CLARENCE VERNON VISAGIE

24
onderwysers. Beide konsepte verwys na onderwysers wat gereduseer word tot ‘objekte’
en ‘reaktiewe agente’, wat gemanipuleer word deur instrumente (tegnieke en tegniese
prosedure) van die staat.
Danaher, Schirato en Webb (2000:xii ;83) redeneer dat die burger (onderwyser) van ’n
land binne die raamwerk van die staat se ‘regulerende meganisme’, opgelei word om hul
eie verdrukkende gedrag te reguleer. ’n Staatsbeheerde model met sy hiërargiese
regulering van implementeringstelsels, kan dus die selfbegrip van onderwyser in
praktiese skoolkontekste benadeel (Danaher, et al. 2000:83; Giddens, 1991:179;
Goodson, 1996:8; Mitchell, 1994:174). ‘Morele regulering’ word gebruik as ’n projek
om die dominante orde te ‘normaliseer’ en te ‘vernatuurlik’, waarmee onderwysers
‘instrumente’ word in diens van ’n staatsaparaat. Giddens (1991:149-150) spreek sy
kommer uit oor die intensivering van ‘administratiewe beheer’ oor mense in hul
instellings, en ‘gehoorsaamheid’ as ’n medium van beheer oor sosiale aktiwiteite wat
daarmee saamgaan. Sodoende tree gemarginaliseerde mense op as instrumente en
reaktiewe agente, wat slegs in diens kan staan van die dominerende burokratiese en
hiërargiese stelsels. Hierteenoor tree ’n fokus op die stem-identiteite van onderwysers na
vore as ’n teenvoeter vir ‘tegniese rasionaliteite’ en onderwysers as ‘reaktiewe agente’.
Voorts beperk ‘totalitaristiese prosedures’ die indiwiduele vryheid en self-uitdrukking van
mense (Mitchell, 1994:177). Dié ‘objektivering’ van die ‘subjek’ (mens, onderwyser)
‘benadeel’ hul ‘rasionaliteite’ (self-uitdrukking). Dus gaan ‘totalitaristiese prosedures’
gepaard met ’n ‘dominante’, gemaskerde vorm van ‘politieke verdukking’ (Seale, Gobo,