AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL(AFDELING A)

TALE 

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL 

GEMEENSKAPLIKE TAKE VIR ASSESSERING (GTA) 

AFDELING A 

GRAAD 9 

2007 

LEERDERBOEK 

Tyd: 5 UUR 

Punte: 120 

Bladsye: 24

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL GRAAD 9 GTA 2007- AFDELING A LEERDERBOEK 

GEMEENSKAPLIKE TAKE VIR ASSESSERING (GTA) 

Tema: Trots Suid-Afrikaans 

Fokus: Oos wes, tuis bes 

Nota aan die leerder: 

• Die GTA vir Afrikaans Eerste Addisionele Taal bestaan uit twee afdelings. 

• Afdeling B sal gedurende die laaste kwartaal onder gekontroleerde 

omstandighede (volgens ‘n nasionale eksamenrooster) voltooi word en 80 

punte tel. 

• Hierdie Leerderboek is Afdeling A van die GTA. 

• Tydens Afdeling A van die GTA gaan jy ŉ aantal aktiwiteite doen waarin jy jou 

vaardighede sal toon. 

• Afdeling A van die GTA sal ongeveer vyf uur duur en 120 punte tel. 

• Sommige aktiwiteite sal in groepe of pare gedoen word terwyl jy ander 

aktiwiteite op jou eie in gekontroleerde omstandighede sal voltooi. 

• Alle assessering sal met punte aangedui word. 

Prente wat in hierdie GTA gebruik is, is van die internet verkry. 

INHOUD bladsy 

PUNTEKAART 3 

TAAK 1 KONTEKSTUALISERING 4 

TAAK 2 RESPONS OP TEKS 9 

TAAK 3 FUNKSIONELE SKRYFWERK 14 

TAAK 4 TAAL IN AKSIE 16 

TAAK 5 KREATIEWE SKRYFWERK 19 

BYLAAG MET KONTROLELYSTE, VRAELYSTE ENS. 21 

BLADSY 2 VAN26BLADSYE


PUNTEKAART 

Naam van leerder: 

Skool: 

Take en aktiwiteit Bladsy Tyd in Punte Punte 

minute 

Behaal 

1. KONTEKSTUALISERING 4 **75 10 

1.1 Inleiding: Klasbespreking 4 10 

1.2 Bespreking in groepe 4 30 

1.3 Mondelinge aanbieding: 

Rolspel 

8 **35 10 

2. RESPONS OP TEKS 9 100 40 

2.1 Luisterbegrip 9 30 10 

2.2 Begriplees 10 40 20 

2.3 Gedig: Klasbespreking 13 15 

2.4 Gedig: Vrae 14 15 10 

3. FUNKSIONELE SKRYFWERK 14 45 20 

3.1 Voorbereidingsaktiwiteit 14 15 

3.2 Informele brief 15 30 20 

4. TAAL IN AKSIE 16 40 30 

4.1 Taaltoets 16 40 30 

5. KREATIEWE SKRYFWERK 19 40 20 

5.1 Kreatiewe skryfwerk: Opstel 19 40 20 

BYLAAG: Aktiwiteit 1.3 21 



5 uur 120 

NB: ** Meer tyd kan aan die rolspel spandeer word – dit sal afhang van die 

grootte van die klas. 



AKTIWITEIT 1 KONTEKSTUALISERING 

DOEL VAN DIE AKTIWITEIT 

Gedurende hierdie aktiwiteit sal jy 

Tyd: 75 minute Punte: 10 

• gesels oor dinge wat tipies Suid-Afrikaans is; 

• dink aan moontlike oplossings vir probleme wat in Suid-Afrika ervaar word; 

• in ‘n groep terugvoering aan die klas gee oor dit wat julle in die groep 

bespreek het. 

• ‘n rolspel saam met van jou klasmaats doen. 

Hulpmiddels: Leerderboek met prente 

Aktiwiteit 1.1 Inleiding: Klasbespreking 

INSTRUKSIES 

Tyd: 10 minute 

• Gedurende hierdie aktiwiteit sal julle gesels oor dinge wat eie aan Suid-Afrika 

is. 

• Gebruik die prente op bladsy 6 en 7 om die gesprek aan die gang te sit. 

• Jou onderwyser(es) sal hierdie aktiwiteit lei. 

• Maak jou eie woordelys en vul dit aan as jy nuwe woorde teëkom. 

• Maak aantekeninge of ’n lys van dít wat julle as klas eie aan Suid-Afrika sien. 

