everything maths and science - C2B2A
everything maths and science - C2B2A everything maths and science - C2B2A
Hierdie kragte word aangetref in hemoglobien (die molekule wat suurstof in die liggaam ronddra). Hemoglobien het Fe 2+ ione. Suurstof (O2) word deur hierdie ione aangetrek deur ioon-geïnduseerde-dipool kragte. 3. Dipool-dipoolkragte Wanneer een dipoolmolekule in kontak met ’n ander dipoolmolekule kom, sal die positiewe pool van die een molekule aangetrek word deur die negatiewe pool van die ander molekule en die molekules word so bymekaar gehou (Figuur 4.3). Voorbeelde van materiale / stowwe wat deur dipool-dipool kragte bymekaar gehou word is HCl, SO2 en CH3Cl. δ + δ − δ + δ − Figuur 4.3: Twee dipoolmolekules word bymekaar gehou deur ’n aantrekkingskrag tussen die teenoorgesteld gelaaide pole. Een spesiale geval van hierdie tipe binding is waterstofbinding. 4. Geïnduseerde dipoolkragte Ons weet dat, hoewel koolstofdioksied ’n nie-polêre molekule is, dit steeds gevries kan word (net soos alle ander nie-polêre stowwe gevries kan word). Dit dui daarop dat daar ’n ander tipe aantrekkingskrag in hierdie tipe molekules moet wees (molekules kan slegs vaste stowwe of vloeistowwe word indien daar ’n tipe aantrekkingskrag is wat hulle aantrek). Hierdie krag word geïnduseerde dipoolkragte genoem. In nie-polêre molekules word die elektronlading eweredig versprei, maar dit is moontlik dat daar op ’n spesifieke tydstip ’n oneweredige verspreiding mag wees (onthou dat elektrone altyd binne hulle orbitale beweeg). Die molekule het ’n tydelike dipool. Met ander woorde, elke kant van die molekule het ’n klein positiewe of negatiewe lading. Wanneer dit gebeur sal molekules wat langs mekaar beweeg mekaar effens aantrek. Die kragte word in halogene aangetref (bv. F2 en I2) en in ander nie-polêre molekules soos koolstofdioksied en koolstoftetrachloried. Alle kovalente molekules het geïnduseerde dipoolkragte. Vir nie-polêre molekules is hierdie kragte die enigste intermolekulêre kragte teenwoordig. Vir polêr kovalente molekules word dipool-dipool kragte ook aangetref saam met die geïnduseerde dipoolkragte. 5. Dipool-geïnduseerde dipoolkragte Hierdie tipe kragte kom voor wanneer ’n molekule met ’n dipool ’n dipool in ’n nie-polêre molekule induseer. Dit is soortgelyk aan ’n ioon-geïnduseerde dipoolkragte. ’n Voorbeeld van hierdie tipe krag is chloroform (CHCl3) in koolstoftetrachloried (CCl4) Die volgende voorstelling dui die verskillende tipes intermolekulêre kragte en die tipe verbindings wat tot hierdie kragte aanleiding gee, aan. Hoofstuk 4. Intermolekulêre kragte FEIT Hierdie intermolekulêre kragte word soms ook “London kragte” of “dispersie” kragte genoem. WENK Wanneer edelgasse kondenseer, is die intermolekulêre kragte wat die vloeistof bymekaar hou, geïnduseerde dipool kragte. 173
WENK Moenie waterstofbindings met ware chemiese bindings verwar nie. Waterstofbinding is ’n voorbeeld van ’n geval waar ’n wetenskaplike iets vernoem het omdat hy een ding geglo het wat eintlik nie waar is nie. In die geval van waterstofbinding het die sterkte van die aantrekkingskrag van waterstofbindings wetenskaplikes mislei sodat daar geglo is dat dit inderdaad ’n chemiese binding was, terwyl dit eintlik net ’n intermolekulêre krag is. Polêr kovalent Dipool-dipoolkragte Polêr kovalent Ioon-dipoolkragte Dipool-geïnduseerde dipoolkragte Ione Nie-polêr kovalent Nie-polêr kovalent Geïnduseerde dipoolkragte Ioon-geïnduseerde dipoolkragte Figuur 4.4: Die tipe intermolekulêre kragte. Die omraming stel die verskillende tipes verbindings voor terwyl die lyne die tipe kragte voorstel. Die laaste drie kragte (dipool-dipoolkragte, dipool-geïnduseerde dipoolkragte en geïnduseerde dipoolkragte) word soms gesamentlik Van der Waals kragte genoem. Ons beskou nou spesiale gevalle van dipool-dipoolkragte in besonder. Waterstofbindings