Klik hier voor de archeologie-atlas (PDF, 13 MB) - Gemeente ...

RAAP-RAPPORT 1741
Archeo-landschapppelijke knooppunt
gemeente Roermond
Een archeologieatlas

RAAP-RAPPORT 1741
Archeo-landschapppelijke knooppunt
gemeente Roermond
Een archeologieatlas
Deel 1 van 3

Colofon
Opdrachtgever: Gemeente Roermond
Titel: Archeo-landschappelijke knooppunt gemeente Roermond; een archeologieatlas (3delen)
Status: eindversie
Datum: 1 augustus 2008
Auteurs: ir. G.R. Ellenkamp & drs. G. Tichelman
Projectcode: ROVW
Bestandsnaam: RA1741-ROVW.doc
Projectleider: drs. G. Tichelman
Projectmedewerkers: ir. G.R. Ellenkamp & drs. M.A.H. Lipsch
ARCHIS-vondstmeldingsnummers: niet van toepassing
ARCHIS-waarnemingsnummers: niet van toepassing
ARCHIS-onderzoeksmeldingsnummer/CIS-code: niet van toepassing
Autorisatie: drs. W. de Baere
ISSN: 0925-6229
RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V.
Zeeburgerdijk 54
1094 AE Amsterdam
Postbus 1347
1000 BH Amsterdam
© RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V., 2006
telefoon: 020-463 4848
telefax: 020-463 4949
E-mail: raap@raap.nl
RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V. aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit het gebruik van de resultaten
van dit onderzoek of de toepassing van de adviezen.

RAAP-rapport 1741
Samenvatting
De ligging van Roermond aan Maas, Roer en Swalm heeft in alle tijden
aantrekkingskracht op de mens uitgevoerd. Of het nu om zeldzame kampementen uit
de steentijd gaat, grafheuvels en rituele deposities uit de Brons- en IJzertijd, een weg
uit de Romeinse tijd of resten uit de Middeleeuwen, de gemeente Roermond lijkt altijd
wel een knooppunt van menselijk handelen te zijn geweest. Voorbodes eigenlijk van
het Roermond zoals we het nu kennen: het economische en culturele centrum van
Midden-Limburg. En hiermee komen we meteen op de kern van de zaak: hoe nu ga
je verantwoord om met dit rijke bodemarchief in tijden waarin een enorme druk op de
openbare ruimte bestaat en nieuwe ruimtelijke ontwikkeling onvermijdelijk is.
In opdracht van de gemeente Roermond heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau
een archeologieatlas voor de gemeente vervaardigd. Het doel van de atlas is een
voorbereiding te zijn op een duidelijk archeologiebeleid dat transparant is voor
burgers en investeerders en verantwoord omgaat met het erfgoed. De kern daarvan is
de beantwoording van de vragen wanneer en hoe archeologische resten beschermd,
dan wel onderzocht moeten worden. Om hiertoe te kunnen komen, zijn in de
beleidsatlas drie doelstellingen gerealiseerd. Het eerste en belangrijkste doel is om
ten behoeve van toekomstige planvorming en planuitvoering inzicht te verschaffen
in de aanwezigheid en het karakter van archeologische resten binnen de gemeente:
de archeologische verwachtingskaart. Het tweede doel betreft het opstellen van
een onderzoeksagenda voor de gemeente met specifieke en samenhangende
vraagstellingen en archeologische aandachtsgebieden ten behoeve van doelgericht
archeologisch onderzoek en de waardering en selectie van archeologische
vindplaatsen. Tot slot is een beleidsadvieskaart opgesteld met aanbevelingen
ten behoeve van een archeologiebeleid van de gemeente waarbij archeologische
waarden (het bodemarchief) volwaardig worden meegewogen in de besluitvorming
over ruimtelijke ontwikkelingen.
Voor het opstellen van de archeologische verwachtingskaart heeft een inventarisatie
plaatsgevonden (archeologische vindplaatsen, geologische, geomorfologische,
bodemkundige en hydrologische gegevens van het grondgebied), op basis waarvan
archeologische verwachtingsmodellen zijn opgesteld. Deze modellen voorspellen de
meest waarschijnlijke locaties voor bewoning van (pre-)historische samenlevingen.
Het model vindt haar weerslag in een archeologische verwachtingskaart waarop
door middel van vlakken (verwachtingszones) inzicht in de archeologische
verwachtingen wordt gegeven. Het verwachtingsmodel is gebaseerd op kwantitatieve
3

RAAP-rapport 1741
vindplaatsgegevens (een zogenaamde inductieve benadering) en hypothetische
modellen (een zogenaamde deductieve benadering). Onderscheiden zijn
verwachtingsmodellen voor jager-verzamelaars en landbouwende gemeenschappen.
Een belangrijk kenmerk van de ‘jager-verzamelaars’ is dat deze culturen uit de
Steentijd door het landschap trok ken (jagen en verzamelen van voedsel) en alleen
tijdelijk (dagen of weken) op een verblijf plaats verbleven. Met de introductie van de
landbouw in de loop van het Neolithicum stelde de mens geleidelijk andere eisen
aan zijn landschappelijke omgeving. Belangrijk waren en zijn de (natuurlijke) vruchtbaarheid
en het grondwaterregime, maar waarschijnlijk ook de bewerkbaarheid.
De verwachtingsmodellen zijn in hoge mate gekoppeld aan het reliëf van het
paleo-landschap, het antieke landschap, de bodem- en geomorfologische kaart, de
grondwatertrappenkaart en het algemeen hoogtebestand Nederland (AHN).
Ten behoeve van een lokale onderzoeksagenda is onderzocht welke vindplaatsen of
clusters van vindplaatsen uit de verschillende archeologische perioden bekend zijn
en welke onderzoeksvragen op de verschillende locaties van belang kunnen zijn. Een
aantal opvallende archeologische kerngebieden wordt beschreven, gebieden waarvan
nu al duidelijk is dat belangrijke archeologische informatie aanwezig is. Opgemerkt
dient wel dat deze kerngebieden een huidig, tussentijds overzicht verschaffen;
andere nu nog 'lege',onbekende delen van Roermond kunnen wel degelijk belangrijke
informatie bevatten. Daarna worden enkele kleinere gebieden binnen deze zones
voorgesteld, waar naast archeologische, ook landschappelijke en historische
bijzonderheden binnen één ‘herkenbaar, typisch gebied liggen (cultuurhistorisch
waardevolle gebieden), waarvoor speciaal aandacht wordt gevraagd. Tot slot is
samen met de gemeente Roermond (E. Caris en A. Van de Water) bepaald welke
onderzoekthema’s de komende jaren het belangrijkste zijn. Het overzicht van het
archeologisch bestand per periode, de verschillende locaties met archeologische
ensembles, de waardevolle cultuurhistorische gebieden en de belangrijkste
onderzoekthema’s voor Roermond vormen een inhoudelijke ondersteuning van het
archeologiebeleid.
Ten slotte is met behulp van de verwachtingskaart, de onderzoeksagenda, resultaten
van uitgevoerd onderzoek en bekende ontgrondingen/bodemverstoringen een
beleidsadvieskaart gemaakt. Deze advieskaart dient ter ondersteuning van het
beleid van de gemeente. Het vormt een document op grond waarvan kan worden
vastgesteld in welke mate het bodemarchief in het gebied worden bedreigd door
mogelijke of geplande ingrepen. In hoofdstuk 7 (Aanbevelingen) wordt aangegeven
hoe de kaart te gebruiken is en welke stappen in conflictsituaties kunnen worden
ondernomen. In dit laatste hoofdstuk worden tevens enkele unieke gebieden met
waardevolle archeologische en cultuurhistorische waarden voorgesteld, waarvoor
wordt aanbevolen streng op ontwikkelingen toe te zien of zelfs een bescherming vast
te leggen.
4

RAAP-rapport 1741
Inhoud
3 Samenvatting
9 1 Inleiding
9 1.1 Kader
10 1.2 Doelstellingen
10 1.3 Onderzoeksopzet
10 1.3.1 Archeologische verwachtingskaart
11 1.3.2 Onderzoeksagenda
12 1.3.3 Beleidsadvieskaart
12 1.4 Leeswijzer
15 2 Gebiedsbeschrijving
15 2.1 Algemeen
17 2.2 Het fysieke landschap
17 2.2.1 Inleiding
19 2.2.2 Geologie en geomorfologie
26 2.2.3 Bodem
33 2.2.4 Hydrologie
35 3 De mens en het landschap
35 3.1 De Vroege Prehistorie
35 3.1.1 Het Oud Paleolithicum (900.000 - 300.000 jaar voor Chr.): Vroeg
en Midden Pleistoceen
36 3.1.2 Het Midden Paleolithicum (300.000 – 33.000 jaar voor Chr.):
Midden en Laat Pleistoceen
36 3.1.3 Het Laat Paleolithicum (33.000-8800 voor Chr.): Laat Weichselien
37 3.1.4 Het Mesolithicum (8800-4900 voor Chr.): Preboreaal-Boreaal-
Atlanticum
38 3.2 De Late Prehistorie
38 3.2.1 Het Neolithicum (4900-2000 voor Chr.): Atlanticum
39 3.2.2 De Bronstijd (2000-800 voor Chr.): Subboreaal-begin
Subatlanticum
40 3.2.3 De IJzertijd (800-12 voor Chr.): Subatlanticum
41 3.3 De Romeinse tijd (12 voor-450 na Chr.): Subatlanticum
44 3.4 De Middeleeuwen en de Nieuwe tijd
44 3.4.1 De Middeleeuwen (450-1500 na Chr.) : Subatlanticum
45 3.4.2 De Nieuwe tijd (vanaf 1500 na Chr.): Subatlanticum
5

RAAP-rapport 1741
47 4 Archeologische inventarisatie
47 4.1 Het bodemarchief
47 4.1.1 ARCHIS waarnemingen
48 4.1.2 Rijksmonumenten: Archeologische Monumenten Kaart (AMK)
50 4.1.3 Gemeentelijke monumenten
51 4.1.4 Vindplaatsen heemkundeverenigingen
51 4.1.5 Onbekende archeologische vindplaatsen
52 4.2 Verwerking van vindplaatsgegevens
52 4.2.1 Samenvoegen en herdateren
54 4.2.2 Indeling naar complextype
57 4.2.3 Indeling naar voedseleconomie
59 4.3 Resultaten: de archeologische vindplaatsen van Roermond
59 4.3.1 De Vroege Prehistorie
62 4.3.2 De Late Prehistorie
68 4.3.3 De Romeinse tijd
72 4.3.4 De Middeleeuwen en vroegmoderne tijd
94 4.3.5 Vindplaatsen in natte gebiedsdelen
95 5 Archeologische verwachtingsmodel
95 5.1 Theoretisch kader
97 5.2 Archeologische verwachting in droge landschappen
97 5.2.1 Verwachtingsmodel voor kampementen van jager-verzamelaars
102 5.2.2 Landbouwers (Neolithicum – Nieuwe tijd)
108 5.3 Archeologische verwachting in natte landschappen
108 5.3.1 Inleiding
109 5.3.2 Methode
110 5.3.3 Cultuurhistorische waarden in de beekdalen, venbodems en
moerassige laagten
122 5.4 Beperkingen van de verwachtingsmodellen
123 5.5 Gaafheid van archeologische resten
124 5.5.1 Kwetsbaarheid van archeologische vindplaatsen
125 5.5.2 Gaafheid van de bodem
126 5.5.3 Verstoorde gebieden
129 Deel 2 van 3 - Onderzoeksagenda en Aanbevelingen
131 Inhoud
135 6 Onderzoeksagenda
135 6.1 Inleiding
136 6.2 De Vroege Prehistorie (ca. 900.000- 4.900 voor Chr.)
136 6.2.1 Algemeen
6

RAAP-rapport 1741
139 6.2.2 Periode en locatiegericht
145 6.3 De Late Prehistorie (ca. 4.900 – 12 voor Chr.)
145 6.3.1 Algemeen
149 6.3.2 Periode en locatiegericht
155 6.4 De Romeinse tijd (12 voor Chr.- 450 na Chr.)
155 6.4.1 Algemeen
159 6.4.2 Periode en locatiegericht
163 6.5 De Middeleeuwen en vroegmoderne tijd (ca. 450 na. Chr. – heden)
163 6.5.1 Algemeen
167 6.5.2 Periode en locatiegericht
171 6.6 Archeologische kerngebieden
176 6.7 Suggestie voor onderzoekthema’s Roermond
179 7 Aanbevelingen
179 7.1 Inleiding
179 7.2 Verantwoord archeologiebeleid
179 7.2.1 Archeologiebeleid met AMZ, beleidsadvieskaart en
onderzoeksagenda
181 7.2.2 De archeologische verwachtings- en beleidsadvieskaart
189 7.2.3 Ondergrenzen voor archeologisch onderzoek in de verschillende
verwachtingszones
191 7.2.4 Suggestie voor optimalisering van het archeologisch
onderzoeksproces
194 7.3 Archeologie, cultuurhistorie en behoud
194 7.3.1 Waarom behoud en hoe?
196 7.3.2 Bescherming van cultuurhistorische waarden
196 7.3.3 Cultuurhistorisch waardevolle gebieden
211 7.4 Besluit
213 Literatuur
219 Gebruikte afkortingen
219 Verklarende woordenlijst
222 Overzicht van figuren, tabellen en bijlagen
227 Bijlage 1 Voorgeschiedenis archeologiebeleid van het Rijk
231 Bijlage 2 De Nationale Onderzoeksagenda Archeologie (NOaA)
7

Figuur 1. Ligging van
de gemeente Roermond
(rood). Inzet:
ligging in Nederland
(ster).
RAAP-rapport 1741
242 Bijlage 3 AMZ-cyclus en waardering en selectie van een
archeologische vindplaatsen
245 Bijlage 4. Uitgevoerd onderzoek in Roermond
248 Bijlage 5 Boringen veldinspectie
254 Bijlage 6. Beschrijving van bodemcodes
255 Deel 3 van 3 - Catalogus van archeologische vindplaatsen
8

RAAP-rapport 1741
1 Inleiding
1.1 Kader
In opdracht van de gemeente Roermond heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau
tussen het najaar van 2006 en het voorjaar van 2008 een archeologische beleidsatlas
vervaardigd voor de gemeente. De beleidsatlas bestaat uit een archeologische
verwachtingskaart, een gemeentelijke onderzoeksagenda en een beleidsadvieskaart.
De beleidsatlas omvat het gehele grondgebied van de gemeente, circa 7110 hectare
(figuur 1).
De achtergrond voor de wens van een beleidsatlas wordt gevormd door de
veranderingen in wetgeving en beleid ten aanzien van het nationaal erfgoed, als
gevolg van ‘Het verdrag van Malta’ of kortweg ‘Malta’ (www.minocw.nl/malta). De kern
van dit verdrag behelst dat archeologische waarden (het bodemarchief) volwaardig
mee moeten worden gewogen in de besluitvorming over ruimtelijke ontwikkelingen.
Sinds september 2007 is dit beleid ook wettelijk vastgelegd in een herziene
Monumentenwet.
Omwille van duidelijkheid tegenover burgers en investeerders en een verantwoorde
omgang met het erfgoed is het van belang dat een duidelijk archeologiebeleid
geformuleerd wordt. De kern daarvan is de beantwoording van de vragen wanneer
en hoe archeologische resten beschermd, dan wel archeologisch onderzocht moeten
worden. Op basis van vakinhoudelijke doelstellingen moet naar verschillende opties
gezocht worden en naar mogelijke prioritering, zodat de gemeente maatschappelijk
verantwoorde keuzes kan maken. De aangepaste monumentenwet biedt de gemeente
ruimte om een eigen beleid te ontwikkelen. Het is verstandig deze ruimte te nemen en
dus te streven naar een goed gemeentelijk archeologiebeleid.
Behalve een zogenoemde archeo-toets voor een deel van de gemeente Roermond
(Rensink, 1997), bestond er voor de gemeente tot nu toe geen overzicht van de
reeds bekende archeologische gegevens en de archeologische verwachtingen en
adviezen met betrekking tot het bodemarchief. Het ontbreken van een archeologische
verwachtings- en cultuurhistorische advieskaart kan een knelpunt vormen bij de
realisatie van ruimtelijke ontwikkelingsplannen. Vaak komen in de uitvoeringsfase
onverwacht archeologische resten aan het licht, met als gevaar dat er vertraging
optreedt in de planuitvoering. Een archeologische verwachtings- en cultuurhistorische
advieskaart is een belangrijk instrument om deze situatie te verbeteren. Door
9

RAAP-rapport 1741
aan de verwachte en bekende archeologische en historische resten een concreet
beleidsadvies te koppelen, vormt de verwachtings- en beleidsadvieskaart een
eerste praktisch handvat bij de inpassing van archeologie en (cultuur)historie bij
planvorming.
1.2 Doelstellingen
Met betrekking tot het onderhavige onderzoek kunnen drie doelstellingen
geformuleerd worden.
(1) Het eerste en belangrijkste doel van het onderzoek is om ten behoeve van
toekomstige planvorming en planuitvoering inzicht te verschaffen in de mogelijke
aanwezigheid en het karakter van archeologische resten binnen het grondgebied
van de gemeente. Gekozen is voor een gebiedsgerichte benadering. Hiervoor is een
specifiek archeologisch verwachtingsmodel voor het grondgebied van de gemeente
Roermond ontwikkeld.
(2) Het tweede deel betreft het opstellen van een onderzoeksagenda voor de
gemeente. Naast de Nationale Onderzoeksagenda (NOaA) met de voor Nederland
actuele onderzoeksvragen bij verschillende vormen van archeologisch onderzoek,
is het archeologisch bestand van Roermond zelf nader bekeken, om te komen
tot specifieke vraagstelling in specifieke gebieden van de gemeente en periodeoverstijgende
onderzoekthema’s van Roermond.
(3) Tot slot wordt op basis van de archeologische verwachtingskaart, de
onderzoeksagenda en veldinspecties een beleidsadvieskaart opgesteld ten behoeve
van het archeologiebeleid van de gemeente zodat archeologische waarden (het
bodemarchief) volwaardig kunnen worden meegewogen in de besluitvorming
over ruimtelijke ontwikkelingen. Met de uiteindelijke beleidsadvieskaart worden
de verschillende belanghebbenden in een vroeg stadium van de planontwikkeling
voorzien van informatie over en aanbevelingen ten aanzien van het archeologische
bodemarchief.
1.3 Onderzoeksopzet
1.3.1 Archeologische verwachtingskaart
Voor het opstellen van de archeologieatlas heeft in eerste instantie een inventarisatie
plaatsgevonden van archeologische vindplaatsen, evenals van geologische,
geomorfologische, bodemkundige en hydrologische gegevens van het grondgebied.
Tevens zijn reeds uitgevoerde archeologische onderzoeken geïnventariseerd en heeft
een literatuuronderzoek plaatsgevonden.
10

RAAP-rapport 1741
Op basis van de genoemde inventarisaties is een archeologisch verwachtingsmodel
opgesteld. Het model is speciaal ontwikkeld voor het complexe door Maas, Roer,
Swalm, klimaat en mens gevormde landschap van de gemeente Roermond. Het totale
model bestaat uit een locatiekeuzemodel voor:
- het buitengebied (gebaseerd op de landschaps- en vindplaatsanalyse);
- het bebouwde gebied (gebaseerd op de vindplaatsanalyse en extrapolatie van het
locatiekeuzemodel voor het buitengebied).
Het locatiekeuzemodel is gebaseerd op een analyse van de ligging van
vindplaatsen in het onderzoeksgebied, waarbij is uitgegaan van de relatie tussen
de geomorfologische eenheden (dekzandrug, dalvormige laagte, etc.), de daaruit
voortvloeiende bodemkundige/hydrologische eenheden en aangetroffen vindplaatsen.
De analyse is uitgevoerd voor de archeologische hoofdgroepen, met jagerverzamelaars
gemeenschappen aan de ene kant en landbouwers gemeenschappen
aan de andere kant. Zowel de (zogenaamde inductieve) vindplaatsgegevens als ook
de (zogenaamde deductieve) literatuurgegevens (zie literatuurlijst) zijn in het model
gecombineerd om tot een zo gedetailleerd en betrouwbaar mogelijke verwachting te
komen. Het overzicht van de archeologie en archeologische vindplaatsen is hier geen
doel, maar een middel om de verwachtingskaart te vervaardigen.
Op basis van het locatiekeuzemodel wordt een verwachting uitgesproken over de
ligging van vindplaatsen (met name nederzettingen).
1.3.2 Onderzoeksagenda
Ten behoeve van een lokale onderzoeksagenda is per archeologische periode het
archeologische bestand van gemeente Roermond nader bekeken. Naast algemene
bevindingen worden ook specifieke gebieden besproken, 'locaties met archeologische
ensembles' en de belangrijkste vraagstellingen voor dergelijke gebieden. Met deze
ensembles worden archeologische kerngebieden gedefinieerd, waarvoor net zoals
voor de historische kernen, speciale aanbevelingen ten aanzien van het toekomstig
beleid worden gegeven. Van deze gebeiden is immers nu al bekend dat bijzondere
archeologische informatie aanwezig is, die tot een belangrijke kennisvermeerdering
over het verleden kan leiden. Daarna worden enkele kleinere gebieden binnen deze
zones voorgesteld, waar naast archeologische ook landschappelijke en historische
bijzonderheden binnen één ‘herkenbaar, typisch gebied liggen (cultuurhistorisch
waardevolle gebieden), waarvoor speciaal aandacht wordt gevraagd. Tot slot is
samen met de gemeente Roermond (E. Caris en A. Van de Water) bepaald welke
onderzoekthema’s de komende jaren het belangrijkste zijn. Het overzicht van het
archeologisch bestand per periode, de verschillende locaties met archeologische
ensembles, de waardevolle cultuurhistorische gebieden en de belangrijkste
11

RAAP-rapport 1741
onderzoekthema’s voor Roermond vormen een inhoudelijke ondersteuning van het
archeologiebeleid.
1.3.3 Beleidsadvieskaart
De resultaten van de verwachtingskaart en veldinspecties worden uiteindelijk
vertaald in een archeologische beleidsadvieskaart. De advieskaart dient, net zoals
de onderzoeksagenda, ter ondersteuning van het beleid van de gemeente. Het is
een kaart op grond waarvan kan worden vastgesteld in welke mate het bodemarchief
archeologische resten kan bevatten en welke stappen in conflictsituaties kunnen
worden ondernomen.
De archeologische verwachtingskaart, de onderzoeksagenda en de geformuleerde
beleidsadviezen ten aanzien van de omgang met archeologische resten vormen de
uiteindelijke archeologieatlas voor de gemeente Roermond.
1.4 Leeswijzer
Het gepresenteerde onderzoek bestaat uit drie deelrapporten:
- Deelrapport I: De beleidsatlas, met een verantwoording van archeologische
verwachtingen, een onderzoeksagenda en aanbevelingen voor het beleid;
- Deelrapport III: Catalogus van vindplaatsen.
Deelrapport I is het eigenlijke rapport, waarin de drie doelstellingen worden
uitgevoerd. In hoofdstuk 1 worden de achtergrond, doelstelling en onderzoeksopzet
verwoord. Hoofdstuk 2 geeft een landschappelijke beschrijving en geeft inzicht in
de geologische, geomorfologische, bodemkundige en hydrologische eigenschappen
van het grondgebied. Voorts wordt in hoofdstuk 3 chronologisch de algemene
bewoningsgeschiedenis van de mens in relatie tot het landschap gepresenteerd. In
hoofdstuk 4 wordt ingegaan op de basisgegevens en de bewerkingen daarvan om te
komen tot de achterliggende database voor het archeologisch verwachtingsmodel.
Het hoofdstuk resulteert in een overzicht van de archeologische vindplaatsen van
Roermond, inclusief een bespreking van historisch kaartmateriaal en de ontwikkeling
van de historische bewoningskernen. In hoofdstuk 5 wordt het archeologische
verwachtingsmodel in detail gepresenteerd. In hoofdstuk 6 wordt de lokale
onderzoeksagenda gepresenteerd. In hoofdstuk 7 worden de aanbevelingen ten
aanzien van het toekomstige archeologiebeleid geformuleerd.
Deelrapport II betreft de catalogus waarin de archeologische vindplaatsen, alsmede
archeologische monumenten kort worden gepresenteerd.
12

RAAP-rapport 1741
De dateringen van de archeologische en geologische perioden zijn weergegeven
in tabel 1. Enkele vaktermen zijn achter in dit rapport opgenomen (zie verklarende
woordenlijst).
Chronostratigrafie
Tijd(vak)
Pleistoceen Holoceen
Weichselien
Laat
Glaciaal
Pleniglaciaal
Vroeg Glaciaal
Eemien
Saalien
Holsteinien
Elsterien
Cromerien
Biostratigrafie
Pollenzone
Subatlanticum
Subboreaal
Atlanticum
Boreaal
Preboreaal
Late Dryas
Allerød
Vroege Dryas
Bølling
Denekamp
Hengelo
Moershoofd
Odderade
Brørup
Amersfoort
Prehistorie
Steentijd
Middeleeuwen
Romeinse tijd
IJzertijd
Bronstijd
13
Archeologische perioden
Nieuwste tijd
Nieuwe tijd
Neolithicum
Mesolithicum
Paleolithicum
Vol
Laat
Vroeg
Laat
Midden
Vroeg
Laat
Midden
Vroeg
Laat
Midden
Vroeg
Laat
Midden
Vroeg
Laat
Midden
Vroeg
Laat
Midden
C
B
A
B
A
D
C
B
A
periodentabel geobioarcheo kleur nieuwestijl
Gecalibreerd
1850
1650
1500
1250
1050
900
725
525
450
270
70 na Chr.
12 voor Chr.
250
500
800
1100
1800
2000
2850
4200
4900/5300
6450
7100
8800
35.000
300.000
Tabel 1. Tijdstabel
van geologische en
archeologische perioden.

Figuur 2. Baggerwerkzaamheden.
Figuur 3. Koeien op
eilandjes tussen de
Maasplassen.
RAAP-rapport 1741
14

RAAP-rapport 1741
2 Gebiedsbeschrijving
2.1 Algemeen
Het onderzoeksgebied is gelegen in Midden-Limburg en omvat de gehele gemeente
Roermond. Het gebied is te vinden op de kaartbladen 58 West en Oost van de
topografische kaart van Nederland (schaal 1:25.000) en heeft een oppervlakte
van circa 7110 ha. Het grondgebied wordt aan de westzijde begrensd door het
Lateraalkanaal Linne-Buggenum, overgaand in de Maas en aan de oostzijde door de
rijksgrens Nederland-Duitsland. In het noorden grenst het gebied aan de gemeente
Beesel. In het zuiden wordt de grens gevormd door het Roerdal en de dorpen Herten,
Melick en Herkenbosch. Binnen de grenzen van de gemeente Roermond bevinden
zich de kernen Asenray, Asselt, Boukoul, Herten, Leeuwen, Maasniel, Merum, Ool,
Roermond en Swalmen, alsmede de gehuchtjes, Hatenboer, Maalbroek, Roer, Spik,
Straat, Weerd en Wieler.
Kenmerkend voor het gebied is een duidelijke driedeling in water, stedelijk en landelijk
gebied (figuur 1). Het water bevindt zich naast Roer- en Swalmdal voornamelijk
in het Maasdal, waar als gevolg van grootschalige grindwinning in de afgelopen
decennia ontgrindingsplassen zijn ontstaan, de zogenaamde Maasplassen. In dit
ontgrindingsgebied bevinden zich verspreid nog restanten van het oorspronkelijke
land, die nu als eilandjes tussen de plassen liggen (figuur 2 en 3). Ten oosten van het
Maasdal bevindt zich een stedelijke zone die zich uitstrekt van Merum in het zuiden
tot Leeuwen in het noorden. De binnenstad van Roermond vormt de kern van deze
stedelijke zone, omringd door woonwijken en enkele industriële zones (figuur 4). In
de noordelijke helft van de gemeente vormt Swalmen de tweede stedelijke kern. Het
oostelijke en noordwestelijke deel van het onderzoeksgebied tot slot, hebben een
sterk landelijk karakter. Het oostelijk deel ligt ingeklemd tussen de harde stadsrand
van Roermond in het westen en een natuurlijke steilrand van het Elmpterbos in het
oosten. Het gebied kenmerkt zich door grote open landbouwpercelen afgewisseld
met de bosgebieden Melickerheide, Boeshei en Bisschopskamp. Door recente
bouwactiviteiten, zoals de aanleg van industrieterrein Heide-Roerstreek en de aanleg
van de snelweg A73, wordt het landelijke karakter echter steeds meer aangetast. Het
noordwestelijke deel van de gemeente heeft vanwege de ligging in het Maasdal een
zeer open karakter, met akkerlanden op de hogere gebiedsdelen en graslanden in de
lagere delen langs de Maas en de meanderende Swalm (figuur 5).
15

Figuur 4. Roermond
vanaf de Maas.
Figuur 5. open landschap
maasdal.
RAAP-rapport 1741
16

RAAP-rapport 1741
Het oppervlak in de gemeente heeft een sterk golvend reliëf. Dit is ondermeer een
gevolg van de wijze waarop de afzettingen in het gebied zijn gevormd, maar ook door
de latere erosieve werking van de Maas, Roer en Swalm die het gebied doorsnijden.
De rivieren hebben een uitgesproken dal uitgesleten en met name de Roer en Maas
hebben depressies in het landschap achter gelaten in de vorm van verlaten geulen.
De hoogteligging varieert van circa 16 m +N.A.P. in het uiterste noordwesten (niveau
van de Maas) tot circa 55 m +N.A.P. in het uiterste noordoosten op de grens met
Duitsland.
Vanwege de globale helling van oost naar west vindt ook de afwatering van het
gebied voornamelijk in deze richting plaats. De Roer, die in de Duitse Eifel ontspringt,
zorgt voor afwatering van het zuidelijk deel van het onderzoeksgebied. De rivier
vormt de zuidwestelijke grens van de gemeente en stroomt vanaf St.Odiliënberg
via Lerop naar Roermond, om ten westen van de stad in de Maas uit te monden. De
Maasnielderbeek zorgt voor de ontwatering van het natte oostelijke deel van het
onderzoeksgebied. De oorzaak van deze natte situatie wordt in §2.2.3.1 beschreven.
De Maasnielderbeek stroomt ten zuidoosten langs Asenray en komt bij het gehuchtje
Straat uit in een verlaten geul van de Maas. De overgang van deze oude Maasgeul
naar de omringende hogere gronden is in het veld te herkennen aan een steilrand. De
Maasnielderbeek voedt een waterrijk park ten westen van de wijken Donderberg en
Hoogvonderen (fig 6) en stroomt vervolgens langs Maasniel, via een gegraven loop
(Leygraaf) in noordelijke richting en mondt ter hoogte van Asselt uit in de Maas. Het
noordwestelijk deel van dezelfde oude Maasgeul vormt het dal van de Eppenbeek,
die in noordelijke richting langs Boukoul stroomt, de grachten van kasteel Hillenraad
voedt en bij Swalmen in de Swalm uit mondt. De Swalm zelf is een sterk meanderend
riviertje dat ontspringt op het hoogterras in Tüschenbroich nabij het Duitse Wegberg
en door Swalmen en langs Wieler naar de Maas stroomt.
In het uiterste noorden van de gemeente zorgt de gegraven Teutebeek voor de
ontwatering van een oude Maasmeander. Het beekje mondt uit in de Swalm. De
Maas, tenslotte, zorgt voor de uiteindelijke afwatering van het gebied. De rivier heeft
een grote invloed gehad op de verschijningsvorm van het landschap. Oorspronkelijk
slingerde de rivier zich met grote bochten door het westelijk deel van het gebied. Als
gevolg van de recente grindwinningen en de aanleg van het Lateraalkanaal (figuur 7 )
zijn deze meanders echter nauwelijks nog herkenbaar.
2.2 Het fysieke landschap
2.2.1 Inleiding
De Ligging van archeologische vindplaatsen is in hoge mate gerelateerd aan het
natuurlijk landschap waarin deze zich bevinden. Daarom vormt de analyse van de
ontwikkeling en verschijningsvorm van het landschap in vroeger tijden (het paleo-
17

Figuur 6. Maasnielderbeek
in park
Hoogvonderen.
Figuur 7. Lateraal
kanaal.
RAAP-rapport 1741
18

RAAP-rapport 1741
landschap) een belangrijk uitgangspunt om uitspraken te kunnen doen over de
archeologische verwachting van het onderzoeksgebied (zie hoofdstuk 5). Belangrijke
fysische variabelen zijn de geomorfologie, de bodemgesteldheid en de hydrologie.
Aan de basis van deze, sterk aan elkaar gerelateerde, variabelen liggen geologische
processen, die het landschap hebben gevormd. Over een periode van duizenden
jaren worden deze geologische processen op hun beurt in hoge mate gestuurd door
klimatologische veranderingen. Voor de interpretatie van het huidige landschap in de
gemeente Roermond zijn met name de ontwikkelingen tijdens het Pleistoceen en het
Holoceen belangrijk.
2.2.2 Geologie en geomorfologie
2.2.2.1 Huidig oppervlak
De ondergrond van de gemeente Roermond wordt doorsneden door een geologische
breuk aangeduid als de Peelrandbreuk. Deze noordwest-zuidoost georiënteerde
breuk loopt grofweg op de lijn Neer, Swalmen, Boukoul, Boeshei, Meinweg (zie
kaartbijlage 1) en verdeelt de gemeente in de Roerdalslenk in het zuiden en de
Peelhorst in het noorden. De Roerdalslenk is een tektonisch dalingsgebied, waarin
oude afzettingen diep zijn weggezakt en bedekt met jongere afzettingen. De Peelhorst
is een opheffingsgebied, waar oudere afzettingen dicht nabij het oppervlak liggen en
jongere afzettingen veelal zeer dun zijn of ontbreken. De overgang tussen de horst
en de slenk, oftewel de Peelrandbreuk, is ter hoogte van de kruising met de weg N68
herkenbaar aan een reliëfsprong (ca. 1m) in het landschap en is ook op een luchtfoto
te onderscheiden (zie figuur 8).
19
Figuur 8. Luchtfoto
peelrandbreuk.

RAAP-rapport 1741
De ondergrond van het onderzoeksgebied is hoofdzakelijk gevormd door de
Maas. De verdeling in horst en slenk is van grote invloed geweest op het verloop
van de Maas en daarmee op de vorming van het landschap. In de lager gelegen
vlakke Roerdalslenk kreeg de rivier de ruimte om breed uit te waaieren. Door de
verminderde stroomsnelheid van het water was de Maas niet meer in staat haar
(volledige) sedimentlast verder te vervoeren. Hierdoor werd het brede Maasdal in de
Roerdalslenk met dikke pakketten zand en grind opgevuld. Dit is bepalend geweest
voor de grootschalige grindwinning in recente tijden, die heeft geleid tot een volledige
vergraving van het oorspronkelijke landschap. Ter hoogte van de Peelrandbreuk werd
de Maas gedwongen over de Peelhorst te stromen. Vanwege de opheffing van de
horst had de rivier alle kracht nodig om een dal uit te slijten. Daardoor heeft de rivier
op de horst, in vergelijking tot in de slenk, een smal dal, met minder meanders en
heeft erosie de overhand gehad ten opzichte van sedimentatie. Dit blijkt bijvoorbeeld
uit de diep uitgesleten rand van het Maasdal ter hoogte van Neer.
Als gevolg van de werking van de Maas is het landschap in de gemeente Roermond
voornamelijk van fluviatiele oorsprong. De Maas heeft in de loop der tijd verschillende
sedimenten afgezet en vervolgens deels weer verwijderd en bedekt met jongere
sedimenten. Door herhaalde insnijding van de Maas in haar eigen sedimenten zijn
verschillende terrasniveaus ontstaan. Dit heeft geleid tot een duidelijke geologische
vierdeling van het gebied (figuur 9):
Hoogterras: dit is het hoogste terras, bestaande uit grove zanden en grinden
afgezet door de Maas en Rijn in het Midden Pleistoceen. Het terras ligt
grotendeels op Duits grondgebied en valt enkel in het uiterste noordoosten binnen
de grenzen van het onderzoeksgebied.
Pleniglaciale Maasterras: dit is na het hoogterras het hoogste terras en beslaat
het oostelijk deel van het plangebied, waar Maasafzettingen voorkomen uit
het Saalien en Vroeg en Midden Weichselien (350.000 –15.000 jaar geleden).
De afzettingen bestaan voornamelijk uit grove zanden afgedekt met een laag
dekzand.
Laat glaciale Maasterras: dit bevindt zich ten westen van het Pleniglaciale terras.
Het gebied ligt een trede lager en bestaat voornamelijk uit zavels en kleien die
zijn afgezet in de warmere perioden in het Laat Weichselien (15.000 – 11.000
jaar geleden). Op dit terrasniveau is een groot deel van de bebouwde kom van
Roermond gelegen.
Holocene Maasdal: dit is het laagste terrasniveau in het westen van het
onderzoeksgebied, waartoe de huidige stroomvlakte van de Maas behoort.
Hier vindt actief insnijding en sedimentatie plaats (vanaf 11.000 jaar geleden).
Het gebied kenmerkt zich door afgesneden Maasmeanders, die zijn opgevuld
met jonge fluviatiele afzettingen bestaande uit zavel en klei. Door de recente
grindwinning is het holocene dal echter grotendeels vergraven.
20

RAAP-rapport 1741
2.2.2.2 Chronologische genese
Hieronder wordt de vorming van het landschap in de gemeente Roermond
chronologisch beschreven.
Midden Pleistoceen
Het landschap in het onderzoeksgebied kent haar oorsprong in het Pleistoceen
(circa 2,4 miljoen – 10.000 jaar geleden), een periode waarin glacialen (ijstijden)
21
Figuur 9a. Terrassen.
Figuur 9b. Terrassen
(doorsnede).

