Volledige Jaarverslag (Afrikaans) - Shoprite

500
548
aantal WInKElS Wat aan SHOPRItE HOlDInGS BEHOORt
600
700
Redes viR
tRots
800
900
984
J A A R -
V E R S L A G
1000
2 0 0 8
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999

shoprite
Holdings
Beperk
is ‘n beleggingshouermaat-
skappy wie se filiale saam
die grootste kleinhandelonderneming
in snelomsetverbruikersgoedere
op die vasteland
van Afrika uitmaak.
ShopRitE hoLdinGS bpk omVAt
diE VoLGEndE EntitEitE:
“Wat ons met die grootste trots vervul
die shoprite Checkers supermarkgroep, wat bestaan uit 373 Shoprite-supermarkte;
123 Checkers- supermarkte; 24 Checkers hypers; 116 Usave-winkels;
22 verspreidingsentrums wat die groep voorsien van kruideniersware, nie-voedsel en vars produkte;
183 ok Furniture-winkels; 39 house & home-winkels; 14 ok power Express-winkels;
en 116 hungry Lion-kitskoswinkels.
s
y verskillende kettings bedryf saam 984 winkels in
17 lande wat almal elektronies geïntegreer is met
‘n sentrale databasis en bevoorradingstelsel. die Groep se
primêre besigheid is voedselkleinhandelvoorsiening aan
verbruikers in alle inkomstegroepe en daar is winkels van
Kaapstad tot Mumbai en op van die eilande in die indiese
oseaan. die doelwit van bestuur is om alle gemeenskappe in
Afrika van voedsel en huishoudelike produkte teen die laagste
pryse in ’n eerstewêreld inkopie-omgewing te voorsien.
terselfdertyd dra die Groep, wat onlosmaaklik verbind is tot
Afrika, by tot die totstandkoming van stabiele ekonomieë en
die maatskaplike opheffing van die vasteland se mense.
deur sy oK Franchise afdeling versprei die Groep voorraad na 24 ok Foods-supermarkte;
64 ok Grocer-winkels; 31 ok minimark-geriefswinkels; 18 ok Value-winkels;
71 Sentra-winkels en aankoopvennote; en 44 megasave-groothandelwinkels.
in ons stel om teen die laagste

is die vertroue wat verbruikers
pryse te verkoop,” CH Wiese, Voorsitter
I n H O u D S -
O P G a W E
verspreiding van Bedrywighede 2
Finansiële Hoogtepunte 3
ons Groep 4
Raad van direkteure 6
voorsittersrede 8
verslag van die Uitvoerende Hoof 10
staat van toegevoegde Waarde 13
Finansiële verslag 14
Bedryfsoorsig
shoprite 17
Checkers 18
Usave 19
oK Franchise 20
supermarkte Buite suid-Afrika 21
Meubels 24
Waardetoegevoegde Dienste
Money Market 25
MediRite 26
Liquorshop 27
Freshmark 28
vleismark 29
Groepsdienste
inligtingstegnologie 30
verspreidingsketting 31
eiendom 32
Korporatiewe Verantwoordelikheidsverslag
volhoubaarheid 33
Korporatiewe Beheer 44
Finansiële Jaarstate
inhoud 47
Aantekeninge by die Finansiële Jaarstate 56
aandeelhouersinligting
ontleding van Aandeelhouers 111
Kennisgewing aan Aandeelhouers 112
volmagvorm 115
Administrasie Binne agterblad
Aandeelhouersdagboek Binne agterblad
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 1

verspreiding van Bedrywighede en ekonomiese oorsig
shoprite Checkers
nigerië
Checkers
Hyper Usave
Angola
namibië
Suid-Afrika
2 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
oK
Furniture
Zambië
botswana
Zimbabwe
Lesotho
oK Power
express
Uganda
tanzanië
malawi
mosambiek
Swaziland
House &
Home
madagaskar mauritius
Hunry
Lion oK Foods
oK
Grocer
indië
oK Mini
Mark oK value Megasave sentra
suid-Afrika 302 119 24 91 162 13 37 93 16 54 29 12 32 58
Angola 3 5 1
Botswana 4 1 4 7 5 1
Ghana 1 1
indië 1
Lesotho 4 3 4 1 2 1
Madagaskar 7
Malawi 2 3 2
Mauritius 1
Mosambiek 5 2
Namibië 12 3 11 10 2 3 3 9 2 6 10 13
Nigerië 1
swaziland 6 2 1 1 1
tanzanië 5
Uganda 2
Zambië 16 7
Zimbabwe 1
Ghana
totaal 373 123 24 116 183 14 39 116 24 64 31 18 44 71
angola Ghana lesotho Malawi Mosambiek nigerië Swaziland uganda Zimbabwe
Bevolking 2006 (Miljoen) 16.6 22.5 1.8 13.2 20.1 144.7 1.1 29.9 13.1
BBP gemiddelde groei % (2003 – 2007) 15.0 5.9 4.4 5.4 7.6 7.8 2.8 5.7 -5.9
inflasie 2007 (jaarlikse persentasie verandering) 12.3 10.5 8.0 7.9 9.2 5.4 8.1 5.8 12,562.7
Botswana Indië Madagaskar Mauritius namibië Suid-afrika tanzanië Zambië
Bevolking 2006 (Miljoen) 1.9 1,109.8 19.1 1.3 2.1 47.4 39.5 11.9
BBP gemiddelde groei % (2003 – 2007) 5.2 8.6 6.4 4 4.7 4.7 7.2 5.4
inflasie 2007 (jaarlikse persentasie verandering) 7.07 6.4 10.65 9.7 6.7 7.1 7 10.7

Finansiële Hoogtepunte | SHOPRItE HOlDInGS BPK En Sy FIlIalE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
30 Junie 30 Junie
% 2008 2007
toename R’000 R’000
verkoop van bedryfsvoorraad 22.3% 47 651 548 38 949 845
Handelswins 43.7% 2 296 550 1 597 692
verdienste voor rente, belasting, waardevermindering en amortisasie (eBitdA) 32.4% 2 941 865 2 221 629
Wins voor belasting 44.1% 2 461 259 1 708 114
Wesensverdienste 53.7% 1 572 231 1 022 939
pREStASiEmAAtStAWWE
Wesensverdienste per aandeel (sent) 53.7% 309.9 201.6
verwaterde wesensverdienste per aandeel (sent) 54.1% 298.6 193.8
dividende per aandeel verklaar (sent) 53.5% 155.0 101.0
dividenddekking (keer) 2.0 2.0
Bedryfsmarge (%) 4.8 4.1
opbrengs op gemiddelde kapitaal aangewend (%) 37.3 30.6
Netto bate waarde per aandeel (sent) 30.8% 938.0 717.3
voorraadomsetsnelheid (keer) 9.1 8.9
DEFInISIES
Opbrengs op gemiddelde kapitaal aangewend: Wesensverdienste, uitgedruk as ‘n persentasie van die gemiddelde kapitaal en reserwes en
rente-draende skulde aan die begin en aan die einde van die finansiële jaar.
Voorraadomsetsnelheid: Koste van verkope gedeel deur die gemiddelde voorraad soos aan die begin en die einde van die finansiële jaar.
SHOPRItE HOlDInGS BPK aanDEElPRyS aantal KORPORatIEWE WInKElS VERKOOP Van BEDRyFSVOORRaaD
SEnt
4500
4000
3500
3000
2500
2000
1500
1000
500
0
Jun dec des Jun dec des Jun dec des Jun dec des Jun dec des Jun dec des Jun
02 02 03 03 04 04 05 05 06 06 07 07 08
1,200
1,100
1,000
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
598
642
704
766
846
917
984
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
JUniE
R miLJoEn
50,000
40,000
30,000
20,000
10,000
0
21 985
26641
24825
29704
33511
38950
47652
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
JUniE
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 3

ons Groep
posisionering die shoprite-ketting is die oorspronklike besigheid in die
Groep en sy vernaamste handelsmerk. dit is ook verreweg die grootste
besigheidseenheid. shoprite is die handelsmerk wat oorwegend buite die
grense van suid-Afrika gebruik word en die voorhoede vorm van die Groep
se groei na nuwe markte.
teikenklant shoprite se klante kom uit die middel- tot laer inkomste-
groepe; mense in die lewenstandaardmeting 4 tot 7.
inkopie-ervaring sy markposisionering het onveranderd gebly; om
aan miljoene klante elke dag lae pryse te bied terwyl die pryse van basiese
voedsel op die laagste vlakke gehou word.
posisionering die ketting, met sy wye geografiese verspreiding van
winkels, bied ‘n reeks meubels, elektriese toebehore en tuisvermaakprodukte
teen afslagpryse, vir kontant of op krediet.
teikenklant Lewenstandaardmeting 5 tot 8.
inkopie-ervaring die fokus is op noodsaaklike produkte wat in ‘n
gestandaardiseerde winkelomgewing op maklike betalingsvoorwaardes
aangebied word. Klante kan ook uit ‘n omvattende katalogus aanlyn koop.
4 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
posisionering Checkers, wat in 1991 verkry is, is ná shoprite die Groep
se belangrikste handelsmerk. Checkers bedryf winkels regdeur suid-Afrika en
in sommige buurlande. Hy spits hom sterker toe op varsprodukte en bied ‘n
groter verskeidenheid van keurvoedselitems aan ‘n meer gegoede klantebasis.
teikenklant die handelsmerk is onlangs herposisioneer om hom te
rig op klante in die hoogste inkomstegroepe en teiken tans klante in die
lewenstandaardmeting 7 tot 10.
inkopie-ervaring Checkers het ‘n voorkeur inkopiebestemming geword
vir klante met min tyd. die bestuur het leefstylafdelings soos dié vir wyn,
kaas en vleis sterk uitgebrei.
“Ons het verskeie dienste bekend
inkopie-ervaring aan ons klante
tot verbruikers se besoeke
posisionering dit bied ‘n groter verskeidenheid eietydse kwaliteit-
meubels, huishoudelike toestelle en tuisvermaakprodukte aan meer
gegoede verbruikers.
teikenklant Lewenstandaardmeting 7 tot 10.
inkopie-ervaring ‘n Uiters aangename inkopie-omgewing, met
produkte wat aantreklik uitgestal word. Klante kan ook uit ‘n omvattende
katalogus aanlyn koop.

posisionering die posisionering van die grootformaat Checkers Hyper-
winkels, wat geleë is in gebiede met ‘n hoë bevolkingsdigtheid, is baie
soortgelyk aan dié van die hoof Checkers-handelsmerk. Hulle dra egter ‘n
veel groter produkreeks, veral wat nie-voedselprodukte betref, en moedig
grootmaat- eerder as geriefsaankope aan.
teikenklant sy teikenklant is dieselfde as vir Checkers:
lewenstandaardmeting 7 tot 10.
inkopie-ervaring Hierdie winkels bied die klant lae pryse op ‘n groot ver-
skeidenheid voedsel- en nie-voedselprodukte in ‘n aangename omgewing.
gestel om toenemend ‘n een-stop
te bied en om waarde toe te voeg
aan ons winkels,” JW Basson, uitvoerende Hoof
posisionering die kleinformaatwinkels van hierdie nuwe ketting is
hoofsaaklik geleë in hoëdigtheidsgebiede en verkoop ‘n beperkte reeks
witgoedere en tuisvermaakprodukte benewens beddegoed en tapyte.
teikenklant Lewenstandaardmeting 5 tot 8.
inkopie-ervaring dit bied ‘n aangename ambience tesame met
kompakte reekse en persoonlike diens.
posisionering Usave is ‘n afslagketting sonder fieterjasies met ‘n
beperkte reeks basiese produkte wat aanvanklik vir die laerinkomstesegment
voorsiening gemaak het, maar toenemend in eie reg in ’n voorkeurinkopiebestemming
ontwikkel. dit is nie alleen ‘n ideale formaat vir uitbreiding
in Afrika nie, maar stel die Groep ook in staat om die onderkant van
die mark binne die landsgrense veel beter binne te dring.
teikenklant Lewenstandaardmeting 1 tot 5.
inkopie-ervaring ’n Beperkte reeks noodsaaklike snelomsetprodukte
gebied teen die laagste moontlike pryse in ‘n funksionele omgewing.
posisionering deur oK Franchise het die Groep ‘n vastrapplek in klein,
geriefsgeoriënteerde markte verkry. die oK-handelsmerk, wat net aan
afsetpunte toegeken word wat aan sekere vereistes voldoen, omvat vier
kleinhandelformate – oK Foods, oK Grocer, oK MiniMark en oK value –
benewens die groothandelformaat Megasave.
teikenklant elke franchise-winkel stel hom ten doel om te voorsien in
die behoeftes van die gemeenskap waarin hy hom bevind.
inkopie-ervaring Gerieflik geleë winkels wat klante tydbesparende
inkopies teen mededingende pryse bied.
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 5

Raad van direkteure
UitVoEREndE diREktEURE
JW basson (62)*
BCom stR GR(sA)
hoof Uitvoerende beampte
Mnr JW Basson het gedurende 1971 by Pep stores
as finansiële bestuurder aangesluit en is in 1975 as
direkteur in die Pepkor direksie aangestel. Hy dien
steeds daardie maatskappy in hierdie hoedanigheid. Hy is onderskeidelik
die uitvoerende hoof en besturende direkteur van shoprite Holdings en
shoprite Checkers en dien in die vergoedingskomitee.
CG Goosen (55) # *
BCom Hons GR(sA)
Adjunk besturende direkteur
Mnr CG Goosen het gedurende 1983 as finansiële
bestuurder by die Pepkor Groep aangesluit. Hy
is in 1993 as finansiële direkteur in die shoprite
Holdings direksie aangestel. tans is hy die adjunk besturende direkteur
van shoprite Holdings en direkteur van shoprite Checkers en verskeie
maatskappye binne die Groep. Hy dien in die oudit-en-risikokomitee en
vergoedingskomitee van shoprite Holdings.
b harisunker (56)
Afdelingsbestuurder
Mnr B Harisunker het gedurende 1969 by Checkers
aangesluit. tans is hy die afdelingsbestuurder van
die maatskappy se bedrywighede in KwaZulu-Natal,
die indiese oseaan-eilande en indië. Hy is in Junie
1999 in die direksie van shoprite Checkers aangestel en in November
2002 in die direksie van shoprite Holdings.
AE karp (49)
hoofbestuurder: meubeldivisie
Mnr Ae Karp het in November 1990 by oK Bazaars
aangesluit. tans is hy die hoofbestuurder van die
Groep se meubelbedrywighede. Hy is in Junie
1999 in die direksie van shoprite Checkers en in
september 2005 in die direksie van shoprite Holdings aangestel.
EL nel (59)
BCom stR GR(sA)
hoofbestuurder: kleinhandelbeleggings
Mnr eL Nel het gedurende 1997 by die Groep
aangesluit en dien sedert 1999 in die direksie van
shoprite Checkers. Hy is gedurende september
2005 in die direksie van shoprite Holdings aangestel en dien die
maat skappy tans as hoofbestuurder: kleinhandelbeleggings.
6 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
An van Zyl (60)
BCom LLB
hoofbestuurder: Statutêre- en Regsdienste
Mnr AN van Zyl het gedurende 1981 by Pep stores
aangesluit en is in 1987 as maatskappysekretaris en
eiendomsbestuurder van die Groep aangestel. Hy
dien sedert 1997 as maatskappysekretaris en direkteur: regsdienste van
shoprite Holdings en is ook ‘n direkteur van shoprite Checkers en verskeie
maatskappye in die Groep.
bR Weyers (56)
hoofbestuurder: bemarking
Mnr BR Weyers het hom in 1980 by die Groep
aangesluit en dien in die direksie van shoprite
Checkers as direkteur: bemarking. in Februarie 1997
is hy in die direksie van shoprite Holdings aangestel.
UitVoEREndE ALtERnAtiEWE
diREktEURE
JAL basson (32)
B Rek
hoofbestuurder: hungry Lion
Mnr JAL Basson het gedurende 2002 by die Groep
aangesluit. tans is hy die hoofbestuurder van die Groep
se Hungry Lion kitskosbesigheid. Hy is in september
2005 as alternatiewe direkteur in shoprite Holdings se direksie aangestel.
m bosman (51)
B Rek Hons GR(sA)
hoofbestuurder: Groepfinansies
Mnr M Bosman het gedurende 1993 by die Groep
aangesluit. Hy is in Junie 1999 as direkteur: finansies
in die shoprite Checkers direksie aangestel en is ook
‘n direkteur van verskeie maatskappye in die Groep. Gedurende september
2005 is hy as alternatiewe direkteur van shoprite Holdings aangestel.
pC Engelbrecht (39)
BCompt Hons GR(sA)
operasionele hoofbeampte
Mnr PC engelbrecht het gedurende April 1997 by
die Groep aangesluit. Hy is in Augustus 2003 in
die direksie van shoprite Checkers aangestel en
in september 2005 in die direksie van shoprite Holdings as alternatiewe
direkteur. tans beklee hy die posisie van operasionele hoofbeampte.

niE-UitVoEREndE diREktEURE
Ch Wiese (66)* +
BA LLB dCom (hc)
Voorsitter
dr CH Wiese is gedurende 1967 aangestel as ‘n
uitvoerende direkteur van Pep stores. sewe jaar
later verlaat hy Pep stores om aan die Kaapse Balie
te praktiseer. Hy het weer by Pepkor aangesluit en is sedert 1981 uitvoerende
voorsitter van Pepkor Bpk. Hy is tans die voorsitter van shoprite
Holdings en dien as voorsitter van die vergoedingskomitee en nominasiekomitee.
Hy is tans voorsitter van tradehold Bpk, invicta Holdings Bpk
en tulca (edms) Bpk – handeldrywend as Mango – en ‘n nie-uitvoerende
direkteur van KWv en die PsG Groep.
JJ Fouché (60) # * +
BCom LLB
Mnr JJ Fouché het gedurende 1973 by Pep stores
aangesluit, is gedurende 1987 as ‘n direkteur van Pepkor
aangestel en is tans ‘n nie-uitvoerende direkteur van
die Maatskappy. Hy is gedurende 1991 in die shoprite
Holdings direksie aangestel en dien ook in die oudit-en-risi kokomitee,
vergoedingskomitee en nominasiekomitee van shoprite Holdings.
tRp hlongwane (69)
Mnr tRP Hlongwane is in November 2002 as
nie-uitvoerende direkteur in shoprite Holdings se
direksie aangestel.
JA Louw (64)* +
Bsc Hons B (B&A) Hons
Mnr JA Louw, ‘n voormalige vise-voorsitter van
Pepkor, het gedurende 1991 as nie-uitvoerende
direkteur by die direksie van shoprite Holdings
aangesluit. Hy dien ook in die vergoedingskomitee
en nominasiekomitee van shoprite Holdings. Hy dien tans in die direksies
van verskeie maatskappye en is vise-voorsitter van Pioneer Foods.
JF malherbe (79)
BCom LLB
Mnr JF Malherbe is ‘n nie-uitvoerende direkteur
en is in 1999 in die direksie van shoprite Holdings
aangestel. Hy is die ere-voorsitter van die regsfirma
Jan s de villiers.
JG Rademeyer (59) #
BCom stR GR(sA)
Mnr JG Rademeyer is sedert 2002 ‘n nie-uitvoerende
direkteur en voorsitter van die ouditen-risikokomitee
van shoprite Holdings. Hy was
‘n vennoot en sakekonsultant by ‘n groot en ‘n
mediumgrootte rekenmeesters- en ouditeursfirma, direkteur van ‘n aantal
genoteerde maatskappye in hoofsaaklik die vervaardigingsektor en ook ‘n
voltydse en deeltydse boer. Mnr Rademeyer is tans hoofsaaklik besig met
‘n private eiendomsontwikkeling.
niE-UitVoEREndE ALtERnAtiEWE
diREktEUR
Jd Wiese (27)
BA (Waarde- en Beleidstudies)
Mnr Jd Wiese is in september 2005 as ‘n alternatiewe
direkteur in shoprite Holdings se direksie
aangestel. Hy is die bemarkingsbestuurder van
Lourensford en Lanzerac se wynportefeulje en dien
ook in die direksie van verskeie maatskappye. Hy het ook ‘n meestersgraad
in internasionale ekonomie en Bestuur aan die Bocconi Universiteit
in italië verwerf.
# Lid van die oudit-en-risikokomitee
* Lid van die vergoedingskomitee
+ Lid van die Nominasiekomitee
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 7

voorsittersrede
CH Wiese
voorsitter
d ie 2008 finansiële jaar was een van die bestes in die Groep
se geskiedenis. die omset- en winsgroei in dié tyd was
uiters bevredigend, maar ons glo dat wat dit versinnebeeld,
selfs belangriker is. toe ons oor ’n tema vir vanjaar se verslag
nagedink het, het ons op “redes vir trots” besluit, want as ’n mens
oor die afgelope 29 jaar terugkyk, glo ons dat ons met reg op
verskeie prestasies besonder trots kan wees. dis egter trots sonder
arrogansie, en word trouens met heelwat nederigheid en baie
dankbaarheid gekleur.
ons trots draai om die feit dat só baie van die
dinge wat ons as Groep beplan, nagestreef en in
belê het, in die afgelope jaar of wat vrugte begin
afwerp het. ons het ons bestemming egter net
bereik deur uitdagings te aanvaar wat ander
mense destyds dalk as dwaas beskou het. ’n
Mens dink maar aan die oornames van Checkers
en oK Bazaars, die toetrede tot Afrika, die besluit
om ’n netwerk van verspreidingsentrums te skep
toe niemand anders daaraan gedink het nie. Almal
het suksesse geblyk. een van die belangrikste
redes is dat niks sonder deeglike navorsing en
’n nougesette evaluering van die risiko’s en
belonings aangepak is nie. ’n Ander is die volkome
toewyding waarmee die planne uitgevoer is.
ons het nog altyd sowel organies as met
oornames gegroei. toe ons die sukkelende
Checkers-ketting met sy 169 winkels in 1991
8 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
oorgeneem het, was dit omdat ons nie vinnig
genoeg handelsruimte vir shoprite kon skep
om met sy groei tred te hou nie. Met die oorname
het die grootte van die besigheid omtrent
verdriedubbel en die bestuur met die ontsagwekkende
taak gelaat om die twee kettings te
integreer. die twee handelsmerke was nog tot
lank ná die verkryging van oK Bazaars in 1997
op min of meer dieselfde marksegment ingestel.
Nadat laasgenoemde se 157 supermarkte egter
met welslae met hoofsaaklik shoprite se bedrywighede
geïntegreer was, het die geleentheid
hom voorgedoen om die twee handelsmerke in
twee verskillende demografiese strome te verdeel.
die bestuur, onder leiding van sy uitvoerende
hoof, mnr Whitey Basson, het gevolglik die
Checkers- en shoprite-handelsmerke van mekaar
geskei en Checkers op hoër LsM-verbruikers
afgestem. ons het hierin geslaag, en met sy
nuwe identiteit gevestig, het Checkers gou ’n
speler aan die bopunt van die mark geword.
die besluit om Afrika te betree, was
waarskynlik die verreikendste in die Groep se
geskiedenis wat betref die invloed wat dit op
toekomstige ontwikkeling sou hê. die bestuur
was oortuig daarvan dat die Groep se sakemodel
ideaal by Afrika pas en toe ander nog elders
uitbreidingsmoontlikhede gesoek het, het ons in
1995 selfs verder as ons onmiddellike buurlande
beweeg en ons eerste winkel in Zambië geopen.
vandag is Zambië, met 15 supermarkte en twee
nuwes in die beplanningstadium, die Groep se
grootste en mees volwasse onderneming buite
suid-Afrika se grense.
shoprite Holdings bedryf nou 100 supermarkte
van die hoogste gehalte in 16 lande
buite suid-Afrika en is nou die grootste voedselkleinhandelaar
op die vasteland. Wanneer
’n mens terugkyk op hierdie prestasie kom
besondere krediet die visie van mnr Basson toe
wat, ondanks die algemene sinisme omtrent die
potensiaal van Afrika, onwrikbaar geglo het dat
die Groep se toekoms op hierdie vasteland lê.
ons is trots op ons bedrywighede in Afrika,
veral omdat ons ’n ontwikkelde land se inkopieervaring
uitgebrei het na miljoene mense in
ontwikkelende lande wat nog nooit die kleinhan

del op so ’n vlak ervaar het nie, want ons winkels
in Accra of Antananarivo is presies dieselfde as
in Plumstead of Pretoria, en bied grootliks dieselfde
produkverskeidenheid. ons is ewe trots
daarop dat ons meer as 8 000 plaaslike mense
in daardie winkels buite ons grense in diens
het en dat ons stelsel van voorkeurverkryging
talle ontluikende kleinboere gehelp het om die
nodige produksiestandaarde te bereik dat hulle
aan ons leweringsvereistes kan voldoen. elders
in hierdie verslag word die punt gemaak dat ons
onderneming in Zambië in die afgelope finansiële
jaar die eerste buite suid-Afrika geword het wat
ten opsigte van sy groentebehoeftes ten volle
selfversorgend geword het. Alle vars groente
dáár word deur plaaslike boere voorsien.
ten einde in veraf geleë lande soos Nigerië
en indië met welslae te kon handel dryf, moes
ons egter leer hoe om oor groot afstande heen
sake te doen. ons moes voorsieningskettings
ontwikkel wat ons winkels se voorraad doeltreffend
kon aanvul – nie net van suid-Afrika nie,
maar van enige plek op aarde. ons het die nodige
vaardighede ontwikkel om produkte oor ’n breë
geografiese front te bekom en die lewering
daarvan te bestuur. ons moes leer om die kultuur
te verstaan van die gemeenskappe waar ons
handel dryf en terselfdertyd ons eie identiteit en
standaarde in daardie omgewings te handhaaf.
die ontwikkeling en verfyning van ons voorraadkettings
het by die Groep tuisgebring hoe
belangrik dit is om die vloei van goedere na ons
winkels te beheer. die gevolg was die skepping
van ’n netwerk van groot, strategies geplaasde
verspreidingsentrums waarheen verskaffers hul
produkte kon neem en waarvandaan ’n vloot
voertuie die behoeftes van individuele winkels
kon bevredig. dié besluit het ’n groot belegging
vereis, maar mettertyd het dit voordele ingehou
wat ons aanvanklik nie besef het nie. toe die
mark se groei talle verskaffers se produksievermoë
twee jaar gelede begin oorskry het sodat
hul aflewerings wisselvallig geword het, kon ons
die verspreidingsentrums inspan om goedere op
te gaar en sodoende ’n deurlopende vloei van
handelsware na ons winkels te verseker. in die
afgelope jaar het die sentrums bewys dat hulle die
vermoë het om aggressiewe vooruit-aankope te
behartig, wat die Groep ’n strategiese voordeel
gebied het omdat hy pryse in ’n omgewing met
al hoe hoër voedselinflasie langer kon laag hou.
ter steun van die aansienlike onderneming
wat ontwikkel het, het die Groep belê in die
mees gesofistikeerde inligtingstegnologiestelsels
wat vir die kleinhandelbedryf beskikbaar was en
het hy talentvolle en hoogs vaardige jong mense
gewerf, hulle opgelei en hulle geïnspireer om dié
uitdagings die hoof te bied. van die take wat ons
inligtingstegnologiestelsels onderneem, is om
outomaties voorraad te bestel – sowat 490 000
bestellings word elke maand outomaties by verskaffers
geplaas – en om winkelpersoneel vooruit
te skeduleer sodat hul getalle by die intensiteit
van verkoopsbedrywighede sal pas.
die welslae van ons supermark bedrywighede
buite suid-Afrika spreek duidelik uit die
feit dat omset dáár in die afgelope finansiële
jaar met meer as 38% en die handelswins
dienooreenkomstig gestyg het. ewe belangrik is
dat ons geleer het hoe om elders op die vasteland
te oorleef. dié kennis deurdrenk ons hele
onderneming en bring mee dat ons baie meer
veerkragtig is. dit het ons ’n ander perspektief
gegee op hoe om uitdagings tuis die hoof te
bied. Afrika het ons reeks vaardighede sterk
uitgebrei, ons horison verder as nét suid-Afrika
gerek en ons gehelp om ’n streekspeler van
formaat te word wat ondanks sy beduidende
grootte nie sy lewenskragtigheid of drang na vernuwing
verloor het nie.
terugskouend glo ek ons het rede om trots
te wees op hoe ver ons gevorder het. Wat ons
egter met die grootste trots vervul, is die
vertroue wat verbruikers in ons stel om teen die
laagste pryse te verkoop. toe ekonomiese
toestande in die afgelope jaar werklik begin byt
het en besteebare inkomste kommerwekkend
gedaal het, het klante na ons winkels, dié van
shoprite in die besonder, gestroom omdat hulle
reken die Groep bied hulle die beste waarde.
sowat 43% van alle suid-Afrikaanse verbruikers
doen reeds hul groot kruideniersinkope by
shoprite. ons uitmuntende resultate vir die
tydperk is danksy dié steun behaal.
ERkEnninG
ons prestasie van die afgelope jaar was net
moontlik danksy die toewyding en opofferings
van talle mense binne en buite die Groep. ek
wil almal vir hul bydrae bedank – elke direkteur,
elke lid van die bestuur, elke personeellid. die
Groep se prestasie is hulle s’n en wanneer ons
op shoprite prestasies trots is, is ons ook trots
op elkeen
van hulle.
CH Wiese
voorsitter
1 september 2008
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 9

verslag van die Uitvoerende Hoof
ons het die onderneming in 1986 op die Jse
genoteer. ek is veral trots daarop dat die Groep in
die 22 jaar daarna saamgestelde omsetgroei van
31% behaal het en reële groei vir aandeelhouers
geskep het deur ’n saamgestelde verdienstegroei
van 36% in dié tydperk. dit beteken dat
’n belegging van R10 000 in shoprite-aandele in
1986 nou meer as R3 miljoen werd sou wees.
ek kry egter die meeste bevrediging uit die
duisende werksgeleenthede wat ons oor die
jare heen gered het deur verskeie sukkelende
maatskappye oor te neem: eers Grand Bazaars,
daarna Checkers, sentra en oplaas oK Bazaars.
Boonop het ons deur organiese groei in daardie
maatskappye duisende werksgeleenthede
geskep, tot die punt waar ons nou ’n werksmag
van 73 373 het. Gedurende die oorsigtydperk het
ons deur die groei van ons besighede nóg 4 096
werksgeleenthede geskep. ons neem egter nie
JW Basson
Uitvoerende
Hoof
t oe ek in oktober 1979 instap by die kantoor van die shopriteketting
met sy agt winkels wat ons pas gekoop het, het ek
nie die vaagste idee gehad dat ons dit in die volgende 29 jaar
sou uitbou tot ’n groep van die grootte en aansien wat dit vandag
is nie. teen einde Augustus vanjaar het die markkapitalisasie van
die maatskappy, waarvoor ons R1 miljoen betaal het, tot meer
as R24 miljard aangegroei. dit was my voorreg om deel van elke
teleurstelling en elke triomf te wees.
10 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
net mense in diens nie, maar lei hulle ook in talle
vaardighede op en bied hulle só nuwe loopbaanmoontlikhede.
in die afgelope finansiële jaar het
ons R102 miljoen in opleiding belê, wat onder
meer 98 916 opleidingsituasies behels het.
Buiten gevorderde kursusse vir senior bestuurders
was 1 325 leerling-takbestuurders ook in die
afgelope finansiële jaar besig met opleiding, en
het 3 125 van die 7 980 personeellede wat ons
buite suid-Afrika in diens het, ook bykomende
opleiding gekry. in ’n land met baie werkloosheid
en lae opvoedingsvlakke is dit na my mening ’n
baie belangrike prestasie.
in die afgelope dekade het ons baie in opleidingsvaardighede
belê en in die skepping van
opvolgings-bestuurspanne met goed gekwalifiseerde
universiteitsgegradueerdes. ons het nou
1 306 van hulle in alle areas van die onderneming
in diens. dié bestuursvlak word deur werknem-
ers uit elke lewenswandel ondersteun. Baie van
hulle is ten volle opgelei en na meer senior
posisies bevorder danksy ons aktiewe programme
vir die verbetering van die doeltreffend heid standaarde
van ons hele werksmag.
die volume handelsware wat deur ons 636
supermarkte vloei is enorm. Gedurende die afgelope
jaar het ons meer as 245 000 ton vrugte en
groente verkoop. sowat 100 vierkante kilometer,
of 10 000 ha, grond was nodig om die aartappels
te verbou wat ons verkoop het. ons prosesseer
nou 55 miljoen klantetransaksies per maand en
meer as 6 miljoen verskaffersbestellings per jaar.
ek glo dat die vernuwings wat die be stuur
met die jare ingestel het, uitsonderlike ondernemersvaardighede
weerspieël. deur ons onderskeie
formate sorgvuldig te posisioneer, het ons
nou ’n sterk teenwoordigheid in elk van die LsMverbruikerskategorieë.
ons het die Checkershandelsmerk
aan die bopunt van die mark posisioneer,
shoprite in die hoofstroommark, Usave
in die beperkte-verskeidenheidsmark, terwyl
lede van oK Franchise veral op die geriefsvlak vir
alle klante voorsiening maak.
danksy ons aansienlike belegging in inligtingstegnologie
en infrastruktuur oor die laaste aantal
jare kon ons doeltreffendheid op alle vlakke van
die onderneming grootliks verbeter. dit het ons
in staat gestel om ’n handelsmarge van 4,8% te

ereik, die hoogste in die Groep se geskiedenis
ten spyte daarvan dat ons die bruto marge met
byna 1% verminder het om R286 miljoen in
verbruikers se sakke terug te plaas deur stapelvoedsels
veral vir spartelende verbruikers in die
lae-inkomstemark meer bekostigbaar te maak.
die bestuur se ondernemersvermoëns
spreek ook uit sy besluit om uit klante se toenemende
vraag na waardetoegevoegde dienste
binne supermarkverband voordeel te trek. ons
het verskeie dienste bekend gestel, soos dié
van ons finansiële afdeling, ons geriewe vir
vermaak- en vervoerbesprekings en onlangs ook
die toevoeging van drankwinkels en apteke tot
ons bestaande supermarkte. Hiermee wil ons
waarde tot klantebesoeke aan ons winkels voeg
deur hulle ’n eenstopdiens te bied.
danksy al dié vernuwings en daarmee
gepaardgaande beleggings kon ons in ’n jaar
gekenmerk deur hoë inflasie, die inwerkingstelling
van die Nasionale Kredietwet, opeenvolgende
rentekoersverhogings en groot druk op
verbruikers se bestedingsvermoë, desondanks
omset met 22,3% verhoog, handelswins met
43,7% en verwaterde wesensverdienste per
aandeel met 54,1%.
Namate mense in die lae-inkomstemark toenemend
deur verhogings in stapelvoedselpryse
asook hoër skuld- en vervoerkoste gewurg is, het
al meer klante ons handelsmerke ondersteun,
danksy hul vertroue in die reputasie wat ons oor
baie jare opgebou het dat ons pryse die beste
waarde bied. dit het die Groep se markaandeel
met 1,14% laat toeneem tot ’n rekordvlak van
28,51%, die grootste toename in markaandeel
van alle supermark-handelsmerke in dié tyd.
Luidens die jongste verbruikersnavorsing van die
All Media and Products survey (AMPs 2007), het
die Groep se supermarkte in suid-Afrika weer die
hoogste steun onder verbruikers geniet – 54,4%
van die volwasse bevolking in suid-Afrika besoek
sy winkels. Klantelojaliteit is ook die hoogste
ooit, want 43% van shoprite se klante koop nét
by sy supermarkte. die shoprite-handelsmerk is
ook in die ipsos-Markinor top Brands sake-totverbruikerspeiling
as die voorste supermark in
suid-Afrika aangewys.
ondanks aanvanklike twyfel in sekere
ge ledere was die bestuur se besluit van 1995 om
die Groep se bedrywighede na Afrika anderkant
die RsA se onmiddellike buurlande uit te brei,
korrek en vandag doen die Groep in 16 lande
buite suid-Afrika sake. sy bedrywighede op die
vasteland stel hom aan verskeie ekonomieë
bloot wat sy afhanklikheid van ’n enkele een
verminder. terselfdertyd lewer dit, soos in die
afgelope jaar, selfs hoër omsetgroei as sy bedrywighede
in suid-Afrika en bied dit ’n gemiddelde
opbrengs op belegging van meer as 30%.
van die 16 lande wat nie in randgeldwaarde
handel dryf nie, het die geldeenhede van net
twee teenoor die rand gedaal; ’n bedreiging vir
ons van ’n verminderde koopkragpariteit wat in
die aanvanklike fases van ons beleggings buite
suid-Afrika se grense aan ons voorgehou is.
ondanks administratiewe rompslomp en
logistieke probleme wat bedrywighede in talle van
die lande waar ons handel dryf ernstig belemmer,
word Afrika beslis nou die liefling van die dekade.
ons sal dus die volledige mededingingsvoordeel
wat ons geniet, benut om ons onderneming buite
suid-Afrika se grense uit te brei.
bEdRyFSooRSiG
die afgelope jaar was vir die Groep ’n uitstekende
een. ondanks wêreldwye voedseltekorte
en hoër inflasie het ons totale verkope
met 22,3% tot bykans R47,7 miljard gestyg en
ons handelswins met 43,7% tot R2,3 miljard.
die bedrywighede buite suid-Afrika het ook sterk
bly groei en verteenwoordig nou 12,4% van die
Groep se totale omset.
shoprite is steeds die supermarkhandelsmerk
met die laagste pryse in suid-Afrika en
meer as 55 miljoen klante per maand doen inkopies
in sy winkels. die groeiende aantal klante
was ’n sterk reaksie op ons besluit in oktober
2007, gegrond op ons kennis van die mark wat
ons dien, om die verkooppryse van stapelvoedsel
te verminder.
verskaffers het gesukkel om aan die groter
klantevraag te voldoen en in baie gevalle het
inkomende diensvlakke verder gedaal. danksy
ons sentrale distribusiesentrums kon ons beter
diensvlakke as die meeste van ons mededingers
handhaaf.
Supermarkte in Suid-Afrika
die getal supermarkte het in die jaar met 27
toegeneem. Hulle is meestal in nuwe groeipunte
geopen en die totaal staan nou op 536. die
ontwerp en uitleg van ons deeglik beproefde
formate is goed ontvang. dienste wat deur ons
Money Markets gebied word aan die ontluikende
mark wat in die meeste gevalle nie toegang tot
bankdienste het nie, het ons gehelp om ons
lojale klantebasis in stand te hou en uit te brei.
die optimalisering van ons infrastruktuur vir
inligtingstegnologie het ons nie net gehelp om
bokoste in ’n tyd van sterk stygende omset te
beheer nie, maar het die outomatiese aansuiwering
van voorrade op takvlak verder verbeter. dit
het die getal uitvoorraad-situasies verminder en
het grootliks gehelp om bedrywighede te skeduleer,
van nagaflewerings tot die versekering
dat daar genoeg personeel op die verkoopsvloer
sal wees om ’n hoë klantediensvlak te handhaaf.
Al bied ons ons klante in die laer LsM-
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 11

verslag van die Uitvoerende Hoof
vervolg
kategorieë goedkoper alternatiewe wat stapelvoedsel
betref, het ons die reeks bederfbare
produkte ook uitgebrei om bekostigbare bederfbare
goedere na die massamark te bring, omdat
elektrisiteit vryliker beskikbaar is en sulke verbruikers
dus meer dikwels van nie-bederfbare na
bederfbare voedsel oorskakel.
die regering se belegging in infrastruktuur
het talle werksgeleenthede vir lede van die laer
middelmark geskep. dit het gehelp om die uitwerking
op hierdie mark van die stygende pryse
van sekere stapelvoedsels weens wêreldwye
tekorte en sterk stygende energiekoste te versag.
die Groep se handelsmerke het bekend
geword om hul punte van verskil, soos handelsmerk-vleisprodukte,
’n uitstekende wynkeuse
en professionele MediRite-apteke met hoogs
gekwalifiseerde personeel.
Shoprite
die omsetstyging van 25% van shoprite, die
Groep se vlagskiphandelsmerk, is steeds effens
verwring deur die nywerheidsaksie van die
eerste helfte van die 2007 finansiële jaar wat
handel in van sy winkels ontwrig het. shoprite
se AMPs-syfers toon dat 43% van alle verbruikers
– teenoor 39,6% die vorige jaar – nou hul
hoofinkope by shoprite doen. terselfdertyd is
dit verreweg die gewildste tweede keuse onder
mededingers se klante.
Nuwe klante is deur goed saamgestelde
reekse en intreevlak-items met lae pryse gelok.
dié is aan ons primêre klantebasis gebied,
sonder om die aspirasies van ons meer gesofistikeerde
kopers in die gedrang te bring.
die bestuur is van voorneme om in die
afsienbare toekoms meer shoprite-winkels te
open om die grootste voordeel uit die handelsmerk
se groeiende aantrekkingskrag te haal.
Checkers
Checkers se kleiner omsetgroei – 15,6% teenoor
die 25,0% van shoprite – weerspieël die
uitwerking van die kredietknyp wat die meer
welgestelde sektor van die mark ervaar en die
feit dat die ketting minder deur die nywerheidsaksie
in die eerste helfte van die 2007 finansiële
jaar geraak is.
ons is tevrede daarmee dat die nuwe
posisionerings vir die shoprite- en Checkershandelsmerke
nou afgehandel is en dat die
12 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
afname in die getal LsM 1-5-klante in Checkers
en die toename in die getal LsM 7-10-klante
strook met die strategiese plan wat in ons her-
posisioneringsproses in die vooruitsig gestel is.
Checkers bedryf 24 Hypers en 119 supermarkte.
ons sal die Hypers se strategiese posisie in
die volgende 24 maande herdefinieer, want
spesialis winkels het die klantebasis van die
hiperwinkelformaat weggekalwe.
Usave
ons het besef dat die toetrede tot markte wat te
klein vir gewone supermarkte is, ’n formaat met
’n beperkte produkverskeidenheid, kleiner handelsruimte
en baie lae kostestruktuur nodig was
om die Groep se beleid van lae pryse elke dag te
beklemtoon. tans groei die Usave-afdeling met
sy 91 winkels teen dubbelsyfers. Nog 16 winkels
gaan in die nuwe finansiële jaar geopen word.
Supermarkte buite
Suid-Afrika
die groeikoers van 38,1% in die afgelope oorsigtydperk
is uitsonderlik, omdat net vyf winkels
in die jaar bygevoeg is weens ‘n gebrek aan
persele. die Groep bedryf nou 100 supermarkte
buite suid-Afrika. ons bedrywighede is nou
in die meeste lande winsgewend en lewer ’n
be vredigende opbrengs op die belegging.
ons is trots daarop dat ons deur ons uitbreiding
in Afrika formele handelsbedrywighede na meestal
informele markte kon bring en klante daardeur
’n eerstewêreldse inkopie-ervaring kan bied. ons
help kleinboere in verskeie van dié lande ook om
die vereiste produksiestandaarde te behaal.
ok Franchise
die franchise-afdeling het sy omset met 17,7%
en sy handelswins met 71,6% verhoog en 29
nuwe lede gewerf. Hoewel dit lyk asof die sektor
vir geriefswinkels taamlik volwasse is, is ons van
voorneme om die afdeling se bedrywighede in
die nuwe finansiële jaar verder uit te brei.
meubels
ondanks die beperkings wat die Nasionale
Kredietwet meegebring het, verskeie rentekoers
stygings en ’n algemene verlangsaming in
besteding aan kapitaalgoedere, het die meubelafdeling
nogtans ’n toename van 5,6% in sy
omset bewerkstellig in ’n omgewing wat geken-
“eK KRy die Meeste
BevRediGiNG Uit die
DuISEnDE WERKS-
GElEEntHEDE WAt oNs
ooR die JARe HeeN
GeRed eN GesKeP Het”
merk is deur feitlik geen inflasie ten opsigte
van ingevoerde hoëtegnologie wit goedere.
daarenteen kon die meeste van ons mededingers
geen reële groei toon nie.
opSomminG
Al is ons besorg oor hoë voedselinflasie, die
koste van elektrisiteit en beskibaarheid van
produkte, glo ons nogtans dat die prognose vir
die ekonomie in die langtermyn gunstig is, indien
dit die huidige moeilike omstandighede kan
oorbrug.
Al lê ’n uitdagende tyd voor, met geweldige
groei in ontluikende markte soos China en indië,
is daar reeds tekens dat uitgestrekte onderbenutte
gebiede in sommige Afrika-lande meer
produktief gebruik word om voedsel te verbou.
dit behoort te help om die huidige tekorte op
wêreld markte te verlig.
ERkEnninG
die strukture van ons bestuurspan, die beheer
van ons maatskappy en die kultuur wat ons
in staat gestel het om vinnige, maar goed
ge motiveerde besluite te neem, het ons gehelp
om oor baie jare heen beter as die mark te vaar.
ons loof elke enkele kollega in die ondernem-
ing, ons lojale verskaffers, asook die direksie
wat nie alleen die bestuur se aspirasies gesteun
het nie, maar ook danksy hul ervaring waarde
toegevoeg het tot die al ingewikkelder taak om
die grootste supermarkleinhandelonderneming
in Afrika te bestuur.
JW Basson
Uitvoerende Hoof
1 september 2008

staat van toegevoegde Waarde | SHOPRItE HOlDInGS BPK En Sy FIlIalE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
30 Junie 30 Junie
2008 2007
R’000 % R’000 %
VERkoop VAn bEdRyFSVooRRAAd 47 651 548 38 949 845
bELEGGinGSinkomStE 211 675 117 044
koStE VAn GoEdERE En diEnStE (40 818 156) (33 427 320)
WAARdE toEGEVoEG 7 045 067 100.0 5 639 569 100.0
AAnGEWEnd SooS VoLG:
WERknEmERS
salarisse, lone en diensvoordele 3 913 308 55.6 3 314 175 58.8
VooRSiEnERS VAn kApitAAL 642 567 9.1 494 493 8.8
Rente aan voorsieners van finansiering 59 149 0.8 83 570 1.5
dividende aan voorsieners van aandelekapitaal 583 418 8.3 410 923 7.3
bELAStinG
Betaling van belasting ten opsigte van wins gemaak 875 570 12.4 622 586 11.0
hERbELÊ
Herbelê in die Groep om toekomstige uitbreiding en groei te finansier 1 613 622 22.9 1 208 315 21.4
Waardevermindering en amortisasie 626 788 8.9 543 167 9.6
Behoue verdienste 986 834 14.0 665 148 11.8
AAnWEndinG VAn WAARdE toEGEVoEG 7 045 067 100.0 5 639 569 100.0
2007
2008
hERbELÊ 21.4%
bELAStinG 11%
VERSkAFFERS VAn kApitAAL
8.8%
bELAStinG 12.4%
hERbELÊ 22.9%
VERSkAFFERS VAn kApitAAL
9.1%
WERknEmERS
58.8%
WERknEmERS
55.6%
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 13

Finansiële verslag
inkomStEStAAt
Verkoop van handelsware
– totale omset het met 22,3% tot R47,652 miljard
toegeneem. Gesamentlike verkope van die
drie supermarkhandelsmerke – shoprite,
Checkers en Usave, met inbegrip van bedry wighede
buite die RsA – het met 23,6% tot
R43,147 miljard gestyg, teenoor R34,919 miljard
in 2007. die oorsigtydperk is gekenmerk deur
hoër voedsel- en algemene inflasie, die
inwerkingtreding van die Nasionale Kredietwet
en ‘n afkoeling van die algehele ekonomiese
omgewing weens verhoogde brandstofpryse
en hoë rentekoerse. ondanks die negatiewe
omstandighede wat dit in die gesig gestaar het,
het die Groep gepresteer danksy die stewige
fondament gelê in die verlede. die Groep se
belegging in verspreidingskettings van wêreldformaat
en bestuur se besluit om verkooppryse
te verminder, het veral tot sy mededingingsvoordeel
bygedra. deur gebruik te maak van
eie verspreidingsentrums is beter dienslewering
behaal terwyl die Groep se beleid van laer
pryse sy markaandeel verhoog het, aangesien
verbruikers wat kwaai gebuk gaan onder
ekonomiese druk, die Groep se supermarkte
toenemend besoek het.
– die totale aantal klante wat bedien is, het met
10,3% gestyg en die transaksiewaarde vir die
M BosMan
HoofBestUUrder:
Groepfinansies
14 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
afgelope 12 maande was 12,1% hoër. in die
oorsigtydperk het voedselinflasie as deel van
vPiX tot gemiddeld 13,8% geklim. in sekere
kategorieë soos vleis-, suiwel- en graanprodukte
was dit selfs heelwat hoër.
– die bydrae deur die supermarkbedrywighede
buite suid-Afrika het positiewe groei van
38,1% tot R5,228 miljard getoon. Angola,
Zambië en Mosambiek het steeds goed
presteer en Nigerië het ná net 30 maande in
bedryf ook ‘n beduidende bydrae gelewer.
– die meubelafdeling het onder die omstandighede
goed gevaar en sy omset met 5,6% tot
R2,258 miljard verhoog. Hierdie segment het
gedurende die jaar toenemend druk ervaar
weens die inwerkingtreding van die Nasionale
Kredietwet asook die verhoogde brandstofpryse
en hoë rentekoerse. Kredietverkope het verder
afgeneem, veral in die House & Home-ketting,
met klante wat negatief geraak is deur verlaagde
kontantvloei. daarteenoor kon oK Furniture,
wat op lae-inkomsteverbruikers toegespits is,
dubbelsyfer-omsetgroei rapporteer.
bruto Wins
Bruto wins bestaan hoofsaaklik uit bruto
marge ná prysverlagings en voorraadkrimping.
ooreenkomstig internasionale Finansiële
verslagdoeningstandaarde (iFRs), internasionale
Rekeningkundige standaard (iAs) 2: voorraad
en internasionale Finansiële Rekeningkundige
interpretasie omsendbrief (iFRiC) 9/2006,
het die Groep vereffeningsafslag en kortings
ontvang van die voorraadkoste afgetrek.
die Groep kon sy prysmededingendheid handhaaf
in ‘n lewendige mark wat deur aggressiewe
voedseltekorte gekenmerk is. Mededingendheid
is versterk deur die Groep se besluit in oktober
2007 om marges te verlaag. die bruto winsmarge
vir die jaar is van 20,5% na 19,9% verlaag, maar
het tot ‘n toename in verkope gelei. die bruto
wins het met 18,7% tot R9,490 miljard gestyg,
hoofsaaklik danksy beter produkreekse, doeltreffende
voorraadaanvulling en die volgehoue bydrae
wat die diensdepartemente en dié vir bederfbare
produkte gelewer het. voorraadkrimping is steeds
deeglik onder beheer.
Ander bedryfsinkomste
Ander bedryfsinkomste het met 23,1% tot
R982,8 miljoen gegroei, hoofsaaklik danksy ‘n toename
in premies verdien (12,5%) en kommissie
ontvang (24,4%). die toename in laasgenoemde
was die gevolg van die volgehoue goeie prestasie
van Computicket, wat in November 2005 verkry is.
die kleiner as verwagte groei in finansieringsinkomste
(4,7%), asook premies verdien (8,0%)
is ‘n direkte gevolg van die daling in die kredietdeelname
van die meubelafdeling vir die redes
hierbo genoem.