Aktiwiteit 1.2 Bespreking in groepe 

INSTRUKSIES 


• In die volgende aktiwiteit gaan julle in groepe werk. 

• Trek ‘n tabel soos die een op die volgende bladsy in jou antwoordskrif en vul 

dit in gedurende julle groepbespreking. 

• Gesels oor positiewe en negatiewe goed in Suid-Afrika. Dink hier aan wat jy 

sien, hoor en ervaar. 

• Dink aan en bespreek moontlike oplossings vir die negatiewe dinge in Suid- 

Afrika. 



Voorbeeld van tabel: 

Positiewe dinge in Suid-Afrika Negatiewe dinge in Suid-Afrika 

Sonskyn werkloosheid 

Tafelberg armoede 

• Vul jou woordelys voortdurend aan met nuwe woorde wat jy leer ken. 

• Gedurende die volgende aktiwiteit gaan julle as groep terugvoering gee van 

wat julle in die groep bespreek het. Jou onderwyser(es) sal aan julle 

verduidelik hoe die terugvoering sal plaasvind. 

ASSESSERING: Selfassessering 

Gebruik die volgende kontrolelys om jou groepdeelname te assesseer. 

Kriteria Ja Nee 

1. Ek het na my maats geluister. 

2. Ek het met selfvertroue deelgeneem aan die bespreking. 

3. Ek het ander groeplede by die bespreking betrek. 

4. Ek het respek getoon vir ander se standpunte. 

5. Almal in die groep het saamgewerk. 

6. Ek het standpunt ingeneem oor my eie idees en waardes. 

7. Indien ek van my groeplede onderbreek het, het ek dit op ‘n 

mooi manier gedoen. 

8. Ek het op ‘n mooi manier gewys as ek met iemand saamstem 

óf van iemand verskil. 



PRENTE 


AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL GRAAD 9 GTA 2007- AFDELING A 

LEERDERBOEK 



Aktiwiteit 1.3 Mondelinge aanbieding: Rolspel 

INSTRUKSIES 


• Jou onderwyser(es) sal aan julle verduidelik hoe die terugvoering sal 

plaasvind. 

• Jou onderwyser(es) sal aan jou vier klasmaats toeken wat jy tydens die 

terugvoering in die groepe moet assesseer. Jou onderwyser(es) sal aan julle 

verduidelik hoe die assessering sal plaasvind. 

• Die terugvoering sal in die vorm van ‘n rolspel wees. 

• Rolspel: 

Ons is gereeld in aanraking met iemand wie se taal en kultuur van ons s’n 

verskil. Ons kom van verskillende agtergronde en verstaan mekaar nie altyd nie. 

Dit is egter baie belangrik dat ons almal gelukkig in ons mooi land kan 

saamwoon. 

o Tydens hierdie rolspel moet julle ‘n situasie uitbeeld waar mense van 

verskillende agtergronde met mekaar gesels oor die positiewe en 

negatiewe dinge in ons land. Die een helfte van die lede van die 

rolspel gesels oor positiewe aspekte en die ander helfte gesels oor 

negatiewe aspekte. 

o Elke karakter betrokke by die rolspel voel sterk oor sy/haar standpunt. 

Dit is egter belangrik om tydens die rolspel ten minste een moontlike 

oplossing vir ‘n probleem in Suid-Afrika te bespreek. 

o Laat groeplede besluit watter onderskeie rolle hulle tydens die rolspel 

gaan vertolk óf ken aan elke leerder ‘n rol toe. 

o (Moontlike rolle wat aan groeplede toegeken kan word: ‘n bejaarde 

persoon wat nie maklik veranderinge aanvaar nie, ‘n optimistiese jong 

dame/heer, ‘n politikus, ‘n moeilikheidmaker, ‘n straatkind, ens.) 

ASSESSERING 

• Gedurende die terugvoering moet die volgende duidelik na vore kom: 

o Positiewe en negatiewe eienskappe van Suid-Afrika 

o Moontlike oplossings vir sommige probleme in Suid-Afrika. 

Assesseer die klasmaats wat jou onderwyser(es) aan jou toegeken het 

met behulp van die vraelys op bladsy 21 in die Bylaag. 



AKTIWITEIT 2 RESPONS OP TEKS 



TYD: 100 minute Punte: 40 

• aandagtig luister na hoof- en/of ondersteunende gedagtes en dit aanteken 

deur vrae te beantwoord; 

• jou luistervermoë demonstreer; 

• skriftelik bewys dat jy verstaan wat jy lees; 

• inligting bekom en verwerk; 

• ‘n gedig bestudeer en vrae daaroor beantwoord. 