RAAP-rapport 1741
en interglacialen (warmere perioden) elkaar afwisselden. Gedurende het Midden
Pleistoceen zijn in het gebied door zowel de Rijn als de Maas grove zanden en
grinden afgezet (Stiboka, 1968), behorende tot de Formatie van Sterksel (Weert, e.a.,
2006). In het Holsteinien (400.000 tot 380.000 jaar geleden), een interglaciaal, had
de Rijn het gebied verlaten en werd door de Maas een dal uitgesleten in de oudere
afzettingen van Sterksel. De door de erosie gevormde rand van dit dal is herkenbaar
aan een steilrand ten oosten van het onderzoeksgebied. De restanten van de
Formatie van Sterksel liggen hier als een zogenaamd ‘hoogterras’ aan het oppervlak.
In het uiterste noordoosten, ten oosten van Swalmen, valt de rand van het hoogterras
juist binnen de grenzen van de gemeente.
Saalien en Eemien
Het dal dat door de Maas in het Holsteinien was uitgesleten, werd in de loop van het
Saalien (380.000 tot 150.000 jaar geleden) weer opgevuld. Tijdens dit glaciaal had
de Maas een vlechtend karakter, met een sterk fluctuerende afvoer en een grote
sedimentlast. In de rivierbedding zette de rivier pakketten grofzandig materiaal af
(Stiboka, 1972). Deze afzettingen worden tot de Formatie van Beegden gerekend,
waarin alle afzettingen van de Maas zijn opgenomen (Weerts, e.a., 2006). Deze
grofzandige afzettingen vormen de basis van het onderzoeksgebied. Op de Peelhorst
komen ze als gevolg van de tektonische opheffing dicht nabij het oppervlak voor.
In de Roerdalslenk zijn de afzettingen dieper weggezakt en afgedekt met jongere
Maasafzettingen. Na het Saalien volgde weer een warmer interglaciaal, het Eemien
(150.000 tot 110.000 jaar geleden), waarin de Maas als gevolg van een constantere
wateraanvoer en verminderde sedimentlast een meanderend karakter had en
insnijding plaatsvond.
Weichselien - Pleniglaciaal
Tijdens het laatste glaciaal, het Weichselien (110.000 tot 10.000 jaar geleden), heeft
de Maas afwisselend pakketten afgezet en vervolgens deels opgeruimd, waarbij de
terrassen zijn gevormd die nu aan het oppervlak liggen. In het koudste deel van het
Weichselien, het pleniglaciaal, zijn door de Maas in het gebied grindrijke zanden
afgezet, eveneens ondergebracht in de Formatie van Beegden (Weerts, e.a., 2006).
Deze zanden vormen het terrasniveau in het oosten van het onderzoeksgebied,
aangeduid als het Pleniglaciale Maasterras.
In de loop van het Weichselien verlegde de Maas haar loop naar het westen en kwam
het Pleniglaciale terras buiten de invloedssfeer van de Maas te liggen. Het terras
wordt geomorfologisch getypeerd als dalvlakteterras (code 4E9; Staring Centrum, in
concept), waaruit valt af te leiden dat het de voormalige dalbodem van de rivier is. Het
drooggevallen Pleniglaciale terras stond aanvankelijk nog bloot aan wind erosie. Met
name tijdens de koudste perioden van het Weichselien (Pleniglaciaal, Oude Dryas
en Jonge Dryas) kenmerkte dit landschap zich door een toendra-achtige vegetatie,
22

RAAP-rapport 1741
waarin de wind vrij spel had. Op deze wijze werden grote hoeveelheden zand
verplaatst en in glooiende pakketten afgezet. Grote delen van de dalvlakteterrassen
in het oostelijk deel van het onderzoeksgebied zijn op deze wijze bedekt geraakt met
een laag dekzand (code 5E10/11; Staring Centrum, in concept). Deze dekzanden
worden gerekend tot de Formtie van Boxtel, laagpakket van Wierden (Weerts, e.a.,
2006). Het dekzand vertoont voor wat betreft mineralensamenstelling een grote
gelijkenis met de onderliggende Maasafzettingen, wat er op duidt dat de dekzanden
zijn ontstaan door lokale verstuiving van de Maasafzettingen (Stiboka, 1972).
Weichselien - Laat glaciaal
Het laatste deel van het Weichselien, het Laat glaciaal, kenmerkte zich door een
afwisseling van koude en minder koude perioden (stadialen resp. interstadialen).
Gedurende de minder koude perioden, het Bølling en Allerød interstadiaal, kregen
de rivieren meer een meanderend karakter. Hierdoor werden opnieuw delen van
de oudere afzettingen opgeruimd en een nieuwe rivierdalbodem gevormd. De Roer
slingerde er in deze periode lustig op los en vormde nieuwe meanders die het
Pleniglaciale Maasterras versneden. Ook werden door de Roer nieuwe sedimenten
afgezet die de oudere Maasafzettingen afdekten. Op deze wijze is tussen het huidige
St. Odiliënberg en Merum een karakteristiek sterk geaccidenteerd gebied ontstaan:
op korte afstand wisselen hoge oeverwallen zich hier af met laag gelegen restgeulen
(verlaten meanders) van de Roer (Van de Beek, n.b.).
In het noorden van het onderzoeksgebied sleet de Swalm een dal uit in het
Pleniglaciale Maasterras. Het dal van de Swalm is veel smaller dan het dal van de
Roer. Dit heeft twee oorzaken. Ten eerste is de Swalm een kleinere rivier en vervoert
dus minder water en sediment. Ten tweede stroomt de Swalm over de Peelhorst,
waardoor ze zich diep moest in snijden en weinig ruimte had om breed uit te
waaieren.
Ook de Maas zelf sleet zich in haar oudere Pleniglaciale afzettingen in. Gedurende
het Bølling en Allerød interstadiaal vormde de Maas hierbij de meanders centraal
en in het noorden van het onderzoeksgebied (figuur 9a). Langs de meanderende
stroomgeul vormde de rivier oeverwallen. Door de geleidelijke verlegging van de rivier
werden echter telkens nieuwe stroomgeulen en oeverwallen gevormd en ontstond
een opeenvolging van oeverwallen en voormalige geulen (figuur 10). Een dergelijke
stroomvlakte met afwisselend oeverwallen en stroomgeulen van de zich verleggende
rivier wordt aangeduid met de term ‘kronkelwaard’. De Laat glaciale meander wordt
begrensd door een oude stroomgeul die een steilrand heeft gevormd op de overgang
naar het hoger gelegen Pleniglaciale terras, vergelijkbaar met de steilrand naar de
oude Rijnafzettingen in het oosten (figuur 11). In de Laat glaciale meanders zijn
door de Maas voornamelijk zavels en kleien afgezet, die worden gerekend tot de
zogenaamde 'oude rivierklei'. Opvallend is het hoge siltgehalte van deze gronden
23

Figuur 10. Stroomgordels.
Figuur 11. Opeenvolging
van Maasterrassen
ten zuiden
van Asenray met het
Laat-Glaciale terras
op de voorgrond
(geel), daarachter het
Pleniglaciale terras
(groen) en in de verte
het Hoogterras (bos).
RAAP-rapport 1741
24

RAAP-rapport 1741
wat duidt op een bijmenging van löss. Deze löss is door de rivier vanuit het Zuid
Limburgse lössgebied aangevoerd (Stiboka, 1972). Löss die daar gedurende het
Saalien en Weichselien met de wind was afgezet. De verspoelde, en vervolgens in de
vorm van oude rivierklei afgezette löss wordt ook wel aangeduid als 'Hochflutlehm'.
De terrasafzettingen die in deze laatste fasen van het Weichselien door de Roer en
Maas zijn gevormd worden aangeduid als het Laat glaciale terras.
Holoceen
De overgang van het Weichselien naar het Holoceen (ca. 10.000 jaar geleden)
kenmerkte zich door een sterke klimaatsverbetering. Door een constantere
wateraanvoer en verminderde sedimentlast veranderden de rivieren van een
vlechtend- in een meanderend systeem met één hoofdgeul. De Maas verlegde zich
nog verder westwaarts, waardoor de Laat glaciale meanders droog kwamen te liggen.
Wederom ontstond als gevolg van de erosie in het Holocene Maasdal een steilrand
naar de hoger gelegen oudere Laat glaciale afzettingen.
Het droogvallende verwilderde laat-glaciale stroompatroon stond aanvankelijk nog
bloot aan winderosie. Zo vond gedurende het Vroeg Holoceen plaatselijk verstuiving
van zand en de vorming van landduinen en uitgestoven laagten plaats (code 12C2;
Staring Centrum, in concept). Deze verstuiving heeft onder andere zijn sporen
nagelaten in het zuidoostelijk deel van het onderzoeksgebied (Melickerheide) en ten
zuiden van Boukoul. De uitgestoven vlakten (uitblazingsbekkens) en opgestoven
landduinen zijn duidelijk herkenbaar op het Algemeen Hoogtebestand Nederland
(AHN; zie figuur 12). Deze vroeg holocene rivierduinen worden gerekend tot de
Formatie van Boxtel, laagpakket van Delwijnen (Weerts, e.a., 2006).
In de loop van het Holoceen werd het steeds warmer en vochtiger, waardoor
het vegetatiedek zich uitbreidde en de bodemerosie verminderde. Erosie en
sedimentatieprocessen bleven vanaf nu voornamelijk beperkt tot de actieve
rivierdalen van de Maas , de Roer en de Swalm, waarbij deze rivieren een dal
uitgesleten in de oudere afzettingen. De loop veranderde regelmatig, waarbij nieuwe
stroomgeulen werden gevormd en oude meanders werden afgesneden (figuur 13).
Deze verlaten meanders zijn nu als hoefijzervormige laagtes in het veld herkenbaar
(code 2R11; Staring Centrum, in concept). Door het voordurende verleggen van de
rivierloop en de aanvoer van nieuwe sedimenten is het landschap in de rivierdalen in
de loop van het Holoceen steeds veranderd. In het Holocene dal (code 2S6; Staring
Centrum, in concept) hebben de rivieren voornamelijk fijnkorrelige sedimenten
afgezet, zoals zavel en klei. Enkel in de stroomgeul zijn grovere sedimenten zoals
zanden afgezet. In het uiterste noorden van de gemeente doet zich een bijzonder
fenomeen voor. Hier wordt een verlaten holocene Maasmeander benut door de
Swalm, die daar op haar beurt actief meandert (figuur 14).
25

Figuur 12. Landduinen.
RAAP-rapport 1741
De klimaatsverbetering resulteerde in een geleidelijke vernatting van het landschap.
Hierdoor vond plaatselijk in geïsoleerde laagten (zoals verlaten stroomgeulen en
uitblazingsbekkens) veenvorming plaats. Op deze wijze is de oude Maasgeul ten
oosten van Roermond met veen opgevuld. Ook in het Swalmdal heeft veengroei
plaatsgevonden.
2.2.3 Bodem
In de door de rivieren en de wind gevormde afzettingen heeft als gevolg van
chemische en biologische processen bodemvorming plaatsgevonden. In samenhang
met de geologische vierdeling bestaat ook een bodemkundige vierdeling van het
onderzoeksgebied, met grindrijke zandgronden op het Hoogterras, zandgronden op
het Pleniglaciale Maasterras in het oosten, oude rivierkleigronden in de Laat glaciale
Maasmeanders centraal in de gemeente en jonge rivierkleigronden in het westelijke
Holocene Maasdal. Afhankelijk van de hydrologische omstandigheden zijn in deze
vier eenheden verschillende bodemtypen ontstaan. De bodemtypen die in het gebied
voorkomen worden van oost naar west per terrasniveau beschreven (zie ook bijlage 6).
26

RAAP-rapport 1741
2.2.3.1 Hoogterras
Op het hoogterras komen goed ontwaterde grindrijke zandgronden voor. Dit
moedermateriaal is mineralogisch arm en houdt bovendien nauwelijks vochtvast. Als
gevolg vindt veel uitspoeling van voedingsstoffen plaats. In combinatie met de slecht
opgaande vegetatie die zich van nature op dergelijke gronden ontwikkeld is een zure
bodem ontstaan, met ideale omstandigheden voor podzolisatie. Op het hoogterras
worden dan ook voornamelijk droge haarpodzolgronden (code Hd21; Stiboka, 1968)
aangetroffen.
2.2.3.2 Pleniglaciale Maasterras
Op het pleniglaciale terrasniveau liggen rivierzanden aan het oppervlak, waarin
vanwege de ouderdom reeds langdurig bodemvorming heeft kunnen plaatsvinden.
Plaatselijk zijn de rivierzanden afgedekt door eolische afzettingen, waardoor zich
dekzandruggen en –vlaktes hebben gevormd. In de zandgronden zijn afhankelijk van
de hydrologische situatie en de ouderdom voornamelijk podzolgronden, vaaggronden
of eerdgronden ontwikkeld.
27
Figuur 13. Oude
meanders.

Figuur 14. Meanderende
Swalm,
gelegen in een oude
meander van de
Maas.
RAAP-rapport 1741
Podzolgronden
Podzolgronden komen voornamelijk voor op de goed ontwaterde dekzandvlaktes
en -ruggen. Op het mineralogisch arme zand ontstond oorspronkelijk een schrale
vegetatie, dat slecht verteerbaar strooisel produceerde. In dit strooisel werden
humuszuren gevormd, waaraan ijzer en organische stof werden gebonden. Dit
complex werd met infiltrerend regenwater naar beneden getransporteerd en dieper
weer afgezet. Op deze wijze zijn duidelijk gestratigrafeerde veldpodzolgronden
(code Hn21; Stiboka, 1968) ontstaan met een humusuitspoelingslaag (E-horizont) en
daaronder een humusinspoelingslaag (B-horizont). De B-horizont gaat geleidelijk over
in de C-horizont, waarin geen bodemvorming heeft plaatsgevonden, het zogenaamde
ongestoorde moedermateriaal. Op de droogste zandkoppen ontstonden gronden
met strak begrensde E- en B-horizonten, ook wel aangeduid als haarpodzolgronden
(code Hd21), aanwezig in het uiterste noordoosten van het onderzoeksgebied op de
Bosheide.
Waar het dekzand ontbreekt of door verstuiving is uitgeblazen, liggen leemrijke
rivierafzettingen aan het oppervlak. Hierin zijn holtpodzolgronden (code Y21; Stiboka,
1968) ontstaan. De rivierafzettingen zijn mineralogisch rijk, wat oorspronkelijk
resulteerde in een goed opgaande vegetatie en een hoge bodemactiviteit. De
intensieve biologische vermenging van organische stof (moderhumus) met het
moedermateriaal resulteerde in een sterk gehomogeniseerde bovengrond en een
karakteristieke moder-B-horizont. Deze moder-B-horizont heeft een relatief hoog
28

RAAP-rapport 1741
humusgehalte en gaat op de maximale diepte van het bodemleven geleidelijk over
in de C-horizont. Het vochthoudend vermogen en de natuurlijke vruchtbaarheid
van de holtpodzolgronden zijn relatief gunstig. Dit maakte deze bodems bij uitstek
interessant voor landbouwactiviteiten.
Vaaggronden
De vaaggronden worden aangetroffen op de Vroeg Holocene rivierduinen in het
zuidoostelijk deel van het onderzoeksgebied. De hoogste zandduinen zijn veelal
langdurig aan verstuiving onderhevig geweest. In deze gebieden heeft als gevolg van
overbegrazing en houtkap vanaf de Late Middeleeuwen vaak secundaire verstuiving
plaats gevonden. Zodoende heeft weinig bodemvorming plaats kunnen vinden, of
is de reeds gevormde bodem verstoven geraakt. Daarnaast is de bodemvorming
tengevolge van een gebrek aan toevoer van organische stof (geen vegetatie op
de stuifzanden) een traag proces. In het stuifzandgebied worden voornamelijk
vorstvaaggronden (code Zb21; Stiboka, 1968) aangetroffen, die zich kenmerken door
een goede ontwatering en een beperkte mate van bodemvorming.
Eerdgronden
Eerdgronden worden voornamelijk aangetroffen in het oostelijk deel van het
onderzoeksgebied. Het gaat voornamelijk om natte zandgronden. De natte
omstandigheden zijn toe te schrijven aan de ligging nabij het Hoogterras en
de Peelrandbreuk. Het gebied kent een grote toevoer van kwelwater vanaf het
oostelijker gelegen Hoogterras. Dit kwelwater stuit echter op de Peelrandbreuk,
29
Figuur 15. Beekeerdgronden
voor steilrand.

RAAP-rapport 1741
die werkt als een soort stuw. Hierdoor ontstaat zogenaamde wijst, waarbij hoger
gelegen gronden (op de horst) aanzienlijk nat ter zijn dan de direct ernaast gelegen
lagere gronden (in de slenk). De grondwater stand is hier dan ook permanent hoog,
waardoor plantaardig materiaal minder goed wordt afgebroken en de uitspoeling
van humus gering is. Als gevolg hiervan zijn beekeerdgronden, met een natuurlijke
humushoudende bovenlaag, ontstaan (code pZg23; Stiboka, 1968). Op figuur 15
zijn de beekeerdgronden herkenbaar aan het gebruik als natte graslanden en de
aanwezigheid van ontwateringsgreppeltjes. Op de natste plaatsen vond zelfs enige
veenvorming plaats en zijn moerige eerdgronden (code vWz), met een moerige
(venige) bovengrond ontstaan. Dergelijke gronden worden ook aangetroffen in het dal
van de Swalm.
In de vlakke gebieden direct ten zuidwesten van de Peelrandbreuk komen
voornamelijk gooreerdgronden voor (code pZn21; Stiboka, 1968). Hoewel minder nat
dan de wijstgronden ten oosten van de Peelrandbreuk, kennen ook deze gronden
periodiek hoge grondwaterstanden. Hierdoor zijn de gronden ontijzerd geraakt
en kenmerken ze zich door beperkte bodemvorming. De gronden hebben een
humushoudende bovengrond, waarin sinds de landbouwkundige ontginning een
bouwvoor is gevormd.
Ten noordoosten van Swalmen komen akkereerdgronden (code cZd23) voor, waar
als gevolg van langdurige bemesting en ophoging een matig dikke (30-50 cm)
humushoudende bovengrond is ontstaan (Stiboka, 1968). Het zijn goed ontwaterde
gronden die reeds lang in gebruik zijn.
Enkeerdgronden
Enkeerdgronden bevinden zich rond Asenray en ten zuiden van Swalmen. Deze
gronden kenmerken zich door een esdek dat is ontstaan door plaggenbemesting. Met
name vanaf de Late Middeleeuwen werd de vruchtbaarheid op de arme zandgronden
veelal verhoogd door bemesting met plaggen en afval. In de loop der tijd zijn zo
akkers met een dik humeus dek (ca. 0,5 – 1 m) ontstaan. De plaggen werden veelal
gestoken in de directe omgeving, in dit geval waarschijnlijk op holtpodzolgronden,
of bruine bosgronden. Hierdoor heeft het esdek en bruine kleur en worden dergelijk
gronden geclassificeerd als hoge bruine enkeerdgronden (code bEZ21; Stiboka,
1968). Ze worden veelal aangetroffen rond de oude bewoningskernen.
Oude Rivierkleigronden
Lokaal komen op het Pleniglaciale Maasterras oude rivierkleigronden voor. Het gaat
om plaatsen waar het dekzand ontbreekt en verlaten stroomgeulen aan het oppervlak
liggen. Vanwege de lage ligging heeft hier beperkt bodemvorming plaatsgevonden
en zijn poldervaaggronden (code KRn2; Stiboka, 1968) ontstaan, met hydromorfe
kenmerken op geringe diepte.
30

RAAP-rapport 1741
2.2.3.3 Laat glaciale Maasterras
Zoals is beschreven in §2.2.2 zijn in de Maasmeanders op het laat glaciale
Maasterras (ten oosten van Roermond en ten westen van Swalmen) voornamelijk
zavels en kleien afgezet. Deze lutumrijke afzettingen worden gerekend tot de oude
rivierklei. Afhankelijk van de hydrologische omstandigheden zijn in de oude rivierklei
brikgronden of vaaggronden ontstaan. Verder bevinden zich op het laat glaciale
Maasterras enkele associaties waarin op korte afstand een grote variatie aan
bodemtypen voorkomt.
Brikgronden
De brikgronden vormen de meest voorkomende van de bodems op het laat glaciale
Maasterras. Met name de gronden op de oude oeverwallen zijn over het algemeen
zeer goed ontwaterd (grondwatertrap VII). Hierdoor heeft in de lutumrijke afzettingen,
onder invloed van infiltrerend regenwater, verplaatsing van kleimineralen kunnen
plaatsvinden. Hierbij worden kleimineralen in de bovengrond door infiltratiewater in
suspensie naar beneden getransporteerd. De kleimineralen worden in een diepere
laag als huidjes op de wanden van de poriën weer afgezet. Op deze wijze ontstaat
geleidelijk een sterk verdichtte kleiinspoelings- of briklaag, met een hoger kleigehalte.
Er zijn voornamelijk goed ontwaterde radebrikgronden en iets minder goed
ontwaterde daalbrikgronden ontstaan (code BKd25 resp. BKh25; Stiboka, 1972).
Centraal in de oude Maasmeander bevindt zich een zandige opduiking. Dit is de
binnenbocht van de Laat glaciale Maasmeander, waar voornamelijk sedimentatie
plaatsvond. In deze zandige afzettingen zijn holtpodzolgronden (code Y23)
gevormd. De zandige opduiking is als een verhoging in de huidige wijk 'Donderberg'
herkenbaar. Vanwege de hogere ligging was het gebied goed ontwaterd, waardoor in
de mineralogisch rijke rivierzanden holtpodzolgronden, met een kenmerkende moder-
B-horizont, zijn gevormd. Hoewel het lutumgehalte te beperkt is om een briklaag
te vormen (Van Mourik, in: Tol, e.a., 2000), heeft ook in deze zandige afzettingen
enige kleiverplaatsing plaatsgevonden. De kleiinspoeling in de holtpodzolgrond heeft
geresulteerd in zogenaamde banden-B: bandjes waarin de klei is ingespoeld (Stiboka,
1972).
Vaaggronden
Naast de goed ontwaterde brikgronden worden op het laat glaciale Maasterras
ook lager gelegen poldervaaggronden (code KRn2; Stiboka, 1972) aangetroffen.
Deze bevinden zich in de oude stroomgeulen die het terras doorsnijden. Vanwege
de relatief slechte ontwatering heeft in deze gronden geen kleiverplaatsing
plaatsgevonden en is geen briklaag ontstaan. De gronden kenmerken zich dan ook
door beperkte bodemvorming en hydromorfe eigenschappen (roestvlekken) die reeds
ondiep in het profiel aanwezig zijn.
31

RAAP-rapport 1741
Enkeerdgronden
Rond de oude bewoningskernen Herten en Leeuwen zijn als gevolg van eeuwenlange
plaggenbemesting hoge bruine enkeerdgronden ontstaan (code bEZ23). In de
ondergrond worden veelal mineralogisch rijke moderpodzolgronden (Van Mourik in
Tol, e.a., 2000), of brikgronden aangetroffen die zijn gevormd in de oude rivierklei.
Venige beekdalgronden
De venige beekdalgronden (code ABv; Stiboka, 1972) vormen een associatie,
waarin op korte afstand zowel veengronden, als moerige gronden voorkomen. De
associatie wordt aangetroffen in de voormalige stroomgeul die de begrenzing vormt
van de laat glaciale Maasmeander met het Pleniglaciale Maasterras, ten oosten van
Roermond. Vanwege de lage ligging is deze geul erg nat gebleven. Bovendien komt
de Maasnielderbeek uit in de oude geul. De natte omstandigheden waren ideaal voor
de vorming van veen en gronden met een moerige bovengrond.
Roergronden
In het zuiden van het plangebied, ten oosten van Merum komen gronden voor die
in het Laat Glaciaal door de Roer zijn afgezet. Als gevolg van de sterke versnijding
van het gebied met verlaten geulen en oeverwallen, komt op korte afstand een
grote variatie in bodemtypen voor, die wordt aangeduid als een associatie van
Roergronden (code AR; Stiboka, 1972). Op de hogere goed ontwaterde zandkoppen
zijn holtpodzolgronden ontstaan. Waar door de Roer kleien zijn afgezet, worden onder
gunstige hydrologische omstandigheden radebrikgronden aangetroffen. De lager
gelegen verlaten geulen kenmerken zich hoofdzakelijk door het voorkomen van klei
met zwak ontwikkelde ooivaaggronden.
2.2.3.4 Holocene Maasdal
In het Holocene Maasdal zijn vooral zavels en kleien afgezet (jonge rivierklei).
In perioden van hoogwater vindt hier nog altijd sedimentatie plaats. De gronden
zijn relatief jong en er heeft nog weinig bodemvorming plaatsgevonden. In het
gebied worden dan ook vaaggronden aangetroffen. De jonge rivierklei heeft de
oudere afzettingen, zoals grindpakketten, afgedekt. Vanwege de winning van die
grindpakketten in grote delen van het Holocene Maasdal zijn de oorspronkelijke jonge
rivierkleigronden grotendeels verdwenen. Tussen de ontgrindingsplassen zijn slechts
een paar eilandjes bewaard gebleven waar de oorspronkelijke bodems nog aanwezig
zijn.
Vaaggronden
Afhankelijk van de ouderdom is een onderscheid te maken tussen kalkloze en
kalkhoudende rivierkleigronden. De kalkloze vaaggronden zijn ouder. Zij liggen reeds
langer aan het oppervlak, als gevolg waarvan de bodem door infiltrerend regenwater
langzaam ontkalkt is geraakt. De kalkhoudende vaaggronden zijn jonger, waardoor
32

RAAP-rapport 1741
nog minder ontkalking heeft plaatsgevonden. Bovendien liggen zij vlak langs de
Maas, waardoor ze regelmatig overstroomd worden en nieuw kalkrijk materiaal wordt
aangevoerd.
Verdere onderverdeling van de bodems vindt plaats op basis van de ontwatering van
de gronden. De kalkloze gronden op de hoger gelegen goed ontwaterde oeverwallen
worden geclassificeerd als kalkloze ooivaaggronden (code Rd10C; Stiboka,
1972). De lager gelegen kalkloze gronden worden geclassificeerd als kalkloze
poldervaaggronden (code Rn95C; Stiboka, 1972). Deze bodems komen voor in de
oude geulen en verlaten meanders van de Maas. De kalkhoudende, laag gelegen
gronden worden geclassificeerd als kalkhoudende ooivaaggronden (code Rd10A;
Stiboka, 1972) en bevinden zich vooral in de huidige stroomvlakte grenzend aan de
Maasbedding.
Roerdal
Behalve in het Maasdal zijn in het Holoceen ook in het Roerdal jonge
rivierkleigronden afgezet. Vanwege de relatief hoge ligging ten opzichte van het
Maasdal zijn de gronden redelijk goed ontwaterd en zijn kalkloze ooivaaggronden
(code Rd10C, Stiboka, 1972) gevormd. Het feit dat de gronden kalkloos zijn kan
duiden op een relatief hoge ouderdom. Dat zou betekenen dat er al lange tijd geen
nieuwe sedimenten zijn aangevoerd. Aangezien de Roer periodiek echter nog buiten
zijn oevers treed, waarbij nieuwe sedimenten worden afgezet, lijkt het aannemelijker
dat de sedimentlast van de Roer, in tegenstelling tot die van de Maas, van nature al
kalkloos is. Waar de Maas door kalksteenrijke gebieden, zoals Zuid Limburg, stroomt,
is het stroomgebied van de Roer voornamelijk gelegen in de Duitse Eifel, waar
leistenen, schisten en phyllieten dagzomen. Dit zijn gesteenten die zijn gevormd uit
klei en zand en geen kalk bevatten.
2.2.4 Hydrologie
Naast de bodemgesteldheid vormt ook de hydrologie een belangrijke factor bij het
opstellen van het archeologisch verwachtingsmodel. Het gaat hierbij met name om de
grondwaterstanden, die bepalend zijn geweest voor de geschiktheid van een gebied
voor menselijk gebruik. Hoewel de huidige grondwaterstanden niet per definitie gelijk
zijn aan die van duizenden jaren geleden, geeft de huidige grondwatertrapverdeling
wel inzicht in relatieve hydrologische verhoudingen. Uit vergelijkbaar onderzoek
(o.a. Heunks & Roymans, 2000) blijkt dat grondwatertrappenkaarten in de regel een
betrouwbare basis vormen om de oorspronkelijke nat-droog overgangen in kaart te
brengen. Om inzicht te krijgen in de hydrologische situatie van het onderzoeksgebied
is uitgegaan van de indeling op de bodemkaarten 1:50.000 (Stiboka, 1968 & 1972). In
onderstaande tabel 2 is deze indeling weergegeven.
33

Tabel 2. grondwatertrappen
(bron: Stiboka,
1968).
Figuur 16. Grondwaterniveaus
en relatieve
hoogteligging
(bron: Van der Beek &
Ellenkamp, 2003)
RAAP-rapport 1741
Grondwatertrap
(Gt)
I II III IV V VI VII
GHG (cm –Mv) - - < 40 > 40 < 40 40 – 80 > 80
GLG (cm –Mv) < 50 50 – 80 80 – 120 80 – 120 > 120 > 120 > 120
GHG: gemiddeld hoogste grondwaterstand, GLG: gemiddeld laagste grondwaterstand
In tegenstelling tot de geologie en bodem is er in hydrologisch opzicht geen duidelijke
vierdeling te maken. De grondwaterstanden in het gebied zijn veel meer afhankelijk
van relatieve hoogteliggingen. Dit is een gevolg van het feit dat de grondwaterspiegel
het maaiveld volgt. Door deze zogenaamde opbolling van de grondwaterspiegel,
kan het zo zijn dat een gebied ondanks een hoge absolute ligging een hogere
grondwaterstand kent dan een absoluut lager gelegen gebied. Met name uitgesproken
ruggen en kopjes kennen een goede ontwatering, omdat hier de opbolling van het
grondwater het maaiveld niet kan volgen. Deze situatie is in figuur 16 schematisch
weergegeven. Het betreft hier een doorsnede van een dekzandgebied grenzend
aan een hooggelegen stuwwal, vergelijkbaar met de situatie in het oosten van het
plangebied, waar het zandige Pleniglaciale terras grenst aan het hoogterras, verder
oostwaarts.
De hoogste grondwaterstanden in het gebied worden aangetroffen op de oevers van
de Maas en Roer en in het dal van Swalm en Maasnielderbeek. Omdat deze gronden
soms nog overstroomd worden, is er op de bodemkaart geen grondwatertrap aan
gegeven. Verder bevinden zich natte gronden (grondwatertrap II, III en IV) rond de
Peelrandbreuk (wijstgronden) en in de laagtes tussen de rivierduinen. De hogere
rivierduinen en dekzandruggen zijn beter ontwaterd (grondwatertrap V, VI en VII).
Het laat glaciale Maasterras is over het algemeen goed ontwaterd (grondwatertrap
VI en VII), met uitzondering van de lager gelegen voormalige geulen die het terras
doorsnijden (grondwatertrap V). In het Holocene Maasdal zijn de oeverwallen goed
ontwaterd (grondwatertrap VI en VII) en de verlaten Maasmeanders relatief slecht
(grondwatertrap V).
34

RAAP-rapport 1741
3 De mens en het landschap
Vanaf het einde van de laatste ijstijd (Weichselien) circa 10.000 jaar geleden, is
onder invloed van een belangrijke temperatuurstijging de natuurlijke vegetatie aan
een voortdurende verandering onderhevig geweest. Deze vegetatie-ontwikkeling
is dermate kenmerkend voor het Holoceen, dat de typische onderverdeling van het
Holoceen in perioden hierop is gebaseerd (biostratigrafische indeling). Daarnaast
heeft in de laatste 7000 jaar de mens in toenemende mate invloed gehad op
(veranderingen in) de vegetatie (Berendsen, 1996). Voor een goed begrip van
het landschap en het gebruik door de mens door de tijd heen, wordt een korte
beschrijving van de vegetatie-ontwikkeling en de mens in het landschap gegeven.
Vanaf het Laat Paleolithicum worden per geologische en archeologische periode
(tabel 1) de belangrijkste karakteristieken van de bewoningsontwikkeling in relatie
tot landschap en vegetatie beschreven. Voor het landschap uit het Vroeg en Midden
Paleolithicum (300.000 – 35.000 jaar geleden) is dit echter nauwelijks mogelijk,
omdat het door de Maas dermate is geërodeerd en/of afgedekt, dat dit nauwelijks
of niet herkenbaar is in het huidige landschap. In de volgende paragrafen volgt
een beschrijving van de verschillende relevante archeologische perioden en hun
landschappelijke context in het algemeen. De specifieke situatie voor Roermond
met een beschrijving van de afzonderlijke vindplaatsen van de gemeente volgt in
paragraaf 4.3.
3.1 De Vroege Prehistorie
3.1.1 Het Oud Paleolithicum (900.000 - 300.000 jaar voor Chr.): Vroeg en Midden
Pleistoceen
Gedurende deze lange periode wisselden ijstijden (glacialen) en tussen-ijstijden
(interglacialen) elkaar af. Alhoewel vroeger nog gedacht werd dat bewoning door
mensachtigen in Europa mogelijk terugging tot 1 of zelfs 2 miljoen jaar geleden,
wordt de oudste bewoning in Europa tegenwoordig op niet ouder dan ca. 500.000
jaar geleden geschat. Tot nu toe is namelijk nooit een menselijk fossiel gevonden
dat ouder is dan 500.000 jaar, terwijl in midden-pleistoce afzettingen die jonger zijn
dan 500.000 jaar geleden wel regelmatig fossiele menselijke resten zijn gevonden
(Roebroeks, 2005).
35

RAAP-rapport 1741
3.1.2 Het Midden Paleolithicum (300.000 – 33.000 jaar voor Chr.): Midden en Laat
Pleistoceen
Geologisch gezien speelt de middenpaleolithische bewoning van Nederland zich af in
de tweede helft van het Midden- en Laat-Pleistoceen. In Nederland dateren de oudste
vondsten die op menselijke bewoning wijzen uit ca. 250.000 voor Chr. (grotten van
Belvédere, Maastricht). Tijdens het Midden Paleolithicum verblijven Neanderthalers
(Homo neanderthalensis) in Noordwest-Europa - zij het op niet-permanente basis. De
oudste aan Neanderthaler verbonden resten, zijn de zogenaamde houten spiezen/
speren, gevonden in de bruinkool dagbouwmijn van Braunschweig en dateren van
omstreeks 400.000 jaar geleden.
3.1.3 Het Laat Paleolithicum (33.000-8800 voor Chr.): Laat Weichselien
Het Laat Paleolithicum betreft het laatste deel van de laatste ijstijd (Weichselien). In
eerste instantie overheersten nog koude omstandigheden (Pleniglaciaal; tot 10.000
v. Chr.) en behoorde vrijwel het gehele onderzoeksgebied nog tot het stroomdal van
de vlechtende Maas. Het gebied kenmerkte zich als een toendralandschap met, op
de drooggevallen zandbanken tussen de stroomgeulen van de Maas, een zeer open
vegetatie met veel kruiden (Jansen, 1974). Bewoning in het gebied was in die periode
vrijwel onmogelijk. Uit deze vroege periode van het Laat Paleolithicum zijn uit (Zuid-)
Nederland weinig archeologische gegevens bekend. Aangenomen wordt dat de mens
in deze fase in warmere en beschutte oorden vertoefde ten zuiden van Nederland
(zoals in grotten in België).
In het Laat glaciaal waren relatief snelle opeenvolgingen van koude en warmere
perioden kenmerkend voor de overgang van het Weichselien naar het Holoceen.
In deze periode viel het Pleniglaciale Maasterras droog en kon zich een
vegetatie ontwikkelen. De koudere perioden (Oude en Jonge Dryas stadialen)
werden gekenmerkt door een boomloze en open toendra-vegetatie met kruiden
en dwergstruiken (Janssen, 1974). In warmere perioden (Bølling en Allerød
interstadiaal: rond 11.000-10.000 en 9800-9000 jaar v. Chr.) was sprake van een
taiga-achtige vegetatie waarbij een groot oppervlak uit een gemengd dennenberkenbos
bestond. Het Pleniglaciale Maasterras werd waarschijnlijk vooral in deze
warmere interstadialen bewoond door jager-verzamelaars. Vrijwel alle uit het (Laat)
Paleolithicum bekende vindplaatsen in de gemeente Roermond zijn gelegen op het
Pleniglaciale Maasterras. De overige gebieden behoorden in die tijd immers nog tot
het stroomdal van de Maas en waren dus slecht toegankelijk.
In de interstadialen nam het bomenbestand (vooral berk en den) toe, waardoor
de (typische taiga-bewoners zoals) rendieren langzamerhand verdwenen. Hun
plaats werd ingenomen door bosdieren als eland, edelhert, wild zwijn en oerrund.
De mensen in deze periode trokken in kleine familiegroepen door een bosrijk
landschap dat doorsneden werd door diverse kleine beekjes en rivieren. De tijdelijke
36

RAAP-rapport 1741
kampementen bevonden zich op gunstige plaatsen in het landschap en werden
dan ook herhaaldelijk bezocht. Geschikte locaties, zoals voormalige zandbanken
van de Maas, oeverwallen en dekzandruggen, lagen in de nabijheid van water,
zodat optimaal gebruik kon worden gemaakt van de diversiteit aan natuurlijke
voedselbronnen, drinkwater en transportroutes (figuur 17).
3.1.4 Het Mesolithicum (8800-4900 voor Chr.): Preboreaal-Boreaal-Atlanticum
De aanvang van het Mesolithicum (het Preboreaal: 8000-7000 jaar v. Chr.) kenmerkte
zich door een sterke klimaatsverbetering. Daardoor veranderde de Maas van een
vlechtend riviersysteem in een meanderende rivier met één hoofdgeul, waarbij deze
zich terug trok tot het Holocene Maasdal. Vanaf deze periode werd dus het overgrote
deel van de gemeente Roermond voor de mens toegankelijk. De vegetatie die zich
aan het eind van de ijstijd nog kenmerkte als een toendra-vegetatie veranderde in een
gesloten berkenbos, gevolgd door een gesloten dennenbos (taiga). Vanaf het Boreaal
(7000-6000 jaar v. Chr.) arriveerden de eerste warmteminnende planten (zoals de
hazelaar en eik), waarbij het aandeel den en berk snel werd teruggedrongen. Bij
aanvang van het Atlanticum (circa 6000 jaar v. Chr.), was het klimaat reeds dermate
verbeterd dat de vegetatie voornamelijk bestond uit warmteminnende soorten. Op de
hoger gelegen zandgronden ontwikkelde zich in korte tijd een eiken-berkenbos, in de
rivier- en beekdalen en andere lagergelegen delen, zoals voormalige stroomgeulen
van de Maas, werd de vegetatie gedomineerd door vochtige elzenbossen. De den
was vrijwel verdwenen.
Gedurende het Atlanticum (6000-3000 jaar v. Chr.) veranderde er vervolgens
relatief weinig in deze vegetatie-opbouw. Met name door de vrij snelle overgang
van naaldbos met een relatief hoge verdamping naar loofbos met een relatief
lage verdamping, trad in het Atlanticum een sterke grondwaterspiegelstijging op
(Berendsen, 1997). Deze vernatting had tot gevolg dat in de laaggelegen zones op
grote schaal veenvorming kon optreden. Beekdalen en laaggelegen restgeulen van
de Maas groeiden hierdoor dicht. Als gevolg stagneerde de afwatering en vernatte
het landschap nog verder. Hoewel de mens nog altijd leefde als rondtrekkende
37
Figuur 17. Jagerverzamelaarskampement.

RAAP-rapport 1741
jager-verzamelaars, ontwikkelde hij door de meer gesloten vegetatie en de kleinere
fauna geleidelijk andere voedselpatronen. Het verzamelen van planten en vruchten,
visvangst en jacht stonden hierin nog altijd centraal. Binnen de jacht verschoof het
accent echter naar klein standwild, dat de grote kudden rondtrekkende dieren van het
taigalandschap definitief vervangen had (zie o.a. Arts, 1988; Vermeersch & van Peer,
red., 1990; Verhart, 2000). Het veranderende voedselaanbod vereiste andere, veelal
kleinere, werktuigen. De mens verbleef steeds tijdelijk op bepaalde locaties in het
landschap, locaties waar men (gevarieerd) voedsel of grondstoffen kon verzamelen
en/of verwerken. Gezien de spreiding van vindplaatsen uit het Mesolithicum kunnen
grote delen van de gemeente Roermond hiervoor geschikt zijn geweest.
3.2 De Late Prehistorie
3.2.1 Het Neolithicum (4900-2000 voor Chr.): Atlanticum
Het Atlanticum liep door van het Mesolithicum in het Neolithicum, dus ten opzichte
van de laatste fase van het Mesolithicum bleven klimaat en vegetatie vrijwel
ongewijzigd. Nog altijd domineerden warmteminnende soorten zoals eik, beuk en
els. In de loop van het Neolithicum werd de vegetatieontwikkeling echter steeds
meer bepaald door de introductie van de landbouw, ook wel aangeduid met de term
‘neolithisering’. Met de introductie van de landbouw (meer specifiek de akkerbouw)
stelde de mens geleidelijk andere eisen aan de landschappelijke omgeving en kreeg
er tegelijkertijd ook meer vat op. De locatiekeuze werd steeds meer bepaald door de
mate waarin gronden geschikt waren als akkerareaal. Door het kappen van bossen
(hiervoor werden vuurstenen bijlen gebruikt) ontstonden open terreinen met grassen
en kruidachtigen. Belangrijk voor de veranderingen van het landschap is dat vanaf het
Neolithicum de houding van de mens tegenover de natuur geleidelijk verschoof: voor
het eerst werd zijn leefomgeving modeleerbaar.
Het proces van ‘neolithisering’ was lang en complex, waarbij met name in het
begin sprake was van het naast elkaar bestaan van gemeenschappen van jagerverzamelaars
en landbouwers. Ook vond het proces niet overal gelijktijdig plaats. In
het Maasdal vond deze overgang relatief snel plaats, maar voor de zandgronden in
Zuid-Nederland lijkt het waarschijnlijk dat de overschakeling van jagen/verzamelen
naar landbouw pas in het Laat Neolithicum echt op gang kwam (Louwe Kooijmans,
1993; Verhart, 2000; Schreurs, 2005). Voor de gemeente Roermond lijkt het
waarschijnlijk dat gedurende het Neolithicum beide systemen van voedselvoorziening
naast elkaar voorkwamen. Tenminste vanaf het Midden Neolithicum zijn in het gebied
boeren aanwezig geweest, behorende tot de zogenaamde Michelsbergcultuur. Deze
boeren zochten voornamelijk de vruchtbare hogere delen in het landschap op. De
Michelsbergcultuur kenmerkte zich door alleenstaande boerderijen, waar omheen
de akkers werden aangelegd. Wanneer de bodem was uitgeput werden nieuwe
akkers aangelegd en de boerderij verplaatst (Verhart & Wansleeben, 1999). Op de
38

RAAP-rapport 1741
oude verlaten akkers ontwikkelde zich in de loop der tijd weer een bos en vond een
natuurlijk herstel van de vruchtbaarheid plaats. Het feit dat op vindplaatsen van de
eerste landbouwers jachtattributen en keramisch vaatwerk naast elkaar voorkomen,
duidt erop dat naast landbouw activiteiten ook jacht en visvangst plaatsvond. De jacht
was nog steeds belangrijk voor de voedselvoorziening en gebeurde dan hoofdzakelijk
in de lagergelegen zones, zoals restgeulen van de Maas.
Vanaf het Neolotihicum ging de mens, mogelijk als gevolg van de meer sedentaire
leefwijze, de doden op vaste plekken begraven. In sommige gevallen werd over een
graf een grafheuvel opgeworpen. In het bos in het noordoosten van de gemeente
is een groot aantal van dergelijke grafheuvels uit het Neolithicum en de daarop
volgende Bronstijd bewaard gebleven (figuur 18).
3.2.2 De Bronstijd (2000-800 voor Chr.): Subboreaal-begin Subatlanticum
In de Bronstijd domineerde in grote delen van het zandlandschap het gesloten
eiken-berkenbos nog. Het natuurlijke bosbestand kwam steeds meer onder druk te
staan, omdat in de Bronstijd landbouwactiviteiten structureel werden en het areaal
landbouwgrond geleidelijk toenam. Kenmerkend voor de Bronstijd is de introductie
van metalen werktuigen die een intensievere landbouw mogelijk maakten. Er vond in
toenemende mate ontbossing plaats en mogelijk ontstonden in relatie hiermee al de
eerste heidevelden.
39
Figuur 18. Grafheuvel
uit de Bronstijd ten
oosten van Swalmen.

