everything maths and science - C2B2A

9 Elektrostatika
9.1 Inleiding ESE5H
In Graad 10 het jy geleer van die krag tussen ladings. In hierdie hoofstuk sal jy leer
presies hoe om hierdie krag te bereken en ook ’n basiese wet van elektrostatika leer.
Sleutel Wiskunde Konsepte
• Verhoudings en breuke — Fisiese Wetenskappe, Graad 10, Wetenskapvaardighede
• Vergelykings — Wiskunde, Graad 10, Vergelykings en ongelykhede
• Eenhede en eenheid omskakeling — Fisiese Wetenskappe, Graad 10, Wetenskapvaardighede
• Wetenskaplike notasie — Fisiese Wetenskappe, Graad 10, Wetenskapvaardighede
9.2 Coulomb se wet ESE5J
Soortgelyke ladings stoot mekaar af en teenoorgestelde ladings trek mekaar aan. As die
ladings stilstaande is, staan die krag tussen hulle bekend as ’n elektrostatiese krag. Die
elektrostatiese krag tussen die ladings vergroot as die grootte van die ladings vergroot
of die afstand tussen die ladings verklein.
Elektrostatiese krag is eerste deur Charles-Augustin de Coulomb rondom 1784 bestudeer.
Deur sy waarnemings het hy gewys dat die grootte van die elektrostatiese krag
tussen twee puntladings omgekeerd eweredig is aan die kwadraat van die afstand tussen
die ladings. Hy het ook ontdek dat die grootte van die krag direk eweredig is aan
die produk van die ladings. Dus:
F ∝ Q1Q2
r 2 ,
waar Q1 en Q2 die onderskeidelike groottes van die twee ladings en r die afstand
tussen hulle is. Die grootte van die elektrostatiese krag tussen twee puntladings word
gegee deur Coulomb se wet.
DEFINISIE: Coulomb se wet
Coulomb se wet stel dat die grootte van die elektrostatiese krag tussen twee puntladings
direk eweredig is aan die produk van die groottes van die ladings en omgekeerd
eweredig is aan die kwadraat van die afstand tussen hulle.
F = kQ1Q2
r2 ,
Die eweredigheidskonstante k word die elektrostatiese konstante genoem en het die
waarde 9,0 × 10 9 N·m 2 ·C −2 in vrye ruimte.
322 9.1. Inleiding