03.05.2013 Views

everything maths and science - C2B2A

everything maths and science - C2B2A

everything maths and science - C2B2A

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

DEFINISIE: Mineraal<br />

Minerale is natuurlike verbindings wat deur geologiese prosesse gevorm is. Die term<br />

“mineraal” omskryf beide die materiaal se chemiese samestelling en struktuur. By die<br />

samestelling van minerale is van suiwer elemente tot komplekse verbindings betrokke.<br />

In hierdie hoofstuk beskou ons hoofsaaklik metaal minerale (goud, koper en yster).<br />

Dar is ook nie-metaal minerale (s<strong>and</strong> en steen) en br<strong>and</strong>stof minerale (steenkool en<br />

olie).<br />

’n Gesteente is ’n kombinasie van een of meer minerale. Graniet is byvoorbeeld ’n<br />

gesteente wat bestaan uit minerale soos SiO2, Al2O3, CaO, K2O, Na2O en <strong>and</strong>er.<br />

Daar is drie verskillende tipe gesteentes: stollings-, sedimentêre en metamorfiese.<br />

Stollingsgesteentes (byvoorbeeld graniet en basalt) word gevorm wanneer magma as<br />

lawa die oppervlak van die Aarde se kors bereik en dan stol. Sedimentêre gesteentes<br />

(soos byvoorbeeld s<strong>and</strong>steen en kalksteen) vorm wanneer stukkies van die materiaal,<br />

organiese stowwe of <strong>and</strong>er afgesakte deeltjies hier saamgepers word tot dit oor ’n<br />

lang tydperk stol. Metamorfiese gesteentes word gevorm wanneer enige <strong>and</strong>er tipes<br />

gesteentes aan intense hitte en temperatuur blootgestel word. Voorbeele sluit in leiklip<br />

en marmer.<br />

Ondersta<strong>and</strong>e figuur wys hoe verskillende tipes gesteentes in die litosfeer gevorm<br />

word.<br />

Baie van die elemente waarin ons belangstel (bv. goud, yster, koper) is oneweredig<br />

deur die litosfeer versprei. Op plekke waar hierdie elemente volop voorkom is dit<br />

Hoofstuk 14. Die litosfeer<br />

479

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!