Kennisnetwerken en ruimtelijke clustering - Rooilijn
Kennisnetwerken en ruimtelijke clustering - Rooilijn Kennisnetwerken en ruimtelijke clustering - Rooilijn
Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Het nieuwe ommeland P. 426 zocht. Daartoe is enerzijds de spreiding van verschillende functies in stad en ommeland en anderzijds de persoonsverplaatsing voor verschillende activiteiten bestudeerd. Zo is inzicht verkregen in de relaties die het ommeland heeft met andere plekken en voor wie het ommeland aantrekkelijk is. In de studie zijn de vierentwintig grootste steden en de gebieden eromheen die nu of in het verleden onder de stedelijke invloedssfeer vielen geanalyseerd. De Nederlandse werkelijkheid De afgelopen jaren is op een aantal terreinen sprake geweest van deconcentratie. Sinds de tweede helft van de negentiende eeuw betrof dit deconcentratie van mensen en vervolgens ook van min of meer stedelijke functies. Buiten de stad is een vorm van stedelijkheid ontstaan. Desondanks zijn er nog steeds duidelijke verschillen tussen stad en ommeland. Niet alle functies zijn gedeconcentreerd en niet allemaal even eenduidig. Bepaalde winkelbranches, zoals die ten behoeve van de dagelijkse voorzieningen of bouwmarkten, komen relatief vaker voor in het ommeland, maar winkels op het terrein van mode en luxegoederen zijn juist nog steeds geconcentreerd in de stad. Culturele voorzieningen als musea, bioscopen en theaters zien we relatief vaak in de stad en recreatieve voorzieningen in het ommeland. En hoewel de werkgelegenheid deconcentreert (het aantal banen in het ommeland groeit meer dan in de stad), is in het ommeland het aanbod van werkgelegenheid in de industrie relatief groter dan het aanbod in de commerciële dienstverleningssector. Ook bij andere functies, zoals het wonen, is sprake van ruimtelijke uitsortering. Huishoudens met kinderen wonen met name in het ommeland, huishoudens zonder kinderen in de steden. Op basis van de verplaatsingspatronen van 1985 tot 2003 kan worden geconstateerd dat in Nederland de ‘klassieke’ stromen van het ommeland naar de stad nog steeds dominant zijn. Andere stromen die meer passen bij netwerkverstedelijking, zoals kris kras stromen binnen ommelanden, tussen stadsgewesten en omgekeerde pendel, zijn echter wel in opkomst. Bovendien zijn er verschillen tussen de stadsgewesten. Met behulp van een clusteranalyse van de verplaatsingspatronen in het ommeland per stadsgewest zijn vier typen ommelanden gedefinieerd (figuur 1). Het eerste type zijn de ommelanden rond dominante steden, zoals Rotterdam en Amsterdam. Dit ommeland is aan de ene kant nog steeds sterk georiënteerd op de stad, maar kent anderzijds ook relatief veel kris kras stromen binnen het ommeland. Het tweede type wordt gevormd door de ommelanden rond Leeuwarden, Zwolle en Enschede. Deze klassieke ommelanden worden gekenmerkt door een sterke oriëntatie op de eigen centrale stad, de eigen gemeente en gebieden buiten de stadsgewesten. Ingeklemde ommelanden, zoals rond Delft en Leiden, vormen het derde type. Deze kennen relatief veel stromen vanuit en naar andere steden en ommelanden. Een tussenvorm van de andere drie typen vormen ten slotte de ommelanden in de overgangszone, zoals het ommeland van Tilburg. De verschillen tussen de typen ommelanden zijn onder meer te verklaren door de spreiding van functies in het stadsgewest en door de geografische ligging. Vooral in de gebieden rond de vier grote steden is de verstedelijking inmiddels buiten de stadsgrenzen terechtgekomen en is sprake van deconcentratie van stedelijke functies, wat de kris kras stromen verklaart. Waar
Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Het nieuwe ommeland P. 427 verplaatsingen Fi guur 26. Herk omst woon-w erk verkeer van en naar ommeland, 2000-200 3. Bron: data cbs, trale stad bewerking rpb ntrale stad Figuur 1 Vier typen ommeland en hun centrale steden (bron: data CBS, eigen bewerking) eente 4.500.000 4.500.000 verplaatsingen emeente in zelfde ommeland meland Eigen Ei gen centrale centrale stad stad Andere Ander centrale e centrale stad derland stad Eigen Ei gen gemeente woon-w erk verkeer van en naar ommeland, 2000-200 3. Bron: data cbs, Andere Ander gemeente e gemeente in zelfde in zelfde ommeland ommeland woon-w erk verkeer Ander van ommeland en ommeland naar ommeland, 2000-200 3. Bron: data cbs, Overig ommeland Nederland Utre cht rplaatsingen rplaatsingen e stad ale stad e stad nte ale stad ente in zelfde nte ommeland land ente in zelfde rland ommeland land rland Utrecht het nie uw e ommela nd Leeuwa rden Leeuwa rden Si ttard- Geleen Leeuwarden Leeuwa rden Utre cht Utre cht Si ttard- Geleen Leeuwa rden Utre cht het nie uw e ommela nd Si ttard- Geleen Eindho ven Eindho ven Leeuwa rden Sittard-Geleen Eindhoven
- Page 1 and 2: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 P. 3