RAAP-rapport 1741
Door beweiding van gekapte bosgronden konden jonge zaailingen zich niet
ontwikkelen en vond geen regeneratie van het bos plaats. Bovendien vond als
gevolg van de afnemende natuurlijke vegetatie steeds meer erosie plaats. Door
het ontbreken van een bodembedekkende vegetatie op de akkers werd regenwater
minder vast gehouden en werd de bodem makkelijker verspoeld. Bovendien vond
hierdoor een versnelde afvoer van het hemelwater plaats, waardoor de rivieren meer
water te verwerken kregen. Dit heeft zeker tot gevolg gehad dat het in de rivierdelta,
en ook het Maasdal vaker tot overstromingen kwam.
Hoewel in de gemeente nauwelijks aanwijzingen voor bewoning uit de Bronstijd
bekend zijn, wijzen de bekende grafheuvels erop dat het gebied in die periode wel
degelijk werd gebruikt. Ook het grote aantal bronzen voorwerpen dat is aangetroffen
in de Maas wijst hierop en houden mogelijk verband met uitgebreide sociale
netwerken in de Bronstijd. In de Bronstijd worden namelijk voor het eerst duidelijke
sociale hiërarchiën herkenbaar, omdat enkele mensen opvallend ‘rijk’ begraven
worden. Door een zogenaamd gift-exchange mechanisme wisselen deze leiders
kostbare goederen met elkaar uit.
3.2.3 De IJzertijd (800-12 voor Chr.): Subatlanticum
Hoewel het klimaat in de IJzertijd vrijwel ongewijzigd bleef, veranderde de vegetatie
in deze periode ingrijpend. Het eiken-berkenbos nam steeds verder af als gevolg
van de uitbreiding van het areaal landbouwgrond en daarmee samenhangend het
toenemende oppervlakte heidevelden. De lagergelegen elzenbossen bleven voorlopig
intact. De veengroei in de laaggelegen delen van het landschap bereikte vermoedelijk
in de IJzertijd zijn maximale omvang. De versnelde afvoer van het hemelwater, wat in
de Bronstijd al was ingezet, nam door de toenemende ontbossingen vanaf de IJzertijd
alleen maar toe. De versnelde afvoer van het oppervlaktewater resulteerde in een
stagnatie van de veengroei en zal waarschijnlijk tot meer overstromingen van Roer en
Maas hebben geleid.
Bij voortdurend gebruik als akkerland raakten voorts ook de vruchtbare
bodems op den duur uitgeput, waardoor boeren moesten uitwijken naar nieuwe
vruchtbare gronden. Vanaf de Late Bronstijd of de IJzertijd ontstond hierdoor een
landbouwsysteem dat noodzakelijkerwijs gebruik moest maken van een relatief
groot landbouwareaal waarbij voortdurend nieuwe akkers werden aangelegd met
achterlating van de uitgeputte gronden (Fokkens & Roymans, 1991; Schinkel ,
1999; Roymans & Gerritsen, 2002). De boerderijen verhuisden mee naar het nieuwe
akkerareaal, waardoor wordt gesproken van zogenoemde ‘zwervende erven’. Uit
divers grootschalig onderzoek blijkt dan ook dat de bewoning in Zuid-Nederland
gedurende de IJzertijd werd gekenmerkt door verspreid in het landschap liggende
boerderijen (voor een overzicht, zie Hiddink, 2005, 9). Na verloop van tijd trad er een
natuurlijk herstel op van de eerder beakkerde gronden en konden deze opnieuw in
40

RAAP-rapport 1741
gebruik worden genomen. Voorwaarde voor een dergelijk landbouwsysteem is de
aanwezigheid van grote en aaneengesloten vruchtbare terrassen die een dergelijk
zwervend systeem toelieten. De oudste bewoning in deze periode is dan ook
geconcentreerd op de oeverwallen en goed ontwaterde terrassen van de Maas. Vanaf
de Midden en Late IJzertijd ontstonden geleidelijk meer plaatsvaste nederzettingen.
Gedurende de laatste fase van de Late IJzertijd, vlak voor de komst van de Romeinen
wordt de relatief eenvoudige, agrarische samenleving waarschijnlijk complexer.
Zuid-Nederland ligt dan in de periferie van de Keltische wereld, waarvan het
centrum zich in Frankrijk en Duitsland bevindt. De complexiteit van de Keltische
agrarische samenlevingen blijkt onder andere uit bestuurlijke centra (oppida),
een surplusproductie in de landbouw, markten en het eerste Keltische geld. Deze
Keltische maatschappij kende geen centrale macht, maar bestaat uit vele ‘koningen’
en ‘chiefs’ die elkaars gelijken zijn (Roymans, 1990). Sporen van deze complexere
maatschappij met grote oppida zijn in Nederland nog niet gevonden, maar wel in
België, Frankrijk en Duitsland.
3.3 De Romeinse tijd (12 voor-450 na Chr.): Subatlanticum
Met de komst van de Romeinen eindigt de Prehistorie en begint de periode waar
zowel archeologische als geschreven bronnen voorhanden zijn. Klimatologisch
veranderde er in de Romeinse tijd vrijwel niets. De grootste veranderingen vonden
plaats in de samenleving die veel complexer werd als gevolg van centralistische
41
Figuur 19. Foto woonstalboerderij
in het
prehistorisch dorp
Eindhoven.

Figuur 20. Luchtfoto
van het hoofdgebouw
van het Romeins villacomplex
Kerkrade-
Holzkuil.
RAAP-rapport 1741
machtsstructuren en daarmee samenhangende organisatie en infrastructuur, die o.a.
tot een enorme economische groei leidden. Naast nieuwe ontwikkelingen bleven
echter ook oude gewoonten in gebruik, zeker in de ‘ver van Rome’ gelegen periferie.
Het veranderingsproces wordt ook wel romanisering genoemd en staat voor een
complex proces dat zich in een samenleving afspeelt nadat deze met de Romeinse
cultuur in aanraking komt of van het Romeinse rijk deel uitmaakt. Romanisering
kenmerkt zich daarin dat in deze nieuwe samenleving een Romeinse invloed
merkbaar is. De wijze waarop dit proces op verscheidene plaatsen en/of tijdstippen
precies verloopt en gestuurd wordt, is afhankelijk van de samenstellingen van
bevolkingsgroepen en het zich ontwikkelende culturele landschap (zie o.a. Slofstra,
2002).
In de Romeinse tijd werd nog doelmatiger met het landschap omgegaan. Het
landschap stond grotendeels ten dienste van de mens, wat leidde tot grote
teruggang in het bosbestand. De bewoning concentreerde zich in kleine gehuchten
die vaak aan de rand van de uitgestrekte akkerarealen lagen. De nederzettingen
en mogelijk de bijhorende akkerarealen en grafvelden bleven soms enkele
eeuwen op dezelfde locatie bestaan. Naast deze (vanuit de IJzertijd) traditionele,
landelijke nederzettingen, ontstonden in de Romeinse tijd echter ook nog andere
nederzettingsvormen. In de eerste plaats de zogenaamde villacomplexen (figuur
20). Deze villacomplexen vormden de zetels van de rijkere of rijkste bovenlagen van
de bevolking, de grootgrondbezitters, die ook goede relaties (zowel economisch als
politiek) en ook huizen in de steden bezaten. Tot deze rijksten zullen zowel Romeinen
42

RAAP-rapport 1741
en/of Galliërs behoord hebben, maar ook de inheemse elite. Onder deze bovenlaag
bevonden zich de boeren die grond pachtten, variërend van bezitters van kleine
villacomplexen tot boeren van omheinde nederzettingen of individuele boerderijen
(de traditionele kleine landelijke nederzettingen), maar ook ambachtslieden en kleine
handelaren. Helemaal onderaan de maatschappelijke ladder stonden de armen
of afhankelijken, die zich slechts als arbeider op de landerijen konden aanbieden.
Mogelijk behoorden tot deze onderste lagen ook slaven, maar dit is niet bewezen voor
onze contreien.
Naast de villacomplexen ontstonden in de Romeinse tijd voor het eerst ook
wegdorpen (vici) of zelfs steden. Van steden kan echter alleen gesproken
worden in het geval van Nijmegen of Tongeren; in Limburg bestonden hoogstens
wegdorpen (zoals Coriovallum, het huidige Heerlen). Dorpen en steden, maar ook
de zogenaamde stationes (rustplaatsen of controleposten), zijn te vinden langs
belangrijke wegen (of waterwegen). In het onderzoeksgebied vormden de Maas en
Roer geschikte waterwegen, die zeker in het natte seizoen gebruikt konden worden
als transportroutes (voor handel of militaire doeluiteinden). Daarnaast legden de
Romeinen, zoals bekend, een uitgebreid wegennet aan om de belangrijkste centra
in het Romeinse rijk met elkaar te verbinden en een snel transport van de troepen
mogelijk te maken. Ook handelaren en de lokale bevolking konden natuurlijk
van dit wegennet gebruik maken. De Romeinen zochten voor hun wegen een
verkeersvriendelijk landschap, waarbij de aard van de wegen werd aangepast aan
de aard van het landschap. De gangbare constructiewijze bestond uit een verhard,
43
Figuur 21. Romeinse
weg

Figuur 22. Romeinse
weg zichtbaar als een
verhoging op de AHN.
RAAP-rapport 1741
centraal weglichaam al dan niet geflankeerd door greppels. Het is bekend dat aan
beide zijden van de Maas een Romeinse weg liep. Aan de westzijde bevond zich de
weg van Tongeren naar Nijmegen en aan de oostzijde de weg van Trier naar Xanten.
Van deze laatste liep het tracé door het oostelijk deel van de gemeente (zie paragraaf
4.3.3).
3.4 De Middeleeuwen en de Nieuwe tijd
3.4.1 De Middeleeuwen (450-1500 na Chr.) : Subatlanticum
Na de val van het Romeinse Rijk aan het begin van de 5e eeuw volgde een afname
van de bevolkingsdichtheid en een algehele culturele en economische terugval. Als
gevolg van de afgenomen bevolkingsdruk waren minder akkers in gebruik en trad in
de eerste helft van de Vroege Middeleeuwen (Merovingische tijd) een licht herstel op
van het bosareaal. Uit pollenonderzoek is gebleken dat in deze periode het aandeel
pollen van akkergewassen afnam tenkoste van een toename van het aandeel pollen
van bosvegetatie (Kooistra, 1996). Pas vanaf de Karolingische periode (9e – 10e
eeuw) neemt het landbouwareaal weer toe ten behoeve van de groeiende bevolking.
Er ontstonden grote hoven die centra van de landbouw vormden. De bewoners van de
rijkste hoven groeiden uit tot de machthebbers en woonden in stenen woontorens die
uitgroeiden tot de latere kastelen.
44

RAAP-rapport 1741
De Volle en vooral de Late Middeleeuwen waren perioden van grote agrarische
expansie, zo ook in de gemeente Roermond. De opkomst van de verschillende
bevolkingskernen leidden tot een toenemende vraag naar voedsel. Om hieraan
te voldoen werden ook de minder gunstige, kleinere en meer geïsoleerd gelegen,
minder vruchtbare gronden ontgonnen (zgn. kampontginningen of wüstungen).
Daarnaast werden geleidelijk de relatief lagergelegen delen grenzend aan de
oude akkercomplexen in gebruik genomen en vennen gedempt. Hierdoor ontstond
langzaam maar zeker een groot aaneengesloten open akkercomplex met aan de
randen zowel verspreide als geclusterde boerderijen. Uit een studie van Renes blijkt
dat vrijwel het gehele Laat Glaciale terras en grote delen van het Holocene Maasdal
in de loop van de Late Middeleeuwen in gebruik waren genomen als landbouwgrond
(Renes, 1999). Door de groei van de stad Roermond nam in de 12e eeuw ook de
vraag naar bouwmaterialen explosief toe. Het benodigde hout werd gekapt in de
bossen in het oostelijk deel van het onderzoeksgebied en in de Meinweg, gelegen
op het hoogterras. De naam Meinweg is mogelijk afgeleid van 'gemeinte' duidend op
het feit dat dit gemeenschappelijke grond was waar de omringende dorpen (zoals
ook Herkenbos) gebruik van konden maken. Door de toenemende houtkap namen
de bossen in omvang af en breidden het hakhout, heide en jeneverbessen zich uit
(Renes, 1999).
Vanaf de Late Middeleeuwen kreeg de mens steeds meer invloed op het landschap.
Zo werden de loop van de Maas en Roer verlegd en werden waterlopen gegraven om
natte gebieden te ontwateren. Soms werd er handig gebruik gemaakt van de natte
gebiedsdelen door er kastelen in te leggen, met grachten die gevuld werden met het
natuurlijk aanwezige water. Op een dergelijke locatie is in de omgeving van Swalmen
zo onder andere de waterburcht Hillenraad ontstaan.
3.4.2 De Nieuwe tijd (vanaf 1500 na Chr.): Subatlanticum
De expansie van de bevolking en de steeds meer bepalende rol van de mens in het
landschap zet zich versterkt voort in de Nieuwe tijd. Dit blijkt vooral uit de groei,
in aantal en volume, van stedelijke centra, een goed ontwikkelde infrastructuur
en uitgebreide ontginningen. Nog duidelijker als in de Late Middeleeuwen vormen
Limburg en Nederland nu een deel van een dynamisch politiek Europa, met
voortdurend wisselende machtstrijden en bestanden tussen verschillende stedelijke
centra en adelijke en geestelijke leiders.
Zoals hierboven beschreven werden vanaf de Late Middeleeuwen ook de lager
gelegen delen van het landschap ingrijpend door de mens beïnvloed. Het elzenbos
werd ontgonnen ten behoeve van weidegrond. Daarnaast werd in deze periode
veen gestoken ten behoeve van de turfwinning. Dit ging samen met de eerste
systematische aanleg van afwateringssystemen (sloten, kanalen, etc.), hetgeen een
sterke ontwatering/ verdroging van het gebied tot gevolg had. Eind 19e eeuw waren
45

RAAP-rapport 1741
grote oppervlakten van de zandgronden ontgonnen ten behoeve van de landbouw.
Op historische kaarten (Wolters-Noordhoff Atlasprodukties, 1992) is een landschap
zichtbaar dat, behalve uit grote akkerlandcomplexen, voor een deel bestaat uit
heidegronden. Deze heidegronden vormden een essentieel onderdeel van het
toenmalige gemengde landbouwsysteem omdat ze voorzagen in de schapenmest en
plaggen die nodig waren voor de bemesting van de akkers en in hout voor de bouw.
De laaggelegen, nattere delen waren voornamelijk in gebruik als weidegrond.
Naast de zich voortdurend ontwikkelende verdedigingswerken van stedelijke centra
werden op ‘het platteland’ ter bescherming tegenovers rovers en plunderende bendes
landweren opgeworpen. Landweren dateren in het algemeen uit de 14e of 15e eeuw
en dienden voornamelijk om het grondgebied van een nederzetting te beveiligen
tegen ongewenste bezoekers (Baas, e.a., 2005). Ook dienden de wallen vaak als
veekering om te voorkomen dat de gewassen op de akkers door het vee beschadigd
zouden worden. In de 17e en 18e eeuw werden op het platteland schansen (ook wel
boerenschansen) aangelegd, waarin de bevolking zich met het vee kon terug trekken
als zich rovende bendes of legers in de regio ophielden. Met name de tachtigjarige
oorlog was een barre tijd: de Limburgse plattelandbevolking werd tijdens deze periode
meermaals door zowel de huurlegers van de Prins van Oranje als die van de Spaanse
koning geplunderd. Schansen dateren dan over in het algemeen uit de 17e, maar
ook nog uit de 18e eeuw (Renes, 1999). Dergelijke schansen werden bij voorkeur
aangelegd in ontoegankelijke gebieden waar men zich kon verstoppen (verschansen)
voor de plunderende legers. Een goed voorbeeld zijn moerasachtige gebieden
(broekgebieden), omdat vijandige legers niet graag door natte gebieden trokken. Door
het graven van een gracht, met een wal aan de binnenzijde ontstond een beschermde
binnenplaats omringd door water.
Als gevolg van het menselijk gebruik van het landschap was vanaf de Late
Middeleeuwen een duidelijke landschappelijke driedeling ontstaan: een landschap
met nederzettingen, cultuurgronden (akkers en weilanden) en de zogenaamde
'woeste gronden', waarbij de geomorfologie bepalend was voor de geografische
spreiding van deze driedeling. Vanaf de Nieuwe tijd had het menselijk ingrijpen
nog veel meer gevolgen, met het ontstaan van stedelijke centra, heidegebieden en
gereguleerde waterwerken. Uiteindelijk hebben deze ontwikkelingen geresulteerd
in het tegenwoordig zichtbare landschap (zie ook Leenders, 1996). De invloed van
de mens in het landschap is vanaf de industriële revolutie dermate extreem dat de
oorspronkelijke samenhang tussen het gebruik en het landschappelijk substraat
steeds meer verloren is geraakt. Technische ontwikkelingen maken zelfs bouwen op
het water mogelijk. Voor deze jongere perioden kan een studie naar de historische
geografie van een gebied de oorspronkelijke samenhang weer inzichtelijk maken en
daarmee een bijdrage leveren aan de archeologische verwachting (zie ook paragraaf
4.3.4.2).
46

RAAP-rapport 1741
4 Archeologische inventarisatie
4.1 Het bodemarchief
De archeologie houdt zich bezig met het bodemarchief en met enkele prehistorische
en historische bovengrondse overblijfselen.
Ten behoeve van het opstellen van het verwachtingsmodel is getracht een zo
compleet mogelijk overzicht te verkrijgen van de in het onderzoeksgebied aanwezige
bekende archeologische vindplaatsen. De informatie over deze vindplaatsen is
afkomstig van verschillende bronnen:
1. het Archeologisch Informatie Systeem (ARCHIS) van de Rijksdienst voor
Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten [RACM]);
2. de Archeologische Monumenten Kaart (AMK; ROB, 2003);
3. de werkgroep archeologie van de stichting RURA (Rura);
4. De Heemkundevereniging Roerstreek (HVR);
5. Milieu- en Heemkundevereniging Swalmen (MHVS);
6. Heemkundevereniging Maas- en Swalmdal (HVMS).
In totaal zijn in het onderzoeksgebied 1012 archeologische vindplaatsen bekend
(kaartbijlage 1; deelrapport II). In tabel 3 is het aantal archeologische vindplaatsen
per bron weergegeven. Let op, een vindplaats is niet hetzelfde als een waarneming,
dit wordt verderop uitgelegd.
Bron Aantal vindplaatsen
ARCHIS 905
AMK 75
RURA + HVR + MHVS+ HVMS 32
Totaal 1012
4.1.1 ARCHIS waarnemingen
In de Monumentenwet 1988 is vastgelegd, dat archeologische vondsten en
grondsporen gemeld moeten worden. Het maakt daarbij niet uit of het gaat om
toevalsvondsten (van het oppervlak geraapt of bijvoorbeeld aangetroffen in een
bouwput) of om vindplaatsen die door middel van archeologisch onderzoek ontdekt
en/of onderzocht zijn. Van de vondstmelding worden de gegevens uiteindelijk door
de RACM in ARCHIS, het geautomatiseerde archeologische informatiesysteem
47
Tabel 3. Aantal
vindplaatsen in de
gemeente Roermond
per bron.

RAAP-rapport 1741
van Nederland, vastgelegd. Hiertoe krijgt iedere vondstmelding een ARCHISwaarnemingsnummer.
De RACM is verantwoordelijk voor het beheer van ARCHIS.
In ARCHIS staan binnen de huidige gemeente Roermond 622 bekende
archeologische waarnemingen en 6 vondstmeldingen geregistreerd (peildatum
29/10/2006). Het betreft locaties waar ‘losse’ archeologische vondsten en/
of waarnemingen zijn gedaan. Deze waarnemingen zijn als puntlocatie en met
het waarnemingsnummer aangegeven op de kaarten (kaartbijlagen 1 en 5). Eén
ARCHIS-waarnemingsnummer kan betrekking hebben op meerdere perioden
(bijvoorbeeld IJzertijd en Romeinse tijd), maar ook op meerdere complextypes
(bijvoorbeeld nederzetting en grafveld). In dergelijke gevallen omvat één ARCHISwaarnemingsnummer
meerdere vindplaatsen (bijvoorbeeld een nederzetting uit de
IJzertijd en een grafveld uit de Romeinse tijd). Het is dus van belang dat de ARCHISwaarnemingsnummers
worden opgesplitst naar vindplaats. Dit heeft uiteindelijk
geresulteerd in het benoemen van 905 vindplaatsen binnen de gemeente Roermond
(tabel 3). Deze verwerkingsslag wordt in §4.2 nader toegelicht.
Update van het vindplaatsenbestand
Het opstellen van de archeologieatlas voor de gemeente Roermond heeft een
doorlooptijd van 1,5 jaar gekend. Het risico bestaat daardoor dat de atlas reeds
verouderd is, voor hij in gebruik wordt genomen. Daarom is ervoor gekozen ook
de sinds 29/10/2006 nieuw bijgekomen archeologische vindplaatsen (peildatum
19/03/2008) op de uiteindelijke verwachtingskaart weer te geven. Deze
vindplaatsen zijn echter niet nader geanalyseerd, zoals voor de reeds bekende
vindplaatsen wel is gebeurd en zijn om die reden ook niet meegenomen bij het
opstellen van het archeologisch verwachtingsmodel. Desondanks blijft het model
onverminderd gelden aangezien het is gestoeld op de relatie tussen een groot
aantal reeds bekende vindplaatsen en de landschappelijke kenmerken binnen
de gemeente Roermond, die onder invloed van enkele nieuwe vindplaatsen niet
wijzigen. Het betreft de ARCHIS-waarnemingen 9625, 408749, 409527, 409594,
409605, 410024 en de ARCHIS-vondstmeldingen 403644, 403981, 404954,
404956, 405445, 406197. Voor de exacte gegevens van deze vindplaatsen wordt
verwezen naar ARCHIS II (http://archis2.archis.nl).
4.1.2 Rijksmonumenten: Archeologische Monumenten Kaart (AMK)
Archeologische vindplaatsen met een bijzondere archeologische waarde kunnen
door het Rijk zijn benoemd tot archeologisch monument. Dit betekent echter niet
een monument dat (juridisch) een beschermde status heeft, zoals men traditioneel
onder het begrip 'monument' zou begrijpen. Het begrip archeologisch monument
betekent slechts dat het om een terrein gaat dat een archeologische waarde bezit.
48

RAAP-rapport 1741
Er bestaan vier verschillende gradaties van archeologische monumenten (zie
hieronder tabel 4) waarvan alleen de hoogste, de beschermde terreinen met een
zeer hoge archeologische waarde, wel deze beschermde status bezitten. Deze
bescherming houdt in dat geen andere bestemming of bodemingrepen op dit terrein
zijn toegestaan. In principe kan elke vindplaats worden ‘aangedragen’ om een
monumentenstatus te verkrijgen, maar de RACM beslist uiteindelijk of en welke status
aan dit Rijksmonument toegekend wordt. De monumenten zijn vastgelegd op de
Archeologische Monumenten Kaart (AMK). Op deze kaart staan de bekende terreinen
met archeologische status weergegeven.
Binnen de gemeente Roermond bevinden zich volgens de AMK 56 monumenten
met een uiteenlopende status (peildatum 29/10/2006; zie ook tabel 4). Evenals bij
de ARCHIS-waarnemingen geldt dat ook een monument betrekking kan hebben op
meerdere archeologische perioden en complextypen. Als gevolg hiervan hebben de
53 monumenten betrekking op 75 verschillende vindplaatsen. De AMK-terreinen zijn
als vlak en met een AMK-code weergegeven op de kaartbijlagen 1 en 5. In bijlage
1 is een uitgebreide beschrijving opgenomen van de verschillende archeologische
monumenten.
Waarde Monument
Terrein met archeologische waarde 8533,8569, 8571, 8575, 8576, 857711141,
11142
Terrein met hoge archeologische waarde 8527, 8552, 8553, 11234, 11235, 11259,
15137, 16025
Terrein met zeer hoge archeologische 8525, 8543, 8544, 8551, 8554, 8555, 8557,
waarde
8558, 8559, 8660, 10278, 10906, 11175,
11179, 15136, 15773, 15774, 15945
Terrein met zeer hoge archeologische 1348, 1382, 1383, 1384, 1385, 1386, 1387,
waarde, beschermd
1388, 1389, 8546, 8560, 8561, 8562, 8563,
8564, 8565, 8566, 8567, 8568, 11176
Veel van de monumenten binnen de gemeente Roermond hebben betrekking
op grafheuvels die verspreid over het gebied liggen (met name in de voormalige
gemeente Swalmen). Ook liggen in de gemeente een aantal monumenten met sporen
van bewoning van jager-verzamelaars. Verder zijn het bewaard gebleven deel van de
Romeinse weg en de landweer ten oosten van Swalmen als monument aangewezen.
Binnen de historische kern van Roermond is het kloosterterrein van de Munsterabdij/
kerk aangewezen als archeologisch monument (figuur 23). In Asselt zijn onder andere
de kerk en de kerkheuvel aangewezen als archeologisch monument.
49
Tabel 4. Waarde van
de archeologische
monumenten in de
gemeente Roermond.

Figuur 23. Munsterkerk
in het centrum
van Roermond.
RAAP-rapport 1741
4.1.3 Gemeentelijke monumenten
Naast de door het Rijk benoemde monumenten, kunnen ook gemeenten (en ook
provincies) archeologische monumenten benoemen en deze een gewenste status
meegeven. In de voormalige gemeente Swalmen is dit vijf maal gebeurd, waarbij alle
een beschermde status heen gekregen. Het gaat om de volgende monumenten:
50

RAAP-rapport 1741
Adres - straat Nummer Plaats Status
Bosstraat (bunkers WO II) geen nummer Swalmen beschermd monument
Hoenderweg – de Lanck (Romeinse
weg)
geen nummer Swalmen beschermd monument
Naborchweg (resten steenoven bij
Naborch)
Pastoor Pinckersstraat bij
(broodovens pal naast museum
Asselt)
Veestraat-Heydweg (landweer de
Wolfsgraaf)
51
10 Swalmen beschermd monument
26 Swalmen beschermd monument
geen nummer Swalmen beschermd monument
4.1.4 Vindplaatsen heemkundeverenigingen
In ARCHIS staan alle aangemelde archeologische vindplaatsen geregistreerd. Er
bestaan echter ook vindplaatsen die nog niet zijn geregistreerd. Met name vanwege
achterstand in de verwerking van aanmeldingen en het niet aanmelden van vondsten
is er een omvangrijk 'schaduwbestand' aan vindplaatsen. Informatie van lokale
archeologische verenigingen is daarom onmisbaar om een goed overzicht te krijgen
van het bestand aan archeologische vindplaatsen. In de gemeente Roermond zijn
de archeologische vrijwilligers van RURA, HVR, MHVS en HVMS actief. Deze
heemkundeverenigingen hebben veel kennis over de archeologie en de historie van
de streek. Een deel van deze lokale kennis ligt opgeslagen in hun eigen archief.
Om deze kennis te gebruiken bij onderhavig onderzoek zijn deze verenigingen
geconsulteerd (contactpersonen: T. Lupak & J. Kempes voor RURA en HVR; W.Luys
voor MHVS en HVMS). Dit heeft geresulteerd in 32 nieuwe, nog niet in ARCHIS
geregistreerde vindplaatsen.
4.1.5 Onbekende archeologische vindplaatsen
Uit de ruimtelijke verspreiding van de vindplaatsen blijkt dat de vindplaatsen niet
evenredig verdeeld zijn over het grondgebied van de gemeente. Dit is ook niet
verwonderlijk omdat niet elke landschappelijke eenheid in het verleden even intensief
of überhaupt gebruikt werd. Het verspreidingspatroon wordt echter niet alleen bepaald
door het voormalige gebruik. Het verspreidingpatroon wordt ook sterk bepaald door
de mate waarin archeologisch onderzoek heeft plaatsgevonden. Gebieden waar
intensief ontwikkeld wordt en veel archeologisch onderzoek plaatsvindt, leveren ook
veel archeologische vindplaatsen op. Een recent voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld
het tracé van de A-73, dat vele vindplaatsen heeft opgeleverd, zelfs in gebieden
met een lage archeologische verwachting (paragraaf 5.2). De wijk Hoogvonderen in
Oost-Roemond daarentegen is een voorbeeld van ontwikkeling zonder archeologisch
onderzoek: hier zijn geen archeologische vindplaatsen bekend, terwijl het gebied wel
een hoge archeologische verwachting heeft (paragraaf 5.2).

RAAP-rapport 1741
In gebieden waar geen ontwikkelingen hebben plaats gevonden, zijn de vindplaatsen
vaak ontdekt door de inzet van streekarcheologen die in hun vrije tijd opzoek zijn
gegaan naar archeologische vindplaatsen. Dit werd en wordt veelal gedaan door het
'afstruinen' van akkers. Doordat bepaalde vindplaatsen zijn afgedekt, bijvoorbeeld
door een esdek, stuifzand of beekafzettingen, worden deze vindplaatsen niet ontdekt.
Een andere ‘blinde hoek’ is het territorium van de streekarcheologen. Zo zijn naast
de historische kernen vooral het Swalmdal en het Roerdal nauwlettend in de gaten
gehouden, maar bijvoorbeeld niet of nauwelijks de landelijke gebieden ten zuiden van
het Swalmdal en ten noorden van de Keulse baan.
4.2 Verwerking van vindplaatsgegevens
De opzet van de ARCHIS-database, waarin de archeologische vindplaatsgegevens
liggen opgeslagen, laat zich niet direct vertalen in kaartjes met de verspreiding van
vindplaatsen per periode, omdat een ARCHIS-waarneming meerdere vindplaatsen
kan omvatten (zie §4.1.1). Om de beschikbare archeologische gegevens te kunnen
gebruiken in het verwachtingsmodel dient eerst een bewerkingsslag te worden
uitgevoerd teneinde de afzonderlijke vindplaatsen te bepalen. Bij de verwerking van
de vindplaatsgegevens lijkt het voor de hand liggend om ook de monumenten als
afzonderlijke vindplaatsen aan te duiden. De monumenten zijn echter gebaseerd op
reeds bekende vindplaatsen. Om dubbeltelling te voorkomen zijn de monumenten
daarom niet meegenomen in de bewerkingsslag om te komen tot de database
met unieke vindplaatsen. Uiteindelijk is een database ontstaan bestaande uit 937
vindplaatsen. Hiertoe zijn de volgende bewerkingsstappen uitgevoerd:
1. samenvoegen van vindplaatsgegevens die betrekking hebben op dezelfde
vindplaats en herdateren van de vindplaatsen;
2. interpretatie vondstgegevens naar complextype;
3. indelen naar voedseleconomie (jager-verzamelaars versus landbouwers).
4.2.1 Samenvoegen en herdateren
Het basiselement binnen ARCHIS en zijn ‘papieren’ voorgangers (het Centraal
Archeologisch Archief (CAA) en het Centraal Monumenten Archief (CMA)) is de
waarneming. Dit impliceert dat wanneer vondsten van één bepaalde vindplaats
in verschillende jaren aangeleverd worden, de vindplaats automatisch meerdere
waarnemingsnummers kent. In de analyse zijn alle waarnemingen die in feite één
vindplaats representeren samengevoegd.
Bij de aanmelding van vindplaatsgegevens in ARCHIS kan gekozen worden uit
54 verschillende perioden of combinaties hiervan. In veel gevallen is het moeilijk
om op basis van gering vondstmateriaal een archeologische vindplaats te dateren
en wordt de vindplaats in ARCHIS breed gedateerd (bijvoorbeeld Paleolithicum-
52

RAAP-rapport 1741
Neolithicum, ofwel ‘steentijd’). Dergelijke dateringen zijn, in het kader van de dataanalyse
voor het verwachtingsmodel, moeilijk te verwerken. In sommige gevallen
is het omgekeerde waar en zijn vindplaatsen tot op een decennium nauwkeurig
gedateerd (bijvoorbeeld Vroege Middeleeuwen D), terwijl deze nauwkeurigheid voor
het verwachtingsmodel veel te ver gaat. Ten behoeve van het verwachtingsmodel zijn
daarom alle vindplaatsen opnieuw gedateerd. Hierbij zijn 15 archeologische perioden
onderscheiden:
1. Steentijd (300.000 - 4900 jaar voor Chr.);
2. Paleolithicum (300.000 – 8800 jaar voor Chr.);
3. Midden Paleolithicum (300.000 - 35.000 jaar voor Chr.);
4. Laat Paleolithicum (35.000 – 8800 jaar voor Chr.);
5. Mesolithicum (8800 jaar geleden - 4900 voor Chr.);
6. Neolithicum (4900 - 2000 voor Chr.);
7. Prehistorie (4900 - 12 voor Chr.);
8. Bronstijd (2000 - 800 voor Chr.);
9. IJzertijd (800 - 12 voor Chr.);
10. Historie (12 voor Chr. - heden)
11. Romeinse tijd (12 voor Chr. - 450 na Chr.);
12. Middeleeuwen (450 – 1500 na Chr.);
13. Vroege Middeleeuwen (450 - 1050 na Chr.);
14. Late Middeleeuwen (1050 - 1500 na Chr.);
15. Nieuwe tijd (1500 na Chr. -heden).
De vindplaatsen uit de Nieuwe tijd zijn, tenzij gelegen in natte gebiedsdelen,
verwijderd uit de database ten behoeve van het verwachtingsmodel. Veel
vindplaatsen uit deze periode zijn gelegen binnen de historische kern van onder
andere Roermond en betreffen gebouwen. Deze vindplaatsen vertroebelen echter
het beeld over oudere perioden binnen de kernen. In het buitengebied betreffen de
vindplaatsen uit de Nieuwe tijd veelal losse vondsten van aardewerk dat vaak met
de bemesting is aangevoerd en daardoor over het algemeen op vrijwel elke akker
wordt aangetroffen. Deze vondsten veroorzaken zodoende ruis en zijn derhalve uit de
database verwijderd. Ten behoeve van de onderzoeksagenda zijn de vindplaatsen uit
de Nieuwe tijd echter wel gebruikt en beschreven.
Aan de natte gebiedsdelen werd in de Nieuwe tijd bijzondere aandacht geschonken.
Niet alleen werden veel gebieden ontgonnen, ook werden de natte delen gebruikt
om verdedigingswerken in aan te leggen. Deze vindplaatsen voegen derhalve iets
wezenlijks toe aan de geschiedenis van het gebied en zijn daarom in de database
behouden. In grafiek 1 wordt een overzicht gegeven van het aantal vindplaatsen dat
per archeologische periode voorkomt.
53

Grafiek 1. Aantal
vindplaatsen in de
gemeente Roermond
per periode.
RAAP-rapport 1741
Uit de grafiek blijkt dat met name de Late Middeleeuwen (19%), Romeinse tijd
(15,7%) en het Neolithicum (12,2%) ruim vertegenwoordigd zijn binnen de grenzen
van de gemeente. Hoewel het aandeel Mesolithicum en Paleolithicum laag is, wordt
dit misschien vertekend omdat vondsten moeilijk direct aan deze perioden zijn toe
te wijzen. Mogelijk behoren meerdere van de nu slechts als ‘algemeen steentijd’ te
dateren vindplaatsen (opgeteld 22,3%), nog tot deze oudere perioden (al kunnen
deze losse vuursteenvondsten ook uit het Neolithicum of de Bronstijd dateren).
De verdeling van vindplaatsen per periode geeft eveneens een enigszins vertekend
beeld, omdat het deels bepaald wordt door de locaties waar onderzoek heeft
plaatsgevonden. Zo zijn veel van de Laat Middeleeuwse vindplaatsen gelegen in
de Laat Middeleeuwse kern van Roermond, waar veel materiaal in de grond zit.
Aangezien in dergelijke binnenstedelijke gebieden veel ruimtelijke ontwikkelingen
en weg- en rioleringswerkzaamheden plaatsvinden en bovendien een erg actieve
archeologische werkgroep aanwezig is, worden natuurlijk veel archeologische
vondsten gemeld. Zoals in §4.1.5 is besproken hoeft het feit dat van een bepaalde
periode in de gemeente relatief weinig vindplaatsen bekend zijn, niet te betekenen
dat deze vindplaatsen er niet zijn. Zo is bijvoorbeeld weinig over nederzettingen uit de
Bronstijd bekend, terwijl gezien de aanwezigheid van grafheuvels en deposities in die
periode zeker mensen in het gebied hebben geleefd.
4.2.2 Indeling naar complextype
Op grond van de vindplaatsgegevens kunnen archeologische vindplaatsen
worden onderverdeeld in complextype (zoals nederzetting, grafveld, kampement
rituele depositie, etc.). In tabel 5 zijn de vindplaatsen per periode geordend naar
complextype. In de broninformatie uit ARCHIS ontbreekt echter vaak een duidelijk
54

RAAP-rapport 1741
complextype. Vaak was het vanwege de verwerving (oppervlakte- of boorvondst,
i.p.v. een opgraving), of vanwege weinig specifiek vondstmateriaal niet mogelijk
de aard (en/of datering) van een vindplaats te bepalen en werd het complextype
'onbekend' genoemd. Voor de vindplaatsen waarvan het complextype niet bekend
is, is voor zover mogelijk wel getracht op basis van ervaring en vondstspectrum een
complextype te bepalen.
Met betrekking tot de vindplaatsen van jager-verzamelaars (Midden Paleolithicum-
Vroeg Neolithicum) bestaan de vondsten vooral uit vuursteenartefacten zoals
afslagen, klingen en schrabbers. Vindplaatsen bestaande uit slechts één of enkele
van deze artefacten zijn getypeerd als losse vondsten. Vindplaatsen met een
groter aantal artefacten uit overeenkomstige perioden en/of met kenmerkende
vondstcategorieën zijn getypeerd als kampement. Indien naast vuursteenvondsten
ook Neolithisch aardewerk aanwezig is, wordt niet van kampement maar van
nederzetting gesproken.
Bij de vindplaatsen van landbouwers kan een groot aantal complextypen worden
onderscheiden. Het gaat vooral om nederzettingen en grafvelden, maar onder
andere ook om pottenbakkerijen, kerken, kastelen, depots en wegen. Ook bij de
vindplaatsen van landbouwers is de categorie met een onbekend complextype groot.
Ook hier bestaat vaak te weinig informatie met specifieke vondsten om de aard
van de vindplaats te duiden en een complextype toe te kennen. Een opmerkelijk
verschijnsel is het voorkomen van aardewerkfragmenten die samen met mest op
de akkers zijn gekomen. Tot voor kort werd aan deze vondstcategorie weinig tot
geen aandacht besteed. Vanuit een integrale, cultuurhistorische benadering is
het echter minder relevant of de vondsten in de vorm van huisvuil vermengd met
mest op de akkers zijn gekomen. Ook deze vondsten hebben een archeologische
betekenis, omdat ze informatie verschaffen over het gebruik van het gebied in
(pre)historische tijd en (verschuivingen in) het akkerareaal in de nabijheid van
huisplaatsen en nederzettingen. De datering van de scherven geeft bovendien inzicht
in het tijdstip waarop (grootschalige) bemesting en de vorming van het esdek heeft
plaatsgevonden.
Uit de tabel komt naar voren dat er uit alle perioden een groot aantal vindplaatsen
is waarvan het complextype onbekend is. Dit is, zoals beschreven, veelal een
gevolg van de wijze waarop de vindplaatsen ontdekt zijn en/of het ontbreken van
specifiek vondstmateriaal. Verder blijkt dat het grootste deel van de vindplaatsen
uit de Bronstijd betrekking heeft op begraving en slechts een zeer klein deel
op nederzettingen. Uit de Romeinse tijd is dan weer een relatief groot aantal
nederzettingen en klein aantal grafvelden bekend. Opvallend is dat ondanks de
gekende bevolkingsafname in de Vroege Middeleeuwen, uit deze periode een relatief
groot aantal nederzettingsterreinen bekend is. In de Late Middeleeuwen domineren
de complextypen die verband houden met de stad Roermond.
55