Uitgawes
die gevaar bestaan altyd dat kostestygings
verkopegroei kan oorskry, veral in tye van hoë
inflasie wanneer kleinhandelaars hulself in
langtermyn-verpligtinge soos huurkontrakte
vasgevang vind. Kostebestuur bly egter vir
die Groep ‘n hoë prioriteit aangesien handelsmarges
weens die sterk mededinging wat die
voedsel kleinhandel kenmerk, altyd onder druk is.
Uitgawes is in die oorsigtydperk goed bestuur.
– Waardevermindering en amortisasie. die
Groep het sy belegging in inligtingstegnologie
die laaste paar jaar verhoog. Hy open ook
gedurig nuwe winkels en onderneem terselfdertyd
‘n deurlopende opknappingsprogram
vir ouer winkels. Winkels word gemiddeld elke
sewe tot agt jaar opgeknap.
– bedryfshuurkontrakte. toenames in huurgeld
vir bestaande winkels strook meestal met dié
vir die breë eiendomsmark. verskeie nuwe
winkels is in die jaar geopen en dié omsettoename
het tot ’n ooreenstemmende toename
in omsethuurbetalings gelei.
– Werknemersvoordele. die toename van 17,9%
in personeelkoste was minder as die toename
van 22,3% in omset. Werknemersvoordele het
met 15,3% vir bestaande winkels gegroei en
die supermark afdeling het sy produktiwiteit
weer eens verbeter.
– Ander uitgawes. Hierdie uitgawes het met
8,4% toegeneem, en dek kostes soos elektrisiteit
en water, herstel- en instandhoudingswerk,
sekuriteit en netto reklamekoste. die
toename is laer as die omsetgroei ondanks die
feit dat die Groep kragopwekkers moes aankoop
weens onbestendige kragvoorsiening in
suid-Afrika en daar buite. die Groep het ook sy
voorsiening verhoog vir die herstel van huurgeboue
waar ons verplig is om ook die buitekant
van sulke geboue in stand te hou. Hierdie verhoging
was hoofsaaklik weens die hoër koste
van sulke herstelwerk.
Valutaverskille
soos in die rekeningkundige beleid gemeld,
word die balansstate van buitelandse filiale
teen sluitingskoerse na rand omgereken.
Hierdie omrekeningsverskille word in ekwiteit
in die buitelandse valuta-omrekeningsreserwe
(voR) erken. in wese is die meeste verskille
in buitelandse valuta in die inkomstestaat die
gevolg van korttermynlenings, gedenomineer
in Amerikaanse dollar, van bedrywighede buite
suid-Afrika, asook saldo’s in Amerikaanse dollar
in buitelandse rekeninge.
in die finansiële jaar het die rand met 12,1%
teenoor die Amerikaanse dollar verswak, in vergelyking
met ‘n versterking van 0,1% in 2007 (teen
‘n omrekeningskoers van R7,11 op 30 Junie 2006,
R7,10 op 30 Junie 2007 en R7,96 op 30 Junie
2008 bereken). die valutawins van R33,2 miljoen
in 2008 was die gevolg van die doeltreffende
benutting van valutatermynkontrakte (vtK’s) in
die finansiële jaar, waartydens die rand beduidend
teenoor die Amerikaanse dollar gewissel het,
asook die beweging teenoor die Amerikaanse
dollar van die belangrikste geldeenhede van die
Afrika-lande waarin die Groep sake doen.
netto Rente ontvang
die Groep benut oornag-daggeldgeriewe vir
beide korttermynstortings en lenings. soos voorheen
het die Groep alle kapitaalprojekte met korttermynlenings
en kontantreserwes befonds. die
toename in netto rente ontvang was die gevolg
van verbeterings in voorraadbestuur wat ‘n verbeterde
positiewe kontantvloei meegebring het.
belasting
die effektiewe belastingkoers is hoër as die nominale
belastingkoers weens bepaalde nie-aftrekbare
uitgawes soos huurverbeterings asook belastingverliese
in sekere lande buite die RsA wat nie
vir die Groep se doeleindes benut kan word nie.
ingesluit in die belastingsyfer is sekondêre belasting
op maatskappye van R55,1 miljoen.
Verwaterde Wesensverdienste
per Aandeel
verwaterde wesensverdienste per aandeel het
met 54,1% van 193,8 sent tot 298,6 sent toegeneem.
dit is hoofsaaklik omdat omset met
22,3% gegroei het en uitgawes met net 13,6%.
bALAnSStAAt
nie-bedryfsbates
Eiendom, aanleg en toerusting
en ontasbare bates
die Groep het in die loop van die jaar R1,441 miljard
aan eiendom, aanleg en toerusting, en sagteware
bestee, in vergelyking met R1,264 miljard
in 2007. die Groep koop ook steeds onbeboude
grond om strategiese redes en bou winkels
waar ontwikkelaars nie gevind kon word nie. die
Groep het in die jaar R401,3 miljoen aan grond
en geboue bestee. die belegging in opknappings
was R458,1 miljoen. daar is R220,0 miljoen
aan nuwe winkels bestee (uitgesluit grond en
geboue), R212,9 miljoen aan inligtingstegnologie
en die res aan normale vervangings. die Groep
verbeter tans sy takadministrasiestelsels en is
van plan om in die volgende twee finansiële jare
nog R58,3 miljoen hieraan te bestee.
ontasbare bates bestaan hoofsaaklik uit
klandisiewaarde wat vir nuwe verkrygings betaal
is, aangekoopte handelsmerke en sagteware.
Klandisiewaarde verteenwoordig die premie
betaal vir sekere supermark-besighede en word
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 15

Finansiële verslag
vervolg
jaarliks aan waardedalingstoetse onderwerp
gegrond op die waarde-in-gebruik, bereken deur
middel van kontantvloeiprojeksies.
die koste van sagteware word oor die
geraamde nuttige lewensduur daarvan geamor-
tiseer – gewoonlik drie tot sewe jaar.
Handelsmerke bestaan hoofsaaklik uit die
aangekoopte Computicket-handelsmerk en word
oor 20 jaar geamortiseer.
beleggings beskikbaar vir verkoop
100 “s”-klas gewone aandele in RMB Global
solutions (edms) Bpk ter waarde van R37,5 miljoen.
die belegging verteenwoordig die Groep se aandeel
in ‘n internasionale tesouriestelsel, soos
benut deur sy internasionale handelsafdeling.
Lenings en ontvangbare bedrae
13 500 000 aflosbare, omskepbare (albei onder
bepaalde omstandighede, soos die bereiking
van sekere vlakke van winsgewendheid) kumulatiewe
voorkeuraandele in Pick & Buy Bpk, ‘n
supermarkgroep in Mauritius, ter waarde van
R39,8 miljoen. Hierdie aandele is verkry as deel
van ‘n wederkerige ooreenkoms met die eienaars
van Pick & Buy Bpk, wat op sy beurt in die
Groep se filiaal in Mauritius belê het.
die restant verteenwoordig hoofsaaklik
bedrae wat franchiselede vir konsessieregte
skuld en los en vaste toebehore wat aan hulle
verkoop is.
Uitgesteldebelasting-bates
Uitgestelde belasting word ingevolge die
aanspreeklikheidsmetode voorsien vir berekende
belastingverliese en tydelike verskille tussen
die belastingbasisse vir bates en laste en hul
dra waardes vir die doeleindes van finansiële verslagdoening.
Hierdie bate spruit hoofsaaklik uit
die voorsienings wat vir verskillende doeleindes
geskep is, asook die opgelope vaste-eskalasiebedryfshure.
bedryfsbates
Voorraad
voorraad het R4,707 miljard bedra, ‘n toename
van 27,3% teenoor die vorige jaar. die voorraadomset,
op verkoop van bedryfsvoorraad gegrond,
was 11,3 keer (2007: 11,2 keer) en op grond van
koste van verkope 9,1 keer (2007: 8,9 keer). die
16 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
toename in voorraad was grootliks die gevolg
van die bevoorrading van ‘n netto 67 nuwe eie
winkels wat in die jaar geopen is, lewenskragtige
verkope, hoër voedselinflasie en veral die noodsaak
om produkte in die Groep se verspreidingsentrums
op te hoop om die verswak king in voorsieners se
diensvlakke teen te werk.
handels- en ander debiteure
Handels- en ander debiteure verteenwoordig
hoofsaaklik afbetalingsverkoopsdebiteure,
franchisedebiteure, koophulpverenigings en
personeeldebiteure. daar is voldoende voorsiening
vir moontlike slegte skuld en die uitstaande
debiteureboek word gereeld hersien.
die voorsiening vir waardedaling en onverdiende
finansieringsinkomste ten opsigte van
afbetalingsverkoopsdebiteure was 11,7% in
vergelyking met 18,7% in die vorige jaar. die
gehalte van die boek het dié matige afname ná
die toename in omset moontlik gemaak. die
afname kan ook toegeskryf word aan die feit dat
finansieringskoste nie meer by die aanhef van
die skuld gekapitaliseer word nie, maar nou op ‘n
maandelikse grondslag gehef word. dit het geen
effek op die erkenning van finansieringskoste in
die inkomstestaat gehad nie.
bates gehou-vir-verkoop
Bepaalde grond en geboue word geklassifiseer
as bates gehou-vir-verkoop, aangesien die Groep
probeer om kopers vir hierdie eiendomme kry.
dit strook met sy beleid om net in vaste eiendom
te belê as daar nie gepaste huurruimte
beskikbaar is nie.
kontant en kontantekwivalente
en bankoortrekkings
Netto kontant en kontantekwivalente was teen
die jaareinde R3,136 miljard, in vergelyking met
R1,988 miljoen in 2007, en behoort saam gelees
te word met die toename in handels- en ander
krediteure.
bedryfslaste
Voorsienings
voldoende voorsiening is gemaak vir mediese
voordele ná aftrede, herstelwerk, beswarende
huurkontrakte, langtermyn-werknemersvoordele
en alle uitstaande versekeringseise.
kredietverkope
die Groep bied steeds kredietgeriewe as inherente
deel van sy meubelbedrywighede. die bestuur en
administrasie van hierdie debiteureboek word binnenshuis
gedoen aangesien kredietverlening as ‘n
integrale deel van meubelverkope beskou word.
Shoprite Versekering
die Groep het in November 2001 sy eie korttermyn-versekeringsmaatskappy
as deel van die
meubelbesigheid gestig. voor dié datum het hy ‘n
selfversekeringstruktuur by ‘n ander korttermynversekeraar
bedryf. in die oorsigtydperk het premies
verdien R201,0 miljoen beloop in vergelyking
met R186,0 miljoen in die vorige jaar. soos in die
verlede, word premies verdien asook verlengde
waarborgfooie oor die lewensduur van die polis in
berekening gebring.
die volgende voorsienings word op ‘n jaargrondslag
gemaak:
– Uitstaande eise betaalbaar = gemiddelde van
werklike eise uitstaande vir relevante periodes.
– Gebeurlikheidsreserwe = 10% van netto premies,
terwyl premies met die volgende formule
verdien word:
– Premies verdien = Netto premie × verstreke
tydperk
– Premies nie verdien nie = Netto premie ×
onverstreke tydperk.
die versekeringsmaatskappy het op jaareinde
‘n solvensiemarge van 64% (2007: 58%) gehad,
vergeleke met die minimum-vereiste van 15%
ingevolge die versekeringswet.
Algemeen
die Groep dryf handel in Zimbabwe in ‘n hiperinflasionêre
ekonomiese omgewing en daarom
is die beginsels vervat in iAs 29: Finansiële verslagdoening
in Hiperinflasionêre ekonomieë in vorige
verslagdoeningsperiodes toegepas. Gedurende die
oorsigtydperk is die besluit geneem om Zimbabwe
se bedrywighede, met ingang 1 Julie 2007, te
de-konsolideer weens die voortdurende ekonomiese
agteruitgang in dié land. Hierdie besluit het geen
wesenlike effek op die Groep se resultate gehad nie.
M Bosman
Hoofbestuurder: Groepfinansies
1 september 2008

s
CoBUs ZWenis
afdelinGsBestUUrder:
sHoprite noord
hoprite is die dominante handelsmerk en
sleutel-sakekomponent van die Groep.
dit is ook die hoofnaam waaronder die Groep
buite die land se grense uitbrei en dit het reeds
ondersteuners in altesaam 17 lande opgebou.
sy vernaamste sterkpunt is sy posisione ring
in die middel- tot laer end van die mark. die
Groep is trots daarop dat shoprite die sterkste
klantelojaliteit van enige handelsmerk in die
plaaslike voedsel kleinhandel geniet en dat dit in
2008 as suid-Afrika se nommer een supermark
aangewys is in die jaarlikse ipsos-Markinortophandelsmerk
sake-tot-verbruiker peiling.
dié verbruikerslojaliteit is egter nie tot ’n
bepaalde sektor van die verbruikersmark beperk
nie, maar is oor alle inkomstegroepe versprei.
die jongste AMPs-syfers toon dat 43% van alle
verbruikers hul hoofinkopies by shoprite doen, in
vergelyking met 32% vir sy naaste mededinger.
daarby is shoprite ook by verre die gewildste
tweede keuse onder sy mededingers se klante.
in die oorsigtyd het die ketting 302 winkels in
suid-Afrika bedryf, en 71 buite die land se grense
in die 16 lande in Afrika, op sommige eilande in
die indiese oseaan en indië waarin hy handeldryf.
in dié tyd het die Groep ‘n netto totaal van
sewe nuwe winkels oopgemaak met vyf daarvan
in suid-Afrika.
ondanks die uiters mededingende omgewing
het shoprite verkopegroei van 25% in die
RsA behaal. sy reputasie as die ketting wat die
andreW Gardener
afdelinGsBestUUrder:
sHoprite GaUtenG
verkopegroei in RsA 25,0%
Groei in aantal klantetransaksies in RsA 11,2%
Aantal winkels in RsA 302 (2007: 297)
Aantal personeel in RsA 37 281 (2007: 36 422)
laagste pryse bied – wat in die jaar nogmaals deur
onafhanklike navorsing bevestig is – het hom
goed te staan gekom toe verbruikers toenemend
gevind het dat hul besteebare inkomste weens
die immer stygende lewenskoste al verder krimp.
Reeds in oktober 2007 het die bestuur besluit
om verkooppryse te verminder, veral ten opsigte
van stapelvoedsels wat laerinkomstegroepe se
vernaamste voedselbron is. dit was ’n reaksie op
die skerp styging in dié voedselpryse, wat weens
internasionale tekorte selfs hoër as dié van ander
voedselsoorte was. die groei in die waarde per
transaksie was gevolglik laer as die voedselinflasiekoers.
Hierdie besparings het egter ook ‘n
toenemende getal klante na shoprite se winkels
gelok en die Groep is trots daarop dat shoprite
se markaandeel met net meer as 1% gestyg
het – die grootste styging in die voedselsektor
gedurende die periode. Bedryfskoste is nougeset
beheer en aangesien die toename in verkope die
toename in uitgawes aansienlik oorskry het, het
die handelswins ‘n sterk styging getoon.
Ander faktore het ook tot shoprite se welslae
bygedra. danksy die Groep se vermoë om
produkte van oral ter wêreld te verkry, kon hy
Bedryfsoorsig | Shoprite
JaCo de sWardt
afdelinGsBestUUrder:
noord-Kaap & vrystaat
internasionaal teen die beste moontlike pryse
koop en die voordele daarvan aan sy klante
deurgee. Boonop kon hy, danksy sy outomatiese
herbestelstelsel en die Groep se vermoë om
handelsware in ‘n landwye netwerk van verspreidingsentrums
op te bou toe voorraadlewerings
deur plaaslike vervaardigers al wisselvalliger
geword het, ’n hoë vlak van produkbeskikbaarheid
aan klante bied. Buiten die bevoorrading
van nuwe winkels het die noodsaaklikheid van
voorraad opbouing ook daartoe bygedra dat die
toename in voorraadhouding tot bó die voedsel
inflasiekoers gestyg het.
die omvattende inligtingstegnologie gebaseerde
program operation Better store, wat teen
‘n tempo van twee winkels per week in elk van
die Groep se sewe geografiese divisies binne
suid-Afrika uitgebrei word, het ’n toenemend
belangrike rol in die verbetering van winkels se
doeltreffendheid en kostebeheer gespeel. die
program lê die klem op terreine soos personeelskedulering
en kostebeheer in spesialisafdelings
soos bakkerye en het die gehalte van besluitne ming
op winkelvlak aansienlik verbeter deur be stuur
gedetailleerde inligting in lopende tyd te gee.
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 17

Bedryfsoorsig | Checkers en Checkers Hyper
C
Hennie van rooyen
afdelinGsBestUUrder: CHeCKers/
CHeCKers Hyper GaUtenG
heckers is die Groep se naasgrootste
handelsmerk wat voedselkleinhandel
betref. Hy het afsetpunte in twee formate;
supermarkte, wat ook verskeie kleiner geriefswinkels
insluit, en hiperwinkels. vir klante se
gerief bied laasgenoemde ’n aansienlik groter
reeks produkte. die bedrywighede van die
handelsmerk is in suid-Afrika gekonsentreer.
in die oorsigtyd het sy omset in die RsA met
15,6% gegroei terwyl voedselinflasie binne die
Groep gemiddeld 10,6% was, teenoor 6,0%
in die vorige jaar. omsetgroei is beperk deur
die erosie van die besteebare inkomste van sy
klantebasis, wat deur al hoër rentekoerse asook
verband- en vervoerkoste in ’n kredietknyptang
vasgevang was.
in die 12 maande geëindig Junie het die
ketting ’n netto agt nuwe winkels geopen, wat
die totaal op 143 te staan bring en waarvan
119 supermarkte en 24 Checkers Hypers is.
die bestuur beplan nóg 12 winkels in die nuwe
finansiële jaar. danksy sy toenemende status in
die mark, word Checkers al meer die voorkeurankerhuurder
vir winkelsentrum-ontwikkelaars.
die Groep is trots op die transformasie van sy
winkels, wat lank reeds afgehandel is, ingevolge
‘n besluit van die bestuur drie jaar gelede om die
ketting te herposisioneer ten einde in die
behoeftes van hoërinkomste-verbruikers te
voorsien. die langsame proses om verbruikers
se persepsies te verander vorder goed en die
18 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
MaUritZ alBerts
afdelinGsBestUUrder:
Wes-Kaap
verkopegroei in RsA 15,6%
Groei in waarde per transaksie in RsA 9,0%
Aantal winkels 24 Hypers (2007: 24)
in RsA 119 supermarkte (2007: 111)
Aantal personeellede in RsA 16 787 (2007: 16 609)
ketting se markaandeel groei voortdurend, soos
ook klante se lojaliteit. om persepsies te verander
deur ‘n verbeterde inkopie-ervaring, is die
klem gelê op ’n opgradering van die ambience
in die winkels, ’n verbeterde produkkeuse wat
sowel reeksseleksie as gehalte betref, en beter
diens vlakke in die winkels.
die nuwe produkreekse weerspieël veranderings
in verbruikersvoorkeure en kooppatrone.
die klem val nou op varsheid en geriefskos in alle
moontlike gedaantes; dus op beter diensdepartemente
wat alles van wegneemmiddag- en aandetes
tot ’n groot verskeidenheid van delikatesseen
bakkeryprodukte, maaltye wat mikrogolfgereed
is en meer seldsame vrugte bied. die
Groep is tevrede daarmee dat elke diensdepartement
in die oorsigtydperk beter gevaar het as
verkope van die rak af en dié groei volhou.
Prysmededingendheid het ’n al groter rol
in die daaglikse bestuur van die onderneming
gespeel en die bestuur het aggressief vooruit
gekoop om voorrade op te bou om so ’n mededingende
voordeel te verkry deur pryse langer
in ’n stygende mark laag te hou. Uitvoorraadsituasies
is tot ’n minimum beperk ondanks
JoHann foUrie
afdelinGsBestUUrder:
oos-Kaap
‘n daling in die diensvlakke van verskaffers en
winkelure is vir groter gerief verleng.
Checkers se bestuur hou vol met sy deur-
lopende program om winkels op te knap en is
van voorneme om in die nuwe finansiële jaar
sterk te groei wat nuwe winkels betref. die
strategieë wat in die afgelope drie jaar in werking
gestel is, met die hardnekkige klem op beter
klantediens, sal na verwagting in die nuwe jaar
toenemend vrugte dra.

s
GUstave MÖller
afdelinGsBestUUrder: Usave
oos die Groep se ander handelsafdelings
het Usave ook ’n suksesvolle jaar beleef
en sowel omset as handelswins het aansienlik
toegeneem, hoewel van ‘n betreklik lae basis.
omset was op ’n ooreenstemmende grondslag
30,5% meer. dié resultate is die gevolg van ’n
bestuursbesluit om verkooppryse te verminder
om omset te verhoog.
die begrip van ’n beperkte produkreeks wat
die grondslag van Usave se onopgesmukte handelsmodel
vorm, is vyf jaar gelede rondom plaaslike
voorkeure verfyn. Aanvanklik sou die ketting
vir die laerinkomstesegment voorsiening maak,
maar intussen het dit in eie reg in ’n voorkeurinkopiebestemming
ontwikkel. die Groep is verheug
daaroor dat Usave nou ook ondersteuning
kry van klante vanoor ’n breë spektrum; verbruikers
wat hul besteding aan voedsel wil verminder.
Met handelstoestande wat hulle leen tot ‘n
afslagfilosofie en ‘n deeglik beproefde handelsformule
is ‘n netto 17 nuwe winkels in die
oorsigtydperk bygevoeg waarvan 14 binne suid-
Afrika is en drie buite sy grense. Usave het nou
‘n trotse winkelkomplement van 116 winkels
waarvan 91 binne die RsA is en 25 daarbuite.
die implementering van ’n stelsel vir outomatiese
aanvulling het voorraadomset verbeter
en gehelp om ’n samedromming by takke se
ontvangsdeure te verlig. die ketting bedryf nou
sy eie sentrale verspreidingsentrum en kan dus
die voorraadvloei na winkels veel beter as tevore
verkopegroei in RsA 48%
Groei in aantal klantetransaksies in RsA 22%
Aantal winkels in RsA 91 (2007: 77)
Aantal personeel in RsA 1 268 (2007: 958)
beheer. die Groep is tevrede met die doeltreffend-
hede wat ook bewerkstellig is deur die voorsieningsketting
vir bederfbare goedere te konsolideer.
Usave het baie vroeg in sy ontwikkeling
reeds besluit om private etikette in te stel wat
hom nie net bykomende marge bied nie, maar
ook die gewenste vlak van gehaltebeheer. die
Groep is trots op sy vermoë om dié produkte
teen gemiddeld 15% goedkoper as handelsmerkprodukte
aan te bied. in talle gevalle geniet
produkte met private etikette binne Usave die
hoër markaandeel. die spesifikasies vir dié eie
etikette verseker uitstekende gehalte en proefprodukte
word elke maand deur onafhanklike
laboratoriums getoets om seker te maak dat
vervaardigers aan spesifikasies voldoen.
dit verg nougesette kostebeheer om die
vereiste marges te behaal en terselfdertyd die
onderneming aan klante van “Waar goeie kos
minder kos… elke dag” gestand te doen. in die
oorsigtyd is die koste-tot-verkopeverhouding
desondanks nogmaals verbeter.
die bestuur is van voorneme om uitbreiding te
versnel en talle persele binne suid-Afrika én verder
noord op die vasteland word tans oorweeg.
Bedryfsoorsig | usave
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 19

Bedryfsoorsig | OK Franchise
d
GerHard Kriel
HoofBestUUrder:
oK franCHise
ie bestuur bou steeds ’n vaste grondslag
vir hierdie afdeling en brei die sterk naam
van die handelsmerk as een van die voorste
voedselfranchise-ondernemings in suid-Afrika
uit. die sukses van die veldtog spreek nie net uit
die afdeling se omsetgroei nie, maar ook uit die
byvoeging van 29 nuwe lede in die oorsigtydperk,
waarop die Groep trots is. omset het in dié
tyd met 17,7% toegeneem terwyl bedryfskoste
stewig onder beheer was sodat handelswins
beduidend toegeneem het. die debiteureboek
word steeds met ‘n ferm hand bestuur.
Aan die einde van die oorsigtydperk het oK
Franchise 252 lede gehad wat oor suid-Afrika,
Namibië, Botswana, swaziland en Lesotho heen
versprei was. die meeste was in landelike
gebiede, maar al hoe meer word in groter dorpe
en stedelike buurte aangetref. die lede word
deur toegewyde personeel in die afdeling se
sewe streekkantore bedien. in die afgelope jaar
het die aantal spontane navrae van potensiële
lede sterk toegeneem. dit is grootliks te danke
aan die guns tige aansporingskema en kredietvoorwaardes
wat aangebied word en die handelsmerk
se stygende aansien in die klein handel -
gemeenskap.
oK Franchise het ontwikkel uit die strategiese
verkryging van die sentra-kooporganisasie
verskeie jare gelede. die beroemde oK-naam,
wat verkry is in ’n vroeëre ooreenkoms met wat
tans sABMiller is, is vir die nuwe onderneming
20 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
ge kies. vandag word dit op vier verskillende
formate toegepas, naamlik oK Foods, oK
Grocer, oK Minimark en oK value. Lede word
aangemoedig en gehelp om aan die kwalifiseringstandaarde
wat vir die verskillende formate
gestel is, te voldoen. van die huidige lede doen
137 onder die oK-vaandel sake en 44 onder die
groothandelnaam Megasave. die ander 71 is
sentra’s en aankoopvennote.
in die jaar het oK Franchise verskeie dienste
soortgelyk aan dié van die Money Market in
shoprite- en Checkers-supermarkte na sy lede
uitgebrei. Franchisehouers se klante kan nou ook
rekeninge elektronies betaal en lugtyd en krag
vooruit koop.
daar is in die jaar ook heelwat werk gedoen
om die reeks produkte wat onder oK Franchise
se eie handelsmerk verkoop word, uit te brei.
daar is nou 160 sodanige produkte. Almal bied
aan franchisehouers én hul klante ’n prysvoordeel.
dié produkte word gereeld getoets om
seker te maak dat vervaardigers voldoen aan die
spesifikasies wat die afdeling se tegniese
personeel voorskryf.
toM voGes
BeMarKinGsBestUUrder:
oK franCHise
Benewens die groot produkverskeidenheid
wat aan lede gebied word, voorsien die afdeling
ook voorraad aan 38 lede met dranklisensies.
twee van hulle is na die oK Franchise-afdeling
se enjoy-drankhandelsmerk omskep, en
verskeie soortgelyke omskeppings word vir
die 2009- finansiële jaar beplan.
saam met Khula, die departement van
Handel en Nywerheid se kredietfasiliteringsagentskap,
beplan oK Franchise ook verskeie
ander seB-projekte om swart ondernemers in
staat te stel om oK Franchise-winkels in hul eie
gemeenskappe te open. die oK value-formaat
met sy effens laer intreestandaarde in terme van
posisionering, is spesifiek geskep om sodanige
toegang te vergemaklik.

d
Bedryfsoorsig | Supermarkte Buite Suid-afrika
GerHard fritZ
HoofBestUUrder:
afriKa
anksy sy skat van kosbare kommoditeite
ontwikkel Afrika suid van die sahara al
vinniger. in baie gevalle het die pryse van kommoditeite
vlakke bereik wat die heropening van
voorheen onwinsgewende myne geregverdig
het en dit het meer werksgeleenthede geskep.
die meeste dele van Afrika het danksy hoë
reënval ook ’n goeie landboujaar beleef. Hoewel
die Groep nie na nuwe dele van die vasteland
uitgebrei het nie, het dit teen die einde van die
oorsigtyd sy netwerk buite suid-Afrika na 100
supermarkte verhoog. in die nuwe finansiële jaar
is hy van voorneme om met bouwerk aan twee
winkelsentrums in die demokratiese Republiek
van Kongo te begin, die een in die hoofstad,
Kinshasa en die ander in Lubumbashi in die
suide. elk sal ’n nuwe supermark huisves en
behoort in 2010 te open.
AnGoLA
Groter olieproduksie skep toenemende rykdom
in hierdie voorheen oorloggeteisterde land. die
kleinhandel is een van die sektore wat by hierdie
groter welvaart baat en die Groep se drie supermarkte
en vyf Usave-winkels het almal omsetgroei
behaal wat hul begrotings oorskry het. in
die eerste volle jaar was die omset van die nuwe
winkel in Belas, in die suide van Luanda, van
die hoogste in die Groep. soos die ander twee
supermarkte bied hierdie groot winkel ook ’n
uitgebreide verskeidenheid handelsware, onder
raM HarisUnKer
HoofBestUUrder: MosaMBieK,
indiese oseaan-eilande, indië
meer ook bruin en wit goedere en tuinmeubels.
in die oorsigtyd is die eerste Hungry Lionafsetpunt,
wat ook in Luanda geopen is, goed
ontvang. in die jaar wat voorlê word drie nuwe
supermarkte in ander dele van die land beplan.
Al toon Angola geweldig baie potensiaal, is
dit ook ’n duur land om in sake te doen. Weens
gedurige opeenhopings in die hawe van Luanda
moet die Groep al meer van padvervoer deur
Namibië en die suide van Angola gebruik maak
en, hoewel dit baie vinniger as verskeping is, is
dit ook duurder. verbeterings in die land se infrastruktuur,
veral aan paaie en hawens, is egter
nou vir die regering ’n hoë prioriteit en groot
beleggings word op daardie gebied gemaak.
botSWAnA
soos met alle Afrika-lande wat ryk aan kommoditeite
is, het die ekonomie in die oorsigtyd
sterk gegroei en het die kleinhandel daarby
gebaat. die land se diamantbedryf floreer en
die regering probeer ’n stabiele ekonomiese
en politieke omgewing handhaaf. in die
oorsigtyd perk het omset in al vyf die Groep
se supermarkte sterk toegeneem. die een in
Francistown het veral by handel oor die grens
heen deur mense uit Zimbabwe gebaat. dit is vir
die bestuur ’n prioriteit om meer supermarkte in
die land te open.
GhAnA
paUl Malan
HoofBestUUrder:
naMiBië en anGola
die vinnige groei in Ghana se ekonomie is nie
net die gevolg van hoë kommoditeitspryse nie,
maar ook van ’n stabiele regering en behoorlike
infrastruktuur. Buiten die mynwese genereer
die toerismebedryf ook baie buitelandse valuta.
Ghana word dikwels as die poort tot Wes-Afrika
beskryf en word as ’n belangrike groeipunt
beskou. tans bedryf die Groep ’n supermark,
wat in November 2007 geopen is en ’n Usave,
albei in die hoofstad, Accra. Klantesteun vir die
supermark neem vinnig toe en die Usave, wat
reeds verskeie jare in bedryf is, het uitstekende
omsetgroei gerapporteer. tans word ondersoek
ingestel na die opening van nog vyf supermarkte
in die hoofstad. die Groep voer bepaalde
produkreekse van Ghana na sy supermark in die
naburige Nigerië uit.
indiË
die Groep se megawinkel in Moembaai het sy
omset in die oorsigtyd met bykans 30% verhoog
terwyl die getal klantetransaksies en die waarde
per transaksie dienooreenkomstig gestyg het.
Hoewel reklame vir alkoholprodukte verbied
word, het verkope van wyn en bier ná die verkryging
van ’n lisensie aan die einde van die vorige
oorsigtydperk sterk toegeneem. shoprite se
betreding tot die subkontinent sal net winsgewend
word wanneer hy genoeg winkels geopen het
om kritieke massa te bereik. dít sal net gebeur
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 21

Bedryfsoorsig | Supermarkte Buite Suid-afrika
vervolg
as die regering van indië wetgewing herroep wat
buitelandse besit van kleinhandelondernemings
verbied. die winkel in Moembaai, wat op ’n franchisegrondslag
met plaaslike vennote bedryf
word, was die eerste moderne voedselwinkel in
indië en het aansienlik bygedra tot die verandering
in voedselinkope in die land se finansiële
hoofstad, deur ’n groeiende indiese middelklas
aan Westerse inkopietradisies bloot te stel. daar
word algemeen aanvaar dat indië op die rand van
’n kleinhandelrevolusie staan en dat die sluise sal
oopgaan sodra die regering voor internasionale
druk swig en die huidige situasie wysig.
LESotho
Al het Lesotho geen groot nywerhede nie,
skep hy nogtans genoeg welvaart dat die
Groep vier aansienlike supermarkte in dié klein
Bergkoninkryk kan bedryf, saam met drie Usavewinkels
wat in die oorsigtyd geopen is. Nog drie
van dié kleinformaatwinkels word vir die nuwe
finansiële jaar beplan. Al vier supermarkte het
bevredigend gegroei en die nuwe Usave-winkels
in drie kleiner dorpe het gou die steun onder die
omliggende gemeenskappe verwerf. twee van
die supermarkte is in die hoofstad, Maseru, en die
moontlikheid van ’n derde word daar ondersoek.
die ander twee is in van die land se groter dorpe.
22 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
mAdAGASkAR
die Groep bedryf steeds sewe winkels op
hierdie eiland met sowat 19 miljoen inwoners.
Hiervan is vyf in die hoofstad, Antananarivo,
waar ongeveer 50% van die eiland se bevolking
woon. in die jaar het die huurkontrakte van twee
van dié winkels, een in Anatananarivo en die
ander in tamatave, verstryk. Hulle is met twee
groter en meer moderne afsetpunte vervang. Al
sewe doen winsgewend sake. Nog twee winkels
word beplan om kritieke massa te bereik.
dit word moontlik gemaak deur ’n ekonomie wat
verbeter danksy ’n massiewe invloei van buitelandse
beleggings om ’n pas ontdekte reeks
waardevolle afsettings van minerale te ontgin.
Boonop het die internasionale Monetêre Fonds
die eiland se skuld afgeskryf, terwyl sy uiters
wisselvallige kragvoorsiening, wat die ekonomie
erg aan bande gelê het, beduidend verbeter het.
mALAWi
die toestande vir kleinhandel in Malawi, met
’n ekonomie wat grootliks van toerisme en
kleinskaalse landbou afhanklik is, het grootliks
onveranderd gebly. Groei word deur ’n gebrek
aan buitelandse valuta aan bande gelê en in die
kort tot medium termyn is ekonomiese vooruitsigte
nie baie bemoedigend nie. die twee supermarkte
wat die Groep in Malawi bedryf – onderskeidelik
in Blantyre en Lilongwe – is nogtans
winsgewend, net soos die drie Usave-winkels, ’n
formaat wat in dié grootliks landelike omgewing
goed vaar. Weens sy lang teenwoordigheid in die
land verstaan die Groep plaaslike toestande en
verbruikersbehoeftes baie goed. die voorsieningsketting
is sterk gevestig, terwyl koste goed
in toom gehou word.
mAURitiUS
die Groep se enkele hiperwinkel op die eiland
is nou winsgewend. die regering het invoerheffings
op alle voedsel en nie-voedsel verder
verminder as deel van ’n volgehoue program om
Mauritius in ’n belastingvrye eiland te verander
en die ekonomie te stimuleer. die plaaslike
roepee het ook teenoor die rand verstewig en
dit het voedselpryse verder laat daal sonder om
winsmarges te benadeel. die Groep is die enigste
suid-Afrikaanse voedselkleinhandelaar op die
eiland en hy doen ondersoek na die opening van
nog twee supermarkte in die nuwe finansiële
jaar. Boonop het die Groep sy benutting van die
eiland se vryhawe uitgebrei en gebruik dit tot ’n
mate as ’n verspreidingsentrum vir die voorsiening
van sy winkels in Mosambiek en Madagaskar
en binnekort ook vir sy winkels in Uganda en
tanzanië. die goedere kom onder meer van
lande soos egipte, Maleisië, China en Argentinië.

moSAmbiEk
Al vyf supermarkte toon ’n bevredigende toename
in winsgewendheid in ’n vinnig groeiende
en stabiele ekonomie. Hulle word gesteun deur ’n
goed gevestigde infrastruktuur wat ’n bestendige
vloei van produkte na dié afsetpunte verseker. ’n
verstewiging van die plaaslike geldeenheid het
invoere van suid-Afrika én mededingende pryse
in die winkels aangehelp. die nuwe supermark in
Matola, ’n voorstad van Maputo, het in November
verlede jaar geopen en het beter as begroot
gevaar. Nog ’n supermark word beplan. in die
nuwe finansiële jaar sal die klem egter daarop val
om die Usave-formaat in die kleiner dorpe in die
land te vestig, ook in dele van Maputo wat nie ’n
volformaat-supermark regverdig nie.
nAmibiË
Namibië, waar die Groep deur die jare ’n aansienlike
teenwoordigheid opgebou het, is nog
’n Afrika-land waar toestande in die oorsigtyd
sterk kleinhandelgroei aangemoedig het. Groot
beleggings in mynbou het die land binnegekom
en die ekonomiese welvaart het boonop ’n hupstoot
gekry van hoë pryse vir kommoditeite in
internasionale markte, ’n goeie landboujaar en
groeiende toeristegetalle. die Groep het danksy
aggressiewe bemarking en die opening van drie
nuwe winkels – ’n supermark en twee Usavewinkels
– by dié toestande gebaat. Hy bedryf nou
15 supermarkte (12 onder die shoprite-vaandel en
drie onder dié van Checkers) en 11 Usave-winkels
in die kleiner dorpe. die bedrywighede in Namibië
het in ’n stewig gevestigde en suksesvolle
onderneming ontwikkel wat goed deur die plaaslike
verbruikers aanvaar word. Na verwagting sal
die groei van die afgelope jaar in die nuwe finansiële
jaar voortduur en nog supermarkte met die
shoprite-handelsmerk word beplan.
niGERiË
danksy geweldige olie-inkomste groei die
ekonomie steeds sterk. die Groep se een winkel
in Lagos se voorste winkelsentrum vaar steeds
goed en lewer ’n aanvaarbare wins. verkope
word nie geraak deur die onrus wat af en toe
in die olievelde na die suide uitbars nie. die
voorgestelde vergroting van die bestaande winkel
word steeds oorweeg. terselfdertyd word
verskeie nuwe winkels op verskillende plekke
in die land beplan. Nigerië, met sy bevolking van
bykans 150 miljoen, is die digs bevolkte land
in Afrika. die Groep het hom reeds tot nog 12
winkels verbind. die meeste gaan eers in 2010
hul deure open weens die ingewikkelde administrasie
wat sulke projekte dikwels in Afrika
vertraag. die Groep ondersoek die ontwikkeling
van ’n winkelsentrum saam met vennote.
Hoewel dit ’n duur land is om in sake te doen,
omdat alles op die vsA-dollar gegrond is, kan ’n
mark van hierdie omvang nie geïgnoreer word
nie. in die lig van sy eie planne vir uitbreiding en
om sommige van die regering se beperkings op
invoere te bowe te kom, moedig die Groep van
sy sleutelvoorsieners aan om produksie-eenhede
in Nigerië te vestig.
SWAZiLAnd
die Groep bedryf met welslae ses supermarkte
en twee Usave-winkels wat deur dié klein land
tussen suid-Afrika en Mosambiek versprei is.
twee van die ses supermarkte is in die vorige
oorsigtydperk verkry en na die shopritehandelsmerk
omskep. die nuwe én gevestigde
supermarkte vaar goed en die onderneming bly
van jaar tot jaar groei. die getal winkels het nou
kritieke massa bereik sodat ’n eie bestuurspan
vir die land aangestel kon word.
tAnZAniË
die Groep se bedrywighede in tanzanië, waar hy
drie supermarkte en twee kleiner geriefswinkels
bedryf, vaar bevredigend. die kritieke massa
om gelyk te breek, ontbreek nog. die vereiste
groei sal na verwagting volg op groot mynboubedrywighede
in die binneland wat danksy
beduidende buitelandse beleggings nou op dreef
kom. die skep van die infrastruktuur wat die
nuwe mynbougebiede sal bedien, het egter nog
nie die punt bereik waar addisionele supermarkte
daar geopen kan word nie.
UGAndA
die Groep se twee supermarkte in die hoofstad,
Kampala, vaar steeds goed, net soos die ten volle
verhuurde winkelsentrums waarin dié winkels
geleë is. Albei sentrums is deels of geheel in die
Groep se besit. die groeipotensiaal in Uganda,
waar meer as 80% van die ekonomies aktiewe
bevolking by landbou betrokke is, is beperk.
voorsieningslyne na Uganda deur Kenia is soms
onderbreek deur die politieke geweld ná die verkiesings
in daardie land vroeg in die oorsigtydperk.
ZAmbiË
volgehoue hoë kommoditeitspryse in wêreldmarkte
het beleggings in nuwe myne gelok en
sterk ekonomiese groei meegebring. Zambië is
steeds die Groep se grootste en mees volwasse
onderneming buite suid-Afrika. ondanks al
sterker mededinging, meestal van ander suid-
Afrikaanse kleinhandelaars, bly die Groep se
inkomste groei. die bedrywighede bestaan uit
15 supermarkte en een groothandelafsetpunt,
wat almal hul inkomsteskattings oorskry het. die
sleutelwinkel in Lusaka, Manda Hill, is aansienlik
uitgebrei en opgeknap om veel meer gesofistikeerde
verbruikersbehoeftes te bevredig en
bouwerk aan ’n nuwe winkelsentrum in
Livingstone het begin. Nog twee winkels gaan
in ryk mynbougebiede geopen word.
ZimbAbWE
die een winkel in Bulawayo is steeds in uiters
moeilike omstandighede in bedryf. Weens
weghol-inflasie het die lewensgehalte van die
land se inwoners erg agteruit gegaan.
Aflewerings aan die winkel is baie wisselvallig
en voortdurende prysverhogings maak dit
moeilik om vir die toekoms te beplan.
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 23

Bedryfsoorsig | Meubels
d
aUBrey Karp
HoofBestUUrder:
oK MeUBels
ie oorsigtyd was ‘n moeilike een vir die
meubelafdeling. Anders as in die geval van
die voedselafdelings waar bedrywighede deur
hoë inflasie gekenmerk is, het die meubelafdeling
steeds in ’n bykans deflasionêre omgewing sake
gedoen. terselfdertyd het die vraag in sekere
sektore van die mark vir duursame goedere skerp
gedaal en was dit dus baie moeilik om omset by
wyse van hoër eenheidsverkope te bou.
van die drie kettings het House & Home, wat
op die behoeftes van hoërinkomste-verbruikers
toegespits is, die handelstoestande die moeilikste
gevind. die gevolge van die inwerkingtreding
van die Nasionale Kredietwet (NKW) in Junie
2007 is hier sterker gevoel en kredietverkope het
aansienlik gedaal. die meubelafdeling het desondanks
daarin geslaag om in vergelyking met
2007, omset te verhoog.
die oK Furniture- en oK Power expresskettings
het daarenteen teen dieselfde lewendige
vlakke as voor die inwerkingtreding van die
NKW handel gedryf en het bevredigende omsetgroei
gelewer. Hul goeie verkoopsprestasies kan
gedeeltelik daaraan toegeskryf word dat ’n klein
persentasie hoë-inkomsteklante hul na goedkoper
produkte gewend het. die hoofrede daarvoor
was egter dat middel- tot laerinkomsteverdieners
minder aan krediet blootgestel is en dus
minder deur veranderings in die mark geraak is.
Mededinging gedurende die jaar was uitsonderlik
straf aangesien almal in die bedryf alles
24 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
verkope R2,258 miljard (2007: R2,139 miljard)
Handelswins R155,2 miljoen (2007: R204,8 miljoen)
Aantal winkels: House & Home 39 (2007: 31)
Aantal winkels: oK Furniture 183 (2007: 170)
Aantal winkels: oK Power express 14 (2007: 15)
Aantal personeellede 3 668 (2007: 3 591)
in die stryd gewerp het om verkoopsvolumes
en voorraadomset te verhoog. Afslaghandelaars
in die besonder het voortgegaan om pryse
aggressief te verlaag, veral wat toebehore en
tuisvermaak betref. die druk op die afdeling se
winsgrense is ietwat verlig deur ’n toename in
die afset van produkte wat hy regstreeks invoer.
ten spyte van ‘n verswakte rand het dié produkte
in die meeste gevalle beter marges opgelewer
as items wat van plaaslike invoerders en agente
verkry is. die regstreekse verkryging van
produkte van goeie gehalte teen mededingende
pryse bly daarom vir die bestuur ’n hoë prioriteit.
die Groep meen dit is prysenswaardig dat die
meubelafdeling ondanks die verslegtende kredietomgewing
slegte skuld in bedwang kon hou.
’n sterk klem op invorderings het gehelp om
toenames in agterstallige skuld binne aanvaar-
bare perke te hou.
Hoewel die afdeling ‘n netto totaal van 20
nuwe winkels moes bevoorraad wat in die oor-
sigtydperk geopen is, is voorraadvlakke steeds
streng gemonitor en beheer. Genoeg voorraad
van ingevoerde items is egter opgebou om as ’n
skans teen lang en dikwels onsekere leweringstye
te dien.
ondanks die huidige ekonomiese klimaat is
die meubelafdeling van plan om sy teenwoordigheid
in suider-Afrika verder uit te brei. die
be stuur is van voorneme om meer winkels in
van die groter dorpe in suid-Afrika te vestig. om
sy teenwoordigheid verder uit te brei, is die afdeling
nou gereed om die eerste House & Home
express oop te maak. dié sal al die items aanbied
wat in die moederhandelsmerk die beste
verkoop, maar in ’n kleiner verkoopsarea.
die afdeling vaar steeds goed in die lande
buite suid-Afrika waarin hy bedrywig is. dit
beskik nou oor 24 winkels in vyf lande nadat dit
in die oorsigtyd twee nuwe winkels geopen het
en ondersoek nou geleenthede in Angola en
Zambië, waar die afdeling nog geen teenwoordigheid
het nie.

d
ie Money Market-konsep vorm toenemend
’n belangrike deel van die
verkoopsaanbod van die Groep se twee grootste
kettings, shoprite en Checkers. die hoofdoel
daarvan is om vir klante tyd te spaar deurdat
hulle die meeste van wat hulle “in die dorp”
moet gaan doen – kruideniersinkope, die betaling
van rekenings, die koop van kaartjies vir vertonings
of sportgeleenthede, die maak van ‘n
vlugbespreking – op een slag kan onderneem.
dit dra só by tot die posisionering van die Groep
se supermarkte as bestemmingswinkels wat
klante ’n unieke reeks dienste bied. die mate
waartoe Money Market ’n broodnodige diens
lewer, spreek daaruit dat meer as 50% van alle
besoekers aan shoprite- en Checkers-winkels
ook van dié dienste gebruik maak wanneer hulle
in die winkel is.
Hierdie dienste het sedert die ontstaan van
Money Market sterk gegroei. dit verkoop bykans
40% van alle kaartjies vir langafstand-busreise in
die land. in die oorsigtydperk het dit ook kaartjies
vir Mango, suid-Afrika se laekostelugdiens,
begin verkoop. teen die einde van die tydperk
het Money Market reeds 15% van al Mango se
besprekings behartig en genoeg kaartjies verkoop
om 323 Boeing 737’s te vul. die belangrikste
diens wat die afgelope 18 maande bygevoeg
is, is die oordrag van geld in lopende tyd na
enige van die Groep se shoprite- of Checkerssupermarkte
op enige plek in suid-Afrika. die
Waardetoegevoegde dienste | Money Market
GerHard Hayes
HoofBestUUrder:
Money MarKet
diens is grootliks toegespits op laerinkomste verbruikers
wat nie ‘n eie bankrekening bedryf nie.
dit bied mense sonder aanvullende sekuriteit die
geleentheid om tot R5 000 op ’n slag na vriende,
familie of sakevennote te stuur teen ’n koste
wat veel laer as dié van enige finansiële instelling
is. die Groep kan met trots sê dat daar ’n
oorweldigende reaksie op die diens is en dat die
inkomste in die oorsigtydperk uit dié diens meer
as verdubbel het.
die verkryging van Computicket – die land
se voorste bespreking- en kaartjie-agentskap
vir teater-, vermaak- en sportgebeure – in die
2006 finansiële jaar het die dienste wat Money
Market-toonbanke bied, aansienlik uitgebrei. in
die oorsigtydperk het Computicket ook groot vordering
gemaak met die verkoop van kaartjies vir
wedstryde van die Premier-sokkerliga wat al die
groot bedryfsregte behels. dit gee almal ’n billike
kans om kaartjies vir groot gebeure te bekom
en dit is verblydend vir die Groep dat die diens
ook na voorheen benadeelde gebiede waar die
Groep supermarkte bedryf, uitgebrei is.
Computicket bied nie net ’n waardevolle
diens aan verbruikers nie, maar ook aan individue
en organisasies wat in die vermaak- en
sportwêreld bedrywig is, want hulle kry toegang
tot ’n kaartjie-agentskap met ’n goeie naam wat
’n volledige en uiters professionele diens bied
en wat sekuriteit, ’n kontantbestuursdiens en
aanlyn-verslagdoening insluit. toegang tot só ’n
diens is ’n groot voordeel vir plaaslike promotors
wanneer hulle met die bestuur van internasionale
kunstenaars onderhandel.
ten einde die groei te behartig van hierdie
dienste waartoe nuwes deurlopend toegevoeg
word, word Money Market-toonbanke in winkels
vergroot, met meer terminale en kry enkeldoelpersoneel
gereeld opleiding in die vereistes van
die verskillende dienste. om ’n opeenhoping by
die toonbanke te verhinder, sal sommige van die
basiese dienste soos lugtyd- en rekeningbetalings
in die toekoms by die betaalpunte aangebied
word. die uitbreiding van hierdie dienste na
lande buite suid-Afrika word ook ondersoek.
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 25

Waardetoegevoegde dienste | MediRite
d
allan HoWard
HoofBestUUrder:
Medirite
ie Groep bedryf tans 53 MediRite-apteke
in sy winkels nadat nog tien in die oorsigtydperk
geopen is. tien van die apteke is in
supermarkte wat voorheen benadeelde gebiede
bedien en die Groep is trots op sy vermoë om
ook noodsaaklike farmaseutiese dienste binne
die bereik van hierdie markte te plaas.
die groei in omset was bevredigend,
maar winsgewendheid word nog in die wiele
gery deur die onduidelikheid wat steeds oor
die prysstruktuur vir reseptering bestaan.
Uitbreidingsplanne duur egter voort en die
be stuur is gretig om die opening van nuwe
apteke in die 2009 finansiële jaar te versnel.
Lisensie-aansoeke is vir shoprite- en Checkerswinkels
by die owerhede ingedien, maar die
groeitempo sal bepaal word deur hoe vinnig dié
aansoeke afgehandel word. die uiteindelike doelwit
is om ’n landwye netwerk tot stand te bring.
Alhoewel talle suid-Afrikaanse aptekers
na lande soos die verenigde state, Kanada en
Australië geëmigreer het, werf die Groep tans
genoeg gekwalifiseerde aptekers wat gelok
word deur die stabiele, gewaarborgde indiensneming
wat hy bied.
ter steun van die voorgenome uitbreiding
gaan die bestuur ’n reklame- en bemarkingsprogram
van stapel laat loop om groter bewustheid
van die handelsmerk te skep. Benewens voorskrifmedisynes
sal die apteke ‘n verdere sowat
26 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
1 400 gesondheidsorgprodukte tot hul aanbod
voeg om die produkverskeidenheid aanvullend
tot reseptering uit te brei. die ketting het ook
met ’n program begin om die apteke tot ’n groter
mate by ander bedrywighede in die winkels te
integreer, veral wat promosies betref, en om nog
sinergieë te ontwikkel.
MediRite kombineer tradisionele apteekdienste
met supermarkpryse, en help so om die
begrip van eenstop-inkope in ’n veilige omgewing
te versterk.
die Groep glo MediRite speel ’n belangrike
rol in gesondheidsorg, veral in voorheen benadeelde
gebiede waar daar min geneeshere is,
aangesien sy opgeleide aptekers oor die vermoë
beskik om waardevolle mediese leiding aan
klante te verskaf. dit is om hierdie rede dat die
bestuur die konsep wil uitbrei na buurlande waar
die Groep sake doen en waar daar ’n selfs groter
behoefte aan gesondheidsorg, ondersteun deur
aptekers, bestaan.

d
JosepH Bronn
proJeKBestUUrder:
liqUorsHop
ie Groep het teen die einde van die oor-
sigtydperk 32 drankwinkels bedryf nadat
14 in die 12 maande onder oorsig geopen is.
Benewens twee drankwinkels in Namibië is al
die ander gekoppel aan shoprite- en Checkerssupermarkte
en Checkers Hypers in suid-Afrika.
die groei is tans bevredigend en die doelwit is
om in die 2009 finansiële jaar nog 44 winkels
te open om die totaal op 76 te staan te bring.
Nuwe winkels kan egter net geopen word teen
die tempo waarteen aansoeke om dranklisensies
geprosesseer word.
die afdeling het sterk verkopegroei en beter
winsgewendheid bewerkstellig en kostes goed
onder beheer gehou. dit is ‘n saak van dringendheid
om die getal winkels te verhoog om
skaalbesparings te verkry en ’n persepsie onder
kopers te vestig dat Liquorshop by die Groep se
prysposisionering inskakel.
Liquorshops word, waar moontlik, by die
ingang van ’n supermark of Hyper geplaas en
vorm ‘n integrale deel van die winkelruimte.
dié ligging optimaliseer die Liquorshop se voordeel
aan klante, asook die totale handelskoste.
Hierdie drankwinkels ding nie met die wynafdelings
binne die winkels mee nie, maar vul hulle
aan deur ’n wyer reeks wyn, bier, drinkgereedhandelsmerke
en spiritualieë as bykomende trekpleister
te bied. die wynafdeling binne die winkel
is grootliks daar vir die gerief van klante wat wyn
as deel van hul inkopies soek. die Liquorshop
Waardetoegevoegde dienste | liquorShop
se breër voorraad beteken dat hy ook as ’n
koopgerief in eie reg bestaan vir klante wat ’n
inkopiebestemming vir drankaankope soek.
die leefstyl-ambience in die winkel is ’n
belangrike deel van die ervaring. Liquorshops
is aantreklik ontwerp, met gehalte-afwerkings,
doeltreffende beligting en ’n ruim uitleg om ’n
omgewing te skep waarin enige klant gemaklik
sal voel.
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 27

Waardetoegevoegde dienste | Freshmark
F
JoHan van deventer
HoofBestUUrder: fresHMarK
reshmark, die Groep se groothandel-afdeling
vir die verkryging en verspreiding van
vrugte en groente, is die grootste voorsiener van
vrugte en groente in Afrika. die divisie het in die
oorsigtyd sowat 259 000 ton groente en vrugte
gehanteer waarvan 93% regstreeks gekoop is
van verskaffers wat volgens Freshmark se voorskrifte
lewer. dié verskaffers wissel van die voorste
uitvoergerigte produsente tot talle kleinboere
wat gehelp word om die vereiste standaarde
te bereik. om ter wille van voedselveiligheid
naspeurbaarheid te verhoog, word al minder
produkte elke jaar by munisipale markte gekoop.
in die oorsigtyd het die waarde van die
produkte wat Freshmark versprei het, met 30%
tot byna R2 miljard gestyg danksy aggressiewe
landwye promosies.
Uitgawes as ’n persentasie van verkope is
verlaag gedurende die oorsigtydperk sodat handelsmarges
verbeter en handelswins verhoog
het. Personeelproduktiwiteit het danksy omvattende
indiensopleiding met 12,3% toegeneem.
inflasie het teen die einde van die oorsigtydperk
skerp gestyg en ’n toppunt van 18% bereik,
maar teen 24 Augustus het die Groep reeds
deflasie van 4,9% vir die maand in sy vrugteen-groente
besigheid gehad. Freshmark voorsien
trots ’n reeks van omtrent 450 produkte,
wat voortdurend in die lig van veranderings in
klantevoorkeure aangepas word. verpakking volg
die jongste internasionale tendense.
28 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
david Hallale
KleinHandelBestUUrder:
fresHMarK
Winsgewendheid het op verskeie fronte
verbeter, terwyl verspreidingskoste deur die
doeltreffende skedulering van aflewerings aan
winkels beperk is. Hiervoor is ’n vloot van meer
as 120 koeltrokke ingespan. Lewerings geskied
vanaf ses verspreidingsentrums in suid-Afrika en
vyf elders in Afrika.
die Groep is trots op Freshmark se eie invoerafdeling
wat deur die afdeling geskep is om vrugte
en groente buite seisoen van buitelandse markte
te verkry. Aankope word van meer as 20 lande
soos spanje, egipte, Marokko en italië gedoen.
in die oorsigtydperk was Zambië die
eerste land buite suid-Afrika wat ten opsigte
van groente geheel en al selfversorgend was
terwyl ge middeld sowat 95% van Freshmark
se behoeftes in ander lande van plaaslike boere
verkry word. Hierdie mylpaal is lank reeds die
Groep se doelstelling en die Groep is trots
daarop dat dit nou verwesenlik word.
voedselveiligheid word pro-aktief bestuur en
bly die riglyn vir al Freshmark se bedrywighede.
Al ses die verspreidingsentrums in suid-Afrika
het in die jaarlikse oudit van hul voedselvervaardigingsprosesse
deur ’n onafhanklike, internasionaal
geakkrediteerde standaardisasiegesag
meer as 95% behaal.
Meer as 90% van alle voorsieners aan
Freshmark voldoen ook aan internasionaal
erkende veiligheidstandaarde soos eurepGAP
terwyl die ander 10%, meestal kleinboere, almal
programme instel om dié standaarde te bereik.
Freshmark gebruik twee onafhanklike laboratoriums,
een in die noorde van die land en die
ander in die suide, wat weekliks monsters neem
van die vrugte en groente wat vir Freshmark
verbou word. dié ondergaan ‘n reeks mikrobiologiese
en chemiese-restetoetse om te verseker
dat produksievoorskrifte, onder meer spuitprotokolle,
nougeset nagekom word.

d
dirK dieMont
HoofBestUUrder:
vleisMarK
ie sake-omgewing vir die kleinhandelverkope
van vars vleis het nie aan die
uitwerking van hoë voedselinflasie ontkom
nie en verbruikers het op verskillende maniere
daarop gereageer. Aan die laer kant van die mark
het baie aan goedkoper vleisprodukte voorkeur
gegee terwyl klante aan die ander kant van die
inkomstespektrum die meer vertroude en gevestigde
vleishandelsmerke opgesoek het. dit het
die Groep se besluit versterk om ondanks die
hoë inflasie, op die instandhouding en verbetering
van sy gehalte-aanbod te fokus.
om ons laerinkomsteklante te help vir wie
die prys op die pakkie al belangriker word, is
sommige van ons vleisprodukte in shopritewinkels
herbekendgestel in ’n losmaatformaat
(benewens vooraf verpakte produkte)
sodat hulle ’n presiese randbedrag kan kies.
daarenteen was spesialis-handelsmerkprodukte
soos steakhouse Classic en Certified Natural
Lamb sterk in aanvraag in Checkers, waar
hulle ondanks hoë insetkoste teen volle marge
verkoop word. die Groep is baie tevrede
daarmee dat die afset van dié handelsmerke in
die vleismarkte van Checkers en Checkers Hyper
nou dié van ooreenstemmende produkte sonder
’n handelsmerk oorskry.
veral die Certified Natural Lamb-reeks
kry sterk steun van ons gesondheids- en
omgewingsbewuste klante. ’n omvattende
en gedetailleerde ouditprotokol word streng in
Waardetoegevoegde dienste | Vleismark
stand gehou en sluit die plaas, slagpale en
slaghuis in. ondanks die algemene opvatting
dat vleisinflasie nog nie sy hoogtepunt bereik
het nie, is die bestuur van voorneme om die
verkoop van sy handelsmerkprodukte nog
meer te bevorder en uit te brei ten einde te
voorsien in klante se voorkeure.
ons werknemers staan voor dieselfde
finansiële uitdagings as ons klante. die Groep
is dus trots op dié afdeling se sterk klem van
die laaste paar jaar op opleiding en ontwikkeling,
wat versterk sal word om hul loopbaangeleenthede
en finansiële posisie nog verder te verbeter.
’n skool vir indiens-opleiding wat kursusse
in die hantering en prosessering van vleis aanbied,
is in elk van die Groep se sewe geografiese
afdelings in suid-Afrika gestig en die Groep is
trots om uit te wys dat hy die enigste kleinhandelaar
is wat ’n sooG-kwalifikasie in vleisprosessering
aanbied. dit het reeds meer personeelbevorderings,
verhoogde toewyding en hoër
personeelbehoudvlakke tot gevolg gehad.
die hoë vlak van innovering in die
ontwikkeling van nuwe produkreekse het die
vleismarkte die afgelope finansiële jaar baie
gebaat. die bestuur is nie net vol vertroue dat
hy vleisverkope oor die hele spektrum heen sal
kan verhoog nie, maar ook dat die vleisafdeling
sy klante aan die bopunt van die mark sal behou
en hul getalle sal verhoog sodra ekonomiese
toestande verbeter.
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 29

Groepsdienste | Inligtingstegnologie
t
franZ MUller
BestUUrder:
inliGtinGsteGnoloGie
egnologie is ’n sleutelbemagtiger wat
die hele waardeketting van die Groep se
bedrywighede stu. Benewens die inligtingstegnologie-afdeling
se rugsteuning van daaglikse
sakebedrywighede, ondersoek dit tans verskeie
groot tegnologie-inisiatiewe wat nuwegenerasiestelsels
behels en kritieke prosesse steun om
die Groep se mededingendheid in die toekoms
aan te vuur.
As deel hiervan is ’n omvattende hersiening
van alle produk- en voorraadbestuurstelsels tans
aan die gang as eerste stap in die ingebruikneming
van ’n nuwe bevoorradingstelsel. om die
invoerproses verder te ondersteun, is ’n nuwe
stelsel gekies wat alle aspekte van globale verkryging
sal bestuur. die huidige klem is op die proses
wat voorsiener- en produklysting voorafgaan.
daarna sal prosesse vir die plasing van bestellings,
logistiek en betalings aangespreek word.
die Groep is trots op dié gesofistikeerde prosesse
wat dit in plek het om te verseker dat die regte
produkverskeidenheid teen die beste pryse vir
verbruikers beskikbaar is. die groter deursigtigheid
wat by dié prosesse gevoeg word, bevorder
pro-aktiewe bestuur en bied die geleentheid om
beter aan klante se behoeftes te voldoen.
’n Nuwe kopersportaal is ingestel om doeltreffende
bevoorrading verder te steun. die stelsel
lê die klem op probleme en geleenthede en stel
kopers in staat om die prestasie van items in lopende
tyd op ’n uitsonderingsgrondslag te monitor.
30 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
’n Geïntegreerde vervoerbestuurstelsel is
ingestel om doeltreffendheid in die lewering
van handelsware van die verspreidingsentrums
na die winkels te verhoog. die stelsel spreek
voertuigroetes en -skedulering aan, asook voertuigopsporing
en -bestuur, bestuurderprestasie
en ander bestuursaanwysers.
die bestaande voorspellingstelsel vir die aanvulling
van winkelvoorraad word vervang deur ’n
stelsel wat die aansuiwering van voorraad by die
verspreidingsentrums (vs) naatloos integreer.
dié nuwe geïntegreerde stelsel vir deurlopende
aanvulling- en voorraadbestuur maak dit moontlik
om vs-aanvulling deur werklike kleinhandel-verkoopsbedrywighede
eerder as winkelbestellings
te stu. dit sal voorraadvlakke in die ver sprei dingsketting
verminder en beskikbaarheid op die rakke
verbeter.
die geleidelike bekendstelling van die nuwe
administrasiestelsel in winkels wat intern as
operation Better store bekend staan, verloop in
suid-Afrika volgens plan. Winkelpersoneel het
hulle by die nuwe stelsel aangepas. die marges
in die diensdepartemente vir voedsel soos die
bakkery en delikatesse het toegeneem en ’n
verbetering in die varsheid en konsekwen te
kwaliteit van items word ook ervaar in die winkels
waar die program reeds in werking is. die feit dat
die stelsel in lopende tyd werk, verhoog die optimalisering
van voorraadvlakke en verminder die
kanse op verlore verkope en oorbevoorrading.
die stelsel is nou in sowat 200 winkels in bedryf
en die doel is om die uitbreiding daarvan na
winkels in suid-Afrika teen die einde van 2008 af
te handel. dit sal in 2009 in winkels buite suid-
Afrika in werking gestel word.