ASSESSERING 

Jou onderwyser(es) sal ‘n nasienmemorandum gebruik om die taak te 

assesseer. 

Aan die einde van die taak wil jou onderwyser(es) sien of jy die volgende 

kan doen: 

• skriftelik kan wys dat jy verstaan wat jy lees; 

• korrekte taal, spelling en punktuasie gebruik sodat die betekenis van jou 

antwoorde baie duidelik is; 

• vrae oor ‘n gedig kan beantwoord. 

Aktiwiteit 2.1 Luisterbegrip 

INSTRUKSIES 


Assesseringsmetode: Self- & onderwyserassessering 

Assesseringsinstrument: Nasienmemorandum 

• Jy gaan die vrae op die antwoordblad (Bladsy 22 in die Bylaag aan die einde 

van die leerderboek) skriftelik beantwoord. 

• Jou onderwyser(es) gaan die teks voorlees. 

• Nadat jou onderwyser(es) dit voorgelees het, moet jy die vrae noukeurig 

bestudeer. 

• Jou onderwyser(es) gaan die teks ‘n tweede keer voorlees. 



• Beantwoord die vrae op die antwoordblad terwyl jou onderwyser(es) die teks 

vir die tweede keer voorlees. Onthou: jou onderwyser(es) gaan nie 

gedeeltes herhaal as jy nie aandagtig geluister het nie. 

• Merk jou antwoorde na aanleiding van die antwoorde wat jou onderwyser(es) 

aan jou voorlees. 

• Handig jou antwoordblad in. 

Aktiwiteit 2.2 Begriplees 


INSTRUKSIES 

Assesseringsmetode: Onderwyser(es) 


• Lees die koerantartikel getitel “Duisendste Suid-Afrikaner wat terugkeer” (op 

die volgende bladsy) sorgvuldig deur en beantwoord dan die vrae wat daarop 

volg. 



Duisendste Suid Afrikaner wat terugkeer. 

1 KAAPSTAD. – Die aktrise 

Natania van Heerden is die 

duisendste Suid-Afrikaner wat deur 

die Kom Huis Toe-veldtog gehelp is 

om na Suid-Afrika terug te keer. 

2 Van Heerden het 12 jaar lank saam 

met haar man en twee kinders in 

Amerika gewoon, volgens ’n 

verklaring van die vakbond 

Solidariteit, wat die veldtog begin 

het. 

3 Tydens die gesin se verblyf in die 

VSA het sy as drama-onderwyser by 

’n ateljee in San Diego gewerk. Sy 

het pas haar eie drama-ateljee, 

Actor’s Alley, in Pretoria geopen. 

4 Studente van alle ouderdomme sal 

die beginsels van rolprent- en TVtoneelspel 

daar kan leer en sy sal ook 

individuele klasse in redenaarskuns 

vir volwassenes aanbied. Volgens 

haar is dit wonderlik om terug in 

Suid-Afrika te wees omdat jy hier by 

jou familie kan wees en Afrikaans 

kan praat. 

5 Die Kom Huis Toe-veldtog is ’n 

nie-winsgewende inisiatief wat in 

2003 van stapel laat loop is met die 

doelstellings om onder meer 

kundiges te help om na Suid-Afrika 

terug te keer, en om diegene wat 

Suid-Afrika wil verlaat te oorreed 

om eerder te bly. 

6 Volgens me. Alana Bailey, hoof 

van die veldtog, is meer as 2 100 

individue, gesinne en instansies se 

vrae oor die terugkeerproses tot op 

hede deur die veldtog se adviesburo 

beantwoord. Die meeste vrae handel 

oor werkgeleenthede in Suid-Afrika 

en die invoer van huishoudelike 

goedere. 

7 Sowat 45% van die vraagstellers 

het aangedui dat hulle dadelik na 

Suid-Afrika sou terugkeer indien 

hulle geskikte werk hier sou kry. 

Ander vrae wat gereeld ontvang 

word, handel oor burgerskapkwessies, 

immigrasiedokumentasie 

vir buitelandse lewensmaats, die 

invoer van troeteldiere, finansiële 

sake, opvoedkundige instansies en 

verblyf. 

8 Die vyf lande waaruit die meeste 

navrae ontvang word, is Brittanje, 

Amerika, Kanada, Australië en 

Nederland. 

