03.05.2013 Views

everything maths and science - C2B2A

everything maths and science - C2B2A

everything maths and science - C2B2A

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

kan varieer van nul (wanneer geen <strong>and</strong>er kragte teenwoordig is nie en die voorwerp<br />

stil staan) tot ’n maksimum wat van die oppervlak afhang.<br />

Wrywingskrag (N)<br />

4<br />

3<br />

2<br />

1<br />

0<br />

Staties<br />

f maks<br />

s<br />

Kineties<br />

0 1 2 3 4<br />

Toegepaste krag (N)<br />

Die krag van statiese wrywing kan varieer tot ’n maksimum waaarde waarna wrywing<br />

oorkom is en die voorwerp begin beweeg. Ons definieer dus die maksimum waarde<br />

= µsN.<br />

vir statiese wrywing as: f maks<br />

s<br />

Wanneer die toegepaste krag groter as die maksimum statiese wrywingskrag is, sal die<br />

voorwerp beweeg, maar steeds wrywing ervaar. Dit word kinetiese wrywing genoem.<br />

Die waarde van kinetiese wrywing bly dieselfde ongeag die grootte van die toegepaste<br />

krag. Die grootte van die kinetiese wrywing is: fk = µkN<br />

Onthou dat statiese wrywing teenwoordig<br />

is wanneer die voorwerp nie beweeg nie,<br />

maar kinetiese wrywing wanneer die voorwerp<br />

beweeg. Wanneer jy byvoorbeeld<br />

teen ’n konstante snelheid in ’n motor op<br />

’n teerpad ry, moet jy die versneller effe<br />

ingetrap hou om die wrywing tussen die<br />

teerpad en die wiele van die motor te oorkom.<br />

Terwyl jy egter teen ’n konstante snelheid<br />

beweeg, draai die wiele van die motor.<br />

Dit is daarom nie ’n geval waar twee<br />

voorwerpe teen mekaar “vryf” nie en ons<br />

kyk dus eerder na statiese wrywing. As<br />

jy skielik hard sou rem trap, wat veroorsaak<br />

dat dit motor tot stilst<strong>and</strong> gly, sal jy<br />

te doen hê met twee voorwerpe wat teen<br />

mekaar vryf en daarom kinetiese wrywing.<br />

Hoe hoër die waarde van die koëffisiënt<br />

van wrywing, hoe “taaier” is die oppervlak<br />

en hoe laer die waarde, hoe “gladder” is<br />

die oppervlak.<br />

Hoofstuk 2. Newton se wette<br />

63

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!