn van der Doef<br />
‘Out- alles over homoseksualiteit’ Sanderijn van der Doef en Bas Maliepaard<br />
www.bosch-suykerbuyk.nl > boeken en ook > spelmateriaal<br />
www.meerdanliefde.nl<br />
www.zoenenenzo.nl<br />
is het vaak moeilijk om af te stemmen en afspraken met elkaar te<br />
maken. Daar moeten we bij helpen. Met dit stel is afgesproken dat<br />
ze het altijd eerst expliciet aan elkaar vragen.” “Ook bij vriendschappen<br />
geldt vaak dat we moeten blijven helpen: hoe maak je<br />
vrienden, hoe ga je met elkaar om, wat kun je samen doen, wat voor<br />
afspraken maak je, wat doe je als je ruzie hebt. We overschatten<br />
cliënten daarin wel eens.”<br />
Kinderwens<br />
Veel mensen met een beperking willen zo gewoon mogelijk leven<br />
en daar kan ook een kinderwens bij horen. Het blijft niet altijd bij<br />
een wens: het aantal ouders met een verstandelijke beperking dat<br />
ondersteuning krijgt bij <strong>Talant</strong>s Kind & Gezin, is gegroeid. “Over een<br />
kinderwens zijn we een tijd veel makkelijker geweest”, zegt Joke<br />
over de gehandicaptenzorg. “Mijn uitgangspunt is dat als mensen<br />
niet voor zichzelf kunnen zorgen, het niet verstandig is om kinderen<br />
te krijgen. Maar ook belangrijk is wat voor netwerk iemand heeft en<br />
in hoeverre iemand hulp accepteert. Het is een ethische discussie.<br />
We mogen de wens om kinderen te krijgen niet negeren bij onze<br />
cliënten: al in een vroeg stadium, nog voordat de wens uitgesproken<br />
wordt, zullen we hen moeten informeren, ondersteunen en adviseren.”<br />
“Seksualiteit ís er, dat is niet te<br />
ontkennen”<br />
Soms besteden ouders liever niet teveel aandacht aan seksualiteit,<br />
is Jokes ervaring. “Ze willen geen slapende honden wakker maken.”<br />
Joke begrijpt de huivering wel: het is een moeilijk onderwerp en<br />
onze cliënten zijn soms erg kwetsbaar. “Maar seksualiteit ís er, dat<br />
is niet te ontkennen. Mensen met een beperking maken meestal<br />
dezelfde lichamelijk ontwikkeling door als anderen. Als we hen niet<br />
in hun seksualiteit begeleiden en voorbereiden, loop je juist risico’s.<br />
En minstens zo belangrijk is de andere kant: seksualiteit is ook iets<br />
moois, en het hoort bij het leven.”<br />
www.stichtingsar.nl<br />
<strong>InZicht</strong> <strong>•</strong> <strong>herfst</strong> <strong>2011</strong> <strong>InZicht</strong> <strong>•</strong> <strong>herfst</strong> <strong>2011</strong>
8 Klaas Kamminga<br />
9<br />
Naam<br />
Klaas Kamminga<br />
Woonplaats<br />
Beetsterzwaag<br />
Klaas woont<br />
met zijn huisgenoten op<br />
Beukenlaan 5<br />
Werk/dagbesteding<br />
Industriecentrum Serafijn<br />
in Oosterwolde.<br />
Vrije tijd<br />
Radio maken met Sierik,<br />
scouting, fietsen,<br />
luchtgitaar, televisie kijken,<br />
muziek, gezelligheid<br />
MAANDAG<br />
07.30 Klaas wordt gewekt door de begeleiding.<br />
08.30 Een chauffeur brengt hem naar Oosterwolde.<br />
09.00 Aan het werk bij Serafijn. Hier begint zijn werkdag eerst met<br />
een lekker bakje koffie en natuurlijk bijkletsen over wat hij<br />
zoal in het weekend heeft gedaan. Daarna hard aan het werk.<br />
Hij zet dozen in elkaar, helpt bij het laden en lossen. Hij maakt<br />
ook kerstpakketten voor <strong>Talant</strong>. Klaas is dol op de heftruck<br />
met zijn zwaailichten, dit kan hij ook heel goed nadoen met<br />
zijn gebaren. Klaas is doof en communiceert voornamelijk<br />
met gebarentaal, hij kan je veel vertellen en neemt hier ook<br />
de tijd voor.<br />
15.30 Klaas komt terug op de Beukenlaan 5. Hij woont hier pas<br />
een paar maanden. Hiervoor woonde hij in Oosterwolde.<br />
Klaas had erg veel zin in de verhuizing en heel snel is hij al<br />
gewend aan de medebewoners en nieuwe begeleiders.<br />
16.00 Klaas neemt samen met de leiding een bakje, ook wordt er<br />
vandaag even geouwehoerd, Klaas kan namelijk heel veel<br />
typetjes nadoen, tot hilariteit van de medebewoners en<br />
leiding.<br />
20.00 Vanavond vindt Klaas het fijn om in de gezamelijke woonkamer<br />
te zitten, lekker tv kijken en genieten van de<br />
interactie om hem heen.<br />
Op woensdag helpt Klaas Sierik bij de disco in Klein Carré.<br />
DINSDAG<br />
08.00 Gezamenlijk ontbijten in de woonkamer, nog een bakje<br />
koffie en dan wordt Klaas weer opgehaald om naar het<br />
werk te gaan.<br />
15.30 Klaas komt altijd blij en opgetogen thuis vanuit zijn werk, vaak<br />
heeft hij hele verhalen over wat hij heeft gedaan. Klaas gaat<br />
lekker over het terrein fietsen op zijn driewieler. Dit is ideaal<br />