9 Die redes waarom mense die land 

verlaat, is ’n gebrek aan werkgeleenthede 

weens onder meer 

regstellende aksie, misdaad en vrees 

vir dalende standaarde van 

byvoorbeeld mediese en ander 

dienste. 

10 Die redes waarom mense nié wil 

terugkom nie, is presies dieselfde. 

Diegene wat wel wil terugkeer, kom 

weens verlange, taalprobleme in die 

buiteland, positief veranderende 

persepsies oor Suid-Afrika, die besef 

dat die lewe oorsee nie net maanskyn 

en rose is nie, ’n gebrek aan werk, 

onvermoë om immigrasiedokumente 

vir ander lande te kry, ’n 

roepingsbesef teenoor Suid-Afrika 

en die kans om hier te werk of ’n eie 

onderneming te begin. 

Verkort uit: Die Burger 



VRAE: 

1. Wie/wat help Suid-Afrikaners om na Suid-Afrika terug te keer? (1) 

2. Wie/wat het die veldtog begin? (1) 

3. 3.1 In watter land het Natania van Heerden vir twaalf jaar gebly? (1) 

3.2 Het Natania haar eie besigheid in dié land gehad? Gee ‘n rede 

vir jou antwoord. (1) 

4. Natania van Heerden is ‘n aktrise. Wat doen ‘n aktrise? (1) 

5. Hoekom is dit vir haar so lekker om terug in Suid-Afrika te wees? Gee 

een rede. (1) 

6. Gee een woord uit die teks wat vir ons sê dat ‘n organisasie nie geld 

maak uit die werk wat hulle doen nie. (1) 

7. Wat is die doel van die Kom Huis Toe-veldtog? Noem twee. (2) 

8. Waarvoor staan die afkorting me.? (1) 

9. Skryf in woorde: 2 100. (1) 

10. Jy wil graag weet wat iemand wat wil terugkeer na Suid-Afrika, moet 

doen. Vir wie gaan jy kontak? (1) 

11. Waarom kom die 45% van die vraagstellers van wie ons in paragraaf 7 

lees nie dadelik terug na Suid-Afrika nie? (1) 

12. Noem twee redes waarom mense volgens die berig die land verlaat. (2) 

13. Wat word met ‘maanskyn en rose’ bedoel? (1) 

14. Die artikel/berig het in Die Burger, ‘n Kaapse koerant, verskyn. 

Waaraan kan ons nog sien dat dit uit ‘n koerant kom? (1) 

15. Gee een voorbeeld van ‘n misdaad. (1) 

16. Gee ‘n woord wat die teenoorgestelde betekenis het as ‘dalende’. (1) 

17. Waarom is daar ’n aksentteken op die woord nié in paragraaf 10? (1) 

[20] 



Aktiwiteit 2.3 Gedig: Klasbespreking 

INSTRUKSIES 


• Hierdie aktiwiteit gaan deur jou onderwyser(es) gelei word. 

• Julle gaan die gedig Afrika van Dineke Volschenk in die klas behandel. 

• Luister baie goed na wat jou onderwyser(es) van die gedig vertel. 

• Jy sal gedurende die volgende aktiwiteit vrae oor die gedig beantwoord wat jy 

moet inhandig vir assessering. 

Woordelys 

Afrika – Dineke Volschenk 

1. My land, my milde Afrika, 

2. wanneer dit volmaan is 

3. dan is jy mooier 

4. as enige katedraal met torinkies 

5. of enige skeefgeleefde stad 

6. wat aamborstig proes 

7. en geskiedenis sypel. 

8. Afrika 

9. wat wyd kan dans 

10. groen kan lok 

11. lenig en soepel skater 

12. jy ruik na reën 

13. na stof 

14. jy ruik na lemoene 

15. die lug is hier so helder 

16. dat mens op ‘n nag 

17. die baard van die maan 

18. kan voel steek. 

19. My land, my milde Afrika, 

20. ek eien jou 

21. vir my toe. 

milde genadige, vrygewig; oorvloedig 

katedraal groot kerk wat veral in Europa gesien word 

skeefgeleefde stad baie ou stad 

aamborstig met slym op die bors 

proes ‘n snuiwende geblaas; nies 



sypel stadig, onmerkbaar deur iets vloei 

lok om iemand uit te nooi of nader te roep 

lenig buigsaam, soepel 

soepel slap, buigsaam, wat maklik aanpas 

skater lekker lag 

eien identifiseer; jou eie maak 

Aktiwiteit 2.4 Gedig: Toets 

INSTRUKSIES 




• Beantwoord die vrae in die bylaag op bladsy 23 skriftelik. 

