Kennisnetwerken en ruimtelijke clustering - Rooilijn

Rooilijn Jg. 41 / Nr. 6 / 2008 Outsourcing planning
P. 406
voeren hun project uit op afstand van de
organisatie en de eigen ambtenaren en/of
bestuurders zijn nauwelijks betrokken. Dit
heeft nadelige gevolgen voor het lerende
vermogen van overheden en de continuïteit
van beleid. Daarnaast worden ambtenaren
buiten spel gezet bij de beleidsvoorbereiding,
met het gevaar dat het belang van
de inhurende overheid niet voldoende
vertegenwoordigd wordt. Bij het project
IJsseldelta Zuid was er een taakgroep
Convenant- en Uitvoeringsorganisatie waar
alle betrokken partijen in vertegenwoordigd
waren. De taakgroep werd voorgezeten
door een door de provincie ingehuurde
externe. Doordat verder niemand van de
provincie aan tafel zat, was het moeilijk het
belang van de provincie te identificeren. In
andere taakgroepen, die ook geleid werden
door externen, maar waarbij ambtenaren
van de provincie het provinciebelang
vertegenwoordigden in de taakgroep, trad
deze spanning niet op. Een ander voorbeeld
is het project Investeren in de regio van de
Stadsregio Arnhem Nijmegen. In dit project
werd er gezocht naar kansrijke coalities van
publieke en private partijen. Een achterliggende
gedachte was dat de ambtenaren zo
zouden kunnen leren meer met de “buitenwacht”
te werken. Als projectleiders werden
echter externen ingehuurd en de interne
ambtenaren vonden weinig aansluiting.
Willekeur
Externen kunnen verschillende positieve
functies vervullen. Dit betekent natuurlijk
niet dat zij dit in de praktijk ook altijd
doen. In tegenstelling tot ambtenaren
zijn externen private personen. Soms
zijn het één-pitters en soms in dienst van
een bureau. Ook als ze in dienst zijn van
een bureau werken externen in principe
individueel. Ze maken niet zoals ambte-
naren deel uit van een overheid met beleidsstukken
waarbinnen ambtenaren moeten
werken. Hierdoor wordt een mechanisme
van willekeur geïntroduceerd in het openbaar
bestuur (Ankersmit, 2007). Waar bureaucratieën
vooral gericht zijn op het beperken van
willekeur, worden externen vooral ingehuurd
en gewaardeerd vanwege hun onderscheidende
aanpak. Hoe goed en democratisch
een externe zijn/haar werk doet, hangt dan
uiteindelijk af van de persoonlijke kwaliteit
en integriteit van externen en de noodzaak
om een goede reputatie in de markt te
behouden.
Dit mechanisme zien we bij de participatie
van burgers. Het hangt sterk af van de
externe hoe grondig hij/zij is in het betrekken
van burgers. De ene externe dringt bij zijn of
haar opdrachtgever aan tot een breed proces
van burgerparticipatie. De andere externe
belt wat met contacten bij een aantal belangenorganisaties
om draagvlak te verwerven.
Een ander voorbeeld is het gebruik maken
van kennis. Het hangt wederom erg af van de
individuele externe of hij/zij alleen even de
hoogleraar belt bij wie hij/zij is afgestudeerd
om aan inhoudelijke kennis te komen of dat
gezocht wordt naar verschillende wetenschappelijke
onderzoeken en invalshoeken.
Betrokkenheid en
onafhankelijkheid
Om het hierboven beschreven gevaar van
willekeur zoveel mogelijk te vermijden is
betrokkenheid van de opdrachtgever en de
ambtelijke organisatie vereist. Betrokkenheid
van de opdrachtgever en de ambtelijke
organisatie voorkomt ook dat de articulatie
van beleid buiten de inhurende overheid
komt te liggen. De opdrachtgever moet
externen blijven aansturen op proceskwaliteit
en het gebruik van kennis. Om de