Soos wat die naam te kenne gee het hierdie tipe intermolekulêre krag iets te doen met ’n waterstofatoom. Wanneer ’n molekule ’n waterstofatoom bevat wat kovalent aan ’n ander atoom, met ’n hoë elektronegatiwiteit, verbind is, (O, N of F) kan hierdie tipe intermolekulêre krag voorkom. Watermolekules word byvoorbeeld met waterstofbinding tussen die waterstof van die een molekule en die suurstof van die ander molekule (Figure 4.5) bymekaar gehou. Waterstofbinding is relatief sterk intermolekulêre kragte wat sterker is as ander dipooldipoolkragte. Dit is belangrik om op te let dat waterstofbindings swakker is as die kovalente en ioniese bindings wat tussen atome bestaan. waterstofbindings atoombindings Figuur 4.5: Twee voorstellings wat waterstofbindings tussen twee watermolekules voorstel: ruimte-opvullingsmodel en die strukturele formule. Die verskil tussen intermolekulêre en interatomiese kragte ESE3P Dit is belangrik om te besef dat daar ’n verskil tussen tipes interaksies is wat binne ’n molekule kan plaasvind en dié wat tussen verskillende molekules kan plaasvind. In die vorige hoofstuk is daar op die interaksie tussen atome gefokus. Dit staan bekend as interatomiese kragte of chemiese bindings. Kovalente molekules is ook in fyner besonderhede bespreek. 174 4.1. Intermolekulêre en interatomiese kragte H H O H O H O H H
- Page 136 and 137: 2.5 Opsomming ESE33 Sien aanbieding
- Page 138 and 139: a) Die kas word na die oppervlak ge
- Page 140 and 141: Die vuurpyl versnel omdat die groot
- Page 142 and 143: c) 60 N d) 80 N [SC 2002/03 HG1] 20
- Page 144 and 145: c) Die grootte van die krag wat die
- Page 146 and 147: [IEB 2002/11 HG1] 33. ’n Motor op
- Page 148 and 149: stut tou R 70 P ◦ boks tou S a) T
- Page 150: 9. Bereken die gravitasiekrag tusse
- Page 153 and 154: 3 Atomiese kombinasies Ons bly in
- Page 155 and 156: Hierdie drie kragte werk gelyktydig
- Page 157 and 158: WENK ’n Lewis diagram gebruik kol
- Page 159 and 160: Die kruisies en kolletjies tussen d
- Page 161 and 162: WENK ‘n Alleenpaar kan gebruik wo
- Page 163 and 164: Oefening 3 - 4: Stel die volgende m
- Page 165 and 166: 5. Voltooi die volgende tabel: Verb
- Page 167 and 168: Figuur 3.8: Die algemene molekulêr
- Page 169 and 170: WENK Ons kan ook die vorm van ‘n
- Page 171 and 172: FEIT Die konsep van elektronegatiwi
- Page 173 and 174: WENK Om vas te stel of ’n molekul
- Page 175 and 176: Stap 4: Stel die polariteit van die
- Page 177 and 178: DEFINISIE: Bindingslengte Die afsta
- Page 179 and 180: c) ’n Maatstaf van ’n atoom se
- Page 182 and 183: Intermolekulêre kragte HOOFSTUK 4
- Page 184 and 185: Figuur 4.1: ’n Ander voorstelling
- Page 188 and 189: Onthou dat kovalente bindings ’n
- Page 190 and 191: O H H O H H O H H O H H O H H O H H
- Page 192 and 193: Metode: 1. Plaas ongeveer 50 ml van
- Page 194 and 195: Bespreking en gevolgtrekking: Stof
- Page 196 and 197: 3. Neem waar hoe hoog die water in
- Page 198 and 199: Aktiwiteit: Masjien- en motorolies
- Page 200 and 201: OPLOSSING Stap 1: Skryf neer wat jy
- Page 202 and 203: Watermolekule word bymekaar gehou d
- Page 204 and 205: Uitgewerkte voorbeeld 4: Eienskappe
- Page 206 and 207: 2. Watter eienskappe van water laat
- Page 208 and 209: Hidried Smeltpunt ( ◦C) HI −34
- Page 210 and 211: Geometriese Optika HOOFSTUK 5 5.1 O
- Page 212 and 213: lig versprei. Ligstrale is nie ’n
- Page 214 and 215: Weerkaatsing ESE42 As jy in ’n sp
- Page 216 and 217: invalstraal 60 ◦ 60 ◦ weerkaats
- Page 218 and 219: 11. ’n Ligstraal (byvoorbeeld van
- Page 220 and 221: van lig verander wanneer dit in die
- Page 222 and 223: Ons word die brekingsindeks n van g
- Page 224 and 225: invallende straal normaal θ1 water
- Page 226 and 227: Informele eksperiment: Ligvoortplan
- Page 228 and 229: Teken die gebreekte straal as: a) m
- Page 230 and 231: straalkissie glasblok A4 papier 3.