Tabel 5. Vindplaatsen:
periode en complextype.
RAAP-rapport 1741
Datering Complextype Aantal vindplaatsen
Steentijd kampement 77
losse vondst 64
Paleolithicum losse vondst 2
Paleolithicum Midden kampement 1
losse vondst 9
Paleolithicum Laat kampement 3
losse vondst 7
Mesolithicum kampement 31
losse vondst 15
Prehistorie akker 1
depositie 1
graf 1
graf (urnenveld) 1
grafheuvel 2
nederzetting 3
onbekend 39
Neolithicum graf 1
grafheuvel 3
grafveld 1
kampement 20
kampement/nederzetting 9
losse vondst 80
Bronstijd depositie 7
graf 1
graf (crematie) 1
graf (urnenveld) 1
grafheuvel 16
grafveld 2
nederzetting 3
onbekend 11
IJzertijd graf 4
graf (crematie) 1
graf (urnenveld) 7
grafheuvel 1
nederzetting 8
onbekend 37
historie onbekend 1
schip 1
Romeinse tijd depositie 2
graf 1
graf (crematie) 1
grafveld 9
heiligdom 2
nederzetting 13
onbekend 103
pottenbakkerij 2
steenbakkerij 3
versterking 1
villa complex 1
villacomplex 2
wachtpost 1
weg 6
Middeleeuwen kerk? 1
onbekend 34
pottenbakkerij 1
stad 1
56

RAAP-rapport 1741
Datering Complextype Aantal vindplaatsen
Middeleeuwen Vroeg graf 2
grafveld 3
kerkheuvel 1
nederzetting 7
onbekend 54
pottenbakkerij 1
versterking 1
walburcht 1
Middeleeuwen Laat akker 4
graf 2
kasteel 4
kerk 7
kerkhof 3
klooster 10
motte 2
nederzetting 8
onbekend 97
pottenbakkerij 2
schip 2
stad 27
steenbakkerij 1
versterking 2
versterkt huis 3
wal 3
waterburcht 1
Nieuwe tijd huisplaats 1
industrie? 2
landweer 3
schans 3
stad 1
versterking 1
Onbekend Beschoeiing 1
brug 1
industrie 1
kerkhof 1
onbekend 12
schip 1
stad 1
weg 2
Eindtotaal 937
4.2.3 Indeling naar voedseleconomie
Ten behoeve van het archeologisch verwachtingsmodel voor het onderzoeksgebied
(hoofdstuk 5) zijn alle vindplaatsen (alle ARCHIS-waarnemingen, vondstmeldingen
en vindplaatsen van RURA, HVR, MHVS en HVMS) ingedeeld op basis van de
voedseleconomie. Hierbij zijn twee groepen onderscheiden:
- jager-verzamelaars;
- landbouwers.
In plaats van het hanteren van de verschillende archeologische perioden (Paleo-,
Meso- en Neolithicum) wordt in onderhavig rapport bewust gebruik gemaakt van
57

Tabel 6. Vindplaatsen:
voedseleconomie.
RAAP-rapport 1741
het begrip jager-verzamelaars. Alle vindplaatsen die dateren vanaf de Bronstijd
worden tot landbouwgemeenschappen (of ‘landbouwers’) gerekend. De scheiding
tussen Mesolithicum en Neolithicum (ca. 5.000 voor Chr.) is gebaseerd op het (al
dan niet) sedentaire karakter van de samenlevingen (onder meer afgeleid van het
voorkomen van aardewerk). Dit betekent evenwel niet dat de mensen van de ene
op de andere dag van een jager-verzamelaars-bestaan plotseling overgingen op
landbouw. Het is waarschijnlijk dat er sprake was van een langdurige periode waarin
beide voedselvoorzieningssystemen naast elkaar en gecombineerd voorkwamen. De
locatiekeuzefactoren voor jager-verzamelaars zijn dus behalve voor het Paleolithicum
en Mesolithicum voor de gemeente Roermond in hoge mate ook van toepassing voor
het Neolithicum.
Vindplaatsen met een datering Paleolithicum-Neolithicum zijn als vindplaatsen
van jager-verzamelaars beschouwd indien alleen vuursteen voorkomt in de
vondstbeschrijvingen. Of beter gezegd: indien aardewerk hierin ontbreekt.
Zoals beschreven kan op basis van het veelal geringe en weinig diagnostische
vondstmateriaal vaak niet exact worden vastgesteld uit welke periode een vindplaats
dateert. Het onderscheid tussen de verschillende economische bestaanswijzen kan
op basis van vondstmateriaal van prospectief onderzoek dan ook niet altijd met
zekerheid gemaakt worden.
Datering jager-verzamelaars Landbouwers
Steentijd 141
Paleolithicum 2
Paleolithicum Midden 10
Paleolithicum Laat 10
Mesolithicum 46
Neolithicum 90 24
Prehistorie 1 47
Bronstijd 42
IJzertijd 58
historie 2
Romeinse tijd 147
Middeleeuwen 37
Middeleeuwen Vroeg 70
Middeleeuwen Laat 178
Nieuwe tijd 12
Onbekend 20
Totaal 300 637
58

RAAP-rapport 1741
4.3 Resultaten: de archeologische vindplaatsen van Roermond
4.3.1 De Vroege Prehistorie
Voor het Paleolithicum, Mesolithicum en een groot gedeelte van het Neolithicum,
waarin de mens als jager-verzamelaar leefde, geldt in het algemeen dat weinig
sporen en resten over zijn gebleven, ook in Roermond. Dit komt enerzijds door de
kleinschaligheid en relatief korte tijdspanne dat men zich op één locatie ophield,
waarbij men de ondergrond niet of nauwelijks verstoorde (sporen achterliet) en/of
relatief weinig afval achterliet. Anderzijds ligt de oorzaak in de post-depositionele
processen, waardoor resten en sporen met grotere waarschijnlijkheid zijn vergaan
of vernietigd als gevolg van nadien plaatsgevonden erosieve processen. Dit laatste
geldt in Roermond met name voor het Holocene maasdal (voor alle Paleolithische
en Mesolithische vindplaatsen), maar ook voor het glaciale Maasterras (voor alle
Paleolithische vindplaatsen), omdat de rivier met zijn westelijke verplaatsing veel van
het oudere landschap met mogelijke archeologische resten heeft ‘opgeruimd’. Meer in
het algemeen echter geldt dat vindplaatsen van de jager-verzamelaars erg kwetsbaar
zijn, aangezien het om ondiep reikende vondstlagen gaat, die door landbewerking
verstoord kunnen worden. Landbouwers laten meestal (ook) diepere grondsporen na,
zodat in ieder geval een deel van de resten minder kwetsbaar is.
In totaal zijn in de gemeente Roermond 10 vindplaatsen uit het Midden Paleolithicum,
10 vindplaatsen uit het Laat Paleolithicum, 41 vindplaatsen uit het Mesolithicum (zie
figuur 49) en 114 vindplaatsen uit het Neolithicum (zie figuur 50) bekend.
4.3.1.1 Midden Paleolithicum (300.000 – 33.000 jaar voor Chr.)
De 10 vindplaatsen uit het Midden Paleolithicum bestaan uit 1 kampement en 9 losse
vondsten. Het kampement (waarnemingsnummer 19200) ligt op locatie De Lanck te
Swalmen, waar naast vuurstenen artefacten ook nog een vondst van natuursteen
is gedaan (ARCHIS-waarnemingsnummer 9833). Zoals te verwachten is, liggen de
vindplaatsen vooral op het Pleniglaciale Maasterras, het enige toegankelijke gebied in
deze periode (zie § 2.2.2): in het noordwesten langs de Swalm en ten zuiden van de
Keulse baan. De overige gebieden behoorden gedurende het Midden Paleolithicum
namelijk nog tot het stroomdal van de (vlechtende) Maas. Eén losse vondst (ARCHISwaarneming
9855) is echter wel op het Laat-Glaciale terras gevonden, maar betreft
waarschijnlijk een verspoelde vondst.
4.3.1.2 Laat Paleolithicum(33.000-8.800 voor Chr.)
Ook de 10 vindplaatsen uit het Laat-Paleolithicum liggen met name op het
Pleniglaciale Maasterras; ook in deze periode behoorden de overige gebieden
nog tot het stroomdal van de (vlechtende) Maas. Slechts 1 melding (een losse
vondst) is in het dal van de Maas gevonden, maar dit betreft een vondst die bij
baggerwerkzaamheden is aangetroffen (ARCHIS-waarneming 38438). De overige
59

RAAP-rapport 1741
9 vindplaatsen betreffen 3 kampementen en 6 losse vondsten (tabel 5). Eén van de
losse vondsten (Archis-waarneming 130481) en 1 kampement (ARCHIS-waarneming
31770) zijn aan de Federmesser-cultuur toegekend, terwijl voorts 1 kampement aan
de Ahrensburg-cultuur kan worden toegeschreven (ARCHIS-waarneming 31673). De
overige meldingen zijn niet nader aan een bepaalde cultuur toegewezen.
4.3.1.3 Mesolithicum(8.800-4.900 voor Chr.)
De 46 vindplaatsen uit het Mesolithicum bestaan uit 31 kampementen en 15 losse
vondsten. Hoewel vanaf deze periode het gehele Laat-glaciale Maasterras voor
de mens beschikbaar is, liggen ook de meeste mesolithische vindplaatsen op het
Pleniglaciale terras. Een duidelijke verklaring hiervoor hebben we niet, maar het is
bijvoorbeeld mogelijk dat de relatieve ondervertegenwoordiging van mesolithische
vindplaatsen op het Laat-glaciale terras veroorzaakt wordt door de herkenbaarheid
van vindplaatsen uit deze periode. Mogelijk dateren enkele van de niet nader
dateerbare vindplaatsen (datering ‘steentijd’) uit het Mesolithicum.
Enkele clusters met meerdere vindplaatsen uit het Mesolithicum vallen op (zie figuur
49).
In de eerste plaats het reeds in het Paleolithicum vaker bezochte gebied aan de
Swalm, een gezien de natuurlijke omstandigheden – nabijheid van water - logische
locatie. Opvallend binnen dit cluster is dat de meeste van deze vindplaatsen zich ten
zuiden van de Swalm bevinden.
Een tweede concentratie aan mesolithische vindplaatsen bevindt zich in het uiterste
noorden van de gemeente, waar aan de Turfhei te Heide meerdere vindplaatsen
uit de steentijd zijn aangetroffen. Enkele vindplaatsen zijn als archeologisch
monument aangewezen (AMK-nummers 8660 en 10278). Beide monumenten
betreffen een terrein van zeer hoge archeologische waarde, met resten uit het
Mesolithicum en het Neolithicum. In het kader van de A73 heeft op de terreinen
onderzoek plaatsgevonden, waarbij bleek dat de vuursteenconcentraties die werden
aangetroffen grotendeels verstoord waren ('afgetopt').
Een derde opvallende concentratie van meldingen bevindt tegen de oostelijke
begrenzing van de gemeente ten oosten van Boukoul. Hier zijn meerdere
vindplaatsen uit de steentijd gevonden, waaronder enkele uit het Mesolithicum. Twee
meldingen, op de locaties De Lanck en de Galgenberg, betreffen voormalige AMKterreinen
(ARCHIS-waarnemingen 9433, 9533). Ook hier dus blijkt een voorheen
als monument gedefinieerd terrein later toch minder waardevol. De reden hiervoor
is dat deze kwetsbare vindplaatsen relatief snel verstoord kunnen zijn, als gevolg
van bodemwerking (zoals ploegen). Het ploegen heeft tot gevolg dat weliswaar veel
materiaal gevonden wordt, maar dat de context nu verstoord is. Op basis van een
60

RAAP-rapport 1741
andere melding bestaat nu nog wel het monument 8558, een monument van zeer
hoge archeologische waarde, met een grootte van 2,8 ha. Mesolithische resten zijn
alleen onderzocht tijdens het boven beschreven onderzoek aan de A73.
4.3.1.4 Neolithicum(4.900-2.000 voor Chr.)
In Roermond zijn in totaal 114 vindplaatsen aan het Neolithicum toegeschreven,
waarvan een groot gedeelte (70 %) losse vondsten betreft (tabel 5). In vergelijking
met het Paleolithicum en Mesolithicum valt naast het grotere aantal ook de
toename van het aantal complextypen op, omdat nu ook vondsten uit graven en
mogelijke nederzettingen bekend zijn. Dit laatste is echter met behulp van alleen
het vondstmateriaal niet eenvoudig te bepalen. Bij deze studie is er vanuit gegaan
dat indien ook aardewerk tot het vondstspectrum van een vindplaats behoort, het
complextype waarschijnlijk een nederzetting van landbouwers betreft en daarom
nederzetting/kampement is genoemd. Indien alleen vuursteen is gevonden werd als
complextype kampement toegekend.
Zodoende lijkt nu het aantal kampementen tegenover het aantal nederzettingen
aan te geven dat in Roermond ook gedurende het Neolithicum nog vooral jagerverzamelaars
leefden (verhouding 20: 9). Deze conclusie is echter te voorbarig: het
is zeer wel mogelijk dat deze verhouding veroorzaakt wordt door post-depositionele
processen. Aardewerk is vergankelijk materiaal, dat door voortdurend opploegen, en
als gevolg van vernatting, verdroging en vooral vorst, steeds verder uiteen brokkelt.
Vuursteen is veel beter bestand en wordt bijgevolg vaker aangetroffen, ondanks dat
beide materiaalgroepen misschien in overeenkomstige hoeveelheden zijn gebruikt.
Uit het verspreidingspatroon van de neolithische vindplaatsen blijkt dat deze meer
verspreid over het gehele onderzoeksgebied voorkomen dan vindplaatsen uit
voorafgaande perioden: ook op het Laat-glaciale terras zijn nu meerdere vindplaatsen
aanwezig. De verspreiding correspondeert grotendeels met die gebieden die op
de verwachtingskaart voor jagers en verzamelaars een hoge verwachting hebben
gekregen.
Culturen
Opmerkelijk is een aardewerkvondst in het Maasdal die aan de zogenaamde Lineair
Bandkeramiek (LBK) wordt toegeschreven (ARCHIS-waarneming 29397), omdat deze
cultuurgroep eigenlijk vooral in Zuid-Limburg voorkomt. De vondst sluit goed aan bij
de in de NOaA genoemde LBK-vindplaatsen uit het Maasdal (zie bijlage 2, paragraaf
2 De Vroege Prehistorie). Naast deze LBK-melding is binnen de gemeente Roermond
in vier gevallen de Michelsbergcultuur herkend. Het gaat in de eerste plaats om
een gebied ten oosten van de Kitskensberg en ten zuiden van de Keulse baan
(ARCHIS-waarnemingen 9295,44201 en 44202). ARCHIS-waarneming 9295 betreft
een losse vondst binnen een groter gebied met AMK-status. Het gaat om de AMK-
61

RAAP-rapport 1741
terreinen 11141 en 11142, respectievelijk 15 en 9 ha groot, die nadien onder andere
zijn onderzocht in het kader van de aanleg van de N293 (Van Dijk 1999; Verhart&
Wansleeben 1999). Op de terreinen zijn vondsten uit het Neolithicum aangetroffen.
De waarnemingen 44201 en 44202 liggen iets verder naar het oosten en zijn de
aanleiding geweest hier monumenten te definieren. Het gaat respectievelijk om AMKterrein
15136, een terrein van zeer hoge archeologische waarde en AMK-terrein
15137, een terrein van hoge archeologische waarde. Op beide terreinen zijn scherven
van de Michelsbergcultuur gevonden, maar niet of nauwelijks grondsporen (Verhart &
Wansleeben 1999). Een laatste melding van de Michelsbergcultuur ligt ten zuidwesten
van Swalmen, direct ten westen van de N271, met het toponiem Swalmen-Sypenhof
(ARCHIS-waarneming 47150). Tijdens prospectie en een proefsleuvenonderzoek
werden vondsten aangetroffen, maar geen te relateren grondsporen. De opgravers
gaan uit van een slechte conservering aangezien het meeste vondstmateriaal uit de
bouwvoor komt.
In twee gevallen wordt de zogenoemde Enkelgraf cultuur genoemd (ARCHISwaarneming
29478 en 29489), beide op de Bosheide te Swalmen, in het uiterste
noodoosten van de gemeente. De Enkelgrafcultuur wordt echter tot het Late
Neolithicum gerekend en daarom zullen deze waarnemingen verder besproken
worden in § 4.3.2.1
4.3.2 De Late Prehistorie
Sporen van menselijke activiteiten uit het Laat Neolithicum, de Bronstijd en de
IJzertijd zijn over het algemeen talrijker dan uit de Vroege Prehistorie, maar ook
hier hebben post-depositionele processen veel vernietigd of verstoord. Binnen
de gemeente Roermond zijn slechts vijf vindplaatsen uit het Laat Neolithicum, 42
vindplaatsen uit de Bronstijd en 58 vindplaatsen uit de IJzertijd bekend (figuren 50
en 52). Net als in geheel Zuid-Nederland zijn ook in Roermond vindplaatsen uit het
Laat Neolithicum en de Bronstijd erg zeldzaam. Opvallend voor Roermond is dat
ook de IJzertijd weinig voorkomt, terwijl deze periode elders in Zuid-Nederland niet
zeldzaam is. Schaars zijn met name de nederzettingen, waarvan er op dit moment
in de gemeente Roermond slechts drie uit de Bronstijd en acht uit de IJzertijd
worden vermoed. We moeten echter niet vergeten dat vooral bij de IJzertijd nog
veel nederzettingen ‘schuil’ kunnen gaan in de groep vindplaatsen waarvan het
vindplaatstype onbekend is. Wat eveneens ontbreekt zijn vindplaatsen die wijzen op
de productie en/of verwerking van ijzer, dat in tegenstelling tot brons ook lokaal (met
moerasijzererts) kon gebeuren.
Naast deze algemene lacunes ontbreken voorts ook voor deze perioden veelal
nauwkeurige dateringen; in de meeste gevallen is alleen sprake van ‘Bronstijd’ of
‘IJzertijd’. Slechts bij enkele meldingen naar aanleiding van opgravingen (bijv. aan
62

RAAP-rapport 1741
de Musschenberg, grafheuvels te Swalmen en divers onderzoek ten behoeve van
de aanleg van de A73), waarbij ook het vondstmateriaal geanalyseerd is, komen
nauwkeurigere dateringen voor. Zo bestaat nu bijvoorbeeld in het geheel geen beeld
van verschillen tussen de Vroege Bronstijd, de Midden Bronstijd, de Late Bronstijd tot
Vroege IJzertijd, de Midden IJzertijd en de Late IJzertijd.
Opmerkelijk goed vertegenwoordigd in Roermond in vergelijking met overige regio’s
zijn de deposities van met name wapens, een gebruik dat oorspronkelijk vanaf het
Neolithicum voorkomt, maar vooral vanaf de Bronstijd ‘zichtbaar’ wordt. Het gaat
vooral om baggervondsten uit de Maas, hetgeen wederom aangeeft hoe bepaalde
gegevens eigenlijk alleen (figuurlijk) boven water komen als gevolg van ruimtelijke
ontwikkelingen. Het betekent dus niet dat deposities niet ook elders kunnen
voorkomen: ook in de dalen van de Roer en de Swalm en oude Maasgeulen kunnen
deposities aanwezig zijn. De thema’s depositie en religie/spiritualiteit staan de laatste
jaren in een groeiende belangstelling en het is pas sinds kort dat methodieken worden
ontwikkeld die het mogelijk maken om mogelijke locaties van deposities op te nemen
in verwachtingskaarten.
4.3.2.1 Laat-Neolithicum (2900-2000 voor Chr.)
Verschillende neolithische culturen zijn nog nauwelijks onderscheiden in het huidige
archeologische bestand, maar in een aantal gevallen konden wel vindplaatsen in het
Laat-Neolithicum gedateerd worden. Het gaat om in totaal vijf waarnemingen, die
twee vindplaatsen betreffen. In beide gevallen gaat het om begravingen.
Twee waarnemingen betreffen begravingen van de zogenoemde Enkelgraf
cultuur (ARCHIS-waarneming 29478 en 29489), dicht bij elkaar op de Bosheide
te Swalmen, in het uiterste noodoosten van de gemeente. Waarneming 29478
betreft een grafheuvel en waarneming 29489 een grafveld. Deze meldingen zijn
bijzonder, aangezien vondsten van deze cultuur vooral in Noord-Nederland worden
aangetroffen. De cultuur wordt als voorganger op de Klokbeker cultuur gezien, die wel
algemeen is in Limburg.
De overige drie waarnemingen met neolithische graven uit het Laat Neolithicum zijn
ARCHIS-waarnemingen 29459, 29488 en 31553. Waarnemingen 29459 en 29488
liggen eveneens op de Bosheide te Swalmen, vlak bij elkaar en de twee Enkelgrafwaarnemingen.
Aangezien de waarnemingen op maximaal 250 m van elkaar liggen
zouden ze tot een enkel grafveld kunnen behoren. Op de locatie 29488 werd een
grafheuvel, waarschijnlijk behorend tot de klokbekercultuur, in 1936 (Bursch) en
in 1969 (BAI) onderzocht, waarna de heuvel in 1992 door de toenmalige ROB is
gerestaureerd. Op de locatie ARCHIS 29459 heeft Bursch in 1936 eveneens een
grafheuvel onderzocht, waarbij begravingen uit het Laat Neolithicum en de Bronstijd
werden vastgesteld.
63

RAAP-rapport 1741
Waarneming 31553 ligt ook op het Pleniglaciale terras, maar zuidelijker: ten oosten
van Boukoul-Hillenraad. Het gaat om een gebied met grafheuvels met ringwallen, die
waarschijnlijk uit de Bronstijd dateren. Waarneming 31553 beschrijft het uitgevoerd
onderzoek op deze locatie (Bursch in 1937, BAI in 1972) met resten van begravingen
uit Laat Neolithicum en de Bronstijd, terwijl tevens resten uit de Vroege IJzertijd zijn
aangetroffen.
De resten uit het Laat Neolithicum te Roermond betreffen dus alleen graven, die
steeds in de directe nabijheid van graven uit de Bronstijd liggen. De gewoonten voor
begraving in Roermond lijken tussen het Laat Neolithicum en de Vroege Bronstijd dus
een zekere mate van continuïteit te bezitten.
4.3.2.2 Bronstijd (2.000-800 voor Chr.)
Indien we het overzicht van bekende vindplaatsen in Roermond bekijken (tabel
5), valt op dat de Bronstijd na het Paleolithicum en het Mesolithicum de minste
ARCHIS-waarnemingen heeft. Deze ondervertegenwoordiging geldt niet alleen voor
de gemeente Roermond, maar is algemeen voor Zuid-Nederland. Dat tot op heden
weinig materiaal uit de Bronstijd is aangetroffen, wil natuurlijk niet zeggen dat er niet
of nauwelijks bewoning was . Waarschijnlijk worden de vindplaatsen niet herkend
of zijn ze niet meer herkenbaar. Zo is het aardewerk uit de (Vroege en met name
Midden)Bronstijd veel brosser dan het materiaal daarvoor en daarna. Dit materiaal
verweert erg snel als het aan de oppervlakte komt. Vuurstenen artefacten die
specifiek uit de Bronstijd komen, zijn niet bekend, dus het is ook nog eens mogelijk
dat enkele vindplaatsen met vuurstenen artefacten vindplaatsen uit de Bronstijd
betreffen. Grafheuvels uit deze periode zijn vooral bewaard gebleven op plaatsen
waar ze niet zijn geëgaliseerd door bijvoorbeeld landbouwwerkzaamheden (Van der
Graaf, 1989). Zo liggen ook de Bronstijd grafheuvels bij Swalmen vooral in oude
bosgebieden.
De helft van het aantal ARCHIS-waarnemingen uit de Bronstijd in de gemeente
Roermond betreft graven (21), meestal grafheuvels, die voornamelijk zijn
aangetroffen in de bosgebieden ten oosten van Swalmen (figuur 52). Slechts twee
archis-waarnemingen van graven komen van duidelijk andere locaties, te weten
de Musschenberg (ARCHIS-waarneming 36698) en de Kitskensberg (ARCHISwaarneming
34708).
Van de 21 waarnemingen van graven zijn 19 locaties als archeologisch monument
geregistreerd. Meerdere van deze grafheuvels zijn archeologisch onderzocht, zoals
de grafheuvels binnen archeologische monumenten 8576, 8577 en 15945 (Lanting &
van der Waals, 1974).
64

RAAP-rapport 1741
Tegenover dit grote aantal bekende begravingen, staan slechts drie waarnemingen
die mogelijk op nederzettingen wijzen (ARCHIS-waarnemingen 44172, 44452,
406709). Bij geen van deze zijn echter daadwerkelijk plattegronden van boerderijen
bekend. ARCHIS-waarneming 406709 en 44452, beide vastgesteld met onderzoek
ten behoeve van de aanleg van de A73, liggen vlak bij elkaar, ten zuidwesten van
Swalmen. ARCHIS-waarneming 44452 , de noordelikste van de twee, beschrijft
de vindplaats Swalmen-Nieuwenhof, direct ten zuiden van de Swalm, op het laatglaciale
Maasterras. Tijdens een proefsleuvenonderzoek zijn hier aardewerk en
vuurstenen artefacten en ook enkele kuilen en paalsporen uit de Late Bronstijd tot
Vroege IJzertijd gevonden, maar archeologische structuren als huisplattegronden
zijn niet herkend. De vindplaats is niet geselecteerd voor een definitieve
opgraving. Waarneming 406709, ca. 200-300 m zuidelijker, beschrijft aangetroffen
vondstmateriaal uit de Vroege en Late Prehistorie en historische perioden, waaronder
ook scherven van de wikkeldraadcultuur (Vroege Bronstijd). Sporen werden echter
niet waargenomen.
ARCHIS-waarneming 44172 betreft het onderzoek aan de Musschenberg in
Roermond-Herten, waar naast grafheuvels uit de Vroege IJzertijd (Niederrheinische
Grabhügel cultuur) ook resten uit het Neolithicum, de Bronstijd, de IJzertijd, Romeinse
tijd en Middeleeuwen zijn aangetroffen. Tevens zijn hier twee scherven uit de Vroege
Bronstijd, en twee concentraties aardewerk uit de overgang van Midden naar Late
Bronstijd gevonden. Bovendien is – temidden van urnengraven uit de Vroege IJzertijd
- een cluster met paalsporen uit waarschijnlijk de Late Bronstijd gevonden. Een
duidelijke plattegrond is niet herkend, maar de sporen wijzen wel op één of meerdere
kleine gebouwtjes.
Opvallend tussen de vindplaatstypen uit de Bronstijd zijn de deposities. Het gaat om
7 deposities, te weten 4 bijlen, 2 zwaarden en 1 dolk. Verder bevinden zich tussen
de Bronstijd vindplaatsen met een ‘onbekend’ vindplaatstype nog eens 5 meldingen
van een bijl die tijdens baggerwerkzaamheden naar boven zijn gekomen, die
waarschijnlijk eveneens met deposities te maken hebben. Het begrip depositie wordt
gebruikt, indien we van mening zijn dat de mens opzettelijk bepaalde voorwerpen
heeft achter gelaten. Hoewel zeker ook profane redenen voor enkele gevonden
deposities bestaan en dit natuurlijk moeilijk is vast te stellen, gaan we er vanuit dat
de meesten deposities een spirituele achtergrond hebben. Zekerheid hierin heeft
men alleen als ook een gemarkeerde sacrale ruimte bestaat, zoals bijvoorbeeld een
tempel of grafveld. Maar ook op basis van een opvallende vondstsamenstelling en/
of context (grondsporen, landschappelijke omgeving) worden rituele deposities
onderscheiden. Het bekendste fenomeen betreft het deponeren van bijzondere
(gave!) bronzen voorwerpen, voornamelijk wapens in natte gebieden zoals
moerassen. Opmerkelijk zijn echter ook de vondsten uit rivieren, zoals bijvoorbeeld is
gebleken uit baggervondsten uit de Maas bij Roermond. Deze relatief grote aantallen
65

RAAP-rapport 1741
van wapens in een rivier komen vooral voor in Maas, Waal en Rijn, binnen de
driehoek Tiel-Duisburg-Roermond (van den Broeke, 2005). De monding van de Roer
in de Maas speelt daarbij volgens Roymans een belangrijke rol (Roymans, 1991),
omdat op diverse andere plaatsen in Europa deze wapenvondsten namelijk vooral op
locaties worden aangetroffen waar twee rivieren elkaar ontmoeten.
Tot slot moet nog opgemerkt worden dat een differentiatie tussen de Vroeg-, Midden
en Late Bronstijd slechts bij enkele graven of vondsten mogelijk was; in de meeste
ARCHIS-meldingen worden algemene dateringen genoemd.
4.3.2.3 IJzertijd (800-12 voor Chr.)
In totaal zijn in de gemeente Roermond 58 vindplaatsen uit de IJzertijd bekend,
waarvan 37 met onbekend vindplaatstype. Drie van de waarnemingen met een
onbekend vindplaatstype gaan om opgebaggerde zwaarden uit de Late IJzertijd. Van
de vondstomstandigheden is erg weinig bekend (zelfs de toegevoegde coördinaten
zijn slechts een benadering), maar gezien de aard van deze vondsten en de natte
context waarin ze zijn gevonden kunnen dit (rituele) deponeringen zijn geweest.
Twaalf vindplaatsen (21%) betreffen begravingen. Het gaat vooral om vondsten
uit urnenvelden (Late Bronstijd – Vroege IJzertijd), maar in één geval ook van een
grafheuvel (ARCHIS-waarneming 31553), te midden van grafheuvels uit de Bronstijd.
In een ander geval bestaat juist een verband met graven uit een opvolgende
periode: In Maasniel (ARCHIS-waarneming 30691) werden resten van een graf
uit de IJzertijd gevonden, in de directe omgeving van een Romeins grafveld. De
bekendste grafvondsten uit de IJzertijd stammen natuurlijk van de Musschenberg,
waar met grootschalig onderzoek eind jaren ’90 begin 2000 een groot gedeelte van
een urnenveld werd onderzocht. In totaal werden 153 bijzettingen gedocumenteerd,
daterend tussen 800 en 600 v. Chr. (Tol, e.a., 2000). Hierbij werd echter nog niet
het gehele grafveld onderzocht. Volgens Lohof, die aangrenzend een aanvullend
onderzoek deed, zijn in het grafveld Musschenberg in totaal waarschijnlijk 350 tot 450
graven aanwezig geweest (Lohof, 2001).
Acht vindplaatsen uit de IJzertijd (slechts 14%) wijzen op de aanwezigheid van
nederzettingen. In de meeste gevallen gaat het slechts om vondsten van aardewerk;
alleen tijdens archeologisch onderzoek in Swalmen-Middelhoven, voorafgaand aan
de aanleg van de A73, zijn ook daadwerkelijk grondsporen uit de IJzertijd gevonden
(ARCHIS-waarneming 46595). Herkenbare structuren van huisplattegronden zijn
hierbij echter niet aangetroffen. Blijkbaar bevindt zich op deze locatie slechts
een periferie van een vindplaats en niet de kern van een nederzetting. Als
vervolgonderzoek is alleen een bouwbegeleiding uitgevoerd, die dit beeld bevestigde:
66

RAAP-rapport 1741
slechts twee kringgreppels, een speker en enkele afzonderlijke kuilen werden
gevonden.
Ook voor het bestand van de IJzertijd geldt dat niet of nauwelijks in de Vroege,
Midden en Late IJzertijd onderscheiden kan worden. Indien dit wel mogelijk was,
zoals o.a. in het grafveld op de Musschenberg, betreft dit vooral de Vroege IJzertijd
of iets algemener de Vroege tot Midden IJzertijd. Toch zijn ook enige, met name
losse vondsten uit de veel zeldzamere Late IJzertijd wel bekend. Het gaat daarbij in
de eerste plaats om de opgebaggerde vondsten: naast vier zwaarden uit de La Tène
periode (ARCHIS-waarnemingen 15618, 15640, 16212, 21290) ook nog een dissel,
een bijl en mogelijk twee bronzen armbanden (respectievelijk ARCHIS-waarnemingen
17533, 16211, 1436 en 31832) die mogelijk op deposities uit deze periode wijzen.
Hiernaast wijzen een Keltische munt op de Musschenberg (ARCHIS-waarneming
51954), twee fragmenten van typische glazen armbanden uit de Latène-periode
(ARCHIS-waarnemingen 131046, 131047) direct ten zuiden van Spik en twee van
dergelijke fragmenten te Asselt (ARCHIS-waarnemingen 9648, 11372) op mogelijke
locaties waar zich nederzettingen of graven uit de Late IJzertijd kunnen bevinden.
Zowel de munt als ook de armbandfragmenten komen echter ook in Vroeg Romeinse
contexten voor. Op twee locaties waar meer vondstmateriaal is gevonden, bestaat
het vermoeden dat daadwerkelijk een nederzetting of grafveld uit de Late IJzertijd
is aangetroffen. Het gaat om een grafveld direct ten oosten van Heide (ARCHISwaarneming
31641), met aardewerk dat in de Midden tot Late IJzertijd gedateerd
wordt en een mogelijke nederzetting aan de Eppenbroek direct ten zuiden van
Swalmen, waar naast aardewerk driehoekvormige weefgewichten zijn gevonden
(ARCHIS-waarneming 31650).
67
Figuur 24. Graf 158
met urn tijdens de
opgraving op de Musschenberg
(Tol, Roymans, Hiddink
& Kortlang, 2000:
fig.2.6).

