03.05.2013 Views

everything maths and science - C2B2A

everything maths and science - C2B2A

everything maths and science - C2B2A

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Goudontginning ESE7J<br />

Goud is lankal reeds bekend by die imheemse bevolkings van Afrika, maar in die laat<br />

1800’s het koloniste goudriwwe ontdek en begin om die bronne te ontgin. Sedertdien<br />

speel goud ‘n baie belangrike rol (soms ‘n kontroversiële een) in Suid-Afrika se geskiedenis<br />

en ekonomie. Die ontdekking daarvan het baie buitel<strong>and</strong>ers na Suid-Afrika<br />

gebring, wat gelok is na beloftes van rykdom. Hulle het klein mynbou dorpies aangelê<br />

wat later tot groter nedersetting, dorpe en stede gegroei het. Een van eerste van hierdie<br />

nedersettings was die begin van die huidige Johannesburg, ook bek<strong>and</strong> as Egoli, die<br />

Plek van Goud.<br />

Die meeste van Suid-Afrika se goud is gekonsentreed in die Goue Koepel (Golden<br />

Arc), wat strek van Johannesburg tot Welkom. Geoloë glo dat hierdie gebied miljoene<br />

jare gelede ‘n massiewe binnel<strong>and</strong>se meer was. Riviere wat in hierdie meer ingevloei<br />

het het s<strong>and</strong>, slik, spoelklippe en fyn deeltjies goud saamgebring en dit oor ‘n lang<br />

periode hier gestort. Uiteindelik het hierdie neerslae geakkumuleer (opgehoop) en<br />

gekompakteer (saamgepers) om gouddraende sedimentêre rots of goudriwwe te vorm.<br />

Dit is as gevolg van hierdie komplekse, maar unieke reeks omst<strong>and</strong>ighede dat Suid-<br />

Afrika se goudneerslae so gekonsentreed is in daardie gebied. In <strong>and</strong>er l<strong>and</strong>e soos<br />

Zimbabwe kom goud in kleiner ertsneste (“pockets”) wat oor ‘n gebied versprei is,<br />

voor.<br />

Die ontginning van goud ESE7K<br />

’n Aantal verskillende tegnieke kan gebruik word om goud en <strong>and</strong>er minerale te ontgin.<br />

Die drie mees algemene metodes in Suid-Afrika is panspoeling, dagboumynbou<br />

(gewoonlik nie vir goud gebruik nie) en skagmynbou.<br />

1. Panspoeling<br />

Panspoeling vir goud is ’n tegniek wat gebruik word om goud te sorteer uit<br />

<strong>and</strong>er sedimente. Wye, plat panne word gevul met s<strong>and</strong> en gruis (dikwels uit<br />

rivierbeddings) wat goud kan bevat. Water word bygevoeg en die panne word<br />

geskud. Omdat goud digter as die gruis en <strong>and</strong>er materiaal versamel dit op die<br />

bodem van die pan en kan so gesorteer word. Pelgrimsrus in Mpumalanga was<br />

die eerste plek in Suid-Afrika waar goud so gesif is.<br />

2. Oppervlakmynbou (dagboumynbou)<br />

Hierdie tipe mynbou bedrywighede vind op die oppervlak van die aarde plaas.<br />

By oopgroef myne word die boonste grond eers verwyder en langs die groef<br />

geplaas. Dan word die boonste lae gesteentes verwyder sodat die dieper meer<br />

waardevolle mineraal lae sigbaar is. Die waardevolle gesteentes word met plofstof<br />

opgeblaas sodat kleiner rotse vorm. Die rotse word op groot lorries gelaai<br />

waarna hulle weggery, vergruis en geprosesser word. Enige minerale wat naby<br />

die oppervlak gevind word (selfs tot by 1000 m) kan gemyn word deur oppervlak<br />

myntegnieke te gebruik. Wanneer die minerale egter dieper voorkom, soos die<br />

meeste goud in Suid Afrika, word van ondergrondse mynbou gebruik gemaak.<br />

3. Ondergrondse mynbou (skagmynbou).<br />

Suid Afrika se dun, maar uitgebreide goud-riwwe is in ’n steil helling onder<br />

die grond geleë wat beteken dat sommige goudneerslae baie diep voorkom en<br />

moeilik is om te bereik. Skag myne is nodig om die gouderts te bereik. Na<br />

die aanvanklike boordery word plofstof gebruik. Die mynskag word toegerus<br />

484 14.3. Die mynbedryf en mineraal verwerking

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!