everything maths and science - C2B2A
everything maths and science - C2B2A everything maths and science - C2B2A
Informele eksperiment: Normaalkragte en wrywing Doel: Om die verband tussen normaalkragte en wrywing te ondersoek. Apparaat: Trekskale, ’n paar blokke van dieselfde stof met hake aan een kant vasgemaak, verskeie growwe en gladde oppervlakke, bakstene of blokke om die oppervlak se helling te verander. Metode: • Haak elke blok om die beurt aan die trekskaal en neem die lesing. • Neem een blok en maak dit aan die trekskaal vas. Skuif nou die blok oor elkeen van die oppervlakke. Neem die lesings. Herhaal vir elkeen van die ander blokke. • Herhaal die boonste stap met die oppervlak teen verskillende hellings. Resultate: Teken jou resultate in ’n tabel op. Spanning Spanning is die grootte van die krag wat in voorwerpe soos toue, kettings en sparre wat steun verleen, voorkom. Daar is byvoorbeeld spanning in die toue wat ’n kind se swaai ondersteun wat uit ’n boom hang. Oefening 2 – 1: 1. ’n Kartondoos word op ’n growwe oppervlak geplaas. Dit het ’n normaalkrag met ’n grootte van 120 N. ’n Krag van 20 N wat na regs toegepas word, kan nie die kartondoos beweeg nie. Bereken die grootte en rigting van die wrywingskragte. 2. ’n Houtblok rus op ’n horisontale vlak. Die normaalkrag is 20 N. Die statiese wrywingskoëffisiënt tussen die blok en die vlak is 0,40 en die kinetiese wrywingskoëffisiënt is 0,20. a) Wat is die grootte van die wrywingskrag wat op die blok uitgeoefen word terwyl die blok in rus is? b) Wat sal die grootte van die wrywingskragte wees as ’n horisontale krag met ’n grootte van 5 N op die blok uitgeoefen word? c) Wat is die minimum krag wat nodig is om die blok te laat beweeg? d) Wat is die minimum krag wat nodig is om die blok aan die beweeg te hou as dit eers begin beweeg het? Hoofstuk 2. Newton se wette 69
e) As die horisontale krag 10 N is, bepaal die wrywingskrag. 3. ’n Vrou het haar rug beseer toe sy in ’n supermark gegly en geval het. Sy hou die eienaar van die supermark aanspreeklik vir haar mediese uitgawes. Die eienaar beweer dat die vloeroppervlakte nie nat was nie en aan aanvaarde standaarde voldoen het. Hy kan daarom nie verantwoordelikheid aanvaar nie. Die saak beland op die ou end in die hof. Voor die regter uitspraak lewer, nader hy jou, ’n wetenskapstudent, om te bepaal of die koëffisiënt van statiese wrywing van die vloer die minimum van 0,5 soos vereis word, is. Hy voorsien jou van ’n vloerteël en ook een van die skoene wat die vrou die dag van die voorval aangehad het. a) Skryf ’n uitdrukking vir die statiese wrywingskoëffisiënt neer. b) Beplan die ondersoek wat jy sal doen om die regter te help om ’n beslissing te maak. Volg die stappe soos hier bo uiteengesit om seker te maak dat jou plan aan al die vereistes voldoen. i. Formuleer ’n ondersoekvraag. ii. Apparaat: Maak ’n lys van al die ander apparaat, behalwe die teël en skoen , wat jy sal nodig hê. iii. ’n Stapgewys metode: Hoe sal jy die ondersoek uitvoer? Sluit ’n bypassende diagram met byskrifte in. iv. Resultate: Wat sal jy opteken? v. Gevolgtrekking: Hoe sal jy die resultate interpreteer om ’n gevolgtrekking te maak? Dink jy jy het dit? Kry oplossings en meer oefening op ons Intelligent Practice Service 1. 26RZ 2. 26S2 3. 26S3 www.everythingscience.co.za m.everythingscience.co.za Kragtediagramme ESEM Kragtediagramme is sketse van die fisiese situasie waarmee jy werk met pyle wat al die kragte wat op die sisteem inwerk, aandui. As ’n blok byvoorbeeld op ’n oppervlak rus, is daar ’n gravitasiekrag wat die blok aftrek en ’n normaalkrag wat deur die oppervlak op die blok inwerk. Die normaalkrag en die gravitasiekrag het in so ’n geval dieselfde grootte. Die kragdiagram vir die situasie lyk as volg: Fg gravitasie blok N normaal Die lengte van die pyle is dieselfde en dui kragte aan wat dieselfde grootte het. 70 2.2. Krag
- Page 32 and 33: 3. Nou teken ons ’n lyn parallel
- Page 34 and 35: −4 −3 F1 −2 4 3 2 1 −1 −1
- Page 36 and 37: Uitgewerkte voorbeeld 5: Kry die gr
- Page 38 and 39: Gegee die volgende drie kragvektore
- Page 40 and 41: 1 0 −1 −2 −3 −4 y Stap 6: T
- Page 42 and 43: Stap 3: Kies ’n skaal en teken di
- Page 44 and 45: die keuse maak nie saak nie. Ons sa