omdat hij dan alleen mag fietsen en zo leert hij het terrein<br />
ook beter kennen. Een medebewoner speelt gitaar, dit vindt<br />
Klaas ook het einde en daarom speelt hij graag ‘luchtgitaar’.<br />
20.00 Klaas heeft een grote ruime kamer, met een zit-slaapgedeelte.<br />
Vanavond is hij op zijn kamer te vinden waar Klaas<br />
graag tv kijkt en muziek luistert.<br />
WOENSDAG<br />
Vanuit het werk gaat Klaas naar Drachten, naar de disco in Klein Carré.<br />
Hij helpt Sierik (ook cliënt bij <strong>Talant</strong>) hier met het bedienen van het<br />
mengpaneel en soms kondigt hij een plaatje aan. Sierik en Klaas<br />
hebben een bijzondere band. Als Klaas bij Sierik vandaan komt,<br />
heeft hij altijd een zeer goed humeur.<br />
18.00 Vandaag is een medebewoner jarig en daarom eet Klaas<br />
CHINEES!! Zelf heeft Klaas ook discolampen op zijn kamer<br />
en zo nu en dan worden deze even uitgetest in de woonkamer<br />
met harde muziek aan!<br />
DONDERDAG<br />
Klaas is vroeg wakker want vandaag gaat hij met collega’s en begeleiding naar de vliegbasis<br />
in Leeuwarden. Honderdvijftig cliënten met begeleiders mogen een dag voor de open dagen<br />
rondkijken. Klaas stapt enthousiast in de touringcar. Bij de vliegbasis gaat zijn belangstelling<br />
vooral uit naar de helikopters. Bij thuiskomst doet hij steeds de helikopter na.<br />
Erg moe van alle indrukken gaat hij vroeg naar bed!<br />
VRIjDAG<br />
09.00 De laatste werkdag kan Klaas niet snel genoeg gaan, want iedere vrijdagavond gaat<br />
de scoutingbloes met das aan en gaat hij naar scouting, zijn lust en zijn leven! In de<br />
zomer is er vaak een zomerkamp maar ook zo af en toe wordt er opuit gegaan.<br />
16.00 Klaas gaat vandaag lekker buiten een bakkie doen. Het kan nu nog want het is<br />
mooi weer. Zijn huisgenoten springen op de trampoline en zijn aan het schommelen.<br />
18.00 Klaas mag zelf zijn eten uitzoeken en de begeleiding zet dit voor hem in de oven.<br />
Vandaag is het Klaas zijn beurt om de tafel te dekken en op te ruimen.<br />
19.00 Nu is het dan eindelijk tijd om naar Scouting te gaan, hij gaat samen met een cliënt<br />
van een andere woongroep, samen worden ze opgehaald door de Plusbus.<br />
ZATERDAG<br />
Klaas houdt van uitslapen, en vandaag was het pas 11.00 uur dat hij wakker werd. Nadat<br />
hij zich heeft opgefrist en aangekleed, wordt er vaak op de woning soep met broodjes<br />
gegeten. Daarna is Klaas mee geweest naar de supermarkt om booschappen voor het<br />
avondeten te doen, het werd nasi. Vaak krijgt Klaas rond de middag bezoek van zijn broer<br />
en schoonzus. Vandaag ook en ze hebben een wandeling gemaakt door het bos.<br />
Zaterdagavond is het hier feest, we krijgen hier lekkere hapjes en voor Klaas staat er een<br />
heerlijk biertje koud.<br />
ZONDAG<br />
Zondag is een rustdag, voor Klaas in ieder geval. Lekker uitslapen, ontbijt op bed en in de<br />
middag en avond dingetjes doen die hij leuk vindt om te doen.<br />
Samen ontbijten.<br />
Klaas is pas verhuisd.<br />
Klaas kan op het terrein van de Wissel in<br />
Beetsterzwaag in zijn eentje fietsen.<br />
Lekker schommelen in de tuin.<br />
<strong>InZicht</strong> <strong>•</strong> <strong>herfst</strong> <strong>2011</strong> <strong>InZicht</strong> <strong>•</strong> <strong>herfst</strong> <strong>2011</strong>
10 11<br />
De goede pillen op het goede<br />
moment<br />
We zijn bij <strong>Talant</strong> druk bezig met medicijnveiligheid. Op alle<br />
locaties zijn zogenoemde aandachtsvelders geschoold en<br />
alle medewerkers krijgen er vroeg of laat mee te maken.<br />
<strong>Talant</strong> wil alles op orde hebben rond het geven van medicijnen.<br />
Ook ouders kunnen daarbij helpen.<br />
De aandacht is het gevolg van het HARM-rapport. Uit dit rapport<br />
blijkt dat er overal in Nederland, thuis, maar ook in ziekenhuizen en<br />
andere instellingen, fouten gemaakt worden met medicijnen.<br />
Dit veroorzaakt ziek zijn en kan zelfs ziekenhuisopnames tot gevolg<br />
hebben. Afgezien van de kosten die dit met zich meebrengt, is het<br />
natuurlijk niet de bedoeling dat mensen ziek worden van hun<br />
medicijnen in plaats van beter. Uit het rapport bleek ook dat dit<br />
met verschillende dingen te maken had. Met de dokter die een<br />
fout recept schrijft, een persoon die de verkeerde soort pillen of<br />
verkeerde aantal pillen neemt of krijgt of verschillende medicijnen<br />
die verkeerd op elkaar inwerken. Al dit soort fouten zijn te voorkomen.<br />