- Page 232 and 233: 5. Die doel van hierdie eksperiment
- Page 234 and 235: die wiele deur die lang gras te sto
Hierdie kragte word aangetref in hemoglobien (die molekule wat suurstof in die<br />
liggaam ronddra). Hemoglobien het Fe 2+ ione. Suurstof (O2) word deur hierdie<br />
ione aangetrek deur ioon-geïnduseerde-dipool kragte.<br />
3. Dipool-dipoolkragte<br />
Wanneer een dipoolmolekule in kontak met ’n <strong>and</strong>er dipoolmolekule kom, sal<br />
die positiewe pool van die een molekule aangetrek word deur die negatiewe<br />
pool van die <strong>and</strong>er molekule en die molekules word so bymekaar gehou (Figuur<br />
4.3). Voorbeelde van materiale / stowwe wat deur dipool-dipool kragte<br />
bymekaar gehou word is HCl, SO2 en CH3Cl.<br />
δ + δ − δ + δ −<br />
Figuur 4.3: Twee dipoolmolekules word bymekaar gehou deur ’n aantrekkingskrag<br />
tussen die teenoorgesteld gelaaide pole.<br />
Een spesiale geval van hierdie tipe binding is waterstofbinding.<br />
4. Geïnduseerde dipoolkragte<br />
Ons weet dat, hoewel koolstofdioksied ’n nie-polêre molekule is, dit steeds gevries<br />
kan word (net soos alle <strong>and</strong>er nie-polêre stowwe gevries kan word). Dit<br />
dui daarop dat daar ’n <strong>and</strong>er tipe aantrekkingskrag in hierdie tipe molekules<br />
moet wees (molekules kan slegs vaste stowwe of vloeistowwe word indien daar<br />
’n tipe aantrekkingskrag is wat hulle aantrek). Hierdie krag word geïnduseerde<br />
dipoolkragte genoem.<br />
In nie-polêre molekules word die elektronlading eweredig versprei, maar dit is<br />
moontlik dat daar op ’n spesifieke tydstip ’n oneweredige verspreiding mag wees<br />
(onthou dat elektrone altyd binne hulle orbitale beweeg). Die molekule het ’n<br />
tydelike dipool. Met <strong>and</strong>er woorde, elke kant van die molekule het ’n klein positiewe<br />
of negatiewe lading. Wanneer dit gebeur sal molekules wat langs mekaar<br />
beweeg mekaar effens aantrek. Die kragte word in halogene aangetref (bv. F2 en<br />
I2) en in <strong>and</strong>er nie-polêre molekules soos koolstofdioksied en koolstoftetrachloried.<br />
Alle kovalente molekules het geïnduseerde dipoolkragte. Vir nie-polêre molekules<br />
is hierdie kragte die enigste intermolekulêre kragte teenwoordig. Vir<br />
polêr kovalente molekules word dipool-dipool kragte ook aangetref saam met<br />
die geïnduseerde dipoolkragte.<br />
5. Dipool-geïnduseerde dipoolkragte<br />
Hierdie tipe kragte kom voor wanneer ’n molekule met ’n dipool ’n dipool in<br />
’n nie-polêre molekule induseer. Dit is soortgelyk aan ’n ioon-geïnduseerde<br />
dipoolkragte. ’n Voorbeeld van hierdie tipe krag is chloroform (CHCl3) in koolstoftetrachloried<br />
(CCl4)<br />
Die volgende voorstelling dui die verskillende tipes intermolekulêre kragte en die tipe<br />
verbindings wat tot hierdie kragte aanleiding gee, aan.<br />
Hoofstuk 4. Intermolekulêre kragte<br />
FEIT<br />
Hierdie intermolekulêre<br />
kragte word soms ook<br />
“London kragte” of<br />
“dispersie” kragte<br />
genoem.<br />
WENK<br />
Wanneer edelgasse<br />
kondenseer, is die<br />
intermolekulêre kragte<br />
wat die vloeistof<br />
bymekaar hou,<br />
geïnduseerde dipool<br />
kragte.<br />
173
Change language