- Page 46 and 47: Stap 7: Teken Ry Die lengte van R
- Page 48 and 49: ’n Krag van 40 N in die positiewe
- Page 50 and 51: met ’n krag van 9 N wat in die po
- Page 52 and 53: 100 y Fx 250 N 30 0 0 100 200 300
- Page 54 and 55: • F3=11,3 kN teen 193 ◦ vanaf
- Page 56 and 57: Vektor x-komponent y-komponent Tota
- Page 58 and 59: 6N α 8N 10 N Die grootte van die r
- Page 60 and 61: sin(θ) = F1y F1 sin(45 ◦ )= F1y
- Page 62 and 63: sin(θ) = F4y F4 sin(245 ◦ )= F4y
- Page 64 and 65: die koord. Indien jy meer koorde de
- Page 66 and 67: 4. Vind die resultant in die x-rigt
- Page 68 and 69: 16. Twee vektore werk in op dieself
- Page 70 and 71: Newton se wette HOOFSTUK 2 2.1 Inle
- Page 72 and 73: Figuur 2.2: Kontakkragte ’n Nie-k
- Page 74 and 75: Wanneer ’n voorwerp op ’n opper
- Page 76 and 77: kan varieer van nul (wanneer geen a
- Page 78 and 79: Stap 1: Maksimum statiese wrywingsk
- Page 80 and 81: normaalkrag is en kan daarom die st
- Page 84 and 85: Nog ’n voorbeeld is ’n blok op
- Page 86 and 87: 3 y 2 1 0 Fg 0 1 2 3 4 5 x θ Fgy F
- Page 88 and 89: Aanvaar byvoorbeeld dat die positie
- Page 90 and 91: a) Teken ’n vryliggaamdiagram van
- Page 92 and 93: Sien video: 26SB op www.everythings
- Page 94 and 95: oorkom (of “kanselleer” wrywing
- Page 96 and 97: voorwerp inwerk moet ons net met di
- Page 98 and 99: 1. die grootte en rigting van die t
- Page 100 and 101: Pas nou Newton se tweede bewegingsw
- Page 102 and 103: 1 3 van totale wrywingskrag Ff op 1
- Page 104 and 105: Uitgewerkte voorbeeld 13: Newton se
- Page 106 and 107: Voorwerp op ’n skuinsvlak In ’n
- Page 108 and 109: Uitgewerkte voorbeeld 15: Newton se
- Page 110 and 111: Vir die bespreking kies ons die rig
- Page 112 and 113: oorkom sodat die vuurpyl opwaarts k
- Page 114 and 115: 4. Bereken die versnelling van ‘n
- Page 116 and 117: a) Wat is sy versnelling? b) Indien
- Page 118 and 119: DEFINISIE: Newton se derde beweging
- Page 120 and 121: wat deel is van die paar is F1, wat
- Page 122 and 123: Algemene eksperiment: Ballonvuurpyl
- Page 124 and 125: Oefening 2 - 6: 1. ‘n Vlieg tref
- Page 126 and 127: punt in kilogram (kg) en d is die a
- Page 128 and 129: was, aangesien Pluto so klein is en
- Page 130 and 131: Die massa van die passasiers is 421
Informele eksperiment: Normaalkragte en wrywing<br />
Doel:<br />
Om die verb<strong>and</strong> tussen normaalkragte en wrywing te ondersoek.<br />
Apparaat:<br />
Trekskale, ’n paar blokke van dieselfde stof met hake aan een kant vasgemaak, verskeie<br />
growwe en gladde oppervlakke, bakstene of blokke om die oppervlak se helling te<br />
ver<strong>and</strong>er.<br />
Metode:<br />
• Haak elke blok om die beurt aan die trekskaal en neem die lesing.<br />
• Neem een blok en maak dit aan die trekskaal vas. Skuif nou die blok oor elkeen<br />
van die oppervlakke. Neem die lesings. Herhaal vir elkeen van die <strong>and</strong>er blokke.<br />
• Herhaal die boonste stap met die oppervlak teen verskillende hellings.<br />
Resultate:<br />
Teken jou resultate in ’n tabel op.<br />
Spanning<br />
Spanning is die grootte van die krag wat in voorwerpe soos toue, kettings en sparre<br />
wat steun verleen, voorkom. Daar is byvoorbeeld spanning in die toue wat ’n kind se<br />
swaai ondersteun wat uit ’n boom hang.<br />
Oefening 2 – 1:<br />
1. ’n Kartondoos word op ’n growwe oppervlak geplaas. Dit het ’n normaalkrag met<br />
’n grootte van 120 N. ’n Krag van 20 N wat na regs toegepas word, kan nie die<br />
kartondoos beweeg nie. Bereken die grootte en rigting van die wrywingskragte.<br />
2. ’n Houtblok rus op ’n horisontale vlak. Die normaalkrag is 20 N. Die statiese<br />
wrywingskoëffisiënt tussen die blok en die vlak is 0,40 en die kinetiese wrywingskoëffisiënt<br />
is 0,20.<br />
a) Wat is die grootte van die wrywingskrag wat op die blok uitgeoefen word<br />
terwyl die blok in rus is?<br />
b) Wat sal die grootte van die wrywingskragte wees as ’n horisontale krag met<br />
’n grootte van 5 N op die blok uitgeoefen word?<br />
c) Wat is die minimum krag wat nodig is om die blok te laat beweeg?<br />
d) Wat is die minimum krag wat nodig is om die blok aan die beweeg te hou<br />
as dit eers begin beweeg het?<br />
Hoofstuk 2. Newton se wette<br />
69
Change language