RAAP-rapport 1741
4.3.3 De Romeinse tijd
Vindplaatsen uit de Romeinse tijd vormen na de Late Middeleeuwen de grootste
groep in de gemeente Roermond. Dit wordt in de eerste plaats veroorzaakt door
de grote bewoningsdichtheid in de Romeinse tijd, die beduidend groter was dan
in voorafgaande perioden en de Vroege Middeleeuwen. Een tweede factor is de
grotere en robuustere ‘output’ van gebruiksvoorwerpen en afval: afgezien van de
grotere aantallen, bestaat veel beter goed gebakken aardewerk, en keramisch en
natuurstenen bouwmateriaal, materiaal dat lang aan het oppervlak kan blijven liggen
zonder te vergaan. Ten slotte bestaat de erfenis uit de Romeinse tijd ook uit zware of
diep gefundeerde structuren zoals stenen gebouwen (met kelders), diep gefundeerde
houtbouw, wegen en ovens.
Binnen de gemeente Roermond zijn 147 vindplaatsen uit de Romeinse tijd bekend
(zie tabel 7), waarvan 103 vindplaatsen van een onbekend vindplaatstype (enkele
losse vondsten). Tussen de vele ARCHIS-waarnemingen met een onbekend
vindplaatstype bevinden zich minstens 18 baggervondsten uit de Maas die mogelijk
deposities zijn: 10 munten, 2 bijlen, 2 ketels, 2 fibulae 1 hanger en een stuk glas. Een
opmerkelijke baggervondst betreft voorts de melding van een bronzen helm (ARCHISwaarneming
30548). Enkele vindplaatsen van een onbekend type liggen vlakbij
bekende nederzettingen of grafvelden en zullen hoogstwaarschijnlijk tot hetzelfde
ensemble van woonplaatsen met bijbehorende grafvelden behoren, maar voor een
groot gedeelte van deze vindplaatsen blijft de aard van de vindplaats voorlopig
onduidelijk.
Ondanks dat bij 70% van de vindplaatsen het vindplaatstype onbekend is, bezit
Roermond reeds nu een veelzijdig beeld van een indrukwekkend cultuurlandschap
uit de Romeinse tijd. Naast woonplaatsen, graven en deposities zijn delen van
een Romeinse weg, locaties met ambachtelijke producties en meldingen over een
heiligdom bekend. Het hoge aantal vindplaatsen met een onbekend vindplaatstype
wees ons echter al op de beperkingen van het huidige bestand en dit geldt ook voor
wat betreft de dateringen. De Vroege (15 voor Chr. – 69 na Chr.), Midden (69 - 270 na
Chr.) en Late (270 – 450 na Chr.) Romeinse tijd zijn niet of nauwelijks onderscheiden.
Aanwijzingen die duidelijk wijzen op bewoning (of begraving) in de Vroege of Late
Romeinse tijd zijn uiterst zeldzaam. Vondsten uit de Vroege Romeinse tijd betreffen
vooral de vondsten die in de vorige paragraaf reeds ter sprake zijn geweest,
vondsten uit de late IJzertijd die tot in de Vroeg Romeinse tijd kunnen zijn gebruikt:
twee van de opgebaggerde zwaarden (archis-waarnemingen 21290 en 16212), een
opgebaggerde bronzen armband (archis-waarneming 31832), de fragmenten van
glazen armbanden van Asselt en iets ten zuiden van Spik en de Keltische munt van de
Musschenberg. Hiernaast komen alleen nog een spiraalfibula uit de verzameling van
Gullion (archis-waarneming 33370, zonder duidelijke vondstlocatie), een Denarius
(zilveren Romeinse munt, archis-waarneming 51879) van de Kitskensberg en een
68

RAAP-rapport 1741
opgebaggerde helm (archis-waarneming 30548). De aanwijzingen voor de Late
Romeinse tijd zijn zo mogelijk nog zeldzamer. Het gaat om aardewerk uit het grafveld
direct ten noorden van de Zwarte berg (archis-waarneming 33446), aardewerk
van de Musschenberg (archis-waarneming 403609) en een bronzen haarnaald
van Asselt (archis-waarneming 1425), en tot slot om aardewerk in combinatie met
bewoningssporen (een hutkom) uit de Late Romeinse tijd te Swalmen-Houterveld
Noord (archis-waarnemingen 30664 en 30682). De vondstlocatie Swalmen-
Houterveld Noord komt nog uitgebreid ter sprake bij de behandeling van de Vroege
Middeleeuwen (paragraaf 4.3.4.1), aangezien op deze locatie ook begravingen uit de
Vroege Middeleeuwen zijn aangetroffen.
De nu bekende woonlocaties uit de Romeinse tijd in Roermond kunnen
onderscheidden worden in landelijke nederzettingen en villacomplexen. Met de eerste
groep worden eigenlijk de traditionele woonplaatsen bedoeld, zoals deze ook vanuit
de metaalperioden bekend zijn: enkele alleenstaande hoeven, of kleine gehuchten
met boerderijen die met behulp van houtbouw geconstrueerd zijn en te midden van
hun kleine akkergebieden liggen. Zoals vermeld (hoofdsstuk 3.7) ontstaan naast deze
traditionele nederzettingen ook nieuwe nederzettingstypen zoals het villacomplex,
de vicus (het wegdorp) en zelfs steden, waarbij voor het eerst ook steenbouw een rol
speelt. In Roermond zijn wat dit betreft alleen drie waarnemingen van villacomplexen
bekend (ARCHIS-waarnemingen 6724, 30901 en 28405). Waarneming 6724 beschrijft
het aantreffen van bouwmateriaal en aardewerk bij de aanleg van een grindgat in de
huidige Oolderplas. De waarnemingen 30901 en 28405 liggen vlak naast elkaar (ca.
100 meter) langs de noordelijke Swalmoever in Swalmen-Groenewoud en betreffen
een archeologisch monument (AMK's 1386 en 15774). Gezien de nabijheid van de
waarnemingen is waarschijnlijk sprake van één complex. Melding 28405 beschrijft de
vondst van aardewerk, terwijl 30901 (ingevoerd door de ROB) geen nadere informatie
verschaft. Opvallend is in ieder geval de nabijheid aan de Romeinse weg van Xanten
naar Trier, die direct ten oosten van dit complex over de Swalm steekt.
De overige (landelijke) nederzettingen liggen redelijk verspreid over het gehele
grondgebied van Roermond: de Oolderplas, de Musschenberg, op de Zwarte berg bij
Melick, de Melicker Heide, ter hoogte van de Leygraaf en de Elmpter weg, in Asselt,
tussen Asselt en Swalmen, ten oosten van Swalmen aan de Swalm en tenslotte te
Heide. Slechts enkele van de complexen zijn middels een proefsleuvenonderzoek
onderzocht. Van de 11 waarnemingen van graven of grafvelden is met name het
grafveld van Maasniel bekend, dat in de tachtiger jaren van de 20e eeuw door de
stichting RURA gedeeltelijk is opgegraven (ARCHIS-waarnemingen 30691, 30686,
30689, 30523, 15825, 31829, 31746, 19335 en 30680).
69

Tabel 7. Overizcht
van vindplaatstypen
uit de Romeinse tijd.
RAAP-rapport 1741
Romeinse tijd Vindplaatstype Aantal
depositie 2
graf 1
graf (crematie) 1
grafveld 9
heiligdom 2
nederzetting 13
onbekend 103
pottenbakkerij 2
steenbakkerij 3
versterking 1
villacomplex 3
wachtpost 1
weg 6
Opvallend zijn twee meldingen met betrekking tot een heiligdom (ARCHISwaarnemingen
30476 en 30484), vlak bij elkaar direct ten noorden van de rijksweg
N280 Roermond-Horn in het holocene Maasdal. Naast het bekende wij-altaar aan
de godin RURA (figuur 25) zijn ook meerdere fragmenten van tufsteen en keramisch
bouwmateriaal gevonden. Mogelijk heeft het heiligdom gestaan nabij de monding van
de Roer in de Maas (in de Romeinse tijd), maar dat blijft voorlopig hypothetisch.
Waarnemingen van pottenbakkerijen en steenbakkerijen wijzen op enige
economische activiteiten, zoals we deze vanaf de Romeinse tijd ook zeker mogen
verwachten. De drie steenbakkerijen en één pottenbakkerij komen alle uit de buurt
van Wieler (respectievelijk ARCHIS-waarnemingen, 29113, 30760, 121179 en
27790). De tweede pottenbakkerij (ARCHIS-waarneming 33763)is zeer onzeker: het
betreft een oude melding van een handelaar in porselein over naar België verkocht
aardewerk uit de Romeinse tijd en Middeleeuwen. Als mogelijke herkomstlocatie
wordt het (water)gebied tussen Hatenboer en Herten genoemd. Het lijkt wat mager
dat productiecentra alleen bij Ool en Wieler hebben bestaan. Op meerdere locaties
in de dalen van de Maas, Roer en Swalm kunnen gunstige locaties voor keramische
producties hebben bestaan: er is klei of leem aanwezig en er bestaan soms goede
vervoersmogelijkheid over water.
Een opmerkelijke waarneming betreft de mogelijke resten van een Romeinse
versterking onder het kerkje van Asselt (ARCHIS-waarneming 30827). Tijdens
renoveringswerkzaamheden in 1916-1917, onder leiding van architect Cuijpers uit
Roermond, worden door Van Beurden enkele funderingen aangetroffen die hij als
'tolhuisje' en als fort interpreteert. Later zou Holwerda, na eigen onderzoek in 1928
en 1929, Van Beurden’s interpretaties gedeeltelijk van de hand wijzen en de resten
liever zien als behorend tot een vroegmiddeleeuwse curtis (zie hieronder bij Vroege
70

RAAP-rapport 1741
Middeleeuwen). Opmerkelijk is ook dat in het kerkje zelf Romeins bouwmateriaal is
hergebruikt. Het gaat daarbij om verschillende stukken keramisch bouwmateriaal en
ook brokken met dakpanstukjes gemagerd caementitium, Romeins beton dus. Dit
laatste wijst er waarschijnlijk op dat in de buurt een imposant Romeins gebouw heeft
gestaan (villa, versterking?) met een hypocaustsysteem.
Veel meer dan in voorafgaande perioden wordt vanuit het archeologisch bestand
een cultuurlandschap met infrastructuur duidelijk. Opmerkelijk daarbij is vooral de
Romeinse weg van Xanten naar Trier, waarvan het verloop bij Swalmen grotendeels
gereconstrueerd kan worden. Ten oosten van Swalmen en Boukoul is de weg nog
fysiek in het veld herkenbaar als een verhoogde grindbaan (figuur 21). Deze weg
heeft tegenwoordig de naam 'Steinke'(Luys, 1993). Volgens Ort was op de plaats
waar de weg de Swalm oversteekt op beide oevers een kiezeldam waarneembaar
(Ort, 1884). Aan de noordzijde van de Swalm vervolgt de weg volgens Ort in
noordoostelijke richting naar de Duitse grens. De ligging van deze weg is sinds kort
bekend, dankzij het nieuwe digitale hoogte bestand van Nederland (AHN). Aangezien
hiermee zeer fijne hoogteverschillen kunnen worden opgemerkt, kon de weg als
rechtlijnige structuur vastgesteld worden (figuur 22 ). Uit de kaart, behorende bij de
studie van Ort, wordt haaks op de weg van Xanten naar Trier, langs de noordoever
van de Swalm, ook een Romeinse weg aangegeven die van Swalmen naar het Duitse
Uerdingen loopt (Ort, 1884). Hoewel van deze weg geen waarnemingen bekend zijn,
is het niet onwaarschijnlijk dat deze weg bestaan heeft. Langs de noordelijke oever
71
Figuur 25. Wijsteen Rura.

RAAP-rapport 1741
van de Swalm bevinden zich namelijk meerdere vindplaatsen van nederzettingen uit
de Romeinse tijd die mogelijk door de weg verbonden zijn geweest.
De weg Xanten-Trier, die Roermond met de ‘grote’ Romeinse wereld verbond, lijkt
met zijn route op het pleniglaciale terras te blijven. Zoals hierboven vermeld is
het verloop tot Boukoul redelijk zeker, maar verder naar het zuiden bestaat alleen
nog een waarneming direct ten zuiden van de Keulse baan (ARCHIS-waarneming
130479). Mogelijk wijst het vastgestelde grafveld ten westen van Staat (ARCHISwaarnemingen
33878, 33879 en 33881) op het verloop daartussen. Graven, met
name grafmonumenten, werden in de Romeinse tijd immers bij voorkeur langs
wegen aangelegd. Restanten van de weg zijn voorts ten oosten van de Kitskensberg
aangetroffen in de vorm van een grindstrook, geflankeerd door ondiepe greppels
(Verhart & Wansleeben, 1999). Het is zeer aannemelijk dat naast deze hoofdweg ook
nog enkele oost-west verbindingen hebben bestaan, routes tussen deze hoofdweg
en de Maas, waarvan voorlopig nu alleen de noordoever van de Swalm genoemd kan
worden.
Een andere interessante locatie bevindt zich in het holocene Maasdal. Tussen Asselt
en Leeuwen ligt een locatie met meerdere ARCHIS-waarnemingen, waarvan twee
uit de Romeinse tijd: ARCHIS-waarnemingen 30623 en 30809, respectievelijk een
melding van een Romeinse weg en een aangetroffen Romeinse munt. De melding
over de weg is gebaseerd op een oude melding van Bursch uit 1937, die aan de
hand van luchtfoto’s hier een Romeinse weg meende te zien lopen. Opvallend zijn
in ieder geval ook de overige vondsten bij deze locatie: naast de Romeinse munt
zijn ook meerdere bijlen uit de Bronstijd of het Neolithicum gevonden (ARCHISwaarnemingen
3217, 3226, 4065, 4066, 4070). Dergelijk vondstmateriaal wijst
in het beekdalonderzoek (paragraaf 5.3) veelal op bepaalde beekovergangen,
verbindingsroutes die vaak gedurende langere perioden, dus ook tot in de Romeinse
tijd, in gebruik zijn geweest.
Een laatste opmerkelijke waarneming betreft een mogelijke wachtpost ten
noordwesten van Swalmen (ARCHIS-waarneming 30754). Het is echter de vraag of
deze melding ook daadwerkelijk een wachtpost betreft: in de melding wordt alleen
gesproken over fundamenten van veldkeien in een bepaalde richting en aardewerk uit
de Romeinse tijd.
4.3.4 De Middeleeuwen en vroegmoderne tijd
In deze paragraaf worden in eerste instantie de Vroege, Volle en Late Middeleeuwen
(4.3.4.1) en de Nieuwe tijd (4.3.4.2) onderscheiden. Aangezien ons voor een
inventarisatie van vindplaatsen uit de Nieuwe tijd ook historisch kaartmateriaal ter
beschikking staat, worden in deze paragraaf ook historische kaarten beschreven. In
paragraaf 4.3.4.3 tenslotte wordt aandacht besteed aan een bijzondere categorie van
72

RAAP-rapport 1741
vindplaatsen uit de Middeleeuwen tot Vroegmoderne tijd, de oude historische kernen.
Deze vindplaatsen vormen grote en gedifferentieerde ensembles van archeologische
en historische gegevens, die het meest tot hun recht komen in een afzonderlijke
bespreking per historische kern (alfabetisch).
4.3.4.1 De Vroege Middeleeuwen (450 -1050)
Ondanks dat vindplaatsen uit de Vroege Middeleeuwen binnen Nederland
zeldzaam zijn, zijn in Roermond meerdere vindplaatsen aangetroffen. In totaal
zijn 71 vindplaatsen uit de Vroege Middeleeuwen bekend, waarvan weliswaar 54
met een onbekend vindplaatstype. Vijf meldingen hebben betrekking op resten
van begravingen en zeven op die van nederzettingen. Hiernaast zijn nog een
pottenbakkerij, een versterking en een walburcht bekend (zie ook tabel 5). Naast deze
bekende waarnemingen bestaat nog een vindplaats die is onderzocht in het kader
van de aanleg van de A73, maar (nog) niet in ARCHIS staat (zie onder). Tussen de
vindplaatsen met ‘onbekende’ vindplaatstype bevinden zich 12 waarnemingen van
baggervondsten uit de Maas, waaronder 4 zwaarden, 6 lanzen, 2 fibulae, een munt en
een sieraad, mogelijke depositievondsten.
De meeste waarnemingen hebben dateringen in de Karolingische of Ottoonse
tijd (8e-11e eeuw), slechts in één geval is sprake van oudere vondsten: een
Merovingische grafveld (5e-7e eeuw) en aangetroffen bewoningsresten uit de Laat
Romeinse tijd (4e -5e eeuw) aan de Houtakker te Swalmen. De meest spectaculaire
vondst staat nog niet in ARCHIS gemeld: de vondst van 1047 zilveren munten en
minstens 26 sieraden, voornamelijk daterend uit de 9e eeuw. Deze opmerkelijke
baggervondst werd echter pas ontdekt toen de lading grind (in Goes) werd gelost! De
precieze locatie is natuurlijk, zoals bij alle baggervondsten, nagenoeg onbekend.
Bij Asselt zijn drie locaties bekend, die waarschijnlijk op bewoning wijzen
(nederzetting, hoeve), te weten ARCHIS-waarnemingen 9632, 19170 en 401061.
ARCHIS-waarnemingen 19170 (nabij de kerk van Asselt) en 401061 (ten noorden
van Asselt, bij camping Maaszicht) omvatten zowel aangetroffen funderingen als
ander vondstmateriaal, maar ARCHIS-waarneming 9623 meldt alleen aangetroffen
scherven. Een volgende locatie met bewoning betreft de dubieuze ARCHISmelding
van het A73 onderzoek tussen Asselt en Swalmen, met coördinaten ten
zuiden maar een toponiem (Middelhoven) ten noorden van de Swalm. Tijdens het
proefsleuvenonderzoek zijn enkele kuilen en een graf uit de Karolingische periode
gevonden, en ook iets ouder gedateerd aardewerk.
Aan de Houtakker/Houterveld te Swalmen zijn aanwijzingen gevonden voor
bewoning uit de Late Romeinse tijd tot in de Vroege Middeleeuwen (ARCHIS 15606),
terwijl tevens Merovingische begravingen (rijengraven uit de 6e-7e eeuw) werden
aangetroffen (ARCHIS-waarnemingen 30664 en 30682). Vermoedelijk behoorde een
73

RAAP-rapport 1741
vastgestelde hutkom tot een nederzettingscomplex van rond 400 n. Chr. (Milikowski,
1984). De bewoning lijkt hier vanaf de Romeinse tijd dus door te lopen tot in de
Vroege Middeleeuwen. Ongeveer 1,5 kilometer ten westen hiervan werden tijdens
een vlakdekkende opgraving ten behoeve van de aanleg van de A73 te Swalmen-
Nieuwenhof (ARCHIS-waarneming onbekend) naast bewoningsresten uit de 7etot
10e eeuw delen van een landelijke nederzetting uit de 12e eeuw gevonden
(Gerrets, 2004). Twee volgende waarnemingen stammen eveneens van onderzoek
ten behoeve van de A73. De eerste locatie is bij Straat (ARCHIS-waarnemingen
404140 en 404861), waar een hoeve uit de Volle Middeleeuwen (11e-12e eeuw)
werd aangetroffen (Schutte, 2005). De tweede locatie ligt iets ten zuidwesten van
Straat (ARCHIS-waarneming 27101), waar aardewerk uit de Vroege Middeleeuwen
(datering onbekend) is gevonden. Een laatste opmerkelijke nederzettingslocatie
betreft de Zwarte berg te Melick tegen de zuidelijke gemeentegrens (ARCHISwaarneming
15821), een opvallende verhoging in het Roerdal, waar ook resten uit de
Romeinse tijd zijn gevonden. Tijdens een archeologische begeleiding bij de aanleg
van rioleringen werden op deze locatie twee afvalkuilen uit de Karolingische periode
aangetroffen.
In totaal zijn drie of vier plaatsen met begravingen bekend, twee aan de noordelijke
oever van de Swalm en één mogelijk twee te Swalmen-Middelhoven. Deze laatste
(ARCHIS-waarnemingen 46594 en 46595) betreffen de vondsten van twee slecht
bewaarde skeletten, waarvan er één met behulp van een C14-datering in de Volle
Middeleeuwen gedateerd kon worden. Beide vondsten zijn tijdens onderzoek in het
kader van de aanleg van de A73 ontdekt. Langs de noordelijke oever van de Swalm
zijn twee locaties met begravingen uit de Vroege Middeleeuwen bekend. De eerste
locatie betreft drie waarnemingen dicht bij elkaar (15606, 30682, 30664). Het gaat
hierbij echter om één locatie: een door Holwerda in 1916 onderzocht Frankisch
grafveld (Merovingisch rijengraf), dat 70 jaar later door Milikowski is gepubliceerd
(Milikowski 1984) en waarbij naast graven ook bewoningsporen uit ca. 400 na Chr.
aanwezig bleken te zijn. Hiermee is voor dit gebied een continuïteit van de Romeinse
tijd tot in de Vroege Middeleeuwen aangetoond, een zeldzaamheid in Nederland. De
tweede locatie betreft ARCHIS-waarneming 38496 te Swalmen-Groenewoudt, ca. 0,5
kilometer verder naar het oosten. Hier is een zogenaamde een knikbeker uit de 7e
of begin 8e eeuw gevonden, tijdens een klein onderzoek uitgevoerd door Bursch in
1938.
Een zeer opmerkelijke locatie uit de Vroege Middeleeuwen is de kleine Dionysiuskerk
op de kerkheuvel te Asselt, als kerkheuvel (ARCHIS-waarneming 121180) en
versterking/nederzetting (ARCHIS-waarneming 30839) in ARCHIS geregistreerd,
die gezien het hergebruikte Romeinse bouwmateriaal uit de Vroege Middeleeuwen
dateert. In 1916-1917 werd het kerkje onder leiding van architect Cuijpers uit
Roermond gerenoveerd, waarbij ene Van Beurden aanwezig was en een schets heeft
74

RAAP-rapport 1741
gemaakt van een volgens hem castellum-achtig gebouw met 'een rondeel op de vier
hoeken'. Waarschijnlijk stamt het hergebruikte bouwmateriaal van een nabijgelegen
villacomplex, of een ander imposant Romeins gebouw, dat echter nog niet is ontdekt
(zie ook paragraaf 6.3.3.2).
In de oorkonde uit 860, waarin Asselt voor het eerst genoemd wordt, wordt gesproken
over de aanwezigheid van een koninklijke palts (palatium regium), die in 881
of 882 door de Noormannen wordt veroverd om als uitvalsbasis te dienen voor
plundertochten langs de Maas en in het Rijnland. Holwerda’s interpretatie – uit eigen
opgravingen en de schets van Van Beurden - dat zich onder het kerkje de resten van
een curtis (een Frankische adelijke hoeve) bevinden, wordt echter betwijfeld. Iets ten
zuidoosten van de Asseltse kerk bevindt zich wel de Asselterhof, waar resten van een
een walburcht zijn gevonden. Mogelijk behoren deze resten tot een curtis (ARCHISwaarneming
52585). Tot slot zij nog vermeld dat onder de uit de Maas opgebaggerde
zwaarden zich ook typische vikingen zwaarden bevinden, die verder alleen bekend
zijn uit vikinggraven in Noorwegen (Gerrets, 2003, 83).
De waarneming met betrekking tot een vroegmiddeleeuwse pottenbakkerij in de
Oolderplas (ARCHIS-waarneming 33763) is niet zeker: het gaat om de reeds
vermelde informatie van een porseleinhandelaar (zie ook paragraaf 6.3.3.2) met
slechts zeer algemene locatiecoördinaten (1 vierkante kilometer), in het (water)
gebied tussen Hatenboer en Herten. In de melding wordt gesproken over 'Romeinsch,
Frankisch, Middeleeuws materiaal en gres de Flandre'.
75
Figuur 26. Het kerkje
van Asselt gelegen
op een uitstulping
van het Laat Glaciale
Maasterras.

Figuur 27. Resten van
laat-middeleeuwse
bebouwing op de
Markt van Roermond.
RAAP-rapport 1741
4.3.4.2 De Volle (1050-1250) en Late Middeleeuwen (1250-1500 na Chr.)
De meeste bekende vindplaatsen van de gemeente Roermond dateren uit de
Late Middeleeuwen. Van de 178 vindplaatsen is echter ca. de helft (97) van een
onbekend vindplaatstype, meestal aardewerkscherven die aan het oppervlak zijn
gevonden. Uit de vele complextypen valt duidelijk af te lezen, dat de maatschappij
complexer is geworden. Naast de ‘normale’ bewoning (nu ook in de stad) en
begraving, laten ook de kerkelijke (kloosters en kerken) en wereldlijke machten
(kastelen, mottes, versterking, versterkt huis, waterburcht) hun sporen achter.
Relatief veel waarnemingen betreffen vondsten uit de binnenstad van met name
Roermond en daarna Asselt, terwijl uit de overige historische kernen doorgaans
niet veel vindplaatsen bekend zijn. In Roermond bestaan deze waarnemingen
vooral uit bewoningsporen op meerdere locaties uit de 12e t/m de 19e eeuw, maar
ook resten van de Voogdij bij het Wilhelminaplein uit de 14e eeuw, resten van een
pottenbakkersoven in de Godsweerderstraat, resten van begravingen (Munsterkerk,
St.Chriftoffel kathedraal en Jesuïtenklooster), het kloosterleven (Karthuizerklooster
en Jesuitenklooster) en resten van de stadsgracht, stadsmuur of vestingwerken.
Ondanks dat reeds enig inzicht in de ontwikkeling van de laatmiddeleeuwse stad
bestaat, kunnen bij onderzoek in de binnenstad nog steeds onverwachte zaken naar
boven. Bijvoorbeeld nog in 2005, toen bij werkzaamheden op de Markt, een gebouw
uit waarschijnlijk de 14e eeuw midden op de Markt werd ontdekt (Tichelman, 2005).
Een andere verrassing betreft de werkzaamheden aan de achterkant van het huidige
stadhuis in 1989, waar resten van een gracht met pallisade werd gevonden, die een
gebied ten noorden – de huidge Swalmerstraat –lijken te hebben omsloten. Een paal
76

RAAP-rapport 1741
uit de pallisade moet tussen 1259 en 1274 geveld zijn. De vondst lijkt dus op een
versterkte huisplaats of hof te wijzen, waarvan de pallisade nog minstens tot in de
tweede helft van de 13e eeuw heeft bestaan.
In Asselt zijn naast de resten van de Dyonisiuskerk, en resten van een
pottenbakkersoven (ARCHIS-waarneming 6590) eveneens bewoningsporen uit de
Late Middeleeuwen gevonden. In overige historische kernen zijn de waarnemingen
kerken (Herten en Maasniel) of versterkte huizen (Merum, Maasniel) of resten van
bewoning (Swalmen). Van het landelijk gebied is eigenlijk veel minder bekend.
Twee mottes zijn bekend: ARCHIS-waarnemingen 6632 en 34375, respectievelijk de
Oudberg aan de Swalm, ten westen van Swalmen en de zogenaamde Drususberg,
een locatie die nu niet meer bestaat, maar zich eens ter hoogte van de huidige
Oolderplas bevond. Voorts zijn drie kastelen bekend: ARCHIS-waarnemingen
130507 en 27781 met betrekking tot kasteel Oudborch te Swalmen, waarneming
30746 voor kasteel Hillenraad ten zuiden van Swalmen en waarneming 21291 van
kasteel Hammerveld aan de Roer. Overige vindplaatsen uit het landelijk gebied
betreffen voornamelijk losse vondsten, die ook met bemesting op de akkers kunnen
zijn gekomen. Slechts op een aantal locaties bestaat meer informatie. Zo zijn
nederzettingsresten aangetroffen op de Zwarte berg te Melick, ten westen van Straat,
in en ten zuiden van de historische kern van Roermond (Dr. Leurszijstraat), in Asselt,
tussen Asselt en Swalmen en in Swalmen zelf.
4.3.4.3 De Nieuwe tijd (vanaf 1500 na Chr.)
De Nieuwe tijd betreft de jongste archeologische periode, die in Roermond –
met zijn vele bovengrondse monumenten - nog overal prominent aanwezig is.
De geregistreerde vindplaatsen uit de Nieuwe tijd bevinden zich overal binnen
de gemeente, maar beperken zich grotendeels tot waarnemingen van enkele
aangetroffen scherven. In totaal staan 50 meldingen uit de Nieuwe tijd in ARCHIS
geregistreerd. Uiteindelijk is ten behoeve van het verwachtingsmodel slechts gewerkt
met 12 relevante vindplaatsen (zie paragraaf 4.2).
Het kleine aantal ARCHIS-meldingen uit de Nieuwe tijd, zegt vooral iets over hoe
archeologen lang over deze periode hebben gedacht: resten uit de Nieuwe tijd waren
minder waardevol, die oudere resten 'verstoorden'. De resten uit de Nieuwe tijd
werden dan ook niet altijd belangrijk genoeg bevonden om in ARCHIS te registreren.
Structuren uit de Nieuwe tijd zijn overal in de historische kernen aanwezig, zowel in
de vorm van stratenpatronen als ook in bestaande monumenten. In de buitengebieden
bevinden zich nagenoeg overal oppervlaktevondsten uit deze periode, die vooral met
bemesting op de akkers terecht is gekomen. Vindplaatsen van bijvoorbeeld verlaten
hoeves uit deze periode zijn niet bekend, omdat ze – met het algemeen voorkomende
aardewerk op akkers – niet opvallen of op locaties van huidige boerderijen hebben
77

Figuur 28. Reconstructie
van de ontwikkeling
van Roermond,
naar Van de
Garde, 2002.
RAAP-rapport 1741
gestaan. Toch zijn ook in het buitengebied nog archeologische resten uit de
Nieuwe tijd herkenbaar, zoals omgrachte en/of versterkte huizen, molens, kapellen,
veldwegen,(boeren)schansen en een landweer. Bekend zijn o.a. de versterkte of
omgrachte huizen van Zuidelijk Spick, Tegelreye, Hatten en de Olderhof. Het kasteel
Hillenraad kent weliswaar een Laatmiddeleeuwse oorsprong, maar heeft uich
natuurlijk gedurende de Nieuwe tijd verder ontwikkeld. In ARCHIS staan voorts drie
78

RAAP-rapport 1741
schansen, een landweer, een huisplaats en twee mogelijke locaties voor industriële
activiteiten geregistreerd. Ten oosten van Swalmen zijn bijvoorbeeld delen van een
14e tot 15e eeuwse landweer bewaard gebleven (figuur 29).
Binnen de gemeente Roermond zijn drie schansen bekend: op de rand van de
moerassige gronden ten noorden van de N68, in de afgegraven uiterwaarden
bij Hatenboer en in het dal van de Teutebeek. Deze laatste is herkenbaar op de
Tranchotkaart uit begin van de 19e eeuw (figuur 30). De meeste schansen zijn
opgeruimd nadat ze in onbruik waren geraakt. Volgens een schriftelijke mededeling
van dhr. W. Luys (d.d. 26-07-2007) is de schans ten noorden van de N68 geen
schans, maar een moated site.
De schansen, die vooral in de tachtigjarige oorlog werden aangelegd, zijn nauwelijks
archeologisch onderzocht. Men gaat er vanuit dat op het binnenterrein van een
schans vooral houten bebouwing heeft gestaan (Luys, 1985). In 2003 werden bij een
archeologisch onderzoek in Belfeld een schans onderzocht, waarbij ook resten van
stenen bebouwing op het binnenterrein werden vastgesteld (Tichelman, in druk).
4.3.4.4 Historische geografie
Voor de beschrijving van de historisch geografische ontwikkeling van het
onderzoeksgebied zijn naast enkele studies (o.a. Renes 1999) ook historische
kaarten geraadpleegd, die hieronder kort beschreven zullen worden. Meer historische
kaarten van het onderzoeksgebied zijn te vinden op de internetsites http://www.
loegiesen.nl en http://www.ppsimons.nl/stamboom/kaarten.htm. De ontwikkeling
van de verschillende historische kernen binnen de gemeente Roemond worden in
paragraaf 4.3.4.5 besproken.
Stadsplattegrond Roermond van Jacob van Deventer (16e eeuw)
De opname van Roermond door Jacob van Deventer wordt algemeen rond ca. 1550
gedateerd, maar stamt mogelijk al van voor 1549 (Koeman & Visser, 1998). Het beeld
van deze kaart concentreert zich voornamelijk op de oude kern, waarbij in hoofdlijnen
de wegen, waterlopen en belangrijkste bebouwing in het buitengebied direct rondom
de stad zijn weergegeven (zie ook verderop in figuur 33). Toch valt uit deze kaart
al het één en ander over de historische geografie af te leiden. Wat opvalt is dat de
gronden rondom de stad vrijwel volledig ontgonnen waren. Roermond was gelegen
in het Maasdal, één van de vruchtbaarste gebieden van Zuid Nederland. Grote delen
van het Maasgebied waren zodoende al vroegtijdig voor de landbouw ontgonnen.
Op de hoge terrasgronden lagen de akkergronden en de meeste nederzettingen.
In de lagere delen, langs de bedding van de Maas, in het Roerdal en in het dal van
de Maasnielderbeek (oude Maasgeul) lagen de graslanden. In de 16e eeuw had de
Maas nog een actieve stroomgeul ten westen van het eiland waarop Hatenboer en
Weerd lagen. Ook de loop van de Roer was anders. De rivier stroomde ten westen
79

Figuur 29. Landweer
ten oosten van Swalmen.
Figuur 30. Uitsnede
Tranchotkaart van
Schans.
RAAP-rapport 1741
80

RAAP-rapport 1741
en vervolgens bovenlangs Roermond en mondde daar uit in een meander van de
Maas die ver richting oosten liep. Tegenwoordig ligt hier de Willem-Alexander haven
(ANWB, 2004). Langs de Roer lagen meerdere watermolens.
Ferrariskaart (18e eeuw)
De Ferraris kaarten zijn geproduceerd op initiatief van Graaf de Ferraris om
het Oostenrijkse Nederlanden in kaart te brengen (Koninklijke bibliotheek van
België, 1965). Op de Ferraris kaart is vrijwel het gehele onderzoeksgebied
omstreeks 1771-1778 afgebeeld. Uit deze kaart blijkt dat grote delen van het
onderzoeksgebied in die periode reeds ontgonnen was. Naast de akkergronden
op de hogere terreindelen en de weidegronden in de lagere gebieden zijn ook
zogenaamde woeste gronden aangegeven bestaande uit de niet-ontgonnen broek-,
heide- en veengronden. Hoewel de term ‘woeste grond’ anders doet vermoeden,
werd bijzondere aandacht en zorg besteed aan deze gronden en vervulden ze een
belangrijke rol in het landbouwkundig systeem. Zo werden ze o.a. gebruikt voor
(schaaps)beweiding, plaggensteken en houtkap. De woeste gronden vormden tot
in de 19e eeuw een wezenlijk onderdeel van het landbouw systeem (Renes, 1999).
In het vruchtbare Maasgebied beperkten de woeste gronden zich tot de meest
marginale gronden. Uit de kaart blijkt voorts dat de moerasgebieden met name in de
oude Maasgeulen, zoals in de Laat Glaciale Maasmeanders, en ook in het Swalmdal
lagen. Ten oosten van Boukoul bevond zich een ven, met daar omheen natte gronden.
Dit zogenaamde 'Blank Water' is ontstaan op de wijstgronden ten oosten van de
Peelrandbreuk. Op het hooggelegen Pleniglaciale Maasterras en het Hoogterras
ten oosten van het onderzoeksgebied lagen uitgestrekte bossen en heidevelden.
De landbouwgronden rondom Asenray lagen als een soort ontgonnen eiland tussen
deze woeste gronden (figuur 31). Ook het landgoed Hillenraad valt op, met een
groot gebied met strak verkavelde bossen en akkerlanden rondom het kasteel en de
kasteeltuin.
Op de Ferrariskaart zijn ook de beken in het gebied duidelijk weergegeven. Zo blijkt
dat de Maasnielderbeek destijds ontsprong op het Hoogterras. Via Asenray stroomde
de beek over het terras naar de oude Maasmeander en van daaruit via Maasniel
naar Leeuwen, waar de beek uitmondde in de Maas. Vanuit het centrum van de oude
Maasmeander stroomde een beek richting noorden via Asselt naar de Maas. De
ligging van deze beek is vergelijkbaar met die van de huidige Leygraaf. In het uiterste
noorden is in de moerassige oude Maasmeander een beekje te onderscheiden.
Blijkbaar bestond de Teutebeek in die periode dus al. Op de kaart is ook goed te
zien dat de zone waar nu het Lateraalkanaal ligt, destijds nog tot de graslanden ten
westen van de Maas behoorde.
81

Figuur 31. Uitsnede
van de Ferrariskaart:
Asenray als landbouwenclave
temidden
van de woeste gronden.
RAAP-rapport 1741
Tranchotkaart (begin 19e eeuw)
Aan het begin van de 19e eeuw was de laat middeleeuwse landschappelijke
verdeling, met akkers op de terrassen en weidegronden in de lage delen bij de
rivieren, nog nauwelijks gewijzigd (Landesvermessungsamt Nordrhein-Westfalen,
1969a). Naast de landbouwgronden bevonden zich verspreid in het onderzoeksgebied
enkele productiebossen, waarbij onderscheid werd gemaakt tussen hakhoutbossen
en hoog opgaande bossen. De bossen die zich in de 16e eeuw nog uitstrekten over
het oostelijk deel van het gebied, hadden plaats gemaakt voor heide met plaatselijk
een ven. Wat opvalt is dat grote delen van het Swalmdal inmiddels ontgonnen zijn en
omgezet in akkerland.
Op de Tranchotkaart zijn ook toponiemen weergegeven waaruit de landschappelijke
ligging en het gebruik valt af te leiden. Een veel voorkomend toponiem is 'velt',
waarmee in Limburg de open bouwlanden worden aangeduid (Renes, 1999). De
nattere moerassige gronden, zoals in de oude Maasgeulen, zijn aangeduid met
toponiemen eindigend op '-broek'. Een bijzonder toponiem is 'Donderberg', waarmee
de hogere landbouwgronden ten oosten van Roermond worden aangeduid. Verder
82

RAAP-rapport 1741
valt uit de kaart ook een aantal wijzigingen in de loop van de Roer en Maas af te
leiden. Zo had de Maas de meander ten noorden van Roermond begin 19e eeuw
verlaten (Landesvermessungsamt Nordrhein-Westfalen, 1967 & 1969b) en volgde de
Roer nog een aantal meanders, die een tegenwoordig verlaten zijn (ANWB, 2004).
Historische kaart 1837-1844
De verdeling tussen ontgonnen en woeste gronden bleef in de loop van de 19e eeuw
vrijwel ongewijzigd (Wolters Noordhoff Atlasprodukties, 1992). Opvallend is dat het
'Blank Water' in het noordoosten van het plangebied als moeras is aangeduid en niet
meer als ven. Er vond blijkbaar een verlanding van het ven plaats, die mogelijk het
gevolg was van een ontwatering van het gebied door de aanleg van een beekloop die
aantakte op de Maasnielderbeek.
De grootste verandering in deze periode betreft het wegenpatroon. Dit kwam
steeds meer vast te liggen en werd bovendien uitgebreid met een aantal grote
wegen dat Roermond met de omliggende steden verbond. In tegenstelling tot de
oorspronkelijke wegen volgden deze niet de lijnen in het landschap, maar zijn via
een rechte lijn aangelegd, als kortste route tussen A en B. Vanuit het westen liep
via Horn een aftakking van de Napoleonsbaan die middels een veer over de Maas
in verbinding stond met Roermond. Deze weg zette zich ten oosten van Roermond
voort via Swalmen richting Venlo. Ook naar het zuiden liep een grote rechte baan die
Roermond met Echt en Maastricht verbond. Deze wegen vormen tegenwoordig nog
de hoofdverbindingen in het gebied. De binnenkort te gebruiken A73 zal deze oude
verbindingen waarschijnlijk ontlasten, in ieder geval voor wat betreft het interregionale
verkeer.
Historische kaart 1894-1926
Tegen het eind van de 19e eeuw vond geleidelijk ontginning van de woeste gronden
in het oosten van het onderzoeksgebied plaats (Uitgeverij Nieuwland, 2006). Ten
zuidoosten van Asenray was het akkerareaal uitgebreid, ten koste van de woeste
gronden, en het 'Blank Water' was inmiddels volledig verland en ontgonnen tot
bos. De woesten gronden ten oosten van Swalmen (Boshei en Elmpter hei, figuur
32) en de Melicker heide bleven echter onontgonnen gebied. Wat opvalt is dat
de oorspronkelijke akkergronden rond Hatenboer, waren omgezet in weiland. De
infrastructuur in het gebied was eind 19e eeuw uitgebreid met een vaste brug over de
Maas en spoorlijn ten oosten van Roermond.
Historische kaart 1941
Tot halverwege de 20e eeuw bleef het landschappelijk gebruik in grote mate gelijk aan
dat van de Late Middeleeuwen. Door de introductie van de kunstmest en verbeterde
ontwateringstechnieken, begin 20e eeuw, was het echter mogelijk geworden ook de
marginale gronden te ontginnen. Hierdoor waren de woeste gronden in het uiterste
83

Figuur 32. Uitsnede
historische kaart
1894-1926: landbouwgronden
rond
Swalmen en woeste
gronden in het
oosten.
RAAP-rapport 1741
oosten, waaronder het 'Blank Water' ontgonnen tot landbouwgrond en waren ook
delen van de Elmpter hei en de arme stuifzanden op de Melickerheide voor de
landbouw in gebruik genomen (De Pater, e.a., 2005). De niet ontgonnen delen van
de Melickerheide waren met bossen beplant om het stuifzand te beteugelen. Ook de
dorpen kenden nog vrijwel een gelijke omvang als in de Late Middeleeuwen. Alleen
Roermond was in de eerste helft van de 20e eeuw gegroeid met een uitbreiding ten
oosten van de spoorlijn. De grootste uitbreidingen van Roermond stammen echter van
na de Tweede Wereldoorlog.
Topografische kaart 2004
Tegenwoordig is het landschap van de gemeente Roermond ingrijpend veranderd.
Grote delen van het Holocene Maasdal zijn afgegraven ten behoeve van de
grindwinning. Hierdoor zijn grote oppervlakten landbouwgrond verdwenen. In het
centrale deel van het onderzoeksgebied zijn grote oppervlakten landbouwgrond
omgezet in woonwijken, waardoor het gebied een stedelijk karakter heeft gekregen.
Dit proces is met de komst van de A73 nog verder versterkt. Geleidelijk verdwijnt
de samenhang tussen het landgebruik en het landschappelijk substraat. Alleen
84

RAAP-rapport 1741
ten oosten van de stedelijke zone op het laatglaciale terras is de oorspronkelijke
verdeling met landbouwgronden en woeste gronden nog herkenbaar. Maar ook hier
vindt verstedelijking plaats, bijvoorbeeld op Melicker heide, waar grote delen zijn
omgezet in industrieterrein.
4.3.4.5 Ontwikkeling van historische kernen
Asenray
Asenray is gelegen op het Pleniglaciale Maasterras waarvan grote delen tot in de
20e eeuw met bos en heide begroeid waren. De naam, eindigend op –ray, wat is
afgeleidt van -rade/–rode, duidt op een ontginning uit bos en benadrukt daarmee
de middeleeuwse landschappelijke ligging van het dorp op het met bos begroeide
Pleniglaciale Maasterras. De vroegste vermelding van Asenray dateert uit 1267
(Renes, 1999). Het dorp is ontstaan uit een groep huizen bij een kapel omringd door
vrijstaande boerderijen. Gezien de ligging in een bosrijk gebied en de oorsprong van
de naam Asenray hangt het ontstaan van het dorp mogelijk samen met de houtkap
in het oostelijk deel van het onderzoeksgebied ten behoeve van de 13e eeuwse
woningbouw in de stad Roermond.
Asselt
Asselt is mogelijk reeds vanaf de Romeinse tijd bewoond geweest. Er bevindt zich
onder andere een nederzettingsterrein uit de Romeinse tijd – Vroege Middeleeuwen.
Het dorp is gelegen op een uitstulping van het Laat Glaciale Maasterras in het
holocene Maasdal. Rond 700 bezaten de Karolingers een koningshof in Asselt
(Gerrets, 2004). Volgens de bronnen is Asselt, voor het eerst vermeld in 860,
ontstaan uit dit hof en was het in die periode een belangrijke palts: een plaats waar
de voorraden van vorsten werden verzameld en waar recht gesproken werd. In de 9e
eeuw diende Asselt, of Ascloa tijdelijk als uitvalsbasis voor de Noormannen die vanuit
hier op strooptocht gingen (Gerrets, 2004). Hoewel bewoningssporen hiervan tot nu
toe niet zijn aangetroffen, getuigd een aantal opgebaggerde 9e eeuwse zwaarden van
hun aanwezigheid. Vanaf het eind van de 11e eeuw was Asselt een heerlijkheid, van
waaruit door de heren van Asselt tol werd geheven. In 1275 wordt melding gemaakt
van ene Rutger van Asselt die onder andere het tolrecht bezat. In 1293 wordt voor
het eerst melding gemaakt van de St. Dionysiuskerk van Asselt. Voor de bouw van
de kerk in de 11e eeuw werd gebruik gemaakt van bouwpuin van een Romeins
nederzettingsterrein in de uiterwaarden. Deze 'spolia' zijn nu nog herkenbaar in het
metselwerk van de kerk. De oorspronkelijke toren stond aan de westzijde van de kerk,
maar stortte in na een overstroming in 1500. Daarna werd de toren herbouwd aan de
oostzijde van de kerk (figuur 26). In de 14e en 15e eeuw vormde Asselt samen met
Swalmen één heerlijkheid (Gerrets, 2004).
85

