everything maths and science - C2B2A

3 Atomiese kombinasies
Ons bly in ‘n wêreld wat uit ‘n baie groot aantal ingewikkelde verbindings bestaan.
Oral rondom ons sien ons die gevolge van chemiese binding, vanaf die stoel waarop jy
sit, tot die boek wat jy vashou, tot die lug wat jy inasem. Dink jou in hoe dit sou wees
as al die elemente in die periodieke tabel nie bindings gevorm het nie, maar eerder op
hulle eie gebly het. Ons wêreld sou baie vervelig gewees het, met slegs bietjie meer
as ‘n 100 elemente om te gebruik.
Gestel jy verf ’n prentjie waarin jy die kleure rondom jou wil aandui. Die enigste verf
tot jou beskikking is rooi groen, geel, blou, wit en swart. Jy is tog ook daartoe in staat
om pienk, pers, oranje en baie ander kleure te skep deur hierdie verwe te meng. Op
dieselfde manier kan elemente beskou word as die natuur se verfpalet. Die elemente
kan op verskillende maniere kombineer om nuwe verbindings te vorm en die wêreld
om jou te skep.
In Graad 10 het ons chemiese bindings begin
ondersoek. In hierdie hoofstuk sal ons chemiese
bindings verder bestudeer en verklaar
hoekom chemiese bindings voorkom. Ons verduidelik
drie tipes binding, naamlik kovalente
bindings, ioniese bindings en metaalbindings.
In die hoofstuk fokus ons hoofsaaklik op kovalente
bindings en die molekules wat as gevolg
van kovalente bindings vorm.
NOTA:
In hierdie hoofstuk verwys die term molekule na ’n kovalente molekulêre struktuur.
Dit is ’n kovalente verbinding wat as ’n enkele eenheid bestaan en reageer.
3.1 Chemiese binding ESE34
Waarom verbind atome ESE35
Aan die begin van hierdie gedeelte is dit belangrik
om te onthou dat ons die model van verbindings,
wat gebaseer is op die model van ’n atoom, bespreek.
Uit die besprekings oor atome (in Graad
10) sal jy onthou dat ’n model ’n voorstelling van
die werklikheid is. Volgens die model van ’n atoom
wat jy in Graad 10 geleer het, bestaan die atoom
uit ’n sentrale kern wat deur elektrone, gerangskik
in vaste energievlakke, omring word. ’n Energievlak
word soms ook ’n skil genoem. Binne elke energievlak
beweeg elektrone in orbitale met verskillende
vorms. Die elektrone in die buitenste energievlakke
van die atoom word die valenselektrone genoem.
Dié model van ’n atoom is handig wanneer jy probeer
verstaan hoe die verskillende tipes verbindings
tussen atome plaasvind.
140 3.1. Chemiese binding
Figuur 3.1:
Die elektronrangskikking in ’n
fluooratoom. Die elektrone
(klein swaart ingekleurde sirkeltjies
op die binneste kring) is die
kernelektrone en die elektrone
(klein swart oningekleurde sirkeltjies
op die buitenste kring) is
die valenselektrone.