everything maths and science - C2B2A

Toe die koloniste en ontdekkingsreisigers hulle in Afrika vestig, het hulle begin kyk
hoe hulle die natuurlike hulpbronne wat hulle gevind het, kon gebruik.
Alhoewel diamante lank reeds aan die inheemse bevolking van Suid Afrika bekend
was, het koloniste dit eers in die 1860’s op ’n plaas buite Kimberley (Noord Kaap)
gevind. Duisende hoopvolle diamantprospekteerders het op die oorspronklike koppie
waar die diamante ontdek is toegesak en intensief daar gedelf. Hierdie gebied
is vandag die Groot Gat in Kimberley - een van die grootste mensgemaakte gate in
die wêreld. Verskeie kleiner mynmaatskappye smelt in 1888 saam om De Beers te
vorm - die maatskappy wat vandag nog die wêreldwye diamant mynboubedryf en die
verkope daarvan domineer.
Gedurende dieselfde tyd (1880) ontdek die koloniste goudriwwe net suid van wat
vandag bekend staan as Johannesburg. ’n Stormloop van goudprospekteerders na die
gebied lei tot die geboorte van Johannesburg. ’n Groot arbeidsmag was nodig om
diep in die rotslae te grawe om sodoende die erts, wat die goud bevat, te kry. Vandag
nog word ’n groot aantal werkers deur die goudmyne in diens geneem maar, (soos
in die geval van die diamantbedryf), as gevolg van tegnologiese ontwikkeling oor die
afgelope 150 jaar, word baie van hulle werk nou vergemaklik deur die gebruik van
industriële mynbou masjinerie.
Baie boere en van die inheemse bevolking is gedwing om in die nuwe diamant- en
goudmyne te werk. Van hulle is geforseer om hulle huise te verlaat om op die myne
te gaan werk. As gevolg van swak werkstoestande en mynrampe wat plaasgevind het,
is baie van hulle op die myne dood.
Groepsbespreking: Minerale en die reg om dit te besit
Baie van die inheemse bevolking deel die algemene siening dat die land en alles
wat dit kan oplewer aan almal behoort om gelyk verdeel te word. Hierdie produk is
dikwels noodsaaklik vir die oorlewing van hierdie mense.
Toe die koloniste na Suid Afrika toe gekom het, is die inheemse bevolking grootliks
geïgnoreer en uitgebuit vir hulle kennis en die arbeid wat hulle kon verskaf. ’n Groot
aantal wandade is teen hierdie mense gepleeg.
Die inheemse bevolking staan nou op en eis dat dit wat regmatig aan hulle behoort,
aan hulle teruggegee moet word. Organisasies (soos die VN werkgroep oor inheemse
bevolkings) is gestig om aan hierdie aangeleentheid aandag te gee.
Net na die stigting van De Beers verklaar hulle dat al die diamante in die gebied aan
hulle behoort en dat enigeen wat in besit van diamante betrap word, doodgemaak
kan word as gevolg van die onwettige verkryging daarvan. Ander groot mynhuise het
probeer om die reg tot die minerale wat hulle produseer te bekom.
Bespreek in groepe of in die klas of ’n paar uitverkore mense die reg tot die besit
van die grond en die minerale wat dit bevat kan hê. Aan wie behoort die minerale?
Behoort groot maatskappy die regte besit? Of behoort dit aan al die mense?
Hoofstuk 14. Die litosfeer
FEIT
Die diepste myn in die
wêreld is tans die
TauTona Myn (of Western
Deep No. 3 skag) buite
Carletonville, Gauteng.
Met AngloGold Ashanti
as eienaars, het dit ’n
diepte van 3,9 km met
tonnels van ongeveer
800 km . Op daardie
diepte bereik die rotslaag
temperature van tot 60 ◦ C
en lugverkoelers moet
gebruik word om die lug
in die myn af te koel
vanaf 55 ◦ C tot 28 ◦ C.
477