K
pHoty tZellios
HoofBestUUrder:
verspreidinGsKettinG
leinhandelaars oral ter wêreld is in die
oorsigjaar ernstig deur onbestendige
brandstof- en kommoditeitspryse geraak. dié
inflasiedruk het ’n vraagspiraal aan die gang gesit
omdat sowel kleinhandelaars as verkopers om
produkte teen histories laer pryse meegeding
het. dit het daartoe gelei dat beskikbaarheid van
produkte die laagste ooit was.
ondanks dié uitdagings is die Groep trots op
sy volgehoue vermoë om munt te slaan uit sy
strategiese doelwit om sy verspreidingsketting
te beheer. Belegging in infrastruktuur, programmatuur-oplossings,
vaardighede en kennis oor
meer as ’n dekade heen het ’n meganisme
geskep waardeur ons laer pryse vir langer as
ons mededingers in stand kan hou, maar terselfdertyd
’n hoë vlak van produkbeskikbaarheid in
ons eie verspreidingsentrums in stand kan hou. in
die oorsigtydperk het die Groep ’n diensvlak ten
opsigte van winkelaflewerings volgehou wat 20%
hoër as dié van sommige van sy verskaffers was.
dit was ’n wenresep om klantelojaliteit te behou
en verkope teen minimale koste te laat groei.
die Groep se strategie om die verspreidingsketting
te beheer, bied nie net ’n duidelike
mededingingsvoordeel en ’n vermoë om risiko te
bestuur nie, maar maak ook op sakegebied sin in
huidige en toekomstige scenario’s waarin:
– omgewingsbestuur ’n sleutelfaktor is om die
uitputting van natuurlike hulpbronne te verminder
en die behoefte om materiale te herwin.
Groepsdienste | Verspreidingsketting
– voedseltekorte ’n werklikheid bly – en daar kan
verwag word dat pryse tot ver in die toekoms
sal bly styg.
– daar ‘n behoefte aan buigsaamheid is soos
wat belemmerings soos verkeersdrukte in
stedelike gebiede toeneem, verkeersvloei
bedags in munisipale gebiede beheer word,
en produkte deur die hele verspreidingskanaal
heen nagespeur moet kan word.
– Koste gedurig neig om te styg en dus ’n negatiewe
invloed op bedryfskoste het en dus ook
op ’n kleinhandelaar se vermoë om lae pryse
te handhaaf.
dié aspekte is in ag geneem en die Groep
beklee ten opsigte daarvan ’n goeie posisie en
sal dit tot ver in die toekoms bly beklee.
die Groep bestuur en beheer sy waardeketting
steeds aktief, terwyl hy doeltreffendheid voortdurend
probeer verbeter. die klem het hoofsaaklik
op vier terreine geval, naamlik voorraadbestuur,
optimalisering van vervoer, bedryfsproduktiwiteit
en winkelprosesse. dié doeltreffendhede en die
beter funksionaliteit wat in die loop van die jaar
ingestel is, druk pryse af en verbeter kontantvloei.
danksy die vermoë om voorraadbestuursoplossings
met kundiges se hulp in te span, kon
die Groep ’n volwassenheidsvlak bereik wat nou
vrugte begin afwerp. Hoewel voorraadvlakke
toegeneem het, is ’n wetenskaplike benadering
tot vooruit-aankope aanvaar. die Groep kon dus
sy “lae pryse”-posisie handhaaf en tegelykertyd
hoë vlakke van produkbeskikbaarheid verseker.
ondanks die skerp toename in brandstofpryse
kon die Groep danksy sy gesentraliseerde
verspreidingsinfrastruktuur en die benutting
van sy sagteware vir roetebepaling en -skedulering
die impak daarvan beperk. Prosesse vir
winkelbestellings word gedurig opgeskerp en
dit berei die Groep vir die volgende fase van
optimalisering voor.
die Groep se internasionale handelsvermoë
het met die instelling van ’n enkele handelsprogrammatuuroplossing
toegeneem. Na verwagting
sal dié inisiatief die handelspotensiaal én
die ontwikkeling van sy handelsmerke verbeter.
Boonop skep dit die grondslag vir die koördinering
van die bedrywighede van alle deelnemers
aan die verspreidingsketting. Hoewel dit gewoonlik
moeilik is om in Afrika sake te doen, het die
Groep se eie vaardighede hom in staat gestel om
uit sy belegging munt te slaan. Handel tussen
lande het toegeneem en die Groep van sy suid-
Afrikaanse strukture onafhanklik gemaak. Hy kan
nou ook op gelyke voet met ander multinasionale
kleinhandelaars meeding.
die Groep se strategie vir sy verspreidingsketting
is beslis lonend, want dit is ’n baie
belangrike en suksesvolle element in die mededingingsarsenaal.
dit laat hom uitstaan ten opsigte
van drie grondliggende maatstawwe wat vir
ver bruikers belangrik is, naamlik gehalte, prys en
deurlopende beskikbaarheid.
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 31

Groepsdienste | Eiendom
d
pHilip van der MerWe
HoofBestUUrder: eiendoM
ie Groep bedryf tans 636 supermarkte
wat oor die uitgestrekte vasteland van
Afrika heen, sommige aangrensende eilande in
die indiese oseaan en indië versprei is. Namate
die Groep se bedrywighede groei, raak die eiendomsafdeling
se taak eksponensieel groter. dié
taak vereis dat hierdie sake-eenheid op verskillende
vlakke doeltreffend in bedryf moet wees.
deur sy sake-ontwikkelingsbestuur behels
’n groot deel van sy opdrag alle onderhandelings
met grond- en eiendomsbesitters asook plaaslike
owerhede wat met die huisvesting van die
Groep se huidige en toekomstige bedrywighede
gemoeid is, hetsy winkels of verspreidingsentrums.
’n Groot deel van die afdeling se bedrywighede
is die identifisering, saam met die
lynbestuur, van potensiële groeigebiede waar
winkels in die toekoms geleë sou kon wees. Hy
gee dan opdrag vir die nodige lewensvatbaarheidstudies
om potensiële winsgewendheid
te bepaal. indien dit positief is, gee hy opdrag
aan argitekte en ingenieurs wat met sy interne
ontwerpspan saamwerk om nuwe ontwikkelings
te beplan en die aanbou daarvan te bestuur.
die afdeling het oor 58 nuwe supermarkte vir
die Groep vir die komende boekjaar onderhandel.
daar word tans onderhandel met eienaars, veral
in Wes-Afrika, om grond vir die ontwikkeling van
nuwe supermarkte te bekom om aan toekomstige
groei te voldoen. in die laaste paar maande
is transaksies vir terreine in Port Harcourt in
32 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
Nigerië, Huambo en Lubango in Angola asook
Kinshasa en Lubumbashi in die demokratiese
Republiek van Kongo (dRK) afgehandel. Na
verwagting sal die twee supermarkte in die dRK
in desember 2009 open.
danie MÖller
adJUnKHoofBestUUrder:
eiendoM
die Groep is nie allereers ’n eiendomsont-
wikkelaar nie, maar die afdeling moet dikwels
daardie rol vervul, veral buite suid-Afrika se
grense, wanneer daar geen geskikte handelsruimte
beskikbaar is vir sy handelsmerke om
sake te doen nie. in sulke omstandighede
onderneem die Groep wel sy eie ontwikkelings
deur sy projekontwikkelingsbestuur. die Groep is
trots daarop dat die afdeling in die afgelope tien
jaar meer as 30 nuwe alleenstaande supermarkte,
winkelsentrums, verspreidingsentrums
en kantore by die Groep se eiendomsportefeulje
gevoeg het, met kapitaalbesteding van meer as
R1,3 miljard. Wanneer eiendomme van die
Groep die vlak van volwassenheid bereik waar
hulle ’n beduidende inkomstestroom genereer,
word hulle meestal ook in die mark geplaas om
kapitaal vir nog ontwikkelings vry te stel.
Kapitaalbesteding van R860 miljoen is vir nuwe
ontwikkelings in die 2009-finansiële jaar
goedgekeur.
die afdeling bestuur ook sy eiendomsportefeulje
van eiendomme in eie besit en met
hoofhuurkontrakte deur sy streekseiendoms- en
batebestuurskantore. dié portefeulje bestaan
nou uit meer as 100 geboue en ander eien-
domme met ’n gesamentlike waarde van meer
as R4,5 miljard. die afdeling het groot welslae
behaal met die vermindering van die getal en
omvang van verliesmakende hoofhuurkontrakgeboue
van die voormalige oK Bazaars en
Checkers. in die afgelope tien jaar is die aantal
hoofhuurkontrak-eiendomme van 82 tot 57
verminder. As deel van die bestuur van die
eiendomsportefeulje van hoofsaaklik winkelsentrums,
behartig hy alle onderhandelings
met bestaande en nuwe huurders.
die uitleg van die winkels is ewe noodsaaklik
as die ligging, want dit moet die verbruikers se
gedragspatrone weerspieël en vir veran derings
in verbruikers se voorkeure voorsiening maak.
ons span vir winkelontwikkeling neem die
jongste internasionale tendense in voedsel-
aankooppatrone in ag. die behoeftes wat deur ’n
gejaagde leefstyl geskep is het ’n groot invloed
op die uitleg van winkels asook die aanbieding,
toerusting en toewysing van ruimte op die
verkoopsvloer gehad. ’n deurlopende program
van opknapping verseker dat ouer winkels ’n
koopomgewing bied wat met dié van die
jongstes strook. in die afgelope tien jaar is
meer as 340 winkels teen ’n koste van bykans
R1,5 miljard opgeknap. die Groep is baie tevrede
daarmee dat alle winkels in die afgelope jaar
teen ’n koste van R49 miljoen met bystandkrag
toegerus kon word om handel sonder
onderbrekings te verseker.

Korporatiewe verantwoordelikheidsverslag | VOlHOuBaaRHEID
inLEidinG
die Groep volg ’n langtermynbenadering tot die
bestuur en ontwikkeling van sy onderneming op
’n wyse wat sy aandeelhouers steeds ’n mededingende
opbrengs op hul belegging sal bied.
om dit te bereik, moet die Groep nie net die
belange van die aandeelhouers dien nie, maar
van alle belanghebbers en veral klante, voorsieners,
personeel en die gemeenskappe waarin
hy sake doen. Wanneer hy die welsyn van sulke
gemeenskappe in ag neem, moet hy besondere
aandag skenk aan die omgewing waarin hulle
leef deur só in bedryf te wees dat dit nie net die
status quo handhaaf nie, maar ’n wêreld wat baie
kwesbaar geword het, verbeter. Hoewel die
Groep as ’n sakeonderneming bestaan om wins
te maak, maak hy seker dat hy wins nie ten
koste van die gemeenskap of die omgewing
najaag nie.
die Groep is trots daarop dat hy in baie
opsigte ’n krag ten goede is, want sy bedrywighede
skep talle geleenthede vir indiensneming
en loopbaanontwikkeling binne die Groep en by
sy verskaffers. dit stel groot vervaardigers in
staat om hul ondernemings uit te brei in die wete
dat hulle, deur die Groep, verseker is van ’n groot
afset van hul produkte. terselfdertyd word kleiner
voorsieners, veral dié uit ’n benadeelde agtergrond,
aangehelp en ondersteun om die vereiste
produksiestandaarde te bereik. Heelwat van die
Groep se sakestrategie is trouens daarop ingestel
om die maatskaplike wanbalanse van die
verlede reg te stel. Hy glo sterk daaraan dat die
eie eerste kom en baie van wat hy in dié opsig
doen, lê die klem op gemeenskappe in suid-
Afrika. Namate die onderneming egter elders in
Afrika uitbrei, brei sy betrokkenheid by die
welsyn van daardie gemeenskappe ook uit.
Waar die Groep ook in bedryf is, bied hy ’n
konsekwente eerstewêreldse inkopie-ervaring
met ’n wye reeks produkte teen uiters mededingende
pryse sodat al meer verbruikers die
voordeel daarvan kan geniet. Met die oog hierop,
word produkte van gehalte wat aan internasionale
maatstawwe vir voedselveiligheid voldoen
en op ’n omgewingsverantwoordelike wyse
vervaardig word, teen die beste pryse van oral
ter wêreld aangekoop. terselfdertyd word veral
plaaslike nywerhede en kleinskaalse boere
ge steun om die ekonomie van die lande waarin
hy in bedryf is, te bevorder.
dit verskaf diepe bevrediging dat die Groep
aan die einde van die oorsigtyd werk aan meer
as 73 000 mense kon verskaf, onder andere
bykans 8 000 in 16 lande buite suid-Afrika se
grense. van die totale getal werknemers is
51 800 swart, 14 500 bruin, 3 000 indiërs en
3 700 wit. vroue maak 65,7% van die personeel
uit. die Groep bied loopbane in talle dissiplines
en danksy deurlopende opleiding en bevordering
vanuit eie geledere kan personeel hul volle
potensiaal bereik. Wat werwing en bevordering
betref, kry mense uit voorheen benadeelde
gemeenskappe voorkeur om die maatskaplike
wanbalanse van die verlede te help regstel.
diEnSbiLLikhEid
diensbillikheid vorm die kern van die Groep se
sakefilosofie en word as ’n hoë prioriteit beskou.
dit is egter ’n groot taak om sodanige billikheid te
skep, aangesien die oorsake van die historiese
situasie wat dié onbillikheid in die eerste plek
geskep het, buite die werkplek lê. Gelyke
geleent hede in die werkplek behels ook liggaamlik
gestremdes en die bevordering van vroue na
bestuursposte. die Groep is trots daarop dat hy
groot vordering met die bereiking van sy billikheidsdoelwitte
gemaak het sonder dat die doeltreffende
bestuur van die onderneming in die
gedrang gekom het. tot op hede kon die bestuur
die moeilike teikens wat hy vir homself stel, elke
jaar oorskry. volgens statistiek van die departement
van Arbeid was die Groep se bevordering
van billikheid op alle vlakke beter as die res van
die sektor vir groot- en kleinhandel wat swartes
(mans en vroue saam) asook vroue betref.
dit word al moeiliker om genoeg behoorlik
opgeleide jong mense te werf om die groeiende
getal posisies in middel- en senior bestuur te vul,
veral in die lig van die huidige vaardigheidsvlug
wat daartoe lei dat begaafde jong mense uit alle
bevolkingsgroepe hul heil elders gaan soek. om
jong afgestudeerdes met ’n belangstelling in
die handel en veral kleinhandel vroeg reeds te
identifiseer, bly die Groep nou betrokke by die
land se tersiêre instellings. Weens die lang ure is
die kleinhandel vir baie nie ’n gewilde beroep nie,
en is dit vir ander, minder veeleisende beroepe,
maklik om deeglik opgeleide en gekwalifiseerde
personeellede weg te lok. Gevolglik het die
Groep nog altyd daaraan geglo om sy eie mense
op te lei en uit eie geledere te bevorder. sulke
opleiding word op baie vlakke aangebied. Aan
die einde van die oorsigtyd het die Groep 895
leerlingbestuurders gehad, waarvan 76% swart
is, terwyl 73% van die assistent-bestuurders en
55% van die takbestuurders ook swart is.
pERSonEELontWikkELinG
En -opLEidinG
in die jaar is opleiding oral in die Groep opgeskerp
om met die groei in bedrywighede tred te
hou. dit is bevredigend dat die getal opleidingsingrepe
van 62 210 tot 98 816 toegeneem het.
die klem het op die verbetering van dienslewering
in winkels en die bou van bestuursvermoë
geval. die Groep bedryf steeds die grootste
opleidingsonderneming in die sektor vir grooten
kleinhandel in suid-Afrika. sodoende werk
hy nou saam met die sooG vir Groot- en
Kleinhandel, die sooG vir voedsel en drank
en die sooG vir Gesondheid en Welsyn.
’n omvattende oudit van die totale opleidingen
ontwikkelingslandskap is uitgevoer. Gevolglik
is bykomende opleidingsposte orals in die Groep
geskep. die opleidingsdepartement knap
bestaande leerprogramme deurlopend op en belê
in nuwe kursusse wat die jongste opleidingstegnieke
en -metodes weerspieël. die Groep probeer
om beste praktyke vir die ontwikkeling van menslike
hulpbronne te verseker, en verkry steeds
akkreditering vir sy leerprogramme. dit geskied
deur ten volle geakkrediteerde kwalifikasies te
bied wat in nasionale kwalifikasies met sAKGakkreditering
uitloop. Kursusse wat op winkelpersoneel
gemik is, dek nie net kleinhandeldissiplines
nie, maar ook lewensvaardighede. Hoewel baie
van die opleiding op ’n gesentraliseerde grondslag
uitgevoer word, bied sommige afdelings soos
meubels, Freshmark en die verspreidingsentrums,
weens die gespesialiseerde aard van hul
bedrywighede, hul eie opleidingsprogramme.
Werknemers wat buite suid-Afrika vir die
Groep werk, word ewe intensief opgelei, met
besondere klem op die kultuur en waardes van
die onderneming. in bepaalde gevalle word
personeellede van elders in Afrika vir opleiding
na suid-Afrika gebring, of na buurlande soos
Zambië waar ’n gevestigde infrastruktuur
bestaan. opleiers van suid-Afrika deurkruis die
vasteland om kursusse in engels, Portugees en
Frans aan te bied en besoek ook indië en eilande
langs die vasteland se kus vir dieselfde doel.
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 33

Korporatiewe verantwoordelikheidsverslag | VOlHOuBaaRHEID
vervolg
die Groep bedryf verskeie akademies vir
tegniese opleiding waar werknemers spesialisopleiding
op terreine soos vleisverwerking, die
hantering van varsprodukte, asook bak- en kooklesse
ontvang. daar is akademies vir tegniese
opleiding in Kaapstad, durban en Johannesburg
en soortgelykes gaan in die nuwe finansiële
jaar in Port elizabeth en Welkom in die vrystaat
open. Almal beskik oor die allernuutste toerusting
en alle kursusse wat aangebied word, is ten
volle geakkrediteer. Hulle bied diegene wat hul
opleiding voltooi, al die vaardighede wat hulle
nodig het om hul vak te bedryf. die Groep is baie
trots daarop dat hy die eerste kleinhandelmaatskappy
was wat akkreditering ontvang het om
’n kwalifikasie op diplomavlak vir slagters aan te
bied. die Groep registreer tans sommige van sy
akademies by die departement van onderwys
as voo- (voortgesette onderwys en opleiding-)
kolleges. Meer as 2 000 werknemers het tot op
hede gevorderde opleiding voltooi.
die geleidelike uitbreiding van die nuwe
administrasiestelsel wat intern as “operation
Better store” bekend staan, vind nou in al sewe
geografiese gebiede in suid-Afrika plaas en elke
week word twee nuwe winkels in elke streek
met die nuwe tegnologie toegerus. Aan die
einde van die oorsigtyd was sowat 200 winkels
toegerus met dié veeldoelige stelsel wat
personeelskedulering, produkbestellings en
voorraadbeheer asook die standaardisering van
bestanddele in die Groep se bakkerye vergemaklik.
sodra die stelsel in alle shoprite- en
Checkers-winkels in suid-Afrika ingestel is, sal
dit na Usave- en die meubelwinkels uitgebrei word.
in die jaar is die omvang van die Groep se
belangrikste motiveringsprogram (BBB) uitgebrei
en aan ’n landwye sangkompetisie gekoppel. dié
betrek welbekende plaaslike musiekpersoonlikhede
en het ’n hoë vlak van personeelbetrokkenheid
geskep.
die doel met BBB is om diensuitnemendheid
deur motivering, opvoeding en beloning
te bevorder. die unieke aansporingsprogram
waarop BBB berus, stel ons in staat om ’n
positiewe, breed gefundeerde gedragsverskuiwing
onder winkelpersoneel teweeg te bring,
ware prestasiemetings op grond van objektiewe
beoordelingsmaatstawwe te verkry (wat vir kleinhandelsukses
noodsaaklik is) en aan goeie presteerders
erkenning te gee en hulle te beloon.
34 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
om aan die kompetisie deel te neem, besluit
die personeel van elke winkel saam wat
hulle gaan doen om klantediens en die inkopieervaring
te verbeter. die belofte is die grondslag
waarop “geheime klante” wat die individuele
supermarkte besoek, elke winkel beoordeel.
opvolgingsbeplanning en
leierskapont wikkeling
opvolgingsbeplanning op die vlak van senior
bestuur is baie belangrik in ’n bedryf wat só
groot en ingewikkeld as die Groep is. om seker
te maak dat die onderneming op dieselfde vlak
van doeltreffendheid kan voortgaan, is gekwalifiseerde
en ervare opvolgers vir alle sleutelposte
geïdentifiseer en ontvang hulle deurlopende
opleiding ten opsigte van die eise van dié poste
om ’n gladde oorgang te verseker indien dit
nodig sou wees. om ’n volgehoue toevloei van
talentvolle mense te verseker, word toekomstige
uitvoerende personeel hoofsaaklik aan tersiêre
instellings gewerf. die getal gegradueerdes –
tans 1 306 – wat die Groep in diens het, bly teen
’n bevredigende pas toeneem. daar word veral
klem op die werwing van gegradueerdes uit
voorheen benadeelde groepe geplaas.
Uitvoerende beamptes uit verskeie dissiplines
neem aan gevorderde bestuursontwikkelingsituasies
deel, onder meer vooraanstaande internasionale
leierskapprogramme. dit sal verseker
dat hulle toegerus is om die uitdagings van ’n al
meer komplekse onderneming die hoof te bied
en die Groep tot die voorste streekdeel nemer
aan die kleinhandelsektor uit te bou. in die
verslagtyd het 4 733 lede van die bestuur een
of meer van dié programme bygewoon.
die doel is om alle personeel die beste
ge leent hede vir loopbaanontwikkeling te bied.
Minstens 50% van dié wat vir winkelbestuursprogramme
op intreevlak gekies word, moet
bestaande werknemers wees. die ander 50%
is meestal gegradueerdes wat aan tersiêre
instellings gewerf is.
Leerderskappe
ooreenkomstig sy breë opleidingstrategie en
beleid het die Groep voortgegaan om binne die
konteks van die Nasionale vaardigheidsontwikkelingstrategie
as ’n opleidingsfasiliteit op te
tree. Met die samewerking van verskeie sooG’s
bied hy leerderskappe en vaardigheidsprogramme
in kleinhandelbestuur en ander verwante terreine
op die vlak van NKF 2, 3, 4 en 6 aan. in die oorsigtyd
het 581 kandidate leerderskapprogramme
voltooi. die Groep werk ook met die universiteite
en technikons saam deur praktiese werkplekervaring
in bepaalde dissiplines aan studente te
bied. in die afgelope finansiële jaar het 43 studente
hul praktiese studies voltooi.
die Groep is trots op die feit dat hy ook deur
die suid-Afrikaanse instituut van Geoktrooieerde
Rekenmeesters as ’n goedgekeurde opleidingsfasiliteit
vir opleiding buite openbare praktyk tot
op die vlak van geoktrooieerde rekenmeester
erken word. vandat die program begin het, is 42
kandidate vir dié opleiding aanvaar. tans is 12
ingeskrewe klerke in diens waarvan vyf in die
afgelope jaar aangesluit het. in die verslagtyd het
sewe van die agt kandidate wat die raad se eksamens
geskryf het, hulle as geoktrooieerde rekenmeesters
bekwaam.
ondERWySbyStAnd
om die groeiende vaardigheidstekort in suid-Afrika
te help bestry, het die Groep die geld wat hy jaarliks
as beurse en lenings beskikbaar stel, in die oorsigtyd
tot R4,5 miljoen verhoog. dié steun is beskikbaar
vir mense wat op tersiêre vlak in gesogte dissiplines
wil studeer, byvoorbeeld rekeningkunde, aptekerskunde
en kleinhandel-sakebestuur. in die jaar is 95
studente só gehelp, teenoor 61 in 2007. die geld
was bo en behalwe wat vir die Groep se onderwysbystandskema
vir personeellede en hul afhanklikes
beskikbaar was, wat ook toelaes vir skoolgeld
vir werknemers met ’n lae inkomste insluit.

miV/ViGS
BBB top of the Pops 2007 Groepwenner:
shoprite Makhaza
die Groep lê steeds sterk klem op opvoeding en
voorkoming om die verspreiding van Miv+/vigs
te bestry. Al is daar aanduidings dat die groei van
dié pandemie moontlik besig is om in suid-Afrika
te stabiliseer, is dit op ’n gevaarlik hoë vlak. die
land is onlangs aangewys as die een met die
hoogste voorkoms van dié siekte, en na raming
leef 5,7 miljoen mense met Miv+/vigs.
die potensiële impak op’n mens-intensiewe
onderneming soos bedryf deur die Groep is
daarom enorm. op grond van demografiese,
lewenstyl- en ouderdomsfaktore word statisties
bereken dat net meer as 17% van sy werkmag
besmet is. dié hoë voorkoms kan produktiwiteit
beïnvloed en personeelomset laat styg. op sy
beurt het dit ’n invloed op die omvang van die
opleiding wat in die organisasie nodig is.
die omvattende opvoedingsprogram wat in
2005 ontwikkel is, aan die hand van die insette
van ’n landwye eie vigskomitee met verteenwoordigers
van die vakbond en onverbonde personeel,
is in die lig van gereelde behoefteont ledings uitgebrei.
die kern van die program is die rol van
portuuropvoeders wat in elke winkel geïdentifiseer
en deur onafhanklike spesialiste opgelei word.
Na voltooiing van hul opleiding, onderneem die
portuuropvoeders op hul beurt opleiding op winkelvlak,
wat ons in staat sal stel om ’n volhoubare
platform vir berading te verskaf terwyl die
volledige Miv-program hom oor jare ontplooi.
die Groep lei steeds portuuropvoeders op
van wie daar tans meer as 1 500 is en bemagtig
hulle. Brosjures, dvd’s en ander opvoedings-
materiaal word aan alle takke beskikbaar gestel
om portuuropvoeders se werk te steun. ’n
vertroulike hulplyn is te alle tye beskikbaar vir
werknemers wat daarvan gebruik wil maak.
vigs is ongeneeslik en behandeling kan die
aanvang daarvan net uitstel. As ’n werknemer
besmet is, kan ’n werkgewer eintlik maar net ’n
simpatieke werkomgewing skep wat geen diskriminasie
teen mense met Miv+/vigs duld nie,
maar hulle alle moontlike steun en begrip bied.
intERnE kommUnikASiE
Personeellede op alle vlakke word ten volle oor
ontwikkelings in die onderneming ingelig. verskeie
kommunikasiemeganismes word ingespan om
dit te doen, onder meer nuusbriewe, kennisgewingborde,
webwerwe, elektroniese boodskappe
en gereelde besprekingsgroepe op verskillende
bestuursvlakke. die klem is op tweerigtingkommunikasie
om ’n deelnemende werkmag te
skep wat die maatskappy se sakefilosofie en
etiek verstaan en steun. die Groep doen met
trots verslag dat ’n hoë premie op die erkenning
en beloning van prestasie geplaas word en op die
skepping van trots daarop om vir die Groep te
werk en tot sy welslae by te dra.
EtiESE optREdE
die bestuur en personeel van shoprite Holdings
moet die hoogste vlak van integriteit en eerlikheid
in stand hou wanneer hulle met klante, voorsieners,
diensverskaffers en hul kollegas in aanraking
is. die beginsels ter steun van sulke gedrag
word in die Maatskappyreëls en die dokument
Gedragskode vir shoprite Holdings en verwante
Maatskappye uiteengesit. elke lid van die bestuur
kry ’n afskrif wanneer hy of sy by die maatskappy
aansluit. Bykomende kopieë is van die departement
vir menslike hulpbronne in die onderskeie
streke en die Groep se intranet te kry.
voldoening aan die gedragskode is die
uiteindelike verantwoordelikheid van die maatskappysekretaris
en die uitvoerende direkteure.
Monitering van dag tot dag word afgewentel
op die lynbestuur, met die steun van personeelbeamptes.
die kode word aangevul deur die
Groep se filosofie van verantwoordelikheid en sy
indiensnemingspraktyke, beroepsgesondheiden
-veiligheidsbeheermaatreëls en die gehalteen
higiënestandaarde wat toegepas word op die
produkte wat hy verkoop.
bERoEpSGESondhEid
En -VEiLiGhEid
die direksie van shoprite Holdings het die uiteindelike
verantwoordelikheid teenoor al sy werknemers
en klante vir voldoening aan beroepsgesondheid-
en -veiligheidstandaarde. dié word op
divisionele vlak gemoniteer en die bevindings van
gereelde inspeksies van alle persele word aan die
senior bestuur gerapporteer en deur hulle hersien.
VoEdSELVEiLiGhEid
teen die agtergrond van die eksponensiële groei
in die volume voedselprodukte wat deur sy 636
supermarkte vloei en die al groter persentasie
bederfbare items en dié met toegevoegde
waarde in die produkmengsel, het die veiligheid
van klante ’n alles omvattende, nie-onderhandelbare
vereiste van elke aspek van die Groep se
bedrywighede geword.
om die konsekwente toepassing van sy
vereistes vir voedselveiligheid te verseker,
is ’n voedselveiligheid-handleiding opgestel
wat elke aspek van die hantering van voedsel
in winkels dek. die Groep is ook by die
voedselveiligheidinisiatief van die Raad op
verbruikersgoedere van suid-Afrika betrokke.
om sy doelwit te bereik, werk die Groep nou
saam met produsente, vervaardigers en gesondheidsowerhede.
Meer as 50% van die totale
produkaanbod word van die land se voorste voedselvervaardigers
verkry wat reeds aan die streng
voedselveiligheidstandaarde voldoen wat internasionaal
geld. die Groep geniet ’n lang en hegte
werkverhouding met hulle almal. sekere reekse
word in die buiteland verkry, veral vir die Groep
se bedrywighede elders in Afrika en die res word
van kleiner plaaslike vervaardigers aangekoop.
daar word veral aandag geskenk aan produkveiligheid
wat die Groep se eie handelsmerk- en
private etiket-reekse betref. dit behels ongeveer
640 produklyne. dié produkte word net verkry
van voorsieners wat die beste vervaardigingspraktyke
volg. ’n Proses van risiko-ontleding wat
risikobeoordeling, -bestuur en -kommunikasie
behels, is ontwikkel en ooreenkomstig internasionale
praktyk word al die produkte as met ’n
hoë, matige of lae risiko geklassifiseer. Almal
word gereeld vir veiligheid deur onafhanklike
laboratoriums getoets, met besondere aandag
aan produkte wat ’n hoë risiko inhou. sintuigbeoordelings
van die smaak en voorkoms van
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 35

Korporatiewe verantwoordelikheidsverslag | VOlHOuBaaRHEID
vervolg
betrokke produkte word maandeliks uitgevoer en
verbruikerspanele proe gereeld mededingende
produkte om vergelykings te tref.
tuisgemaakte produkte wat aan individuele
winkels gelewer en deur individue of klein
tuisnywerhede voorberei word (dikwels met
seB-eienaars), is ’n probleem omdat hulle nie
in die breë raamwerk van voedselveiligheid pas
nie. Winkelbestuurders is gretig om sulke klein
ondernemings in hul onmiddellike omgewing
te steun – ook omdat hulle dikwels unieke en
gesogte items lewer. Hoewel dié voorsieners
gereeld gemonitor word om seker te maak dat
hulle aan gesondheidstandaarde voldoen, is
dit ook nie moontlik of realisties om dieselfde
standaarde as vir groot voorsieners op hulle van
toepassing te maak nie.
die noukeurige implementering van gesondheidsmaatreëls
is standaardpraktyk, veral in die
geval van bederfbare produkte wat ’n al groter
deel van ’n verbruiker se mandjie uitmaak. die
Groep doen met trots verslag dat Freshmark, sy
afdeling vir vrugte en groente, meer as 90% van
sy vars produkte regstreeks van die plaas koop.
verreweg die meeste van dié voorsieners het ’n
eurepGap-sertifisering. Gereelde inspeksies van
plase, met die rugsteun van evaluerings deur onafhanklike
laboratoriums, verseker dat ten volle aan
produksie-, hanterings- en verpakkingsvereistes
voldoen word, en dat die koue ketting tussen die
plaas en distribusiesentrum in stand gehou word.
vars vleis is nog ’n terrein waar besondere
sorg gedra word. Geen vleis word plaaslik
gekoop tensy dit goedgekeur is deur die sA
vleisbedryfmaatskappy nie. dié is deur die
regering geskep om verbruikers se belange te
beskerm. streng beheerde hanteringsprosedures,
moderne koeltrokke en enkeldoelige
leweringspunte by alle winkels verseker dat die
koue ketting nie in die gedrang kom nie.
Higiëne in winkels is die verantwoordelikheid
van die afsonderlike afdelings wat nasionaal
voorgeskrewe gesondheid- en reinigingsroetines
toepas. Reiniging word deur personeel onder
toesig uitgevoer of aan firmas met ’n HACCPakkreditasie
uitgekontrakteer. Personeel wat in
diensafdelings werk, waar produkte met toegevoegde
waarde op die perseel gemaak word,
kry bykomende opleiding in higiëne- en reinigingsprosedures.
streekbestuurders inspekteer
winkels gereeld om seker te maak dat by reinig-
36 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
Die wenners van die 2008 Shoprite Checkers / SaBC2 Vrou van die Jaar toekenning:
van links na regs: Bessie tugwana (Hoofbestuurder van sABC2), Prof sherylle Calder (Wenner van die sport-kategorie),
Me Roslyn Narain-Mohan (wenner van die opleidingskategorie), dr veni Naidu (wenner van die sosiale Welstand-kategorie),
Me Janet Buckland (vrou van die Jaar 2008 en wenner van die Kuns, Kultuur en Kommunikasie-kategorie), Prof Claire Penn
(wenner van die Wetenskap en tegnologie-kategorie), Prof Lorna Barbara Jacklin (wenner van die Gesondheidskategorie),
Me thabang Molefi (wenner van die sake entrepreneur-kategorie), Whitey Basson (Uitvoerende Hoof van die shoprite Groep)
ingsroetines gehou word. Gereelde deppertoetse
word deur onafhanklike laboratoriums uitgevoer.
’n Negatiewe bevinding beteken onmiddellike regstellende
stappe deur die streek- en winkelbestuur.
Plaag- en knaagdierbeheer word in alle winkels
uitgeoefen en afval word met kort tussenposes
geprosesseer en van die perseel verwyder.
pRodUkinLiGtinG En
EtikEttERinG
die Groep glo dat verbruikers op akkurate
inligting met genoeg besonderhede op verpakkings
geregtig is sodat hulle ingeligte besluite
kan neem oor die produkte wat hulle kies. Groot
voorsieners volg reeds internasionale praktyke
ten opsigte van die inligting wat hulle op hul
produkte aanbring. Kopers werk nou saam met
kleiner verskaffers om te verseker dat produkte
wat aan die Groep gelewer word, inligting bevat
wat maklik toeganklik is en wat aan die regulasies
voldoen. die Groep is veral bewus van
sy verantwoordelikheid ten opsigte van sy eie
handelsmerk- en privaat-etiketreekse waar hy
volle beheer het oor wat op die etikette verskyn.
inligting word nie net volledig vertoon nie, maar
in die geval van produkte vir uitvoer, is dit ook
in die taal wat vir die verbruikers in ’n bepaalde
mark die toeganklikste is.
vervaldatums op die verpakking help verbruikers,
maar stel terselfdertyd winkelpersoneel
in staat om items waarvan die verkoopsdatum
verstryk het, te identifiseer. sulke items word
van die rakke verwyder en aan die plaaslike
gesondheidsdepartement oorhandig, wat ’n
sertifikaat uitreik om te bevestig dat die items
kragtens munisipale regulasies vernietig is.
koRpoRAtiEWE
mAAtSkApLikE
bELEGGinG
verskeie projekte wat na die Groep se mening
gehelp het om ’n verskil in die land se maatskaplike
en ekonomiese vooruitgang te maak, is in die
verslagtyd aangepak. Hier volg sommiges daarvan:
die Shoprite Checkers/SAbC 2 Vrou van die
Jaar-toekenning
Hierdie belangrike inisiatief bied vroue ’n tasbare
geleentheid om hul eie ontwikkelingsprojekte
aan te pak. in suid-Afrika was vroue vroeg reeds
aan die spits van die beweging om politieke en
maatskaplike gelykheid in suid-Afrika te bewerkstellig.
Hulle werk baie jare lank reeds onverpoos
vir die opheffing en groter welvaart van hul
gesinne en gemeenskappe. die Groep is trots
daarop dat hy die vrou van die Jaar-toekenning in
1996 in suid-Afrika ingestel het om aan vroue en
hul prestasies erkenning te gee en dié te vier.
die toekenning is nou in sy 13de jaar. dit
was die eerste belangrike inisiatief om Nasionale
vrouedag te vier nadat die regering besluit het
om vroue elke jaar met ’n openbare vakansiedag
te vereer – op die dag dat die grootste massasaamtrek
van vroue in suid-Afrika op 9 Augustus
1956 herdenk word. op daardie dag het 20 000
vroue in stilte opgeruk uit verset omdat hulle

passe moes dra. die toekenning het die land se
onbesonge heldinne van meet af geïdentifiseer
en geloof en hulle as rolmodelle vir die res van
suid-Afrika voorgehou. dit het ook die kollig
laat val op die talle probleme waarmee vroue te
kampe het en wat meebring dat die lewe dikwels
’n daaglikse stryd is.
in 2008 het suid-Afrika se grootste pluimpie
vir vroueprestasies me. Janet Buckland te beurt
geval. sy was die wenner van die kategorie vir
kuns, kultuur en kommunikasie. Me. Buckland,
wat onder gemeenskappe in die oos-Kaap net
as Mama J bekend staan, is verantwoordelik vir
die instelling en skepping van talle hoogs suksesvolle
projekte vir kuns en kultuur in die provinsie.
sy het haar begrip van die waarde van kuns en
veral teater in die lewens van duisende suid-
Afrikaners met haar vaardighede as toneelspeler,
regisseur, fondsinsamelaar en administrateur
saamgevoeg om oor verskeie jare heen sulke
projekte in die oos-Kaap uit te voer.
Strokes of Genius
die Groep het die department van Kuns en
Kultuur en van Handel en Nywerheid in 2006
genader met ’n konsep om die skone kunste
uit Afrika in ’n globale mark bekend te stel deur
’n webwerf te skep wat as verkoopsplatform
vir plaaslike kunstenaars kon dien en waarop
verkope van kunswerke oor die internet ook kon
plaasvind. Albei departemente het hul steun
aan die projek toegesê en hegter samewerking
beloof namate die projek vorder.
die webwerf is in 2007 met die naam strokes
of Genius bekend gestel en verskeie projekte ter
steun van die projek is sedertdien onderneem.
die hoogtepunt was ’n glansgeleentheid in
BBB top of the Pops
2007 Solo-wenner:
desiree shaw,
shoprite Aliwal-Noord
Pretoria in November 2007 waartydens werke
van ontluikende kunstenaars opgeveil is. die veiling,
wat ’n jaarlikse gebeurtenis gaan word, het
bykans R500 000 opgelewer. By daardie geleentheid
is ’n toekenning – the Friend of African Arts
– aan mnr desmond sampson, die voorsitter van
Uhuru Communications en oud-voorsitter van
sACtU, gemaak uit erkenning vir sy rol oor baie
jare heen om kuns en kultuur in Afrika te bevorder.
dit is met genoeë dat gemeld word dat die
projek tans uitgebrei word om gekeurde handvlytprojekte
wat deur die departement van Kuns
en Kultuur gesteun word, in te sluit. die webwerf
waarop dié werke verskyn, sal wêreldwyd
met die hulp van suid-Afrikaanse ambassades
bevorder word. Provinsiale regerings het ook hul
steun aan die projek toegesê en hulle sal in die
volgende finansiële jaar verskeie kunsdae reël.
Sopvragmotors
in Februarie 2007 het shoprite een van sy mees
suksesvolle veldtogte vir korporatiewe maatskaplike
belegging ingestel, naamlik die “shoprite
soup truck initiative”. die veldtog is in twee
afdelings geloods, met toegewyde personeel wat
in landelike gebiede sop en brood aan be hoeftige
kinders en senior burgers uitdeel, en ook in die
breë gemeenskap wanneer natuurrampe soos
oorstromings of brande hulle voordoen. die
Groep is trots daarop dat meer as ’n miljoen
maaltye teen die einde van Junie 2008 uitgedeel
is. Nog vier vragmotors sal teen die einde van die
finansiële jaar 2009 afgelewer word om in ander
dele van die land diens te doen. danksy dié vloot
vragmotors sal shoprite en sy borge aansienlik
meer maaltye per maand kan lewer.
kleiner projekte
– die shoprite-gemeenskapsnetwerk is in 2005
ingestel as ’n opheffingsprogram op voetsoolvlak
wat gemeenskapsprojekte steun.
elf radiostasies gee wyer bekendheid aan die
program en moedig hul luisteraars aan om verdienstelike
sake in hul gebiede wat finansiële
hulp nodig het, te benoem. die Groep skenk
elke maand R10 000 aan ’n projek wat op elk
van die elf stasies voorgestel is. sedert die
instelling van die projek is R4 miljoen reeds aan
sulke projekte geskenk.
– Net voor die einde van die oorsigtyd was die
shoprite- en Checkers-kettings weereens die
gashere vir die Cuppa for Cansa-oggende in al
hul winkels ter steun van die Kankervereniging
van suid-Afrika. in totaal is R650 000 ingesamel.
– die RsG/KKNK-boekinsameling is nog ’n jaarlikse
gemeenskapsinisiatief wat die steun van
die Groep se twee grootste handelsmerke
geniet. in Maart 2008 is verbruikers aangespoor
om by hul naaste winkel boeke te skenk en
meer as 60 000 boeke is ingesamel vir biblioteke
in suid-Afrika om groter geletterheid in die
land aan te moedig.
bREEd GEFUndEERdE
SWARt EkonomiESE
bEmAGtiGinG (bGSEb)
die Groep het ’n duidelik omskrewe program
ten opsigte van die kodes van die Wet op Breed
Gefundeerde swart ekonomiese Bemagtiging
(Wet 53 van 2003), in werking. die program
word hier onder aan die hand van daardie
kodes bespreek.
Swart eienaarskap en besluitneming
die kodes wat die vereistes vir swart eienaarskap
en besluitnemingsinvloed bepaal, is die
regstreekse verantwoordelikheid van shoprite
Holdings se direksie.
diensbillikheid
’n vyfjaar-strategie in ooreenstemming met die
betrokke arbeidswetgewing en die BGseB se
Kodes vir Goeie Praktyk, is in werking gestel en
lewer volgens plan.
Vaardigheidsontwikkeling
’n Kleinhandel vakleerlingprojek waarin 1000
werklose jeugdiges op leerderskap geplaas is in
samewerking met die departement van Arbeid,
die G&K-sooG en die departement van Handel
en Nywerheid (dHN) aangepak word, is met
welslae afgehandel. die meeste van die suksesvolle
kandidate is daarna deur die shoprite- en
Checkers-handelsmerke in diens geneem, insluitend
in bestuursposisies.
Weens dié sukses is die Groep trots daarop
dat hy die 3 000 Leerdersprojek in ooreenstemming
met AsgisA en die Jobs for Growthprogram
en met die steun van die Kantoor van
die Adjunkpresident kon instel. dit sal weer deur
die departement van Arbeid, die G&K-sooG en
die dHN gesteun word. oor ’n tydperk van drie
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 37

Korporatiewe verantwoordelikheidsverslag | VOlHOuBaaRHEID
vervolg
jaar sal dit 3 000 werklose jong mense ’n verskeidenheid
van vaardighede leer, onder meer kleinhandelbestuur,
bakkeryvaardighede, slagtersvaardighede
ens. daarbenewens sal die Groep
verskeie organisasies vir swart jeugdiges en
vroue help deur hul lede deur middel van hierdie
program op te lei. samewerking met hierdie
organisasies sal verseker dat mense uit die landelike
gebiede, waar die grootste behoefte vir
opleiding bestaan, ingesluit sal word.
Voorkeurverkryging
die jaarlikse studie van die BGseB-status van
alle voorsieners wat in die verslagtyd onderneem
is, bevestig dat sowat 30% van die verskaffers
seB-ondernemings is. van 2005 het die aantal
BGseB-maatskappye wat aan die Groep se
grootste handelsmerke lewer, met gemiddeld
25% per jaar toegeneem. dit is die gevolg van
’n pro-aktiewe verkrygingsbeleid wat swart
ondernemings wil betrek. dit wissel van tydskrifuitgewers
wie se titels in die Groep se supermarkte
te koop is, tot ’n gemeenskapsinisiatief
wat nou hoenders aan feitlik al sy winkels in die
noordelike KwaZulu-Natal lewer.
die Groep bedryf ook ’n nuwe program wat
kleinsake in besit van lede van voorheen benadeelde
gemeenskappe help om die produksiestan d aarde
te bereik wat nodig is om as voorsieners te
kwalifiseer. Baie werk word in dié opsig gedoen
ten opsigte van die verkryging van vrugte en
groente waar die meeste ontluikende boere se
beperkte hulpbronne dit vir hul feitlik onmoontlik
maak om eurepGap-sertifisering te kry. Freshmark
is trots daarop dat hy ’n steunprogram ingestel het
om meer as 70 van hierdie boere te help om hul
ondernemings uit te bou terwyl hulle terselfdertyd
ontluikende boere van die Khomani-san nedersetting in die
Kalahari neem deel aan die Groep se Projek Nyama-Nyama en
verskaf hoë kwaliteit boerbokke aan Checkers supermarkte,
wat onder die handelsmerk Chevon verkoop word.
38 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
die vereiste veiligheidstandaarde bereik en handhaaf.
Kommersiële boere wat aan Freshmark
lewer, dien as mentors en sê geesdriftig hul steun
aan die program toe. die program word ook
ge steun deur die Britse regering via Commark,
wat ontluikende boere help om toegang tot die
rakke van kleinhandelkettings in die vK te kry.
Aanvanklik word minimumstandaarde vir deelnemers
gestel en voldoening daaraan word streng
gemonitor. standaarde word daarna geleidelik verhoog
tot hulle aan eurepGap-vereistes voldoen.
ondernemingsontwikkeling
die Groep beskik oor ’n langtermynstrategie vir
ondernemingsontwikkeling en die bedoeling is
dat dit beduidend tot transformasie moet bydra.
die twee belangrikste projekte in dié kategorie
is Nyama-Nyama (wat hieronder bespreek
word) en strokes of Genius (kyk Korporatiewe
Maatskaplike Belegging).
projek nyama-nyama
die Nyama-Nyama-projek is tans in sy eerste
volle bedryfsjaar. dit is ingevolge die AsgisA-
program (wat uit die Adjunkpresident se kantoor
bestuur word) ingestel met die doel om ’n gevestigde
en stabiele mark aan ontluikende veeboere
orals in suid-Afrika te bied. die departement van
Landbou, verskeie provinsiale regerings en talle
plaaslike owerhede is ook by die projek betrokke.
die departement van Landbou help deelnemers
om teel- en produksiemetodes te verbeter en
sommige kommersiële boere het ook ’n mentorrol
aanvaar. Boonop bied die Groep ’n deel van
die infrastruktuur en help hy voorsieners met
gunstige betalingsvoorwaardes. Uit die Groep
se oogpunt kry hy ’n volhoubare bron van ’n verskeidenheid
van gehalte-vleissoorte. die projek
steun ook die regering se Kalahari Kid-inisiatief
en verskeie tradisionele nedersettings soos die
Khomani-san in die Kalahari. dit bied ook geweldige
moontlikhede vir groei in die jare vorentoe.
REGERinGS-bEtREkkinGE
die bestuur aanvaar dat die owerhede se begrip
en steun op die sentrale, provinsiale en plaaslike
vlak baie belangrik is waar die Groep ook in be dryf
is of wil wees en hou dus die beste moontlike
betrekkinge met owerhede in stand. dié owerhede
word oor die Groep se planne en bedoelinge
op die hoogte gehou. sulke betrekkinge
word streng professioneel bestuur. onafhanklike
konsultante wat met plaaslike omstandighede op
die hoogte is, word waar nodig in diens geneem
om toegang tot die regering te verkry en verhoudings
op die korrekte vlak te vestig. die regering
is nog altyd as ’n vennoot beskou terwyl die
Groep tot plaaslike ekonomieë probeer bydra ten
einde ’n eerstewêreldse inkopie-ervaring te bied
en ’n beter lewensgehalte vir die mense waaronder
hy sake doen, te verseker.
bELEGGERS-
VERhoUdinGE
shoprite Holdings handhaaf gepaste, deurlopende
en deursigtige kommunikasie met sy aandeelhouers
en die breë beleggingsgemeenskap.
Hy doen dit onder meer deur aankondigings oor
tussentydse en jaareindresultate in die media,
die bekendmaking van handelsverklarings en sy
jaarverslag, asook die verspreiding van inligting
oor belangrike korporatiewe ontwikkelings. ’n
interaktiewe webwerf wat gedurig bygewerk
word, dien as versamelpunt vir alle betrokke
beleggersinligting. daar word gereeld vergaderings
met institusionele beleggers as groepe of
individue gehou en die topbestuur doen voorleggings
vir finansiële ontleders en stel hulle ook vir
ontleders en die media beskikbaar.
omGEWinGSimpAk
Eiendomsontwikkeling
die behoud van die fisieke omgewing is een van
die hoekstene van die Groep se sakefilosofie. Hy
het ’n beperkte vermoë om druk te plaas op
ontwikkelaars waar hy ruimte huur, maar hy dring
daarop aan dat só ’n sentrum, wanneer dit in
be dryf is, op ’n omgewingsensitiewe wyse
be stuur word. Waar die Groep sy eie ontwik ke-
lings aanpak, doen hy dit só dat dit die omgewing
die minste steur. Hy steun die regering se uiters
progressiewe omgewings- en erfeniswetgewing
ten volle. As ’n saak van beginsel sal hy nie ’n
omgewingsensitiewe perseel koop of ontwikkel
nie en hy sal ook geen ontwikkeling aanpak wat vir
die bio-fisiese of beboude omgewing skadelik sal
wees nie. Wanneer die Groep wel ontwikkel, word
die volledige voorgeskrewe omgewingsimpakstudie
onder toesig van ’n onafhanklike omgewingsbeoordelingspraktisyn
uitgevoer. tydens die
hele goedkeuringsproses konsulteer hy met die

omliggende gemeenskap en, waar moontlik, sluit
hy die gemeenskap se redelike behoeftes en wense
in die finale ontwerp in. dieselfde benadering geld
waar die Groep ook al buite die landsgrense
ontwikkel, al is die vereistes daar minder streng.
Verpakking
verpakking is vir die Groep van groot belang, want
hy is vas van voorneme om produkte só aan klante
te lewer dat dit gebruiksgerieflik en aanloklik
is en dat dit veilig is om die inhoud daarvan te eet
of te drink. verpakkingsvereistes is ’n bewys van
’n begeerte om die hele proses, van die oomblik
van vervaardiging tot by vervoer en hantering en
die verkoop van die produk op die Groep se rakke,
so doeltreffend moontlik te onderneem. daarom
probeer die Groep verskaffers help om verpakking
gereed vir die rakke te lewer. Waar moontlik
word vervoerverpakking wat weer gebruik kan
word, asook herwinbare materiaal gebruik. Ná die
aankoop van ’n produk is dit ons doel as ’n verantwoordelike
handelaar om ons verkopers aan
te spoor om hulle aan wetgewing te hou en om
omgewingsvriendelike materiaal te gebruik.
dit is die Groep se benadering om waar
moontlik met voorsieners saam te werk om,
soos vereis, geskikte veranderings mee te bring.
Regeringswetgewing en reguleringsprosesse
word verwelkom en die Groep hou hom daarby
om die omgewing te verbeter en verbruikers se
belange te beskerm.
verpakkingstandaarde word as spesifikasies
beskikbaar gestel om verskaffers te help. dié
standaarde strook met gesonde en goed gevestigde
internasionale praktyke soos deur eAN en
die sABs bepaal.
’n Reeks eko-vriendelike sakke is in ons kleinhandelafsetpunte
beskikbaar. Hulle word by die
verkoopspunte bemark. die verkoop van dié sakke
het in die oorsigtydperk met 16% tot 3 miljoen
eenhede toegeneem. Plastiek-inkopesakke wat
aan regeringstandaarde voldoen, word op aanvraag
aan klante verkoop. verbruikerspamflette word
oor onderwerpe soos afvalbestuur, die hergebruik
van plastieksakke en rommelstrooiery
geskep en versprei.
Afvalbestuur
die Groep glo aan ’n verantwoordelike en
eko-vriendelike benadering tot afvalbestuur.
voldoening aan wetgewing is korporatiewe
beleid en slegs stortingsterreine wat deur
munisipaliteite goedgekeur is, word gebruik.
vernietigingsertifikate word verkry vir alle eetbare
voedselsoorte waarmee weggedoen word
indien dit nie vir menslike gebruik geskik is nie.
die Groep belê in die nodige infrastruktuur en
dienste om water en gifstowwe te suiwer voordat
die vuilwater by kleinhandelsafsetpunte tot
in munisipale pypleidings vloei. die Groep glo
daaraan om ’n veiliger en beter wêreld te skep.
Verspreidingskettingbestuur
die Groep se strategiese inisiatief rakende verspreidingskettingbestuur
lê die klem hoofsaaklik
op die vermindering van ondoeltreffendhede
wanneer produkte van die bron na verkoopsrakke
in kleinhandelafsetpunte verskuif word.
dié inisiatiewe het ’n regstreekse invloed op die
minimalisering van die groep se koolstofvrystelling
en vraag na energie. danksy die samevoeging
van bestellings gelewer deur honderde
verskaffers by distribusiesentrums, kon die
groep in minder voertuie produkte aan winkels
lewer, wat verkeersdrukte, besoedeling en onnodige
verwering van die land se padinfrastruktuur
meebring. ooreenkomstig internasionale beste
praktyk is daar ’n sterk poging om van verpakking
in karton na herwinbare vervoerverpakking oor
te skakel om ontbossing teen te werk. dit is die
Groep se beleid om, waar moontlik, herwinbare
materiaal te gebruik.
die Groep se infrastruktuur wat gesentrali seerde
verspreidingsentrums akkommodeer, skep ’n
geleentheid vir klein en middelslag-ondernemings,
waarvan sommiges in seB-besit is, om oral op die
vasteland toegang tot die Groep se klantebasis te
kry, sonder dat hulle in duur infrastruktuur soos
pakhuise en vervoer hoef te belê. dié gesentraliseerde
infrastruktuur vereenvoudig ook die
inwerkingstelling van prosesse vir gehaltebeheer.
Energiebestuur
energie is ’n bestuurde hulpbron binne die
Groep, want dit het ’n regstreekse invloed op
winsgewendheid. daar word van dié interne
aspek kennis geneem. die Groep is ook bewus
van die energie- en hulpbron-uitdagings wat die
meeste lande waarin die Groep in bedryf is, in
die gesig staar en daarom is ’n verantwoordelike
benadering tot energiebestuur aanvaar.
dit is maatskappybeleid om energiedoeltref-
die eerste strokes of Genius-kunsveiling het in November
2007 by die Zwartkops Lugmagbasis in Pretoria plaasgevind.
Kervin Cupido, die bekende plaaslike skilder, het
‘n kunswerk op die verhoog geskep wat na afloop van die
aand se verrigtinge in ‘n liefdadigheidsveiling verkoop is.
fende toerusting te kies en om waar dit prakties
en lewensvatbaar is, energiebestuurstelsels
in werking te stel. die Groep probeer om met
tegnologiese vordering op die hoogte te bly ten
einde dié doelwit te bereik en is trots daarop dat
die inwerkingstelling van ’n energiebestuursbeleid
in die afgelope drie jaar in besparings van
meer as R21 miljoen uitgeloop het. die energie
wat bespaar is, is genoeg om 10 000 gemiddelde
huishoudings 12 maande lank van krag te voorsien.
die program behels onder meer die gebruik
van toerusting vir kragfaktorregstelling, asook
elektroniese beheertoestelle vir kragbesparing
wat fluoresseerbeligting in winkels vervang het.
Kragonderbrekings kom al meer voor en om
klante nie tydens só ’n onbeplande gebeurtenis
teleur te stel nie – en ook vir veiligheidsredes – is
baie meer kragopwekkers in diens gestel. Al die
Groep se supermarkte het nou sulke opwekkers.
dit verteenwoordig ’n belegging van ’n bykomende
R49 miljoen, wat nou afgehandel is.
die Groep probeer om sy energieverbruik
selfs meer te optimaliseer, en verskeie inisiatiewe
is tans aan die gang, onder meer omgewingsvriendelike
alternatiewe soos sonkrag.
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 39