RAAP-rapport 1741
Boukoul
Boukoul is gelegen op beide oevers van een oude Maasgeul. Hoewel niet duidelijk
is van wanneer het dorp precies dateert, wordt er in 1669 in ieder geval al melding
gemaakt van 'Boeckul' (Renes, 1999). Ten zuiden van Boukoul bevindt zich het
versterkte huis 'Zuidewijk Spick'. De naam is afgeleid van 'spieker' duidend op een
versterkt huis met een grote graanzolder erop. Zuidewijk Spick werd gebouwd door
Hendrik van de Griende (http://www.zuidewijkspick.nl) en de oudste vermelding
dateert uit 1463. Het gebouw heeft mogelijk ooit dienst gedaan als tiendschuur (Luys,
1993). Het huis ligt evenals kasteel Hillenraad in een oude Maasgeul, laag in het
landschap waardoor het omgracht kon worden ter verdediging.
Herten
Het dorp Herten ligt ten zuiden van Roermond en is ontstaan op een uitstulping van
het laat glaciale Maas/Roerterras, dat het Holocene Maasdal in wigt (zie ook figuur
9). Het Maasdal was een gebied waar veel Vroeg Middeleeuwse vorsten grote hoven
bezaten. Herten is ontstaan uit een hof dat deel was van het omvangrijke domein
Meerssen (Renes, 1999). Volgens een vervalste oorkonde bestond Herten al in 968,
maar de eerste betrouwbare vermelding van het dorp dateert uit de 11e eeuw. In 1221
kwam het hof Herten in bezit van de Munsterabdij te Roermond. Verdere historische
gegevens over Herten ontbreken of zijn niet goed ontsloten. Op de historische kaarten
uit de 19e eeuw (Landesvermessungsamt Nordrhein-Westfalen, 1969 & Wolters-
Noordhoff Atlasprodukties, 1992) is Herten aangegeven als een klein dorp van enkele
tientallen huizen temidden van een akkerbouw gebied. Duidelijk herkenbaar is de
hoge ligging van het dorp op het Pleniglaciale terrasrest.
Maasniel
Maasniel is tegenwoordig volledig opgenomen in de stadsbebouwing van Roermond.
De oorspronkelijke ligging, parallel aan een pleistocene stroomgeul van de Maas, is
in het huidige stratenpatroon echter nog altijd herkenbaar. De naam Maasniel duidt op
een ligging in het Maasgebied (Renes, 1999). Het dorp is ontstaan op een terrasrand
bij een pleistocene stroomgeul in de oude Maasmeander. Eén van de hoofdstraten
van het dorp is gelegen in de stroomgeul.
Het dorp dateert reeds uit de Vroege Middeleeuwen en wordt voor het eerst vermeld
in 943 (Renes, 1999). Opgegraven fundamenten van de Middeleeuwse kerk duiden
op een oorsprong in de Karolingische periode. In de fundering zijn fragmenten van
Romeins bouwmateriaal gebruikt. In de Middeleeuwen werd bij Maasniel al klei
gewonnen en bestonden steenbakkerijen. De hoeve 'Tegelerij', ten noorden van
Maasniel, herinnert nog aan de periode van kleiwinning. Verder bezat Maasniel,
evenals Roermond, de rechten om turf te steken in het Nielderven, gelegen in
de oude stroomgeul. Voor de ontwatering van dit natte gebied werd de Leygraaf
86

RAAP-rapport 1741
gegraven. Deze Leygraaf bestond al in de 15e eeuw en liep van Maasniel richting
noorden om bij Asselt in de Maas uit te monden.
Merum
Merum ligt net als Herten, op het laat glaciale Maas/Roerterras bij de rand naar
het Holocene Maasdal (zie kaartbijlage 1). De oudste vermelding van het dorp
Merum stamt uit de 11/12e eeuw. Maar de toevoeging –um (een verbastering van
–heim) duidt op een mogelijke oorsprong in de Vroege Middeleeuwen (Renes,
1999). De vroege oorsprong van het dorp blijkt ook uit de veronderstelde motte, De
Drususberg, die bij Merum heeft gelegen. Een motte is het eerste kasteeltype en
bestond uit een kunstmatige heuvel waarop een verdedigingswerk werd aangelegd
(http://nl.wikipedia.org/). Mottes dateren over het algemeen uit de 11-12e eeuw.
De Drususberg, die rond 1880 werd afgegraven (Renes, 1999) vormt daarmee een
mogelijke voorloper van de latere Oude Borgh. Verder bezat Merum een windmolen
die in ieder geval in de 13e eeuw al werd vermeld en daarmee mogelijk de oudste
vermelding van een windmolen vormt (Renes, 1999).
Leeuwen
De oudste vermelding van Leeuwen dateert pas uit 1431. Het dorp is ontstaan op een
punt van het Laat Glaciale Maasterras dat zowel in het zuiden, westen als noorden
wordt omringd door (verlaten) Maasmeanders in het Holocene Maasdal. Vanwege
de ligging omringd door natte gronden vormde het een geschikte uitvalsbasis voor
de visserij. Nabij Leeuwen lag een zogenaamde 'steil', een visstuw, in de Maas. Een
steil bestond uit palen in de rivier met daartussen korven om de vis in te vangen
(Renes, 1999). Op de historische kaarten komt de ligging van Leeuwen omringd
door Maasmeanders duidelijk naar voren. Opvallend is dat begin 20e eeuw de
Maasnielderbeek via Maasniel naar Leeuwen liep en ten westen daarvan in de Maas
uitmondde (Wolters-Noordhoff Atlasprodukties, 1992).
Ool
Het dorp Ool is gelegen ten westen van Herten, in het Holocene Maasdal. De ligging
en vorm dankt het dorp vooral aan recente veranderingen in de loop van de Maas
(Renes, 1999). Het dorp is gelegen op een terras dat rondom is aangesneden door
een meander van de Maas. Met name bij Ool kent de Maas een geschiedenis die
sterk door de mens is beïnvloed. Oorspronkelijk splitste de Maas zich bij Ool in twee
takken. In de 14e eeuw werden ter hoogte van Ool ingrepen gedaan om de Maas
te verleggen, zodat deze langs de stad Roermond ging stromen. Door die ingrepen
heeft de Maas ter hoogte van Ool stukken land weggeslagen. Ool dankt een deel
van haar opkomst aan de tol die er werd geheven. Ook bestond bij Ool een veer
over de Maas, dat al in de 15e eeuw werd genoemd (Renes, 1999). Vanwege de
recente grindwinning heeft Ool haar oorspronkelijk landschappelijke context helemaal
verloren. Het ligt nu op een soort schiereiland temidden van grindgaten, zoals de
87

Figuur 33. Uitsnede
kaart Jacob van
Deventer.
RAAP-rapport 1741
Oolderplas. Deze plas is ontstaan op de plaats waar vroeger de landbouwgronden
van het dorp lagen.
Roermond
De ligging en vorm van Roermond zijn grotendeels bepaald door de mogelijkheden
die het landschap bood. De eerste vermelding van de stad dateert uit 1130
(Renes, 1999). De nederzetting is ontstaan rond een kasteel dat in de 12e eeuw
werd gebouwd op een hooggelegen uitsteeksel van het Pleniglaciale terras. Deze
heuvel had de naam 'Buitenop' en lag ingeklemd tussen het Laat-Glaciale terras
in het noorden, het Roerdal in het zuiden en het Maasdal in het westen. Hoewel
88

RAAP-rapport 1741
de naam Roermond lijkt te duiden op een ligging bij de monding van de Roer
heeft de monding oorspronkelijk echter verder westwaarts gelegen en is de naam
afgeleid van 'Munte', een versterkte heuvel, bij de Roer (Renes, 1999). Vanuit het
kasteel kon de kasteelheer, ene Dirk, tol innen bij de reizigers die daar passeerden
(Uitgeverij Waanders, 1988). Al snel ontwikkelde zich een kleine nederzetting,
waarbij ook een parochiekerk verrees. In 1183 is er sprake van een versterking die
toebehoorde aan de hertogen van Limburg, maar al vrij snel daarna valt Roermond
onder de graven van Gelre. Tegen de versterking van de voogd ontstond bewoning
die al eind 12e eeuw planmatig werd uitgebreid. In 1213 wordt Roermond geheel
verwoest door Rooms-Koning Otto IV, pretendent voor de Duitse keizerstroon. De
stad wordt snel weer opgebouwd en verder uitgelegd. De nederzetting werd ditmaal
uitgebreid met een regelmatig stratenpatroon (Koeman & Visser, 1998; Van de
Garde, 2002) en een marktplein, waaraan enkele stenen gebouwen lagen. Omdat
de heuvel aan de noordwestzijde werd begrensd door het Holocene Maasdal vond
de uitbreiding voornamelijk plaats in zuidoostelijk richting, tot de oever van de Roer.
In 1230 kende de stad reeds eigen rechtspraak en een eigen bestuur (Koeman &
Visser, 1998). Al voor 1279 had de stad een ommuring, die in de 14e eeuw werd
uitgebreid met stadspoorten. Uit de stadsplattegrond van Jacob van Deventer blijkt
dat de stad in de 16e eeuw een dubbele omgrachting gekend heeft (figuur 33). Het
huidige stratenpatroon dateert in basis uit de 14e eeuw. De oudste verharde weg in
Roermond, de Steenweg, wordt reeds in 1396 voor het eerst vermeld (Renes, 1999).
Roermond wordt al in 1224 als oppidum, of stad, genoemd (Uitgeverij Waanders,
1988). Rondom Roermond bevonden zich meerder oppida (versterkte plaatsen),
meestal in de nabijheid van kastelen en kloosters (Renes, 1999). Alleen Roermond,
en meer noordelijk Venlo, ontwikkelden zich echter tot echte stad. Roermond kreeg
een sterke handels- en regionale verzorgingsfunctie. Omstreeks 1342 werd de meer
westelijk stromende Maas verlegd en kwam de stad direct aan deze handelsroute
te liggen. De sterke ontwikkeling van de stad resulteerde in het ontstaan van
voorsteden, zoals Sint Jacob met een vismarkt, aan de overzijde van de 14e eeuwse
Roerbrug. Tevens ontwikkelde Roermond zich tot belangrijke textielstad. De Volmolen
in Swalmen was een onderdeel van de Roermondse lakenindustrie (Renes, 1999).
In de 15e eeuw was Roermond uitgegroeid tot een forse stad met meer dan 6000
inwoners. Er bleven echter veel open plekken bestaan in de laatmiddeleeuwse
uitbreidingen. Die ruimte diende als bouwgrond voor toekomstige uitbreidingen
en werd onder andere benut door de vele kloosters die zich in de stad vestigden.
Neveneffect van de toenemende dichte bebouwing was het risico voor brandgevaar,
temeer omdat de stad voornamelijk bestond uit houtbouw. Grote stadsbranden, zoals
in 1554 en 1665 (Renes, 1999), hebben er bijgedragen dat Roermond geleidelijk
transformeerde van een houten stad naar een stad met gebouwen die uit steen waren
opgetrokken. Om de steenbouw te realiseren bezat de stad Roermond een aantal
89

Figuur 34. Schets
Roermond (Bron: Van
Rijswijck, e.a., 1951).
RAAP-rapport 1741
kleiovens, waarvoor de benodigde grondstoffen werden gewonnen op het Laat-
Glaciale Maasterras waar oude rivierklei aan het oppervlak lag. Het Nielderbos is een
dergelijk voormalig kleiwinningsgebied. De oude kleiwinputten werden nadien veelal
in gebruik genomen als visvijver. Behalve kleiwinning werd ook turf gestoken in de
oude met veen gevulde Maasmeanders. Roermond was, naast Maasniel gerechtigd
tot het steken van turf in het Nielderven. Figuur 34 toont een schets van Roermond in
haar hoogtijdagen omstreeks 1650.
In de Nieuwe tijd vond geleidelijk een verschuiving plaats van het centrum van de
handel naar de steden in het westen van Holland. De groei van Roermond stagneerde
en in de 18e eeuw was het inwonertal zelfs teruggevallen tot minder dan 4000
inwoners (Renes, 1999), minder dan tweederde van het laatmiddeleeuwse inwonertal.
Een gevolg was dat de stad geen uitbreidingen kende. Gezien het afgenomen belang
van de stad werd ook geen investering meer gedaan in het opwaarderen van de
verdedigingswerken. Eind 16e eeuw had nog wel een opwaardering plaatsgevonden
van de middeleeuwse muren met dubbele gracht naar vestingwerken met aarden
wallen. In 1781 werden de wallen voor afgraving verkocht en verloor de stad haar
functie als vesting (Uitgeverij Waanders, 1988). In 1830 werden de grachten gedempt
en in 1867 verloor de stad ook de status van vestingstad (Koeman & Visser, 1998).
De laat middeleeuwse stadsmuren bleven echter tot ver in de 19e eeuw de grens van
de stad vormen. In de loop van de 19e eeuw vond enige uitbreiding van de stad langs
uitvalswegen plaats (Renes, 1999).
90

RAAP-rapport 1741
Swalmen
Swalmen is in de Middeleeuwen ontstaan aan een oude beekovergang over de Swalm
(Renes, 1999). De naam is vanzelfsprekend afgeleid van de ligging aan de Swalm
en wordt voor het eerst vermeld in de 11e-12e eeuw. In bestuurlijk opzicht was in de
11e en 12e eeuw sprake van uitzonderlijke versnippering. Lokale heersers waren
in hoge mate onafhankelijk en bezaten heerlijkheden, zoals Swalmen. Kort na 1300
werd door de heer van Swalmen een motte-kasteel gebouwd in het dal van de Swalm
ten westen van Swalmen (de huidige Ouborch; figuur 35). Omstreeks 1390 werd ten
zuiden van Swalmen het grotere kasteel Hillenraad gebouwd als buitenverblijf van
de heren van Swalmen. Na verloop van tijd werd Hillenraad de hoofdzetel van de
heerlijkheid Swalmen. De Ouborch raakte in onbruik en werd in de 2e helft van de 15e
eeuw verwoest (Luys, 1993). De naam Hillenraad is een samenvoegsel van 'hillen' en
'rade'. Rade duidt op een ontginning uit bos. Hillen is mogelijk een geslachtsnaam of
duidt op een steilte of helling (helle) (Luys, 1993). In 1572 leidde Willem van Oranje
vanuit Hillenraad de belegering van Roermond. In de loop der tijd werd het kasteel
uitgebreid en kreeg het haar huidige vorm met 4 hoektorens en een omgrachting.
Om de grachten van water te voorzien is het kasteel aangelegd in een natte oude
Maasgeul. Er kan zodoende gesproken worden van een waterburcht (figuur 36).
De economische bloei in de Late Middeleeuwen zorgde ook in Swalmen voor een
oplevende handel en nijverheid. Al in de 14e eeuw bestond er bij Swalmen een
oliemolen en in de 15e eeuw een volmolen (Renes, 1999). De volmolen stond ten
91
Figuur 35. De ruïne
van de Ouborch
aan het riviertje de
Swalm.

Figuur 36. Kasteel
Hillenraad.
RAAP-rapport 1741
dienste van de Roermondse textielnijverheid. Nadelig effect van de groei was de
achteruitgang van het bosbestand door een toenemende druk op het landschap. De
bossen rond Swalmen waren waarschijnlijk al in de 16e eeuw verdwenen (Renes,
1999). In de 16e en 17e eeuw liep de nijverheid terug als gevolg van de verschuiving
van het centrum van de handel naar Holland. In de 19e eeuw kwam de industrie sterk
opzetten. In Swalmen resulteerde dit in de opkomst van onder andere metaalindustrie
en pannenbakkerij.
Overige gehuchten en hoven
Naast de beschreven dorpen zijn binnen de grenzen van de gemeente Roermond
een aantal gehuchten en hoven ontstaan. Enkele daarvan worden hieronder kort
beschreven.
Direct ten zuiden van Roermond aan de overzijde van de huidige Roer bevindt zich
het gehucht Roer dat al in 943 als 'Rura' wordt vermeld. Westelijk van Roermond
bevinden zich Hatenboer en Weerd, beide ontstaan op een oeverwal in het Holocene
Maasdal. Hatenboer is van oorsprong waarschijnlijk laat middeleeuws. Oorspronkelijk
lagen de gehuchten elk op een afzonderlijk eiland omringd door twee geulen van de
Maas. In de 14e eeuw kwamen de gehuchten door een verlegging van de Maas op de
westoever te liggen.
In de Maasmeander ten oosten van Roermond liggen de gehuchten Maalbroek, Spik
en Straat, uit de Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd. Van Spik is een vermelding uit
92

RAAP-rapport 1741
1391 bekend (Renes, 1999). Spik is als gehuchtje ontstaan uit de splitsing van een
boerderij. In dit gebied zijn ook enkele hoven gelegen, zoals de al in de 13/14e eeuw
bestaande Cornelishof, de al in 1322 bestaande Gasthuishof en de in 1460 bestaande
Thuserhof (Renes, 1999). De laatste was gelegen op de arme zandgronden van het
Pleniglaciale Maasterras, die slechts beperkt geschikt waren voor de landbouw. Om
de opbrengsten aan te vullen, pachtte de Thuserhof, evenals de noordelijker gelegen
Wijerhof, gronden in het Holocene Maasdal (Renes, 1999). De Thuserhof had een
goede verbinding met de stad Roermond. In 1651 liep de houtweg, die Roermond
met het bosgebied de Meinweg verbond, langs de hof (Renes, 1999). Lange tijd was
de Thuserhof eigendom van het Kartuizerklooster in Roermond en bestond uit een
solitaire hoeve omringd door landbouwgronden. In de 19e eeuw raakte het gebied
door erfdeling versnipperd (Renes, 1999) en ontstonden meerdere boerderijen die
samen al snel een gehuchtje vormden. De uitbreidingen van de landbouwgronden
van de Thuserhof, Gasthuishof en Cornelishof hadden in de 19e eeuw geleid tot de
vorming van een groot aaneengesloten akkercomplex (figuur 37).
In het noorden van het plangebied, op de rand van het Swalmdal bevindt zich het
gehuchtje Wieler. Hoewel oude vermeldingen ontbreken, gaat de naam mogelijk terug
tot in de Romeinse tijd, verband houdend met een ligging nabij een Romeinse weg,
al wordt er ook een Merovingische oorsprong aan toegedacht (Renes, 1999). Het
feit dat bij Wieler Romeinse pannenovens bekend zijn pleit voor de eerste datering.
In Wieler ligt hoeve Wijlerhof die al in 1346 wordt genoemd. Bij deze hoeve ligt een
93
Figuur 37. Landbouwgronden
rond
de Thuserhof. Op de
voorgrond het dal van
de Maasnielderbeek.

RAAP-rapport 1741
bakhuis. Hoewel hier geen geschreven bronnen van bekend zijn, staat het bakhuis
wel ingetekend op kaart van Smabers uit 1774 (http://www.snlm.nl).
Niet ver ten oosten van Wieler bevindt zich de omgrachte hoeve Baxhof, gelegen in
de Laat-glaciale Maasmeander ten noorden van Swalmen. Deze grote middeleeuwse
kampenontginning wordt voor het eerst vermeld in 1461 (Renes, 1999).
4.3.5 Vindplaatsen in natte gebiedsdelen
Vanuit de in paragraaf 4.1 genoemde bronnen zijn uitgezonderd de vele
baggervondsten of bijvoorbeeld de locatie waar de Romeinse weg de Swalm
oversteekt niet of nauwelijks vindplaatsen uit natte gebiedsdelen bekend. Echter, ook
in de natte delen van het landschap moet met allerlei vindplaatsen rekening worden
gehouden, vindplaatsen die te maken hebben met verschillende activiteiten zoals
bewoning, voerdselvoorziening, het dumpen van afval, beekovergangen, rituele
deposities, verdedigingswerken en agrarisch en economisch gebruik. In paragraaf
5.3.3 worden de verschillende mogelijkheden nader uiteengezet en worden enkele
locaties met een hoge archeologische verwachting voorgesteld: plaatsen waar op
grond van landschappelijke eigenschappen, historisch kaartmateriaal en toponiemen
met resten uit het verleden rekening moet worden gehouden.
94

RAAP-rapport 1741
5 Archeologische verwachtingsmodel
5.1 Theoretisch kader
De basis voor een archeologische verwachtings- en beleidsadvieskaart is een
archeologisch verwachtingsmodel. Dit model doet een uitspraak over de meest
waarschijnlijke locaties voor bewoning van (pre-)historische samenlevingen. Het
model vindt haar weerslag in een archeologische verwachtingskaart waarop door
middel van vlakken (verwachtingszones) inzicht in de archeologische verwachtingen
voor de gemeente Roermond wordt gegeven. Het verwachtingsmodel kan in
hoofdzaak gebaseerd zijn op kwantitatieve vindplaatsgegevens (een zogenaamde
inductieve benadering), terwijl er tevens verwachtingsmodellen bestaan die sterk
leunen op een hypothetische benadering (een zogenaamde deductieve benadering).
In de praktijk treedt er bij veel archeologische verwachtingsmodellen menging op van
aannamen die zowel een inductieve als deductieve onderbouwing hebben. Gesproken
wordt dan wel van een hybride-model. Voor algemene literatuur over Nederlandse
archeologische verwachtingsmodellen wordt verwezen naar: Deeben e.a., 1997;
Deeben e.a., 2002; Deeben & Wiemer, 1999; van Leusen & Kamermans, red., 2005;
Verhagen, 1995. Voor meer algemene informatie over de theoretische achtergronden
van verwachtingsmodellen wordt verwezen naar: Lock & Stancic, red., 1995; Moon,
1993; Rouse & Harris, 2000.
Ook tijdens onderhavig onderzoek is gebruik gemaakt van een hybride-model. Een
puur inductieve benadering is voor de gemeente Roermond niet voor de hand liggend.
Enerzijds lopen de aard van de vindplaatsen (periode en complextype) zeer uiteen
en anderzijds lijkt een groot gedeelte van de vindplaatsen bepaald door locaties
waar archeologisch onderzoek heeft plaatsgevonden en niet zozeer door het gebruik
van het landschap door de mens. Het risico bestaat dus dat de vindplaatsen meer
een afspiegeling vormen van de ruimtelijk ontwikkelingen in het gebied, dan dat
zij een afspiegeling vormen van de bewoningsgeschiedenis. Door de combinatie
met een deductieve benadering kan de scheve verhouding die ontstaat op basis
van de vindplaatsgegevens gecorrigeerd worden. Uitgangspunt bij de deductieve
benadering vormen de verzamelde gegevens over het landschap (hoofdstuk 2)
de menselijke ontwikkeling (hoofdstuk 3) en de bekende vindplaatsen (hoofdstuk
4) in de gemeente Roermond. Hierbij is ook gekeken naar de landschappelijke
ligging van archeologische vindplaatsen in de nabije omgeving met vergelijkbare
landschappelijke karakteristieken (de archeo-regio). Hierbij vormt met name het
bestaande verwachtingsmodel voor de gemeente Venlo (Van Dijk, 2007), gelegen in
95

RAAP-rapport 1741
dezelfde archeo-regio, een belangrijk referentiekader. Op basis van de verzamelde
gegevens zijn de locatie-bepalende factoren vastgesteld die zijn gebruikt bij het
opstellen van het hypothetisch verwachtingsmodel. Inzichten uit dat onderzoek liggen
onder andere ten grondslag aan de modellen van onderhavig onderzoek. Daarnaast
is gebruik gemaakt van de kennis die is opgedaan bij verschillende veldkarteringen in
de gemeente Roermond en haar direct omgeving.
Een voorbeeld van een uitgewerkt verwachtingsmodel is het verwachtingsmodel dat is
opgesteld ten behoeve van de Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden (IKAW;
ROB, 2001a). De verwachtingen op deze kaart zijn gebaseerd op kwantitatieve
gegevens over locatiekeuzefactoren die op hun beurt weer gebaseerd zijn op
economische motieven (Deeben e.a., 2002). De IKAW beperkt zich daarmee vooral
tot locaties van nederzettingen, waardoor bijvoorbeeld rituele locaties (begravingen)
of off-site verschijnselen (infrastructuur, akkers, etc.) veelal onbemerkt blijven. De
IKAW geeft uitslui tend informatie over het kwanti tatieve aspect van het bodemarchief
en doet geen uitspraak over het kwalitatieve aspect van eventueel aanwe zige
vindplaatsen.
Op zowel de IKAW als de hier gepresenteerde verwachtingskaarten en modellen
betekent een hoge, middelmatige of lage archeologische verwachting, dat de kans
op het aantreffen van archeologische resten, oftwel de verwachtte relatieve dicht heid
aan archeologische verschijnselen, groot, gemiddeld of klein is.
Archeologische verwachtingsmodellen zijn in hoge mate gebaseerd op kennis over
locatiekeuzefactoren van mensen door de tijd heen in een bepaald landschap.
Tot op heden zijn deze voornamelijk gebaseerd op economische motieven. De
weerslag hiervan is te vinden in nederzettingen, jachtkampen of akkerarealen. Het
economisch handelen van de mens is in de eerste plaats gericht op het verwerven
van elementaire zaken als voeding, kledij en behuizing en op het vervaardigen
van werktuigen en goederen die kunnen bijdragen tot deze verwerving (zoals
wapens voor jachtactiviteiten). Over andere motieven (bijv. politieke, religieuze
en sociale) is tot dusver zo weinig bekend, dat ze niet gebruikt kunnen worden in
verwachtingsmodellen. Tegenwoordig is echter wel duidelijk dat bepaalde rituele
handelingen zoals begravingen vaak wel degelijk in de directe nabijheid van de
nederzetting plaatsvonden.
Economische motieven hebben in hoofdzaak betrekking op de fysieke mogelijkheden
en beperkingen van het landschap waarin men leefde. Deze kunnen herleid worden
door bestudering van het paleo-landschap en de gebruiksmogelijkheden ervan.
Terwijl aan bepaalde landschappelijke parameters in alle archeologische perioden
een vergelijkbare verwachting kan worden gekoppeld, zijn er in de loop van de
tijd tevens duidelijke verschillen in locatiekeuze te onderscheiden. Meest markant
96

RAAP-rapport 1741
zijn deze verschillen tussen gemeenschappen van jager-verzamelaars enerzijds
en van landbouwers anderzijds. Deze onderverdeling ligt aan de basis van het
verwachtingsmodel voor de droge gebiedsdelen waarin voornamelijk sporen worden
aangetroffen van nederzettingen, grafvelden, (jacht-) kampementen en akkerarealen.
Voor natte gebiedsdelen gelden andere uitgangspunten. Op de IKAW zijn beekdalen
vaak aangegeven als gebieden met een lage archeologische verwachting. Dit
betekent echter niet dat in deze specifieke geomorfologische eenheid geen
archeologische vindplaatsen voorkomen. De IKAW geeft uitsluitend informatie over
de kwantitatieve aspect van het archeologische bodemarchief en dan met name
met betrekking tot nederzettingslocaties. Met andere woorden: in vergelijking met
de hoger gelegen gebiedsdelen scoren de beekdalen inderdaad zeer laag in het
voorkomen van archeologische vindplaatsen (nederzettingen). Hoewel vindplaatsen
in beekdalen vaak moeilijk op te sporen puntlocaties zijn, is het lage aantal bekende
vindplaatsen in beekdalen deels verklaarbaar door gemaakte beleidskeuzen. Zo
heeft bijvoorbeeld als gevolg van de lage verwachting op de IKAW niet of nauwelijks
archeologisch onderzoek plaatsgevonden bij ruimtelijke ontwikkelingen in beekdalen.
Dit heeft tot gevolg gehad dat deze gebieden nog steeds relatief leeg zijn, hetgeen
het beeld versterkt dat beekdalen archeologisch lege zones zijn! De archeologische
kennis over deze specifieke geomorfologische eenheid is dan ook zeer beperkt
gebleven. De laatste jaren echter is het archeologisch bewustzijn voor beekdalen
sterk toegenomen en wordt steeds duidelijker welke factoren van belang zijn bij
het opstellen van een verwachtingsmodellen voor beekdalen (Roymans, 2005).
Ook binnen de gemeente Roermond is het aantal archeologische vindplaatsen in
beekdalen zeer gering. Het verwachtingsmodel voor de beekdalen in het gebied leunt
om deze reden sterk op een hypothetische benadering (zie paragraaf 5.3).
Verschillende wijzen om te komen tot het verwachtingsmodel voor de droge
landschappen en de natte landschappen, worden hierna beschreven.
5.2 Archeologische verwachting in droge landschappen
5.2.1 Verwachtingsmodel voor kampementen van jager-verzamelaars
5.2.1.1 Gradiëntzones
Een belangrijk kenmerk van de culturen in de Steentijd is dat de mens zich voornamelijk
voedde door middel van jacht, visvangst en het verzamelen van voedsel.
Deze ‘jager-verzamelaars’ trok ken door het landschap en verbleven alleen tijdelijk
(dagen, weken) op een verblijf plaats. Het zijn vaak alleen de overgebleven
vuurstenen werktuigen die verwijzen naar een dergelijk kampement. Uit verschillende
studies is gebleken dat veel van deze archeologische vind plaatsen met vuursteen
artefacten uit het Paleolithicum, Mesolithicum en Vroege Neolithicum voorkomen in
overgangsgebieden van nat/laag naar droog/hoog: zogenaamde gradiëntsituaties (zie
97

Figuur 38. Schematische
weergave van
de gradiëntzone.
RAAP-rapport 1741
o.a. Arts, 1987; De Boer & Roymans, 2002; Heunks & Roymans, 2000; Verhoeven,
2003). Dit verband is sterker naarmate de gradiënt markanter is, zoals op de randen
van beekdalen. De meeste kampementen van jager-verzamelaars kunnen verwacht
worden in de zogenaamde gradiëntzone, die zich uitstrekt vanaf de gradiënt (de grens
tussen ‘lage/natte’ en ‘hoge/droge’ bodems) tot in het droge deel (zie figuur 38). Een
ver kla ring voor deze relatie moet worden gezocht in de volgende factoren:
- Landschappelijke gradiënten worden gekenmerkt door het op korte afstand van
elkaar voorkomen van een grote verscheidenheid aan vegetatie-typen. Dit brengt
voor jager-verzamelaars met zich mee dat op dergelijke locaties een grote verscheidenheid
aan voedselbronnen op korte afstand voorhanden is in de vorm van
planten en dieren.
- Rivier- en beekdalen vormden markante en goed herkenbare elementen in
het door bossen gedomineerde landschap (landmarks). Met name in het
Laat Paleolithicum en Mesolithicum waren de dalen aantrekkelijk voor de
migratieroutes.
- Langs eroderende oevers van rivieren en beken kunnen vuursteenhoudende
terrasafzettingen aan het daglicht treden. In een begroeid zandlandschap kan een
dergelijke ontsluiting een belangrijke bron van vuursteen zijn.
- Water geldt als constante en betrouwbare voedselbron door de aanwezigheid van
vis.
- De nabijheid en bereikbaarheid van (drink-)water.
5.2.1.2 Methode
Het verwachtingsmodel voor jager-verzamelaars is in hoge mate gekoppeld aan
het reliëf van het paleo-landschap. In het pleistocene zandlandschap komt dit in
grote lijnen overeen met het huidige reliëf. Gegevens over het paleo-landschap
kunnen worden herleid uit verschillende bronnen. Deze bronnen vormen tezamen de
98

RAAP-rapport 1741
basis voor het in kaart brengen van het oor spronkelijke reliëf en daarin aanwezige
gradiëntzones. De belangrijkste bronnen zijn:
- grondwatertrappenindeling op basis van de bodemkaarten, schaal 1:50.000
(Stiboka, 1968 & 1972);
- bodemkaarten, schaal 1:50.000 (Stiboka, 1968 & 1972);
- geomorfologische kaart, schaal 1:50.000 (Staring Centrum, 1995/in voorbereiding)
- historische kaarten (ROBAS Producties, 1989; Wolters-Noordhoff Atlasprodukties,
1990; Landesvermessungsamt Nordrhein-Westfalen, 1967 & 1969a/b/c);
- Algemeen Hoogtebestand Nederland (AHN).
Uit vergelijkbaar onderzoek (Heunks & Roymans, 2000; De Boer & Roymans, 2002;
Roymans, 2005; Roymans, 2006) blijkt dat gedetailleerde grondwatertrappenkaarten
in de regel een betrouwbare basis vormen om de oorspronkelijke nat-droog
overgangen in kaart te brengen. De grondwaterstanden hebben tijdens
het Pleistoceen en het Holoceen gevarieerd en zijn sinds de grootschalige
ruilverkavelingen in veel gebieden gedaald, zodat de huidige grondwaterstanden niet
per definitie gelijk zijn aan die van duizenden jaren geleden. Desondanks geeft de
huidige grondwatertrapverdeling wel inzicht in relatieve hydrologische verhoudingen
en is dus bruikbaar om gradiënten in kaart te brengen. Voor het onderzoeksgebied
ontbreken gedetailleerde grondwatertrappenkaarten en is derhalve gebruik gemaakt
van de grondwatertrappenindeling op basis van de bodemkaarten 1:50.000. Om het
globale beeld van de verdeling van grondwatertrappen, dat wordt verkregen met deze
kleine kaartschaal, te verfijnen, is gebruik gemaakt van de geomorfologische kaart,
historische kaarten en het Algemeen Hoogtebestand Nederland (AHN).
Grondwatertrappen volgens de bodemkaart (1: 50.000)
Uit een analyse van de vindplaatsen blijkt dat 80% van de vindplaatsen op
grondwatertrap (GWT) VII ligt (tabel 8). Wanneer wordt gekeken naar de ruimtelijke
spreiding hiervan blijken de kampementen veelal te liggen nabij de overgang van
GWT VII naar GWT V of lager. In de gemeente Roermond wordt de zogenaamde
gradiënt dus gevormd door de overgang van bodemeenheden met GWT VII naar GWT
V of lager en van GWT VI naar IV of lager. Alle bodemeenheden met grondwatertrap
I, II, III en IV en alle veengronden en moerige gronden, ongeacht grondwatertrap,
worden tot de natte bodems gerekend. De droge bodems omvatten derhalve alle
bodemeenheden met grondwatertrap VI en VII, met uitzondering van de veen- en
moerige gronden.
GWT Aantal vindplaatsen Percentage
Alle vindplaatsen onbekend 28 9,1
II 13 4,2
V 9 2,9
VI 12 3,9
VII 247 79,9
99
Tabel 8. Verdeling van
vindplaatsen over de
grondwatertrappen.

RAAP-rapport 1741
Verfijning
Ter verfijning van de gradiënten op basis van de grondwatertrappenkaart zijn
met behulp van de geomorfologische kaart en de AHN vervolgens afzonderlijke
landschappelijke eenheden gedefinieerd die op de bodemkaart niet onderscheiden
worden. Uitgangspunt hierbij is dat gradiëntsituaties voorkomen op locaties
waar uitgesproken hooggelegen eenheden grenzen aan lagere delen. De exacte
begrenzing van deze gradiënten is bepaald met behulp van de AHN. Verder zijn met
behulp van de AHN geïsoleerde opduikingen in het Maasdal en Roerdal gedefinieerd,
die op de bodemkaart niet staan weergegeven, maar mits van voldoende omvang als
aantrekkelijk voor bewoning zijn aangemerkt. In de analyse van de AHN-gegevens
worden bomen en gebouwde structuren zo goed mogelijk uitgefilterd, zodat een
betrouwbaar hoogtekaart van het reliëf ontstaat. Tot slot zijn met behulp van
historisch kaartmateriaal verdwenen riviergeulen en vennen in kaart gebracht. Hoewel
tegenwoordig niet meer in het landschap herkenbaar, bijvoorbeeld omdat de rivier
zich verlegd heeft, of doordat natte depressies ontgonnen zijn, deden zich hier wel
degelijk gradiëntsituaties voor. Op deze wijze zijn een voormalige Maasloop in het
Holocene Maasdal en een aantal verdwenen vennen op het Pleniglaciale Maasterras
in kaart gebracht.
Definiëren gradiëntzone
Aan de droge zijde van de vastgestelde gradiënten in het gebied, is middels een
computerbewerking een buffer berekend, die de gradiëntzone weergeeft. De breedte
van de gradiëntzone hangt af van de relatie tussen de vindplaatsen van jagerverzamelaars
en de afstand tot de gradiënt. In de gemeente Roermond is deze
relatie slecht te achterhalen, omdat een groot deel (circa eenderde) van de bekende
vindplaatsen van jager-verzamelaars samenhangt met het archeologisch onderzoek
in het kader van de aanleg van de A73. Daardoor bevindt zich binnen de grenzen van
het wegtracé een dermate hoge dichtheid aan vindplaatsen, dat een vertekend beeld
ontstaat ten opzichte van de verdeling van vindplaatsen in het onderzoeksgebied.
De breedte van de gradiëntzone is daarom op basis van de resultaten van de studie
voor de archeologische verwachtingskaart van Venlo (Van Dijk, 2007) vastgesteld op
200m.
5.2.1.3 Het model
De gradiëntzone is dus het gebied dat zich uitstrekt vanaf de grens tussen ‘lage
en natte’ en ‘hoge en droge’ bodems tot in het droge deel (zie figuur 38). Voor de
gradiëntzones geldt een verhoogde kans op het voorkomen van kampementen van
jager-verzamelaars (zie kaartbijlage 2). In de gemeente Roermond bevindt zich
binnen de aldus gedefinieerde gradiëntzones 67% van alle vindplaatsen van jagerverzamelaars
en ruim 75% van de kampementen, terwijl deze zones slechts 34% van
de totale oppervlakte van het gebied uitmaken (tabel 9).
100

RAAP-rapport 1741
Er is geen onderscheid gemaakt in watervoerende, moerassige of droge gradiëntovergangen.
In het model hebben zowel flanken van beekdalen als moerassige
depressies een verge lijkbare aantrekkingskracht gehad op jager-verzamelaars.
Voor gronden die buiten de gradiëntzones liggen, geldt in principe een lage archeologische
verwachting voor kampementen van jager-verzamelaars. In dergelijke
gebieden kunnen echter wel off-site patronen worden verwacht: losse vondsten die
het resultaat zijn van activiteiten die aan een bepaald nederzettingspatroon gebonden
zijn. Zo kunnen losse pijlpunten wijzen op jachtactiviteiten. Het gebied met een lage
verwachting beslaat 42% van de gebiedsoppervlakte en hierin bevindt zich 25% van
alle vindplaatsen van jager-verzamelaars en slechts 18% van de kampementen. Met
name in lage met veen gevulde terreindelen kunnen zich off-site vondsten ingebed in
veen bevinden. Aan dergelijke gebieden is een lage verwachting toegekend, maar met
kans op het voorkomen van een bijzondere dataset. Voor de bebouwde kommen in
het onderzoeksgebied ontbreken bodemkundige en geomorfologische gegevens. Voor
zover mogelijk zijn binnen de bebouwde kom met behulp van de AHN de duidelijke
reliëfsprongen bepaald en als gradiënt aangeduid. Voor de overige delen van de
bebouwde kom geldt een onbekende archeologische verwachting, in totaal 20% van
het onderzoeksgebied.
Verwachting Opp. (ha) % Vindplaatsen % Kampementen %
onbekend 1421,5 20 15 4,9 6 4,3
Bijzondere dataset 285,9 4 10 3,2 3 2,1
laag 3002,7 42 78 25,2 26 18,4
hoog 2408,7 34 206 66,7 106 75,2
Totaal 7118,8 100 309 100 141 100
In tabel 10 is een overzicht weergegeven van de verschillende landschappelijke
zones in het onderzoeksgebied en de archeologische verwachting die daar aan is
toegekend ten aanzien van vindplaatsen van jager-verzamelaars.
Ten aanzien van het Maasdal dient een uitzondering gemaakt te worden op het
hierboven geschetste verwachtingsmodel voor jager-verzamelaars. Door actieve
erosie en sedimentatie van de Maas in het Holoceen, ontstonden hier telkens nieuwe
landschappen waarbij oude landschappen (deels) werden opgeruimd of afgedekt. De
dynamiek van de Maas is al gebleken uit de historische kaarten waarop Maasgeulen
en meanders staan aangegeven die tegenwoordig niet meer watervoerend zijn
(zie §3.4). Voormalige gradiënten kunnen op basis van de bodemkaart niet meer
onderscheiden worden. Dit geldt in zekere mate ook voor het dal van de Roer. Wat
betreft het Roerdal zullen voornamelijk de flanken van het dal zelf aantrekkelijk
zijn geweest en de hogere terreindelen in het dal, zoals dekzandkoppen en
meanderruggen. Met name de plaatsen waar door erosie hooggelegen terrasresten
101
Tabel 9. Oppervlakte
in relatie tot de vindplaatsen
per verwachtingszone.

