03.05.2013 Views

everything maths and science - C2B2A

everything maths and science - C2B2A

everything maths and science - C2B2A

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

13 Reaksietipes<br />

Chemiese reaksies vind reg rondom jou plaas. Groen plante wat fotosinteer, binnebr<strong>and</strong>enjins<br />

van motorkarre wat op die reaksie tussen petron en lug staatmaak en jou<br />

liggaam wat baie komplekse reaksies uitvoer. In hierdie hoofstuk gaan ons na twee<br />

alledaagse reaksietipes kyk wat in die omgewing rondom jou of in die laboratorium<br />

plaasvind. Die twee reaksies ter sprake is suur-basis reaksies en redoks reaksies.<br />

13.1 Sure en basisse ESE6T<br />

Wat is sure en basisse? ESE6V<br />

Aktiwiteit: Huishoudelike sure en basisse<br />

Gaan kyk by die huis en skool rond en vind voorbeelde van sure en basisse. Onthou<br />

dat voedsel ook suur of basies kan wees.<br />

Maak ’n lys van al die items wat jy gekry het. Waarom dink jy dat hulle sure of basisse<br />

is?<br />

’n Paar alledaagse sure en basisse, tesame met hulle chemiese formules, word in Tabel<br />

13.1 vertoon.<br />

Suur Formule Basis Formule<br />

Waterstofchloriedsuur HCl Natriumhidroksied NaOH<br />

Swawelsuur H2SO4 Kaliumhidroksied KOH<br />

Swaweligsuur H2SO3 Natriumkarbonaat Na2CO3<br />

Asynsuur (entanoësuur) CH3COOH Kalsiumhidroksied Ca(OH)2<br />

Koolsuur H2CO3 Magnesiumhidroksied Mg(OH)2<br />

Salpetersuur HNO3 Ammoniak NH3<br />

Fosforsuur H3PO4 Natriumwaterstofkarbonaat NaHCO3<br />

Tabel 13.1: Alledaagse sure en basisse met hulle chemiese formules<br />

Die meeste sure deel sekere eienskappe en die meeste basisse deel óók sekere eienskappe.<br />

Dit is belangrik om ’n definisie vir sure en basisse te hê sodat hulle korrek in<br />

reaksies geïdentifiseer kan word.<br />

Definisie van sure en basisse ESE6W<br />

Een van die eerste dinge wat mense omtrent sure agtergekom het, is dat hulle ’n suur<br />

smaak het. Basisse weer, het hulle agtergekom, het ’n seperige gevoel en proe bitter.<br />

Maar, toe chemikusse reaksies begin neerskryf het, was meer praktiese definisies<br />

nodig.<br />

442 13.1. Sure en basisse

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!