AKTIWITEIT 3 FUNKSIONELE SKRYFWERK 



Tyd: 45 minute Punt: 20 

• ‘n Informele brief skryf deur gebruik te maak van inligting wat jy in vorige 

aktiwiteite bekom het. 

• Die kennis wat jy bekom het, skriftelik demonstreer. 

Aktiwiteit 3.1 Voorbereidingsaktiwiteit: Pare 

INSTRUKSIES 


• Vir hierdie aktiwiteit gaan julle in pare werk. 

• Kyk saam met jou maat na die opdrag in Aktiwiteit 3.2. 

• Stel saam met jou maat ‘n spinnekopdiagram en woordelys saam wat julle 

gedurende die volgende aktiwiteit gaan gebruik. (Vra jou onderwyser(es) as 

jy nie kan onthou hoe om dit te doen nie.) 

• Aktiwiteit 3.2 gaan jy op jou eie, sonder verdere hulp, voltooi. 



Aktiwiteit 3.2 Skryfwerk: Informele brief 

INSTRUKSIES 



Assesseringsinstrument: Rubriek/Matriks 

Jy het ‘n brief van ‘n penmaat, Robyn, ontvang en besluit om dadelik terug te 

skryf. Hier is die laaste bladsy van die brief wat hy/sy aan jou geskryf het. 

Vandag verlang ek sommer baie na Suid-Afrika en sy mense. Ná vier jaar in 

Londen voel al my herinneringe so ver. 

Jy moet asseblief ‘n lang brief skryf waarin jy my sommer alles van die land 

vertel. Hoe lyk dit nou daar? Wat doen julle? 

Skryf asseblief baie gou terug. 

Jou penmaat 

Robyn 

• Skryf ‘n brief aan Robyn waarin jy hom/haar vertel wat Suid-Afrika so 

spesiaal maak. 

• Die inhoud van jou brief moet tussen 150 en 180 woorde lank wees. 

• Handig jou spinnekopdiagram en woordelys saam met jou brief in. 

• Vul die volgende kontrolelys in voor jy jou brief inhandig. 

Kriteria Ja Nee 

Jou adres is bo, aan die regterkant geskryf. 

Die datum is volledig uitgeskryf. 

Die skryfwyse van die straatadres is korrek. 

Daar is geen punktuasie by die adres gebruik nie. 

Die aanhef is informeel. 

Die inleidende paragraaf sê kortliks waarom Suid-Afrika spesiaal is. 

Elke paragraaf brei uit op ‘n ander aspek van Suid-Afrika. 

Al die sinne van ‘n paragraaf vertel iets meer van die hoofgedagte van die 

paragraaf. 

‘n Lyn is tussen elke paragraaf oopgelaat. 

Die slotparagraaf gee ‘n samevatting. 

Jy het jou brief afgesluit met Groete/ens. en jou naam geskryf. 



ASSESSERING 

Tydens hierdie aktiwiteit sal jy volgens die volgende kriteria geassesseer 

word: 

• Formaat en lengte 

• Mate waartoe by die onderwerp gebly word 

• Toon, styl, register, spelling, leesteken- en taalgebruik, asook paragrafering 

Die volgende rubriek/matriks sal tydens assessering gebruik word: 

Kriteria 

(20) 4-3 3½ 2 1 

Formaat en Hou volkome by die Hou goed by die Hou gedeeltelik Hou skaars by die 

lengte 

formaat en korrekte formaat en toepaslike by die formaat en formaat en 

lengte. 

lengte. 

ontoepaslike heeltemal te kort of 

lengte. 

te lank. 

6-5 4 3-2 1 

Mate waartoe Fokus volkome op Fokus grootliks op Noem die Net effense 

by die 

die onderwerp. die onderwerp. onderwerp, maar verwysing na die 

onderwerp Bereik doel 

Bereik doel. bereik nie die doel onderwerp, maar 

gebly word suksesvol. 

suksesvol nie. bereik nie die doel 

nie. 

