dpo_4835.pdf

SOEK
13 DE AFVAL DER
getrapte velden verfchaften geen onderhoud
meer aan hunne bouwers. Span-
, je zelf kon weinig volk meer leveren.
Dit Land, fchielijk tot voorfpoed op.
genegen, waarvan ledigheid een gevolg
was, had zeer veel in zijne bevolking
geleden, en kon de verzendingen van men.
fchen naar de Nieuwe Wereld en de Nederlanden
niet lang uithouden. Weinigen
van deze menfchen zagen hun Vaderland
weder ; en deze weinigen hadden hetzelve
als jongelingen verlaten, en kwamen
nu als verzwakte grijzaarts weder. Het
goud, gemener geworden, maakte de zolda.
ten fteeds duurder. De hand over hand toenemende
bekoorelijkheid der weelde maakte
de tegengeftelde deugden fchaarfer. Ge.
heel anders was het met de Nederlanders
gelegen. Alle die duizenden, welken de
wreedheid van 'sKonings Stadhouder uit
de Zuidelijke Nederlanden, de vervolging
der Hugenoten uit Frankryk , en de gewetensdwang
uit andere landen van Euro.
pa verdreyen, kwamen tot hun over. De
gantfche Christen-wereld was hunne werf.
plaats. De geestdrijverij zo wel van den
vervolger, als van de vervolgden, werkte
hun in de handen. De geestvervoeren.
de drift ener nieu verkondigde Leer, de
wraakzugt, de honger en de wanhoop
trokken uit alle oorden van Europa geluk,
zoekers onder hunne banieren. Alles,
wat voor de Nieuwe Leer gewonnen was;
wat van overheerfching geleden, of in
het toekomende daarvoor te vreezen had,
was ene wezenlijke aanwinst voor deze