Tabel 10. Archeologische
verwachting
per landschappelijke
eenheid voor vindplaatsen
van jagerverzamelaars.
RAAP-rapport 1741
zijn ontstaan die diep het Roerdal in wiggen, zoals de Zwarte Berg op de zuidelijke
gemeentegrens, zullen interessant locaties zijn geweest.
Landschappelijke zone Archeologische verwachting
Flanken van: rivier- en beekdalen, vennen,
voormalige Maasgeulen en andere natte
Hoog
depressies
Opduikingen in natte en laaggelegen
terreinen (mits circa 1 ha. oppervlakte)
102
Hoog
Overige zones (buiten gradiëntzone) Laag
Met veen gevulde gebieden
Bebouwde gebieden
– reliëfsprong
– vlak
Laag, maar met kans op het
aantreffen van een bijzondere
dataset (jachtattributen etc.)
Hoog
Onbekend
5.2.2 Landbouwers (Neolithicum – Nieuwe tijd)
5.2.2.1 Bodemgeschiktheid
Met de introductie van de landbouw in de loop van het Neolithicum stelde de mens
geleidelijk andere eisen aan zijn landschappelijke omgeving. De eerste landbouwers
hadden nagenoeg geen technische middelen om de bodemstructuur en –vrucht baarheid
te verbeteren. Oogstrisico’s en successen hingen, behalve van de gebruikte
gewassen en de weersomstandigheden, voor een zeer belangrijk deel af van de
fysische eigenschappen van bodem en land schap. Hierbij speelden met name het
grondwaterregime en de (natuurlijke) vrucht baarheid alsmede de interne drainage
(tijdens natte perioden) en vochtlevering (tij dens droge perioden) van de bodem
een belangrijke rol. Daarnaast zijn ongetwijfeld nog andere (bijv. bewerkbaarheid,
structuurstabiliteit en vorstgevoeligheid), minder bepalende en/of niet-herleidbare
variabelen van belang geweest.
Ontwateringstoestand
Een eerste randvoorwaarde om succesvol gewassen te kunnen verbouwen, is dat
de grond niet te nat is. Bovendien is de ontwateringstoestand sterk van invloed op
andere parameters (Haans, 1979), waaronder de lengte van het groeiseizoen en
de beschikbaarheid van voedingsstoffen. Vanaf begin van het Atlanticum (8.000
jaar geleden) begonnen de zandgronden te vernatten (zie § 3.2), resulterend
in veenvorming in de natte gebiedsdelen en een geleidelijke stijging van het
grondwaterpeil. Het omslagpunt vond plaats vanaf de Late Middeleeuwen als gevolg
van de grootschalige ontginningen. Door ontbos sing trad geleidelijk een versnelde
afvoer van water op. Bovendien veroorzaakten de veenwinning in de beekdalen en de

RAAP-rapport 1741
systematische aanleg van afwateringssystemen een sterke drainage van het gebied.
Het huidige grond waterregime geeft dus gemiddeld een drogere situatie weer dan
waar de prehisto rische boeren mee te maken hebben gehad. Waarschijnlijk konden
de eerste land bouwers daarom alleen op de hoogste delen van het gebied akkers
aanleggen.
Verder is het vochtleverend vermogen van een bodem van invloed op de geschiktheid
voor gebruik. Het geeft aan in hoeverre de bodem water vast kan houden, om
het gewas tijdens droge perioden (zomer) van vocht te kunnen voorzien. Het
vochtleverend vermogen is hoofdzakelijk relevant voor de relatief hooggelegen
gronden. Grofzandige bodems kunnen veel min der vocht vasthouden dan bijvoorbeeld
lemige gronden.
Bodemvruchtbaarheid
Een andere belangrijke locatiekeuze-factor op de zandgronden is de vruchtbaarheid
van de bodem (Fokkens & Roymans, 1991). Prehistorische landbouwers hadden
nauwelijks of geen beschikking over mest en waren hierdoor sterk afhankelijk van de
natuurlijke vruchtbaarheid van de bodem. In vergelijking tot leemarme (zand-)bo dems
houden lemige bodems meer voedingsstoffen en water vast. Daardoor zijn der gelijke
bodems bovendien minder stuif- en slempgevoelig. Van deze gronden wordt dan ook
aangeno men dat ze zeer aantrekkelijk voor (prehistorische) landbouwactiviteiten zijn
geweest.
Bij voortdurend gebruik als akkergrond raakten deze bodems op den duur uitge put,
waardoor boeren moesten uitwijken naar nieuwe vruchtbare gronden. In ieder geval
vanaf de IJzertijd ontstond hierdoor een landbouwsysteem dat noodzakelijker wijs
gebruik moest maken van een relatief groot landbouwareaal, waarbij voortdurend
nieuwe akkers worden aangelegd (met achterlating van uitgeputte akkers). Zoals
eerder in hoofdstuk 3 beschreven verhuisden de neder zettingen mee naar het nieuwe
akkerareaal en wordt in dit verband ook wel gesproken van ‘zwervende erven’. Na
verloop van tijd herstelde de vruchtbaarheid van de beakkerde gronden en konden
deze opnieuw in gebruik worden genomen.
Vanaf de Late Middeleeuwen werden, onder invloed van een sterke bevolkingdruk,
minder gunstige gronden ontgonnen. Ook de kleinere en meer geïsoleerde, minder
vruchtbare gronden werden ontgonnen (de zgn. kampontginningen; zie § 2.3).
Ook werd door middel van de eerste systematische bemestingen getracht de
vruchtbaarheid van de akkers op peil te houden.
Bewerkbaarheid van de bodem
Tot slot is ook de bewerkbaarheid van de bodem van grote invloed op de locatiekeuze
van de prehistorische boeren. De middelen om de grond te bewerken waren
103

RAAP-rapport 1741
zeer beperkt. De oudst bekende zeer primitieve ploeg dateert bijvoorbeeld uit de
IJzertijd. Er werd daarom gezocht naar bodems die relatief eenvoudig te bewerken
waren maar daarnaast ook een bepaalde natuurlijke vruchtbaarheid hadden. Zware
kleigronden bijvoorbeeld, hoewel vruchtbaar, werden gemeden omdat ze slecht
bewerkbaar waren en bovendien vaak in lage natte gebieden voorkwamen.
5.2.2.2 Methode
Uitgangspunt voor het verwachtingsmodel voor landbouwers is de geschiktheid van
de in de gemeente Roermond aanwezige bodemeenheden voor (prehistorische)
akkerbouw. Feitelijk weerspiegelt de archeologische verwachting daarom de
kans op de aanwezigheid van akkerarealen in plaats van nederzettingen. Zoals
blijkt uit tal van opgravingen, bevinden de nederzettingen zich te midden van of
in de directe omgeving van de akkerarealen (Fokkens & Roymans, 1991; Tol,
1999; Schinkel , 1999; Roymans & Gerritsen, 2002). Met andere woorden: de
mogelijkheden voor akker bouw waren waarschijnlijk de meest bepalend factor voor
de locatiekeuze van de (pre-)historische landbouwer. Door de combinaties van
de voorkomende bodem- en grondwatertrapeenheden (volgens de bodemkaart;
Stiboka, 1972 & 1968) vanuit de geschiktheid voor akkerbouw te bekijken, ontstaat
een relatief eenvoudig archeologisch verwachtingsmodel. Hierbij is op basis van
de in de vorige paragraaf beschreven bodemgeschiktheidsfactoren een inschatting
gemaakt van de geschiktheid en aan de hand daarvan een verwachting toegekend
('verwachting deductief'). Dit model is statistisch verder onderbouwd door de
bodem/GWT-eenheden te combineren met de binnen de gemeente bekende
vindplaatsen van landbouwersgemeenschappen. De bepaling van de verwachtingen
is gebaseerd op een berekening waarin per eenheid het percentage binnen die
eenheid gelegen vindplaatsen is vergeleken met de oppervlakte van die eenheid
binnen het onderzoeksgebied. Met andere woorden: veel vindplaatsen binnen een
bodemeenheid met een relatief klein oppervlak betekent een hoge verwachting.
In getallen uitgedrukt betekent dit dat per eenheid het percentage vindplaatsen
is verminderd met het percentage oppervlak. Het verschil is bepalend voor de
uiteindelijke verwachting ('verwachting inductief'): hoog scoren de eenheden met
een verschil van 2 of meer, middelhoog de eenheden met een verschil tussen 0 en 2
en laag de eenheden met een verschil lager dan 0. Door de deductieve verwachting
te combineren met de inductieve verwachting ontstaat een statistische onderbouwd
verwachtingsmodel, dat de basis vormt voor de archeologische verwachtingskaart
met betrekking tot de landbouwperioden (Neolithicum/Bronstijd-Late Middeleeuwen).
5.2.2.3 Het model
Zowel het inductief als het deductief model, dus de verwachtingen per bodem/GWTeenheid,
zijn weergegeven in tabel 11. In de laatste kolom van de tabel staat de
uiteindelijke (gecombineerde) verwachtingswaarde per eenheid weergegeven. Een
beschrijving van de bodemcodes is opgenomen in bijlage 6.
104

RAAP-rapport 1741
Bodem GWT #_vp
OPP_
ha
%_VP %_OPP Verschil
105
Verw_
induct.
ABv II 3 92,2 0,7 1,7 -1,1 laag Bijz. dataset
Verw_deduct. Verwachting
bijzondere
dataset
ABv V 0 8,4 0,0 0,2 -0,2 laag Bijz. dataset
bijzondere
dataset
AR VII 18 87,0 3,9 1,6 2,3 hoog middelhoog hoog
bEZ VII 53 247,1 11,5 4,6 6,9 hoog hoog hoog
BKd VII 92 743,6 20,0 13,9 6,0 hoog hoog hoog
BKh VI 1 51,5 0,2 1,0 -0,7 laag middelhoog laag
Bkh VII 32 291,1 6,9 5,5 1,5 middelhoog hoog hoog
BZd VII 10 5,0 2,2 0,1 2,1 hoog hoog hoog
cZd VII 14 91,7 3,0 1,7 1,3 middelhoog hoog hoog
Hd VII 12 55,2 2,6 1,0 1,6 middelhoog hoog hoog
Hn V 2 82,0 0,4 1,5 -1,1 laag laag laag
Hn VI 7 153,5 1,5 2,9 -1,4 laag middelhoog laag
Hn VII 6 215,3 1,3 4,0 -2,7 laag middelhoog laag
KRd VII 10 70,2 2,2 1,3 0,9 middelhoog laag laag
KRn II 0 27,3 0,0 0,5 -0,5 laag laag laag
KRn III 4 28,1 0,9 0,5 0,3 middelhoog laag laag
KRn V 7 178,1 1,5 3,3 -1,8 laag laag laag
pZg III 0 23,9 0,0 0,4 -0,4 laag laag laag
pZn III 0 14,5 0,0 0,3 -0,3 laag laag laag
pZn V 0 161,4 0,0 3,0 -3,0 laag laag laag
pZn VI 3 80,4 0,7 1,5 -0,9 laag laag laag
RdA - 51 527,3 11,1 9,9 1,2 middelhoog Bijz. dataset
bijzondere
dataset
RdC VII 22 776,3 4,8 14,5 -9,8 laag middelhoog laag
RnC III 0 51,1 0,0 1,0 -1,0 laag laag laag
RnC V 18 139,0 3,9 2,6 1,3 middelhoog laag laag
vWz II 9 113,4 2,0 2,1 -0,2 laag Bijz. dataset
bijzondere
dataset
vWz III 0 41,0 0,0 0,8 -0,8 laag Bijz. dataset
bijzondere
dataset
Y VI 0 34,0 0,0 0,6 -0,6 laag hoog hoog
Y VII 29 437,8 6,3 8,2 -1,9 laag hoog hoog
Yb VII 7 70,9 1,5 1,3 0,2 middelhoog hoog hoog
Zb VI 0 9,8 0,0 0,2 -0,2 laag middelhoog laag
Zb VII 51 376,5 11,1 7,0 4,0 hoog middelhoog hoog
Zn V 0 33,3 0,0 0,6 -0,6 laag laag laag
zVz II 0 10,1 0,0 0,2 -0,2 laag Bijz. dataset
zWz II 0 12,7 0,0 0,2 -0,2 laag laag laag
Totaal 461 5340,5 100,0 100,0
bijzondere
dataset
Water - 32 569,9 6,9 10,7 -3,7 laag onbekend onbekend
Ophoging - 1 37,9 0,2 0,7 -0,5 laag onbekend onbekend
Bebouwd - 143 1163,1 31,0 21,8 9,2 hoog onbekend Onbekend
Totaal 637 7111,4
Tabel 11. Archeologische verwachtingen per bodem/GWT-eenheid.

Tabel 12. Archeologische
vindplaatsen per
gekarteerde bodem/
GWT-eenheid.
Grafiek 2. Vindplaatsen
per complextype.
RAAP-rapport 1741
In de analyse is gezocht naar een zo gunstig mogelijke verdeling tussen het aantal
vindplaatsen binnen de zones met een hoge verwachting en de totale oppervlakte
van de zones met een hoge verwachting. In eerste instantie is een analyse gemaakt
van de vindplaatsen in het buitengebied (n=461), oftewel alle vindplaatsen gelegen
in de gebieden die op de bodemkaart gekarteerd zijn, dus niet zijnde 'water',
'ophoging'(bijvoorbeeld vuilstort) en 'bebouwde kom'. Het resultaat hiervan is
weergegeven in tabel 12.
Verwachting #_vp %_vp opp_ha %_opp
bijzondere dataset 63 13,8 793,0 14,8
hoog 318 69 2501,2 46,8
laag 80 17,2 2046,3 38,3
Eindtotaal 461 100 5340,5 100,0
Uit tabel 12 blijkt dat, in het buitengebied, de zones met een hoge verwachting 46,8 %
van de oppervlakte beslaan en hierin 69 % van de vindplaatsen is gelegen. Wanneer
enkel wordt gekeken naar de vindplaatsen met de complextypen nederzetting of
graf (inclusief grafvelden, grafheuvels, crematie, etc.) blijkt dit verschil zelfs nog
groter. Er is dus een sterke relatie tussen het voorkomen van vindplaatsen met
deze complextypen en de zones met een hoge verwachting. Deze verdeling is
weergegeven in grafiek 2.
Wanneer dezelfde analyse wordt uitgevoerd voor het totale plangebied, dus inclusief
de bebouwde kom en het water (hieraan is een onbekende verwachting toegekend),
blijkt het verschil tussen het percentage vindplaatsen en het percentage van het
oppervlak voor gebieden met een hoge verwachting kleiner, met 35,2 % van het
oppervlak waarin zich 49,9% van de vindplaatsen bevindt (zie tabel 13).
106

RAAP-rapport 1741
Verwachting #_vp %_vp opp_ha %_opp
bijzondere dataset 63 9,9 793,0 11,2
hoog 318 49,9 2501,2 35,2
laag 80 12,6 2046,3 28,8
onbekend 176 27,6 1770,9 24,9
Eindtotaal 637 100,0 7111,4 100,0
In de beschreven analyse zijn de bebouwde kom en het water, gebieden waarover
geen bodemkundige gegevens bekend zijn, buiten beschouwing gelaten. Deze zones
kennen dus een onbekende archeologische verwachting. Om toch een uitspraak te
kunnen doen over de verwachting binnen de bebouwde kom is hiervoor een tweede
model opgezet. Dit model is volledig gestoeld op extrapolatie van de verwachting die
reeds voor het buitengebied is opgesteld. Omdat bodemkundige gegevens van de
bebouwde kom ontbreken is hierbij uitgegaan van de AHN en de kaarten van Renes
(1999). Zo hebben gebieden binnen de bebouwde kom op grond van hoogteligging,
in combinatie met een voormalig gebruik als oud bouwland, een hoge archeologische
verwachting gekregen. Dit model is aanzienlijk minder zuiver dan het model voor het
buitengebied en derhalve zijn de uitgesproken verwachtingen voor de bebouwde kom
met een arcering aangegeven (zie kaartbijlage 3 en 5). In tabel 14 staan de resultaten
weergegeven van de verdeling van vindplaatsen over de verwachtingszones
voortkomend uit de combinatie van het model voor het buitengebied en het model
voor de bebouwde kom.
Verwachting #_vp %_vp opp_ha %_opp
bijzondere dataset 63 9,9 793,0 11,2
hoog: zones binnen én
buiten de bebouwde kom
386 49,9 3240,1 45,6
laag 80 12,6 2046,3 28,8
onbekend 108 27,6 1032,1 14,5
Eindtotaal 637 100,0 7111,4 100,0
Lage archeologische verwachting
Een lage archeologische verwachting geldt voor bodems die vanwege een aantal
beperkende factoren niet in aanmerking kwamen als akker areaal. Op basis van het
model (tabel 10) kennen alle bodemeenheden met grondwatertrappen I, II, III, IV en V
een lage archeologische verwachting omdat deze in het verleden vermoedelijk te nat
en dus ongunstig voor landbouw waren. Voorts kennen ook de zure en mineralogisch
arme veldpodzolgronden en gooreerdgronden een lage archeologische verwachting.
Tot slot is een aantal bodemtypen aan te wijzen die op voorhand niet direct als slechte
landbouwgronden aangemerkt hoeven worden, maar die gezien de gebiedsspecifieke
vindplaatsgegevens niet interessant zijn geweest. Dit is mogelijk te wijten aan het feit
dat in de directe omgeving een overvloed aan nòg geschiktere gronden te vinden was.
107
Tabel 13. Archeologische
vindplaatsen per
verwachtingszone.
Tabel 14. Verdeling
van vindplaatsen per
verwachtingszone, in
relatie tot de oppervlakte,
voortkomend
uit het gecombineerdeverwachtingsmodel
voor zowel het
buitengebied als de
bebouwde kom.

RAAP-rapport 1741
Het gaat hierbij om de relatief natte vorstvaag en relatief natte daalbrikgronden (GWT
VI), waarbij de drogere varianten (GWT VII) waarschijnlijk de voorkeur genoten.
Bijzondere dataset
Voor bepaalde bodems in het onderzoeksgebied geldt een lage archeologische
verwachting, maar kan door specifieke omstandigheden een bijzondere dataset
worden aangetroffen. Het betreft hier natte gebieden waar door het voorkomen van
veen de conserveringsomstandigheden voor met name organische resten gunstig
zijn. Aangezien het hierbij veelal om puntlocaties gaat, die een specifieke aandacht
vragen, is voor de natte gebiedsdelen binnen de gemeente Roermond daarom een
aparte archeologische verwachting opgesteld (zie §5.3).
Hoge archeologische verwachting
Een hoge archeologische verwachting geldt voor die gronden die op basis van een
combinatie van factoren geschikt waren voor beakkering of bewoning en waarbij
dat ook blijkt uit de gebiedsspecifieke vindplaatsgegevens. Het betreft de goed
ontwaterde, vaak relatief hoog gelegen, en relatief vruchtbare gronden, zoals hoge
enkeerdgronden, brikgronden en moderpodzolgronden. Hoewel de vorstvaaggronden
niet direct zeer vruchtbaar lijken, blijken ze op basis van de vindplaatsanalyse wel
degelijk hoog te scoren. Mogelijk betreft het gronden die ooit vruchtbaar waren, maar
bijvoorbeeld door intensief gebruik gedegradeerd zijn. Aan deze gronden is daarom
een hoge archeologische verwachting toegekend.
Onbekende archeologische verwachting
Hoewel voor grote delen van de bebouwde kom een archeologische verwachting
is uitgesproken bestaan er nog steeds gebieden waaraan, gezien het ontbreken
van bodemkundige, geomorfologische, of historisch geografische gegevens geen
archeologische verwachting kan worden toegekend. Ook voor de niet-bodemkundige
eenheden (wegen, water en opgehoogde eenheden) geldt een onbekende
archeologische verwachting.
5.3 Archeologische verwachting in natte landschappen
5.3.1 Inleiding
Traditioneel scoren op archeologische verwachtingskaarten vooral de hogere
gebiedsdelen hoog, omdat hier de kans op het voorkomen van bewoningssporen
het grootst is. De afwezigheid van bewoningssporen vormt echter geen reden om
de natte gebiedsdelen als archeologisch minder waardevol te beschouwen. Er zijn
genoeg vondsten bekend die aantonen dat beekdalen vele eeuwen op een intensieve
manier geëxploiteerd zijn en waardevolle archeologische informatie kunnen bevatten
(Gerritsen & Rensink, 2004; Roymans, 2005). In lage en natte gebiedsdelen
kunnen archeologische vindplaatsen voorkomen die intact zijn gebleven onder
108

RAAP-rapport 1741
dikke pakketten veen en (zeer) jonge beekafzettingen. Daarbij komt dat de natte
gebiedsdelen vrijwel de enige plaatsen in pleistoceen Nederland zijn waar de kans op
het voorkomen van goed geconserveerd organisch materiaal reëel is. In beekdalen,
vennen, etc. kan hierdoor een archeologische dataset aanwezig zijn die in sterke
mate afwijkt van de ‘klassieke’ aardewerk- en vuursteenvondsten en dus informatie
bevat over aspecten uit het verleden die voorheen onderbelicht zijn gebleven. Hierbij
kan gedacht worden aan:
- houten voorden (doorwaadbare plaatsen), (veen)bruggen en knuppelpaden;
- jachtattributen, zoals gevlochten fuiken, strikken, netten, pijlen en harpoenen;
- sporen van transport via water, zoals boten/kano’s en aanlegsteigers;
- constructies en structuren die verband houden met het controleren van de
waterhuishouding, zoals houten stuwen, dijken, duikers en oeverbeschoeiing;
- afvaldumps inclusief goed geconserveerde organische resten (hout, bot, textiel);
- rituele deposities (offers gerelateerd aan een natte omgeving)
- delfstoffenwinning (zand, veen, ijzeroer, leem);
- watermolens;
- pollen en macroresten die in combinatie met (andere) archeologische data kunnen
bijdragen tot zeer concrete landschapsreconstructies.
5.3.2 Methode
Kenmerkend voor archeologische resten in natte gebiedsdelen (natte context) is
het feit dat het vooral geïsoleerde locaties van beperkte omvang zijn, zogenaamde
puntlocaties, die met traditionele vormen van archeologisch onderzoek moeilijk zijn
op te sporen (Roymans, 2005). De opsporing van dergelijke kleine vindplaatsen
wordt in de eerste plaats bemoeilijkt omdat de (archeologisch relevante) niveaus
zijn afgedekt met jonge afzettingen en bodembedekkende vegetatie, waardoor
oppervlaktekartering onmogelijk is. Daarbij komt nog dat het bijzonder moeilijk is
om aan de hand van bijvoorbeeld boringen organische artefacten van zogenaamde
ecofacten te onderscheiden.
Recent zijn in verschillende Limburgse beekdalen archeologische onderzoeken
uitgevoerd en heeft zich hierbij geleidelijk een beter uitgewerkte onderzoeksmethode
ontwikkeld(o.a. Roymans, 2005b; Ellenkamp, 2006; Roymans, 2007a&b).
In de meeste gevallen is voorafgaand aan de geplande ontwikkelingen
een verwachtingskaart van de beekdalen gemaakt. Waarna uit opvolgende
veldonderzoeken en begeleidingen is gebleken dat deze verwachtingen veelal goed
klopten.
Ook voor de beekdalen binnen de gemeente Roermond is gekozen voor een
dergelijke opzet resulterend in een specifieke verwachtingskaart. Hiertoe zijn eerst
met behulp van de AHN, de bodemkaart en historische kaarten de grenzen van
109

RAAP-rapport 1741
de beekdalen en natte depressies bepaald. Vervolgens is voor de afzonderlijke
eenheden een bureauonderzoek uitgevoerd naar de geomorfologische en
hydrologische karakteristieken, het voorkomen van archeologische vindplaatsen
en de aanwezigheid van cultuurhistorische elementen. Op basis van de resultaten
van het bureauonderzoek zijn in de beekdalen zones gedefinieerd, waarvoor een
specifieke archeologische verwachting geldt. Belangrijk uitgangspunt hierbij is de
koppeling tussen droge en natte gebiedsdelen. Beekdalen kunnen namelijk als de
levensaders van de zandgebieden worden beschouwd, waarbij de ‘hogere gronden’
op de rand van het beekdal vaak voor bewoning werd uitgekozen. In het algemeen
wordt er van uit gegaan dat een rijke bewoningsgeschiedenis op de hoge oevers,
resulteert in een grotere kans bestaat op het aantreffen van archeologische resten in
het nabijgelegen beekdal.
Om inzicht te krijgen in hoe de beekdalen, venbodems en moerassige laagten in
het verleden zijn gebruikt, is gebruik gemaakt van ARCHIS-gegevens en historische
kaarten. Daarnaast is ook gekeken naar toponiemen zoals die bekend zijn in het
onderzoeksgebied. Toponiemen zijn een afspiegeling van leven en werken in door
de landbouw gedomineerde maatschappij gedurende de historische periode. Voordat
het kadaster werd ingevoerd, werden namen gegeven aan stukken land om ze
van elkaar te kunnen onderscheiden. Veldnamen kunnen een schat aan historisch
geografische en ecologische informatie leveren over het moment van naamgeving (of
daar voor). In veldnamen wordt vaak iets tot uiting gebracht dat met het landschap
te maken heeft, zoals hoogteligging van een terrein de aanwezigheid van beemden,
vloeivelden, weilanden, heide, ontginningen, grondgebruik, perceelsvorm, verbouwde
gewassen, voorkomende natuurlijke planten en dieren, hoogteligging en het verschil
tussen vruchtbare en onvruchtbare grond. In namen zitten soms directe of indirecte
verwijzingen naar bruggen en brugtypen, doorwaadbare plaatsen in de beek,
watermolens, voorden, boerderijen, molens, versterkte huizen, kastelen, schansen en
bepaalde activiteiten. Voor de resultaten van het bureauonderzoek wordt verwezen
naar kaartbijlage 4.
5.3.3 Cultuurhistorische waarden in de beekdalen, venbodems en moerassige
laagten
Bewoning
Zoals reeds opgemerkt, kan gesteld worden dat beekdalen niet voldoen aan
locatiekeuzefactoren voor kampementen of nederzettingen. Toch kan niet uitgesloten
worden dat in het beekdal specifieke (tijdelijke) kampementen hebben gelegen.
Deze kampementen worden vooral verwacht op kleine, zandige opduikingen in het
beekdal, opduikingen die in het kader van het verwachtingsmodel voor de droge
gebiedsdelen reeds gedefinieerd zijn met behulp van de AHN. Desondanks kunnen
zandige opduikingen onopgemerkt zijn gebleven doordat ze zijn afgedekt door relatief
jonge beeksedimenten of veen. Dit geldt met name in de midden- en benedenloop
110

RAAP-rapport 1741
van de beken en rivieren, omdat hier de meeste sedimentatie plaatsvindt (figuur 39).
In het Maasdal zijn vanwege de ligging in de Centrale Slenk grote hoeveelheden
sediment afgezet (§2.2.2) en dit is ook het geval in het dal van de Roer, waarvan de
benedenloop in de gemeente Roermond is gelegen. Ook in het dal van de Swalm
en de Maasnielderbeek kunnen kampementen worden aangetroffen op zandige
opduikingen onder dikke veenpakketten.
veel verhang
erosie
voedselarm
beekeerdgronden
zand
Bovenloop
smalle, ondiepe zone holocene bodems
Middenloop
erosie / sedimentatie
Voedselvoorziening
Beekdalen en moerassige laagten werden gekenmerkt door een variëteit aan flora
en fauna. Dat is bijvoorbeeld ook de reden dat de jager-verzamelaars bij voorkeur
hun kamp opsloegen op de hogere gronden grenzend aan dergelijk laagten. Zeker
is dat het beekdal vanaf de Steentijd is gebruikt als foerageergebied. In beekdalen
kunnen jacht- en visattributen voorkomen die dateren tussen de Steentijd en de
20e eeuw. De in beekdalen aangetroffen solitair liggende vuurstenen artefacten
-waaronder pijlpunten- zijn waarschijnlijk de neerslag van jachtactiviteiten gedurende
de Steentijd. Waarschijnlijk zijn de Maas, Roer en Swalm van belang geweest voor
de visserij. Vaak werd ook in het zuurstofrijke water bij watermolens vis gevangen
door viskorven uit te zetten en/of vis te steken met zogenaamde visstekers (zie figuur
40). Uit historische kaarten blijkt dat in de Roer ten zuidwesten van Roermond in het
verleden meerdere watermolens lagen (Koeman & Visser, 1998; Ellenkamp, 2007).
Rond de visserij ontwikkelde zich ook een economie. In de voorstad van Roermond
Sint Jacob ontstond bijvoorbeeld een vismarkt (Renes, 1999). Het belang van vis voor
111
Benedenloop
weinig verhang
sedimentatie
voedselrijk
madeveengronden
klei / veen
brede, diepe zone holocene bodems
Figuur 39. Schematisch
overzicht
van bodemkundige
kenmerken in de
lengterichting van een
beekdalstelsel.

Figuur 40. Twee
palingstekers en een
witvissteker (rechts)
uit de Nieuwe tijd.
RAAP-rapport 1741
de voedselvoorziening blijkt ook uit het feit dat op den duur oude kleiwinputten voor
de visserij in gebruik werden genomen als visvijver (Renes, 1999).
De kans op het aantreffen van visattributen (visweer, visstekers, aalkorven) is bij
(voormalige) watermolens zeer reëel. Jachtattributen als pijlen, harpoenen, loden
kogels, klemmen, maar ook visattributen kunnen over de gehele lengte van de
beekdalen worden aangetroffen. Het betreft hier hoofdzakelijk puntlocaties. Jacht- en
visattributen die gemaakt zijn van organisch materiaal kunnen alleen nog voorkomen
waar de conserveringscondities gunstig zijn, zoals in veen of in beeksedimenten die
afgesloten zijn voor zuurstof.
Dumpen van afval
Waar de mens woonde werd ook afval geproduceerd. Het spectrum bestaat
doorgaans uit houtskool, as, slachtafval, verbrand en onverbrand bot, gebroken
vaatwerk, kapotte gebruiksobjecten, versleten werktuigen, niet bruikbare vuursteen
dat vrijkomt bij het maken van vuurstenen artefacten, verbrande natuurstenen
en huttenleem. Hoe rijker de bewoning op de flanken, hoe groter de kans op het
voorkomen van afvaldumps in de laagte. Vooral rond de monding van de Roer in de
Maas kunnen, gezien de ligging temidden van de middeleeuwse bebouwing van de
stad Roermond, afvaldumps verwacht worden. Dit geldt ook voor andere locaties waar
beken dicht langs, of door middeleeuwse bewoningskernen stromen (o.a. bij Swalmen
en Maasniel).
Beekovergangen
Tot in de jaren 30 van de 20e eeuw waren onverharde wegen in de winterperiode bijna
onberijdbaar. In de diep ingesneden karrensporen bleef het water staan. Op relatief
112

RAAP-rapport 1741
laaggelegen plaatsen was de weg een grote modderpoel. De meest geschikte tijd om
te reizen was dus ongetwijfeld de zomer. De wegen waren in dat jaargetijde over het
algemeen droog en goed begaanbaar. Vooral beekdalen en moerassen waren voor
het landverkeer verkeersonvriendelijke obstakels. Hoe en waar onze voorouders
deze obstakels wilden oversteken, hing tot ver in de 19e eeuw nauw samen met de
natuurlijke omstandigheden van de oversteekplaats (Roymans, 2005). Uitgangspunt
hierbij is: de weg van de minste weerstand. Men zocht naar plekken in het beekdal die
van nature bijvoorbeeld goed doorwaadbaar waren (voorden) of die smal waren zodat
men makkelijk een (soort) brug aan kon leggen. Met behulp van historische kaarten
zijn in het onderzoeksgebied de locaties bepaald waar historische wegen beken en
depressies overstaken en zodoende beekovergangen verwacht kunnen worden.
Zo kruist ten oosten van Swalmen het tracé van de Romeinse weg met de Swalm
en wordt dus een beekovergang uit deze periode (maar mogelijk ook uit eerdere of
latere perioden) verwacht (zie 4.3.3). Ook het dal van de Maasnielderbeek kent vele
beekovergangen van verschillende ordegrootte, variërend van de verbinding tussen
Roermond en Maasniel, tot kleine overgangen voor lokale wegen met een agrarische
functie. De bekendste overgangen bevinden zich uiteraard bij Roermond over de Roer
en de Maas.
Een beek kon op verschillende wijzen worden overgestoken. Het meest eenvoudig
is een doorwaadbare plaats, bijvoorbeeld versterkt met stenen of een houten
constructie. Als een weg van voldoende belang was kon een beekovergang verder
ontwikkelen en werden vonders of schoren aangelegd. Vaak valt de aard van een
overgang af te leiden uit de namen van wegen, zoals de achtervoegsels ‘voorde’,
‘waterstap’, ‘schoor’, ‘vonder’ of ‘brug’.
Voorden
Een voorde is een doorwaadbare plaats waar men te voet, te paard of met een
wagen een beek of rivier kon oversteken. Naast de voorde werden soms grote (zwerf)
stenen of ‘stapstenen’ in de beekbedding gelegd, zodat de voetganger met droge
voeten de overkant kon bereiken. Voorden werden gedurende een lange periode
gebruikt, onderhouden en gerepareerd. Dit betekent niet dat de voorde plaatsvast
was en eeuwenlang op de zelfde plaats bleef liggen. Achterstallig onderhoud van de
toegangsweg en bedding konden de reden zijn dat de voorde zich verplaatste.
Op historische kaarten is een samenhang te zien tussen het netwerk van wegen en
het voorkomen van voorden (Roymans, 2005). Bij een voorde kwamen vele wegen
samen en aan de overzijde van de rivier waaierden de wegen weer uit. Dit typische
patroon is met name bij Maalbroek duidelijk herkenbaar (zie kaartbijlage 4).
113

Figuur 41. Voorbeeld
van een houten brug
over een beek.
RAAP-rapport 1741
Bruggen
Veel bruggen zijn aangelegd op plaatsen waar voorheen een doorwaadbare plaats
lag. De oversteek van een beek/rivier door middel van een brug bracht minder risico
met zich mee dan een voorde. In de loop van de Late Middeleeuwen en Nieuwe
tijd zijn daarom vele voorden vervangen door bruggen of duikers. Voorden die voor
het lokale agrarische verkeer zijn gebruikt, hebben vermoedelijk echter nog lang
standgehouden. De eerste bruggen waren mogelijk niet meer dan een paar planken
naast elkaar. Een stap verder in de ontwikkeling van een brug was het gebruik van
een schoor. Een schoor is een primitief bruggetje van balken waarover vee kon
worden gedreven en die als het moest ook berijdbaar was met een smalle handkar
of kruiwagen (zie figuur 41). Zowel de op- en afrit als de brug zelf waren bedekt
met gras- of heidezoden en takkenbossen om te voorkomen dat de poten van
schapen of runderen en wagenwielen in de slappe ondergrond of tussen de balken
zouden wegzakken. Vooral smalle beekjes konden door middel van een schoor
worden overgestoken. In Leeuwen werd de Maasnielderbeek op een dergelijke
wijze overgestoken, zoals blijkt uit het toponiem 'Op het Schoor' (Van Bree & Van
der Molen, 2004). Bredere beekbeddingen werden overgestoken door een vonder:
een houten brug met leuningen. Soms werd de vonder hoog genoeg gebouwd om
scheepvaart op de beek mogelijk te maken.
De schoor en de vonder waren van lokale/regionale betekenis. Daar naast waren
er ook bruggen die breed en sterk genoeg waren om door bespannen voertuigen
gepasseerd te worden. Deze bruggen lagen voornamelijk aan belangrijke
doorgangsroutes die van regionaal en bovenregionaal belang waren. Een vroeg
voorbeeld hiervan is de stenen brug over de Roer tussen Roermond en de voorstad
114

RAAP-rapport 1741
St. Jacob, en later ook de brug over de Maas. Op figuur 42 zijn beide bruggen
herkenbaar in de vooroorlogse situatie. De toponiemen 'Overbrugge' bij St. Jacob
en 'Brugstraat' en 'Brugpoort' in de historische kern van Roermond verwijzen naar
de stenen brug. De brug over de Maas dateert pas uit 1867. Voor die tijd werd de
Maas onder andere over gestoken met behulp van veren. In Ool duidt het toponiem
'Veerdam' op het veer over de Maas (Van Bree & Van der Molen, 2004).
Rituele deposities
Beekdalen, rivieren en vennen hebben in het verleden een onmiskenbare
aantrekkingskracht gehad op het rituele vlak. In deze natte contexten worden namelijk
regelmatig voorwerpen aangetroffen waar men deze niet direct zou verwachten
en die niet zijn weggegooid of verloren, maar met zorg zijn achtergelaten (Fontijn,
2002) en waar eerder een rituele betekenis aan toegekend kan worden. De vondsten
bestaan meestal uit complete stenen of bronzen bijlen, zwaarden, speerpunten,
sieraden, ketels, schalen, agrarische werktuigen, molenstenen en munten en soms
ook menselijk en dierlijk bot (zie figuur 43). De gangbare verklaring voor deze 'rituele
deposities' is dat gemeenschappen voorwerpen offerden in beken en moerassen,
mogelijk met de bedoeling om de doden of goden gunstig te stemmen of om territoria
af te bakenen.
Ook de Maas heeft ongetwijfeld een rol gespeeld bij rituele deposities. Tijdens
baggerwerkzaamheden zijn, naast vele voorwerpen van ijzer, zoals zwaarden,
boothaken, bijlen en ander gereedschap, meerdere bronzen voorwerpen (zwaarden
115
Figuur 42. De Roerbrug
(voorgrond)
tussen Sint Jacob
en Roermond en de
Maasbrug (linksboven)
die Roermond
met het gebied ten
westen van de Maas
verbond (bron: Van
Bree & Van der
Molen, 2004).