10-7 6½ 5-3 2-1 

Toon, styl, Volkome toepaslike Oorwegend 

Ontoepaslike Heelwat 

register, toon en register. toepaslike register en register en toon. ontoepaslike 

spelling, Geïntegreerde toon. Verskeie Onvolledige, register en toon. 

leesteken- en variasie van sinsoorte. Meestal deurmekaar sinne. Swak 

taalgebruik, sinsoorte. Baie goeie goeie woordkeuse, Heelwat 

sinskonstruksies en 

asook 

woordkeuse, feitlik spelling en 

woordkeuse-, woordkeuses. Baie 

paragrafering geen spelfoute en leestekengebruik. spelling en spelling- en 

korrekte 

Paragrafering is leestekenfoute. leestekenfoute kom 

leestekengebruik. gebruik. 

Min/swak gebruik voor. Paragrafering 

Paragrafering is 

korrek. 

van paragrafering. is afwesig. 

Opmerkings: Punt: 

AKTIWITEIT 4 TAAL IN AKSIE 



Tyd: 40 minute Punt: 30 



• wys dat jy taal funksioneel kan gebruik; 



ASSESSERING 

Jou onderwyser(es) sal ‘n nasienmemorandum gebruik om die taak te 

assesseer. 

Aan die einde van die taak wil jou onderwyser(es) sien of jy die volgende kan 

doen: 

• woordeskat, spelling en punktuasie in taalgebruik kan toepas; 

Aktiwiteit 4.1 

1. ‘n Maat het ‘n brosjure van SA saamgestel en vir jou gevra om daarna 

te kyk. Jy het gesien dat dit vol foute is en al die foute tussen hakies 

geskryf. 

Maak nou al die foute reg deur die korrekte vorm van die woord tussen 

hakies te gee óf die korrekte woord te kies óf ‘n woord in te vul. 

SA is ‘n 1.1 (sonnig) land. Dit is een van die 1.2 (goed) lande om in 

te woon. Die inwoners het verskillende 1.3 (droom). Al is jy so arm 

soos ‘n 1.4 (_____) of 1.5 (baie + ryk), is daar iets 1.6 (van + wat) jy 

sal hou. 

In die wildtuin kan jy ‘n 1.7 (vroulike olifant) of baie 1.8 (rooibok) sien. 

Op ‘n plaas is baie klein 1.9 (lam). 

In ons strate ry baie 1.10 (taxi) en 1.11 (mense wat oor die straat 

loop) moet versigtig wees. Jy kan beslis nie 1.12 (verveeld/vervelig) 

in 1.13 (SA: skryf uit) wees nie! 

2. Die volgende paragrafie het drie spelfoute en twee leestekens is 

weggelaat. Skryf die paragraaf oor en verbeter die foute. 

(13) 

Dit is ‘n goeie idea om in die somer wildtuin toe te gaan. As jy ses 

uur in die oggend vertrek kan jy baie diere sien. Daar is altyd mense 

wat jou sal hulp om die regte padkos saam te neem. Toeriste sê 

gewoonlik “Suid-Afrika is ‘n pragtige land.” (5) 

3. Kyk na die volgende prentjie en beantwoord dan die vrae wat daarop 

volg. 



3.1 Verbind die volgende sinne met die woord tussen hakies. 

Dit is hier op die 

handdoek. 

Marie, het jy die 

sonbrandolie gebêre? 

Suid-Afrikaners gaan graag see toe. Dit is lekker om op die strand te 

speel. (omdat) (1) 

3.2 Skryf die volgende sinne oor en begin met die woorde wat gegee is. 

2.2.1 Die vakansiegangers het sambrele strand toe gebring. 

Sambrele ... (1) 

2.2.2 Al die kinders kan in die see baljaar. 

Van volgende week af ... (1) 

2.2.3 Die ma smeer sonbrandolie aan haar kind, dan hardloop hy see 

toe. 

Gister ... (3) 

2.2.4 Toeriste besoek Suid-Afrika elke jaar. 

Elke jaar ... (1) 



3.3 Vervang die woorde tussen hakies met die korrekte voornaamwoord. 

Johan en Marie sit onder 2.3.1 (Johan en Marie se) sambreel. Marie sê 

die sambreel is nie net 2.3.2 (Marie s’n) nie. (2) 

3.4 Johan vra: “Marie, het jy die sonbrandolie gebêre?” 

Tony, wat langs Marie lê, kon nie hoor wat Johan vir Marie gevra het nie. 

