everything maths and science - C2B2A

FEIT
Ligstokkies of
glimstokkies word deur
duikers, kampeerders en
vir dekorasie en die
aardigheid daarvan
gebruik. Om ’n
glimstokkie te aktiveer,
buig jy die plastiekstokkie
wat veroorsaak dat ’n
glasstafie binne-in die
stokkie breek. Dit
veroorsaak dat
chemikalieë wat binne-in
die glasstafie is met
chemikalieë wat binne
die plastiekstokkie is,
meng. Hierdie twee
chemikalieë reageer en
stel energie vry.
Fluoreserende kleurstof,
wat ’n ander deel van die
glimstokkie uitmaak,
skakel hierdie energie om
na lig wat die glim
veroorsaak. Dit staan as
glimming of
chemiluminessensie
bekend.
In die bostaande reaksie reageer glukose (’n tipe koolhidraat in die voedsel
wat ons eet), met suurstof wat in die lug is wat ons inasem. In die proses
word koolsuurgas (wat ons uitasem), water en energie gevorm. Die energie
wat geproduseer is laat ons selle toe om hulle funksies effektief uit te
voer. Kan jy nou sien waarom jy voedsel moet inneem om energie te kry?
Dit is nie die voedsel self wat jou van energie voorsien nie, maar die eksotermiese
reaksie wat plaasvind wanneer verbindings in die voedsel met
suurstof reageer wat jy ingeasem het.
Sien video: 27D4 op www.everythingscience.co.za
Sien video: 27D5 op www.everythingscience.co.za
Oefening 12 – 1:
1. Meld of energie opgeneem of vrygestel word tydens elk van die volgende situasies:
a) Die binding tussen waterstof en chloor in ’n waterstofchloried molekule
breek.
b) Binding vind plaas tussen waterstof en fluoor om ’n waterstoffluoriedmolekule
te vorm.
c) ’n Stikstofmolekule (N2) word gevorm.
d) ’n Koolstofmonoksiedmolekule ontbind.
2. Noem of die volgende beskrywings ’n endotermiese of ’n eksotermiese reaksie
beskryf:
a) Reaktante reageer om produkte en energie te vorm.
b) Die energie wat geabsorbeer moet word om bindings in reagense te breek
is meer as die energie wat vrygestel word wanneer die produkte gevorm
word.
c) Dit blyk dat die energie van die produkte hoër is as die energie van die
reagense vir hierdie tipe reaksie.
d) Hitte of lig moet vanuit die omgewing geabsorbeer word voordat hierdie
tipe reaksie kan plaasvind.
Dink jy jy het dit? Kry oplossings en meer oefening op ons Intelligent Practice Service
1a. 27D6 1b. 27D7 1c. 27D8 1d. 27D9 2a. 27DB 2b. 27DC
2c. 27DD 2d. 27DF
www.everythingscience.co.za m.everythingscience.co.za
428 12.1. Chemiese verandering tydens chemiese reaksies