Bij <strong>Talant</strong> is daarom op alle groepen hard gewerkt om een nieuwe<br />
manier van werken te organiseren en worden er duidelijke afspraken<br />
gemaakt met alle huisartsen en apothekers die medicijnen voorschrijven<br />
voor de cliënten. Een voorbeeld is de manier van opslaan<br />
van medicijnen: nieuwe kasten, geen potjes en doosjes van<br />
verschillende cliënten naast of door elkaar. Regelmatige controle op<br />
de houdbaarheid van de medicijnen die niet vaak gebruikt worden.<br />
Weinig voorraden, geen medicijnen op verschillende plaatsen, dus<br />
bijvoorbeeld geen voorraad op de dagbesteding.<br />
Wat wel bij dagbesteding aanwezig moet zijn, is een actueel<br />
medicatie-overzicht of een deellijst. Deze moet namelijk daar zijn<br />
waar de client is. Behalve bij dagbesteding, kan dat ook bij een<br />
weekendje thuis zijn of op vakantie. Ook ouders en verwanten<br />
zouden dan moeten aftekenen wanneer ze medicijnen geven.<br />
Zo wordt steeds het overzicht gehouden. En wordt dan iemand<br />
onwel, op de groep, de dagbesteding of op bezoek, dan weet een<br />
gewaarschuwde dokter altijd welke medicijnen iemand gekregen<br />
heeft. Bovendien weet de dokter dan wat de patiënt mankeert: dat<br />
kan gezien worden aan het soort medicijnen. Door de deellijst bij<br />
zich te hebben, kan een cliënt altijd snel en goed geholpen<br />
worden. De deellijst werkt dan als een soort medicatiepaspoort.<br />
‘<strong>Talant</strong> wil alles op orde hebben<br />
rond het geven van medicijnen’<br />
Er is veel te doen, het was goed, maar met enkele aanpassingen<br />
kan het nog beter! Jaarlijks de medicatie bespreken met cliënt,<br />
dokter en apotheker, maar ook alle medicijnen elektronisch<br />
voorschrijven zijn wensen die op een aantal plaatsen nog ingevoerd<br />
moeten worden. Het doel is alles op orde te hebben: alle cliënten,<br />
van ambulant tot intramuraal, de juiste pillen op het juiste moment.<br />
<strong>Talant</strong> heeft aan de Ieleane 14 in Stiens een speciale<br />
locatie voor mensen die doofblind zijn en een verstandelijke<br />
beperking hebben. Dat geeft gelegenheid om hen<br />
specifieke zorg te bieden die speciaal op hen is afgestemd.<br />
Zo hoopt <strong>Talant</strong> hen een prettiger leven te<br />
bieden, in een wereld die ze beter begrijpen. De pilotfase<br />
van deze locatie is net afgerond. Met succes: binnenkort<br />
opent <strong>Talant</strong> zelfs een tweede locatie. De redactie nam<br />
een kijkje op Ieleane 14.<br />
Meer grip voor doofblinde cliënten<br />
Dat de ingang van Ieleane 14 in Stiens automatische schuifdeuren<br />
heeft, is toeval. Verder is bij de inrichting over alles<br />
nagedacht, vertelt begeleider Bianca Bos. De locatie heeft<br />
dan ook bijzondere bewoners: acht mensen die doof en blind<br />
zijn en een verstandelijke beperking hebben. Woonden ze<br />
eerst verspreid over verschillende locaties in Stiens, nu krijgen<br />
ze in deze aangepaste woning speciaal op hen gerichte zorg;<br />
de achtste bewoner is hier in mei komen wonen. De woning<br />
is ruim opgezet, met brede looppaden zonder obstakels.<br />
Hoewel de centrale woonruimte vrij leeg is, ziet het er gezellig<br />
uit. Dat zien ze toch niet, zou je denken. De doelgroep doofblind<br />
is in tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden<br />
echter nog vrij gevarieerd: enkele cliënten zijn volledig blind<br />
en /of doof en anderen kunnen in zeer kleine mate iets zien<br />
of horen. Achtergrondgeluiden zijn storend, legt Bianca uit.<br />
“De zwarte cirkels rond de<br />
deurkrukken blijken geen hippe<br />
decoratie, maar een aanwijzer<br />
voor de bewoners.”<br />
De medewerkers dragen daarom geen hoge hakken, als ze<br />
met een cliënt bezig zijn praten ze weinig tot niet met collega’s<br />
en nemen ze de telefoon niet op, de radio is uit als er cliënten<br />
thuis zijn en de tv (met zeer groot scherm) hangt wat achteraf<br />
en is slechts af en toe aan. Op verschillende plekken zijn ook<br />
nog eens geluidsabsorberende panelen aangebracht en er is<br />
specifieke verlichting aangebracht. De zwarte cirkels die rond<br />
de deurkrukken zijn geschilderd, blijken geen hippe decoratie,<br />
maar een aanwijzer voor bewoners die het duidelijke<br />
kleurcontrast kunnen waarnemen. Om dezelfde reden zijn de<br />
deurposten donker. In de gangen bieden leuningen langs de<br />
wanden geleiding. Het zijn maar enkele van de soms eenvoudige<br />
aanpassingen waarmee de woning zo functioneel en<br />
duidelijk mogelijk is gemaakt.<br />
Contact<br />