Korporatiewe verantwoordelikheidsverslag | VOlHOuBaaRHEID
vervolg
ontLUikEndE VERSkAFFERS
bliss Chemicals
Bliss Chemicals is in 2003 gestig en is nou een van die voorste vervaar-
digers van waspoeier in suid-Afrika. Bliss Chemicals se eerste produk,
MAQ-waspoeier, is aanvanklik in suid-Afrika se groothandelsmark bekend
gestel. die handelsmerk het sy weg daarna na die kleinhandel gevind,
en dié nuwe produk op die rakke het opspraak in die bedryf verwek deur
klante laer pryse en groter keuse te bied. Bliss Chemicals se hoogs vaardige
tegniese span maak gedurig daarvan werk om waspoeier van die
hoogste gehalte te skep. Hulle gebruik die heel beste grondstowwe en
die allerjongste aanleg om produkte vir suid-Afrika en ander Afrika-lande te
vervaardig. Bliss Chemicals het volle vertroue in die produk en glo aan die
filosofie van “probeer voor jy koop” – vandaar dat hy gratis monsters aan
verbruikers uitdeel.
As deel van sy program vir korporatiewe maatskaplike belegging neem
Bliss Chemicals deel aan ’n geleentheid om die onderwys-omgewing van
duisende leerders te verbeter deur 25 000 lessenaars te borg. dié sal
in Rustenburg, Mpumalanga, die oos-Kaap en KwaZulu-Natal uitgedeel
word. Bliss Chemicals en die Lapdesk-projek, saam met die beskermheer,
aartsbiskop desmond tutu, pak die tekort aan lessenaars aan deur
Lapdesks aan leerders orals in die land beskikbaar te stel.
Jacqueline Jacobs en Bliss Chemicals is baie trots daarop dat hulle
die shoprite-groep se toekenning as verskaffer van die Jaar verower het.
vandat ons met die shoprite-groep sake begin doen het, het ons hegte
verhouding en die groter steun wat dié kleinhandelaar ons gegee het, ons
gehelp om van krag tot krag te gaan. ons sal probeer om die diensvlakke,
uitnemendheid, gehalte en verbruikergedrewe pryse wat ons dié glansryke
toekenning besorg het, vol te hou.
JaCquElInE JaCOBS HOOFBEStuuRDER: BEMaRKInG
40 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
toiLEtWARE
Adcock ingram (tiger brands Consumer)
Consumer Health, ’n afdeling van tiger Consumer Brands Bpk., is die
markleier of die dominante deelnemer in die volgende kategorieë: insekdoders,
hande-, lyf-, gesig- en haresorg, baba-toiletware en -medisyne,
sanitêre produkte en tekstielsorg.
ons het ‘n trotse erfenis en sommige van ons produkte bestaan al 75
jaar (ingram’s) en ander 45 jaar (elizabeth Anne’s).
danksy die hegte werksverhouding met die shoprite Groep van
Maatskappye kry dié produkte deur die ontwikkeling van doeltreffende
verbruikerspraktyke in die shoprite-groep se voorraadketting ’n al stewiger
plek in die mark. Benewens dié filosofie is ons baie trots op die lof wat ons
organisasie in die persoon van david Monaco, ons streekkliëntebestuurder,
toegeswaai word.
david, met sy unieke styl, en sy kollegas in die span vir Kliëntebestuur,
vorm die hoeksteen van die verbruikersbesigheid. tiger Brands is trots op
dié span, wat jeug en ervaring saamvoeg. Hulle is almal daaraan toegewy
om die shoprite-groep te help om dieselfde doelwit, naamlik volhoubare
groei in die betrokke kategorieë, na te streef en te ontwikkel.
ons sal steeds probeer om uitnemende diens aan die shoprite-groep
te lewer.
DaVID MOnaCO StREEKKlIëntEBEStuuRDER: VERBRuIKERS

LEkkERGoEd En dRinkGoEd
Cadbury Suid-Afrika
Cadbury sA (edms.) Bpk. is deel van die internasionale Cadbury Group
of Companies en lewer talle lekkergoed-handelsmerke aan die suid-
Afrikaanse mark. Cadbury sA is in die sjokolade-, lekkers- en kougompor-
tefeuljes bedrywig, met handelsmerke soos Cadbury dairy Milk, Lunch
Bar, Ps, Crunchie, dentyne, stimorol, Clorets, Chappies en Halls.
Cadbury is in 2007 in die sunday times se oorsig van die voorste
handelsmerke as die mees geliefde sjokoladehandelsmerk in suid-Afrika
aangewys, en word erken as die markleier in die meeste kategorieë
waarin hy bedrywig is.
ons vernuwe gedurig ons produkte en die manier waarop ons sake
doen. ons lê die klem daarop om minder dinge te doen, maar dit groter,
beter en vinniger as ons mededingers te doen.
sowat 2 000 kollegas het elke dag pret omdat hulle werk met handelsmerke
waarop mense dol is. Hulle doen dit in fabrieke in Port elizabeth,
swaziland, Botswana, Namibië en by ons hoofkwartier in Johannesburg.
elke fabriek maak bepaalde produkte vir plaaslike verspreiding of na die
res van Afrika.
Óns is ’n prestasiegedrewe maatskappy waar waardes voorop staan
en is op wen ingestem. ons verbintenis tot die ontwikkeling van die
lekkergoedonderneming deur bekroonde produkvernuwing en klantediens
is steeds ons hoogste prioriteit.
Cadbury is trots op sy verbintenis met die shoprite Groep van
Maatskappye en besonder trots daarop dat die shoprite-groep ons as ’n
verskaffer van die Jaar erken het.
danksy ons vennootskap kan ons in ons kategorieë ontwikkel en groei,
en ons bedank die shoprite-groep vir hul volgehoue steun.
PatRICK BaRFF HanDElSKanaalBEStuuRDER: KlEInHanDEl
verskaffer van die Jaar
kontRAktEURS En
diEnSVERSkAFFERS
Ctp Web printers
CtP Web Printers Johannesburg is een van vyf kommersiële Webdrukkerye
wat die CtP-drukafdeling in die Caxton/CtP Bpk-groep uitmaak.
CtP Printers spits hom toe op die druk van hoë volumes reklame-
pamflette en katalogusse met ’n vinnige lewertyd vir die kleinhandel
in sowel rolrubberdruk as gravuredruk. die Groep se verspreiding van
aanlegte oral in suid-Afrika minimaliseer vervoervertragings en skep
’n strategiese voordeel in die mark.
CtP Web Johannesburg het al twintig jaar lank ’n verbintenis met
die shoprite-groep wat die druk van weeklikse en maandelikse reklamekatalogusse
en -pamflette betref.
die erkenning van die shoprite-groep, allereers as ’n streekwenner
in Gauteng en uiteindelik ook ’n toekenning as verskaffer van die Jaar vir
die shoprite-groep in desember 2007, is inderdaad ’n hoogtepunt in CtP
se geskiedenis.
ons sien uit na ’n selfs sterker band met die shoprite-groep in dié
al uitdagender tye.
Wally BluMBERG bEStUREndE diREktEUR
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 41

Korporatiewe verantwoordelikheidsverslag | VOlHOuBaaRHEID
vervolg
VoEdSELpRodUktE
tiger brands Culinary
Culinary, ’n afdeling van verbruikershandelsmerke, het ikoniese handelsmerke
in sy produklys, onder meer All Gold, Fatti’s & Moni’s, Black Cat
en Koo. die onderneming omvat verskeie koskategorieë soos pasta,
ingemaakte tamatieprodukte, tamatiesous, grondboontjiebotter, konfyt
en ingemaakte groente, om maar enkeles te noem, en is die markleier
wat dié kategorieë betref.
twee van dié handelsmerke – All Gold en Fatti’s & Moni’s – het sleutelmylpale
in hul siklus bereik. die All Gold-handelsmerk, wat verskeie
kategorieë dek, is vanjaar 100 jaar jonk en Fatti’s & Moni’s, ons sleutelpastahandelsmerk
en nog ’n honderdjarige in ons stal, word nou gemaak
in ’n fabriek met die allernuutste toerusting wat hom nog ’n eeu of wat
aan die gang behoort te hou.
die shoprite-groep se steun oor die jare heen was ’n sleutelfaktor wat
dié handelsmerke help groei het en hulle tot by hierdie punt in hul lewensiklus
gebring het. Hierdie toekenning bevestig die suksesvolle vennootskap
tussen tiger Brands Culinary en die shoprite-groep, wat vir albei dié
ondernemings groei meebring.
Alan Makinson en sy baie bekwame span is daartoe verbind om seker
te maak dat dié verhouding van krag tot krag gaan.
ons sit ons vennootskap met die shoprite-groep met trots voort om
suid-Afrikaanse verbruikers volhoubare groei en waarde te bied.
alan MaKInSOn naSIOnalE KlantEBEStuuRDER
42 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
EiE hAndELSmERkE
En pRiVAtE EtikEttE
Giants Canning
Giants Canning vervaardig en bemark ’n aansienlike deel van die reekse
ingemaakte groente met private etikette in suid-Afrika. die produkte wat
ons vervaardig, is landwyd en ook in die buiteland in al die groot kettingwinkels,
kleinhandelaars en groothandelaars te kry.
die divine- en everyday-handelsmerke is ook deel van Giants Canning
se infrastruktuur.
ons gebruik die slagspreuk “vernuwing eerder as nabootsing” om ons
’n mededingende voordeel bo ons mededingers in die mark te gee. ons
probeer gedurig produkte van goeie gehalte teen ’n bekostigbare prys
lewer. Giants Canning word met passie, eerlikheid en integriteit bestuur.
ons is baie trots op die produkte wat ons vervaardig en probeer elke dag
perfeksie bereik.
Giants Canning is ’n onderneming in familiebesit en is in 1999 deur
Chandu Govind gestig. deeglike kennis en uiters ervare mense dra tot die
maatskappy se welslae by – daarsonder sou ons nooit ons doelwitte kon
bereik nie.
Met shoprite se hulp het Giants Canning van ’n dwergie tot ’n reus in
ons bedryf gevorder. dit was waarlik ’n eer en ons is besonder trots dat ons
’n toekenning as verskaffer van die Jaar vir 2007 van shoprite ontvang het.
sonder die leiding en hulp van waarlik uitsonderlike individue by die
shoprite Groep van Maatskappye sou dit vir ons nie moontlik gewees het
om die vlak te bereik waar ons vir dié toekenning in aanmerking sou kon
kom nie. die eerbewys het ’n groot uitwerking op ons maatskappy gehad,
want dit gebeur nie elke dag dat ’n maatskappy deur ’n “Ware Reus”
erken word nie.
By Giants Canning bly ons altyd nederig en probeer ons om van krag
tot krag te gaan.
laRISSa DEMEtRIOu VERKOPE- En BEMaRKInGSDIREKtEuR

VLEiSmARk
LAW Group
LAW het sy deure in 1993 geopen met die visie om die voorste slagpale
in suid-Afrika te word. in samewerking met die shoprite Groep van
Maatskappye het hy die voorste handelsmerk in die vleisbedryf, naamlik
Certified Natural Lamb, geskep en uitgebrei.
om die shoprite-groep te help om vleis van gehalte aan sy klante te
lewer, spits die maatskappy hom toe op die voldoening aan die vereistes
van die internasionale sertifiseringstelsel bekend as HACCP.
onafhanklike oudits wat deur sGs uitgevoer word, verseker dat die
produksie van enige vleisproduk wat die slagpale lewer, van die hoogste
gehalte is. danksy dié stelsel is die handelaar en klant van die gehalte van
die vleis verseker, en ook van ’n langer raklewe omdat die gehalte van die
produk so goed is.
in ooreenstemming met ons visie om ’n vleisproduk te skep wat natuurlik
en omgewingsvriendelik is, is die boere én die slagpale vir die skepping
van die gesertifiseerde natuurlike produk verantwoordelik. dit het ’n dubbele
funksie, naamlik om vir sowel die natuur as die verbruiker om te gee.
die maatskappy is trots daarop dat hy een van die grootste werkskeppers
in die Noord-Kaap is, en dat die produkte wat hy lewer, internasionaal
gesog is.
ons maatskappy is trots op sy suid-Afrikaanse herkoms, en streef
saam met die shoprite Groep van Maatskappye na die ekonomiese groei
en ontwikkeling van die rooivleisbedryf.
WESSEl Van WyK BEStuREnDE DIREKtEuR
verskaffer van die Jaar
vervolg
niE-VoEdSELpRodUktE
music For pleasure (mFp)
MFP het ’n lang en suksesvolle verhouding met die shoprite-groep as
verskaffer van Cds, dvds en rekenaarspeletjies en lewer daarmee al die
treffers vir almal! ons verhouding het in die vroeë jare sewentig begin.
ons hou dit met welslae vol deur ons vennootskappe met die plaaslike en
internasionale vermaakbedryf om so die jongste treffers te lewer en die
beste moontlike produkte te verkry om teen bekostigbare pryse aan die
behoeftes van shoprite- en Checkers-klante te voldoen.
die shoprite-groep se vermaaklikheidsafdeling het metterjare aansienlik
gegroei, en daarom verteenwoordig die Groep ’n beduidende aandeel
van die mark in suid-Afrika, en dra hy landwyd tot die groei in Afrikaanse
en stedelike musiek by.
MFP het met tegnologiese ontwikkelings tred gehou en is steeds die
grootste verspreider van vermaaklikheidsprodukte aan die kleinhandelmassamark.
in 2003 het die groep in ’n verbruikers-, vermaaklikheids- en
mediabeleggingsmaatskappy verdeel en die MFP Holdings Group geword,
wat tans verskeie maatskappye besit wat almal ’n rol in die lewering van
produkte aan die shoprite-groep speel.
die maatskappy besit die verspreidingsregte vir Xbox, Kodak en
die JNC-handelsmerk. Ander maatskappye in die stal is onder meer
the Adworx Advertising Agency, M-Works Merchandising solutions,
the Refinery Post Production Facilities en speletjieslisensies soos vivendi
Games, tHQ en disney interactive studios.
MFP is vol vertroue dat die vermaaklikheids- en speletjiesbedryf steeds
sal groei, en dat die shoprite-groep sy waardevolle bydrae sal bly lewer
om aan die behoeftes van suid-Afrikaanse verbruikers te voldoen. ons is
trots daarop om deel van shoprite se verspreidingsketting te wees, en sal
ons produkaanbod en diens in die jare vorentoe steeds bly verbeter.
nEVIllE BlIGnaut uItVOEREnDE HOOF
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 43

Korporatiewe verantwoordelikheidsverslag | KORPORatIEWE BEHEER
vervolg
kodE VAn koRpoRAtiEWE
pRAktyk En GEdRAG
shoprite Holdings Bpk is verbind tot die beginsels van doeltreffende
korporatiewe bestuur soos uiteengesit in die Kode van Korporatiewe
Praktyk en Gedrag in die King-verslag 2002 (“die Kode”).
die direksie is van mening dat die Groep tans voldoen aan die
belangrikste vereistes beliggaam in die Kode en die Noteringsvereistes
van die Jse Bpk.
GRoEpStRUktUUR
shoprite Holdings Bpk is ‘n beleggingshouermaatskappy met beleggings
in verskeie plaaslike en internasionale handelsfiliale, waarvan die volgende
die belangrikste is:
– shoprite Checkers (edms) Bpk
– shoprite international Bpk
– shoprite insurance Company Bpk
Alle filiale van shoprite Holdings Bpk is verbind tot die beginsels
van doeltreffende korporatiewe bestuur soos in die Kode vervat.
diE diREkSiE En diREkSiEkomitEES
die direksie
Aan die einde van die verslagdoeningsperiode het die direksie van
shoprite Holdings Bpk bestaan uit dertien direkteure, van wie sewe
uitvoerende posisies in die Groep beklee. die direksie aanvaar algehele
verantwoordelikheid vir die Groep, met inbegrip van die verantwoordelikheid
vir die identifisering van sleutel risiko-areas, die oorweging en monitering
van beleggingsbesluite, die oorweging van betekenisvolle finansiële
aangeleenthede, en die beoordeling van die prestasie van bestuur
gemeet aan begrotings en besigheidsplanne. die direksie is ook daarvoor
verantwoordelik om te verseker dat ‘n omvattende stelsel van interne
beheermaatreëls en prosedures in werking is, en dat aan die beginsels van
gesonde korporatiewe bestuur voldoen word.
die direksie staan onder die voorsitterskap van ‘n nie-uitvoerende
direkteur, dr CH Wiese, wat geen uitvoerende funksies vervul nie. die
rolle van voorsitter en uitvoerende hoof is geskei en elkeen het bepaalde
verantwoordelikhede.
die direksie is daarvan oortuig dat sy lede die kundigheid, talent en ervaring
het om ‘n genoteerde maatskappy te lei. die nie-uitvoerende direkteure
staan onafhanklik van die bestuur en oefen hul onafhanklike oordeel uit. Met
hul wye ervaring voeg hulle waarde toe tot die direksie se beraadslagings.
die direksie vergader minstens vier keer per jaar. Besonderhede van
direkteure se bywoning van die geskeduleerde kwartaallikse direksievergaderings
gedurende die verslagdoeningsperiode word hierlangs uiteengesit:
44 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
28 aug 30 nov 18 Feb 26 Mei
naam van direkteur
Uitvoerende direkteure
2007 2007 2008 2008
JW Basson (uitvoerende hoof) t t t t
CG Goosen t t t t
BR Weyers A t t t
AN van Zyl t t t t
B Harisunker t t t t
eL Nel t t t t
Ae Karp
nie-uitvoerende direkteure
A t t t
CH Wiese (voorsitter) t t t t
JJ Fouché (onafhanklik) t A t t
JA Louw (onafhanklik) t t t t
JF Malherbe (onafhanklik) t t t t
JG Rademeyer (onafhanklik) t t t t
tRP Hlongwane (onafhanklik) t t t A
A=Afwesig met verskoning, t=teenwoordig
die direksie delegeer die daaglikse bestuur van die besigheid aan die
uitvoerende hoof, bygestaan deur senior bestuur. senior bestuur word
genooi om direksievergaderings by te woon en fasiliteer die doeltreffende
beheer van al die Groep se operasionele bedrywighede en tree op as ‘n
medium vir kommunikasie en koördinasie tussen al die verskillende besigheidseenhede
en filiale.
direkteure is onderhewig aan uittrede op ‘n rotasiegrondslag minstens
een keer elke drie jaar, maar kan hulself beskikbaar stel vir herverkiesing
deur aandeelhouers. ingevolge die statute tree dr CH Wiese en mnre
JJ Fouché, JA Louw, AN van Zyl en BR Weyers by die algemene jaarvergadering
uit en, synde verkiesbaar, stel hulle hul vir herverkiesing
beskikbaar, met die uitsondering van mnre JJ Fouché en AN van Zyl.
die maatskappysekretaris word deur die direksie aangestel. As deel
van sy verantwoordelikhede staan die maatskappysekretaris die voorsitter
by met die koördinering en administrasie van die direksie se aktiwiteite
en die induksie van nuwe nie-uitvoerende direkteure, en verseker dat die
Groep aan alle statutêre vereistes voldoen. Alle direkteure het toegang tot
die maatskappysekretaris en sy dienste en kan, indien nodig, onafhanklike
professionele advies inwin.
dit is die Groep se filosofie om sy besigheid op ‘n gedesentraliseerde
grondslag te bestuur en te beheer. senior bestuur vergader elke maand met
die bestuur van die gedesentraliseerde bedrywe om die resultate van elke
bedryfsdivisie in oënskou te neem. senior bestuur vergader ook weekliks
om bedrywighede, finansiële sleutelaanwysers en die reklamestrategie te
bespreek. direksievergaderings word kwartaalliks gehou om die resultate
van die Groep se bedryfsmaatskappye te bespreek en goed te keur.
die direksiehandves verhoog korporatiewe toerekenbaarheid en help
die direksie om sy bestaansdoel te verwesenlik. dit behels die beginsels
van gesonde korporatiewe bestuur soos dissipline, deursigtigheid, onafhanklikheid,
toerekenbaarheid, verantwoordelikheid, billikheid en maatskaplike
verantwoordelikheid.

Vergoedingskomitee
ten einde uitvoerende amptenare van die gehalte wat die besigheid van
die Groep vereis, te lok, te behou en te motiveer, word voldoende ver-
goeding vir die doel voorsien.
die vergoedingskomitee is ‘n subkomitee van die direksie en bestaan uit:
CH Wiese, voorsittter (nie-uitvoerend)
JA Louw (nie-uitvoerend)
JJ Fouché (nie-uitvoerend)
JW Basson (uitvoerend)
CG Goosen (uitvoerend)
Besonderhede van die vergoeding van direkteure word uiteengesit in
aantekening 26 op bladsye 91 en 92 van hierdie jaarverslag.
die Groep neem jaarliks deel aan markopnames, sowel plaaslike as dié
wat op die res van Afrika fokus, om te verseker dat markverwante salarisse
betaal en markverwante tendense gevolg word wat betref veranderinge in
voordele. terselfdertyd word die intrinsieke waarde van individuele bydraes
in ag geneem. ‘n Beduidende deel van die vergoeding van alle bestuurspersoneel,
senior bestuur in die besonder, is gekoppel aan die prestasie van
hul onderskeie besigheidseenhede en van die Groep as geheel.
nominasiekomitee
die Nominasiekomitee nomineer geskikte kandidate en doen aanbevelings
aangaande die samestelling van die direksie.
die volgende direkteure dien in die Nominasiekomitee, wat ‘n subkomitee
van die direksie is:
CH Wiese, voorsitter (nie-uitvoerend)
JA Louw (nie-uitvoerend)
JJ Fouché (nie-uitvoerend)
oudit-en-Risikokomitee
die oudit-en-Risikokomitee staan onder die voorsitterskap van ‘n onafhanklike
nie-uitvoerende direkteur en bestaan uit twee nie-uitvoerende en
een uitvoerende direkteur. die komitee vergader minstens vier keer per
jaar ten einde onder meer rekeningkundige praktyke, interne beheerstelsels,
ouditering en finansiële verslagdoening te evalueer. sy taak behels
ook die evaluering van kritieke risiko-areas wat met behulp van bestuur
geïdentifiseer word en verslagdoening hieroor aan die direksie.
die komitee werk ingevolge ‘n formele handves deur die direksie
goedgekeur. Komiteelede het onbeperkte toegang tot inligting.
sekere bestuurslede word genooi om komiteevergaderings by te
woon en terugvoering te gee. die eksterne ouditeure, die hoof van interne
oudit en die maatskappysekretaris woon dié vergaderings by en het
onbeperkte toegang tot die komitee en sy voorsitter. die voorsitter van
die komitee vergader ook afsonderlik met die hoof van interne oudit en die
eksterne ouditeure wanneer nodig, ten einde te verseker dat aangeleenthede
sonder onbehoorlike beïnvloeding oorweeg word.
deur die komitee hou die direksie toesig oor die finansiële verslagdoeningsproses.
dit is ook die taak van die direksie om te verseker dat
toereikende deurlopende prosedures en prosesse bestaan om belangrike
besigheidsrisiko’s te identifiseer, te evalueer, te bestuur en te moniteer.
dit word bestuur deur ‘n formele risikoforum bestaande uit senior uitvoerende
bestuur en sluit in ‘n ondernemingswye risikobestuursplan (oWRB),
wat in alle besigheidseenhede in werking gestel is. die oWRB word
gereeld hersien en die risikoforum rapporteer gereeld aan die komitee. ten
opsigte van die jaar onder oorsig is geen beduidende verlies, blootstelling
of wanvoorstelling voortspruitend uit ‘n wesenlike wanfunksionering in
stelsels aan die direkteure gerapporteer nie.
Groepbates word teen verlies verseker met toepaslike dekking wat bo
voorafbepaalde selfversekeringsvlakke uitgeneem word.
die oudit-en-Risikokomitee het gedurende die jaar onder oorsig sy verantwoordelikhede
ingevolge sy handves nagekom.
Besonderhede van die bywoning van vergaderings van die komitee
gedurende die verslagdoeningsperiode word hieronder uiteengesit:
17 aug 26 nov 15 Feb 23 Mei
naam van direkteur 2007 2007 2008 2008
nie-uitvoerende direkteure
JG Rademeyer (voorsitter) t t t t
JJ Fouché t t t t
Uitvoerende direkteur
CG Goosen t t t t
A=Afwesig met verskoning, t=teenwoordig
RiSikobEStUUR En intERnE bEhEER
die direksie aanvaar finale verantwoordelikheid vir die risikobestuur
en interne beheerstelsels van die Groep. dit is bestuur se taak om te
verseker dat toereikende interne finansiële en bedryfsbeheerstelsels op ‘n
deurlopende grondslag ontwikkel en in stand gehou word ten einde redelike
sekerheid te bied aangaande:
– die doeltreffendheid van bedrywighede;
– die beveiliging van die Groep se bates (met inbegrip van inligting);
– nakoming van die toepaslike wette, regulasies en toesigvereistes;
– die betroubaarheid van die rekeningkundige rekords;
– die volhoubaarheid van besigheid onder sowel normale as ongunstige
toestande; en
– verantwoordelike optrede teenoor alle belanghebbendes.
die doeltreffendheid van enige interne beheerstelsel hang af van die
nakoming van neergelegde maatreëls. daar bestaan altyd ‘n risiko dat dié
maatreëls nie deur personeel nagekom word nie. Gevolglik kan selfs ‘n
streng en doeltreffende interne beheerstelsel slegs redelike gerusstelling
bied ten opsigte van bogenoemde oogmerke. interne ouditeure moniteer die
bedryf van die interne beheer- en risikobestuurstelsels en doen verslag aan
bestuur en die oudit-en-Risikokomitee oor hul bevindinge en aanbevelings.
daarbenewens bestaan daar ‘n self-evalueringsproses, ter aanvulling van
die bestaande strukture, vir die evaluering van die interne beheerstelsels. dit
sluit in die ondertekening van ‘n verklaringsbrief deur die hoof van elke departement
en bedryfsdivisie wat betref die handhawing van interne beheer. ‘n
Formele risikoforum is gestig waar kritiese risiko’s aangespreek word.
Alle kritiese inligtingstegnologiestelsels en data word gerugsteun. die
plan vir rampherstel is gedokumenteer en ‘n geoutomatiseerde rampherstelterrein,
wat op die kritieke inligtingstegnologiestelsels konsentreer, is
op ‘n ander perseel opgerig en in werking gestel.
die direksie het die interne beheerstelsels gedurende die volle finansiële
jaar geëindig 30 Junie 2008 beoordeel en is van mening dat hulle aan
aanvaarbare maatstawwe voldoen het.
JaaRVERSlaG 2008 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK 45

Korporatiewe verantwoordelikheidsverslag | KORPORatIEWE BEHEER
vervolg
SAkE-EtiEk En oRGAniSAtoRiESE
intEGRitEit
die Groep se Gedragskode verbind hom tot die hoogste standaarde van
integriteit, gedrag en etiek in sy betrekkinge met alle betrokke partye, met
inbegrip van sy direkteure, bestuurders, werknemers, klante, verskaffers,
mededingers, beleggers, aandeelhouers en die breë publiek. daar word
van die direkteure en personeel verwag om hul etiese verpligtinge op so
‘n wyse na te kom dat die besigheid streng volgens billike, mededingende
handelspraktyke bedryf word.
‘n Kennisgewing van die “geslote tydperk” vir die verhandeling van die
effekte van die Groep word in Junie en desember elke jaar aan alle direkteure
en senior bestuurders van die Groep en sy filiale gestuur. die geslote
tydperke is soos volg:
tussentydse resultate Jaarresultate
verhandeling 25 desember tot wins- 25 Junie tot winsvan
effekte aankondiging op seNs aankondiging op seNs
samesprekings 1 desember tot wins- 1 Junie tot winsmet
analiste aankondiging op seNs aankondiging op seNs
daar word binne 48 uur op die Jse Nuusdiens (seNs) verslag gedoen
oor alle verhandelinge in aandele in shoprite Holdings Bpk deur direkteure
van die Maatskappy en van sy filiale. Alle sodanige transaksies moet vooraf
deur ‘n gemagtigde direkteur van die houermaatskappy goedgekeur word.
FinAnSiËLE VERSLAGdoEninG
En oUditERinG
Finansiële Verslagdoening
die direkteure aanvaar finale verantwoordelikheid vir die voorbereiding van
die finansiële jaarstate wat die volgende op redelike wyse uiteensit:
– die finansiële stand van die Maatskappy en die Groep aan die einde van
die finansiële jaar onder oorsig;
– die finansiële resultate van bedrywighede; asook
– die kontantvloei vir dié tydperk.
die verantwoordelikheid vir die opstel van die finansiële jaarstate is aan
bestuur gedelegeer. die eksterne ouditeure rapporteer of die finansiële
jaarstate redelik weergegee word.
die direkteure is tevrede dat gedurende die verslagdoeningsperiode:
– toereikende rekeningkundige rekords gehandhaaf is;
– ‘n doeltreffende stelsel van interne beheermaatreëls en risikobestuur,
deur bestuur gemoniteer, volgehou is;
– toepaslike rekeningkundige beleid, gerugsteun deur redelike en verstandige
oordele en ramings, konsekwent toegepas is; en
– die finansiële state opgestel is ooreenkomstig die internasionale
Finansiële verslagdoeningstandaarde en op die wyse soos deur die
Maatskappywet in suid-Afrika vereis.
die direkteure is ook tevrede dat geen wesenlike gebeurtenis plaasgevind
het tussen die finansiële jaareinde en die datum van hierdie verslag nie.
Eksterne oudit
die eksterne ouditeure is daarvoor verantwoordelik om verslag te doen
of die finansiële state op redelike wyse aangebied word ooreenkomstig
internasionale Finansiële verslagdoeningstandaarde en op die wyse soos
46 sHoPRite HoLdiNGs BePeRK JaaRVERSlaG 2008
deur die Maatskappywet in suid-Afrika vereis. die eksterne ouditeure bied
‘n redelike, maar nie ‘n absolute, versekering omtrent die korrektheid van
finansiële openbaarmaking.
Konsultasie vind plaas tussen die eksterne en interne ouditeure om ‘n
doeltreffende ouditproses te bewerkstellig. die eksterne ouditeure word
voorsien van en oorweeg ook alle verslae wat die interne ouditafdeling uitreik.
Besonderhede van nie-ouditdienste wat deur die eksterne ouditeure
aan die Groep voorsien is, word in aantekening 25 op bladsy 91 van hierdie
jaarverslag uiteengesit.
interne oudit
interne oudit is ‘n onafhanklike, objektiewe, konsulterende versekeringsfunksie
wat daarop gerig is om waarde toe te voeg vir die Groep en
bedrywighede te verbeter. dit help die Groep om sy doelwitte te bereik
deur ‘n sistematiese, gedissiplineerde benadering te gebruik om risikobestuur,
beheer- en bestuursprosesse te evalueer en te verbeter.
interne ouditplanne dek sake geïdentifiseer in die evaluering
van risikobestuur asook sake wat deur die direksie, die oudit-en-
Risikokomitee, uitvoerende direkteure en senior bestuur uitgelig is.
die interne ouditdepartement rapporteer aan die hoofbestuurder:
finansies ten opsigte van daaglikse kwessies, maar doen ook kwartaalliks
regstreeks aan die oudit-en-Risikokomitee verslag.
die interne ouditdepartement bestaan uit gekwalifiseerde personeel
met toepaslike opleiding en ervaring. die doel, gesag en verantwoordelikheid
van die onafhanklike interne ouditfunksie word formeel omskryf
in ‘n interne oudithandves, wat gereeld bygewerk en deur die oudit-en-
Risikokomitee goedgekeur word.
Betekenisvolle ouditbevindings word aan die oudit-en-Risikokomitee
gerapporteer. stappe word gedoen om, wanneer hulle geïdentifiseer
word, tekortkominge in beheer aan te spreek asook om ander geleenthede
te benut om die stelsel te verbeter. Alle wesenlike besigheidseenhede
is onderhewig aan interne oudit.
sekere hoëvlak interne ouditfunksies is gedurende die jaar aan die
eksterne ouditeure uitgekontrakteer met die goedkeuring van die ouditen-Risikokomitee.
sodanige projekte het gewoonlik betrekking op geïsoleerde
gevalle waarvoor die interne ouditdepartement nie oor die nodige
kapasiteit, vaardighede of ervaring beskik nie.
Lopende Saak
Aangesien die direkteure van mening is dat die Groep oor genoegsame
bronne beskik om die onderneming in die afsienbare toekoms te bedryf,
is die finansiële state op die grondslag van ‘n lopende saak opgestel.
die direkteursverslag, finansiële jaarstate en finansiële groepjaarstate,
soos uiteengesit op bladsye 50 tot 110, is deur die direksie goedgekeur.
Geteken namens die direksie.
CH Wiese JW Basson
voorsitter Uitvoerende Hoof
1 september 2008 1 september 2008

Finansiële
Jaarstate
inhoud
48 Sertifikaat van die Maatskappysekretaris
48 Valuta van die finansiële Jaarstate
49 Ouditeursverslag
50 Direkteursverslag
52 Balansstaat
53 Inkomstestaat
54 Staat van Veranderings in Ekwiteit
55 Kontantvloeistaat
56 aantekeninge by die finansiële Jaarstate
56 Rekeningkundige Beleid
66 Segmentontleding
68 aantekeninge
110 Belange in filiale
SHOPRITE HOLDINGS
BEPERK EN Sy fILIaLE
vir die jaar geëindig
30 Junie 2008
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 47

Sertifikaat van die
Maatskappysekretaris | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
In my hoedanigheid as die maatskappysekretaris bevestig ek hiermee dat, kragtens die Suid-afrikaanse Maatskappywet van 1973 vir die jaar
geëindig 30 Junie 2008, Shoprite Holdings Beperk al die opgawes wat ingevolge die Wet van ‘n publieke maatskappy vereis word, by die Registrateur
van Maatskappye ingedien het en dat al sodanige opgawes waar, korrek en op datum is.
An van Zyl
1 September 2008
Valuta van die
finansiële Jaarstate | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
Die finansiële jaarstate word in Suid-afrikaanse rand weergegee. Die benaderde randkoste van ’n eenheid van die volgende geldeenhede op jaareinde
was:
2008 2007
VSa dollar ............................................................................................7.956 ..........7.100
Pond sterling .........................................................................................15.808 .........14.225
Euro ...............................................................................................12.516 ..........9.553
Zambiese kwacha ......................................................................................0.003 ..........0.002
Mosambiekse metical ..................................................................................0.321 ..........0.273
Botswana pula ........................................................................................1.216 ..........1.139
Ugandese sjieling ......................................................................................0.005 ..........0.005
Malawiese kwacha .....................................................................................0.057 ..........0.052
Mauritiaanse roepee ....................................................................................0.295 ..........0.228
angolese kwanza ......................................................................................0.106 ..........0.095
Indiese roepee ........................................................................................0.186 ..........0.174
Ghanese cedi .........................................................................................7.233 ..........7.688
Malgassiese ariarie .....................................................................................0.005 ..........0.004
Nigeriese naira ........................................................................................0.068 ..........0.056
Tanzaniese sjieling .....................................................................................0.007 ..........0.006
48 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008

Ons het die finansiële jaarstate en groepsfinan
siële jaarstate van Shoprite Holdings Bpk
geoudit. Hierdie finansiële state bestaan uit die
direkteursverslag, die balansstaat en gekonsolideerde
balansstaat soos op 30 Junie 2008,
die inkomstestaat en gekonsolideerde inkomstestaat,
die staat van veranderings in ekwiteit
en gekonsolideerde staat van veranderings in
ekwiteit, en die kontantvloeistaat en gekonsolideerde
kontantvloeistaat vir die jaar wat op
daardie datum geëindig het, en ‘n opsomming
van beduidende rekeningkundige beleid en ander
verduidelikende aantekeninge, soos uiteengesit
op bladsye 50 tot 110.
Direkteure se
VerantwoorDelikheiD
Vir Die Finansiële state
Die maatskappy se direkteure is verantwoordelik
vir die opstel en redelike voorstelling van hierdie
finansiële state ooreenkomstig ‘International
financial Reporting Standards’, en op die wyse
wat deur die Maatskappywet van Suid-afrika
vereis word. Hierdie verantwoordelikheid sluit
in: die ontwerp, implementering en instandhouding
van interne beheer relevant tot die opstel en
redelike voorstelling van finansiële state wat vry
is van wesenlike wanvoorstelling, hetsy weens
bedrog of foute; die selektering en toepassing
van toepaslike rekeningkundige beleid; en die
Verslag van die Onafhanklike Ouditeur
maak van rekeningkundige ramings wat in die
omstandighede redelik is.
ouDiteur se
VerantwoorDelikheiD
Dit is ons verantwoordelikheid om op grond van
ons oudit ’n mening oor hierdie finansiële state
uit te spreek. Ons het ons oudit ooreenkomstig
‘International Standards on auditing’ uitgevoer.
Daardie standaarde vereis dat ons voldoen aan
etiese vereistes en die oudit beplan en uitvoer
om redelike gerusstelling te verkry of die finansiële
state vry is van wesenlike wanvoorstelling.
‘n Oudit behels die uitvoer van prosedures
om ouditbewyse te verkry oor die bedrae en
openbaarmaking in die finansiële state. Die prosedures
wat geselekteer word hang af van die
ouditeur se oordeel, insluitend die beoordeling
van die risiko’s van wesenlike wanvoorstelling
van die finansiële state, hetsy weens bedrog of
foute. Tydens daardie risikobeoordeling oorweeg
die ouditeur interne beheer relevant tot die
entiteit se opstel en redelike voorstelling van die
finansiële state, ten einde ouditprosedures te
ontwerp wat in die omstandighede toepaslik is,
maar nie met die doel om ‘n mening uit te spreek
oor die effektiwiteit van die entiteit se interne
beheer nie. ’n Oudit sluit ook ’n evaluering van
die toepaslikheid van rekeningkundige beleid wat
gebruik is en die redelikheid van rekeningkundige
AAn diE LEdE VAn ShopRitE hoLdinGS bpk
ramings wat deur bestuur gemaak is in, asook ’n
evaluering van die algehele aanbieding van die
finansiële state.
Ons glo dat die ouditbewyse wat ons verkry
het, toereikend en toepaslik is om ’n grondslag
vir ons ouditmening te bied.
Mening
Na ons mening is die finansiële state, in alle
wesenlike opsigte, ’n redelike voorstelling van
die finansiële stand van die maatskappy en
van die groep soos op 30 Junie 2008, en van
hulle finansiële prestasie en hulle kontantvloei
vir die jaar wat op daardie datum geëindig het,
ooreenkomstig ‘International financial Reporting
Standards’ en op die wyse wat deur die
Maatskappywet van Suid-afrika vereis word.
pricewaterhouseCoopers ing
Direkteur: NH Döman
Geregistreerde Ouditeur
Kaapstad
1 September 2008
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 49

Direkteursverslag | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
BesigheiD Van
Die groeP
Die Maatskappy, wat in die Republiek van Suidafrika
geïnkorporeer en op die JSE Beperk (JSE)
genoteer is, is ‘n beleggings houermaatskappy.
Die groeP Bestaan
uit Die VolgenDe hooF
hanDelDrywenDe
Filiale:
shoprite Checkers (edms) Bpk –
beheer die volgende:
Supermarkte: Kleinhandelbedrywighede in
kruideniersware, huishoudelike ware, bederfbare
produkte, vrugte en groente, vleismarkte,
kitskos, drankwinkels, apteke en geldmarkte
bedryf deur Shoprite, Shoprite Hyper, Checkers,
Checkers Hyper en Usave in Suid-afrika,
Namibië, Lesotho, Swaziland en Mauritius.
Franchise: Die OK franchisebesigheid omvat
drie formate – OK foods, OK Grocer en OK
MiniMark in Suid-afrika, Namibië en Botswana.
Eiendomme: Besit strategies geleë eiendomme
in Suid-afrika vir sy besigheidsbedrywighede.
Verspreiding: Versprei kruideniers- en
huishoudelikeware na die supermarkketting
nasionaal en internasionaal asook vars produkte
na supermarkte in Suid-afrika.
Meubels: Die kleinhandelmeubelbesighede OK
furniture, OK Power Express en House & Home.
shoprite international Bpk:
Beheer die kleinhandelbedrywighede en besit
strategies geleë eiendomme buite Suid-afrika,
behalwe in die gebied waarna hierbo verwys
word.
Shoprite Holdings Bpk se belang in sy filiale is
uiteengesit op bladsy 110 van hierdie verslag.
50 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
algeMene oorsig
Die Groep se wesensverdienste per aandeel
het 309,9 sent vir die jaar (2007: 201,6 sent)
beloop. Besonderhede van die wins van
Shoprite Holdings Bpk en die Groep is vervat
in die inkomstestaat met verwysing na die
segmentverslag en sy finansiële state soos
uiteengesit op bladsy 52 to 110.
Die toeskryfbare belang van Shoprite Holdings
Bpk in die belasbare winste en verliese van sy
filiale vir die tydperk, is as volg:
2008 2007
R’000 R’000
Totale winste 2 386 981 1 324 601
Total verliese 105 525 208 780
DiViDenDe
Voorkeurdividende
Besonderhede verskyn in aantekening 28 in die
finansiële jaarstate.
gewone dividende
Tussentydse dividend (nr 118) van 49,0 sent
per aandeel is op 17 Maart 2008 betaal. ‘n
finale dividend (nr 119) van 106,0 sent per
aandeel was betaalbaar op 29 September 2008,
wat die totale dividend vir die jaar op 155,0 sent
(2007: 101,0 sent) te staan bring.
aanDelekaPitaal
Die gemagtigde aandelekapitaal het onveranderd
gebly teen 650 000 000 gewone aandele van
113,4 sent elk.
Gedurende die afgelope jaar het die aantal
uitgereikte gewone aandele onveranderd gebly
op 543 479 460 aandele teen 113,4 sent elk.
Die uitgestelde aandelekapitaal het
onveran derd gebly. Besonderhede verskyn in
aantekening 14 in die finansiële jaarstate.
loPenDe saak
Die finansië jaarstate is op die grondslag van ‘n
lopende saak opgestel.
Die direksie het ‘n formele oorsig gedoen
van die Groep se vermoë om die besigheid as
‘n lopende saak vir die afsienbare toekoms te
be dryf en is van mening dat die aanbieding van
die finansiële jaarstate daaraan voldoen.
sPesiale Besluite
Op die algemene jaarvergadering van Shoprite
Holdings Bpk op 29 Oktober 2007, is die
volgende spesiale besluite deur aandeelhouers
goedgekeur:
goedkeuring om aandele
terug te koop
Dit was besluit dat aan die Maatskappy en/of
sy filiale magtiging verleen word, in terme van
artikels 85(2) en 85(3) van die Maatskappywet,
om die uitgereikte gewone aandele van die
Maatskappy te bekom ingevolge sodanige
bepalinge en voorwaardes en in sodanige bedrae
waarop die direkteure van die Maatskappy van
tyd tot tyd mag besluit, onderworpe aan die
Statute van die Maatskappy, die voorskrifte
van die Wet en die JSE Noteringsvereistes en
enige ander beurs waarop die aandele van die
Maatskappy van tyd tot tyd genoteer mag wees.
spesifieke goedkeuring vir die
terugkoop van aandele
Dit was besluit dat die terugkoop deur die
Maatskappy van:
– tot 35 653 533 gewone aandele van 113,4
sent elk van Shoprite Checkers (Edms) Bpk,
‘n volfiliaal van die Maatskappy; en
– tot 506 036 gewone aandele van 113,4
sent elk van Die Shoprite Holdings Bpk
aandeleaansporingstrust;
op die tye en in die hoeveelhede waarop die
direkteure in hul diskresie besluit en teen die
heersende prys van die Maatskappy se gewone
aandele op die JSE op die betrokke tydstip,
kragtens artikel 85 van die Wet, goedgekeur
word.
Direkteure
Kragtens artikel 14.1 van die Statute van die
Maatskappy, sal Dr CH Wiese, Mnre JJ fouché,
Ja Louw, BR Weyers en aN van Zyl by die
algemene Jaarvergadering as direkteure van die
Maatskappy uittree. al die direkteure, behalwe
Mnre JJ fouché en aN van Zyl, stel hulself
herkiesbaar as direkteure van die Maatskappy.

