Kennisnetwerken en ruimtelijke clustering - Rooilijn

Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Tunnelvisie op kabels en leidingen
P. 413
meden investerings- en vervangingskosten.
In dit geval is bundeling echter toch niet
maatschappelijk rendabel. Zou er sprake
zijn van grotere aantallen winkelpubliek
of een grotere omvang van de vermeden
schade voor de detailhandel (hetgeen in
grotere steden het geval kan zijn) in combinatie
met een beperking van de overlast
tijdens de aanleg, dan zou bundeling ook in
een binnenstad positief kunnen uitvallen.
In het bedrijven- en haventerrein in
Vlissingen bestaat het volledige externe
effect uit het beschikbaar komen van de
grond voor bedrijvigheid. Deze bate is veel
groter dan de kosten van de tunnel, waardoor
het saldo van kosten en baten positief
uitvalt. De vraag die over blijft is of er geen
mogelijkheid bestaat om bundeling op een
andere (goedkopere wijze) te realiseren.
Bundeling beter dan wetgeving
Met de verplichte informatie-uitwisseling
ten aanzien van de ligging van kabels en
leidingen streeft het Rijk ernaar het aantal
graafschades te beperken. Indien de kosten
van informatie-uitwisseling opwegen
tegen de baten dan is dit een nuttige
maatregel. Uit ons onderzoek blijkt echter
dat het verminderen van andere nadelige
effecten tijdens graafwerkzaamheden
fors hogere baten oplevert. Zo is het veel
belangrijker om te zorgen dat de hinder
voor het verkeer en de detailhandel wordt
beperkt.
Bundeling van kabels en leidingen in
een tunnel zorgt hiervoor en kan tevens
leiden tot grondbaten en schade aan de
natuur voorkomen. Daarnaast leidt een
tunnel tot aanzienlijke vermeden kosten.
Bundeling van kabels en leidingen is
vooral aantrekkelijk in gebieden met veel
handel en (gemotoriseerd) verkeer. Auto’s
zijn minder wendbaar dan voetgangers
en ondervinden daardoor meer hinder
vanwege wegopbrekingen. Met name
woonwijken komen in aanmerking voor
bundeling. Dit geldt a fortiori in nieuw-
bouwwijken, waar het aantal aan te leggen
kabels groot is en er nog geen sprake is van
bestaande bundeling.
Lagere overheden treden initiërend op bij
gebiedsontwikkeling en grondexploitatie.
Zij zijn de aangewezen partijen om de
hinder die bewoners, bedrijven en verkeer
ervaren, terug te dringen. Integrale
leidingentunnels vormen daarvoor het
prijzige doch op langere termijn meest
effectieve middel. De financiering kan
voor kleine gemeenten een fors obstakel
zijn en bundeling in nieuwbouwwijken is
dan ook nog allesbehalve staande praktijk.
Probaat bundelen is dan ook een zaak
van alle belanghebbenden: gemeente,
kabelaars, providers, energiebedrijven en
consumenten.
Rogier Lieshout (r.lieshout@seo.nl) is onderzoeker bij SEO
Economisch Onderzoek te Amsterdam. Wouter Jonkhoff
(wouter.jonkhoff@tno.nl) is onderzoeker bij TNO Innovatie &
Ruimte te Delft.
Literatuur
Capgemini (2004) Haalbaarheid platform ondergrondse
infrastructuurmarkt, Capgemini
Eijgenraam, C.J.J., C.C. Koopmans, P.J.G. Tang & A.C.P. Verster
(2000) Evaluatie van infrastructuurprojecten – leidraad voor
kosten-batenanalyse, Centraal Planbureau/NEI, Den Haag/
Rotterdam
Kadaster (2006) Meerjarenbeleidsplan 2007-2011, Apeldoorn
Meeus, T.J. & R.Schoof (2003) ‘Wachten op de grote klap’, NRC
Handelsblad, 19 april
Nelisse, R.M.L., P.H. Waarts, A.J.M. van Wingerden, R. Beuken,
E.L. Huijzer, A. Lombaers, H.J. van Breen & G.A. Bloemhof
(2006) Risicoanalyse en risicobeoordeling van bundeling van
kabels en leidingen, COB rapport O13, TNO, Delft
Nooij, M. de, R.B.T. Lieshout, C.C. Bijvoet & C.C. Koopmans
(2004) Verfijning regionale informatie, SEO-rapport nr. 770.
SEO Economisch Onderzoek, Amsterdam
Rosenberg, F.A., R.B.T. Lieshout, W. Jonkhoff & A.J.M van
Wingerden (2007) Maatschappelijke kosten-batenanalyse van
bundeling van kabels en leidingen, COB rapport O15, Gouda
Ruijgrok, E.C.M., R. Brouwer & H. Verbruggen (2004)
Waardering van natuur, water en bodem in maatschappelijke
kosten-batenanalyses, aanvulling op de Leidraad OEI.
Ministeries van VenW en EZ, Den Haag