everything maths and science - C2B2A

Belangrik: al ons besprekings rakende veldrigtings werk met die aanname dat ons met
konvensionele stroom werk.
Om jou te help om die situasie te visualiseer,
laat ’n pen of potlood regop
op ’n lessenaar staan. Die sirkels het
as middelpunt die pen of potlood en
sal in ’n vlak parallel aan die oppervlak
van die lessenaar geteken word.
Die punt van die pen of potlood sal die
vloeirigting van die stroom aandui.
Jy kan die pen of potlood van bo af bekyk
en dit sal soos ’n punt in die middel
van die sirkels wees. Die rigting
van die magnetiese veldlyne is antikloksgewys
in hierdie situasie.
Om dit makliker te maak om te sien
wat gebeur gaan ons een stel sirkelvormige
veldlyne teken, maar let daarop
dat dit slegs ter illustrasie is.
Wanneer ons die rigtings van magneetvelde
en strome teken gebruik ons die
simbole ⊙ en ⊗. Die simbool ⊙ verteenwoordig
’n pyl wat uit die papier
uitkom en die simbool ⊗ verteenwoordig
’n pyl wat in die papier ingaan.
Dit is maklik om die betekenisse van
die simbole te onthou as jy dink aan
’n pyl met ’n skerp punt by die kop
en vere by stert wat in die vorm van
’n kruis is.
×
×
×
×
×
×
As jy ’n stuk papier agter die potlood
sit en van die kant af daarna kyk, dan
sal jy die sirkelvormige veldlyne van
die kant af sien en is dit dus moeilik
om te weet dat hulle sirkelvormig is.
Hulle gaan deur die papier. Onthou
dat veldlyne ’n rigting het, so as jy na
die stuk papier van die kant af kyk, beteken
dat dit dat die sirkels by die papier
aan die een kant ingaan en van die
papier uitkom aan die ander kant.
Ons sal nou na drie voorbeelde van stroomdraende drade kyk. Vir elke voorbeeld sal
ons die magneetveld bepaal en die magnetiese veldlyne om die geleier teken.
+
+
+
+
+
+
Hoofstuk 10. Elektromagnetisme
+
+
+
+
+
+
FEIT
Die Deense fisikus, Hans
Christian Oersted, het
eendag in die jaar 1820
’n lesing gegee oor hoe
elektrisiteit en
magnetisme moontlik
verwant is aan mekaar en
in die proses hierdie feit
ongetwyfeld
gedemonstreer met ’n
eksperiment wat hy voor
sy hele klas uitgevoer het.
Oersted het ’n
metaaldraad oor ’n
kompas gehang en ’n
stroom daardeur gestuur
en kon so ’n definitiewe
beweging van die
kompasnaald as gevolg
van die stroom voorbring.
Wat as ’n raaiskoot begin
het aan die begin van die
klas, was as ’n feit
bevestig teen die einde
daarvan. Oersted moes
natuurlik sy klasnotas
hersien vir toekomstige
klasse. Sy ontdekking het
die weg van ’n nuwe veld
van die wetenskap
gebaan -
elektromagnetisme.
351