Misschien nog belangrijker dan de aangepaste inrichting, is<br />
de aangepaste begeleiding op basis van de methode ‘contact’.<br />
De begeleiders zijn en worden daarin getraind door medewerkers<br />
van Koninklijke Visio de Brink, een organisatie voor<br />
mensen met een zintuiglijke beperking, eventueel in<br />
combinatie met andere beperkingen. Ook is er regelmatig<br />
overleg met verschillende deskundigen van <strong>Talant</strong>, worden<br />
video-opnames van cliënten geanalyseerd en leren de<br />
begeleiders van elkaar. Illustratief voor de manier van<br />
begeleiden is hoe ze iemand bij de hand nemen.<br />
Bianca: “Op de andere locaties pakte je iemands hand en zei:<br />
‘kom, we gaan’. Nu leggen we een hand onder iemands hand<br />
en vragen zo ‘wil je mee’.”<br />
”Alles gaat veel langzamer”, vertelt Bianca. “De begeleider<br />
maakt contact en wacht op een reactie van de cliënt.<br />
Op basis daarvan wordt vervolgens op dezelfde manier verder<br />
‘gesproken’. We kondigen alles aan en gebruiken verwijzers,<br />
bijvoorbeeld geurend badschuim voor in bad.” Er is ook veel<br />
lichamelijk contact. Bianca plaatst bijvoorbeeld haar been<br />
tegen degene naast wie ze zit, zodat die weet dat ze er is en<br />
niet schrikt. “Voor deze mensen voelt de wereld vaak onveilig.<br />
Dan staan ze ergens en voelen ze ineens dat er iemand<br />
langsloopt.” De begeleiders maken zich op hun eigen wijze<br />
kenbaar bij de cliënten – Bianca laat een armbandje voelen,<br />
een collega raakt even iemands knie aan – maar ze werken<br />
per cliënt zoveel mogelijk op dezelfde manier volgens<br />
vooropgestelde handelingsscenario’s. Wat bij alle cliënten<br />
hetzelfde is, is dat begeleiders hen de tijd geven. >><br />
<strong>InZicht</strong> <strong>•</strong> <strong>herfst</strong> <strong>2011</strong> <strong>InZicht</strong> <strong>•</strong> <strong>herfst</strong> <strong>2011</strong>
12<br />
>> Die tijd hebben ze ook. Op hun vorige woonlocaties<br />
moesten de cliënten mee in het ritme van de rest van de<br />
groep, bijvoorbeeld op tijd klaar staan voor de bus naar<br />
dagbesteding. Nu hebben de acht doofblinde cliënten samen<br />
dagbesteding vlakbij. Ze gaan er lopend of in hun rolstoel<br />
naartoe. Waar voorheen de cliënt werd aangekleed, proberen<br />
de begeleiders de cliënt nu zover te krijgen dat hij zelf ook<br />
meewerkt, bijvoorbeeld de armen door de mouwen steken.<br />
Met alles wordt zoveel mogelijk uitgegaan van het initiatief<br />
van de cliënt, die hierdoor meer controle en regie ervaart.<br />
Dan desnoods maar wat later naar dagbesteding. Er wordt<br />
gewerkt met 24-uurszorg; een manier van werken overigens<br />
die ook elders bij <strong>Talant</strong> wordt toegepast. De drie begeleiders<br />
die de bewoners van Ieleane 14 ’s ochtends uit bed halen,<br />
begeleiden ook bij dagbesteding en gaan mee terug naar<br />
huis. Dan komen drie andere begeleiders, die tot het eind<br />
van de avond blijven. Zoveel mogelijk wordt individueel<br />
begeleid. Eten bijvoorbeeld doen ze elk met één cliënt<br />
tegelijk aan een van de drie tafels. De andere cliënten<br />
vermaken zich ondertussen zelf. De één is snel klaar, een<br />
ander heeft een uur nodig. Het ritme wordt aangepast aan<br />
de cliënt, niet andersom.<br />
Kleine stappen<br />
Het is best ingewikkeld, geeft Bianca aan en de vooruitgang<br />
gaat in kleine stappen. De meeste cliënten moeten ook nog<br />
wennen aan de nieuwe situatie. Toch halen zij en haar<br />
collega’s veel voldoening uit hun werk. Het doet hen goed<br />
wanneer iemand zich op zijn gemak lijkt te voelen. Samen<br />
werken ze aan een prettiger leven voor de cliënten, in een<br />
wereld die ze beter snappen.<br />
Dit unieke project biedt meer mogelijkheden, vertelt Bianca.<br />
Dat heeft deels te maken met de financiering: <strong>Talant</strong> heeft een<br />
erkenning gekregen voor zorg aan zintuiglijk gehandicapten.<br />
Dit is bijzonder voor een organisatie voor verstandelijk<br />
gehandicapten en het brengt ook geld uit een ander potje<br />
mee. Ook het bij elkaar plaatsen van de cliënten en de<br />
samenwerking met Koninklijke Visio maakt meer mogelijk.<br />
Bianca: “Ik vind het heel mooi dat deze mensen deze kans<br />
krijgen.”<br />
Onne de Vries woont op locatie voor doofblinden in Stiens<br />
“Onne is goed<br />
zoals hij is”<br />
Ze wilden hun zoon Onne zo lang mogelijk thuis houden, ook al was<br />
het zwaar. Diny en Bernard de Vries vertellen over rouw, acceptatie,<br />