Skryf Johan se woorde nou oor in die indirekte rede asof jy vir Tony vertel 

wat Johan gesê het. Begin so: Johan vra vir Marie ... (2) 

3.5 Beantwoord die volgende vraag. 

Het Marie al die sonbrandolie gebêre? Begin so: Nee, ... (1) 

AKTIWITEIT 5 KREATIEWE SKRYFWERK 



Gedurende hierdie aktiwiteit gaan jy 

• ‘n opstel skryf. 

Aktiwiteit 1 Kreatiewe skryfwerk 


Assesseringsmetode: Onderwyser-assessering 

Assesseringsinstrument: Rubriek 

(12) 

TOTAAL: 30 



INSTRUKSIES 

• Die Kom Huis Toe-veldtog het besluit om ‘n kompetisie te hou waaraan 

Graad 9-leerlinge kan deelneem. Lees die volgende advertensie en voer dan 

die opdrag uit: 

KOMPETISIE!!! 

AANDAG ALLE GRAAD 9-LEERLINGE 

Ons jong skrywers moet probeer om ons 

landgenote terug te roep na Suid-Afrika! Skryf 

jóú opstel oor Suid-Afrika wat Suid-Afrikaners 

in die buiteland sal laat besef wat hulle mis! 

Vertel ons van Suid-Afrika!! 

Hoe kan jy wen? 

• Skryf ‘n opstel oor Suid-Afrika wat jy sal instuur 

vir dié kompetisie. 

• Gee jou opstel ‘n gepaste titel. 

• Skryf die opstel oor Suid-Afrika wat jy sal instuur vir dié kompetisie. 

• Gee jou opstel ‘n gepaste titel. 

• Beplan jou opstel eers deeglik voor jy dit begin skryf. 

• Jy kan gebruik maak van die collage oor Suid-Afrika (Bladsy 24 in die Bylaag) 

om jou te help met jou beplanning. 

• Jou opstel moet ‘n kort inleiding hê. Skryf dan ongeveer twee of drie 

inhoudsparagrawe. 

• Sluit jou opstel af met ’n slotparagraaf. 

• Jou opstel moet tussen 250 en 350 woorde lank wees. 

• Lees jou opstel na voltooiing noukeurig deur. 

• Maak gebruik van die kontrolelys vir assessering en redigeer jou opstel waar 

nodig. 



Selfassessering van opstel 

Kontrolelys 

Lees mekaar se paragrawe noukeurig deur. Lees elke punt wat onder in die lys voorkom. Maak foute reg 

wat jy kry. Merk elke punt op die lys af. Gee dan jou paragraaf vir jou maat om te lees. Jou maat volg 

dieselfde prosedures. Voltooi self die blokkie vir kommentaar op jou eie kontrolelys. 

Kriteria om te kontroleer Ja Nee 

Elke sin in die paragraaf begin met ‘n hoofletter. 

Elke sin het ‘n werkwoord. 

Daar is altyd ‘n werkwoord in die tweede posisie. 

Aan die einde van elke sin is ‘n punt. 

Ek het gekontroleer vir woorde wat uitgelaat is. 

Woorde waar ek nie seker is van die spelling nie het ek omkring. 

Die inleidende sin van die paragraaf is die kerngedagte. 

Al die sinne in die paragraaf hou verband met die kerngedagte. 

Woorde wat dinge/iets/iemand beskryf kom voor. 

ASSESSERING 

Jou onderwyser(es) sal ‘n rubriek/matriks gebruik om die taak te 

assesseer. 

Aan die einde van die taak sal jou onderwyser(es) die volgende assesseer: 

• organisasie en aanbieding van inligting; 

• akkurate en verstaanbare taalstruktuur en –gebruik; 

• organisasie en aanbieding van inligting; 

• vermoë om idees betekenisvol te kommunikeer. 



Rubriek/matriks vir die assessering van die opstel 

Kriteria Volledig Redelik volledig Gedeeltelik 

volledig 

Onvolledig 

4-3 3½ 2 1 

Organisasie en Goeie organisering Redelike 

Toon soms bewys Toon kwalik bewys 

aanbieding van inhoud en organisering van van organisering van organisering 

gepaste formaat. inhoud en gepaste van inhoud en van inhoud en 

formaat. 

gepaste formaat. gepaste formaat. 

Akkurate en 

verstaanbare 

taalstrukture 

en -gebruik 

Vermoë om 

idees 

betekenisvol te 

kommunikeer 

6-5 4 3-2 1 

Gepaste en 

volgehoue 

woordorde; 

korrekte 

woordeskat, 

sinsbou, spelling 

en leestekens. 

