CLARENCE VERNON VISAGIE

217
In hierdie afdeling word spesifiek gefokus op die impak van die institusionele kultuur van
skole op onderwyser-respondering van K2005.
Een van die blanke onderwysers praat met lof oor haar klasaanbieding en die
lofbetuigings wat sy daarvoor ontvang (sien hoofstuk ses). Sodra daar verwysings is na
haar inwiduele-vermoëns, is sy vinnig om terug te verwys na hoe haar personeel daaroor
voel. Vir haar is die groep-identiteit met die personeel in haar skool, veel belangriker as
haar eie persoonlike gevoelens. Sy sal aanmeld hoe sy oor ’n saak voel, maar is uiters
sensitief vir die belange en behoeftes van haar personeel (groep-identiteite en diskoerse)
in haar skool. Sy sal nie juis die groep kritiseer nie, of baie sagte kritiek teen die groep
uitwys, en vinnig redes vir haar kritiek uitwys. Hierdie onderwyser is dus nie ywerig om
haarself te posisioneer as ’n refleksiewe, aktiewe en subjektiewe agent wat ‘buite’ die
‘objektiewe raamwerk’ van haar ‘personeel-as-’n groep’ sal beweeg nie. Sy verkies
eerder ’n tipe agentskap wat Giddens (1991) uitdruk as ’n ‘praktiese bewussyn’, of
Hargreaves (1994) as ’n ‘reaktiewe’of ‘tegniese agent’. Haar kommunikasie binne die
beredeneerde praktyk, en haar identiteite met die groep daarin, is vir haar belangrik. Dit
sou beteken die ‘onderdrukking’ van haar eie persoonlike gevoelens, haar ‘self’ en
subjektiwiteite.
Bornman (1999:39-63) verwys in die opsig hoedat groepbelange in plaaslike kontekste ’n
groot invloed uitoefen op die indiwidu se denke, bewussyn en gedrag. ’n Indiwidu sal
eerder met sy onmiddellike groep identifiseer waar hy veiligheid soek. Daarvolgens
vervul groeplidmaatskap en identiteit ’n belangrike funksie vir die psigologiese en sosiale
funksie van ’n indiwiduele mens. Die gevaar hiervan is dat die indiwidu identifiseer met