verrijking en hoe hij terecht kwam bij een locatie voor doofblinde<br />
mensen met een verstandelijke beperking aan de Ieleane 14 in Stiens.<br />
Dat Onne (bijna 30 jaar) zo slecht ziet, daar kwamen Diny en Bernard<br />
de Vries twee jaar geleden pas achter. Bij een onderzoek door <strong>Talant</strong><br />
werd ontdekt dat hun zoon glaucoom heeft. “Hij heeft vijftien tot<br />
veertig centimeter zicht, daarbuiten is het mistig”, vertelt Diny. Van<br />
zijn andere beperkingen zijn zijn ouders zich al vrijwel zijn hele<br />
leven bewust. Door een geboortetrauma en aanleg was Onne<br />
‘zwaar spastisch en diep gestoord’, zo luidde de conclusie toen hij<br />
acht maanden was. Ondanks de moeilijke jaren, spreken Bernard<br />
en Diny met liefde over hun zoon.<br />
Lachen en huilen<br />
“Onne functioneert op een heel laag niveau”, vertelt Diny op de<br />
vraag Onne te beschrijven. “Lachen kan zomaar overgaan in huilen”,<br />
vult haar man aan. “Alle emoties liggen dicht bij elkaar.” Naast zijn<br />
slechte zicht, hoort hij ook weinig. Diny: “Ook is hij wat autistisch:<br />
hij kijkt je niet aan en contact is heel moeilijk. Toen hij klein was<br />
zette ik een beertje in zijn bed. Hij draaide de kop van het beertje<br />
steeds op zo’n manier om, dat hij het gezicht niet meer kon zien.”<br />
Bernard: “Onne vindt het wel fijn fysiek benaderd te worden”.<br />
In het begin hebben ze geen hulp gezocht. “Je hebt hem gewenst,<br />
dan heb je er maar voor te zorgen”, was hun standpunt. Bernard:<br />
“We hadden wel in de gaten dat het niet in orde was, maar hadden<br />
geen idee wat ons te wachten stond.” Diny: “Dat wil je ook niet<br />
weten.” Ze wilden hem naar een reguliere peuterspeelzaal brengen.<br />
De leidster was daar best toe bereid, maar gesprekken met de<br />
behandelend haptonoom deden hen inzien dat een speciaal kinderdagcentrum<br />
geschikter was en zo kwamen ze bij It Kampke in<br />
Leeuwarden terecht, een locatie van <strong>Talant</strong>.<br />
“De rouwperiode kwam eigenlijk pas toen ons tweede kind werd<br />
geboren”, zegt Diny. Bernard: “Dan merk je pas wat je eerder hebt<br />
gemist.” Ook het zien opgroeien van een even oud neefje was<br />
confronterend. Toen het neefje zijn flesje zelf kon vasthouden; toen<br />
hij kon lezen; toen hij ging samenwonen… steeds was Diny een<br />
paar weken van slag. Diny: “Het is heel zwaar geweest, je bent in<br />
voortdurende rouw. Ik word wel eens kwaad als mensen zeggen:<br />
‘Dan heb je het niet geaccepteerd’. Wat is dat dan? Je accepteert<br />
hoe hij is, je streeft er altijd naar dat hij zich goed voelt, maar het<br />
blijft pijnlijk. Dat wil niet zeggen dat Onne anders zou moeten zijn,<br />
hij is goed zoals hij is.” Bernard: “Al geeft hij het niet duidelijk aan,<br />
ik denk dat Onne op zijn eigen wijze gelukkig is.”<br />
Onne is op zijn eenentwintigste uit huis gegaan. “Eigenlijk hadden<br />
we daar nooit aan gedacht”, vertelt Bernard. “Het groeit, het ontstaat.<br />
We hebben ook altijd het tij mee gehad met vernieuwingen bij<br />
<strong>Talant</strong> en zijn daar in meegegaan.” Zo begon het met een weekend<br />
per maand logeren toen Onne tien jaar was. Dat werd geleidelijk<br />
meer, toen ook eens een vakantie, later week op, week af. Bernard<br />
en Diny moesten er steeds erg aan wennen om de zorg uit handen<br />
te geven. Toen het bericht kwam dat er een woonplek voor hem<br />
vrij was, toen aan de Ieleane 20 in Stiens, moesten ze dan ook wel<br />
even slikken. “We wilden hem zo lang mogelijk thuis houden, ook<br />
vanwege onze twee dochters. Ze zijn zes en acht jaar jonger en we<br />
wilden dat zij zoveel mogelijk van Onne zouden meemaken”, zegt<br />
Diny. “Het is voor hen een verrijkende ervaring. Op sociaal vlak<br />
hebben ze echt een streepje voor, ze zijn sociaal en invoelend.”<br />
Ze wisten echter ook dat het tijd was om Onne los te laten.<br />
Bernard: “We worden allemaal ouder, het werd te zwaar, maar<br />
daarnaast wilden we voor Onne ook een toekomstgerichte oplossing.”<br />
Diny: “Het heeft een grote impact op ons leven. Zo ben ik pas op<br />
mijn 46e gaan werken. Daarvoor was ik volledig met Onne bezig,<br />
het was heel intensief.”<br />
Ieleane 14<br />
Dat hij later werd gevraagd voor de nieuw op te zetten woongroep<br />
voor doofblinde cliënten aan de Ieleane 14, was opnieuw wennen<br />
aan het idee. Eerst ging het alleen om dagbesteding in Stiens – tot<br />
dan ging hij naar Middelséhiem in Leeuwarden – maar later ook<br />