Direkteure en alternatiewe direkteure se belange in gewone aandele
Nie- 2008 2007
Voordelig voordelig Totaal Totaal
CH Wiese 82 352 472 — 82 352 472 77 987 548
JW Basson 4 925 511 — 4 925 511 4 925 511
JJ fouché 872 171 — 872 171 872 171
CG Goosen 1 023 249 — 1 023 249 1 023 249
B Harisunker 456 360 — 456 360 456 360
TRP Hlongwane 16 557 — 16 557 15 057
aE Karp 60 750 — 60 750 —
Ja Louw 170 000 — 170 000 200 000
Jf Malherbe 64 253 8 200 72 453 72 453
EL Nel 10 000 — 10 000 —
JG Rademeyer 10 000 — 10 000 10 000
aN van Zyl 515 799 — 515 799 515 799
BR Weyers 325 000 — 325 000 275 000
JaL Basson 60 530 — 60 530 55 000
M Bosman 95 000 — 95 000 46 260
PC Engelbrecht 61 901 1 039 62 940 30 955
JD Wiese 14 074 — 14 074 14 074
Direkteursbelange in nie-omskepbare, nie-winsdelende, sonder pariwaarde uitgestelde aandele
2008 2007
Totaal Totaal
CH Wiese 276 821 666 276 821 666
ouDiteure
PricewaterhouseCoopers Ingelyf sal voortgaan
om as ouditeure vir die Maatskappy op te tree
ingevolge artikel 270 (2) van die Maatskappywet.
na-Balansstaat
geBeurtenisse
Buiten vir die besonderhede vervat in hierdie
jaarverslag, het daar geen wesenlike veranderings
met betrekking tot die Maatskappy en die
Groep se finansiële posisie plaasgevind sedert
30 Junie 2008 tot op datum van hierdie verslag
nie.
houerMaatskaPPy
Die Maatskappy beskik nie oor ‘n houermaatskappy
nie. ‘n Ontleding van die Maatskappy se
hoofaandeelhouers verskyn op bladsy 111 van
hierdie verslag.
regsgeDinge
Geskil met Suid-afrikaanse Brouerye: Die geskil
tussen die Groep en Suid-afrikaanse Brouerye
wat betref die aankoop van OK Bazaars (1929)
Bpk, is nog nie afgehandel nie.
Die direkteure is nie bewus van enige regsof
arbitrasieverrigtinge, insluitende verrigtinge
wat hangend of dreigend is of was, met betrekking
tot die afgelope 12 maande, wat ‘n wesenlike
invloed op die Maatskappy en Groep se
finansiële posisie sal hê nie.
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 51

Balansstaat | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
soos op 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 aante- 2008 2007
R’000 R’000 keninge R’000 R’000
Bates
nie-BeDryFsBates
— — Eiendom, aanleg en toerusting 3 4 502 928 3 804 159
1 392 131 1 518 359 Belange in filiale 5 — —
— — Beskikbaar-vir-verkoop-beleggings 6 37 548 23 738
— — Lenings en ontvangbare bedrae 7 4 056 43 990
56 108 Uitgesteldebelasting-bates 8 248 614 252 749
— — Ontasbare bates 9 319 825 277 901
— — Opgelope vaste-eskalasiebedryfshure 10 7 993 1 131
1 392 187 1 518 467 5 120 964 4 403 668
BeDryFsBates
— — Voorraad 11 4 707 394 3 699 199
2 871 3 353 Handels- en ander debiteure 12 1 689 869 1 521 906
— — afgeleide finansiële instrumente 13 4 741 —
38 — Belasting ontvangbaar 23 817 16 110
— — Bates gehou-vir-verkoop 4 107 389 220 139
147 205 225 792 Belange in filiale 5 — —
— — Lenings en ontvangbare bedrae 7 43 468 6 425
607 161 603 271 Kontant en kontantekwivalente 3 156 641 2 012 226
757 275 832 416 9 733 319 7 476 005
2 149 462 2 350 883 totale Bates 14 854 283 11 879 673
ekwiteit
kaPitaal en reserwes toeskryFBaar
aan ekwiteitshouers
616 583 616 583 aandelekapitaal 14 616 583 616 583
293 072 293 072 aandelepremie 293 072 293 072
— — Tesourie-aandele 14 (277 538) (277 538)
1 232 629 1 429 411 Reserwes 15 4 126 539 3 007 064
2 142 284 2 339 066 4 758 656 3 639 181
— — MinDerheiDsBelang 60 182 49 590
2 142 284 2 339 066 totale ekwiteit 4 818 838 3 688 771
aansPreeklikheDe
nie-BeDryFslaste
2 450 2 450 Skuld 16 12 762 2 498
— — Uitgesteldebelasting-laste 17 16 241 8 803
— — Voorsienings 18 316 600 264 185
— — Opgelope vaste-eskalasiebedryfshure 19 439 762 448 702
— — Handels- en ander krediteure 20 55 666 —
2 450 2 450 841 031 724 188
BeDryFslaste
3 504 594 Handels- en ander krediteure 20 8 622 873 7 152 994
— — Skuld 16 10 137 —
— — afgeleide finansiële instrumente 13 — 682
— 7 068 Belasting betaalbaar 425 899 216 224
— — Voorsienings 18 112 682 70 732
— — Oortrokke bank 20 791 24 524
1 224 1 705 aandeelhouers vir dividende 2 032 1 558
4 728 9 367 9 194 414 7 466 714
7 178 11 817 totale aansPreeklikheDe 10 035 445 8 190 902
2 149 462 2 350 883 totale ekwiteit en aansPreeklikheDe 14 854 283 11 879 673
52 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008

Inkomstestaat | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 aante- 2008 2007
R’000 R’000 keninge R’000 R’000
— — Verkoop van bedryfsvoorraad 47 651 548 38 949 845
— — Koste van verkope (38 161 987) (30 952 417)
— — Bruto wins 9 489 561 7 997 428
174 209 705 430 ander bedryfsinkomste 21 982 770 798 454
— — Waardevermindering en amortisasie 22 (596 841) (517 397)
— — Bedryfshure 23 (1 122 522) (997 735)
— — Werknemersvoordele 24 (3 655 978) (3 100 627)
(18 043) 2 530 ander uitgawes (2 800 440) (2 582 431)
156 166 707 960 hanDelswins 2 296 550 1 597 692
(3 922) (56) Valutawinste/(verliese) 33 187 23 725
5 165 122 811 Inkomstes van ‘n kapitale aard 27 6 756 60 935
157 409 830 715 BeDryFswins 25 2 336 493 1 682 352
51 048 64 363 Rente ontvang 183 915 109 332
(126) (287) finansieringskostes 28 (59 149) (83 570)
208 331 894 791 wins Voor Belasting 2 461 259 1 708 114
(68 396) (73 008) Belasting 29 (875 570) (622 586)
139 935 821 783 wins Vir Die Jaar 1 585 689 1 085 528
toeskryFBaar aan:
139 935 821 783 Ekwiteitshouers van die Maatskappy 1 570 252 1 076 071
— — Minderheidsbelang 15 437 9 457
139 935 821 783 1 585 689 1 085 528
Verdienste per aandeel (sent) 30 309.5 212.1
Verwaterde verdienste per aandeel (sent) 30 297.6 203.9
81.0 115.0 Gewone dividende per aandeel betaal (sent) 31 115.0 81.0
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 53

Staat van Veranderings
in Ekwiteit | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
54 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
Toeskryfbaar aan ekwiteitshouers
aante- Totale Minder- aandele- aandele- Tesourie- ander Behoue
R‘000 keninge ekwiteit heidsbelang Totaal kapitaal premie aandele reserwes verdienste
groeP
SALdo op 30 JuniE 2006 3 082 868 47 005 3 035 863 616 583 293 072 (277 318) 278 255 2 125 271
Totale inkomste erken 1 103 845 9 457 1 094 388 — — — 18 317 1 076 071
Wins vir die jaar 1 085 528 9 457 1 076 071 1 076 071
In ekwiteit erken
Netto billike waarde beweging op
beskikbaar-vir-verkoop-beleggings 15 30 828 30 828 30 828
Belastingeffek van netto billike
waarde beweging op
beskikbaar-vir-verkoop-beleggings 15 382 382 382
Realisasie van winste met die verkoop
van genoteerde belegging 15 (33 459) (33 459) (33 459)
Valuta-omrekeningsverskille 15 20 566 20 566 20 566
Kontantvereffening van aandeleopsies 14 (79 927) (79 927) (79 927)
Netto beweging in tesourie-aandele 14 (220) (220) (220)
Oordrag na gebeurlikheidsreserwe 15 — — 2 952 (2 952)
Dividende aan aandeelhouers uitgekeer (417 795) (6 872) (410 923) (410 923)
SALdo op 30 JuniE 2007 3 688 771 49 590 3 639 181 616 583 293 072 (277 538) 299 524 2 707 540
Totale inkomste erken 1 780 671 15 437 1 765 234 — — — 194 982 1 570 252
Wins vir die jaar 1 585 689 15 437 1 570 252 1 570 252
In ekwiteit erken
Netto billike waarde beweging op
beskikbaar-vir-verkoop-beleggings 15 13 810 13 810 13 810
Belastingeffek van netto billike
waarde beweging op
beskikbaar-vir-verkoop-beleggings 15 (1 815) (1 815) (1 815)
Valuta-omrekeningsverskille 15 182 987 182 987 182 987
Kontantvereffening van aandeleopsies 14 (62 341) (62 341) (62 341)
Oordrag na gebeurlikheidsreserwe 15 — — 1 731 (1 731)
Dividende aan aandeelhouers uitgekeer (588 263) (4 845) (583 418) (583 418)
SALdo op 30 JuniE 2008 4 818 838 60 182 4 758 656 616 583 293 072 (277 538) 496 237 3 630 302
MaatskaPPy
SALdo op 30 JuniE 2006 2 442 567 2 442 567 616 583 293 072 — 16 505 1 516 407
Totale inkomste erken
Wins vir die jaar 139 935 139 935 139 935
Dividende aan aandeelhouers uitgekeer (440 218) (440 218) (440 218)
SALdo op 30 JuniE 2007 2 142 284 2 142 284 616 583 293 072 — 16 505 1 216 124
Totale inkomste erken
Wins vir die jaar 821 783 821 783 821 783
Dividende aan aandeelhouers uitgekeer (625 001) (625 001) (625 001)
SALdo op 30 JuniE 2008 2 339 066 2 339 066 616 583 293 072 — 16 505 1 412 906

Kontantvloeistaat | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 aante- 2008 2007
R’000 R’000 keninge R’000 R’000
kontant VoortgeBring/(Benut)
(329 209) 78 170 Deur BeDryFsaktiwiteite 2 235 343 2 557 068
157 409 830 715 Bedryfswins 2 336 493 1 682 352
(174 209) (705 137) Min: beleggingsinkomste (27 760) (7 712)
(983) (122 755) Nie-kontantitems 32.1 709 744 548 150
— — Betalings vir kontantvereffening van aandeleopsies (128 615) (62 021)
(161) (3 392) Bedryfskapitaalveranderings 32.2 396 885 1 304 638
(17 944) (569) Kontant voortgebring/(benut) deur bedrywighede 3 286 747 3 465 407
54 368 64 394 Rente ontvang 205 331 113 222
(126) (287) Rente betaal (59 149) (83 570)
170 889 705 106 Dividende ontvang 6 344 3 822
(439 973) (624 520) Dividende betaal 32.3 (587 789) (417 461)
(96 423) (65 954) Belasting betaal 32.4 (616 141) (524 352)
kontantVloei (Benut)/VoortgeBring
330 748 (82 060) Deur Beleggingsaktiwiteite 32.5 (1 167 589) (1 109 298)
kontantVloei VoortgeBring Deur
— — Finansieringsaktiwiteite 32.6 20 497 99
netto toenaMe/(aFnaMe) in kontant
1 539 (3 890) en kontantekwiValente 1 088 251 1 447 869
605 622 607 161 Kontant en kontantekwivalente aan die begin van die jaar 1 987 702 536 704
Uitwerking van valutabewegings op kontant
— — en kontantekwivalente 59 897 3 129
kontant en kontantekwiValente
607 161 603 271 aan Die einDe Van Die Jaar 3 135 850 1 987 702
Bestaande uit:
607 161 603 271 Kontant en kontantekwivalente 3 156 641 2 012 226
— — Oortrokke bank (20 791) (24 524)
607 161 603 271 3 135 850 1 987 702
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 55

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
1 rekeningkunDige BeleiD
Die rekeningkundige beleidsrigtings wat toegepas is in die voorbereiding van die gekonsolideerde finansiële jaarstate word hier onder uiteengesit en
stem ooreen met dié van die vorige jaar.
Die gekonsolideerde Groep en afsonderlike Maatskappy finansiële state is op 1 September 2008 deur die Direksie vir uitreiking goedgekeur.
1.1 Voorbereidingsgrondslag
Die finansiële jaarstate word voorberei in ooreenstemming met Internasionale finansiële Verslagdoeningstandaarde (IfRS) en die Suid-afrikaanse
Maatskappywet (Wet nr 61 van 1973), soos gewysig. Die finansiële jaarstate is voorberei op die historiesekoste-grondslag, soos verander deur die
herwaardasie van sekere finansiële instrumente na billike waarde.
1.1.1 geBruik Van aannaMes en raMings
Die opstel van die finansiële jaarstate ooreenkomstig IfRS vereis die gebruik van sekere kritieke rekeningkundige ramings. Dit vereis ook dat bestuur
sy oordeel met die toepassing van die Groep se rekeningkundige beleid gebruik. Die areas wat groter oordeelsvermoë vereis of wat ingewikkeld is,
of areas waar aannames en ramings beduidend is vir die finansiële jaarstate, is hoofsaaklik die waardebepaling van tasbare en ontasbare bates; die
beraamde nuttige lewensduur en reswaardes van eiendom, aanleg en toerusting en ontasbare bates en om eenvormige waardeverminderings- en
amortisasiemetodes daar te stel; die waardasie van voorraad deur gebruik te maak van die kleinhandelmetode; die waarskynlikheid dat uitgesteldeen
inkomstebelasting sal realiseer; die waarskynlikheid van twyfelagtige skulde; parameters vir die meting van voosienings vir werknemersvoordele;
klassifikasie van sekere bedrywighede as beëindig en versekeringstransaksies. Die sleutelramings en -aannames wat op hierdie areas betrekkinge
het, word in die betrokke aantekeninge by die finansiële jaarstate openbaar.
alle ramings en onderliggende aannames word gegrond op historiese ondervinding en verskeie ander faktore wat onder die omstandighede deur
die bestuur as redelik beskou word. Die resultate van hierdie ramings vorm die grondslag vir die raming van die drawaarde van bates en aanspreeklikhede
wat nie geredelik uit ander bronne duidelik is nie. Werklike resultate kan verskil van hierdie ramings. Die ramings en onderliggende aannames
word deurlopend geëvalueer. Die hersiening van rekeningkundige ramings word in die tydperk waarin die raming hersien is en in enige geaffekteerde
toekomstige tydperke erken.
1.1.2 geBruik Van aangePaste Metings
Die metings hier onder gelys word aangebied omdat dit deur die bestuur as tersaaklik beskou word om ’n mening oor die Groep se finansiële prestasie
te kan vorm. Hierdie metings word gebruik vir interne prestasie-ontledings en verskaf addisionele bruikbare inligting oor onderliggende tendense aan
ekwiteitshouers. Hierdie metings word nie ooreenkomstig IfRS gedefinieer nie en kan moontlik dus nie vergelyk word met metings onder soortgelyke
opskrifte gerapporteer deur ander entiteite nie. Dit is nie bedoel om beter te wees as die metings wat deur IfRS vereis word of om dit te vervang nie.
a) Handelswins op die sig van die inkomstestaat, dit wil sê die Groep se bedryfsresultate uitgesluit valutaverskille en inkomstes of uitgawes van ’n
kapitale aard.
b) Inkomstes of uitgawes van ’n kapitale aard op die sig van die inkomstestaat, dit wil sê alle hermetings wat by die berekening van wesensverdiens
te per aandeel in berekening gebring word. Die hoofitems wat onder hierdie meting ingesluit word, is: winste en verliese met die verkoop en
skrapping van eiendom, aanleg en toerusting, ontasbare bates en bates gehou-vir-verkoop; waardedalings of die terugskrywing van waardedalings;
enige nie-handelsitems soos winste en verliese met die verkoop van beleggings, bedrywighede en filiale.
c) Rente ontvang op die sig van die inkomstestaat, dit wil sê net die rente wat op daggeld- en bedryfsbankrekeningsaldo’s ontvang is.
1.2 groeprekeningkunde
1.2.1 Filiale
filiale is entiteite (insluitende spesialedoel-entiteite) wat direk of indirek deur die Groep beheer word. Beheer ontstaan wanneer die Groep die
vermoë het om die finansiële en bedryfsbeleid van ’n onderneming te beheer ten einde voordeel uit sy aktiwiteite te trek. Die aankoopmetode is
gebruik om die verkryging te verantwoord.
Die koste van ’n verkryging word gemeet as die billike waarde op verkrygingsdatum van die bates prysgegee, ekwiteitsinstrumente uitgereik en
aanspreeklikhede aangegaan of opgeneem, asook alle kostes direk toeskryfbaar aan die verkryging. Identifiseerbare bates aangekoop en aanspreeklikhede
en voorwaardelike aanspreeklikhede opgeneem ten tye van ‘n besigheidsamevoeging word aanvanklik gemeet teen billike waarde, op die
verkrygingsdatum, uitgesluit enige minderheidsbelang. Die oorskot van die koste bo die billike waarde van die Groep se belang in die identifiseerbare
netto bates van die verkrygde filiaal word as klandisiewaarde erken. Indien die koste van verkryging minder is as die billike waarde van die netto
bates van die verkrygde filiaal, word die verskil direk in die inkomstestaat erken. ’n filiaal word gekonsolideer vanaf die datum waarop beheer deur
die Groep verkry word en konsolidasie word beëindig op die datum wanneer die entiteit nie meer aan die definisie van ’n filiaal voldoen nie. Waar van
toepassing, is rekeningkundige beleid, toegepas deur filiale, verander om konsekwentheid te verseker met die beleid deur die Groep toegepas. alle
intergroep-transaksies en -balanse tussen maatskappye in die Groep is geëlimineer.
1.2.2 gesaMentlike onDerneMings
Gesamentlike ondernemings is entiteite waar die Groep gesamentlike beheer ingevolge ’n kontraktuele ooreenkoms uitoefen. Die Groep se belang
in gesamentlik beheerde entiteite word verantwoord deur eweredige konsolidasie. Die Groep tel sy belang in die bates, laste, inkomste en uitgawes
56 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008

op ’n lyn-vir-lyn-grondslag by die soortgelyke items in die Groep se finansiële jaarstate. Die resultate van die gesamentlike onderneming word by die
Groep se finansiële jaarstate ingesluit vanaf die datum wat gesamentlike beheer verkry word tot die datum waarop gesamentlike beheer nie meer
uitgeoefen word nie. Waar van toepassing, is rekeningkundige beleid, toegepas deur gesamentlike ondernemings, verander om konsekwentheid te
verseker met die beleid deur die Groep toegepas.
1.3 Valuta-omrekening
1.3.1 Funksionele en aanBieDingsgelDeenheiD
Items wat by die finansiële jaarstate van die Groep se filiale en gesamentlike ondernemings ingesluit word, word gemeet in die geldeenheid van die
primêre ekonomiese omgewing waarin die filiaal sake doen (die funksionele geldeenheid). Die Groep se gekonsolideerde finansiële jaarstate word
aangebied in rand-terme, wat Shoprite Holdings Bpk se funksionele en aanbiedingsgeldeenheid is.
1.3.2 transaksies en salDo’s
Valutatransaksies word na die funksionele geldeenheid omgereken deur die gemiddelde wisselkoerse vir die betrokke maand te gebruik. Die
gemiddelde wisselkoerse is naastenby gelykstaande aan die sigkoers op die transaksiedatum. Valutawinste en -verliese wat ontstaan as gevolg van
die vereffening van sulke transaksies en as gevolg van die omrekening van monetêre bates en laste gedenomineer in buitelandse geldeenhede teen
sluitingskoerse, word in die inkomstestaat erken.
1.3.3 BuitelanDse Filiale en gesaMentlike onDerneMings
Die resultate en die finansiële posisie van al die Groep se filiale en gesamentlike ondernemings met ‘n funksionele geldeenheid wat van die Groep
se aanbiedingsgeldeenheid verskil, word soos volg na die aanbiedingsgeldeenheid omgereken:
(i) die bates en laste vir elke balansstaat aangebied word omgereken teen die sluitingskoers op daardie balansstaatdatum;
(ii) die inkomstes en uitgawes op elke inkomstestaat word teen gemiddelde wisselkoerse vir die tydperk van aanbieding omgereken; en
(iii) alle omrekeningsverskille wat sodoende ontstaan, word as ’n aparte komponent van ekwiteit in die valuta-omrekeningsreserwe (VOR) erken.
By konsolidasie word die valutaverskille wat ontstaan as gevolg van die omrekening van die netto belegging in buitelandse filiale ook na die VOR
oorgeplaas. Wanneer ’n buitelandse bedrywigheid verkoop word, word alle verwante valutaverskille in die VOR in die inkomstestaat erken as deel
van die wins of verlies met die verkoop van die bedrywigheid. Die Groep se netto belegging in ’n filiaal is gelyk aan die ekwiteitsbelegging plus alle
monetêre items wat van die filiaal ontvangbaar is en waarvan vereffening nie in die afsienbare toekoms beplan word of waarskynlik is nie.
Klandisiewaarde en billike waarde aanpassings as gevolg van die verkryging van ’n buitelandse filiaal word as deel van die buitelandse filiaal se
bates en laste gehanteer en teen die sluitingskoers omgereken.
1.4 eiendom, aanleg en toerusting
Eiendom, aanleg en toerusting is tasbare bates deur die Groep gehou vir gebruik in die verskaffing van goedere, verhuring aan andere of vir admini-
stratiewe doeleindes en sal na verwagting gedurende meer as een tydperk gebruik word. alle eiendom, aanleg en toerusting word getoon teen
historiese koste min opgelope waardevermindering en waardedalingsverliese. Historiese koste sluit alle uitgawes in wat direk toeskryfbaar is aan
die verkryging van geboue, masjinerie, toerusting en voertuie en word op die reguitlyngrondslag, vanaf die datum wat dit beskikbaar is vir gebruik,
afgeskryf teen koerse toepaslik vir die verskillende bateklasse met inagneming van die nuttige lewensduur en reswaarde van die individuele bates.
Grond word nie gedepresieer nie aangesien die lewensduur as onbeperk geag word. Verbeterings aan gehuurde eiendomme word teen kosprys
getoon en oor die oorblywende termyn van die huurkontrak afgeskryf.
Die bestuur bepaal die beraamde nuttige lewensduur, reswaardes en die verwante waardeverminderingskoste met verkryging en hersien dit op
elke balansstaatdatum. Indien van toepassing, word die aanpassings gedoen en vooruitwerkend te boek gestel as ’n verandering in raming.
nuttige lewensDuur:
Geboue .....................20 jaar Toerusting ..................5 tot 10 jaar
Masjinerie ...............5 tot 10 jaar Rekenaars ....................... 3 jaar
Voertuie ................5 tot 10 jaar Vliegtuig ........................ 15 jaar
Winkeltrollies .................3 jaar
Die koste van wesenlike verbeterings word gekapitaliseer as eiendom, aanleg en toerusting in die mate waarin dit deur toekomstige gebruik verhaal
kan word. Die gekapitaliseerde bedrae word gedepresieer oor die toepaslike afskrywingstydperke. alle ander herstel- en onderhoudsuitgawes word
in die tydperk waarin dit aangegaan is, as ’n uitgawe in die inkomstestaat erken.
Winste en verliese met die verkoop of skrapping van eiendom, aanleg en toerusting, dit wil sê die verskil tussen die netto opbrengs met die
verkoop of skrapping en die drawaarde, word in die inkomstestaat erken.
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 57

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
1.5 Finansiële instrumente
Die Groep klassifiseer finansiële instrumente in die volgende kategorieë: beskikbaar-vir-verkoop finansiële bates, lenings en ontvangbare bedrae,
finansiële laste en afgeleides teen billike waarde deur wins en verlies. Die klassifikasie is afhanklik van die doel waarvoor die finansiële instrumente
aangekoop is. Bestuur bepaal die klassifikasie van die finansiële instrumente by aanvanklike erkenning en hersien hierdie klassifikasies op elke
balansstaatdatum. Die Groep bepaal op elke balansstaatdatum of daar objektiewe bewyse van waardedaling in finansiële instrumente of ’n groep
finansiële instrumente bestaan.
finansiële instrumente getoon op die balansstaat bestaan uit kontant en kontantekwivalente, beleggings, handels- en ander debiteure,
afbetalingsdebiteure, handels- en ander krediteure, lenings en afgeleide instrumente. Die spesifieke metode van erkenning word in die individuele
beleidsrigtings geopenbaar.
finansiële bates word ont-erken wanneer die kontraktuele reg op die kontantvloei uit die finansiële bates verval het of oorgedra is en die Groep
al die risiko’s en belonings van eienaarskap in wese oorgedra het. finansiële laste word ont-erken wanneer dit uitgewis word, met ander woorde,
wanneer die kontraktuele verpligtinge vereffen of gekanselleer is, of verval het.
1.6 afgeleide finansiële instrumente
afgeleides, wat valutatermynkontrakte voorstel, word gekategoriseer as billike waarde deur wins en verlies en is óf bedryfsbates óf bedryfslaste.
aankope en skikkings van afgeleide finansiële instrumente word aanvanklik erken op die datum van verhandeling teen billike waarde en word
daaropvolgend gedra teen billike waarde. Transaksiekoste word erken as ’n uitgawe soos aangegaan. Gerealiseerde en ongerealiseerde winste en
verliese ontstaan as gevolg van die veranderings van die billike waarde van die afgeleide finansiële instrumente en word ingesluit in die inkomstestaat
as ander inkomstes of ander uitgawes in die tydperk waarin dit ontstaan. Die billike waarde van die valutatermynkontrakte word bepaal deur
gebruik te maak van die wisselkoerse op balansstaatdatum. Die Groep pas nie verskansingsrekeningkunde toe nie.
1.7 Finansiële bates beskikbaar-vir-verkoop
Sowel genoteerde as ongenoteerde aandelebeleggings van die Groep word as finansiële bates beskikbaar-vir-verkoop geklassifiseer. Die aankoop en
verkoop van beskikbaar-vir-verkoop-beleggings word teen billike waarde, ingesluit transaksiekoste, op die transaksiedatum erken. Beleggings word
daarna teen billike waarde getoon. Gerealiseerde en ongerealiseerde winste en verliese voortspruitend uit veranderings in die billike waarde van
hierdie beleggings word in ekwiteit verantwoord. Wanneer beskikbaar-vir-verkoop-beleggings verkoop word of aangepas word vir waardedaling, word
die opgelope billike waarde aanpassings in ekwiteit erken in die inkomstestaat as winste of verliese met die verkoop van die beleggings erken. Hierdie
beleggings word by nie-bedryfsbates ingesluit tensy die bestuur van plan is om die beleggings binne 12 maande na die balansstaatdatum te verkoop.
Rente op beskikbaar-vir-verkoop sekuriteite, bereken deur die effektiewerentekoersmetode, word in die inkomstestaat as deel van ander
inkomstes erken. Dividende op beskikbaar-vir-verkoop sekuriteite word in die inkomstestaat erken as deel van ander inkomstes wanneer die Groep
se reg om betalings te ontvang, gevestig is.
Die billike waarde van beleggings word gebaseer op gekwoteerde transaksiepryse (vir genoteerde beleggings) of die onderliggende netto
batewaarde (vir ongenoteerde beleggings). Indien die mark vir ’n finansiële bate nie aktief is nie (en in die geval van ongenoteerde sekuriteite), bepaal
die Groep ’n billike waarde deur gebruik te maak van erkende waardasietegnieke.
’n Wesenlike of voortdurende afname in die billike waarde van ’n sekuriteit onder sy koste word, vir die doeleindes van waardedalingstoetsing,
beskou as ’n aanduiding dat die sekuriteit se waarde gedaal het. Indien sulke bewyse vir beskikaar-vir-verkoop bates bestaan word die kumulatiewe
verlies – gemeet as die verskil tussen die aankoopkoste en die huidige billike waarde, minus enige waardedalingsverlies op die finansiële bates
voorheen erken in wins of verlies – verwyder vanuit ekwiteit en in die inkomstestaat erken. Waardedalingsverliese op ekwiteitsintrumente erken in
die inkomstestaat word nie deur die inkomstestaat teruggeskryf nie.
1.8 lenings en ontvangbare bedrae
Lenings en ontvangbare bedrae is finansiële bates met vaste of bepaalbare betalings wat nie in ’n aktiewe mark genoteer is nie. Dit ontstaan
wanneer die Groep geld, goedere of dienste direk aan ’n debiteur verskaf en nie van plan is om die bedrae ontvangbaar te verhandel nie, en aankope
en verkope word erken op die verhandelingsdatum teen billike waarde, ingesluit transaksiekoste. Lenings en ontvangbare bedrae word vervolgens
teen geamortiseerde koste gedra deur die effektiewerentekoersmetode te gebruik. Hierdie finansiële bates word onder bedryfsbates ingesluit tensy
dit ná 12 maande na balansstaatdatum betaalbaar is.
Indien objektiewe bewyse bestaan dat ’n waardedalingsverlies aangegaan is, word die bedrag van die verlies gemeet as die verskil tussen die
lenings en ontvangbare bedrae se drabedrag en die huidige waarde van die verwagte toekomstige kontantvloeie verdiskonteer teen die oorspronklike
effektiewe rentekoers wat van toepassing is op die betrokke lenings en ontvangbare bedrae. Die drabedrag sal verlaag word en die verlies sal in die
inkomstestaat erken word.
Die Groep se beleggings in voorkeuraandele word geklassifiseer as lenings en ontvangbare bedrae, word teen geamortiseerde koste gedra
en, indien in buitelandse geldeenhede gedenomineer, teen sluitingskoerse omgereken. Winste of verliese as gevolg van die omrekening word in
die inkomstestaat erken. aankope en verkope van hierdie beleggings word op transaksiedatum teen koste, insluitende transaksiekoste, erken.
Beleggingsinkomste voortspruitend uit voorkeuraandelebeleggings word as rente ontvang in die inkomstestaat erken.
58 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008

1.9 Beleggings in filiale
Die Maatskappy se beleggings in die aandele van sy filiale word teen koste min waardedalingsverliese getoon en, indien in buitelandse geldeenhede
gedenomineer, teen historiese koerse omgereken. aankope en verkope van hierdie beleggings word op die transaksiedatum teen koste, ingesluit
transaksiekoste, erken.
1.10 uitgestelde belasting
Uitgestelde belasting word volgens die aanspreeklikheidsmetode voorsien op berekende belastingverliese en tydelike verskille tussen die belasting-
basis van bates en laste, en die ooreenstemmende drawaardes vir doeleindes van finansiële verslagdoening. Indien die uitgestelde belasting egter
ontstaan as gevolg van die aanvanklike erkenning van ’n bate of aanspreeklikheid in ’n transaksie, anders as ’n besigheidsamevoeging, wat ten tye
van die transaksie nie die rekeningkundige of belasbare wins of verlies affekteer nie, word dit nie verantwoord nie. Heersende belastingkoerse word
gebruik om uitgestelde belasting te bereken. Uitgesteldebelasting-bates word erken in die mate wat dit waarskynlik is dat daar toekomstige belasbare
wins sal wees om die tydelike verskille teen te verreken. Die bestuur gebruik sy oordeel om te bepaal of daar voldoende toekomstige belasbare
wins sal wees, met inagneming van faktore soos winsgeskiedenis, beraamde toekomstige kontantvloeie en begrotings.
Uitgestelde belasting word voorsien op tydelike verskille wat voortspruit uit die konsolidasie van beleggings in filiale, behalwe waar die Groep die
tydsberekening van die terugskrywing van die tydelike verskil kan beheer en dit waarskynlik is dat die tydelike verskil nie in die afsienbare toekoms
teruggeskryf sal word nie.
Die Groep is blootgestel aan die belasting van verskeie jurisdiksies. aansienlike oordeel is nodig om te bepaal watter voorsiening vir wêreldwye
belastings gemaak moet word. Daar vind baie transaksies in die gewone gang van sake plaas waarvan die uiteindelike belastingaanspreeklikheid
nie presies bereken kan word nie. Die Groep bereken die aanspreeklikheid vir verwagte belastingouditaangeleenthede op grond van die beste
betroubare ramings van addisionele belasting betaalbaar, al dan nie. Indien die finale belastingaanspreeklikheid verskil van die bedrae wat aanvanklik
bereken is, sal sulke verskille ‘n impak hê op die belasting- en uitgesteldebelasting-aanspreeklikhede in die tydperk waarin dit bepaal word.
1.11 ontasbare bates
1.11.1 klanDisiewaarDe
Klandisiewaarde verteenwoordig die bedrag waarmee die koste van verkryging die billike waarde van die Groep se belang in die netto bates van die
verkrygde filiaal of bedrywigheid op datum van verkryging oorskry. Indien gedenomineer in ’n buitelandse geldeenheid, word klandisiewaarde teen
sluitings koerse omgereken. Klandisiewaarde word jaarliks, en wanneer daar ook al ’n aanduiding van waardedaling is, vir waardedaling getoets en word
teen koste min opgelope waardedalingsverliese gedra. Vir doeleindes van die waardedalingstoetse word klandisiewaarde aan kontantgene rerende
eenhede (KGE’s) toegedeel. Die toedeling word gemaak aan daardie KGE’s of groepe KGE’s wat na verwagting bevoordeel sal word uit die besigheidsamevoeging
waarin die klandisiewaarde ontstaan. Elk van hierdie KGE’s verteenwoordig die Groep se belegging in ’n handelseenheid of ’n groep
handelseenhede. Winste en verliese met die verkoop van ’n entiteit wat verwante klandisiewaarde het, sal dié klandisiewaarde se drawaarde insluit.
1.11.2 sagteware
Sagteware verteenwoordig alle uitgawes aangegaan met die verkryging en ingebruikneming van die bates. Hierdie uitgawes word op ’n reguitlyngrondslag
oor die beraamde nuttige lewensduur van die betrokke sagteware, tussen drie en sewe jaar, geamortiseer.
Kostes wat met die implementering en instandhouding van sagteware verband hou, word as ’n uitgawe erken wanneer dit aangegaan word.
Kostes wat direk verband hou met die ontwikkeling van identifiseerbare en unieke sagteware wat deur die Groep beheer word en wat waarskynlik vir
langer as ’n jaar toekomstige ekonomiese voordele sal genereer, word as ontasbare bates erken. Direkte kostes sluit werknemersvoordele met die
ontwikkeling van die sagteware asook ’n toepaslike gedeelte van die gepaardgaande bokoste in.
Die nuttige lewensduur van sagteware word op elke balansstaatdatum hersien. aanpassings word, indien nodig, gemaak en vooruitwerkend as ’n
verandering in raming verantwoord.
1.11.3 hanDelsMerke
Handelsmerke en lisensies word aanvanklik teen historiese koste getoon, het ’n beperkte nuttige lewensduur en word vervolgens gemeet teen
koste min opgelope amortisasie en waardedalingsverliese. amortisasie word op die reguitlyngrondslag bereken om die koste van handelsmerke en
lisensies aan die hand van hul beraamde nuttige lewensduur, dit wil sê 20 jaar, toe te deel. Die nuttige lewensduur word op elke balansstaatdatum
hersien. aanpassings word, indien nodig, gemaak en vooruitwerkend as ’n verandering in raming verantwoord.
1.12 nie-bedryfsbates gehou-vir-verkoop
Indien die drabedrag van nie-bedryfsbates en/of beskikkingsgroepe hoofsaaklik deur middel van ’n verkoopstransaksie verhaal sal word eerder as deur
voortgesette gebruik, word dit as bates gehou-vir-verkoop geklassifiseer en teen die laagste van die drawaarde of billike waarde, na verkoopskostes, getoon.
1.13 Voorraad
Bedryfsvoorraad word gewaardeer teen die laagste van kosprys, bereken op grond van die geweegde gemiddelde kosteformule, of netto realiseer-
bare waarde. Die geweegde gemiddelde kosteformule word bepaal deur die kleinhandelmetode toe te pas. Die koste van goedere is die netto van:
die faktuurprys van die goedere; versekeringskoste; vragkoste; doeanebelasting; ’n toepaslike gedeelte van die verspreidingskoste; handels kortings;
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 59

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
1.13 Voorraad (vervolg)
rabatte en vereffeningskortings. Die kleinhandelmetode verskaf die benaderde geweegde gemiddelde koste en word bepaal deur die verk-
oopswaarde van die voorraad te verminder met die toepaslike persentasie bruto marge. Hierdie persentasie neem enige voorraad wat onder die
oorspronklike verkoopswaarde afgemerk is, in ag. ’n Gemiddelde persentasie per kleinhandeldepartement word gebruik. Netto realiseerbare waarde
is die benaderde verkoopprys in die gewone gang van sake.
1.14 handels- en ander debiteure
Handels- en ander debiteure word, op verhandelingsdatum, aanvanklik teen billike waarde gedra en daarna, volgens die effektiewerentekoers-
metode, teen geamortiseerde koste gemeet min enige voorsiening vir waardedaling. ’n Voorsiening vir waardedaling van handelsdebiteure word
geskep indien objektiewe bewyse toon dat bedrae verskuldig, soos volgens die oorspronklike ooreenkomste met debiteure, nie invorderbaar is nie.
Wesenlike finansiële probleme vir die debiteur, die waarskynlikheid dat die debiteur insolvent verklaar word óf finansiële herorganisasie sal ondergaan
en nie-betaling óf versuim van betaling (meer as 30 dae agterstallig) word geag ’n aanduiding te wees dat die handelsdebiteur afgeskryf moet
word na die verhaalbare bedrag. Die voorsiening word bereken as die verskil tussen die drawaarde en die invorderbare bedrag. Die invorderbare
bedrag is die huidige waarde van beraamde toekomstige kontantvloeie, verdiskonteer teen die oorspronklike effektiewe rentekoers. Enige gevolglike
waardedalingsverliese word by ander uitgawes in die inkomstestaat ingesluit. Die waardedaling van afbetalingsverkoopsontvangstes word op ’n
kollektiewe grondslag, as gevolg van die wyd verspreide klantebasis, gedoen. Wanneer ’n debiteur nie-invorderbaar is, word dit afgeskryf teen die
voorsiening vir waardedaling van debiteure. Daaropvolgende invordering van bedrae voorheen afgeskryf word erken in die inkomstestaat.
1.15 huurkontrakte
1.15.1 waar Die groeP Die huurDer is
Huurkontrakte waarvolgens die verhuurder effektiewelik alle risiko’s en voordele van eienaarskap behou, word as bedryfshure geklassifiseer.
Sommige persele en ander bates word gehuur. Betalings gemaak ingevolge vaste-eskalasiebedryfshuurooreenkomste word op ’n reguitlyngrondslag
oor die huurtermyn teen die inkomstestaat verreken. alle ander bedryfshuurbetalings word as ’n uitgawe erken soos dit betaalbaar word.
aansporings betaal om ’n huurooreenkoms aan te gaan, word oor die huurtermyn as ’n bedryfshuurkoste teen die inkomstestaat verreken. Minimum
huurbetalings verskuldig na jaareinde word onder verpligtinge getoon.
Wanneer ’n bedryfshuur beëindig word voor die verstryking van die huurtermyn, word enige betaling wat aan die verhuurder as ’n kansellasiefooi
gemaak word, asook enige ongeamortiseerde deel van die opgelope vaste-eskalasiebedryfshure, in die inkomstestaat erken in die tydperk waarin die
kontrak beëindig word.
1.15.2 waar Die groeP Die VerhuurDer is
Gedeeltes van eienaar-geokkupeerde eiendomme en gehuurde eiendomme word onderskeidelik verhuur en onderverhuur ingevolge bedryfshure.
Die eienaar-geokkupeerde eiendomme word ingesluit onder eiendom, aanleg en toerusting in die balansstaat. Huurinkomste ingevolge vaste-eskalasiebedryfshuurooreenkomste
word op die reguitlyngrondslag oor die huurtermyn erken. aansporings ontvang om ’n huurooreenkoms aan te gaan,
word oor die huurtermyn as ’n bedryfshuurinkomste in die inkomstestaat erken. alle ander huurinkomste word erken soos dit ontvangbaar word.
Wanneer ’n bedryfshuur beëindig word voor die verstryking van die huurtermyn, word enige betaling wat van die huurder as ’n kansellasiefooi
ontvang word, as ’n inkomste erken. Enige ongeamortiseerde deel van die opgelope vaste-eskalasiebedryfshure word in die tydperk waarin die
kontrak beëindig word, teen die inkomstestaat verreken.
1.16 kontant en kontantekwivalente en oortrokke bank
Kontant en kontantekwivalente en oortrokke bank word teen koste gedra. Wanneer dit in buitelandse geldeenhede gedenomineer is, word dit
omgereken teen die sluitingskoerse. Kontant bestaan uit kontant voorhande en kontant by die bank. Kontantekwivalente is hoogs likiede korttermynbeleggings
wat geredelik in kontant omgeskep kan word en nie aan die risiko’s van waardeveranderings blootgestel is nie. Oortrokke bank word apart
op die balansstaat geopenbaar.
1.17 aandelekapitaal
Gewone aandele en nie-omskepbare, nie-winsdelende uitgestelde aandele, ingesluit inkrementele koste direk toeskryfbaar aan die uitreik van nuwe
aandele, word albei as ekwiteit geklassifiseer.
Waar entiteite wat deur die Groep beheer word die Maatskappy se aandelekapitaal aankoop, word die vergoedingsbedrag, insluitend enige
transaksiekostes na aftrekking van inkomstebelastings, as tesourie-aandele vanaf die kapitaal en reserwes toeskryfbaar aan ekwiteitshouers afgetrek
totdat hierdie aandele verkoop word. as hierdie aandele dan verkoop word, sal enige vergoeding ontvang in kapitaal en reserwes toeskryfbaar aan
ekwiteitshouers ingesluit word. Dividende ontvang op tesourie-aandele word by konsolidasie uitgeskakel.
1.18 lenings
Lenings word aanvanklik erken teen billike waarde, na aftrekking van transaksiekostes aangegaan. Die lenings word daarna teen geamortiseerde
koste gedra en enige verskil tussen die opbrengs (netto van transaksiekoste) en die aflossingswaarde word in die inkomstestaat oor die termyn
van die lenings erken deur van die effektiewerentekoersmetode gebruik te maak. Lenings word geklassifiseer as bedryfslaste tensy die Groep die
onvoorwaardelike reg het om vereffening van die aanspreeklikheid met minstens 12 maande ná die balansstaatdatum uit te stel.
60 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008

Voorkeuraandele, wat nie-diskresionêre dividendverpligtinge dra, word geklassifiseer as nie-bedryfslaste en word gedra teen geamortiseerde
koste. Geamortiseerde koste word bereken deur die effektiewerentekoersmetode te gebruik. Die dividende betaal op hierdie voorkeuraandele word
as finansieringskoste in die inkomstestaat erken.
1.19 Voorsienings
Voorsienings word erken wanneer die Groep ’n huidige, wettige of afgeleide verpligting het wat spruit uit vorige gebeure, dit waarskynlik is dat ’n
uit vloei van ekonomiese voordele sal plaasvind om die verpligting te vereffen, en wanneer ’n betroubare raming van die bedrag van die verpligting
gemaak kan word. Die Groep het voorsienings tot hul huidige waarde verdiskonteer waar die effek van die tydwaarde van geld wesenlik is. Die
aanwas op die verdiskontering ten opsigte van die afwenteling van die voorsieningsverdiskontering is ingesluit in die inkomstestaat.
1.19.1 BeswarenDe huurkontrakte
Die Groep erken ’n voorsiening vir beswarende huurkontrakte wanneer die beraamde voordele, insluitende enige onderverhuringsinkomste voortspruitend
uit nie-kanselleerbare bedryfshuurooreenkomste, laer is as die onvermydelike kostes ingevolge dié ooreenkomste. Die voorsiening word
oor die oorblywende tydperk van die betrokke huurooreenkomste, teen ’n beraamde gemiddelde van drie jaar, benut. Die aanwas op die verdiskontering
ten opsigte van die afwikkeling van die voorsieningsverdiskontering is ingesluit in die inkomstestaat as finansieringskoste.
1.19.2 Voorsiening Vir uitstaanDe Versekeringseise
Die Groep erken ’n voorsiening vir die beraamde direkte koste om alle uitstaande eise op die balansstaatdatum te vereffen. Die voorsiening vir
uitstaande eise sluit in ’n voorsiening vir kostes van eise aangegaan maar nog nie aangemeld op balansstaatdatum sowel as vir kostes van eise
aangemeld maar nog nie vereffen op balansstaatdatum. Die voorsiening vir die koste van eise aangegaan maar nog nie aangemeld nie, word bepaal
op grond van die Groep se eise-ervaring. Volle voorsiening is gemaak vir die kostes van eise aangemeld maar wat nog nie op balansstaatdatum
vereffen is nie, deur gebruik te maak van die beste beskikbare inligting.
1.19.3 na-aFtreDe MeDiese VoorDele
Verwys na rekeningkundige beleid 1.21.2.
1.19.4 langterMyn-werkneMersVoorDele
Langtermyn-werknemersvoordele word aan werknemers toegeken wat sekere voorafbepaalde dienstermyne in die Groep voltooi het. Die Groep se
verpligting met betrekking tot hierdie toekennings word op jaareinde deur onafhanklike, gekwalifiseerde aktuarisse gewaardeer en die ooreenstemmende
verpligting word in die balansstaat erken. Betalings gemaak, word teen hierdie verpligting afgespeel. Enige bewegings in die ver pligting,
ingesluit die aanwas op die verdiskontering as gevolg van die aktuariële waardasie word op waardasiedatum as werknemersvoordele in die
inkomstestaat erken.
1.19.5 herinstellingsVoorsiening
Waar daar ’n kontraktuele verpligting in terme van sekere bedryfshuurooreenkomste bestaan, voorsien die Groep vir die beraamde herinstellingskostes
ten tye van die verstryking van die ooreenkoms. Daar word verwag dat die voorsiening hoofsaaklik gedurende die volgende finansiële jaar
benut sal word.
1.20 krediteure
Handels- en ander krediteure word aanvanklik teen billike waarde erken en daarna volgens die effektiewerentekoersmetode teen geamortiseerde
koste gedra.
finansiële waarborgkontrakte word aanvanklik teen billike waarde erken en daarna teen die hoogste van óf die aanvanklik erkende billike waarde
na aftrekking van toepaslike opgelope amoritsasie erken volgens ’n reguitlyngrondslag oor die geraamde tydsduur van die kontrak, óf ’n bedrag
bereken in terme van aantekening 1.19.
Wanneer die finansiële waarborgkontrak deur die Maatskappy aan ’n filiaal uitgereik word, word die billike waarde by aanvanklike erkenning
gekapitaliseer as deel van die belegging in die betrokke filiaal.
1.21 werknemersvoordele
1.21.1 PensioenaansPreeklikheDe
Groepmaatskappye bedryf verskillende pensioenskemas. Die skemas word befonds deur bydraes aan trustee-geadministreerde fondse in
ooreenstemming met die skematerme.
Voorsorgfonds
‘n Omskrewebydrae-fonds is ’n pensioenskema waarvolgens die Groep vaste bydraes in ’n aparte entiteit inbetaal. Die Groep is nie wetlik of
konstruktief verplig om verdere bydraes te betaal indien die fonds nie voldoende bates het om alle werknemers die voordele ten opsigte van dienste
gelewer in die huidige en vorige tydperke te betaal nie. Die Groep se bydraes tot ’n omskrewebydrae-fonds ten opsigte van dienste in ’n gegewe
tydperk word as ’n uitgawe in daardie tydperk erken. addisionele bydraes word as ’n uitgawe erken in die tydperk waarin die verwante dienste deur
werknemers gelewer word.
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 61

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
1.21 werknemersvoordele (vervolg)
1.21.2 na-aFtreDe MeDiese VoorDele
Die Groep voorsien vir na-aftrede mediese voordele waar van toepassing. Die beraamde koste van hierdie voordele word oor die dienstydperk erken
gebaseer op verstreke dienste en in die inkomstestaat as werknemersvoordele erken. Hierdie na-aftrede mediese voordeelverpligting word teen
die huidige waarde bereken deur die beraamde toekomstige kontantvloeie te verdiskonteer deur die rentekoerse te gebruik van staatseffekte wat
gedenomineer is in die geldeenheid waarin die voordele betaal sal word en waarvan die termyn tot uitkeer naastenby gelykstaande is aan die termyn
van die verwante na-aftredeaanspreeklikheid. Die toekomstige kontantuitvloeie word beraam deur onder meer die volgende aannames te gebruik:
gesondheidsorgkoste-inflasie; diskontokoerse; salarisinflasie en bevorderings en ’n toename in ondervinding; beraamde sterftesyfers; beraamde
aftree-ouderdom en voortsetting by aftrede. Hierdie verpligting word jaarliks deur onafhanklike, gekwalifiseerde aktuarisse gewaardeer ten opsigte
van verstrekediens-verpligtinge deur die metode vir die geprojekteerde kredieteenhede te gebruik. aktuariële winste of verliese word in die inkomstestaat
as werknemersvoordele erken wanneer dit toeval.
1.21.3 ekwiteits- en kontantVereFFenDe aanDeelgeBaseerDeBetalings
a) Aandeleaankoop- en aandeleopsieskema
Die Groep bedryf ’n aandeleaansporingskema vir werknemers deur middel van Die Shoprite Holdings Bpk aandeleaansporingstrust. aandele word
aangebied by wyse van ’n aandeleaankoop- en aandeleopsieskema, en kan opgeneem word oor ’n tydperk van twee tot sewe jaar, onderworpe aan
spesifieke voorwaardes. Die begunstigdes van die skema is uitvoerende direkteure en bestuur. Die billike waarde van die werknemerdienste ontvang
in ruil vir die toekenning van die opsies word op ‘n reguitlyngrondslag oor die vestigingstydperk as ’n uitgawe erken met ’n ooreenstemmende toename
in die aandeelgebaseerdebetalingsreserwe.
Die billike waarde word bepaal met verwysing na die billike waarde van die opsies toegeken, uitgesluit die impak van enige nie-markvestigingsvoorwaardes.
Nie-markvestigingsvoorwaardes is ingesluit by aannames oor die aantal opsies wat na verwagting uitoefenbaar gaan word. Die Groep
hersien op elke balansstaatdatum sy ramings van die aantal opsies wat na verwagting uitoefenbaar gaan word. Die Groep erken die impak van die
hersiening van oorspronklike ramings, indien enige, in die inkomstestaat en ’n ooreenstemmende aanpassing in ekwiteit. Die opbrengs ontvang, netto
van enige regstreeks toeskryfbare transaksiekoste, word gekrediteer teen aandelekapitaal (nominale waarde) en aandelepremie wanneer die opsies
uitgeoefen word. Indien tesourie-aandele gebruik word vir ekwiteitsvereffening van opsies, word die koste van hierdie aandele ingesluit die transaksiekoste,
netto van enige opbrengs ontvang, erken as ’n werknemervoordeel-uitgawe in die inkomstestaat in die tydperk waarin die opsie uitgeoefen is.
Die effek van alle opsies uitgereik deur middel van die aandeleopsieskema word in ag geneem by die berekening van verwaterde verdienste en
verwaterde wesensverdienste per aandeel.
b) kontantvereffende aandeelgebaseerdebetalings
Die Groep erken ’n aanspreeklikheid vir kontantvereffende aandeelgebaseerdebetalings wat bereken word teen die billike waarde soos op elke
balansstaatdatum. Die billike waarde word bereken deur betrokke waardasiemodelle te gebruik. Dié bedrag word oor die vestigingstydperk as ’n
uitgawe in die inkomstestaat erken.
1.21.4 BonusPlanne
Die Groep erken ’n aanspreeklikheid en ’n uitgawe vir bonusse gebaseer op formules wat die Groep se handelswins ná sekere aanpassings in ag
neem. Die toevalling vir hierdie aanspreeklikheid word erken waar daar ’n kontraktuele of afgeleide verpligting is.
1.22 waardedaling van nie-finansiële bates
Nie-finansiële bates met ’n onbeperkte leeftyd word nie gedepresieer of geamortiseer nie en word op elke balansstaatdatum vir waardedaling
getoets. Bates onderworpe aan depresiasie of amortisasie word vir waardedaling nagegaan indien ’n gebeurtenis of verandering in omstandighede
aandui dat die volle drabedrag nie verhaalbaar is nie. Om te bepaal of ’n bate se waarde gedaal het, verg bestuursoordeel en die volgende faktore
sal, onder meer, in ag neem word: vir hoe lank en in watter mate die billike waarde van die bate minder as die kosprys is; die bate se bedryfs-,
geografiese- en sektorvertoning; veranderings in streeksekonomieë en bedryfs- en finansieringskontantvloeie.
Indien die drabedrag van ’n bate sy beraamde verhaalbare bedrag oorskry, word die drabedrag van die bate na sy verhaalbare bedrag verminder.
Die verhaalbare bedrag word bereken as die hoogste van die bate se billike waarde, min verkoopskoste, of die gebruikswaarde. Dié berekening is
gebaseer op bestuur se aannames en ramings soos geprojekteerde kontantvloeie, bestuursbegrotings en bedryfs-, streeks- en geografiese bedryfs-
en finansiële vooruitsigte. Vir die doeleindes van waardedalingstoetse word die bates toegewys aan kontant genererende eenhede (KGE’s) of ’n
groep KGE’s. KGE’s is die laagste vlakke waarvoor individuele identifiseerbare kontantvloeie bepaal kan word. Die verwante waardedalingsverlies
word in die inkomstestaat erken as uitgawe van ’n kapitale aard.
Waardedalingsverliese wat in vorige tydperke erken is vir bates anders as klandisiewaarde, word op elke verslagdoeningsdatum getoets vir aanduidings
dat dit dalk nie meer bestaan nie of afgeneem het. Indien daar enigsins so ’n aanduiding is, word die bedrag van die terugskrywing as inkomste/uitgawe
van ’n kapitale aard in die inkomstestaat erken. ’n Waardedalingsverlies wat vir klandisiewaarde erken is, word nie in die daaropvolgende
tydperk teruggeskryf nie.
62 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008

1.23 inkomste-erkenning
Inkomste bestaan uit die billike waarde vir die verkoop van bedryfsvoorraad as deel van die Groep se gewone bedryfsaktiwiteite, netto van belasting
op toegevoegde waarde, rabatte en korting en nadat intergroepverkope uitgeskakel is. Verkope word erken wanneer die aflewering van produkte en
klantaanvaarding plaasgevind het. Betaling geskied gewoonlik met kontant, debiet- of kredietkaart. Kaarttransaksiekostes word in die inkomstestaat
erken as ander uitgawes. Wanneer handelsvoorraad in terme van afbetalingsverkoopsooreenkomste verkoop word, word die huidige waarde van die
afbetalingsverkopebetalings erken as ’n debiteur.
1.24 ander bedryfsinkomste
ander bedryfsinkomste word soos volg erken:
1.24.1 FinansieringsinkoMste VerDien
Wanneer bedryfsvoorraad ingevolge afbetalingsverkoopsooreenkomste verkoop word, word die huidige waarde van die toekomstige afbetalingsverkopebetalings
as ’n ontvangbare bedrag erken. Die verskil tussen die bruto ontvangbare bedrag en die huidige waarde van die ontvangbare bedrag
word as onverdiende finansieringsinkomste erken. finansieringsinkomste word oor die termyn van die afbetalingsverkoops ooreenkoms volgens die
effektiewerentekoersmetode, wat ’n konstante opbrengskoers tot gevolg het, erken.
1.24.2 huurinkoMste
Huurinkomste ingevolge vaste-eskalasiebedryfshuurooreenkomste word op die reguitlyngrondslag oor die huurtermyn erken. alle ander huurinkomste
word erken soos dit ontvangbaar word. Verwys na aantekening 1.15.2.
1.24.3 FranChiseFooie ontVang
franchisefooie ontvang is saamgestel uit fooie ontvang vanaf franchisees en word erken wanneer die onderliggende verkope wat tot die inkomste
aanleiding gee, plaasvind.
1.24.4 PreMie-inkoMste
Premie-inkomste word erken in die tydperk waarin dit verdien word. Netto premies verdien is alle geskrewe premies wat verband hou met polisse
uitgereik gedurende die tydperk, min onverdiende bedrae op balansstaatdatum. Verwys na aantekening 1.30.2.
1.24.5 rente-inkoMste
Rente-inkomste word erken soos dit toeval, met inagneming van die effektiewe opbrengs op die bate.
1.24.6 DiViDenD-inkoMste
Dividend-inkomste word erken wanneer die aandeelhouer se reg om betaling te ontvang, bepaal is.
1.24.7 geskenkBewyse en sPaarseëls
Die opbrengs uit die verkoop van geskenkbewyse en spaarseëls word aanvanklik onder ander bedrae betaalbaar erken, wat erkenning van die
inkomste uitstel. Die inkomste word as kontantverkope van goedere erken wanneer die geskenkbewys of spaarseëls vir goedere geruil word.
1.24.8 koMMissie ontVang
Die Groep tree as ’n betaalkantoor op vir ’n verskeidenheid van derde partye wat dienste en produkte aan die Groep se klante lewer. Die agentekommissie
wat die Groep vir die betaalkantoordienste van die derde partye ontvang word as ander inkomste erken. Kommissie wat met derdepartyprodukte
verband hou word erken wanneer die onderliggende derdepartybetalings gemaak word. Kommissie wat met derdepartydienste verband
hou word erken in die mate dat die dienslewering voltooi is deur te verwys na die diens tot op datum gelewer as ’n persentasie van die totale diens
wat gelewer moet word.
1.25 leenkoste
alle leenkoste, dit wil sê die rentekoste wat die Groep oploop wanneer hy fondse leen, word as finansieringskoste erken in die tydperk waarin dit oploop.
1.26 huidige- en uitgestelde inkomstebelasting
Die huidige inkomstebelasting uitgawe word bereken ooreenkomstig belastingwette van toepassing op die balansstaatdatum in die lande waar die
Groep bedrywighede het en belasbare inkomste genereer.
Dividende verklaar deur Suid-afrikaanse maatskappye binne die Groep is onderhewig aan sekondêre belasting op maatskappye (SBM). Die SBMuitgawe
is ingesluit in die inkomstestaat in die tydperk wat die verwante dividend betaal is.
Uitgestelde inkomstebelasting word bereken en erken ooreenkomstig aantekening 1.10.
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 63

