everything maths and science - C2B2A

Wanneer ons net na Brønsted-Lowry sure en basisse kyk, kan ons ook praat van amfiprotiese
stowwe, wat spesiale soort amfoteriese stowwe is.
DEFINISIE: Amfiprotiese
’n Amfiprotiese stof is een wat kan reageer as òf ’n protonskenker (Brønsted-Lowry
suur) òf as ’n protonakseptor (Brønsted-Lowry basis). Voorbeelde van amfiprotiese
) en die waterstofsulfaat-
stowwe sluit in water, die waterstofkarbonaat-ioon (HCO − 3
ioon(HSO − 4 ).
Let op: Jy mag ook die term amfoliet gebruik sien om ’n stof wat beide as ’n suur en
basis kan optreë, aan te dui. Hierdie term word nie meer veel in chemie gebruik nie.
Poliprotiese sure [NIE IN CAPS]
’n Poliprotiese (baie protone) suur is ’n suur wat meer as een proton hetwat dit kan
doneer. Swaelsuur kan byvoorbeeld een proton skenk om die waterstofsulfaat-ioon te
vorm.
H2SO4(aq) + OH − (aq) → HSO − 4 (aq) + H2O (l)
Of dit kan twee protone skenk om die sulfaat-ioon te vorm:
H2SO4(aq) + 2OH − (aq) → SO 2−
4 (aq) + 2H2O (l)
In hierdie hoofstuk gaan ons meestal monoprotiese sure (sure wat slegs een proton
kan skenk) bestudeer. As jy wel ’n poliprotiese suur in ’n reaksie sien, skryf dan die
reaksievergelyking neer met die suur wat al sy protone skenk.
’n Paar voorbeelde van poliprotiese sure is: H2SO4, H2SO3, H2CO3 en H3PO4.
Sien simulasie: 27FC op www.everythingscience.co.za
Oefening 13 – 1: Sure en basisse
1. Identifiseer die Brønsted-Lowry suur en die Bronsted-Lowry basis in die volgende
reaksies:
a) HNO3(aq) + NH3(aq) → NO − 3 (aq) + NH+ 4 (aq)
b) HBr (aq) + KOH (aq) → KBr (aq) + H2O (l)
2. a) Skryf ’n reaksievergelyking om te wys hoe HCO − 3
b) Skryf ’n reaksievergelyking om te wys hoe HCO − 3
c) Wat sê ons is HCO − 3 ?
as ’n suur optreë.
as ’n basis optreë.
Dink jy jy het dit? Kry oplossings en meer oefening op ons Intelligent Practice Service
1a. 27FD 1b. 27FF 2. 27FG
Hoofstuk 13. Reaksietipes
445