Redelik bewys van 

gepaste en 

volgehoue 

woordorde: 

woordeskat, 

sinsbou, spelling en 

leestekens het 

foute, maar dit 

verwring nie 

betekenis en 

belemmer nie 

kommunikasie nie. 

Bewys van gepaste 

en volgehoue 

woordorde is 

beperk; 

woordkeuse-, sins- 

spelling- en 

leestekenfoute kom 

gereeld voor; 

betekenis is 

dikwels onduidelik. 

10-7 6½ 5-3 2-1 

Gebruik 

komplekse taal om 

idees duidelik oor 

te dra; skryfwerk is 

weldeurdag en 

kreatief. 

Taal is voldoende 

om idees duidelik 

oor te dra; toon so 

bewyse van 

weldeurdagte en 

kreatiewe skryf. 

Taalgebruik is 

onvoldoende om 

idees duidelik oor 

te dra; toon kwalik 

bewyse van 


kreatiewe skryf. 

Byna geen bewys 

van gepaste en 

volgehoue 

woordorde nie; baie 

deurlopende 

woordkeuse-, sins- 

spelling- en 

leestekenfoute wat 

betekenis verwring. 

Taalgebruik is 

onverstaanbaar; 

opdrag is nie 

voltooi nie: geen 

bewyse van 


kreatiewe skryf nie. 



BYLAAG 

NAAM : ________________________________________________________ 

Aktiwiteit 1.3 Mondelinge aanbieding: Rolspel 

INSTRUKSIES 

• Assesseer die klasmaats wat jou onderwyser(es) aan jou toegeken het, deur 

die onderstaande tabel te voltooi. 

• Gee die vraelys aan die einde van die aktiwiteit in. 

• Ken punte as volg toe: 

Altyd = 2 punte Soms = 1 punt Nooit = 0 punte 

Leerder 1 

Leerder 2 Leerder 3 Leerder 4 

Kriteria 2 1 0 2 1 0 2 1 0 2 1 0 

Die leerder gebruik baie goeie taal. 

Die leerder het sy/haar standpunt sterk 

gestel en interessant aangebied. 

Het die leerder sy/haar rol oortuigend 

vertolk? 

Het die leerder goed na sy/haar maats 

geluister en het sy/haar spreekbeurte 

logies op die maats s’n gevolg? 

Dit is duidelik dat die leerder ander se 

menings respekteer al verskil hy/sy 

daarvan. 

Totaal uit 10: 

Assesseerder: 



NAAM : ________________________________________________________ 

Aktiwiteit 2.1 Luisterbegrip 

VRAE: 

1. Hoeveel keer is Hans Böthun al beroof? (Kies die korrekte antwoord.) (1) 

28 7 8 

2. Hoeveel jaar woon Hans al in Suid-Afrika? (1) 

28 7 8 

3. Wat is Hans se grootste droom? (1) 

4. Is Hans al getroud? (1) 

Ja Nee 

5. Hans het Afrikaans op sy eie aangeleer. Hoe het hy die taal aangeleer? 

6. Wat het Hans besef nadat hy kontak gemaak het met die Suid-Afrikaanse 

ambassade in Oslo? (1) 

7. Van watter land af kom Hans? (1) 

8. Watter werk wil Hans graag doen? (1) 

9. Leef albei Hans se ouers nog? (1) 

Ja Nee 

10. Hans sukkel om burgerskap te kry. (1) 

Die wetgewing bevoordeel 

mense uit die buurstate. 

Die wetgewing bevoordeel jou 

gemiddelde Europese immigrant. 

(1) 

Totaal: 10 punte 



Aktiwiteit 2.4 Gedig: Toets 

INSTRUKSIES 

• Beantwoord die vrae skriftelik. 

VRAE: 


1. Wanneer is Afrika vir die spreker die mooiste? 

2. Waarmee vergelyk die spreker Afrika in die eerste strofe? 

3. Gee een woord uit strofe 1 wat na die natuur verwys. 

4. 4.1 Gee ‘n voorbeeld van personifikasie uit strofe 2. 

4.2 Verduidelik hoekom jy sê dit personifikasie is. 

5. Van watter drie sintuie lees ons in strofe 2? Noem slegs die sintuie. 

6. Hoe voel die spreker oor Afrika? Vertel in drie reëls. 

BLADSY 25 VAN26BLADSYE 

(1) 

(1) 

(1) 

(1) 

(1) 

(3) 

(2) 

[10]

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL(AFDELING A)

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?