<strong>InZicht</strong> <strong>•</strong> <strong>herfst</strong> <strong>2011</strong> <strong>InZicht</strong> <strong>•</strong> <strong>herfst</strong> <strong>2011</strong><br />
13<br />
Diny en Bernard de Vries denken dat Onne’s nieuwe woon- en dagbestedingsplek goed voor hem is.<br />
om wonen. Aan de Ieleane 20 beviel het goed en ze hadden goed<br />
contact met het personeel. Ze wisten niet wat Onne ervoor terug<br />
zou krijgen. Als je weinig ziet en hoort, moet je volledig op anderen<br />
vertrouwen. “Op een gegeven moment hebben we de stap genomen:<br />
wat is voor hem het beste. Wij tellen ook mee, maar hij leeft er.<br />
Dat gaf de doorslag.”<br />
“Ik word wel eens kwaad als<br />
mensen zeggen: ‘dan heb je het<br />
niet geaccepteerd”<br />
Tijd<br />
Onne is in maart <strong>2011</strong> verhuisd naar Ieleane 14. Er wonen in totaal<br />
acht mensen die net als hij doofblind zijn en een verstandelijke<br />
beperking hebben. De woning, dagbestedingslocatie en de<br />
begeleiding zijn specifiek op deze doelgroep toegerust. Onnes ouders<br />
zijn blij met het gemotiveerde personeel. Ze hebben bewondering<br />
voor hun geduld en enthousiasme bij kleine stappen van vooruitgang.<br />
“Zelf ben ik een gehaast persoon. Onne heeft tijd nodig. Als ik<br />
bijvoorbeeld vraag of hij koffie wil, moet hij eerst de vraag verwerken,<br />
voordat hij reageert. Hier nemen ze de tijd voor hem.” Al is het<br />
misschien nog vroeg om conclusies te trekken, de nieuwe woonplek<br />
lijkt Onne goed te doen. Hij oogt doorgaans ontspannen en schommelt<br />
minder in gewicht. Dat wonen en dagbesteding vlak bij elkaar zitten,<br />
kost minder energie. In de weekenden dat hij thuis is, heeft hij ook<br />
minder behoefte aan slaap. Een goed teken is dat hij enthousiast is<br />
als ze hem weer naar de Ieleane 14 brengen. “Al met al hebben<br />
we, zoals het zich nu laat aanzien, de juiste beslissing genomen”,<br />
zegt Bernard. Als het interview is beëindigd, ligt Onne inmiddels in<br />
bed. Hij is nog wakker. Ze wensen hem liefdevol welterusten voor<br />
ze naar huis gaan in Sexbierum. Dat hun zoon een goede plek heeft,<br />
geeft ook hen rust.
14 15<br />
Worp en Stien Bloem halen deze keer boodschappen met Els.<br />
Wilt u iemand in het zicht brengen die veel voor een cliënt van<br />
<strong>Talant</strong> doet, bijvoorbeeld een familielid of vrijwilliger?<br />
Mail of bel c.huitenga@talant.nl, 0513 - 64 37 29.<br />
Worp en Stien Bloem<br />
WIE<br />
Worp en Stien Bloem uit Heerenveen zijn vrijwilliger bij De Diggel, een<br />
locatie voor dagbesteding in de Heerenveense wijk Skoatterwâld.<br />
WAT<br />
Worp en Stien halen eens per week of twee weken met hun auto boodschappen<br />
voor De Diggel. Om de beurt gaat er een cliënt mee. Stien:<br />
“Als we komen, weten ze precies wie er mee mag. We halen koffie, thee,<br />
melk, afwastabletten, zeep, vuilniszakken, dat soort dingen. En wie jarig<br />
is, mag koeken uitzoeken om te trakteren.” Ook voor andere hulp is het<br />
echtpaar inzetbaar. Zo bemanden ze vorig jaar met een cliënt een kraam<br />
van de Diggel op een kerstmarkt. “Het was hartstikke leuk, dat willen we<br />
best vaker doen.”<br />
WAAROM<br />
Stien: “Mijn zus Tinie woont en werkt bij <strong>Talant</strong>; ze werkt bij De Diggel.<br />
Wij woonden in Stiens, waar ik ook een poosje vrijwilliger ben geweest,<br />
ik wandelde met een jongen in een rolstoel. Toen we drie jaar geleden<br />
verhuisden naar Heerenveen, wilde ik wel weer eens wat doen. Een mens<br />
leeft niet voor zichzelf, als het kan, is het mooi om iets voor een ander<br />
te doen. Toen zijn we gevraagd om boodschappen te doen voor De Diggel.”<br />
Ze wonen trouwens schuin tegenover Tinie, aan De Reling. Al blijft het<br />
familiebezoek beperkt, ook voor de bewoners van deze <strong>Talant</strong>locatie staan<br />
Worp en Stien klaar wanneer ze nodig zijn. Stien: “Het is een verrijking<br />
van je leven.”<br />
<strong>InZicht</strong> <strong>•</strong> <strong>herfst</strong> <strong>2011</strong><br />
Column<br />
Gerrit<br />
Open dag vliegbasis<br />
Donderdag 15 september had de vliegbasis in Leeuwarden<br />
mensen van <strong>Talant</strong> uitgenodigd. De dagen daarna waren<br />
de landelijke open dagen. Mijn collega Hilde vroeg of<br />
ik ook mee wou, zodat ik hierover kon schrijven voor<br />
<strong>InZicht</strong>. Dit wou ik graag!<br />
Mijn dag begon ’s ochtends om half tien bij Serafijn in<br />
Oosterwolde. De bus kwam daar iets later. Een bus van<br />
de vliegbasis heeft ons opgehaald en aan het einde van<br />