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
1.27 Verdienste per aandeel
Verdienste en wesensverdienste per aandeel word bereken deur onderskeidelik die wins toeskryfbaar aan aandeelhouers en die wesensverdienste
te deel deur die geweegde gemiddelde getal uitgereikte gewone aandele gedurende die jaar, uitgesluit die gewone aandele deur die Groep gehou as
tesourie-aandele.
Vir die verwaterde verdienste per aandeel word die geweegde gemiddelde getal uitgereikte gewone aandele aangepas vir die verwaterings
potensiaal van alle gewone aandele. aandeleopsies, uitgereik ingevolge die aandeleopsieskema, het verwaterings potensiaal. ’n Berekening word
gedoen om die “bonus”-element van hierdie opsies te bepaal. Die “bonus”-element word bereken deur die getal gewone aandele teen die sluitingsmarkprys
te verminder met die monetêre waarde van die inskrywingsregte van die uitstaande opsies. Die “bonus”-aandele word by die uitgereikte
gewone aandele getel. Geen aanpassing word aan wins gemaak nie, aangesien die opsies geen effek op die inkomstestaat het nie.
1.28 staatsvergunnings en -toelaes
Staatsvergunnings en –toelaes, dit wil sê regeringsbystand in die vorm van belastingtoegewings en die terugbetaling van sekere uitgawes, word
teen billike waarde erken wanneer die Groep aan die voorwaardes van die vergunning en toelaes voldoen en dit ontvang word. Die vergunnings en
toelaes word stelselmatig óf in die inkomstestaat erken oor dieselfde tydperk as, en op dieselfde lyn as, die verwante uitgawe óf as ‘n belastingtoegewing
van belasting afgetrek in die inkomstestaat.
1.29 uitkering van dividende
Die uitkering van dividende word as ’n aanspreeklikheid in die Groep se finansiële jaarstate erken in die tydperk waarin die Maatskappy se aandeel-
houers dit goedkeur.
1.30 rekeningkundige grondslag van onderskrywingsaktiwiteite
1.30.1 klassiFikasie Van kontrakte
Kontrakte ingevolge waarvan die Groep ’n wesenlike versekeringsrisiko van ’n ander party (die polishouer) aanvaar deur te onderneem om die polishouer
of ander begunstigde te vergoed indien ’n gespesifiseerde toekomstige gebeurlikheid (die versekerde gebeurlikheid) die polishouer of ander
begunstigde nadelig beïnvloed, word as versekeringskontrakte geklassifiseer.
’n Versekeringsrisiko word slegs wesenlik geag indien ’n versekerde gebeurlikheid meebring dat ’n versekeraar aansienlike addisionele voordele
in enige scenario moet betaal, uitgesluit scenario’s wat geen kommersiële gronde het nie. Indien wesenlike addisionele voordele betaalbaar is in
scenario’s wat kommersiële gronde het, kan die bogenoemde voorwaarde nagekom word indien die versekerde gebeurlikheid uiters onwaarskynlik
is of selfs indien die verwagte (dit wil sê waarskynlik geweegde) huidige waarde van moontlike kontantvloeie ’n klein gedeelte uitmaak van die
beraamde huidige waarde van al die oorblywende kontraktuele kontantvloeie.
1.30.2 erkenning en Meting Van kontrakte
a) premies voortspruitend uit algemene versekeringsbesigheid
Bruto geskrewe premies bestaan uit die premies op versekeringskontrakte wat gedurende die jaar gesluit is. Premies word geopenbaar na aftrekking
van kommissie betaalbaar aan tussengangers asook belastings en heffings op die premies. Premies word as inkomste verantwoord by aanvang van
die risiko verwant aan die versekeringspolis.
b) onverdiendepremies-toevalling
Die onverdiendepremies-toevalling verteenwoordig die gedeelte van bruto premies geskryf wat verband hou met die onverstreke termyn op die verslagdoeningsdatum
en wat na raming in die volgende of daaropvolgende jare verdien kan word. Die onverdiendepremies-toevalling word afsonderlik
vir elke versekeringskontrak op ’n tydverhoudingsgrondslag bereken.
c) Eise wat ontstaan uit versekeringsbesigheid
Eise aangegaan ten opsigte van versekeringskontrakte bestaan uit eise en verwante uitgawes gedurende die jaar betaal, asook die beweging in die
voorsiening vir eise aangegaan maar nog nie aangemeld nie. Voorsienings vir eise aangegaan maar nog nie aangemeld nie bestaan uit voorsienings vir eise
wat ontstaan uit versekerde gebeure wat voor die balansstaatdatum plaasgevind het, maar wat op daardie datum nog nie by die Groep aangemeld is nie.
d) Gebeurlikheidsreserwe
’n Gebeurlikheidsreserwe word kragtens die Korttermynversekeringswet van 1998 in stand gehou. Om dié reserwe in die geval van ’n katastrofe
te benut, moet goedkeuring deur die Raad op finansiële Dienste verleen word. Oordragte na hierdie reserwe word in die staat van verandering in
ekwiteit weergegee en word as deel van nie-uitkeerbare reserwes onder kapitaal en reserwes in die balansstaat aangetoon.
Die gebeurlikheidsreserwe word op 10% van die netto geskrewe premie gehandhaaf.
e) herversekering
Die Groep het sy risikoblootstelling gemeet en besluit dat herversekeringsbeskerming nie nodig is nie.
f) Aanspreeklikhede en verwante bates ooreenkomstig die aanspreeklikheidstoereikendheidstoets
aanspreeklikheidstoereikendheidstoetse word op elke balansstaatdatum op die Groep se versekeringsentiteite gedoen om te verseker dat kontrakaanspreeklikhede
netto van uitgestelde polisverkrygingskostes en enige verwante bates (dit wil sê, die waarde van besigheidsbates verkry) toereikend
is. Die beste moontlike ramings van toekomstige kontraktuele kontantvloeie en eisehanterings- en administrasiekostes, asook beleggingsinkomste
uit die bates wat sulke aanspreeklikhede ondersteun, word in die toetsing gebruik. Enige afwyking word onmiddellik teen wins of verlies in
64 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008

die inkomstestaat verreken deur uitgestelde polisverkrygingskoste of die waarde van besigheidsbates verkry aanvanklik af te skryf en dan ’n
voorsiening vir verliese as gevolg van aanspreeklikheidstoereikendheidstoetse (die onverstreke risikovoorsiening) te skep.
g) Erkenning van ander bedryfsinkomste
Verwys na aantekening 1.24.4.
1.31 Verwante partye
Individue, ingesluit hul nabye familielede, of entiteite word as verwante partye beskou indien die een party, direk of indirek, die vermoë het om die
ander party te beheer, gesamentlik te beheer of ’n beduidende invloed oor die ander party uit te oefen met die neem van finansiële en bedryfsbesluite
of as die partye gesamentlik beheer word. Sleutelbestuurspersoneel word omskryf as alle direkteure van Shoprite Holdings Bpk en die Groep se
hoofbedryfsfiliaal, Shoprite Checkers (Edms) Bpk.
1.32 standaarde, vertolkings en wysigings wat nog nie op 30 Junie 2008 effektief was nie
Die Groep het die volgende nuwe standaarde en vertolkings en wysigings aan bestaande standaarde, wat nog nie op 30 Junie 2008 effektief was nie, oorweeg:
– IfRS 8: Bedryfsegmente (effektief vir die jaar eindigend Junie 2010)
– IaS 23: Wysigings aan Leenkoste (effektief vir die jaar eindigend Junie 2010)
– IaS 1: Wysigings aan IaS 1 – aanbieding van finansiële State: Kapitaalopenbaarmakings (effektief vir die jaar eindigend Junie 2010)
– IaS 27: Wysigings aan IaS 27 – Gekonsolideerde en afsonderlike finansiële State (effektief vir die jaar eindigend Junie 2011)
– IfRS 3: Wysigings aan IfRS 3 – Besigheidsamevoegings (effektief vir die jaar eindigend Junie 2011)
– IfRS 2: Wysigings aan IfRS 2 – aandeelgebasseerdebetalings: Vestigingsvoorwaardes en Kansellasies (effektief vir die jaar eindigend Junie 2010)
– IaS 32 en IaS 1: Wysigings aan IaS 32 – finansiële Instrumente: aanbieding van finansiële State – finansiële Instrumente met ’n opsie om te
verkoop en verpligtinge wat ontstaan op Likwidasie (effektief vir die jaar eindigend Junie 2010)
– Verbeterings aan Standaarde van algemene aanvaarde Rekenkundige Praktyk (effektief vir die jaar eindigend Junie 2010)
– IfRIC vertolking 12: Dienskonsessieooreenkomste (effektief vir die jaar eindigend Junie 2009)
– IfRIC vertolking 13: Klantelojaliteitsprogramme (effektief vir die jaar eindigend Junie 2010)
– IfRIC vertolking 14: IaS 19 – Die Limiet op ’n Gedefinieerde Voordeelbate, Minimum Befondsingsvereistes en hul interaksie (effektief vir die jaar
eindigend Junie 2009)
– Wysigings aan IfRS 1: Eerstekeer toepassing van Internasionale finansiële Verslagdoeningstandaarde en IaS 27: Gekonsolideerde en
afsonderlike finansiële State: Koste van ’n Belegging in ’n filiaal, Gesamentlikbeheerde Onderneming of Geassosieerde (effektief vir die jaar
eindigend Junie 2010)
– IfRIC 15: Ooreenkomste vir die Konstruksie van Eiendomme (effektief vir die jaar eindigend Junie 2010)
– IfRIC 16: Verskansing van ’n Netto Belegging in ’n Buitelandse Bedrywigheid (effektief vir die jaar eindigend Junie 2010)
Die Groep het nie enige van die bostaande standpunte en vertolkings vroeër toegepas nie. Die toepassing hiervan in toekomstige finansiële tyd-
perke sal waarskynlik nie ’n noemenswaardige impak op die Groep se gerapporteerde resultate, finansiële posisie of kontantvloei hê nie.
IfRS 8: Bedryfsegmente brei die omvang van segmentverslagdoening uit en sal addisionele openbaarmaking per segment van die Groep vereis.
1.33 standaarde, vertolkings en wysigings effektief op 30 Junie 2008
Die volgende nuwe standaarde, vertolkings en wysigings aan bestaande standaarde wat op 30 Junie 2008 in werking tree, het geen effek op die
Groep se bedrywighede nie:
– IfRIC vertolking 10: Tussentydse finansiële Verslagdoening en Waardedaling (effektief vir die jaar eindigend Junie 2008)
– IfRIC vertolking 11: IfRS 2 Groep- en Tesourie-aandeeltransaksies (effektief vir die jaar eindigend Junie 2008)
Die volgende nuwe standaarde, vertolkings en wysigings aan bestaande standaarde, wat effektief is op 30 Junie 2008, het geen effek op die Groep
se bedrywighede gehad nie, maar het veroorsaak dat daar addisionele openbaarmaking, met spesifieke verwysing na sensitiwiteitsanalise vir
markrisiko- en kapitaalbestuur-openbaarmakings, plaasgevind het:
– IfRS 7: finansiële Instrumente: Openbaarmakings (effektief vir die jaar eindigend Junie 2008)
– IaS 1: Wysigings aan IaS 1 – aanbieding van finansiële State: Kapitaalopenbaarmakings (effektief vir die jaar eindigend Junie 2008)
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 65

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
2 segMentontleDing
2.1 Definisies
Sakesegment
‘n Sakesegment is ‘n herkenbare komponent van ‘n entiteit gemoeid met die lewering van produkte en dienste, waarvan die risiko’s en opbrengste van
dié van ander sakesegmente verskil.
Geografiese segment
‘n Geografiese segment is ‘n herkenbare komponent van ‘n entiteit gemoeid met die lewering van produkte en dienste in ‘n bepaalde ekonomiese
omgewing, waarvan die risiko’s en opbrengste verskil van segmente wat in ander ekonomiese omgewings sake doen.
Segmentinkomste
Segmentinkomste is alle verkoop van goedere wat regstreeks toeskryfbaar is aan die segment en sluit ‘n gesamentlike onderneming se verkope in.
Segmentresultaat
Segmentresultaat is segmentinkomste min segmentuitgawes. Segmentuitgawes is alle kostes wat regstreeks toeskryfbaar is aan ‘n segment se
bedryfsaktiwiteite asook enige gedeelte van ‘n onkoste wat redelikergewys aan die segment geallokeer kan word. Dié allokasie geskied op ‘n lyn-virlyn-grondslag
met inagneming van waarvoor die koste aangegaan is, bv. verkoop van bedryfsvoorraad of werknemersvoordele. Die ongeallokeerde
gedeelte bestaan uit items van ‘n kapitale aard en beleggingsinkomste.
Segmentbates
Segmentbates is die segment se bedryfsbates en is saamgestel uit eiendom, aanleg en toerusting, ontasbare bates, voorraad, rekeninge ontvangbaar,
bates gehou-vir-verkoop en kontant en kontantekwivalente en sluit beleggings, afgeleide finansiële instrumente en uitgestelde- en inkomstebelastingbates
uit.
Segmentlaste
Segmentlaste is die segment se bedryfslaste wat sy krediteure verteenwoordig en sluit items soos voorsienings, skuld, afgeleide finansiële
instrumente, uitgestelde- en inkomstebelasting-aanspreeklikhede en aandeelhouers vir dividende uit.
kapitaaluitgawes
Kapitaaluitgawes bestaan uit toevoegings tot eiendom, aanleg en toerusting en ontasbare bates.
nie-kontantuitgawes
Nie-kontantuitgawes is die totale bedrag van alle beduidende nie-kontantuitgawes, anders as waardevermindering en amortisasie, wat in die
berekening van die segmentresultaat afgetrek is.
2.2 sakesegmentontleding
Die sakesegment is die primêre verslagdoeningformaat op grond van die Groep se bestuurstruktuur.
Die Groep is in twee hoof-sakesegmente georganiseer:
– Supermarkte (insluitend vars produkte en franchisebesigheid)
– Meubels (insluitend versekering)
66 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008

2 segMentontleDing (vervolg)
2.2 sakesegmentontleding (vervolg)
30 Junie 2008
Supermarkte Meubels Gekonsolideer
R’000 R’000 R’000
segMentinkoMste 45 393 380 2 258 168 47 651 548
segMentresultaat
Bedryfswins 2 336 493
Ongeallokeerd (34 516)
2 150 178 151 799 2 301 977
anDer inligting
Bates 12 834 208 1 657 831 14 492 039
Laste 8 692 131 391 295 9 083 426
Kapitaaluitgawes 1 380 528 55 667 1 436 195
Waardevermindering en amortisasie 600 975 25 813 626 788
Nie-kontantuitgawes 2 894 733 3 627
Waardedaling 8 427 — 8 427
30 Junie 2007
Supermarkte Meubels Gekonsolideer
R’000 R’000 R’000
segMentinkoMste 36 810 824 2 139 021 38 949 845
segMentresultaat
Bedryfswins 1 682 352
Ongeallokeerd (68 647)
1 408 866 204 839 1 613 705
anDer inligting
Bates 10 022 537 1 514 124 11 536 661
Laste 7 412 903 213 317 7 626 220
Kapitaaluitgawes 1 230 125 38 484 1 268 609
Waardevermindering en amortisasie 517 886 25 281 543 167
Nie-kontantuitgawes 26 907 353 27 260
Waardedaling 720 — 720
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 67

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig ended 30 June 2008
2 segMentontleDing (vervolg)
2.3 geografiese segmentontleding
Die geografiese segment is die sekondêre verslagdoeningformaat.
Die Groep doen sake in twee hoof-geografiese segmente:
– Suid-afrika
– Nie-RSa-lande
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
3 eienDoM, aanleg en toerusting
— — 3.1 grond teen kosprys 311 394 171 865
68 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
3.2 geboue
Kosprys 1 428 603 1 168 444
Opgelope waardevermindering en waardedalingsverliese 123 353 90 641
— — Drawaarde 1 305 250 1 077 803
Besonderhede van grond en geboue is ter insae by die
Maatskappy se geregistreerde kantoor.
3.3 Masjinerie, toerusting en voertuie*
Kosprys 4 762 507 4 034 530
Opgelope waardevermindering en waardedalingsverliese 2 086 944 1 666 959
— — Drawaarde 2 675 563 2 367 571
* Sluit vliegtuig met ‘n drawaarde van R135 miljoen
(2007: R135 miljoen) in.
30 Junie 2008
Nie-RSa-
Suid-afrika lande Gekonsolideer
R’000 R’000 R’000
segMentinkoMste 41 756 411 5 895 137 47 651 548
anDer inligting
Bates 11 606 039 2 886 000 14 492 039
Kapitaaluitgawes 1 233 003 203 192 1 436 195
30 Junie 2007
Nie-RSa-
Suid-afrika lande Gekonsolideer
R’000 R’000 R’000
segMentinkoMste 34 642 975 4 306 870 38 949 845
anDer inligting
Bates 9 352 855 2 183 806 11 536 661
Kapitaaluitgawes 1 041 554 227 055 1 268 609
3.4 Verbeterings aan gehuurde eiendomme
Kosprys 458 323 413 219
Opgelope waardevermindering en waardedalingsverliese 247 602 226 299
— — Drawaarde 210 721 186 920
— — Totale eiendom, aanleg en toerusting 4 502 928 3 804 159

3 eienDoM, aanleg en toerusting (vervolg)
rekonsiliasie van drawaardes
groeP
Masjinerie, Verbeterings
toerusting en aan gehuurde
R‘000 Grond Geboue voertuie eiendomme Totaal
Drawaarde op 30 Junie 2006 137 076 897 284 2 066 699 147 224 3 248 283
aankope 49 547 258 068 804 686 93 703 1 206 004
Verkrygings van bedrywighede (aantekening 32.5.1) — — 5 000 — 5 000
Herklassifikasie na ontasbare bates (aantekening 9.2) — — (4) — (4)
Oordrag na bates gehou-vir-verkoop (aantekening 4) (10 010) (90 168) — — (100 178)
Verkope — — (27 025) (17 435) (44 460)
Opbrengs op verkope — — (20 386) (17 876) (38 262)
Wins/(verlies) met verkope en skrappings — — (6 639) 441 (6 198)
Waardevermindering — (13 023) (478 120) (36 531) (527 674)
Terugskrywing van waardedaling (aantekening 3.5) — 817 1 529 — 2 346
Waardedaling (aantekening 3.5) — (1 936) (1 121) — (3 057)
Valutaverskille (4 748) 26 761 (4 073) (41) 17 899
Drawaarde op 30 Junie 2007 171 865 1 077 803 2 367 571 186 920 3 804 159
aankope 142 048 251 542 866 897 95 537 1 356 024
Verkrygings van bedrywighede (aantekening 32.5.1) — — 5 000 — 5 000
Herklassifikasie — 734 1 139 (1 873) —
Oordrag na bates gehou-vir-verkoop (aantekening 4) (2 999) (81 023) — — (84 022)
Oordrag vanaf bates gehou-vir-verkoop (aantekening 4) 4 043 9 018 — — 13 061
Verkope (7 159) — (39 521) (30 329) (77 009)
Opbrengs op verkope (7 159) (200) (27 570) (33 090) (68 019)
Wins/(verlies) met verkope en skrappings — 200 (11 951) 2 761 (8 990)
Waardevermindering — (15 852) (541 501) (40 433) (597 786)
Terugskrywing van waardedaling (aantekening 3.5) — 3 942 — — 3 942
Waardedaling (aantekening 3.5) — (5 185) (5 979) (14) (11 178)
Valutaverskille 3 596 64 271 21 957 913 90 737
Drawaarde op 30 Junie 2008 311 394 1 305 250 2 675 563 210 721 4 502 928
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 69

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
70 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
3 eienDoM, aanleg en toerusting
(vervolg)
3.5 waardedaling/terugskrywing van
waardedaling van eiendom, aanleg
en toerusting
Die verhaalbare bedrag van alle eiendom, aanleg en toerusting
is gebaseer op die hoogste van die gebruikswaarde en
billike waarde minus die koste om te verkoop. Die aannames
en ramings gebruik deur bestuur in die bepaling van die
verhaalbare bedrag van bates, waarvoor daar ‘n beduidende
waardedaling of terugskrywing van waardedaling is, word
hieronder beskryf.
In die bepaling van die billike waarde minus koste om
te verkoop van geaffekteerde grond en geboue, word
kontantvloeiprojeksies gebaseer op geprojekteerde netto
markverwante huur vir die volgende beplanningsperiode. ‘n
Voorbelaste markkapitalisasiekoers van 9,0% (2007: 10,5%)
is gebruik in die berekeninge.
Billike waarde minus koste om te verkoop van geaffekteerde
bates, anders as grond en geboue, word op bestuur se
beste ramings, na inagname van onlangse verkoopspryse
van soortgelyke bates in die Groep, gebaseer. Hierdie
verkoopspryse word vir die toestand van die betrokke bates
aangepas.
Die waardedaling in die huidige finansiële jaar is hoofsaaklik
as gevolg van brandskade aan sekere eiendomme in die
Supermarkte-segment van die primêre verslagdoeningsformaat.
Hierdie eiendomme was verseker en voorsiening is
gemaak vir alle relevante versekeringseise ontvangbaar.
Die waardedaling in die vorige finansiële jaar het in die
Supermarkte-segment van die primêre verslagdoeningsformaat
ontstaan as gevolg van ‘n wesenlike afname in die
verwagte toekomstige verkope van sekere maatskappye in
die Groep wat hierdie bates besit, weens die verswakking in
die algemene ekonomiese toestande.
Die terugskrywing van waardedalings in die huidige
finansiële jaar is weens ‘n verbetering in die ekonomiese
omgewing waarin die Groepmaatskappye, waarvan bates
voorheen waardedalings getoon het, sake doen. Die oorspronklike
waardedalingsverlies asook die terugskrywing is
in die inkomstestaat ingesluit as inkomstes/uitgawes van ‘n
kapitale aard.
4 Bates gehou-Vir-VerkooP
— — Drawaarde 107 389 220 139
Die Groep se beleid is om slegs in vaste eiendom te belê
indien geskikte huurruimte nie beskikbaar is nie. Sekere
grond en geboue in die primêre verslagdoeningsegment
is geher klassifiseer as bates gehou-vir-verkoop aangesien
die Groep sy portefeulje vaste eiendomme van tyd tot tyd
heroorweeg in pas met sy beleid. Die Groep soek tans aktief
na kopers vir hierdie eiendomme.
Gedurende die jaar onder oorsig is sekere eiendomme
teruggeklassifiseer as eiendom, aanleg en toerusting. Die
verkoop van hierdie eiendomme is heroorweeg aangesien
dit nie meer ekonomies lewensvatbaar is nie. Hierdie besluit
om te herklassifiseer het geen effek gehad op die Groep se
resultate nie.

MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
4 Bates gehou-Vir-VerkooP (vervolg)
4.1 rekonsiliasie van drawaarde
Drawaarde aan die begin van die jaar 220 139 163 876
Oordrag vanaf eiendom, aanleg en toerusting (aantekening 3) 84 022 100 178
Oordrag na eiendom, aanleg en toerusting (aantekening 3) (13 061) —
Opbrengs op verkope (194 544) (67 791)
Wins met verkope 2 034 23 876
aankope 7 654 —
Terugskrywing van waardedaling (aantekening 4.2) 1 145 —
— — Drawaarde aan die einde van die jaar 107 389 220 139
4.2 terugskryf van waardedaling van bates
gehou-vir-verkoop
Die verhaalbare bedrag van alle bates gehou-vir-verkoop is
gebaseer op die billike waarde minus koste om te verkoop.
Die aannames en ramings deur bestuur gebruik om die verhaalbare
bedrag van bates gehou-vir-verkoop, waarvoor daar
’n wesenlike terugskrywing van waardedaling is, te bepaal,
word hier onder beskryf.
In die bepaling van die billike waarde minus koste om
te verkoop van geaffekteerde grond en geboue, word
kontantvloeiprojeksies gebaseer op geprojekteerde netto
markverwante huur vir die volgende beplanningsperiode. ‘n
Voorbelaste markkapitalisasiekoers van 9,0% is gebruik in
die berekeninge.
Die terugskrywing van waardedaling in die huidige finansiële
jaar het in die Supermarkte-segment van die primêre verslagdoeningsformaat
ontstaan as gevolg van ‘n wesenlike toename
in die relevante markverwante hure. Die oorspronklike
waardedalingskoste, asook die terugskrywing, is ingesluit in
die inkomstestaat as inkomste/uitgawes van ‘n kapitale aard.
5 Beleggings in Filiale
211 490 211 490 Belegging in gewone aandele
1 426 263 1 429 680 Belegging in voorkeuraandele
143 990 222 577 Bedrag verskuldig deur Shoprite Checkers (Edms) Bpk
3 215 3 215 Bedrae verskuldig deur ander filiale
(245 622) (122 811) Voorsiening vir waardedaling van belange in filiale (aantekening 5.1)
1 539 336 1 744 151 — —
Ontleding van totale belange in filiale
1 392 131 1 518 359 Nie-bedryfsbates
147 205 225 792 Bedryfsbates
1 539 336 1 744 151 — —
‘n Gedetailleerde ontleding van die Maatskappy se belegging
in filiale verskyn in aanhangsel a.
Beleggings in voorkeuraandele bestaan uit omskepbare en
aflosbare, beide onder sekere omstandighede, nie-kumulatiewe
voorkeuraandele.
Die bedrag aan die Maatskappy verskuldig deur sy filiaal,
Shoprite Checkers (Edms) Bpk, is onversekerd en is op
aanvraag betaalbaar. ‘n Gedeelte van die bedrag het rente
gedra teen ‘n koers van 8,7% in die vorige finansiële jaar en
die oorblywende saldo is rentevry.
Bedrae verskuldig aan die Maatskappy deur ander filiale is
rentevry, onversekerd en op aanvraag betaalbaar.
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 71

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
72 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
5 Beleggings in Filiale (vervolg)
5.1 Voorsiening vir waardedaling van belange in filiale
Die verhaalbare bedrag van alle beleggings in filiale word aan
die hand van billike waardeberekeninge bepaal. Dié berekeninge
gebruik die billike waarde van die betrokke filiaal se
onderliggende bates en laste om te bepaal of ‘n waardedaling
nodig is. Die billike waarde van die onderliggende bates
is bepaal met verwysing na relevante waardasie metodes.
6 BeskikBaar-Vir-VerkooP-Beleggings
Ongenoteerde aandelebelegging
— — 100 “S”-klas gewone aandele in RMB Global Solutions (Edms) Bpk 37 548 23 738
Hierdie belegging is gedenomineer in ZaR en die billike
waarde is gebaseer op die onderliggende netto batewaarde
van RMB Global Solutions (Edms) Bpk. Dit word hoofsaaklik
verteenwoordig deur korttermyn amerikaanse dollar bankdeposito’s
by finansiële instansies met ‘n Moody’s langtermyn
kredietgradering van aa1.za. Die maksimum blootstelling aan
kredietrisiko op die verslagdoeningsdatum is die drabedrag.
Die direkteurswaardasie van die ongenoteerde belegging is
gelykstaande aan die drawaarde.
7 lenings en ontVangBare BeDrae
Voorkeuraandelebelegging (aantekening 7.1) 39 781 30 818
Bedrae verskuldig deur franchisees (aantekening 7.2) 5 903 18 421
ander 1 840 1 176
— — 47 524 50 415
Ontleding van totale lenings en ontvangbare bedrae
Nie-bedryfsbates 4 056 43 990
Bedryfsbates 43 468 6 425
— — 47 524 50 415
7.1 Voorkeuraandelebelegging 39 781 30 818
6% 13 500 000 aflosbare, onder sekere omstandighede,
omskepbare kumulatiewe voorkeuraandele in Pick & Buy
Bpk (kleinhandelsupermarkgroep – Mauritius) gedenomineer
in Mauritiaanse roepee. Die maksimum blootstelling aan
kredietrisiko op die verslagdoeningsdatum is die drabedrag,
wat ‘n benaderde billike waarde daarstel, geen kollateraal
word as sekuriteit gehou nie. Hierdie voorkeuraandele
is huidiglik aflosbaar en gewaarborg deur Ireland Blyth
(Mauritius) Bpk, ‘n maatskappy gelys op die aandelebeurs
van Mauritius Bpk (SEM).
Die direkteurswaardasie van die voorkeuraandelebelegging is
gelykstaande aan die drawaarde.

MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
7 lenings en ontVangBare
BeDrae (vervolg)
7.2 Bedrae verskuldig deur franchisees
Bruto bedrag 17 372 18 692
Opgelope waardedalingsverliese (11 469) (271)
— — 5 903 18 421
Die geweegde gemiddelde rentekoers op dié bedrae was
12,9% (2007: 11,2%) p.j. en die bedrae is tussen een en vyf
jaar terugbetaalbaar. Die bedrae is hoofsaaklik gedenomineer
in ZaR. Die maksimum blootstelling aan kredietrisiko op die
verslagdoeningsdatum is die drabedrag wat die benaderde
billike waarde daarstel. Balanse is verskuldig binne 30 dae
vanaf rekeningstaatdatum en die ouderdomsanalise van
hierdie bedrae word maandeliks hersien. alle bedrae wat 60
dae of meer uitstaande is, word individueel geëvalueer vir
waardedaling. Die kredietgeskiedenis van alle franchisees
word gekontroleer met ‘n eksterne kredietburo. Notariële- en
vaste eiendomsverbande en bankwaarborge ter waarde van
R27,629,000 (2007: R21,541,000) word gehou as sekuriteit
vir hierdie bedrae.
Rekonsiliasie van opgelope waardedalingsverliese
Saldo soos op 1 Julie 271 575
Voorsiening vir waardedalingverliese vir die jaar 11 294 (213)
Billike waarde aanpassing (96) (92)
— — Saldo soos op 30 Junie 11 469 271
Die voorsiening vir waardedalingsverliese hou verband met
die volgende bedrae verskuldig deur franchisees:
Ontvangbaar binne die volgende jaar 7 964 6 613
Ontvangbaar tussen 1 en 3 jaar 6 265 8 079
Ontvangbaar tussen 3 en 5 jaar 3 143 4 000
— — 17 372 18 691
Bedrae verskuldig deur franchisees hou verband met ‘n wyd
verspreide aantal franchisees wat individueel nie wesenlik
is nie.
Die waardedaling van die individuele bedrae verskuldig
deur franchisees hou verband met franchisees wat hulself
onverwags in moeilike ekonomiese toestande bevind het.
Dit word verwag dat ‘n gedeelte van die ontvangstes verhaal
sal kan word. Rente van R2,873,000 het opgeloop op hierdie
saldo’s gedurende die jaar onder oorsig. Geen rente het op
hierdie saldo’s gedurende die vorige jaar opgeloop nie. alle
agterstallige saldo’s is afgeskryf tot die verhaalbare bedrag.
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 73

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
8 uitgestelDeBelasting-Bates
56 108 Toevallings en voorsienings 242 237 222 145
— — Toelaes op eiendom, aanleg en toerusting (158 911) (178 906)
— — Opgelope vaste-eskalasiebedryfshure 140 734 148 389
— — Toelaes op ontasbare bates (12 762) (12 671)
— — Opgelope aandeelgebaseerdebetalings 23 583 12 897
— — Ongerealiseerde valutaverskille 7 539 6 460
— — Billike waarde-verliese (5 243) (3 427)
— — Belastingverliese 11 437 57 862
56 108 248 614 252 749
Die beweging in die uitgesteldebelasting-bates is soos volg:
112 56 Drawaarde aan die begin van die jaar 252 749 219 626
(56) 52 Inkomstestaatbeweging 9 242 33 363
(56) 54 Toevallings en voorsienings 28 978 33 308
— — Toelaes op eiendom, aanleg en toerusting (24 758) (63 117)
— — Opgelope vaste-eskalasiebedryfshure (3 060) 487
— — Toelaes op ontasbare bates (640) (2 079)
— — Opgelope aandeelgebaseerdebetalings 12 569 10 381
— — Ongerealiseerde valutaverskille (856) 1 209
— — Belastingverliese 6 092 51 610
— (2) Belastingkoersverandering (9 083) 1 564
— — Verantwoord in ekwiteit (4 127) 382
— — Oordrag vanaf uitgesteldebelasting-laste (10 858) (779)
— — Valutaverskille 1 608 157
56 108 Drawaarde aan die einde van die jaar 248 614 252 749
— — Uitgesteldebelasting-bates verhaalbaar na 12 maande (85 525) 9 657
56 108 Uitgesteldebelasting-bates verhaalbaar binne 12 maande 334 139 243 092
56 108 248 614 252 749
74 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
9 ontasBare Bates
Klandisiewaarde (aantekening 9.1) 94 067 95 603
Sagteware (aantekening 9.2) 185 998 140 244
Handelsmerke (aantekening 9.3) 39 760 42 054
— — 319 825 277 901
9.1 klandisiewaarde
Bruto bedrag 125 716 123 040
Opgelope waardedalingsverliese 31 649 27 437
— — Drawaarde 94 067 95 603
Rekonsiliasie van drawaarde
Drawaarde aan die begin van die jaar 95 603 90 603
Verkrygings van bedrywighede/filiaal (aantekening 32.5.1) 800 5 000
Waardedaling (aantekening 9.1.2) (2 336) —
— — Drawaarde aan die einde van die jaar 94 067 95 603
9.1.1 ontleDing Van klanDisiewaarDe Volgens
geograFiese segMent
Suid-afrika 89 067 90 603
Nie-RSa-lande 5 000 5 000
— — 94 067 95 603

MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
9 ontasBare Bates (vervolg)
9.1 klandisiewaarde (vervolg)
9.1.2 waarDeDaling Van klanDisiewaarDe
Klandisiewaarde word toegewys aan die Groep se kontantgenererende
eenhede (KGE’s). Die verhaalbare bedrag van ‘n
KGE word gebaseer op gebruikswaardeberekeninge. Hierdie
berekeninge maak gebruik van kontantvloeivooruitskattings,
gebaseer op vyf jaar finansiële begrotings soos deur bestuur
goedgekeur. Kontantvloeie ná hierdie beplanningsperiodes
word geëkstrapoleer deur ‘n beraamde groeikoers van 6,0%
(2007: 6,0%) p.j. te gebruik. Dit oorskry nie die langtermyn
gemiddelde groeikoers vir die sakesegment waarin die KGE
bedrywig is nie. Die volgende verteenwoordig beduidende
aannames waarop bestuur die kontantvloeivooruitskattings
baseer het.
s u P e r M a r k
BeDrywigheDe
% %
Bedryfsmarge * 6,1 4,8
Groeikoers ** 6,1 6,1
Voorbelaste diskontokoers*** 22,3 17,9
anDer BeDrywigheDe
% %
Bedryfsmarge * 50,7 47,8
Groeikoers ** 6,2 6,1
Voorbelaste diskontokoers*** 21,2 18,3
* Vooruitgeskatte bedryfsmarge, gebaseer op begrotings,
van die betrokke KGE waar klandisiewaarde geallokeer is.
Hierdie koers is nie op die Groep as geheel van toepassing nie.
**Geweegde gemiddelde verkopegroeikoers
*** Voorbelaste diskontokoers toegepas op
kontantvloeivooruitskattings
Hierdie sleutelaanwysers word gebruik vir die ontleding van
elke KGE in die geografiese segment. Bestuur bepaal die
begrote verkopegroeikoerse en bruto winsmarges gebaseer
op historiese resultate en verwagtinge ten opsigte van die
kleinhandelmark in die spesifieke land of area. Die diskontokoerse
gebruik weerspieël die spesifieke risiko’s verbonde
aan die betrokke segmente.
Die waardedalingsverlies in die huidige finansiële jaar het
ontstaan in ‘n KGE in die RSa-segment. Hierdie waardedalingsverlies
was as gevolg van ‘n wesenlike afname in die
verwagte toekomstige verkope weens die verswakking in die
algemene ekonomiese toestande waarin dié KGE handel dryf.
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 75

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
76 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
9 ontasBare Bates (vervolg)
9.2 sagteware
Bruto bedrag 242 267 179 391
Opgelope amortisasie en waardedalingsverliese 56 269 39 147
— — Drawaarde 185 998 140 244
Rekonsiliasie van drawaarde
Drawaarde aan die begin van die jaar 140 244 100 915
aankope 72 517 52 605
Herklassifikasie van geboue, grond en toerusting (aantekening 3) — 4
Verkope (62) (69)
Opbrengs op verkope (2) (8)
Verlies met verkope en skrappings (60) (61)
amortisasie (26 708) (13 199)
Waardedaling — (9)
Valutaverskille 7 (3)
— — Drawaarde aan die einde van die jaar 185 998 140 244
9.3 handelsmerke
Bruto bedrag 168 377 168 377
Opgelope amortisasie 128 617 126 323
— — Drawaarde 39 760 42 054
Rekonsiliasie van drawaarde
Drawaarde aan die begin van die jaar 42 054 44 348
amortisasie (2 294) (2 294)
— — Drawaarde aan die einde van die jaar 39 760 42 054
10 oPgeloPe Vaste-eskalasieBeDryFshure
Bedryfshuurontvangste op reguitlyngrondslag 8 640 2 791
Min: bedryfsbates (ingesluit by handels- en ander
debiteure: aantekening 12) 647 1 660
— — 7 993 1 131
11 VoorraaD
— — Bedryfsvoorraad 4 707 394 3 699 199
12 hanDels- en anDer DeBiteure
afbetalingsverkope
— — Bruto bedrag (aantekening 12.1) 981 246 982 809
— — Opgelope waardedaling (aantekening 12.2) (86 549) (83 566)
— — Onverdiende finansieringsinkomste (28 183) (100 414)
Versekeringskontraktoevallings
— — – Onverdiende premies (aantekening 12.3) (258 432) (227 702)
— — 608 082 571 127
— — Handelsdebiteure (aantekening 12.4) 554 736 450 840
2 871 3 353 ander debiteure (aantekening 12.5) 505 712 482 568
— — Opgelope vaste-eskalasiebedryfshure (aantekening 10) 647 1 660
Bedrae verskuldig deur gesamentlike ondernemings
— — (aantekening 12.6) 20 692 15 711
2 871 3 353 1 689 869 1 521 906

MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
12 hanDels- en anDer DeBiteure (vervolg)
12.1 afbetalingsverkope
Die Groep het verskeie afbetalingsverkoopsooreenkomste vir
huishoudelike meubels en toerusting aangegaan. Die periodes
van hierdie kontrakte wissel tussen een en twee jaar en die geweegde
gemiddelde rentekoers vir hierdie ontvangstes is 26,0%
(2007: 19,5%) p.j. Die bedrae is hoofsaaklik in ZaR gedenomineer.
Die maksimum blootstelling aan kredietrisiko op die verslagdoeningsdatum
is die drabedrag wat benaderend die billike
waarde daarstel. afbetalingsverkope hou verband met ‘n wyd verspreide
klantebasis en eksterne kredietevaluerings word gedoen
om te verseker dat alle afbetalingsverkoopsklante die toepaslike
kredietgeskiedenis het. Meubel-items, ingesluit toebehore en
elektroniese produkte, word gehou as sekuriteit in afbetalingsverkoopsooreenkomste
van R668,488,000 (2007: R23,361,000) wat
gesluit is in terme van die Nasionale Kredietwet nr 34 van 2005.
Geen sekuriteit word gehou vir afbetalingsverkoopsooreenkomste
van R312,758,000 (2007: R959,448,000) wat gesluit is in
terme van die Kredietwet nr 75 van 1980 in Suid-afrika sowel as
verskeie ander kredietwette regdeur Nie-RSa
afbetalingsverkoopsontvangstes
Toekomstige minimum ontvangbare huurbetalings vanuit
nie-kanselleerbare afbetalingsverkoopsooreenkomste
– Binne een jaar 766 752 740 168
– Tussen een en twee jaar 214 494 242 641
— — 981 246 982 809
12.2 opgelope waardedaling
Rekonsiliasie van opgelope waardedaling
Saldo soos op 1 Julie 83 566 79 965
Voorsiening vir waardedalingsverliese vir die jaar 33 276 22 887
Oninbare ontvangbare bedrae afgeskryf gedurende die jaar (36 003) (23 999)
Boeterente opgeloop 5 565 4 289
Valutaverskille 145 424
— — Saldo soos op 30 Junie 86 549 83 566
Die opgelope waardedaling hou verband met die werklike
agterstallige bedrae, individuele terugbetalings wat agterstallig
is en die onderstaande ouderdomsanalise wys vir
watter tydperke hierdie bedrae agterstallig is.
30 dae 18 529 13 780
60 dae 9 944 7 104
90 dae 6 594 4 642
120 dae 4 775 3 264
150 dae 3 588 2 406
180 dae 2 750 1 831
+ 180 dae 10 696 7 489
— — 56 876 40 516
Die opgelope waardedalings word op ‘n kollektiewe grondslag
bereken op grond van die werklike nie-betalingsgeskiedenis
van die Groep se afbetalingsverkoopsontvangstes en is in lyn
met industrienorme. ‘n Voorsiening van R87 miljoen (2007:
R84 miljoen) is bereken op hierdie grondslag met inagname van
die werklike agterstallige bedrae van R57 miljoen (2007: R41
miljoen) en ‘n bedrag van R237 miljoen (2007: R184 miljoen)
wat die maksimum blootstelling verteenwoordig indien alle
debiteure wat ingesluit is by die werklike agterstallige bedrae
aanhou om nie te betaal nie. Dit is bepaal dat ‘n gedeelte van
die ontvangstes na verwagting verhaal sal word. alle bedrae
wat nie in waarde gedaal het nie, presteer goed en het geen
agterstallige paaiemente nie. Hierop gebaseer word die kredietkwaliteit
van hierdie bedrae geag bevredigend te wees.
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 77

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
78 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
12 hanDels- en anDer DeBiteure (vervolg)
12.3 toevallings vir onverdiende premies
‘n Ontleding van die toevallings vir onverdiende premies
is soos volg:
Saldo aan die begin van die jaar 227 702 199 338
Premies gedurende die jaar geskryf (aantekening 21.3) 231 680 214 372
amortisasie in die inkomstestaat erken (aantekening 21.3) (200 950) (186 008)
— — Saldo aan die einde van die jaar 258 432 227 702
12.4 handelsdebiteure
Bruto bedrag 588 567 479 870
Opgelope waardedaling (33 831) (29 030)
— — 554 736 450 840
Handelsdebiteure bestaan hoofsaaklik uit verkoop van
handelsvoorraad aan franchisees en verkoopsassosiasies.
Die bedrae is hoofsaaklik gedenomineer in ZaR. Die maksimum
blootstelling aan kredietrisiko op die verslagdoeningsdatum
is die drabedrag wat benaderend die billike waarde
daarstel. Saldo’s is binne 30 dae betaalbaar vanaf rekeningstaatdatum
en die ouderdomsanalise van hierdie bedrae word
hersien op ‘n maandelikse basis. al die bedrae wat 60 dae of
meer agterstallig is, word individueel getoets vir waardedaling.
franchisees bestaan uit ‘n wyd verspreide klantebasis
en die kredietgeskiedenis van al die franchisees word
geverifieer by ‘n eksterne kredietburo. Notariële en vasteeiendomsverbande
en bankwaarborge met ‘n sigwaarde
van R658,619,000 (2007: R371,935,000) word gehou as
sekuriteit vir hierdie bedrae. Langtermyn-handelsverhoudings
bestaan tussen verkoopsassosiasies; die Groep hersien die
kredietgeskiedenis van hierdie assosiasies gebaseer op sy eie
rekords, asook die informasie vanaf die eksterne kredietburo,
op ‘n sikliese basis. Hierop gebaseer, word die kredietkwaliteit
van hierdie bedrae geag bevredigend te wees.
Rekonsiliasie van opgelope waardedaling
Saldo soos op 1 Julie 29 030 18 209
Voorsiening vir waardedalingverliese vir die jaar 7 702 27 026
Ontvangstes gedurende die jaar as oninbaar afgeskryf (2 028) (14 212)
Valutaverskille 840 (90)
Ongebruikte bedrae teruggeskryf (1 713) (1 903)
— — Saldo soos op 30 Junie 33 831 29 030
Die voorsiening vir waardedaling hou verband met die
handelsdebiteure van R33,831,000 (2007: R29,030,000) wat
ontvangbaar is binne die volgende 12 maande.
Hierdie individuele bedrae hou meestal verband met
franchisees wat hulself onverwags in moeilike ekonomiese
toestande bevind het. Daar is bepaal dat ‘n gedeelte van
die ontvangstes na verwagting verhaal sal word. Rente van
R1,694,000 (2007: R1,196,000) het gedurende die jaar onder
oorsig op hierdie saldo’s opgeloop.
Handelsdebiteure van R33,685,000 (2007: R38,660,000) wat
tussen 30 en 60 dae vanaf rekeningstaatdatum agterstallig is,
is nie aangepas vir waardedaling nie. Hierdie bedrae hou
verband met ‘n aantal debiteure waarvoor daar geen
onlangse geskiedenis van nie-betaling is nie.

MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
12 hanDels- en anDer DeBiteure (vervolg)
2 871 3 353 12.5 ander debiteure 505 712 482 568
ander debiteure bestaan uit ‘n verskeidenheid vooruitbetalings
en operasionele debiteure soos huur- en munisipale
deposito’s en eise vir belasting op toegevoegde waarde. Die
bedrae is hoofsaaklik gedenomineer in ZaR. Die maksimum
blootstelling aan kredietrisiko op die verslagdoeningsdatum
is die drabedrag wat benaderend die billike waarde daarstel.
Die ouderdomsanalise van hierdie bedrae word maandeliks
hersien en geen voorsiening vir waardedaling is gemaak
nie. as die kredietrisiko van enige individuele debiteur
geag wesenlik te wees, sal die kredietgeskiedenis van die
relevante klant geverifieer word by ‘n eksterne kredietburo.
Geen sekuriteit word vir hierdie saldo’s gehou nie.
12.6 Bedrae verskuldig deur gesamentlike
— — ondernemings 20 692 15 711
Hierdie bedrae verskuldig is onversekerd, op aanvraag betaalbaar
en verdien rente teen ‘n gemiddelde van 11,0% (2007:
8,6%) p.j. Die maksimum blootstelling aan kredietrisiko op
die verslagdoeningsdatum is die drabedrag en die Groep hou
geen kollateraal as sekuriteit nie. Die bedrae is gedenomineer
hoofsaaklik in ZaR en is nie aangepas vir waardedaling
nie.
13 aFgeleiDe Finansiële instruMente
Valutatermynkontrakte (aantekening 38.1.1)
— — Bedryfslaste — 682
— — Bedryfsbates 4 741 —
Soos op 30 Junie 2008, het die vereffeningsdatums op oop
valutatermynkontrakte gewissel tussen een en vier (2007:
twee en vier) maande. Die rand-bedrae ontvangbaar en kontraktuele
wisselkoerse van die Groep se uitstaande kontrakte
was as volg:
amerikaanse dollar-rand-ekwivalent (teen gemiddeld R1=$0,1267)
(2007: R1=$0,1377)
Uitvloei 206 637 76 283
Invloei 208 288 74 585
Euro-rand-ekwivalent (teen gemiddeld R1=€0,0827)
(2007: R1=€0,1040)
Uitvloei 9 487 2 778
Invloei 9 821 2 760
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 79

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
80 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
14 aanDelekaPitaal, tesourie-aanDele
en aanDeleaansPoringskeMas
14.1 gewone aandelekapitaal
Gemagtig:
650 000 000 (2007: 650 000 000) gewone aandele
van 113,4 sent elk
Uitgereik:
543 479 460 (2007: 543 479 460) gewone aandele
616 306 616 306 van 113,4 sent elk 616 306 616 306
Tesourie-aandele gehou deur Shoprite Checkers (Edms)
Bpk en Die Shoprite Holdings Bpk aandeleaansporingstrust
word by konsolidasie geëlimineer. Die netto aantal gewone
aandele uitgereik vir die Groep is:
aantal aanDele
Gewone aandelekapitaal uitgereik 543 479 460 543 479 460
Tesourie-aandele (aantekening 14.3) (36 159 569) (36 159 569)
507 319 891 507 319 891
Die onuitgereikte gewone aandelekapitaal is onder die
beheer van die direksie wat dit mag uitreik op terme en
voorwaardes wat hulle goed ag.
al die aandele is volopbetaal.
14.2 uitgestelde aandelekapitaal
Gemagtig:
360 000 000 (2007: 360 000 000) nie-omskepbare, nie-winsdelende,
sonder pariwaarde uitgestelde aandele
Uitgereik:
276 821 666 (2007: 276 821 666) nie-omskepbare,
277 277 nie-winsdelende, sonder pariwaarde uitgestelde aandele 277 277
Die onuitgereikte uitgestelde aandele is nie onder die direkteure
se beheer nie en kan slegs uitgereik word onder vooraf
bepaalde omstandighede soos uiteengesit in die Statute van
Shoprite Holdings Bpk.
al die aandele is volopbetaal en dra dieselfde stemregte
as die gewone aandele.
616 583 616 583 616 583 616 583
14.3 tesourie-aandele
36 159 569 (2007: 36 159 569) gewone
— — aandele van 113,4 sent elk (277 538) (277 538)
Rekonsiliasie van beweging in die aantal tesourie-aandele
van die Groep:
aantal aanDele
Saldo aan die begin van die jaar
Beweging in aandele gehou deur Die Shoprite Holdings
Bpk aandeleaansporingstrust
36 159 569 36 134 569
aandele teruggekoop vanaf deelnemers — 25 000
Saldo aan die einde van die jaar 36 159 569 36 159 569

MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
14 aanDelekaPitaal, tesourie-aanDele
en aanDeleaansPoringskeMas (vervolg)
14.4 aandeleaansporingskemas
Ingevolge die bepalings van Die Shoprite
Holdings Bpk aandeleaansporingstrust het die trustees die
reg om aandele aan te koop en toe te ken, wat in totaal nie
meer as 20% van die Maatskappy se uitgereikte gewone
aandelekapitaal mag wees nie.
14.4.1 aanDeleaankooPskeMa
Beweging in die aantal gewone aandele deur
Die Shoprite Holdings Bpk aandeleaansporingstrust
gehou ingevolge die aandeleaankoopskema was soos volg:
aantal aanDele
Saldo aan die begin van die jaar 506 036 1 663 536
aandele vrygestel aan deelnemers — (1 157 500)
Saldo aan die einde van die jaar 506 036 506 036
Beweging in die aantal gewone aandele toegeval aan
kwalifiserende deelnemers gedurende die jaar was soos volg:
Saldo aan die begin van die jaar — 1 182 500
aandele vrygestel aan deelnemers — (1 157 500)
aandele teruggekoop vanaf deelnemers* — (25 000)
Saldo aan die einde van die jaar — —
* aandele word teruggekoop as ‘n deelnemer bedank.
R’000 R’000
Billike waarde van tesourie-aandele gehou deur
Die Shoprite Holdings Bpk aandeleaansporingstrust 19 533 16 522
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 81

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
82 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
14 aanDelekaPitaal, tesourie-aanDele
en aanDeleaansPoringskeMas (vervolg)
14.4 aandeleaansporingskemas (vervolg)
14.4.2 aanDeleoPsieskeMa
Beweging in die aantal aandeleopsies gehou deur
kwalifiserende deelnemers was soos volg:
aantal aanDele
Saldo aan die begin van die jaar 24 531 250 28 800 000
Opsies uitgeoefen (81 250) —
Opsies verbeur* — (387 500)
Opsies kontantvereffen** (3 125 000) (3 881 250)
Saldo aan die einde van die jaar 21 325 000 24 531 250
* Opsies word verbeur as die opsiehouer voor die vestigingsdatum
van die opsies bedank.
** Gedurende die jaar onder oorsig het die houers van
3,206,250 opsies (2007: 3,881,250), uit ‘n moontlike totaal
van 5,368,750 (2007: 4,668,750), wat hul opsies kon uitoefen
vanaf 20 tot 24 Desember 2007 en 20 tot 24 Desember
2006 (2007: 20 tot 24 Desember 2006), ingestem
om kontant as vereffening van hierdie opsies te ontvang.
Die billike waarde van die gekanselleerde en vereffende
opsies was erken as ‘n vermindering van ekwiteit, netto
van verwante belasting (verwys na staat van veranderings
in ekwiteit). alle onbetaalde uitoefenbare regte van opsiehouers
wat kontantvereffening aanvaar het, is ingesluit in
opgelope kontantvereffende aandeelgebaseerdebetalings
(verwys aantekening 20).
Opsies uitstaande op 30 Junie 2008 sal op die volgende
datums, of onmiddellik in die geval van ‘n afgestorwe boedel,
onvoorwaardelik word:
Gemiddelde
opsieprys
Nou uitoefenbaar R 6.51 10 000 000 10 000 000
Nou uitoefenbaar R 6.22 2 162 500 787 500
20 – 24 Desember 2007 R 6.22 — 4 581 250
20 – 24 Desember 2008 R 6.22 9 162 500 9 162 500
21 325 000 24 531 250

14 aanDelekaPitaal, tesourie-aanDele en aanDeleaansPoringskeMas (vervolg)
14.4 aandeleaansporingskemas (vervolg)
14.4.3 aanDeleoPsies Deur uitVoerenDe Direkteure gehou ingeVolge Die aanDeleoPsieskeMa
Voorsiening/
aantal aantal aantal betaling vir
Datum Werklike opsies op opsies kontant opsies op Beskikbaar kontant-
Direkteur toegestaan opsieprys 1 Julie 2007 vereffen 30 Junie 2008 vir opname vereffening
JW Basson 22 aug 2002 R 6.51 10 000 000 10 000 000 Nou
10 000 000 — 10 000 000 —
CG Goosen 24 Des 2001 R 6.19 112 500 (112 500) — 4 049 438
24 Des 2001 R 6.19 112 500 112 500 Nou
24 Des 2001 R 6.19 225 000 225 000 24 Des 2008
450 000 (112 500) 337 500 4 049 438
B Harisunker 21 Des 2001 R 6.22 93 750 (93 750) — 3 020 909
21 Des 2001 R 6.22 93 750 93 750 Nou
21 Des 2001 R 6.22 187 500 187 500 21 Des 2008
375 000 (93 750) 281 250 3 020 909
aE Karp 21 Des 2001 R 6.22 162 500 (162 500) — 5 792 313
21 Des 2001 R 6.22 162 500 162 500 21 Des 2008
325 000 (162 500) 162 500 5 792 313
EL Nel 24 Des 2001 R 6.19 162 500 162 500 Nou
24 Des 2001 R 6.19 162 500 162 500 24 Des 2008
325 000 — 325 000 —
aN van Zyl 21 Des 2001 R 6.22 75 000 (75 000) — 2 616 375
21 Des 2001 R 6.22 150 000 150 000 21 Des 2008
225 000 (75 000) 150 000 2 616 375
BR Weyers 21 Des 2001 R 6.22 75 000 (75 000) — 2 840 625
21 Des 2001 R 6.22 150 000 150 000 21 Des 2008
225 000 (75 000) 150 000 2 840 625
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 83

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
84 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
14 aanDelekaPitaal, tesourie-aanDele
en aanDeleaansPoringskeMas (vervolg)
14.4 aandeleaansporingskemas (vervolg)
14.4.4 kontantVereFFenDe aanDeelgeBaseerDeBetalings
Die Groep het kontantvereffende aandeelgebaseerdebetalings
aan direkteure en bestuur toegestaan. Die reg op
kontantvereffende aandeelgebaseerdebetalings maak
deelnemers daarop geregtig om kontantbetalings te ontvang
wat gegrond is op die verskil tussen die aandeelprys op die
datum waarop van die regte gebruik gemaak word en die
trefprys wat betrekking het op die aandeelprys op die datum
van die vergunning. Die aantal aandele waarop hierdie regte
gegrond is, asook die trefpryse en die uitoefenings- en
vervaldatums, word hieronder uiteengesit. Soos op 30 Junie
2008, is aanspreeklikheid vir R85,185,495 (2007:
R44,472,679) ten opsigte van hierdie kontantvereffende
aandeelgebaseerdebetalingslas erken en by krediteure
ingesluit.
Verwys na aantekening 24 vir die werknemersvoordeleuitgawe
in die inkomstestaat erken.
Gemiddelde trefprys aantal aanDele waaroP
per aandeel
Beweging in regte tot kontantvereffende
aandeelgebaseerdebetalings
regte gegronD is
Saldo aan die begin van die jaar
Uitgereik gedurende die jaar as vervanging
R 6,50/R 6,22 2 018 750 1 000 000
vir aandeleopsies gehou (aantekening 14.4.2) R 6,22 3 125 000 3 881 250
Uitgeoefen gedurende die jaar R 6,22 (3 650 000) (2 862 500)
Uitgereik op 29 aug 2007 R 31,31 11 875 000 —
Saldo aan die einde van die jaar 13 368 750 2 018 750
Regte tot kontantvereffende
aandeelgebaseerdebetalings op 30 Junie 2008
is onvoorwaardelik op die volgende datums, of
onmiddellik in die geval van ‘n afgestorwe boedel:
Nou uitoefenbaar R 6,22 493 750 1 018 750
CH Wiese: verwys onder R 6,50 1 000 000 1 000 000
29 aug 2010 R 31,31 3 958 333 —
29 aug 2011 R 31,31 3 958 333 —
29 aug 2012 R 31,31 3 958 334 —
13 368 750 2 018 750