- Page 3 and 4: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Reda
- Page 5 and 6: Rooilijn Stelling Jg. 41 / Nr. 6 /
- Page 7 and 8: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Kenn
- Page 9 and 10: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 245
- Page 11 and 12: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Kenn
- Page 13 and 14: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Kenn
- Page 15 and 16: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Star
- Page 17 and 18: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Star
- Page 19 and 20: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Star
- Page 21 and 22: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Star
- Page 23 and 24: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Outs
- Page 25 and 26: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Outs
- Page 27 and 28: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Outs
- Page 29 and 30: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Tunn
- Page 31 and 32: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Tunn
- Page 33 and 34: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Tunn
- Page 35 and 36: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 InBe
- Page 37 and 38: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 InBe
- Page 39 and 40: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 InBe
- Page 41 and 42: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 InBe
- Page 43 and 44: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 InBe
- Page 45: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Het
- Page 49 and 50: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Het
- Page 51 and 52: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Het
- Page 53 and 54: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Is r
- Page 55 and 56: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Is r
- Page 57 and 58: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Is r
- Page 59 and 60: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Besl
- Page 61 and 62: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Besl
- Page 63 and 64: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Besl
- Page 65 and 66: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Besl
- Page 67 and 68: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 “C
- Page 69 and 70: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 je w
- Page 71 and 72: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Rece
- Page 73 and 74: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Sign
- Page 75 and 76: Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Adve
<strong>Rooilijn</strong> Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Het nieuwe ommeland<br />
P. 427<br />
verplaatsing<strong>en</strong><br />
Fi guur 26. Herk omst woon-w erk verkeer van <strong>en</strong> naar ommeland, 2000-200 3. Bron: data cbs,<br />
trale stad bewerking rpb<br />
ntrale stad Figuur 1 Vier typ<strong>en</strong> ommeland <strong>en</strong> hun c<strong>en</strong>trale sted<strong>en</strong> (bron: data CBS, eig<strong>en</strong> bewerking)<br />
e<strong>en</strong>te<br />
4.500.000 4.500.000 verplaatsing<strong>en</strong><br />
eme<strong>en</strong>te in zelfde<br />
ommeland<br />
meland<br />
Eig<strong>en</strong><br />
Ei g<strong>en</strong><br />
c<strong>en</strong>trale<br />
c<strong>en</strong>trale<br />
stad<br />
stad<br />
Andere Ander c<strong>en</strong>trale e c<strong>en</strong>trale stad<br />
derland<br />
stad<br />
Eig<strong>en</strong> Ei g<strong>en</strong> geme<strong>en</strong>te<br />
woon-w erk verkeer van <strong>en</strong> naar ommeland, 2000-200 3. Bron: data cbs,<br />
Andere Ander geme<strong>en</strong>te e geme<strong>en</strong>te in zelfde in zelfde ommeland<br />
ommeland<br />
woon-w erk verkeer Ander van ommeland <strong>en</strong> ommeland naar ommeland, 2000-200 3. Bron: data cbs,<br />
Overig ommeland Nederland<br />
Utre cht<br />
rplaatsing<strong>en</strong><br />
rplaatsing<strong>en</strong><br />
e stad<br />
ale stad<br />
e stad<br />
nte<br />
ale stad<br />
<strong>en</strong>te in zelfde<br />
nte ommeland<br />
land<br />
<strong>en</strong>te in zelfde<br />
rland ommeland<br />
land<br />
rland<br />
Utrecht<br />
het nie uw e ommela nd<br />
Leeuwa rd<strong>en</strong><br />
Leeuwa rd<strong>en</strong><br />
Si ttard- Gele<strong>en</strong> Leeuward<strong>en</strong> Leeuwa rd<strong>en</strong><br />
Utre cht<br />
Utre cht<br />
Si ttard- Gele<strong>en</strong><br />
Leeuwa rd<strong>en</strong><br />
Utre cht<br />
het nie uw e ommela nd<br />
Si ttard- Gele<strong>en</strong><br />
Eindho v<strong>en</strong><br />
Eindho v<strong>en</strong><br />
Leeuwa rd<strong>en</strong><br />
Sittard-Gele<strong>en</strong><br />
Eindhov<strong>en</strong>
Change language