de dag ook weer thuis gebracht. Er was muziek in de<br />
bus en al snel waren we in Leeuwarden. Hier zagen we<br />
de eerste vliegtuigen al vliegen. Bij de poort werden<br />
onze namen opgeroepen, daarna reed de bus verder<br />
het terrein op. Het leek net of er vliegtuigen in de boom<br />
waren gevlogen, maar natuurlijk was dit niet zo. Onze<br />
bus stopte bij een feesttent, waar we door de blubber<br />
naartoe gelopen zijn. Later hebben ze allemaal planken<br />
voor ons neergelegd. In de feesttent werden we<br />
ontvangen met koffie en thee. We kregen ook oordopjes<br />
tegen het vliegtuiglawaai. Intussen konden we naar<br />
opstijgende en landende vliegtuigen kijken. Tijdens de<br />
lunch werd ik opgeroepen voor de helikoptervlucht.<br />
Met een busje werd ik naar de helikopterplaats<br />
gebracht. Eerst werden er dingen verteld over de<br />
helikopter, daarna mocht ik instappen. Samen met drie<br />
anderen ging ik de helikoptervlucht maken. Ik mocht<br />
voorin zitten naast de piloot. We werden vastgezet met<br />
gordels. Ook kregen we een koptelefoon op zodat we<br />
met elkaar konden praten. We mochten alleen niet<br />
praten als de piloot contact had met de basis.<br />
Al snel na het opstijgen was alles onder ons heel klein,<br />
net speelgoed. We vlogen ook over het aquaduct van<br />
Grou. Soms leek het net als of ik weer in de Mission<br />
space zat van de kermis in Assen. Toen de helikopter<br />
was geland en de motor en de propellor uit waren hielp<br />
een millitair ons met het losmaken van de gordels en<br />
het uitstappen. Daarna gingen we weer naar de feesttent<br />
om nog even een broodje te eten. Ook heb ik nog op<br />
het terrein rondgekeken. Maar al snel was het weer tijd<br />
voor de bus. Het was een gezellige dag.<br />
Gerrit Miedema heeft dagbesteding bij de Vrijheidshof<br />
in Oosterwolde en een ochtend per week bij<br />
Bureau Communicatie. Hij schrijft ook columns<br />
voor www.talant.nl.<br />
Doniastate leukste uitje van Friesland<br />
Kinderboerderij Doniastate is uitgeroepen tot ‘het leukste uitje van provincie Friesland’ in <strong>2011</strong>.<br />
Er kon gestemd worden op een site van de ANWB.<br />
‘Land van ANWB’ is een nieuwe website van de ANWB waar duizenden ANWB-leden op hun leukste uitje hebben gestemd. <strong>Talant</strong>s Kinderboerderij<br />
Doniastate in Stiens is door de meerderheid gekozen als ‘het leukste uitje van de provincie Friesland’ én kreeg aandacht in de Kampioen,<br />
het ledenmagazine van de ANWB.<br />
Miranda Dijkstra wint Special Award <strong>2011</strong><br />
Miranda Dijkstra uit Koudum heeft met haar schilderij ‘De politie’ de Special Award<br />
<strong>2011</strong> gewonnen: een studiebeurs van € 3500,- en een glasgravure van het winnende<br />
werk. Miranda werkt bij <strong>Talant</strong>locatie Bascule Art in Sneek.<br />
Deze landelijke prijs voor jonge kunstenaars met een beperking werd vrijdag 2 september<br />
uitgereikt tijdens de opening van de Special Award tentoonstelling bij de Rijksdienst voor het<br />
Cultureel Erfgoed in Amersfoort. Miranda’s schilderij is door Special Arts geselecteerd uit maar<br />
liefst 600 kunstwerken. U kunt een filmpje bekijken op www.talant.nl/clienten > Nieuws.<br />
<strong>Talant</strong> en Plantein genomineerd voor de<br />
duim <strong>2011</strong><br />
De samenwerking tussen <strong>Talant</strong> en Plantein bij WoonZorg- en Behandelcentrum<br />
Bloemkamp in Bolsward is genomineerd voor ‘de duim’ van Zorgbelang Fryslân.<br />
Tot 21 oktober kunt u stemmen op dit werkproject.<br />
Zorgbelang Fryslân reikt elk jaar de Zorgbelang Fryslân Duim uit aan een project, nieuwe<br />
behandelmethode of andere vorm van dienstverlening die de kwaliteit van zorg in Friesland<br />
verbetert. De samenwerking met Plantein betreft een werkproject; u kon erover lezen in<br />
<strong>InZicht</strong> zomer <strong>2011</strong>. Zeven cliënten van <strong>Talant</strong> werken in Bloemkamp, samen met medewerkers<br />
van Bloemkamp en met begeleiding vanuit <strong>Talant</strong>. Ze werken onder meer bij de<br />
linnendienst, het restaurant, de technische dienst, het interne transport en de schoonmaakdienst.<br />
Ook assisteren ze bij activiteiten voor bewoners.<br />
U kunt stemmen via www.zorgbelang-fryslan.nl/stemmen_op_duim_<strong>2011</strong>.<br />
Bedankt!<br />
<strong>Talant</strong> krijgt regelmatig giften en is de gevers daar heel dankbaar voor. Zo kregen we onder meer:<br />
- € 4000,- voor kinderboerderij Doniastate, bij elkaar gebracht door spotters van de vliegbasis.<br />