14 aanDelekaPitaal, tesourie-aanDele en aanDeleaansPoringskeMas (vervolg)
14.4 aandeleaansporingskemas (vervolg)
14.4.4 kontantVereFFenDe aanDeelgeBaseerDeBetalings
kontantvereffende aandeelgebaseerdebetalings uitgereik aan direkteure
aantal aandele Gemiddelde
waarop regte trefprys
Direkteur Vervaldatum Uitoefeningsdatum gebaseer is per aandeel
CH Wiese* 5 Sept 2012 Enige tyd gegewe dat betalings slegs gemaak sal
word na: 5 Sept 2007 ten opsigte van die eerste
25%; 5 Sept 2008 ten opsigte van die tweede 25%;
Sept 2009 ten opsigte van die oorblywende 50%
van die regte toegeken
1 000 000 R 6,50
CG Goosen** 24 Des 2011 Uitgeoefen op 5 Des 2007 112 500 R 6,19
CG Goosen 29 aug 2010 29 aug 2010 316 667 R 31,31
CG Goosen 29 aug 2011 29 aug 2011 316 667 R 31,31
CG Goosen 29 aug 2012 29 aug 2012 316 666 R 31,31
B Harisunker** 21 Des 2011 Tans uitoefenbaar 93 750 R 6,22
B Harisunker 29 aug 2010 29 aug 2010 116 667 R 31,31
B Harisunker 29 aug 2011 29 aug 2011 116 667 R 31,31
B Harisunker 29 aug 2012 29 aug 2012 116 666 R 31,31
aE Karp** 21 Des 2011 Uitgeoefen op 5 Nov 2007 81 250 R 6,22
aE Karp** 21 Des 2011 Uitgeoefen op 21 apr 2008 81 250 R 6,22
EL Nel 29 aug 2010 29 aug 2010 133 333 R 31,31
EL Nel 29 aug 2011 29 aug 2011 133 333 R 31,31
EL Nel 29 aug 2012 29 aug 2012 133 334 R 31,31
aN van Zyl** 21 Des 2011 Uitgeoefen op 7 Jun 2007 75 000 R 6,22
aN van Zyl** 21 Des 2011 Uitgeoefen op 20 Des 2007 75 000 R 6,22
BR Weyers** 21 Des 2011 Uitgeoefen op 2 apr 2008 75 000 R 6,22
BR Weyers** 21 Des 2011 Uitgeoefen op 29 apr 2008 75 000 R 6,22
BR Weyers 29 aug 2010 29 aug 2010 100 000 R 31,31
BR Weyers 29 aug 2011 29 aug 2011 100 000 R 31,31
BR Weyers 29 aug 2012 29 aug 2012 100 000 R 31,31
* Die reg tot kontantvereffende aandeelgebaseerdebetalings is toegestaan via ‘n bestuursmaatskappy.
** Uitgereik gedurende die jaar as vervanging vir aandeleopsies gehou. Verwys na aantekening 14.4.2.
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
15 reserwes
1 216 124 1 412 906 Behoue verdienste 3 630 302 2 707 540
16 505 16 505 ander reserwes (aantekening 15.1) 496 237 299 524
1 232 629 1 429 411 4 126 539 3 007 064
15.1 ander reserwes
Reserwes met omskepping van sonder-pariwaarde-
209 209 na pariwaarde-aandele 209 209
1 943 1 943 Kapitaalaflossingsreserwe 1 943 1 943
14 353 14 353 aandeelgebaseerdebetalingsreserwe 14 353 14 353
— — Valuta-omrekeningsreserwe 424 358 241 371
— — Gebeurlikheidsreserwe 23 168 21 437
— — Billike waarde-reserwe 32 206 20 211
16 505 16 505 496 237 299 524
Soos uiteengesit in die Statute van die Maatskappy, het die
direkteure die diskresie om, na hul goeddunke, bedrae uit die
Maatskappy se winste na nie-verdeelbare reserwes oor te plaas.
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 85

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
15 reserwes (vervolg)
15.1 ander reserwes (vervolg)
rekonsiliasie van drawaardes van ander reserwes
aandeelgebaseerde-
Valuta- Gebeur- Billike
betalings- omrekenings- likheids- waarde-
R’000 reserwe reserwe reserwe reserwe ander
Saldo op 30 Junie 2006 14 353 220 805 18 485 22 460 2 152
Valuta-omrekeningsverskille 20 566
Oordrag vanaf verdeelbare reserwes 2 952
Netto billike waarde-winste op beskikbaar-vir-verkoop-
beleggings, netto van belasting 31 210
Realisasie van wins met verkoop van genoteerde belegging (33 459)
Saldo op 30 Junie 2007 14 353 241 371 21 437 20 211 2 152
Valuta-omrekeningsverskille 182 987
Oordrag vanaf verdeelbare reserwes 1 731
Netto billike waarde-winste op
beskikbaar-vir-verkoop-beleggings, netto van belasting 11 995
Saldo op 30 Junie 2008 14 353 424 358 23 168 32 206 2 152
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
16 skulD
Bestaan uit:
2 450 2 450 Shoprite Holdings Bpk voorkeuraandelekapitaal (aantekening 16.2) 2 450 2 450
— — Shoprite International Bpk voorkeuraandelekapitaal (aantekening 16.3) 175 48
— — Eerste Nasionale Bank van Namibië Bpk (aantekening 16.4) 20,274 —
2 450 2 450 22 899 2 498
86 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
16.1 ontleding van totale skuld
Nie-bedryfslaste 12 762 2 498
Bedryfslaste 10 137 —
— — 22 899 2 498
16.2 shoprite holdings Bpk voorkeuraandelekapitaal
Gemagtig:
175 000 (2007: 175 000) 6% nie-omskepbare
kumulatiewe voorkeuraandele van R2 elk
325 000 (2007: 325 000) 5% nie-omskepbare kumulatiewe
voorkeuraandele van R2 elk
225 000 (2007: 225 000) tweede 5% nie-omskepbare
kumulatiewe voorkeuraandele van R2 elk
1 000 000 (2007: 1 000 000) derde 5% nie-omskepbare
kumulatiewe voorkeuraandele van R2 elk
Uitgereik:
175 000 (2007: 175 000) 6% nie-omskepbare kumulatiewe
350 350 voorkeuraandele van R2 elk 350 350
325 000 (2007: 325 000) 5% nie-omskepbare kumulatiewe
650 650 voorkeuraandele van R2 elk 650 650
225 000 (2007: 225 000) tweede 5% nie-omskepbare
450 450 kumulatiewe voorkeuraandele van R2 elk 450 450
500 000 (2007: 500 000) derde 5% nie-omskepbare
1 000 1 000 kumulatiewe voorkeuraandele van R2 elk 1 000 1 000
2 450 2 450 2 450 2 450

MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
16 skulD (vervolg)
16.3 shoprite international Bpk voorkeuraandelekapitaal
20 (2007: 19) “Malawi”, aflosbaar onder sekere omstandighede,
voorkeuraandele van $1,82 elk (aantekening 16.3.1) 1 480 1 254
2 (2007: Nul) “angola”, aflosbaar onder sekere omstandighede,
voorkeuraandele van $1,82 elk (aantekening 16.3.1) 148 —
Opgelope erkende verliese (1 453) (1 206)
— — 175 48
16.3.1 Voorkeurdividende op hierdie aandele is onderworpe aan
en gebaseer op die Hungry Lion-divisie se winste, onderskeidelik
in Malawi en angola gegenereer, in die betrokke
handeldrywende filiale van die Groep. Die “angola” en
addisionele “Malawi” voorkeuraandele is gedurende die jaar
onder oorsig uitgereik. Verwys na aantekening 32.6.
16.4 eerste nasionale Bank van namibië Bpk
Hierdie lening is onverseker, betaalbaar binne die volgende
24 maande in gelyke paaiemente en dra rente teen ‘n
— — gemiddelde van 12,9% p.j. 20 274 —
17 uitgestelDeBelasting-laste
Toelaes op eiendom, aanleg en toerusting 60 702 13 411
Opgelope vaste-eskalasiebedryfshure 580 (466)
Toelaes op ontasbare bates — 109
Belastingverliese (42 245) (1 612)
Ongerealiseerde valutaverskille 1 445 —
Toevallings en voorsienings (4 241) (2 639)
— — 16 241 8 803
Die beweging in die uitgesteldebelasting-laste is soos volg:
Drawaarde aan die begin van die jaar 8 803 7 400
Inkomstestaatbeweging 18 704 2 182
Toelaes op eiendom, aanleg en toerusting 5 138 3 962
Opgelope vaste-eskalasiebedryfshure 2 383 (63)
Toelaes op ontasbare bates 4 109
Toevallings en voorsienings (442) (614)
Ongerealiseerde valutaverskille 1 402 —
Belastingkoersverandering (78) —
Belastingverliese 10 297 (1 212)
Verantwoord in ekwiteit (1 068) —
Oordrag na uitgesteldebelasting-bates (10 858) (779)
Valutaverskille 660 —
— — Drawaarde aan die einde van die jaar 16 241 8 803
Uitgesteldebelasting-laste verhaalbaar na 12 maande 14 438 11 311
Uitgesteldebelasting-laste verhaalbaar binne 12 maande 1 803 (2 508)
— — 16 241 8 803
18 Voorsienings
Voorsiening vir na-aftrede mediese voordele (aantekening 36.2) 181 099 179 811
Voorsiening vir beswarende huurkontrakte 16 757 28 780
Voorsiening vir uitstaande eise 2 325 1 902
Voorsiening vir langtermyn-werknemersvoordele 88 404 57 168
Voorsiening vir herinstellingskoste 140 697 67 256
— — 429 282 334 917
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 87

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
18 Voorsienings (vervolg)
18.1 rekonsiliasie van drawaardes
Na-
aftrede Beswarende Langtermynmediese
huur- Uitstaande werknemers- Herinstellings-
R’000 voordele kontrakte eise voordele koste Totaal
Saldo op 30 Junie 2006 183 859 33 273 9 242 52 448 24 743 303 565
addisionele voorsienings — 8 136 — 7 527 55 476 71 139
Ongebruikte bedrae teruggeskryf (8 120) — (7 340) (61) (277) (15 798)
Gedurende die jaar benut (9 366) (14 194) — (4 142) (12 686) (40 388)
aanwas van diskonto 13 438 1 565 — 2 378 — 17 381
Valutaverskille — — — (982) — (982)
Saldo op 30 Junie 2007 179 811 28 780 1 902 57 168 67 256 334 917
addisionele voorsienings 1 763 10 901 423 25 552 87 275 125 914
Ongebruikte bedrae teruggeskryf (4 563) (11 775) — (206) (4 901) (21 445)
Gedurende die jaar benut (9 491) (12 164) — (4 819) (8 933) (35 407)
aanwas van diskonto 13 579 1 015 — 2 374 — 16 968
Valutaverskille — — — 8 335 — 8 335
Saldo op 30 Junie 2008 181 099 16 757 2 325 88 404 140 697 429 282
Diskontokoerse gebruik
2007 7.8% 14.0% NVT 7.8% 14.0%
2008 10.5% 15.0% NVT 10.5% 15.0%
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
88 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
18.2 ontleding van totale voorsienings
Nie-bedryfslaste 316 600 264 185
Bedryfslaste 112 682 70 732
— — 429 282 334 917
19 oPgeloPe Vaste-eskalasieBeDryFshure
Bedryfshuurbetalings op reguitlyngrondslag 505 475 517 490
Min: bedryfslaste (ingesluit in handels- en ander
krediteure: aantekening 20) 65 713 68 788
— — 439 762 448 702
20 hanDels- en anDer kreDiteure
— — Handelskrediteure 6 255 634 4 995 033
3 504 594 ander krediteure en toevallings 2 267 811 2 041 968
Bedrae verskuldig aan gesamentlike ondernemings
— — (aantekening 20.2) 4 196 2 732
— — Opgelope vaste-eskalasiebedryfshure (aantekening 19) 65 713 68 788
— — Opgelope kontantvereffende aandeelgebaseerdebetalings 85 185 44 473
3 504 594 8 678 539 7 152 994
20.1 ontleding van handels- en ander krediteure
Nie-bedryfslaste 55 666 —
Bedryfslaste 8 622 873 7 152 994
— — 8 678 539 7 152 994
— — 20.2 Bedrae verskuldig aan gesamentlike ondernemings 4 196 2 732
Hierdie lenings is onversekerd, op aanvraag betaalbaar en
dra rente teen ‘n gemiddelde van 3,1% p.j. (2007: 2,1% p.j.)

MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
21 anDer BeDryFsinkoMste
— — finansieringsinkomste verdien 170 648 162 951
174 209 705 137 Beleggingsinkomste (aantekening 21.1) 27 760 7 712
— — franchisefooie ontvang 28 989 24 055
— — Bedryfshuurinkomste (aantekening 21.2) 197 035 175 112
— — Kommissie ontvang 210 305 169 074
— — Premies verdien (aantekening 21.3) 200 950 186 008
— 293 ander inkomste 147 083 73 542
174 209 705 430 982 770 798 454
21.1 Beleggingsinkomste
Rente ontvang vanaf deelnemers van Die Shoprite
— — Holdings Bpk aandeleaansporingstrust — 729
— — Rente ontvang vanaf gesamentlike ondernemings 3 161 1 032
3 320 31 Rente ontvang – ander 18 255 2 129
170 856 705 059 Dividende – filiale — —
33 47 – ongenoteerde beleggings 6 344 1 787
— — – genoteerde belegging — 2 035
174 209 705 137 27 760 7 712
21.2 Bedryfshuurinkomste
Die Groep het verskeie bedryfshuurooreenkomste, as die
verhuurder van die eiendom, gesluit.
Huurkontrakte vir eiendomme strek oor periodes van tussen
een en ses jaar. Huur bestaan hoofsaaklik uit minimum
maandelikse huurbetalings. Huureskalasies wissel, maar die
gemiddelde toename is 8,1% (2007: 7,9%) p.j.
21.3 Premies verdien
Premies geskryf 231 680 214 372
Verandering in toevalling vir onverdiende premies (30 730) (28 364)
— — 200 950 186 008
22 waarDeVerMinDering en aMortisasie
Eiendom, aanleg en toerusting 597 786 527 674
Ontasbare bates 29 002 15 493
626 788 543 167
aangetoon as koste van verkope (29 947) (25 770)
— — 596 841 517 397
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 89

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
90 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
23 BeDryFshure
Die Groep het verskeie bedryfshuurooreenkomste vir
eiendom, aanleg en toerusting gesluit. Huurkontrakte vir
eiendomme strek oor periodes van tussen drie en 15 jaar
(2007: drie en 20 jaar) met hernuwingsopsies vir ‘n verdere
drie tot 20 jaar. Die huur bestaan uit minimum maandelikse
betalings en voorwaardelike betalings gebaseer op omsetvlakke.
Die omsethuur, waar van toepassing, is gemiddeld
1,9% (2007: 1,8%) van omset. Huureskalasies wissel, maar
die gemiddelde toename is 7,0% (2007: 7,1%) p.j.
Bedryfshuurbetalings – eiendom 1 099 796 975 453
Bedryfshuurbetalings – toerusting 50 744 44 903
1 150 540 1 020 356
aangetoon as koste van verkope (28 018) (22 621)
— — 1 122 522 997 735
Samestelling:
Minimum huurbetalings 993 138 886 658
Voorwaardelike huurbetalings 157 402 133 698
— — 1 150 540 1 020 356
24 werkneMersVoorDele
Salarisse en lone 3 540 069 3 041 693
Kontantvereffende aandeelgebaseerdebetalings
(aantekening 24.1 en 14.4.4) 59 835 17 892
Na-aftrede mediese voordele (aantekening 36.2) 10 779 5 318
aftreevoordeelbydraes (aantekening 36.1) 193 528 169 345
3 804 211 3 234 248
aangetoon as koste van verkope (148 233) (133 621)
— — 3 655 978 3 100 627
24.1 aandelewaardevermeerderingsregte toegeken
Gedurende die jaar onder oorsig het die Groep sekere
aandele waardevermeerderingsregte aan senior bestuur
toegeken. Die billike waarde van hierdie kontantvereffende
aandeelgebaseerdebetalings sal oor die verstigingsperiode
in die inkomstestaat as ‘n uitgawe erken word en is bereken
deur gebruik te maak van ‘n binominaleopsieprysingsmodel.
Die verwagte volatiliteit gebruik in die opsieprysingsmodel
is vasgestel met verwysing na die SafEX MtM en ander
indekse na oorweging van historiese data. Die ruilingskurwedata
vanaf die interbankmark is gebruik om die opbrengskurwe
te bepaal. Die billike waarde is bepaal as R16,63 per
opsie. Die insette vir die model was soos volg:
Totale aantal aandelewaardever-
meerderingsregte 11,875,000
Toekenningsdatum 29 aug 2007
Vestigingsdatums (in gelyke derdes) 29 aug 2010;
29 aug 2011;
29 aug 2012
Sigkoers per aandeel op toekenningsdatum R31,31
Verbeuringskoers 0,0%
Verwagte volatiliteit 36,5%
Verwagte dividendopbrengs 2,8% tot 2,9%
Verwagte risikovrye koers 11,9% tot 12,4%

MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
24 werkneMersVoorDele (vervolg)
24.2 staatsvergunnings en -toelaes
Die Groep het gedurende die oorsigjaar sekere staatsvergunnings
en -toelaes ontvang.
24.2.1 leerlingooreenkoMs-toelaes
Die Suid-afrikaanse Inkomstediens het ‘n belastingaftrekking
aan die Groep toegestaan ten opsigte van sekere leerlingooreenkomste
met werknemers wat kragtens die Wet op
Vaardigheidsontwikkeling, nr 97 van 1998, geregistreer is.
Hierdie toelaes het ‘n belastingbesparing van R5,333,772
(2007: R354,766) teweeg gebring.
24.2.2 sektorale onDerwys- en oPleiDings-
owerheiD (soog) -toelaes
Kragtens die SOOG-toelae in Suid-afrika kan die Groep
vaardigheidsontwikkelingsheffings verhaal in die verhouding
wat die Groep opleiding, soos deur SOOG voorgeskryf, aan
sy werknemers verskaf. Dit het die heffings gedurende die
oorsigjaar met R13,857,371 (2007: R16,341,671) verminder.
Hierdie aftrekking is belasbaar teen 28% (2007: 29%).
25 BeDryFswins
Bepaal na inagneming van:
40 47 Ouditeursvergoeding 18 551 19 867
40 47 Ouditgelde – vir huidige jaar 14 123 12 410
— — – ondervoorsien in die vorige jaar 539 1 405
— — Gelde vir ander gerusstellingsdienste 385 1 034
— — Gelde vir belastingdienste 1 502 1 692
— — Gelde vir sekretariële dienste 10 10
— — Gelde vir inligtingstegnologie-konsultasiedienste 3 529
— — Gelde vir rekeningkundige dienste 505 330
— — Gelde vir ander konsultasiedienste 1 484 2 457
17 903 (2 485) Vergoeding vir eksterne dienste 94 104 97 010
— — administratief 22 775 17 190
12 051 (3 538) Tegnies 69 534 72 261
5 852 1 053 Sekretarieel 1 795 7 559
— — Billike waarde-(verliese)/winste op finansiële instrumente 5 612 (20 620)
— — – valutatermynkontrakte 5 423 (21 001)
— — – lenings en ontvangbare bedrae 96 92
— — – voorkeuraandele 93 289
— — Polishouerseise en -voordele betaal 16 337 10 599
— — – eise betaal 15 914 17 939
— — – beweging in opgelope onbetaalde eise (aantekening 18.1) 423 (7 340)
26 DirekteursVergoeDing
35 539 57 208 Uitvoerende direkteure
658 658 Nie-uitvoerende direkteure
36 197 57 866
(35 539) (57 208) Min: betaal deur filiale
658 658
Vir meer inligting oor ekwiteits- en kontantvereffende
aandeelgebaseerde betalings uitgereik aan direkteure,
verwys na aantekening 14.4.
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 91

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
26 DirekteursVergoeDing (vervolg)
2008 2007
aftree- aftreeaandele-
en aandele- en
Ver- Prestasie- opsies mediese ander Ver- Prestasie opsies mediese ander
R‘000 goeding bonus uitgevoer voordele voordele Totaal goeding bonus uitgevoer voordele voordele Totaal
Uitvoerende direkteure
JW Basson 13 158 — — 3 162 320 16 640 9 929 — — 2 381 328 12 638
CG Goosen 2 215 2 704 4 049 578 155 9 701 2 103 1 910 — 545 161 4 719
B Harisunker 1 420 1 241 — 443 207 3 311 1 343 926 — 423 112 2 804
aE Karp 2 053 2 250 5 792 427 295 10 817 1 928 2 760 — 402 202 5 292
EL Nel 1 449 1 531 — 257 138 3 375 1 368 1 459 — 244 115 3 186
aN van Zyl 979 1 268 2 616 352 113 5 328 927 1 103 1 975 324 114 4 443
BR Weyers 1 062 1 268 5 307 272 127 8 036 940 1 139 — 254 124 2 457
22 336 10 262 17 764 5 491 1 355 57 208 18 538 9 297 1 975 4 573 1 156 35 539
2008 2007
fooie Totaal fooie Totaal
Nie-uitvoerende direkteure
TRP Hlongwane 70 70 70 70
Ja Louw 70 70 70 70
Jf Malherbe 70 70 70 70
JG Rademeyer 175 175 175 175
CH Wiese* 150 150 150 150
JJ fouché* 123 123 123 123
658 658 658 658
*Hierdie nie-uitvoerende direkteure is werknemers van Chaircorp (Edms) Bpk, ‘n bestuursmaatskappy wat adviesdienste aan Shoprite Holdings Bpk verskaf in ruil vir ‘n jaarlikse fooi.
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
27 inkoMstes Van ‘n kaPitale aarD
— — Wins met verkoop van eiendom (aantekening 3) 200 —
— — Wins met verkoop van bates gehou-vir-verkoop (aantekening 4) 2 034 23 876
Verlies met verkoop en skrapping van eiendom, aanleg en
— — toerusting en ontasbare bates (aantekening 3 & 9) (9 250) (6 259)
Terugskrywing van waardedaling/(waardedaling)
14 388 122 811 van belegging in filiale (aantekening 5) — —
— — Versekeringseise ontvang 21 689 14 053
Waardedaling van eiendom, aanleg en toerusting en
— — bates gehou-vir-verkoop (aantekening 3 & 4) (6 091) (720)
(9 483) — afskryf van lening met filiaal — —
— — Verlies met kansellering van huurkontrak — (3 060)
— — Waardedaling van klandisiewaarde (aantekening 9.1) (2 336) —
260 — Verjaring van kapitale bedrae verskuldig — 434
— — Wins/(verlies) met ander beleggingsaktiwiteite 510 (848)
Realisasie van wins in billike waarde-reserwe met
— — die verkoop van genoteerde belegging — 33 459
5 165 122 811 6 756 60 935
28 Finansieringskoste
— 161 Rente betaal 57 906 81 733
— — Rente betaal aan gesamentlike ondernemings 102 146
— — aanwas van diskonto op voorsienings (aantekening 18.1) 1 015 1 565
126 126 Voorkeurdividende 126 126
21 21 6% nie-omskepbare kumulatiewe voorkeuraandele 21 21
32 32 5% nie-omskepbare kumulatiewe voorkeuraandele 32 32
23 23 Tweede 5% nie-omskepbare kumulatiewe voorkeuraandele 23 23
50 50 Derde 5% nie-omskepbare kumulatiewe voorkeuraandele 50 50
126 287 59 149 83 570
92 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008

MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
29 Belasting
29.1 klassifikasie
68 396 73 008 Suid-afrikaanse normale belasting 759 523 569 789
— — Buitelandse belasting 116 047 52 797
68 396 73 008 875 570 622 586
29.2 samestelling:
15 837 18 973 Huidige belasting 802 650 552 193
— (445) Vorigejaar-belasting 1 602 43 314
— — Terughoubelasting 6 715 1 648
52 503 54 532 Sekondêre belasting op maatskappye 55 141 56 612
68 340 73 060 866 108 653 767
56 (52) Uitgestelde belasting 9 462 (31 181)
68 396 73 008 875 570 622 586
29.3 rekonsiliasie van belasting
60 416 53 125 Suid-afrikaanse normale belasting teen 28% (2007: 29%) 689 153 495 353
7 980 19 883 Netto aanpassings 186 417 127 233
37 37 Voorkeurdividende 37 37
(49 558) (13) Dividendinkomste (1 265) (1 480)
— 2 Belastingkoersverandering 9 161 —
4 998 (34 174) ander vrygestelde inkomste en nie-aftrekbare uitgawes 28 678 8 489
— (56) Uitgesteldebelasting-bate voorheen nie erken nie — (11 243)
— — Benutting van tydelike verskille voorheen nie erken nie 22 522 (18 682)
— (445) Vorigejaar-belasting 1 602 43 314
52 503 54 532 Sekondêre belasting op maatskappye 55 141 56 612
— — Effek van buitelandse belastingkoerse 24 420 26 791
— — Terughoubelasting 6 715 1 648
— — Uitgesteldebelasting-bate nie erken nie 39 406 21 747
68 396 73 008 Belasting 875 570 622 586
Die toepaslike belastingkoers vir die Groep het verander
vanaf 29% in die vorige finansiële jaar na 28% in die huidige
finansiële jaar as gevolg van ‘n verandering in die Suid-afrikaanse
Inkomstebelastingwet.
29.4 sekondêre belasting op maatskappye
Sekondêre belasting op maatskappye op voorgestelde
35 870 57 609 of beoogde dividende 57 609 35 870
Indien die totale reserwes van die Maatskappy van
R1,413 miljoen (2007: R1,216 miljoen) as dividende verklaar
sou word, sal die uitwerking van sekondêre belasting teen
‘n koers van 10,0% (2007: 10,0%) R141 miljoen wees
(2007: R122 miljoen). Hierdie bedrae moet oorweeg word
met inag neming van die voorstel van die Suid-afrikaanse
Rege ring om sekondêre belasting op maatskappye met ‘n
dividend belasting op aandeelhouers, beginnende in die
volgende finansiële jaar, te vervang.
29.5 netto berekende belastingverliese en netto
aftrekbare tydelike verskille
Berekende belastingverliese en netto aftrekbare
tydelike verskille op jaareinde 1 147 403 1 171 141
Toegepas in voorsiening vir uitgestelde belasting 826 058 840 417
— — 321 345 330 724
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 93

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
94 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
29 Belasting (vervolg)
29.5 netto berekende belastingverliese en netto
aftrekbare tydelike verskille (vervolg)
Die benutting van die belastingverligting ten bedrae van
R131,683,258 (2007: R137,792,944), bereken teen huidige
belastingkoerse op die netto berekende belastingverliese en
omgereken teen sluitingskoerse, is afhanklik van genoegsame
toekomstige belasbare inkomste in die betrokke maatskappye.
Die vorentoe dra van alle berekende belastingverliese is
onbeperk, behalwe vir sekere afrika-lande soos hier
onder uiteengesit:
Vervaldatum
30 Junie 2008 — 11 117
30 Junie 2009 5 355 9 907
30 Junie 2010 13 362 9 233
30 Junie 2011 20 932 12 719
30 Junie 2012 29 707 21 086
30 Junie 2013 17 888 23 567
30 Junie 2014 18 556 13 794
30 Junie 2015 17 492 9 239
30 Junie 2016 13 932 —
30 Junie 2017 12 626 —
— — 149 850 110 662
Berekende tydelike verskille met konsolidasie ten opsigte van
beleggings in filiale waarvoor uitgesteldebelasting-laste
— — nie geskep is nie 38 836 12 730
30 VerDienste Per aanDeel
R’000 Bruto
2008
Belastingeffek Netto
Wins toeskryfbaar aan ekwiteitshouers 1 570 252
Wins met verkoop van eiendom (aantekening 3) (200) 28 (172)
Wins met verkoop van bates gehou-vir-verkoop (aantekening 4)
Verlies met die verkoop en skrapping van aanleg en toerusting en
(2 034) 285 (1 749)
ontasbare bates (aantekening 3 & 9) 9 250 54 9 304
Versekeringseise ontvang (21 689) 7 591 (14 098)
Waardedaling van eiendom, aanleg en toerusting en bates gehou-vir-verkoop (aantekening 3 & 4) 6 091 777 6 868
Waardedaling van klandisiewaarde (aantekening 9.1) 2 336 — 2 336
Verlies met ander beleggingsaktiwiteite (510) — (510)
Wesensverdienste (6 756) 8 735 1 572 231
R’000 Bruto
2007
Belastingeffek Netto
Wins toeskryfbaar aan ekwiteitshouers 1 076 071
Wins op verkoop van bates gehou-vir-verkoop (aantekening 4)
Verlies met die verkoop en skrapping van aanleg en toerusting en
(23 876) 1 751 (22 125)
ontasbare bates (aantekening 3 & 9) 6 259 (2 462) 3 797
Versekeringseise ontvang (14 053) 5 738 (8 315)
Waardedaling van eiendom, aanleg en toerusting en bates gehou-vir-verkoop (aantekening 3 & 4) 720 678 1 398
Wins met ander beleggingsaktiwiteite 848 (128) 721
Realisasie van wins in billike waarde-reserwe met die verkoop van genoteerde belegging (33 459) 4 852 (28 607)
Wesensverdienste (aantekening 30.1) (63 561) 10 429 1 022 939

30 VerDienste Per aanDeel (vervolg) aaNTaL aaNDELE
’000 ’000
Geweegde gemiddelde aantal gewone aandele 507 320 507 320
aanpassing vir verwateringspotensiaal van aandeleopsies 20 389 20 389
Geweegde gemiddelde aantal gewone aandele vir verwaterde verdienste per aandeel 527 709 527 709
aantal gewone aandele
– Uitgereik 507 320 507 320
– Geweegde gemiddelde 507 320 507 320
– Geweegde gemiddelde aangepas vir verwatering 527 709 527 709
Verdienste per aandeel uit alle bedrywighede SENT
– Verdienste 309.5 212.1
– Verwaterde verdienste 297.6 203.9
– Wesensverdienste 309.9 201.6
– Verwaterde wesensverdienste 297.9 193.8
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
30.1 herberekening van wesensverdienste
Die berekening vir wesensverdienste is retrospektiewelik
aangepas ooreenkomstig die vereistes van SaIGR Sirkulêr
8/2007: Wesensverdienste. Hierdie herberekening het die
volgende effek op die vergelykende inligting, soos voorheen
aangebied, gehad:
Rekonsiliasie van aangepaste wesensverdienste per aandeel:
Wesensverdienste soos voorheen aangebied 1 025 565
Tel terug: verlies met die kansellering van huurkontrak,
netto van belasting (3 060)
Tel terug: verjaring van kapitale bedrae verskuldig,
netto van belasting 434
Wesensverdienste 1 022 939
SENT SENT
afname in wesensverdienste per aandeel 0.6
afname in verwaterde wesensverdienste per aandeel 0.5
31 DiViDenDe Per aanDeel
31.1 Dividende per aandeel betaal
Nr 117 betaal 29 Oktober 2007
46.0 66.0 (2007: Nr 115 betaal 18 September 2006) 66.0 46.0
Nr 118 betaal 17 Maart 2008
35.0 49.0 (2007: Nr 116 betaal 19 Maart 2007) 49.0 35.0
81.0 115.0 115.0 81.0
31.2 Dividende per aandeel verklaar
Nr 119 betaal 29 September 2008
66.0 106.0 (2007: Nr 117 betaal 29 Oktober 2007) 106.0 66.0
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 95

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
32 kontantVloei-inligting
32.1 nie-kontant items
— — Waardevermindering op eiendom, aanleg en toerusting 597 786 527 674
— — amortisasie van ontasbare bates 29 002 15 493
— — Netto billike waarde-(winste)/verliese op finansiële instrumente (5 612) 20 620
3 922 56 Valuta(winste)/verliese (33 187) (23 725)
— — Wins met verkoop van eiendom (200) —
— — Wins met verkoop van bates gehou-vir-verkoop (2 034) (23 876)
Verlies met verkoop en skrapping van aanleg,
— — toerusting en ontasbare bates 9 250 6 259
(14 388) (122 811) Terugskrywing van waardedaling van belegging in filiale — —
Waardedaling van eiendom, aanleg en toerusting en bates
— — gehou-vir-verkoop 6 091 720
9 483 — afskryf van lening met filiaal — —
— — Verlies met ander beleggingsaktiwiteite — 848
Realisasie van wins in billike waarde-reserwe met die verkoop
— — van genoteerde belegging — (33 459)
— — Waardedaling van klandisiewaarde 2 336 —
— — Beweging in voorsienings 86 030 32 334
— — Beweging in kontantvereffende aandeelgebaseerdebetalings 59 835 17 892
— — Versekeringseise ontvang (21 689) —
— — Beweging in opgelope vaste-eskalasiebedryfshure (17 864) 7 370
(983) (122 755) 709 744 548 150
32.2 Bedryfskapitaalveranderings
— — Voorraad (913 824) (419 734)
(2 871) (482) Handels- en ander debiteure (133 276) (76 463)
2 710 (2 910) Handels- en ander krediteure 1 443 985 1 800 835
(161) (3 392) 396 885 1 304 638
32.3 Dividende betaal
(979) (1 224) aandeelhouers vir dividende aan die begin van die jaar (1 558) (1 224)
(440 218) (625 001) Dividende uitgekeer aan aandeelhouers (583 418) (410 923)
— — Dividende uitgekeer aan minderheidsaandeelhouers (4 845) (6 872)
1 224 1 705 aandeelhouers vir dividende aan die einde van die jaar 2 032 1 558
(439 973) (624 520) (587 789) (417 461)
32.4 Belasting betaal
(28 045) 38 (Verskuldig)/vooruitbetaal aan die begin van die jaar (200 114) (70 699)
(68 340) (73 060) Volgens inkomstestaat (866 108) (653 767)
Belastingeffek van kontantvereffening van aandeleopsies
— — verantwoord in ekwiteit 47 999 —
(38) 7 068 Verskuldig/(vooruitbetaal) aan die einde van die jaar 402 082 200 114
(96 423) (65 954) (616 141) (524 352)
96 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008

MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
32 kontantVloei-inligting (vervolg)
32.5 kontantvloei uit beleggingsaktiwiteite
— — aankoop van eiendom, aanleg en toerusting en sagteware (1 436 195) (1 258 609)
Opbrengs op verkoop van eiendom, aanleg en toerusting
— — en sagteware 68 021 38 270
— — Opbrengs op verkoop van bates gehou-vir-verkoop 194 544 67 791
— — ander beleggingsaktiwiteite 11 950 2 914
(573 575) (780 227) Bedrae verskuldig aan filiale betaal — —
1 179 674 701 584 Bedrae ontvang vanaf filiale — —
(275 351) (3 417) Voorkeuraandelebeleggings — —
— — Opbrengs op verkoop van genoteerde belegging — 54 528
— — Verkrygings van bedrywighede (aantekening 32.5.1) (5 909) (14 192)
330 748 (82 060) (1 167 589) (1 109 298)
32.5.1 Verkrygings Van BeDrywigheDe
Die Groep het kleinhandelbedrywighede in Suid-afrika
vanaf Sunburst Trading BK op 14 November 2007 verkry.
Die Groep het op 1 Desember 2007, gedurende die vorige
finansiële jaar, kleinhandelbedrywighede in Swaziland vanaf
‘n individu verkry.
Die bates en laste voortspruitend uit hierdie verkrygings
as soos volg:
Eiendom, aanleg en toerusting (aantekening 3) 5 000 5 000
Voorraad 109 4 192
5 109 9 192
Klandisiewaarde (aantekening 9.1) 800 5 000
Totale aankoopbedrag 5 909 14 192
Min: kontant en kontantekwivalente — —
— — Kontantvloei met verkryging, netto van kontant verkry 5 909 14 192
32.6 kontantvloei uit finansieringsaktiwiteite
Verkryging van tesourie-aandele — (220)
Opbrengs met uitreiking van Shoprite International Bpk”angola”
en “Malawi” voorkeuraandele aan gesamentlike onderneming
(aantekening 16.2) 223 331
Toename in skuld vanaf Eerste Nasionale Bank van Namibië Bpk 20 274 —
aflossing van Shoprite International Bpk “Mosambiek”
voorkeuraandele (aantekening 16.2) — (12)
— — 20 497 99
33 VoorwaarDelike aansPreeklikheDe
Bedrae voortspruitend uit dag-tot-dag-besigheidsaktiwiteite
weens eiendoms- en ander transaksies wat na verwagting
geen wesenlike aanspreeklikhede sal oplewer nie 34 406 57 593
34 VerPligtinge
34.1 kapitaalverpligtinge
Kontrakte gesluit vir eiendom, aanleg en toerusting 311 843 291 180
Kontrakte gesluit vir ontasbare bates 15 581 20 000
Goedgekeur deur direksie, maar kontrakte nog nie gesluit nie 1 460 471 1 056 050
— — Totale kapitaalverpligtinge 1 787 895 1 367 230
— — Kapitaalverpligtinge vir die 12 maande na die rekenpligtige datum 1 787 895 1 367 230
fondse ter dekking van hierdie uitgawes sal uit die Groep se
eie bronne en lenings voorsien word.
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 97

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
98 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
34 VerPligtinge (vervolg)
34.2 Bedryfshuurverpligtinge
Toekomstige minimum huurbetalings uit
nie-kanselleerbare bedryfshuurkontrakte
– Binne een jaar 943 112 860 086
– Tussen een en vyf jaar 3 005 296 2 798 738
– Na vyf jaar 1 644 335 1 560 305
5 592 743 5 219 129
Min: opgelope vaste-eskalasiebedryfshure (aantekening 19) (505 475) (517 490)
— — 5 087 268 4 701 639
34.3 Bedryfshure ontvangbaar
Toekomstige minimum huurbetalings ontvangbaar uit
nie-kanselleerbare bedryfshuurkontrakte
– Binne een jaar 174 654 155 530
– Tussen een en vyf jaar 313 995 307 372
– Na vyf jaar 41 894 51 147
530 543 514 049
Min: opgelope vaste-eskalasiebedryfshure (aantekening 10) (8 640) (2 791)
— — 521 903 511 258
35 leningsBeVoegDheiD
Volgens die Maatskappy se Statute is die leningsbevoegdheid
van Shoprite Holdings Bpk onbeperk.
36 na-aFtreDeVoorDele
36.1 aftreefondse
Groepmaatskappye voorsien na-aftredevoordele volgens
die plaaslike omstandighede en praktyke in die lande
waarin hulle sake doen.
Die Groep bied aftreevoordele aan 61,3% (2007: 64,1%) van
die werknemers en 7,1% (2007: 7,0%) van die werknemers
behoort aan nasionale aftreeplanne. Die maandelikse bydraes
word verreken teen die inkomstestaat.
alle groepfondse is omskrewebydrae-fondse. alle Suid-afrikaanse
fondse is onderhewig aan die Wet op Pensioenfondse van 1956.
Die Kleinhandelaftreefonds is tans besig om uitvoering te
gee aan die surplusregulasies van die Tweede Wysigingswet
op Pensioenfondse van 2001. Die aktuariële surplus is nie in
die Groep se resultate verantwoord nie omdat dit op hierdie
stadium nog nie bekend is of daar enige surplus beskikbaar
sal wees vir toedeling aan die Groep nie. Die fondssurplus se
laaste aktuariële waardasiedatum is 30 Junie 2004.
Bydraes tot aftreebefondsing gedurende die jaar is bereken as 193 528 169 345

MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
36 na-aFtreDeVoorDele (vervolg)
36.2 Mediese voordele
Volle voorsiening word gemaak vir mediese voordele na
aftrede, waar dit bestaan, met verwysing na aktuariële
waardasies ten opsigte van verstrekediens-aanspreeklikhede.
36.2.1 Die primêre aktuariële aannames wat vir rekeningkundige
doeleindes gebruik is, is soos volg:
Gesondheidskoste-inflasie 8.5% 6.8%
Diskontokoers 10.5% 7.8%
Salarisaanpassings
– inflasie 6.5% 4.8%
– bevorderings en ervaringverhogings 1.5% 1.5%
Voortgaande by aftrede 95.0% 95.0%
Verwagte aftree-ouderdom 60 jaar 60 jaar
Die veronderstelde sterftesyfers is soos volg:
Tydens indiensneming: Sa 85-90 (lig) eindsterfte-tabel
(2007: Sa 85-90 (lig) eindsterfte-tabel)
By aftrede: Pa (90) eindsterfte-tabel verlaag met
2 jaar plus 1% p.j. verbetering vanaf 2006
(2007: Pa (90) eindsterfte-tabel verlaag met
2 jaar plus 1% p.j. verbetering vanaf 2006)
36.2.2 Die beweging in die aanspreeklikheid in die balansstaat R’000 R’000
erken (aantekening 18) was soos volg:
Saldo aan die begin van die jaar 179 811 183 859
Totale kostes in die inkomstestaat erken (aantekening 36.2.3) 10 779 5 318
Voordele betaal (9 491) (9 366)
— — Saldo aan die einde van die jaar 181 099 179 811
36.2.3 Die bedrae in die inkomstestaat erken was soos volg:
Huidigedienskoste 1 763 2 260
Netto aktuariële winste gedurende die jaar erken (4 563) (10 380)
Rentekoste 13 579 13 438
— — Totaal by werknemersvoordele ingesluit (aantekening 24) 10 779 5 318
Die effek van ‘n 1% styging in die gesondheidskoste-
inflasie-aanname is soos volg:
Toename in die huidigediens- en rentekoste 2 517 2 226
Toename in die na-aftrede mediesevoordeel-aanspreeklikheid 23 439 24 268
Die effek van ‘n 1% afname in die gesondheidskoste-
inflasie-aanname is soos volg:
afname in die huidigediens- en rentekoste 2 095 1 838
afname in die na-aftrede mediesevoordeel-aanspreeklikheid 23 439 20 152
Voordele na verwagting betaalbaar aan die plan gedurende
die volgende finansiële jaar 10 140 9 491
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 99

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
37 Finansiële instruMente Per kategorie
Bates teen billike
Lenings en waarde deur Beskikbaar-
R’000 ontvangbare bedrae wins en verlies vir-verkoop Totaal
groeP
2008
Finansiële Bates soos Per Balansstaat
Beskikbaar-vir-verkoop-beleggings 37 548 37 548
Lenings en ontvangbare bedrae 47 524 47 524
afbetalingsverkope 608 082 608 082
Handelsdebiteure 554 736 554 736
ander debiteure uitgesluit vooruitbetalings en ontvangbare belastings 397 501 397 501
Bedrae verskuldig deur gesamentlike ondernemings 20 692 20 692
afgeleide finansiële instrumente 4 741 4 741
Kontant en kontantekwivalente 3 156 641 3 156 641
4 785 176 4 741 37 548 4 827 465
2007
Finansiële Bates soos Per Balansstaat
Beskikbaar-vir-verkoop-beleggings 23 738 23 738
Lenings en ontvangbare bedrae 50 415 50 415
afbetalingsverkope 571 127 571 127
Handelsdebiteure 450 840 450 840
ander debiteure uitgesluit vooruitbetalings en ontvangbare belastings 437 325 437 325
Bedrae verskuldig deur gesamentlike ondernemings 15 711 15 711
Kontant en kontantekwivalente 2 012 226 2 012 226
3 537 644 — 23 738 3 561 382
MaatskaPPy
2008
Finansiële Bates soos Per Balansstaat
Bedrae verskuldig deur filiale 225 792 225 792
ander debiteure uitgesluit vooruitbetalings en ontvangbare belastings 3 353 3 353
Kontant en kontantekwivalente 603 271 603 271
832 416 — — 832 416
2007
Finansiële Bates soos Per Balansstaat
Bedrae verskuldig deur filiale 147 205 147 205
ander debiteure uitgesluit vooruitbetalings en ontvangbare belastings 2 871 2 871
Kontant en kontantekwivalente 607 161 607 161
757 237 — — 757 237
100 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008

Laste teen
billike waarde
finansiële deur wins
R’000 laste en verlies Totaal
2008
groeP
Finansiële laste soos Per Balansstaat
Skuld 12 762 12 762
Herinstellingsvoorsiening 140 697 140 697
Handelskrediteure 6 255 634 6 255 634
ander krediteure uitgesluit belasting betaalbaar en opgelope werknemersvoordele 2 009 622 2 009 622
Bedrae verskuldig aan gesamentlike ondernemings 4 196 4 196
Oortrokke bank 20 791 20 791
aandeelhouers vir dividende 2 032 2 032
8 445 734 — 8 445 734
2007
Finansiële laste soos Per Balansstaat
Skuld 2 498 2 498
Herinstellingsvoorsiening 67 256 67 256
Handelskrediteure 4 995 033 4 995 033
ander krediteure uitgesluit belasting betaalbaar en opgelope werknemersvoordele 1 880 616 1 880 616
Bedrae verskuldig aan gesamentlike ondernemings 2 732 2 732
afgeleide finansiële instrumente 682 682
Oortrokke bank 24 524 24 524
aandeelhouers vir dividende 1 558 1 558
6 974 217 682 6 974 899
MaatskaPPy
2008
Finansiële laste soos Per Balansstaat
Skuld 2 450 2 450
ander krediteure uitgesluit belasting betaalbaar en opgelope werknemersvoordele 1 053 1 053
aandeelhouers vir dividende 1 705 1 705
5 208 — 5 208
2007
Finansiële laste soos Per Balansstaat
Skuld 2 450 2 450
ander krediteure uitgesluit belasting betaalbaar en opgelope werknemersvoordele 3 504 3 504
aandeelhouers vir dividende 1 224 1 224
7 178 — 7 178
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 101

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
102 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
38 Finansiële risikoBestuur
38.1 Finansiële risikofaktore
Die Groep se aktiwiteite stel dit aan ‘n verskeidenheid finansiële
risiko’s bloot, insluitende die impak van veranderinge
in skuld, die wisselkoerse van buitelandse geldeenhede en
rentekoerse. Die Groep se oorhoofse risikobestuursprogram
fokus op die onvoorspelbaarheid van die finansiële markte en
stel dit ten doel om die potensiële negatiewe effek hiervan
op die Groep se finansiële prestasie te minimaliseer. Die
Groep gebruik afgeleide finansiële instrumente soos valutatermynkontrakte
as ekonomiese verskansing om sekere
blootstellings te verminder.
Risikobestuur word deur ‘n sentrale tesourie-afdeling aan
die hand van ‘n beleidsdokument, soos goedgekeur deur
die direksie, uitgeoefen. Die tesourie-afdeling identifiseer,
evalueer en verskans finansiële risiko’s in noue samewerking
met bedryfseenhede. Die direksie verskaf geskrewe riglyne
vir oorhoofse risikobestuur, sowel as ‘n skriftelike beleid wat
areas dek soos valutakoersrisiko, rentekoersrisiko, kredietrisiko,
gebruik van afgeleide finansiële instrumente en die
belê van surplus fondse.
38.1.1 Markrisiko
a) Valutarisiko
Die Groep dryf internasionaal handel en word blootgestel
aan valutarisiko as gevolg van blootstelling aan verskillende
geldeenhede. Die tesourie-afdeling verskans die Groep se
netto posisie in elke buitelandse geldeenheid deur gebruik
te maak van valuta-opvraagdeposito’s en afgeleide finansiële
instrumente in die vorm van valutatermynkontrakte vir
alle kumulatiewe buitelandse verpligtinge van drie of meer
maande. Valutatermynkontrakte word nie vir spekulasiedoeleindes
gebruik nie.
Die valutablootstelling, wat ontstaan uit die netto monitêre
bates van die individuele lande, gehou in ander geldeenhede
as die funksionele geldeenheid van die Groep, word primêr
bestuur deur die omskakeling van kontant en kontantekwivalente,
wat nie vir operasionele kontantvloei benodig
word nie, na amerikaanse dollar. Die amerikaanse dollar is
die voorkeur-geldeenheid as gevolg van sy geskiedenis van
stabiliteit, likiditeit en beskikbaarheid in die meeste markte.
Wesenlike konsentrasie van valutarisiko bestaan binne die
Groep se kontant en kontantekwivalente. Die netto kontant
en kontantekwivalente word gedenomineer in die volgende
geldeenhede:
607 161 603 271 Suid-afrikaanse rand 2 727 522 1 710 092
— — amerikaanse dollar 193 324 118 691
— — Zambiese kwacha 70 443 62 936
— — Malawiese kwacha 50 470 34 083
— — angolese kwanza 24 360 28 092
— — Botswana pula 21 687 12 035
— — ander geldeenhede 48 044 21 773
607 161 603 271 3 135 850 1 987 702

MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
38 Finansiële risikoBestuur (vervolg)
38.1 Finansiële risikofaktore (vervolg)
38.1.1 Markrisiko (vervolg)
a) Valutarisiko (vervolg)
Die Groep het geen wesenlike buitelandse krediteure nie,
omdat die meeste voorraadinvoere voorafbetaal word.
Waar daar wesenlike konsentrasies van valutarisiko binne die
Groep bestaan, is ‘n sensitiwiteitsanalise gedoen om te bepaal
wat die toename/afname in die wins vir die jaar sou wees indien
die verskeie geldeenhede versterk of verswak het teen die ZaR
en die amerikaanse dollar. Op 30 Junie 2008 was die totale
moontlike afname in die Groep se nabelaste wins, bereken vir
alle moontlike valutabewegings, R2,548,000, met die ZaR/
ameri kaanse dollar-wisselkoers (met ‘n verwagte 5,3% toename)
wat R1,403,000 tot hierdie bedrag bydra. Op 30 Junie 2007 was
die totale moontlike toename in die Groep se nabelaste wins,
bereken vir alle moontlike valutabewegings, R8,264,000, met
die ZaR/amerikaanse dollar-wisselkoers (met ‘n verwagte 7%
afname) wat R2,737,000 tot hierdie bedrag bydra. Hierdie
veranderings het geen effek gehad op die Groep se ekwiteit nie.
Die bedrae word bereken met verwysing na die finansiële instrumente
wat blootgestel is aan valuta-risiko op die verslagdoeningsdatum
en reflekteer nie die Groep se blootstelling gedurende die
verslagdoeningstydperk nie. Hierdie saldo’s kan wesenlik wissel
as gevolg van die selfbefondsingsaard van die Groep se vereiste
bedryfskapitaal en sikliese aard van kontant ontvang vanaf die
verkoop van handelsvoorraad en die betaling van handels- en
ander krediteure. Die moontlike valuta-bewegings is bepaal
deur bestuur se beste ramings, na inagname van die heersende
ekonomiese en marktoestande en toekomstige verwagtinge.
Die Groep het ‘n aantal beleggings in buitelandse filiale, waarvan
die netto bates aan valutarisiko blootgestel is. alhoewel nie
onderhewig aan markrisiko dui die volgende op die samestelling
van die wesenlike konsentrasie van die netto monetêre bates/
laste, ingesluit korttermyn-surplusfondse, in geldeenhede
anders as die verslagdoeningsgeldeenheid soos op 30 Junie,
onderworpe aan omskakelingsrisiko.
netto Monetêre
B at e s / ( l a s t e ) P e r
gelDeenheiD
ranD ekwiValent
Land buitelandse geldeenheid
angola Kwanza (99 741) (41 264)
Botswana Pula 16 670 8 567
DRK Kongolese frank 4 966 —
Egipte Egiptiese pond (1 086) (5 458)
Europa Euro 85 (855)
Ghana Cedi 441 1 112
Groot Brittanje Britse pond — 2
Indië Roepee (116 433) (70 295)
Kenya Sjieling (31) (42)
Madagaskar ariary (1 778) (3 714)
Malawi Kwacha 34 803 20 391
Mauritius Mauritiaanse roepee 21 112 23 122
Mosambiek Metical (1 584) 1 982
Nigerië Naira (9 673) 650
Tanzanië Sjieling (10 263) (4 453)
Uganda Sjieling (3 804) 1 670
VSa Dollar 155 918 95 259
Zambië Kwacha (41 771) (51 208)
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 103

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
104 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
38 Finansiële risikoBestuur (vervolg)
38.1 Finansiële risikofaktore (vervolg)
38.1.1 Markrisiko (vervolg)
b) kontantvloei- en billike waarde rentekoersrisiko
Die Groep se rentekoersrisiko ontstaan hoofsaaklik vanuit
daggeldrekeninge en oortrokke bank fasiliteite. Hierdie
bedrae dra rente teen koerse wat op ‘n daaglikse basis
vasgepen word en stel die Groep bloot aan kontantvloeirentekoersrisiko.
Die Groep ontleed hierdie rentekoersrisiko-blootstelling
op ‘n dinamiese grondslag. Daaglikse
kontantvloei-vooruitskattings word gedoen en gekombineer
met rentekoerse gekwoteer op ‘n daaglikse basis. Hierdie
inligting word dan oorweeg wanneer die herfinansiering/herbelegging
en/of hernu/kansellasie van bestaande posisies en
alternatiewe finansiering/beleggings in heroënskou geneem
word. Gebaseer op hierdie scenario’s, bereken die Groep die
impak op wins en verlies van ‘n gedefinieerde rentekoersbeweging.
Die scenario’s word slegs vir kontant/skuld wat
wesenlike rentedraende posisies verteenwoordig, gedoen.
Die geweegde gemiddelde effektiewe rentekoers op die
daggeldrekeninge was 11,1% (2007: 8,7%).
Die rentekoers op individuele afbetalingsverkoopsontvangs
tes (verwys na aantekening 12) is vas en stel die Groep
bloot aan billike waarde rentekoersrisiko. Hierdie risiko word
versag deur toepaslike marges en die feit dat die maksimum
termyn van hierdie kontrakte 24 maande is.
Verwys na die volgende vir die blootstelling aan rentekoersrisiko
op ander monitêre items:
– Rentedraende skuld: aantekening 16
– Bedrae verskuldig deur gesamentlike ondernemings:
aantekening 12
– Lenings en ontvangbare bedrae: aantekening 7
Waar daar wesenlike konsentrasies van rentekoersrisiko binne
die Groep bestaan, is ‘n sensitiwiteitsanalise gedoen om te
bepaal wat die toename/afname in die wins vir die jaar sou
wees indien die verskeie individuele rentekoerse waaraan die
Groep se finansiële instrumente blootgestel is, sou versterk/
verswak. Op 30 Junie 2008 was die totale moontlike afname
in die Groep se na-belasting wins, bereken vir alle moontlike
rentekoersbewegings, R9,404,000. Die verwagte afname van
50 basispunte in die Suid-afrikaanse primakoers sou ‘n moontlike
afname in die Groep se nabelaste wins van R8,315,000 tot
gevolg gehad het. Op 30 Junie 2007 was die totale moontlike
toename in die Groep se nabelaste wins, bereken vir alle
moontlike rentekoersbewegings, R8,104,000. Die verwagte
toename van 100 basispunte in die Suid-afrikaanse primakoers
sou ‘n moontlike toename in die Groep se nabelaste
wins van R8,302,000 tot gevolg gehad het. Hierdie veranderings
het geen effek gehad op die Groep se ekwiteit nie.
Die bedrae word bereken met verwysing na finansiële instrumente
wat blootgestel is aan rentekoersrisiko op die verslagdoeningsdatum
en reflekteer nie die Groep se blootstelling
gedurende die verslagdoeningstydperk nie. Hierdie balanse
mag wesenlik wissel as gevolg van die selfbefondsingsaard
van die Groep se vereiste bedryfskapitaal en sikliese aard van
kontant ontvang vanaf die verkoop van handelsvoorraad en
die betaling van handels- en ander krediteure. Die moontlike
rentekoersbewegings is bepaal deur bestuur se beste
ramings, na inagneming van die heersende ekonomiese en
marktoestande en toekomstige verwagtinge.

MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
38 Finansiële risikoBestuur (vervolg)
38.1 Finansiële risikofaktore (vervolg)
38.1.2 kreDietrisiko
Kredietrisiko word op groepvlak bestuur. Potensiële konsentrasie
van kredietrisiko bestaan hoofsaaklik uit kontant en kontantekwivalente,
handels- en ander debiteure en beleggings.
fondse word slegs belê by Suid-afrikaanse finansiële
instansies met ‘n vereiste minimum Moody korttermynkredietgradering
van P-2 en Moody langtermyn-kredietgradering
van Baa2. Vir finansiële instansies buite Suid-afrika is die
vereiste minimum Moody korttermyn- en langtermyn-kredietgraderings
P-1 en aa3 onderskeidelik. as gevolg van die
Groep se internasionale operasionele vereistes word die
Groep gedwing om met finansiële instansies in sekere lande
sake te doen waar geen kredietgradering beskikbaar is nie.
Die Groep se blootstelling aan kredietrisiko by elkeen van
hierdie finansiële instansies word deur bestuur op ‘n
saak-vir-saakgrondslag geëvalueer. Kontant gedeponeer by
hierdie finansiële instansies word tot ‘n operasionele
minimum beperk en oorgedra, onderhewig aan valutabeheerregulasies
en beskikbare buitelandse valuta, na finansiële
instansies met aanvaarbare kredietgraderings. Kredietblootstelling
aan slegs een finansiële instansie word deur
spesifieke riglyne beperk.
Verkope aan kleinhandelklante word vereffen deur kontant of
deur die gebruik van vernaamste kredietkaarte. Die Groep het
geen ander wesenlike konsentrasie van kredietrisiko, behalwe
vir die totale blootstelling wat deur balansstaat-items veroorsaak
word nie. Debiteure is saamgestel uit ‘n wyd verspreide
klantebasis en die Groep het riglyne in plek om te verseker dat
alle verkope van goedere en dienste op krediet slegs aan klante
gemaak word wat ‘n toepaslike kredietgeskiedenis het. Hierdie
riglyne sluit in die hersiening van die Groep se kredietgeskiedenis
met die klant, verifiëring van die kredietgeskiedenis
met ‘n eksterne kredietburo, asook ‘n formele aansoekproses
waar die kredietwaardigheid van die klant beoordeel word. Die
Groep verkry ook sekuriteit vanaf sy franchisees.
Verwys na die volgende vir die blootstelling aan kredietrisiko
op ander monitêre items:
– Handels- en ander debiteure: aantekening 12
– Lenings en ontvangbare bedrae: aantekening 7
Die onderstaande tabel toon aan kontant geïnvesteer by
finansiële instansies op die balansstaatdatum, gegroepeer
volgens Moody korttermyn-kredietgradering van die
finansiële instansies.
Gradering
600 000 600 000 P-1 2 263 333 1 259 187
7 161 3 271 P-2 292 176 262 260
— — Geen gradering beskikbaar 186 208 141 894
— — Kontant op hande en in transito 394 133 324 361
607 161 603 271 3 135 850 1 987 702
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 105

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
106 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
38 Finansiële risikoBestuur (vervolg)
38.1 Finansiële risikofaktore (vervolg)
38.1.3 likiDiteitsrisiko
alle wesenlike finansiële laste van die Groep is opeisbaar
binne 12 maande van die balansstaatdatum. Die Groep se
likiditeitsrisiko word bestuur deur die gebruik van kontantvloei-vooruitskattings;
handhawing van voldoende onbenutte
bankfasiliteite (2008: R3,024,039,270; 2007: R2,817,927,962)
sowel as onbeperkte leningsbevoegdheid. alle onbenutte
bankfasiliteite word deur die Groep se tesourie-afdeling
volgens ‘n tesouriemandaat, soos goedgekeur deur die
direksie, bestuur.
Die Maatskappy het kontant en kontantekwivalente van
R600 miljoen beswaar as sekuriteit vir bankfasiliteite van sy
hoofbedryfsfiliaal, Shoprite Checkers (Edms) Bpk.
Die Groep se afgeleide finansiële instrumente, wat op ‘n
bruto basis afgelos word, word uiteengesit in aantekening
13. Die bedrae geopenbaar is die kontraktuele onverdiskonteerde
kontantvloeie. alle saldo’s is binne 12 maande
betaalbaar en gelyk aan die drabedrae aangesien die impak
van verdiskontering nie wesenlik is nie.
38.2 Versekeringsrisiko
Die Groep onderskryf versekeringsprodukte met die
volgende bepalings en voorwaardes:
Kredietbeskerming, wat die risiko dek dat die klant nie die
bepalings van die kredietooreenkoms kan nakom nie as
gevolg van dood, ongeskiktheid of kwalifiserende personeelvermindering.
Hierdie dekking sluit ook die herstel en
vervanging van die produk in as gevolg van toevallige verlies
of skade binne die bepalings van die polisvoorwaardes.
Die risiko onder enige enkele versekeringskontrak is die
moontlikheid dat die versekerde gebeurlikheid plaasvind en
die onsekerheid oor die bedrag van die eis wat daaruit voortvloei.
‘n Versekeringskontrak se risiko is uiteraard lukraak en
dus onvoorspelbaar.
Onderskrywingsrisiko is die risiko dat die Groep se werklike
blootstelling aan korttermynrisiko’s, ingevolge polishoudingvoordele,
konserwatiewe beramings sal oorskry. Waar
toepaslik word bogenoemde risiko’s deur senior bestuur en
die direksie aangespreek.
Konsentrasierisiko mag binne die versekeringsproses
ontstaan waar ‘n bepaalde gebeurlikheid of reeks gebeure
‘n wesenlike effek op die Groep se hulpbronne kan hê. Die
Groep het nie die konsentrasierisiko formeel gemonitor nie,
maar dit verminder deur gebeurlikheidslimiete op elke polis
in te bou om die waarskynlikheid van ‘n onderskrywingsverlies
te beperk. Gevolglik beskou die Groep nie sy
konsentrasie risiko as hoog nie.

MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
38 Finansiële risikoBestuur (vervolg)
38.3 Billike waarde raming
Die nominale waarde, min beraamde krediet aanpassings van
handels- en ander debiteure en krediteure, word naastenby
gelykstaande aan die billike waarde daarvan geraam.
Die boekwaarde van alle ander finansiële instrumente is
naastenby gelykstaande aan die billike waarde daarvan.
39 kaPitale-risikoBestuur
Die Groep se kapitaalbestuurdoelwit is geformuleer om die
Groep se vermoë om as ‘n lopende saak voort te bestaan, te
beskerm ten einde opbrengs vir aandeelhouers en voordele
vir ander belanghebbendes te voorsien. Verder moet ‘n optimale
kapitaalstruktuur gehandhaaf word om die koste van
kapitaal te verlaag. Totale kapitaal word beskou as ekwiteit
soos op die sig van die balansstaat.
Om die kapitaalstruktuur te onderhou of aan te pas, kan die
Groep die bedrag van dividende aan aandeelhouers betaal aanpas,
kapitaal aan aandeelhouers uitkeer, nuwe aandele uitreik
en bates verkoop om skuld te verminder. as gevolg van die
kontantgenererende aard van die Groep se bedrywighede en
huidige heersende ekonomiese toestande, het bestuur bepaal
dat die laagste moontlike hefboomverhouding aandeelhouers
met die hoogste moontlike opbrengs op belegging, met die
laagste moontlike blootstelling aan finansiële risiko, sal verskaf.
Die hefboomverhouding, bereken as netto skuld gedeel deur
ekwiteit, was 0,48% (2007: 0,07%) op die balansstaatdatum.
Die Groep onderhou tans ‘n dividenddekkingsverhouding van
twee keer gebasseer op wesensverdienste per aandeel.
40 VerwanteParty-inligting
Verwantepartyverhoudinge bestaan tussen die Maatskappy,
filiale, direkteure, sowel as hul nabye familielede, en sleutelbestuur
van die Maatskappy.
Sekere maatskappye in die Groep het gedurende die
oorsigjaar in die gewone gang van sake transaksies met
mekaar aangegaan. al hierdie intergroeptransaksies is in die
finansiële jaarstate by konsolidasie geëlimineer.
Sekere nie-uitvoerende direkteure is werknemers van Chaircorp
(Edms) Bpk, ‘n bestuursmaatskappy wat adviesdienste
verskaf aan Shoprite Holdings Bpk en Shoprite Checkers
(Edms) Bpk in ruil vir ‘n jaarlikse fooi. Die fooie wat verband
hou met dienste as nie-uitvoerende direkteure is ingesluit in die
direkteursvergoeding-aantekening 26. ‘n Verdere bedrag van
R4,300,748 (2007: R2,642,695) is aan Chaircorp (Edms) Bpk vir
adviesdienste aan Shoprite Checkers (Edms) Bpk betaal.
Besonderhede oor direkteure se vergoeding en hul aandeelhouding
word in aantekeninge 14 en 26 in die jaarverslag geopenbaar.
Sleutelbestuurspersoneelvergoeding
Korttermyn-werknemersvoordele 95 606 75 967
Na-aftredevoordele 10 168 8 364
aandeelgebaseerdebetalings 52 843 14 158
Direkteursfooie 658 658
— — 159 275 99 147
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 107

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
108 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
40 VerwanteParty-inligting (vervolg)
Sleutelpersoneel het gedurende die oorsigjaar goedere
teen die Groep se gewone pryse min 15%-korting aangekoop.
Kortings van tussen 5% en 15% is beskikbaar vir alle
permanente voltydse en skiktyd-werknemers.
Gedurende die finansiële jaar onder oorsig, in die gewone
loop van sake, het sekere Groep maatskappye produkte en
dienste gekoop vanaf sekere entiteite, waarin direkteure
JW Basson, CH Wiese, EL Nel en Ja Louw beduidende
invloed het. Hierdie aankope het plaasgevind teen markverwante
pryse en is onbeduidend in terme van die Groep se
totale bedrywighede vir die jaar.
Hierdie aankope en verwante balanse was soos volg:
aankope van voorraad 38 065 19 289
aankope van dienste 9 833 8 152
Jaareindsaldo’s 3 348 3 536
Die Groep het sekere residensiële eiendomme aan sleutelbestuurspersoneel
verkoop teen mark-verwante pryse. Die
totale waarde van hierdie transaksies was R9,355,000.
Die Groep het ‘n 50% belang in die Hungry Lion gesamentlike
onderneming (verwys aantekening 41), en die ander 50%
word indirek gehou deur alternatiewe direkteur JaL Basson.
Die volgende transaksies het gedurende die jaar onder oorsig
plaasgevind tussen die Hungry Lion gesamentlike onderneming
en die Groep:
administrasiefooi aan die Groep betaal 3 072 2 397
Huur aan die Groep betaal 1 456 3 639
Rente aan die Groep betaal 6 322 2 064
Rente aan die gesamentlike onderneming betaal 203 292
Die jaareindsaldo’s wat verband hou met die transaksies met
die gesamentlike onderneming, word in aantekening
12 en 20 geopenbaar.
Die Maatskappy ontvang die volgende vanaf sy filiaal,
Shoprite Checkers (Edms) Bpk:
3 271 — Rente
988 1 073 Jaarlikse bestuursfooi

MaaTSKaPPy GROEP
30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
2007 2008 2008 2007
R’000 R’000 R’000 R’000
41 gesaMentlike onDerneMings
Die volgende belange word direk in gesamentlike
ondernemings deur die Groep gehou:
Hungry Lion fast foods (Edms) Bpk 50% 50%
Hungry Lion Mauritius Bpk 50% 50%
Die gekonsolideerde resultate sluit die volgende bedrae
in wat verband hou met die Groep se belang in gesamentlike
ondernemings.
inkoMstestaat
Verkoop van bedryfsvoorraad 177 675 144 126
Wins voor belasting 12 654 13 920
Belasting (4 652) (3 866)
Wins vir die jaar 8 002 10 054
Balansstaat
Nie-bedryfsbates 39 640 34 423
Bedryfsbates 5 827 4 687
Bedryfslaste 6 031 9 888
Rentedraend (4 214) 355
Rentevry 10 245 9 533
kontantVloeistaat
Netto kontantvloei uit bedryfsaktiwiteite 17 178 15 620
Netto kontantvloei uit beleggingsaktiwiteite (12 140) (8 387)
Netto kontantvloei uit finansieringsaktiwiteite — —
kaPitaalVerPligtinge 2 930 2 853
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 109

aantekeninge by die
finansiële Jaarstate (vervolg) | ShopRitE hoLdinGS bpk En Sy FiLiALE
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
aanhangsel a – Belange in Filiale
110 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
Uitgereikte
gewone en Persentasie Belegging in Bedrae verskuldig
voorkeur aandeel- aandele deur/(aan)
aandele-kapitaal houding by 30 Junie 30 Junie 30 Junie 30 Junie
Land van en -premie Groep gehou 2008 2007 2008 2007
inkorporasie R’000 % R’000 R’000 R’000 R’000
Direkte Filiale
OK Bazaars (1998) (Edms) Bpk Suid-afrika 2 700 100 — — — —
Shoprite Checkers (Edms) Bpk Suid-afrika 1 128 908 100 174 431 174 431 222 577 143 990
Shoprite International Bpk Mauritius 1 429 680 100 1 429 680 1 426 263 — —
Shoprite Insurance Company Bpk Suid-afrika 20 230 100 20 230 20 230 — —
Shoprite Checkers Properties Bpk Suid-afrika 26 196 100 16 677 16 677 3 365 3 365
ander Suid-afrika 100 150 150 (150) (150)
inDirekte Filiale
africa Supermarkets Bpk* Zambië — 100
Checkers Chatsworth Bpk Suid-afrika 2 000 48
Computicket (Edms) Bpk Suid-afrika 233 100
Megasave Trading (Pvt) Ltd* Indië 32 796 100
Mercado fresco de angola Lda* angola 342 100
OK Bazaars (Lesotho) (Edms) Bpk Lesotho 300 50
OK Bazaars (Namibië) Bpk Namibië 500 100
OK Bazaars (Swaziland) (Edms) Bpk Swaziland 200 100
OK Bazaars (Venda) Bpk Suid-afrika 2 400 50
Propco Mozambique Lda* Mosambiek 432 100
Retail Holdings Botswana (Edms) Bpk* Botswana 5 000 100
Retail Supermarkets Nigeria Bpk* Nigerië 522 100
Sentra Namibië Bpk* Namibië 5 880 100
Shophold (Mauritius) Bpk* Mauritius 351 100
Shoprite angola Imobiliaria Lda* angola 342 100
Shoprite Checkers Tanzania Bpk* Tanzanië — 100
Shoprite Checkers Uganda Bpk* Uganda 8 100
Shoprite Ghana (Edms) Bpk* Ghana 11 507 100
Shoprite Lesotho (Edms) Bpk* Lesotho 1 100
Shoprite Madagascar S.a.* Madagaskar 64 970 100
Shoprite (Mauritius) Bpk* Mauritius 9 365 51
Shoprite Namibië (Edms) Bpk* Namibië — 100
Shoprite RDC SPRL* DRK 13 464 100
Shoprite Supermercados Lda* angola 342 100
Shoprite Too (Edms) Bpk* Tanzanië 1 870 100
Shoprite Trading Bpk* Malawi 3 100
*Omgeskakel teen historiese wisselkoerse
1 641 168 1 637 751 225 792 147 205
1 641 168 1 637 751 225 792 147 205
aantekening:
algemene inligting ten opsigte van filiale, soos vereis deur paragraaf 70 van die Vierde Bylae tot die Maatskappywet, is slegs verskaf ten opsigte van
filiale waarvan die finansiële posisie of resultate wesenlik is ten einde die Groep behoorlik te beoordeel. ‘n Volledige lys van filiale is op versoek beskikbaar.

Ontleding van aandeelhouers | ShopRitE hoLdinGS bpk
soos op 30 Junie 2008
aanDeelhouersVersPreiDing aantal aandeelhouers % aantal aandele %
1 – 1000 aandele 4,155 59.25 1,332,430 0.25
1001 – 10000 aandele 1,901 27.11 6,622,568 1.22
10001 – 100 000 aandele 604 8.61 20,759,344 3.82
100 001 – 1 000 000 aandele 273 3.89 92,234,293 16.97
1 000 001 aandele en meer 80 1.14 422,530,825 77.75
7,013 100.00 543,479,460 100.00
VersPreiDing Van aanDeelhouers aantal aandeelhouers % aantal aandele %
Banke 117 1.67 60,584,719 11.15
Beslote korporasies 50 0.71 280,745 0.05
aanvullende rekening 12 0.17 1,534,194 0.28
Skenkingsfondse 43 0.61 4,737,036 0.87
Skansfondse 5 0.07 686,898 0.13
Individue 5384 76.77 16,320,528 3.00
Versekeringsmaatskappye 41 0.58 31,470,091 5.79
Beleggingsmaatskappye 23 0.33 38,273,278 7.04
Mediese skemas 5 0.07 382,731 0.07
Gesamentlike fondse 218 3.11 109,950,295 20.23
Genomineerdes en trusts 646 9.21 35,166,620 6.47
andere korporasies 76 1.08 3,407,123 0.63
Eie belegging 1 0.01 35,653,533 6.56
Pensioenfondse 208 2.97 132,673,658 24.41
Private maatskappye 168 2.40 68,555,080 12.61
Publieke maatskappye 15 0.21 3,296,895 0.61
aandeletrusts 1 0.01 506,036 0.09
7,013 100.00 543,479,460 100.00
PuBlieke / nie-PuBlieke aanDeelhouers aantal aandeelhouers % aantal aandele %
nie-publieke aandeelhouers 35 0.50 129,505,876 23.71
Direkteure en genote 33 0.47 93,346,307 17.09
Eie belegging 1 0.01 35,653,533 6.53
aandeletrusts 1 0.01 506,036 0.09
publieke aandeelhouers 6,978 99.50 413,973,584 76.29
7,013 100.00 543,479,460 100.00
aanDeelhouDing Van 1% oF Meer aantal aandele %
Openbare Beleggingskommissaris 73,139,556 13.46
Titan Nominees 48,813,334 8.98
Shoprite Checkers (Edms) Bpk 35,653,533 6.53
Thibault Square financial Services (Edms) Bpk 32,000,000 5.89
Sanlam 27,323,731 5.03
Liberty Groep 15,315,330 2.82
State Street Bank for The Ben Of Legacy Ibt West 12,848,860 2.36
allan Gray Equity fund 12,262,746 2.26
allan Gray Balanced fund 11,956,895 2.20
Namibian Government Institutions Pension fund 11,446,477 2.11
Nedbank Rainmaker Equity fund 10,885,000 2.00
Old Mutual Life assurance Company Sa 10,761,316 1.98
allan Gray Global Balanced Portfolio 5,773,474 1.06
Le Roux, J f (Rotrust (Edms) Bpk) 5,465,705 1.01
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 111

Kennisgewing aan aandeelhouers
ShopRitE hoLdinGS bpk
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
Sou u enige twyfel hê oor hoe u moet optree in
die lig van die volgende besluite, moet u asseblief
onmiddellik u aandelemakelaar, bankier,
prokureur, rekenmeester of ander professionele
adviseur raadpleeg.
KENNIS GESKIED HIERMEE dat die algemene
Jaarvergadering van Shoprite Holdings Beperk
(“die Maatskappy”) op Maandag, 27 Oktober
2008 om 09:15 in die raadsaal van Shoprite se
hoofkantoor, hoek van William Dabs en Ou Paarlweg,
Brackenfell, Suid-afrika, gehou sal word
om die volgende gewone en spesiale besluite in
ooreenstemming met die Maatskappywet, Wet
61 van 1973, soos ge wysig (“die Wet”), te oorweeg
en met of sonder wysigings aan te neem:
gewone besluit nommer 1
Besluit dat die finansiële jaarstate van die
Maatskappy en van die Groep vir die jaar
geëindig 30 Junie 2008, met inbegrip van die
direkteurs- en ouditeursverslag, aanvaar word.
gewone besluit nommer 2
Besluit dat die vergoeding van die nie-uitvoerende
direkteure vir die jaar geëindig 30 Junie 2008,
soos uiteengesit op bladsy 92 van die finansiële
jaarstate, hiermee bekragtig word.
gewone besluit nommer 3
Besluit dat PricewaterhouseCoopers as ouditeure
vir die tydperk tot na afloop van die Maatskappy
se volgende algemene Jaarvergadering heraangestel
word en die direksie gemagtig word om
die ouditeure se vergoeding vas te stel.
gewone besluit nommer 4
Besluit dat die aanbeveling van die direkteure
met betrekking tot die beoogde verklaring en
betaling van die gewone dividend bekragtig word.
gewone besluit nommer 5
Besluit dat Dr CH Wiese, wat ingevolge artikel
14.1 van die Statute van die Maatskappy
as direkteur uittree, maar herkiesbaar is en
homself herkiesbaar stel, as direkteur van die
Maatskappy heraangestel word. ‘n Verkorte
curriculum vitae van Dr Wiese verskyn op bladsy
7 van hierdie jaarverslag.
gewone besluit nommer 6
Besluit dat Mnr Ja Louw, wat ingevolge artikel
14.1 van die Statute van die Maatskappy
as direkteur uittree, maar herkiesbaar is en
homself herkiesbaar stel, as direkteur van die
Maatskappy heraangestel word. ‘n Verkorte
curriculum vitae van Mnr Louw verskyn op
bladsy 7 van hierdie jaarverslag.
gewone besluit nommer 7
Besluit dat Mnr BR Weyers, wat ingevolge
artikel 14.1 van die Statute van die Maatskappy
as direkteur uittree, maar herkiesbaar is en
homself herkiesbaar stel, as direkteur van die
Maatskappy heraangestel word. ‘n Verkorte
curriculum vitae van Mnr Weyers verskyn op
bladsy 6 van hierdie jaarverslag.
112 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
gewone besluit nommer 8
Beheer oor geMagtigDe Maar
onuitgereikte aanDele
“Besluit dat, tot ná afloop van die Maatskappy se
volgende algemene Jaarvergadering, die onvoorwaardelike
algemene magtiging aan direkteure
verleen word om 27,2 miljoen (5% van die
uitgereikte aandelekapitaal, insluitend tesourie
aandele) van die gemagtigde onuitgereikte aandele
van die Maatskappy, onder beheer van die
direkteure te plaas, vir sodanige doeleindes as
wat hulle volgens hul diskresie mag bepaal, toe
te ken of uit te reik, behoudens die bepalings
van die Wet en die vereistes van die JSE Beperk
(“die JSE”) en enige ander aandelebeurs waarop
die aandele van die Maatskappy van tyd tot tyd
genoteer mag wees.”
gewone besluit nommer 9
goeDkeuring Van uitgiFte-aanDele
Vir kontant
“Besluit dat, onderworpe daaraan dat nie minder
nie as 75% (vyf en sewentig persent) van die
stemme uitgebring deur daardie aandeelhouers
van die Maatskappy wat persoonlik teenwoordig
is of deur volmag verteenwoordig is om op
hierdie algemene jaarvergadering te stem, ten
gunste van hierdie gewone besluit stem, aan
die direkteure van die Maatskappy hiermee by
wyse van algemene volmag, magtiging verleen
word om al die gemagtigde dog onuitgereikte
aandele in die kapitaal van die Maatskappy of ‘n
gedeelte daarvan, vir kontant uit te reik, soos en
wanneer hulle dit na goeddunke gerade mag ag,
en dan wel onderworpe aan die Wet, die Statute
van die Maatskappy, die JSE Noteringsvereistes
en die vereistes van enige ander beurs waarop
die aandele van die Maatskappy van tyd tot tyd
genoteer mag wees, wanneer toepaslik, onderworpe
aan die volgende beperkinge, naamlik dat:
– die ekwiteitsekuriteite wat onderworpe is aan
die uitgifte vir kontant van ‘n klas moet wees
wat reeds uitgereik is, tot sodanige sekuriteite
beperk moet wees of tot regte wat omskepbaar
is in ‘n klas wat reeds uitgereik is;
– enige sodanige uitgifte alleenlik gedoen sal
word aan “openbare aandeelhouers” soos
in die JSE Noteringsvereistes omskryf en
nie aan verwante partye nie, tensy die JSE
andersins akkoord sou gaan;
– die getal aandele wat vir kontant uitgereik
word, in enige finansiële jaar, gesamentlik
nie 5% (vyf persent) van die Maatskappy
se uitgereikte gewone aandelekapitaal mag
oorskry nie. Die getal gewone aandele wat
uitgereik mag word, moet op die getal uitgereikte
gewone aandele gebaseer wees,
en gevoeg word by diè wat in die toekoms
uitgereik mag word (voortspruitend uit die
omskepping van opsies/omskepbare effekte)
op datum van sodanige aansoek, min enige
gewone aandele uitgereik, of wat in die
toekoms uitgereik mag word uit opsies/
omskepbare gewone aandele wat gedurende
die geldende finansiële jaar uitgereik staan
te word, plus enige gewone aandele wat uit-
(Geïnkorporeer in die Republiek van Suid-afrika)
(Registrasie nommer: 1936/007721/06)
JSE aandeelkode: SHP
NSX aandeelkode: SRH
LUSE aandeelkode: SHOPRITE
ISIN: ZaE000012084
(“Shoprite Holdings” of “die Maatskappy”)
gereik staan te word ooreenkomstig ‘n regteuitgifte
wat aangekondig is, onherroeplik en
ten volle onderskryf, of so nie, ‘n verkryging
waarvan die finale bepalinge aangekondig is;
– hierdie magtiging gelding sal wees tot
die Maatskappy se volgende algemene
Jaarvergadering, mits dit nie sal strek oor ‘n
tydperk langer as 15 (vyftien) maande van
die datum waarop hierdie magtiging verleen
word nie;
– ‘n betaalde persaankondiging waarin volledige
besonderhede verskaf word, insluitende
die impak op die netto batewaarde en
verdien ste per aandeel, gepubliseer word
ten tyde van enige uitgifte wat, in totaal binne
een finansiële jaar, 5% (vyf persent) van
die getal aandele voor die uitgifte uitgereik,
verteenwoordig; en
– wanneer die prys bepaal word waarteen ‘n
uitgifte ingevolge hierdie magtiging mag
geskied, die maksimum toegelate korting
10% (tien persent) van die geweegde
verhandelde prys op die JSE sal wees van
daardie aandele oor die 30 (dertig) besigheidsdae
voor datum waarop die prys van die
uitgifte bepaal word of die direkteure van die
Maatskappy daarmee akkoord gaan.”
gewone besluit nommer 10
wysiging Van Die shoPrite holDings
BePerk aanDeleaansPoringstrust
“Besluit dat, behoudens voldoening
aan enige ander vereiste wat in die trustakte
van die Shoprite Holdings Beperk
aandeleaansporingstrust (“die Trustakte”)
uiteengesit word, die trustakte waartoe die
Maatskappy ’n party is, soos volg gewysig
word en is:
– die uitbreiding van die bevoegdhede van die
trustees in klousule 6.1.2 uiteengesit, om as
volg te lui:
“to borrow, raise monies and/or accept any
contributions or payments from the company
and/or any other member of the group or
from third parties for the purposes of the
schemes on such terms as they deem fit;”
– die byvoeging van ’n nuwe klousule 19.8 wat
soos volg lui:
“Notwithstanding any other provisions to the
contrary contained in this trust deed and, if so
agreed between the trustees and an option
holder who exercised an option in pursuance
of the provisions of 19.5, the trustees shall
be empowered to make payment or cause
payment to be made to such option holder
of an amount in cash, that shall be equivalent
to the middle market price on the last trading
date on the JSE on which shares in the company
were traded immediately preceding the
date upon which the option was exercised,
multiplied by the number of option scheme
shares, being the subject matter of the option
that has been exercised, less the option price
payable by the option holder in respect of

those option scheme shares, in which event
the trustees shall be released from all obligation
to deliver the option scheme shares,
being the subject matter of the option that
has been exercised, to the option holder concerned.”
– enige direkteur van die Maatskappy hiermee
gemagtig is en word om al die dokumente te
onderteken en al die dinge te doen wat nodig
mag wees om aan bogenoemde uitvoering te
gee.”
spesiale besluit nommer 1
algeMene goeDkeuring oM aanDele
terug te kooP
“Besluit dat, aan die Maatskappy en/of enige
filiaal van die Maatskappy hiermee magtiging
verleen word by wyse van ‘n algemene besluit
wat in artikels 85(2) en 85(3) van die Wet beoog
word, om die uitgereikte gewone aandele
van die Maatskappy te bekom, en dan wel
ingevolge sodanige bepalinge en voorwaardes
en in sodanige bedrae waarop die direkteure
van die Maatskappy van tyd tot tyd mag be sluit,
maar onderworpe aan die Statute van die
Maatskappy, die voorskrifte van die Wet en die
JSE Noteringsvereistes of diè van enige ander
beurs waarop die aandele van die Maatskappy
van tyd tot tyd genoteer mag wees, waar van
toepas sing, met dien verstande dat:
– enige terugkoop van sekuriteite deur
die hoofbestelboek wat deur die JSEverhandelingstelsel
bedryf word, sal geskied
en gedoen sal word sonder voorafgaande
verstandhouding of reëling tussen die
Maatskappy en die teenparty;
– hierdie algemene magtiging alleenlik tot die
Maatskappy se volgende algemene Jaarvergadering
geldig sal wees, met dien verstande
dat dit nie sal strek oor ‘n tydperk van
meer as 15 (vyftien) maande van datum van
die goedkeuring van die spesiale besluit nie;
– ter bepaling van die prys waarteen die
Maatskappy se gewone aandele ingevolge
die algemene magtiging deur die Maatskappy
verkry word, sal die maksimum premie
waarteen sodanige gewone aandele verkry
mag word, 10% (tien persent) van die
geweegde gemiddelde markprys wees
waarteen sodanige gewone aandele op die
JSE verhandel word soos oor die 5 (vyf)
besigheidsdae bepaal wat onmiddellik die
terugkoop van sodanige gewone aandele
deur die Maatskappy voorafgaan;
– die aankoop van gewone aandele in een
finansiële jaar nie 5% (vyf persent) van die
Maatskappy se uitgereikte gewone aandelekapitaal
sal oorskry vanaf datum van die goedkeuring
van hierdie algemene magtiging nie;
– die Maatskappy en die Groep in ‘n posisie is
om hul skuld in die gewone gang van sake vir
die 12 (twaalf) maande na die datum van kennisgewing
van die algemene Jaarvergadering
te betaal;
– die bates van die Maatskappy en die Groep,
synde volgens algemeen aanvaarde Reke n-
ingkundige Praktyk billik gewaardeer, meer
is as die laste van die Maatskappy en die
Groep vir die 12 (twaalf) maande na die
datum van kennisgewing van die algemene
Jaarvergadering;
– die gewone kapitaal en reserwes van die
Maatskappy en die Groep toereikend is vir die
volgende 12 (twaalf) maande na die datum
van die kennisgewing van die algemene
Jaarvergadering;
– die beskikbare bedryfskapitaal toereikend is
om die werksaamhede van die Maatskappy
en die Groep in die 12 (twaalf) maande na die
datum van kennisgewing van die algemene
Jaarvergadering te kan voortsit;
– by toetrede tot die mark om met die terugkoopaksie
te begin, die Maatskappy se borg sy
ver antwoordelihede soos vervat in skedule
25 van die JSE Noteringsvereistes, nagekom
het;
– nà sodanige terugkoop-aksie die Maatskappy
steeds sal voldoen aan die bepalings
van paragrawe 3.37 tot 3.41 van die JSE
Noteringsveistes wat op die verspreiding van
aandeelhouers betrekking het;
– die Maatskappy of sy filiale nie sekuriteite
gedurende die geslote tydperk sal terugkoop
soos in paragraaf 3.67 van die JSE
Noteringsvereistes gedefinieer nie;
– wanneer die Maatskappy in totaal 3% (drie
persent) van die aanvanklike getal van die
betrokke klas sekuriteite teruggekoop het,
en vir elke 3% (drie persent) in totaal van die
aanvanklike getal van daardie klas daarná verkry,
‘n aankondiging gedoen sal word; en
– die Maatskappy net een agent aanstel om enige
terugkoop-aksie(s) namens hom te behartig.”
anDer oPenBaarMaking ingeVolge Die
Jse noteringsVereistes
Ingevolge die JSE Noteringsvereistes moet die
volgende openbaarmakingsprosedure gevolg
word, waarvan sommige van die besonderhede
in die jaarverslag verstrek moet word waarvan
hierdie kennisgewing deel sal uitmaak, soos
hieronder uiteengesit:
Direkteure en bestuur........ bladsy 6 – 7, 17 – 32.
Groot aandeelhouers van die
Maatskappy ..................................... bladsy 111
Direkteure se belang in sekuriteite ...... bladsy 51
aandelekapitaal van die Maatskappy ... bladsy 80
wesenlike VeranDering
Buiten die feite en ontwikkelings waarna op
bladsy 46 van die jaarverslag verwys word, was
daar sedert die datum van ondertekening van
die ouditverslag en die datum van hierdie
kennisgewing geen wesenlike veranderinge in
die sake of finansiële posisie van die Maatskappy
en sy filiale nie.
Direkteure se VerantwoorDelikheiDsVerklaring
Die direkteure, wie se name op bladsye 6 tot 7
van die jaarverslag verskyn, aanvaar gesamentlik
en individueel volle verantwoordelikheid vir die
juistheid van inligting wat op spesiale besluit
nommer 1 betrekking het en sertifiseer dat
na hul beste wete en kennis daar geen feite
weggelaat is wat enige verklaring vals of misleidend
kan maak nie, en dat alle redelike navrae
om sodanige feite vas te stel, gedoen is en dat
hierdie besluit al sodanige inligting bevat.
litigasieVerklaring
Ingevolge paragraaf 11.26 van die Noterings vereistes
van die JSE is die direkteure, wie se name
op bladsye 6 tot 7 van die jaar verslag verskyn,
waarvan hierdie kennisgewing deel uitmaak, nie
bewus van enige wetlike of arbitrasiestappe,
in sluitende stappe wat hangende is of waarmee
die Maatskappy gedreig word wat in die
onlangse verlede, synde die vorige 12 (twaalf)
maande, ‘n wesenlike uitwerking op die Groep
se finansiële posisie sal hê of gehad het nie.
reDe Vir en uitwerking Van
sPesiale Besluit noMMer 1
Die rede vir en uitwerking van spesiale besluit
nommer 1 is om aan die Maatskappy en/of
sy filiale by wyse van ‘n algemene magtiging,
magtiging te verleen om sy eie uitgereikte aandele
te verkry op sodanige voorwaardes en volgens
sodanige bepalings en vir sodanige bedrae
as wat van tyd tot tyd deur die Maatskappy se
direkteure vasgestel mag word, onderworpe aan
die beperkinge hierbo uiteengesit.
Die direkteure van die Maatskappy beoog nie
om die voorwaardes van spesiale besluit nr. 1
spesifiek in werking te stel nie, maar sal die Maatskappy
se posisie en deurlopende marktoestande
voortdurend evalueer, voordat die bepalings van
spesiale besluit nr. 1 geïmplementeer word.
spesiale besluit nommer 2
sPesiFieke goeDkeuring Vir Die
terugkooP Van aanDele
“Besluit dat die terugkoop deur die Maatskappy van:
– tot 35 653 533 gewone aandele van Shoprite
Checkers (Edms) Bpk, ‘n volfiliaal van die
Maatskappy; en
– tot 506 036 gewone aandele van Die Shoprite
Holdings Bpk aandeleaansporingstrust;
op die tye en in die hoeveelhede waarop die
direkteure in hul diskresie besluit en teen die
heersende prys van die Maatskappy se gewone
aandele op die JSE op die betrokke tydstip
kragtens artikel 85 van die Wet, as ‘n spesifieke
goedkeuring goedgekeur word.
Die Maatskappy se direkteure stel die terugkoop
wat in hierdie besluit beoog word, net in werking
indien, nà oorweging van die uitwerking van die
spesifieke terugkoop:
– die Maatskappy en die Groep sy skuld sal
kan betaal namate dit in die gewone loop van
sake vir die tydperk van 12 maande nà die
datum van die spesifieke terugkoop betaalbaar
word;
– die Maatskappy en die Groep se bates, die
laste van die Maatskappy en die Groep, nà
die datum van die spesifieke terugkoop sal
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 113

Kennisgewing aan aandeelhouers (vervolg)
ShopRitE hoLdinGS bpk
vir die jaar geëindig 30 Junie 2008
oorskry;
– die Maatskappy en die Groep se aandelekapitaal
en reserwes vir ‘n tydperk van 12
maande nà die datum van die spesifieke
terugkoop vir gewone sakedoeleindes
toereikend sal wees;
– die Maatskappy en die Groep se bedryfskapitaal
vir ‘n tydperk van 12 maande nà
die datum van die spesifieke terugkoop vir
gewone sakedoeleindes toereikend sal wees;
– hulle tevrede is dat dit geen bykomende
nadelige gevolge vir die Maatskappy sal hê nie.”
reDe Vir en uitwerking Van sPesiale
Besluit noMMer 2
Die rede vir spesiale besluit nommer 2 is om
aan die Maatskappy by wyse van ‘n spesifieke
magtiging, magtiging te verleen om aandele wat
deur die Maatskappy uitgereik is, soos in die
besluit bepaal, terug te koop.
Die uitwerking van die spesiale besluit is
dat die Maatskappy ‘n spesifieke magtiging sal
hê om die aandele soos in die besluit bepaal,
terug te koop. Nà die inwerkingstelling van die
besluit sal die aandele wat sò teruggekoop is, as
uitgereikte aandele gekanselleer word en weer
na die status van gemagtigde maar onuitgereikte
aandele terugkeer.
Die inwerkingstelling van die spesifieke terugkoop
sal uit bestaande kontantbronne befonds word.
Die uitwerking van die spesifieke terugkoop
op verdienste per aandeel, wensensverdienste
per aandeel en netto batewaarde per aandeel sal
nie wesenlik wees nie.
Hierdie spesiale besluit is onderworpe
daaraan dat nie minder nie as 75% (vyf en
sewentig persent) van die stemme uitgebring
deur daardie aandeelhouers van die Maatskappy
wat persoonlik teenwoordig is of deur volmag
verteenwoordig is om op hierdie algemene
Jaarvergadering te stem, met uitsluiting van
die aandele gehou deur Shoprite Checkers
(Edms) Bpk en Die Shoprite Holdings Bpk
aandeleaansporingstrust.
spesiale besluit nommer 3
wysiging Van Die statute Van Die
MaatskaPPy
“Besluit dat artikel 29.2 van die Maatskappy se
Statute uitgebrei word deur die volgende sin aan
die einde daarvan by te voeg:
“Notwithstanding the aforementioned provisions,
a copy of the company’s annual financial
statements, including every document required
by the Statutes to be attached thereto, which is
to be laid before the company in general meeting,
may be despatched in electronic format to all
members who has agreed thereto in writing, to
an address nominated by the member.”
reDe Vir en uitwerking Van sPesiale
Besluit noMMer 3
Die rede vir spesiale besluit nommer 3 is om
die Maatskappy in staat te stel om afskrifte van
die Maatskappy se finansiële jaarstate, met
inbegrip van elke dokument wat die Statute
114 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008
vereis, daaraan geheg moet word, in elektroniese
formaat te lewer aan alle lede wat skriftelik
daartoe ingestem het.
Die uitwerking van spesiale besluit nommer
3 is om artikel 29.2 uit te brei ten einde die
Maatskappy in staat te stel om afskrifte van die
Maatskappy se finansiële jaarstate, met inbegrip
van elke dokument wat die Statute vereis,
daarby aangeheg moet word, in elektroniese
formaat te lewer, behoudens voldoening aan die
bepalings daarvan.
spesiale besluit nommer 4
wysiging Van Die statute Van Die
MaatskaPPy
“Besluit dat artikel 29.3 van die Maatskappy se
Statute uitgebrei word deur die volgende sin aan
die einde daarvan by te voeg:
“Notwithstanding the aforementioned provisions,
the interim report may be despatched in
electronic format to all members who have
agreed thereto in writing, to an address
nominated by the member.”
reDe Vir en uitwerking Van sPesiale
Besluit noMMer 4
Die rede vir spesiale besluit nommer 4 is om die
Maatskappy in staat te stel om die tussentydse
verslag in elektroniese formaat te lewer aan al
die lede wat vooraf skriftelik daartoe ingestem het.
Die uitwerking van spesiale besluit nommer 4
is om artikel 29.3 uit te brei om die Maatskappy
in staat te stel om die tussentydse verslag
in elektroniese formaat te lewer, behoudens
voldoening aan die bepalings daarvan.
spesiale besluit nommer 5
wysiging Van Die statute
Van Die MaatskaPPy
Behoudens die aanvaarding van spesiale
be sluit nommer 3, besluit dat artikel 31 van die
Maatskappy se Statute uitgebrei word deur die
byvoeging van artikel 31.11 wat soos volg lui:
“Notwithstanding anything to the contrary
contained in this article 31, if a member elects in
terms of article 29.2 that a copy of the company’s
annual financial statements be despatched
in electronic format and such annual financial
statements include a notice contemplated in this
article 31, then such notice shall be deemed to
have been validly given by electronic mail if given
as part of the company’s annual financial statements
that are delivered in that manner and the
member shall have deemed to waive his right to
be served with a notice in the manner contemplated
in article 31.1.”
reDe Vir en uitwerking Van sPesiale
Besluit noMMer 5
Die rede vir spesiale besluit nommer 5 is om die
Maatskappy in staat te stel om kennis per elektroniese
pos te gee tot die mate dat sodanige
kennisgewing ingesluit word in die finansiële
jaarstate wat per elektroniese pos gelewer word
aan die betrokke lid wat vooraf skriftelik daartoe
ingestem het.
Die uitwerking van spesiale besluit nommer 5 is
dat die Maatskappy gemagtig sal word om per
elektroniese pos kennis aan ’n lid te gee in die
omstandighede wat in daardie besluit uiteengesit
word.
ander sake
Om sodanige ander sake te verrig wat op ‘n
algemene Jaarvergadering hanteer mag word.
Die uitbring van stemme
en volmagte
‘n aandeelhouer van die Maatskappy wat die
algemene Jaarvergadering mag bywoon en
mag praat en ‘n stem mag uitbring, mag ‘n
gevolmagtigde aanstel om namens hom/haar die
vergadering by te woon, te praat en te stem. Die
gevolmagtigde hoef nie ‘n aandeelhouer van die
Maatskappy te wees nie. ‘n Volmagvorm word
ingesluit vir die gerief van enige aandeelhouer
met ‘n sertifikaat of “eie naam” geregistreerde
gedematerialiseerde aandeelhouer wat nie die
algemene Jaarvergadering kan bywoon nie,
maar graag verteenwoordig wil wees.
Onderworpe aan die statute van die
Maatskappy en met die opsteek van hande,
sal elke aandeelhouer van die Maatskappy wat
persoonlik teenwoordig is of deur ‘n gevolmagtigde
verteenwoordig word, net een stem
mag uitbring. Op ‘n stemming sal elke aandeelhouer
van die Maatskappy wat persoonlik teenwoordig
is of deur ‘n gevolmagtigde verteenwoordig
word, een stem hê vir elke aandeel wat
deur sodanige aandeelhouer in die Maatskappy
gehou word en diè sal onderworpe wees aan die
Statute van die Maatskappy.
aandeelhouers, behalwe “eie naam”
geregistreerde gedematerialiseerde aandeelhouers,
wat hul aandele deur ‘n sentralesekuriteitebewaarplek-deelnemer
(“SSBD”) of makelaar
gedematerialiseer het, en wat die algemene
Jaarvergadering wil bywoon, moet hul SSBD
of makelaar versoek om aan hulle ‘n verteenwoordigingsbrief
uit te reik, of so nie moet hulle
ingevolge die toepaslike bewaringsooreenkoms
wat tussen hulle en die SSBD of makelaar
aangegaan is, hul steminstruksies aan die SSBD
of makelaar voorsien.
Volmagvorms moet ingehandig, gepos,
gefaks of per e-pos gestuur word aan die kantoor
van die maatskappysekretaris, waarvan die
besonderhede op die volmagvorm uiteengesit
is, nie later as 09:15 op Donderdag, 23 Oktober
2008 bereik.
Op las van die direkteure
Shoprite Holdings Beperk
An van Zyl
Maatskappysekretaris
1 September 2008

(Geïnkorporeer in die Republiek van Suid-afrika)
(Registrasie nommer: 1936/007721/06)
JSE aandeelkode: SHP
NSX aandeelkode: SRH
LUSE aandeelkode: SHOPRITE
ISIN: ZaE000012084
(“Shoprite Holdings” of “die Maatskappy”)
Vir voltooiing deur gesertifiseerde aandeelhouers en “eie naam” gedematerialiseerde aandeelhouers.
Volmagvorm
ShopRitE hoLdinGS bpk
Gedematerialiseerde aandeelhouers moet hul sentrale sekuriteite bewaarplek deelnemer (“SSBD”) of makelaar in kennis stel van hul voorneme om die
algemene Jaarvergadering by te woon sodat hul SSBD of makelaar hulle van die nodige magtiging kan voorsien ten einde hulle in staat te stel om die
algemene Jaarvergadering by te woon of, sou hulle verlang om nie die algemene Jaarvergadering nie by te woon nie, moet hulle hul SSBD of makelaar van
stem instruksies voorsien. Sodanige aandeelhouers moet nie hierdie volmagvorm gebruik nie.
Ek/Ons .......................................................(Volle naam en van in drukskrif) van .................................
as lid van Shoprite Holdings Beperk, en houer van . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . aandele in die Maatskappy, stel hiermee aan
1. . ........................................................... van . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . of,
2. . ...........................................................van . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . of,
3. die voorsitter van die algemene Jaarvergadering
as my/ons gevolgmagtigde om namens my/ons op te tree en soos hieronder aangedui te stem op die algemene Jaarvergadering van die aandeel-
houers van die Maatskappy, wat gehou sal word op 27 Oktober 2008 om 09:15 te Brackenfell, en op enige verdaging daarvan:
Gewone besluit nommer 1
Goedkeuring van die finansiële Jaarstate
Gewone besluit nommer 2
Goedkeuring van nie-uitvoerende direkteure se vergoeding
Gewone besluit nommer 3
Heraanstelling van PricewaterhouseCoopers as ouditeure en goedkeuring van hul vergoeding
Gewone besluit nommer 4
Bevestiging van beoogde verklaring en betaling van gewone dividend
Gewone besluit nommer 5
Heraanstelling van Dr CH Wiese
Gewone besluit nommer 6
Heraanstelling van Mnr Ja Louw
Gewone besluit nommer 7
Heraanstelling van Mnr BR Weyers
Gewone besluit nommer 8
Om onuitgereikte aandele onder die beheer van die direksie te plaas
Gewone besluit nommer 9
Om onuitgereikte aandele vir kontant uit te reik
Gewone besluit nommer 10
Wysiging van Die Shoprite Holdings Bpk aandeleaansporingstrust
Spesiale besluit nommer 1
algemene magtiging om aandele terug te koop
Spesiale besluit nommer 2
Spesifieke magtiging om aandele terug te koop
Spesiale besluit nommer 3
Wysiging van art 29.2 van die Statute van die Maatskappy
Spesiale besluit nommer 4
Wysiging van art 29.3 van die Statute van die Maatskappy
Spesiale besluit nommer 5
Wysiging van art 31.11 van die Statute van die Maatskappy
*Dui u stem met ‘n “X” in die toepaslike blokkie aan
My/ons gevolmagtigde mag na eie goeddunke stem, tensy anders voorgeskryf
Getal aandele
Ten gunste van Teen Buite stemming
Geteken te (plek) .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. op (datum) ............................................................................2008
. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
Lees asb. die aantekeninge op die keersy Handtekening
JAARVERSLAG 2008 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK 115

aantekening tot VolMagVorM
1. Die volmagvorm mag alleenlik deur aandeelhouers met sertifikate of gedematerialiseerde aandeelhouers gebruik word wat gedemateriliaseerde
gewone aandele met “eie naam”-registrasie besit.
2. Gedematerialiseerde gewone aandeelhouers word daaraan herinner dat dit hul plig is om met hul SSBD of makelaar te kommunikeer.
3. Elke aandeelhouer is daarop geregtig om een of meer gevolmagtigdes aan te stel (wat nie ‘n aandeelhouer(s) van die Maatskappy hoef te wees nie)
om namens daardie aandeelhouer die algemene Jaarvergadering by te woon, te praat en ‘n stem uit te bring.
4. ‘n aandeelhouer mag die naam van ‘n gevolmagtigde of die name van twee plaasvervangende gevolmagtigdes van die aandeelhouer se keuse in
die betrokke spasie invul, met of sonder skrapping van “die voorsitter van die algemene Jaarvergadering”. Die persoon wie se naam eerste op die
volmagvorm verskyn en wat op die algemene Jaarvergadering teenwoordig is, sal daarop geregtig wees om as gevolmagtigde op te tree met die
uitsluiting van diegene wie se name volg.
5. ‘n aandeelhouer se instruksies aan die gevolmagtigde moet aangedui word deur die toepaslike getal stemme aan te dui wat deur daardie
aandeelhouer uitgebring mag word – diè moet in die toepaslike blokkie(s) ingevul word. Versuim om aan bostaande te voldoen, sal geag word aan die
voorsitter van die algemene Jaarvergadering magtiging te verleen, indien die voorsitter die bevoegde gevolmagtigde is, om ten gunste van die gewone
en spesiale besluite op die algemene Jaarvergadering te stem of, so nie, geld dit vir enige ander gevolmagtigde wat na goeddunke op die algmene
Jaarvergadering mag stem of buite stemming mag bly, ten opsigte van al die aandeelhouers se stem wat daar uitgebring mag word.
6. Dokumentêre bewys wat die bevoegdheid bepaal van ‘n persoon wat hierdie volmagvorm in ‘n verteenwoordigende hoedanigheid onderteken, moet
aan hierdie volmagvorm vasgeheg wees, tensy vooraf deur die Maatskappy se oordragkantoor aangeteken of tensy die voorsitter van die algemene
Jaarvergadering daarvan sou afsien.
7. Die voorsitter van die algemene Jaarvergadering mag enige volmagvorm wat anders as in ooreenstemming met hierdie instruksies voltooi is en/of
ontvang word, verwerp of aanvaar, mits hy hom vergewis het van die manier waarop die aandeelhouer wil stem.
8. Enige wysigings of regstellings aan hierdie volmagvorm moet deur die ondertekenaar(s) geparafeer word.
9. Die voltooiing en indiening van hierdie volmagvorm sal nie verhinder dat die betrokke aandeelhouer persoonlik die algemene Jaarvergadering bywoon
en praat en ‘n stem uitbring nie, ter uitsluiting van enige gevolmagtigde wat ingevolge hiervan aangestel is, sou die aandeelhouer verkies om dit te doen.
10. ‘n Minderjarige moet deur sy/haar ouer of voog bygestaan word tensy die betrokke dokumente wat sy/haar regsbevoegdheid staaf, getoon word of
deur die Maatskappy geregistreer is.
11. Waar daar gesamentlike houers van enige aandele is:
– mag net een houer hierdie volmagvorm teken;
– sal die stem(me) van die senior aandeelhouers (vir daardie doel sal senioriteit bepaal word deur die volgorde waarin en die name van aandeelhouers
in die Maatskappy se aandeelhouersregister verskyn) wat ‘n stem aanbied (hetsy persoonlik of by wyse van volmag) aanvaar word met die uitsluiting
van die stem(me) van die ander gesamentlike aandeelhouer(s).
Volmagvorms moet die kantoor van die maatskappysekretaris, nie later as 09:15 op Donderdag, 23 Oktober 2008, bereik.
Die Maatskappysekretaris
H/v William Dabs en Ou Paarlweg
Brackenfell, 7560 Suid-afrika
(Posbus 215, Brackenfell, 7561, Suid-afrika)
faksimilee: +27 (0) 21 980 4468
E-pos adres: avanzyl@shoprite.co.za
116 SHOPRITE HOLDINGS BEPERK JAARVERSLAG 2008

egistrasienoMMer
1936/007721/06
geregistreerDe kantoor
Straatadres: h/v William Dabs- en Ou Paarlweg
Brackenfell, 7560, Suid-afrika
Posadres: Posbus 215, Brackenfell, 7561, Suid-afrika
Telefoon: +27 (0)21 980 4000
faksimilee: +27 (0)21 980 4050
Webwerf: www.shopriteholdings.co.za
oorDragsekretarisse
Suid-Afrika
Computershare Investor Services (Edms) Bpk
Posbus 61051, Marshalltown, 2107, Suid-afrika
Telefoon: +27 (0)11 370 5000
faksimilee: +27 (0)11 688 5238
Webwerf: www.computershare.com
namibië
Transfer Secretaries (Edms) Bpk
Posbus 2401, Windhoek, Namibië
Telefoon: +264 (0)61 227 647
faksimilee +264 (0)61 248 531
Zambië
Lewis Nathan advocates
Posbus 37268, Lusaka, Zambië
Telefoon: +260 (0)1 223 174
faksimilee: +260 (0)1 229 868
Junie
Einde van
finansiële jaar
Augustus
Voorlopige
resultate
administrasie | ShopRitE hoLdinGS bpk
Borge
Suid-Afrika
Nedbank Capital
Posbus 1144, Johannesburg, 2000, Suid-afrika
Telefoon: +27 (0)11 295 8602
faksimilee: +27 (0)11 294 8602
Webwerf: www.nedbank.co.za
namibië
Old Mutual Investment Group (Namibië) (Edms) Bpk
Posbus 25549, Windhoek, Namibië
Telefoon: +264 (0)61 299 3527
faksimilee: +264 (0)61 299 3528
Zambië
Lewis Nathan advocates
Posbus 37268, Lusaka, Zambië
Telefoon: +260 (0)1 223 174
faksimilee: +260 (0)1 229 868
ouDiteure
PricewaterhouseCoopers Ingelyf
Posbus 2799, Kaapstad, 8000, Suid-afrika
Telefoon: +27 (0)21 529 2000
faksimilee: +27 (0)21 529 3300
Bankiers
aBSa Bank Bpk
Citibank N.a.
Commerzbank aG
Eerste Nasionale Bank Bpk
HSBC Bpk
Investec Bank Bpk
Nedbank Bpk
Die Standard Bank van Suid-afrika Bpk
aandeelhouersdagboek
september
publisering van
jaarverslag
betaling van
voorkeurdividend
betaling van finale
gewone dividend
OktOber
Algemene
jaarvergadering
Desember
Einde van
finansiële halfjaar
FebruArie
tussentydse
resultate
mAArt
betaling van
voorkeurdividend
betaling van
tussentydse
gewone dividend