- De duofiets van Trimbeets 37 t/m 45 in Gorredijk kan weer volop worden gebruikt dankzij een gift van € 1.750,- van voormalige<br />
Woningbouwvereniging Opsterland. Het geld is besteed aan een hulpmotor.<br />
- Een cheque ter waarde van € 2473,- van de Zwaluwen Jeugd Actie, voor dagbestedingslocatie De Stipe in Bolsward. Jeugdleden van de<br />
KNVB voetvallen jaarlijks veel geld in voor goede doelen. De Stipe heeft er een loopband van gekocht voor cliënten, in het kader van het<br />
project ‘Voel je goed!’.<br />
- Stichting de Westerein heeft zo’n negenhonderd vrijkaarten voor Aqua Zoo geregeld voor cliënten van <strong>Talant</strong>. Hilko Boonstra, leerling van de<br />
Burgemeester Harmsma School in Gorredijk, heeft een voedertrog geschonken aan de kinderboerderij op locatie De Wissel in Beetstserzwaag.<br />
Hij maakte de voerdertrog voor een timmer- en metselwedstrijd.<br />
<strong>InZicht</strong> <strong>•</strong> <strong>herfst</strong> <strong>2011</strong>
16<br />
“Als Arie geniet, geniet ik ook”<br />
Elke donderdag slaan ze er op los: Rinus Hielkema en Arie<br />
van der Werf drummen dan samen, op muziek van de<br />
Havenzangers. Ze genieten er beide van.<br />
In muziekschool It Toanhûs in Joure staan op donderdagmiddag<br />
twee drumstellen klaar voor Rinus Hielkema en Arie van der Werf.<br />
Rinus haalt Arie dan op bij zijn woning aan de Maria Louisestraat,<br />
om samen een half uur te gaan drummen. “Ik drum al heel lang”,<br />
zegt Arie. Rinus: “Samen drummen wij ongeveer vijf jaar.”<br />
Daarvoor ging Arie naar de muziekschool met een andere vrijwilliger.<br />
Rinus kwam bij Arie terecht via Miks Welzijn, waar <strong>Talant</strong> in Joure<br />
mee samenwerkt. “Ik raakte uit het werk en wilde niet achter de<br />
geraniums zitten. Eigenlijk wilde ik altijd al de zorg in.” Eerst kwam<br />
Rinus voor een andere bewoner van de Maria Louisestraat, later<br />
werd hij gekoppeld aan Arie. Dat Arie van muziek houdt, kwam<br />
goed uit. Rinus: “Ik ben mijn hele leven al met muziek bezig.<br />
Ik heb van alles gespeeld, maar drummen doe ik alleen met Arie.<br />
Eerst ging ik gewoon mee, maar later ben ik ook mee gaan drummen.<br />
Arie is behoorlijk muzikaal, hij komt ook uit een muzikale familie.<br />
Arie voelt en hoort uit zichzelf wat hij moet doen. Voor hem is het<br />
een ruggesteun als ik meedoe. Iemand zei laatst nog: het klinkt<br />
heel goed.” Rinus en Arie spelen altijd mee met een cd van de<br />
Havenzangers. “Dat vind ik mooi”, zegt Arie. Eerlijk gezegd zou het<br />
repertoire wat Rinus betreft wel wat ruimer mogen. “Maar hij is dit<br />
zo gewend en het is voor hem moeilijk om helemaal opnieuw te<br />
<strong>InZicht</strong> <strong>•</strong> <strong>herfst</strong> <strong>2011</strong><br />
In Tweespraak vertellen twee mensen over hun band.<br />
Mail of bel voor aanmeldingen c.huitenga@talant.nl, 0513 - 64 37 29.<br />
Arie van der Werf (links) en<br />
Rinus Hielkema drummen<br />
wekelijks samen in de muziekschool<br />
in Joure.<br />
beginnen. En het is met hem net als met mijn kinderen: als hij<br />
geniet, geniet ik ook.”<br />
Naar de muziekschool gaan ze niet zonder tussenstop: eerst gaan<br />
ze koffiedrinken, met een gebakje erbij. “Arie mag graag koffiedrinken”,<br />
zegt Rinus. Arie trakteert meestal. Rinus: “Hij moet mij<br />
vrijhouden, maar ik trakteer ook wel eens.” Genoeg kans daarvoor,<br />
want in de zomer trekken ze er ook wel samen op uit. “Naar de<br />
ballonfeesten of ergens anders naartoe. Als we dan met de trein<br />
gaan, is het helemaal feest. We komen wel in Sneek of Heerenveen.<br />
Met zo’n kaartje van Blokker kun je met twee personen heel<br />
Nederland door. We zijn dit jaar ook in Zwolle geweest, toen was er<br />
toevallig bevrijdingsfestival. Er speelden allerlei bands. We hebben<br />
daar een hele poos op een grasveld gezeten. Arie vond het prachtig”,<br />
vertelt Rinus enthousiast. Wat Arie zo mooi vindt aan de trein? “De<br />
conducteur”, antwoordt hij. “Kaartjes knippen en op het fluitje<br />
blazen.” Rinus: “Thuis heeft hij ook zo’n setje.”<br />
Officieel heet Rinus vrijwilliger, maar het blijkt meer te zijn dan<br />
dat. “Vrienden”, omschrijft Arie het. En Rinus vertelt dat toen hij<br />
eens een poos niet kon komen door gezondheidsproblemen, hij<br />
Arie miste en Arie hem ook. Hij móest even op ziekenbezoek<br />
komen. Ze waren beide blij toen ze het wekelijkse drummen en<br />
andere uitjes konden hervatten. Rinus: “Alles wat we samen doen,<br />
vind ik mooi.”