Figuur 43. Voorbeelden
van geofferde
voorwerpen in rivieren
en beekdalen.
RAAP-rapport 1741
en bijlen) aangetroffen. De bronzen wapens worden over het algemeen beschouwd
als rituele deposities uit de Urnenveldenperiode (Late Bronstijd- Vroege IJzertijd;
Roymans in: Bloemers, e.a., 1993). Het zijn vaak artefacten met een hoge
prestigewaarde die compleet en in gave toestand in het water zijn gedeponeerd.
De bekende voorwerpen vormen waarschijnlijk slecht een klein deel van de
oorspronkelijke hoeveelheden. In Engeland en Frankrijk zijn hier aanwijzingen voor
aangetroffen bij samenvloeiingen van rivieren. Om die reden is iets soortgelijks rond
de samenvloeiing van Roer en Maas niet onwaarschijnlijk. Vermoedelijk lag hier een
Maasovergang in het netwerk van brons-uitwisseling (Roymans in: Bloemers, e.a.,
1993). De relatief grote aantallen van wapens in een rivier komen vooral voor in
Maas, Waal en Rijn, binnen de driehoek Tiel-Duisburg-Roermond (van den Broeke,
2005).
Er lijkt sprake te zijn van een depositiezone veelal in de periferie van gecultiveerde
plaatsen (Roymans, 2006), in de grenszone tussen territoria van verschillende
groepen mensen, waarbij beken, rivieren en moerassen dienden als natuurlijke grens
van een territorium. Binnen deze specifieke zone zijn weer gebieden te onderscheiden
waar bepaalde objecten werden achtergelaten. Er lijkt een voorkeur te hebben
bestaan voor beekovergangen en samenvloeiingen van beken. Het met opzet
deponeren van voorwerpen in of nabij het water kent een lange traditie die mogelijk
teruggaat tot in de Steentijd (Van den Broeke in: Louwe Kooijmans e.a. 2005). Naast
de beschreven Bronstijd-deposities in de Maas, zijn in de gemeente Roermond
meerdere vondsten aangetroffen die in het licht van rituele deposities moeten
worden gezien. Ook in het dal van de Roer en de Swalm komen waarschijnlijk rituele
deposities voor.
116

RAAP-rapport 1741
Verdedigingswerken
Waar normaal gezien de bewoning zich concentreert op de drogere hogere gronden,
gelden bij verdedigingswerken juist regels vanuit een verdedigingstechnisch oogpunt.
In het verleden zijn de meeste verdedigingswerken om deze reden in beekdalen of
moerassen gebouwd, denk hierbij bijvoorbeeld aan de schansen. Vaak werd eerst een
strategische plek uitgekozen die vervolgens nog werd verbeterd, bijvoorbeeld door
aarden wallen aan te leggen of een gracht te graven. Vooral in de Late Middeleeuwen
en de Nieuwe tijd zijn vele versterkingen en verdedigingswerken aangelegd. Binnen
de gemeente Roermond hebben meerdere verdedigingswerken gelegen, waarvan
sommige nog intact zijn en sommige (bijna) verdwenen. Het betreft kastelen, mottes,
schansen en versterkte/omgrachte boerderijen en niet te vergeten de grachten en
wallen rondom de laat-middeleeuwse stad Roermond. In tabel 14 volgt een beknopte
opsomming van de belangrijkste verdedigingswerken in de gemeente Roermond (zie
ook kaartbijlage 4).
Verdedigingswerk Type Beekdal
Schans Schans Teutebeek
Bax hof Omgracht huis Teutebeek
Ouborch Motte/ versterkt huis Swalm
Wolfsgraaf Landweer Dwars op Swalmdal
Hillenraad Kasteel Oude Maasgeul
Zuidewijk Spick Omgracht huis Oude Maasgeul
Tegelreye Omgracht huis Leygraaf
Hattem Omgracht huis Roer
Olderhof Versterkt huis Roer
Schans Schans Blankwater
Agrarisch gebruik
Het is momenteel nog niet duidelijk in welke mate de beekdalgronden tussen de
Prehistorie en de Vroege Middeleeuwen voor agrarische doeleinden zijn gebruikt.
Hoogstwaarschijnlijk werden de beekdalgronden gebruikt als weidegrond en als
hooiland (dit is waarschijnlijk: bijvoorbeeld bij villacomplexen die dichtbij een beek
liggen). Zeker is dat gedurende de Late Middeleeuwen en Nieuwe tijd de beekdalen
een essentiële rol hebben gespeeld in de agrarische bedrijfsvoering. Het belang dat
de boerenbevolking aan het beekdallandschap hechtte, is indirect herkenbaar op
historische kaarten. Hierop is te zien dat grote delen van de beekdalen verkaveld
waren en als gras- of hooiland werden gebruikt. Er zijn in het verleden dus enorme
inspanningen gedaan om beekdalen in te richten voor het gebruik als hooiland.
Deze inspanningen zijn te begrijpen als men beseft hoe belangrijk de graslanden
waren voor het landbouwbedrijf. De opbrengst van het hooiland (wintervoer)
bepaalde hoeveel vee men de winter kon doorhelpen. De hoeveelheid vee bepaalde
de hoeveelheid mest en daarmee ook de grootte van het akkerareaal. De grootte
117
Tabel 15. Verdedigingswerken
in de
gemeente Roermond.

RAAP-rapport 1741
van de wei- en hooilanden bepaalde dus indirect de welvaart van een boer en
dorp en stelde paal en perk aan de groeikracht van het akkerareaal. Gedurende
de Late Middeleeuwen werden de broekbossen gekapt en de beekdal gronden
verkaveld. Hoewel in de gemeente Roermond niet overduidelijk aanwezig, gebeurde
de verkaveling veelal in smalle langgerekte stroken loodrecht op de bedding:
zogenaamde beemdenstructuur. Het toponiem 'Vuilbemden', ten noordoosten van
Leeuwen, duidt op een dergelijke verkaveling.
Watermolens
Langs veel beken ontstonden in de loop der tijd watermolens, waarbij het stromende
water werd gebuikt als energiebron om zware molenstenen te laten draaien. Niet
iedere beek was hiervoor geschikt. De meest gunstige locatie om een watermolen
te bouwen, was aan een bestaande weg bij een beek die voldoende stroomsnelheid
en debiet had (Roymans, 2005). De Roer en de Swalm voldeden aan deze eis. Om
het water zo efficiënt mogelijk te benutten, stuwde de molenaar het water zo hoog
mogelijk op. Niet alleen werd hierdoor een waterreservoir opgebouwd, maar ook de
waterstroom werd hierdoor krachtiger om het molenrad te laten draaien. Er was al met
al sprake van een soort molenbiotoop dat niet alleen bestond uit het bedrijfsgebouw,
maar ook uit molenstuwen, molenkolken, overlaten en bruggen (Roymans,
2007b). Vaak zijn verdwenen watermolens nog te herkennen aan restanten van de
molenbiotoop. Zo is recent een archeologisch bureauonderzoek uitgevoerd voor een
deel van de Roer ten westen van Roermond, waarbij is gekeken naar het voorkomen
van watermolens op basis van elementen uit de molenbiotoop (Ellenkamp, 2007).
De resultaten van dit onderzoek zijn weergegeven in figuur 44 en geïntegreerd in
onderhavig onderzoek (zie kaartbijlage 4).
Eind 13e eeuw kwam Roermond tot ontwikkeling en deden de groeiende handel
en industrie een toenemend beroep op de waterkracht van de Roer (Linssen,
1971). Langs de Roer en ook in Swalmen langs de Swalm ontstonden onder
andere volmolens ten behoeve van de lakenproductie. In 1305 wordt er melding
gemaakt van meerdere molens langs de Roer. Uit de analyse van Linssen blijkt
dat bij de molens, dijken, sluizen en overlaten werden aangelegd (Linssen, 1971).
Het omringende natuurlijke landschap werd benut en mogelijk afgestemd op de
watermolen, waardoor een molenbiotoop ontstond. Vaak bevond zich bij de molens
ook een 'steil' ten behoeve van de visserij. Uit historische kaarten van Roermond en
omgeving valt veel informatie af te leiden over de aanwezigheid van (verdwenen)
watermolens. Daarnaast kunnen de kaarten inzicht geven omtrent veranderingen in
de loop van de Roer. Uit de stadsplattegrond van Roermond van Jacob van Deventer
(Koeman & Visser, 1998) blijkt dat de Roer in de 16e eeuw bestond uit een complex
van hoofdgeulen en verbindingsgeulen, waarlangs meerdere molens (mola) zijn
opgetekend. Op de Ferrariskaart uit de 18e eeuw (Koninklijke bibliotheek van België,
1965) is ten noorden van de Burgemeester Hoppenerlaan een afsluiting van de Roer
118

RAAP-rapport 1741
119
Figuur 44. Resultaten
bureauonderzoek
voor een deel van de
Roer ten westen van
Roermond.

Figuur 45. Molen
van Burghoff in 1910
(bron: Van Bree &
Van der Molen, 2004).
RAAP-rapport 1741
herkenbaar met bebouwing en een cirkelvormige waterplas. Mogelijk betreft het een
stuw en vijver die ten dienste stonden van een molen (Ellenkamp, 2007). Mogelijk
is de stuw aangelegd om de Roer bevaarbaar te houden zonder de wateraanvoer
naar de watermolens te verstoren. Op de historische kaart uit 1837-1844 (Wolters
Noordhoff Atlasprodukties, 1992) is verder noordelijk nog een tweede stuw en
molenvijver herkenbaar. De naam van de voorstad 'Aan de Molens', met de
Molenweg, duidt ook op de aanwezigheid van molens aan de Roer (Van Bree & Van
der Molen, 2004). Figuur 45 toont één van de verdwenen molens aan een inmiddels
gedempte zijtak van de Roer.
Een opvallende molen was de water-vluchtmolen op de Maasnielderbeek bij
Leeuwen. In 1825 werd hier een oliemolen gebouwd die werkte op de waterkracht
van de beek. Vanaf 1839 werd de molen ook gebruikt voor het malen van graan.
Omdat de Maasnielderbeek tijdens de zomer niet genoeg water leverde, werd een
rosmolen bijgebouwd. In 1865 werd een windmolen gebouwd bovenop de bestaande
watermolen. Door de gangwerken te combineren, kon zowel op water- als op
windkracht gemalen worden. In de tweede wereldoorlog werd de molen opgeblazen
(bron: De Molens van Limburg, P.W.E.A. van Brussel).
Scheepvaart
Het vervoer via binnenwateren, zelfs over de Maas, moet niet overschat worden.
Rivieren en beken moeten namelijk een zekere diepte kennen om binnenvaart
mogelijk te maken. Inzicht in de hydrologie leert dat rivieren en beken tijdelijk of in
het geheel niet bevaarbaar waren. In het najaar en winter waren beddingen relatief
diep en breed, maar in de zomer waren ze veelal te ondiep en te smal. Ook de Maas
als regenrivier was erg gevoelig voor droge zomers. Tijdens lage waterstanden had
120

RAAP-rapport 1741
de Maas slechts een beperkte vaardiepte en verloor daarmee tijdelijk haar betekenis
als waterweg. De ongewoon droge zomer van 1857 legde de riviervaart op alle grote
rivieren in Nederland zelfs geheel stil en in zomer van 2006 waren zelfs delen van
de Rijn niet meer bevaarbaar. Delen van de beken die (tijdelijk) bevaarbaar waren,
vereisten onderhoud en aanpassingen. De bevaarbaarheid van een beek was
geen vanzelfsprekende zaak. Talrijk zijn archiefstukken waarin bepalingen waren
vastgesteld omtrent de breedte en diepte van de beek (Roymans 2005). Zo werden
ondiepten verwijderd en soms werden ook beken ‘rechtgetrokken’.
In de gemeente Roermond zijn directe archeologische bewijzen voor scheepvaart
alleen bekend uit de Maas. Desondanks is het waarschijnlijk dat al vanaf de
Steentijd ook de Roer en Swalm bevaren zijn. Met name in de monding van de Roer
kan scheepvaart hebben plaatsgevonden, maar mogelijk zijn de beken tot in de
middenloop bevaarbaar geweest (zie figuur 46).
Aanvullend op de bestaande beken zijn ook nieuwe waterwegen gegraven.
Voorbeelden hiervan zijn de Teutebeek ten noorden van Swalmen en de Leygraaf ten
noordoosten van Roermond. Beide zijn gegraven om een nat gebied te ontwateren.
Maar mogelijk dienden ze ook voor de afvoer van turf dat in de laagtes werd
gestoken. Er zijn geschreven bronnen die ingaan op het recht om turf te steken in de
omgeving van Maasniel, waarbij de Leygraaf mogelijk voor de afvoer heeft gezorgd.
Ten noorden van de Teutebeek wijst het toponiem 'Uytgetorf Broek' (opgetekend op
de Tranchotkaart) op turfwinning, dus het is mogelijk dat ook de Teutebeek voor de
turfvaart diende. In deze beken kunnen daarom resten verwacht worden die verband
houden met de turfwinning, zoals bootjes en aanlegsteigertjes.
Bovenloop
smalle, ondiepe bedding
wisselende waterstand
tijdelijk
Middenloop
scheepvaart
121
permanent
Benedenloop
brede, diepe beekbedding
permanent nat
Figuur 46. Schematisch
overzicht van de
bevaarbaarheid van
een beek

RAAP-rapport 1741
5.4 Beperkingen van de verwachtingsmodellen
Bij het gebruik van de verwachtingskaart moet bedacht worden dat het achterliggende
model een vereenvoudiging van de werkelijkheid is . Dit houdt in dat het
verwachtingsmodel ook enkele beperkingen kent:
- De verwachtingsmodellen maken gebruik van locatiekeuzefactoren die gebaseerd
zijn op economische motieven. De modellen doen dan ook geen uitspraken over
archeologische resten die niet of slechts beperkt gebonden zijn aan bepaalde
landschappelijke eenheden. Zo is de ligging van graven slechts in beperkte mate
gekoppeld aan het landschap; hoewel ze doorgaans nabij de hoger gelegen
prehistorische bewoningslocaties te vinden zijn, kunnen ze tevens zijn aangelegd
in de lagere delen van het landschap. Daarnaast is de ligging van lijnobjecten
(zoals [pre-]historische wegen en greppelstructuren) slechts in geringe mate
gekoppeld aan landschappelijke eenheden.
- De kartografische basis voor de archeologische verwachtingskaart wordt
gevormd door - een digitale versie van - de bodemkaart (Stiboka, 1968/Stiboka,
1972). De kaart heeft een schaal van 1:50.000. De schaal van een kaart en de
daaraan gekoppelde boordichtheid spelen een belangrijke rol bij de weergave
van een gebied. Hoe kleiner het schaalmodel van de kaart, hoe meer de grenzen
worden geschematiseerd. Hierdoor treden onzuiverheden in de kaart op en
worden bodemkundige eigenschappen van relatief kleine gebieden niet meer
weergegeven. Door de bodemkaart te combineren met de historische kaarten en
het Actueel Hoogbestand Nederland (AHN) is echter een veel beter onderbouwd
verwachtingsmodel ontstaan dan bijvoorbeeld de IKAW, die voor Pleistoceen
Nederland kartografisch alleen is gebaseerd op de Bodemkaart van Nederland,
schaal 1:50.000 (ROB, 2001b: 17).
- Het verwachtingsmodel is niet van toepassing op archeologische vindplaatsen uit
het Midden Paleolithicum. Dit is geen tekort van het verwachtingsmodel zelf, maar
is te wijten aan het gegeven dat het landschap met name in het Laat Paleolithicum
aan voortdurende veranderingen onderhevig is geweest. Uit het huidige
landschap kan hierdoor niet of slechts ten dele worden herleid wat gunstige
bewoningslocaties waren in het Midden Paleolithicum.
- In de loop van de tijd zijn er veranderingen opgetreden in zowel bodems als
het reliëf. Alhoewel de bodemkaarten en de AHN representatief worden geacht
voor het landschap van na het Midden Paleolithicum (zie hierboven), zullen
er afwijkingen ten opzichte van de oorspronkelijke situatie opgetreden zijn,
voornamelijk vanwege eroderen en afzetten in rivier- en beekdalen; verlanding
(veenvorming) in natte laagtes; vorming van stuifduinen; steken van plaggen;
esvorming; afgravingen, egalisaties en andere grondverzet.
- De beschikbare gedetailleerde gedigitaliseerde informatie van de bodemkaart
beperkt zich tot het grondgebied van de gemeente Roermond. Zodoende is in het
122

RAAP-rapport 1741
verwachtingsmodel geen informatie van buiten het onderzoeksgebied verwerkt.
Vooral bij de grenzen van het gebied kan dit vertekening opleveren.
- Amateur-archeologen zijn doorgaans vondstgericht. Een snelle manier om
vondsten te verzamelen is een oppervlaktekartering die doorgaans op akkers
uitgevoerd wordt. Hierdoor blijven grote landschappelijke eenheden die
begroeid (grasland, bos) of afgedekt zijn door laat-holocene bodems (esdekken,
stuifzand) onderbelicht. De dataset aan archeologische vindplaatsen kan dus
zowel iets zeggen over detectiekans als over de archeologische potentie van
een landschappelijke eenheid. In het onderzoeksgebied is het bovendien van
belang dat de heemkundeverenigingen vooral in de oude kernen en rond het
Swalm- en Roerdal actief waren. In het gebied tussen het Swalmdal en de
Keulse baan, hebben bijgevolg nauwelijks karteringen van amateur-archeologen
plaatsgevonden.
- In het verlengde hiervan wordt hier nogmaals opgemerkt dat een groot deel van de
vindplaatsen in de gemeente Roermond bekend is als gevolg van archeologisch
onderzoek tijdens ruimtelijke ontwikkelingen. In gebieden waar de sinds de jaren
80 van de vorige eeuw intensief is gebouwd en archeologisch onderzoek heeft
plaatsgevonden, hebben in veel gevallen archeologische vindplaatsen hebben
opgeleverd.
5.5 Gaafheid van archeologische resten
Archeologische resten zijn zeer kwetsbaar voor allerlei ingrepen in de bodem.
Bedreigend zijn graafwerkzaamheden in het kader van bijvoorbeeld bouw- en/of
sloopactiviteiten, de aanleg van wegen en leidingen, natuurontwikkeling (bijvoorbeeld
de aanleg van vijvers, poelen, natte oeverzones en beeklopen), agrarische
grondbewerking ([diep]ploegen, mengploegen, woelen en/of frezen), egaliseren, de
aanleg en het kappen van bos, ontgronden, de aanleg van drainage en het dempen
en graven van sloten en greppels. Grondwaterpeil verlaging kan tot gevolg hebben dat
met name de organische component vergaat van archeologische resten die voorheen
onder de grondwaterspiegel lagen.
De verstoring van archeologische waarden komt in veel gevallen neer op het
verdwijnen van grondsporen, verplaatsing of vernietiging van archeologisch
vondstmateriaal en verstoring of vernietiging van de ruimtelijke context van sporen en
vondsten.
In principe bestaat er een positieve correlatie tussen de mate van gaafheid en
conservering en de informatiewaarde van archeologische vindplaatsen, ofwel: hoe
groter de gaafheid en hoe beter de conservering, hoe groter de informatiewaarde en
visa versa. De gaafheid en conservering van archeologische resten is onder andere
afhankelijk van:
123

RAAP-rapport 1741
- de kwetsbaarheid van archeologische resten;
- gaafheid van de bodemstratigrafie en de diepteligging van de archeologische
resten.
In de volgende paragrafen worden deze aspecten afzonderlijk toegelicht en worden
de gebieden besproken, waarvan verondersteld wordt dat hier geen archeologische
resten meer aanwezig zijn.
5.5.1 Kwetsbaarheid van archeologische vindplaatsen
Wanneer wordt gesproken over de kwetsbaarheid van archeologische resten, is het
zinvol onderscheid te maken tussen vindplaatsen met en zonder grondsporen. De
waarde van archeologische vindplaatsen wordt namelijk grotendeels bepaald door de
mate waarin vondsten (mobilia) zich in situ bevinden en grondsporen verstoord zijn.
Archeologische vindplaatsen zonder grondsporen zijn in principe kwetsbaarder dan
die met grondsporen.
De eerste groep, vindplaatsen zonder grondsporen, betreft vooral
vuursteenvindplaatsen van rondtrekkende jager-verzamelaars. In dit geval zijn
afvalproducten van menselijke activiteiten aan het oppervlak achtergelaten en
bevinden de archeologische artefacten zich vrijwel altijd alleen in de top van het
bodemprofiel. Een gunstige uitzondering vormen natuurlijk de vindplaatsen die
zijn afgedekt door jongere afzettingen (zoals stuifzand of fluviatiele sedimenten)
of door een plaggendek. Vindplaatsen die niet zijn afgedekt zijn zeer gevoelig voor
verstoringen. De informatiedrager is namelijk een relatief dunne laag (ca. 0,5 m
dik) met mobilia. Wanneer deze laag of lagen worden verplaatst of verstoord, door
bijvoorbeeld diepploegen, verdwijnt onder meer informatie over de interne structuur
van de vindplaats(en) en daarmee over de locatie en aard van bepaalde intra-site
activiteiten of relaties tussen verschillende elkaar opvolgende vindplaatsen. Van
een goede conser vering van zulke terreinen kan daarom pas gesproken worden
wanneer het bodemprofiel vrijwel intact is. Gave vindplaatsen uit deze groep
komen waarschijnlijk alleen (nog) voor op gronden die afgedekt zijn, zoals essen,
stuifzanden, en overstromingsgebieden van rivieren en beken.
De tweede groep betreft vindplaatsen van meer plaatsgebonden landbouwende
culturen. Vindplaatsen uit deze groep zijn minder gevoelig voor verstoringen, omdat
grondsporen veelal dieper reiken. Twee factoren zijn belangrijk wanneer het gaat om
de waardebepaling van vindplaatsen van landbouwende culturen. Ten eerste is dat de
mate waarin mobilia een belangrijke rol spelen bij de analyse van de vindplaats. Bij
bepaalde vindplaatsen, zoals enkele vindplaatsen uit het Neolithicum (bijvoorbeeld
de zogenaamde Michelberg cultuur en de Steingroep), zijn namelijk nagenoeg geen
grondsporen (meer) aanwezig en bestaat het enige informatiemateriaal uit een laag
met vondstmateriaal (aardewerk en vuurstenen artefacten).
124

RAAP-rapport 1741
De tweede factor die een rol speelt is de diepte waarop kuilen en palen zijn
ingegraven. Ondiep ingegraven paalgaten zullen eerder door bijvoorbeeld ploegen
verdwijnen. Er is sprake van een geleidende schaal waarbij vindplaatsen uit het
Neolithicum t/m de IJzertijd vaak gevoeliger zijn voor verstoring (erosie) doordat
er ondiepe kuilen en/of minder kuilen werden gegraven, en vindplaatsen uit de
Romeinse tijd en de Middeleeuwen minder erosiegevoelig zijn (dieper ingegraven
kuilen).
In beide gevallen kan verder ook een onderscheid gemaakt worden tussen organische
en anorganische resten. De organische archeologische resten zijn uiterst kwetsbaar,
anorganische niet.
5.5.2 Gaafheid van de bodem
Vanaf het Holoceen hebben in de gemeente Roermond, met uitzondering van
de holocene beekdalen van de Maas, Roer en Swalm praktisch geen natuurlijke
afzettingen meer plaatsgevonden. Als gevolg hiervan ligt een groot deel van de
archeologische vindplaatsen al gedurende een lange tijd aan het maaiveld. Door
bodemingrepen, zoals ploegen, plaggensteken, ontgronding, egalisatie etc.,
zijn dergelijke vindplaatsen verstoord. In gebieden met een esdek, stuifzand of
beekafzettingen worden archeologische resten gebufferd tegen deze bodemingrepen
(figuur 47).
Aangezien een groot deel van de gemeente een agrarisch gebruik heeft, of een
agrarisch gebruik heeft gehad, kan er van uit worden gegaan dat de meeste
archeologische vindplaatsen (ten dele) verstoord zijn. De verstoringsdiepte
is gelijk aan de dikte van de bouwvoor, circa 30 cm. Voor jager-verzamelaars
vindplaatsen betekent dit dat door de aanleg van een bouwvoor een groot deel van
de informatiewaarde verloren is gegaan, tenzij deze vindplaatsen zijn afgedekt
(plaggendek, stuifzand, beeksediment). Daarentegen bevindt de informatiewaarde
van vindplaatsen van landbouwende gemeenschappen zich voor een groot deel in
grondsporen. Aangezien deze grondsporen veelal dieper reiken dan de bouwvoor
en pas daaronder zichtbaar zijn, behouden ook niet afgedekte vindplaatsen van
landbouwende gemeenschappen nog een groot deel van de informatiewaarde.
In gebieden waar de bodemverstoringen dieper reiken dan de bouwvoor, en waar
vindplaatsen niet zijn afgedekt door een esdek, stuifzand of beekafzettingen, kan ook
de informatiewaarde van vindplaatsen van landbouwende gemeenschappen voor een
groot deel verdwenen zijn. Daar is alleen nog informatie voorhanden in de zeer diep
reikende sporen (waterputten en zware funderingen).
125

Figuur 47. Postdepositionele
processen
die zich hebben afgespeeld
na de bewoning
in de prehistorie.
(1) woonplaats. (2)
Na verlating raakt
het erf overwoekerd.
(3) Bij (her) ontginning
wordt een deel
van de grondsporen
verploegd en raken
archeologische eresten
verspreid en de
gefragmenteerd. (4)
Als gevolg van plaggen
bemesting is een
bufferzone ontstaan
waardoor de archeologische
vindplaats
beschermd wordt
(Broeke, P. van den,
H. Fokkens & A. van
Gijn, 2005).
RAAP-rapport 1741
De gaafheid van het oorspronkelijke bodemprofiel is daarmee dus ook een maat voor
de aantasting en verplaatsing van eventueel aanwezige archeologische resten in de
bodem.
5.5.3 Verstoorde gebieden
Binnen de gemeente Roermond kunnen een aantal gebieden aangewezen worden,
waarvan het oorspronkelijke bodemprofiel niet meer intact is en waar mogelijke
archeologische resten (ernstig) verstoord of vernietigd zijn. Tot deze gebieden
behoren:
1. afgegraven gebieden of percelen die ontgrond zijn;
2. bebouwde gebieden met diepreikende funderingen uit de 20e eeuw.
Vergraven of ontgronde gebieden
In de gemeente Roermond heeft in de afgelopen decennia op grote schaal zand- en
grindwinning plaatsgevonden. Grote delen van het Holocene Maasdal zijn hierdoor
vergraven en tot grote diepte ontgrond. Dit heeft ernstige gevolgen gehad voor het
aanwezige bodemarchief. De oorspronkelijke landschappelijke context is volledig
verdwenen en daarmee zijn ook de aanwezige vindplaatsen vernietigd. Zodoende
hebben de gebieden waar ontgronding heeft plaatsgevonden (o.a. de nu diepe
grindgaten), op de uiteindelijke verwachtingskaart geen verwachting gekregen.
126

RAAP-rapport 1741
Verder heeft in het gebied ook kleinschaligere lokale klei- en zandwinning
plaatsgevonden. Gegevens van de ontgronde gebieden zijn afkomstig van de
provincie Limburg Databeheerder Gis, Bureau Geo en Administraties (Copyright
Provincie Limburg). Er kunnen 2 soorten ontgrondingen onderscheiden worden:
1. Historische ontgrondingen;
2. Vigerende ontgrondingen.
Historische ontgrondingen zijn ontgrondingen waarvoor tussen 1945 en 1996 een
ontgrondingsvergunning is verleend. Deze ontgrondingsvergunningen zijn vervallen.
Het is echter niet bekend of deze gebieden daadwerkelijk ontgrond zijn. Dit kan
betekenen dat er zich in de gebieden waarvoor een ontgrondingsvergunnning tussen
1945 en 1996 is verleend nog archeologische resten kunnen bevinden.
Vigerende ontgrondingen zijn ontgrondingen waarvoor een ontgrondingsvergunning is
verleend die nog van kracht is. Het is echter ook van deze gebieden niet bekend of de
ontgronding daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. Ook in deze gebieden kunnen dus
nog archeologische resten aanwezig zijn.
Veldinspectie
Om te bepalen of daadwerkelijk ontgronding heeft plaats gevonden en dus in hoeverre
de uitgesproken verwachting kan blijven gelden, zijn de gebieden waarvoor een
vergunning is afgegeven visueel geïnspecteerd. Hierbij zijn de ontgrondingsgebieden
in het Holocene Maasdal buiten beschouwing gelaten, omdat hier vrijwel alles reeds
vergraven is. In het overige deel van het onderzoeksgebied zijn waar mogelijk tijdens
de inspectie boringen gezet om de aard van de bodem en de mate van verstoordheid
te bepalen. Verspreid over het gebied zijn in totaal 20 boringen gezet (zie ook
kaartbijlage 7), waarvan de boorbeschrijvingen zijn opgenomen in bijlage 5. Van de
gebieden waarvoor een vergunning is afgegeven (excl. het Holocene Maasdal) kon
voor 45% met zekerheid bepaald worden dat ontgronding had plaats gevonden. 15%
van deze gebieden bleek niet te zijn ontgrond, terwijl voor 21% het op basis van de
boringen en visuele inspectie niet te bepalen was of ontgronding had plaatsgevonden.
Het veldonderzoek was beperkt tot een inspectie, waardoor op basis van de boringen
niet was te onderscheiden of het ging om natuurlijke vaaggronden of afgegraven
bodems. Bij 19% van de gebieden leek het terrein op basis van de visuele inspectie
niet ontgrond (het verloop van het maaiveld leek natuurlijk), maar uit de boringen
bleek dat de bodem in zekere mate wel verstoord was (zie bijlage 5). Om duidelijkheid
te verschaffen over de precieze toestand van de bodem is nader onderzoek nodig.
Deze laatste gebieden lagen allemaal in de bebouwde kom in het noordelijk deel
van Maasniel. Uiteindelijk zijn er dus vier categorieën onderscheiden, waarvoor
verschillende verwachtingen kunnen worden opgesteld (zie tabel 16).
127

Tabel 16. Resultaten
veldinspectie van de
ontgrondingen.
RAAP-rapport 1741
Ontgronding Verwachting
Ontgrond Laag
Niet ontgrond Vigerende verwachting blijft gelden
Onzeker Afhankelijk van nader onderzoek
Onzeker, maar bodem verstoord. Afhankelijk van nader onderzoek;
gaafheid van eventuele vindplaatsen zal
laag zijn.
In hoofdstuk 7 (zie deel 2) worden de adviezen beschreven op welke wijze in elk van
de afzonderlijke categorieën gehandeld moet worden.
128

RAAP-RAPPORT 1741
Archeo-landschapppelijke knooppunt
gemeente Roermond
Een archeologieatlas
Deel 2 van 3 - Onderzoeksagenda en Aanbevelingen

RAAP-RAPPORT 1741
Archeo-landschapppelijke knooppunt
gemeente Roermond
Een archeologieatlas
Deel 2 van 3 - Onderzoeksagenda en Aanbevelingen

Colofon
Opdrachtgever: Gemeente Roermond
Titel: Archeo-landschappelijke knooppunt gemeente Roermond; een archeologieatlas (3delen)
Status: eindversie
Datum: 1 augustus 2008
Auteurs: ir. G.R. Ellenkamp & drs. G. Tichelman
Projectcode: ROVW
Bestandsnaam: RA1741-ROVW.doc
Projectleider: drs. G. Tichelman
Projectmedewerkers: ir. G.R. Ellenkamp & drs. M.A.H. Lipsch
ARCHIS-vondstmeldingsnummers: niet van toepassing
ARCHIS-waarnemingsnummers: niet van toepassing
ARCHIS-onderzoeksmeldingsnummer/CIS-code: niet van toepassing
Autorisatie: drs. W. de Baere
ISSN: 0925-6229
RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V.
Zeeburgerdijk 54
1094 AE Amsterdam
Postbus 1347
1000 BH Amsterdam
© RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V., 2006
telefoon: 020-463 4848
telefax: 020-463 4949
E-mail: raap@raap.nl
RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V. aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit het gebruik van de resultaten
van dit onderzoek of de toepassing van de adviezen.

RAAP-rapport 1741
Inhoud
3 Samenvatting
9 1 Inleiding
9 1.1 Kader
10 1.2 Doelstellingen
10 1.3 Onderzoeksopzet
10 1.3.1 Archeologische verwachtingskaart
11 1.3.2 Onderzoeksagenda
12 1.3.3 Beleidsadvieskaart
12 1.4 Leeswijzer
15 2 Gebiedsbeschrijving
15 2.1 Algemeen
17 2.2 Het fysieke landschap
17 2.2.1 Inleiding
19 2.2.2 Geologie en geomorfologie
26 2.2.3 Bodem
33 2.2.4 Hydrologie
35 3 De mens en het landschap
35 3.1 De Vroege Prehistorie
35 3.1.1 Het Oud Paleolithicum (900.000 - 300.000 jaar voor Chr.): Vroeg
en Midden Pleistoceen
36 3.1.2 Het Midden Paleolithicum (300.000 – 33.000 jaar voor Chr.):
Midden en Laat Pleistoceen
36 3.1.3 Het Laat Paleolithicum (33.000-8800 voor Chr.): Laat Weichselien
37 3.1.4 Het Mesolithicum (8800-4900 voor Chr.): Preboreaal-Boreaal-
Atlanticum
38 3.2 De Late Prehistorie
38 3.2.1 Het Neolithicum (4900-2000 voor Chr.): Atlanticum
39 3.2.2 De Bronstijd (2000-800 voor Chr.): Subboreaal-begin
Subatlanticum
40 3.2.3 De IJzertijd (800-12 voor Chr.): Subatlanticum
41 3.3 De Romeinse tijd (12 voor-450 na Chr.): Subatlanticum
44 3.4 De Middeleeuwen en de Nieuwe tijd
44 3.4.1 De Middeleeuwen (450-1500 na Chr.) : Subatlanticum
45 3.4.2 De Nieuwe tijd (vanaf 1500 na Chr.): Subatlanticum
131

RAAP-rapport 1741
47 4 Archeologische inventarisatie
47 4.1 Het bodemarchief
47 4.1.1 ARCHIS waarnemingen
48 4.1.2 Rijksmonumenten: Archeologische Monumenten Kaart (AMK)
50 4.1.3 Gemeentelijke monumenten
51 4.1.4 Vindplaatsen heemkundeverenigingen
51 4.1.5 Onbekende archeologische vindplaatsen
52 4.2 Verwerking van vindplaatsgegevens
52 4.2.1 Samenvoegen en herdateren
54 4.2.2 Indeling naar complextype
57 4.2.3 Indeling naar voedseleconomie
59 4.3 Resultaten: de archeologische vindplaatsen van Roermond
59 4.3.1 De Vroege Prehistorie
62 4.3.2 De Late Prehistorie
68 4.3.3 De Romeinse tijd
72 4.3.4 De Middeleeuwen en vroegmoderne tijd
94 4.3.5 Vindplaatsen in natte gebiedsdelen
95 5 Archeologische verwachtingsmodel
95 5.1 Theoretisch kader
97 5.2 Archeologische verwachting in droge landschappen
97 5.2.1 Verwachtingsmodel voor kampementen van jager-verzamelaars
102 5.2.2 Landbouwers (Neolithicum – Nieuwe tijd)
108 5.3 Archeologische verwachting in natte landschappen
108 5.3.1 Inleiding
109 5.3.2 Methode
110 5.3.3 Cultuurhistorische waarden in de beekdalen, venbodems en
moerassige laagten
122 5.4 Beperkingen van de verwachtingsmodellen
123 5.5 Gaafheid van archeologische resten
124 5.5.1 Kwetsbaarheid van archeologische vindplaatsen
125 5.5.2 Gaafheid van de bodem
126 5.5.3 Verstoorde gebieden
129 Deel 2 van 3 - Onderzoeksagenda en Aanbevelingen
131 Inhoud
135 6 Onderzoeksagenda
135 6.1 Inleiding
136 6.2 De Vroege Prehistorie (ca. 900.000- 4.900 voor Chr.)
136 6.2.1 Algemeen
132

RAAP-rapport 1741
139 6.2.2 Periode en locatiegericht
145 6.3 De Late Prehistorie (ca. 4.900 – 12 voor Chr.)
145 6.3.1 Algemeen
149 6.3.2 Periode en locatiegericht
155 6.4 De Romeinse tijd (12 voor Chr.- 450 na Chr.)
155 6.4.1 Algemeen
159 6.4.2 Periode en locatiegericht
163 6.5 De Middeleeuwen en vroegmoderne tijd (ca. 450 na. Chr. – heden)
163 6.5.1 Algemeen
167 6.5.2 Periode en locatiegericht
171 6.6 Archeologische kerngebieden
176 6.7 Suggestie voor onderzoekthema’s Roermond
179 7 Aanbevelingen
179 7.1 Inleiding
179 7.2 Verantwoord archeologiebeleid
179 7.2.1 Archeologiebeleid met AMZ, beleidsadvieskaart en
onderzoeksagenda
181 7.2.2 De archeologische verwachtings- en beleidsadvieskaart
189 7.2.3 Ondergrenzen voor archeologisch onderzoek in de verschillende
verwachtingszones
191 7.2.4 Suggestie voor optimalisering van het archeologisch
onderzoeksproces
194 7.3 Archeologie, cultuurhistorie en behoud
194 7.3.1 Waarom behoud en hoe?
196 7.3.2 Bescherming van cultuurhistorische waarden
196 7.3.3 Cultuurhistorisch waardevolle gebieden
211 7.4 Besluit
213 Literatuur
219 Gebruikte afkortingen
219 Verklarende woordenlijst
222 Overzicht van figuren, tabellen en bijlagen
227 Bijlage 1 Voorgeschiedenis archeologiebeleid van het Rijk
231 Bijlage 2 De Nationale Onderzoeksagenda Archeologie (NOaA)
133

RAAP-rapport 1741
242 Bijlage 3 AMZ-cyclus en waardering en selectie van een
archeologische vindplaatsen
245 Bijlage 4. Uitgevoerd onderzoek in Roermond
248 Bijlage 5 Boringen veldinspectie
254 Bijlage 6. Beschrijving van bodemcodes
255 Deel 3 van 3 - Catalogus van archeologische vindplaatsen
134

RAAP-rapport 1741
6 Onderzoeksagenda
6.1 Inleiding
Ten behoeve van toekomstig archeologisch onderzoek worden in dit hoofdstuk de
huidige archeologische gegevens van Roermond nader bekeken. Wat zijn aan de
hand van de huidige kennis én het huidige archeologische bestand van Roermond
op dit moment de belangrijkste onderzoeksvragen? Deze lokale onderzoeksagenda
is complementair met de Nationale Onderzoeksagenda Archeologie (NOaA), waarin
voor heel Nederland de huidige archeologische kennis en de kennisleemten zijn
omschreven (zie bijlage 2).
De lokale onderzoeksagenda van Roermond heeft tot doel het toekomstig
archeologiebeleid te ondersteunen door inhoudelijke informatie te leveren waarmee
goed overwogen beslissingen kunnen worden genomen. Dit gebeurt op twee niveaus.
Op een algemeen Roermond-breed niveau worden vanuit vergelijkingen tussen
het archeologisch bestand van Roermond en de kennis in Nederland enerzijds
kennisleemten en belangwekkende onderzoekthema’s aangesproken en anderzijds
Roermond’s ‘rijkdommen’ aangegeven: vindplaatsen die van een bijzondere waarde
zijn binnen Nederland. Op een tweede, kleinschaliger niveau wordt nader ingegaan op
bepaalde locaties met archeologische ensembles en hun specifieke vraagstellingen.
Om het archeologisch bestand van Roermond nader te bekijken, zijn
naast de gegevens van vindplaatsen (paragraaf 4.3) ook de in Roermond
aanwezige onderzoeksrapporten doorgenomen, de in ARCHIS geregistreerde
onderzoeksmeldingen geïnventariseerd en een lijst (met kaart) van de gemeente
Roermond zelf, waarop plaatsgevonden onderzoek is bijgehouden. Voordat een
archeologisch onderzoek begint, wordt dit in ARCHIS gemeld, terwijl na afloop
een vondstmelding wordt gedaan. De vondstmelding wordt na verwerking binnen
ARCHIS omgezet naar een waarneming. Onderzoeksmeldingen worden dus vroeger
of later aangevuld met een vondstmelding en een archis-waarneming, maar wanneer
dit gebeurt hangt af van betrokken personen: de vinders (die de vondstmelding in
ARCHIS doen) én de verwerkers binnen ARCHIS (omzetten van vondstmelding naar
archis-waarneming). Het kan dus zo zijn dat onderzoek heeft plaatsgevonden en
ook resultaten bekend zijn (een rapport), maar geen archis-waarneming bestaat.
Met de uitgevoerde inventarisering zijn echter geen extra, onbekende vindplaatsen
vastgesteld. Voorts is bij de onderzoeksmeldingen bekeken of nog sinds de peildatum
van 29-10-2006 nieuwe onderzoeksmeldingen zij n gedaan (peildatum 19-3-2008)
135

RAAP-rapport 1741
en dit bleek inderdaad 37 keer het geval (zie ook kaartbijlage 7) . Dit geeft aan dat
archeologisch onderzoek tegenwoordig regelmatig plaatsvindt.
De lokale onderzoeksagenda is chronologisch opgebouwd uit vier archeologische
hoofdperioden: de Vroege Prehistorie, de Late Prehistorie, de Romeinse tijd
en de Middeleeuwen tot vroegmoderne tijd. Per archeologische hoofdperiode
wordt beschreven welke vindplaatsen en clusters van vindplaatsen ('locaties
met archeologische ensembles') in bepaalde gebieden aanwezig zijn en welke
specifieke vraagstellingen hier een rol spelen (paragrafen 6.2- 6.5). In paragraaf
6.6 worden met de gegevens uit deze vier paragrafen archeologische kerngebieden
gedefinieerd, waarvoor in hoofdstuk 7, net zoals voor de historische kernen, speciale
aanbevelingen ten aanzien van het toekomstig beleid worden gegeven. Van deze
gebieden is immers nu al bekend dat bijzondere archeologische informatie aanwezig
is, die tot een belangrijke kennisvermeerdering over het verleden kan leiden. Tot slot
worden in paragraaf 6.8 periode-overschrijdende onderzoekthema's voorgesteld, die
de komende tijd voor Roermond de belangrijkste zijn.
In de Nederlandse archeologie en de NOaA wordt onder de Vroege Prehistorie
verstaan het Paleolithicum, het Mesolithicum en het Vroeg en Midden Neolithicum.
Met de Late Prehistorie wordt bedoeld de periode vanaf het Laat-Neolithicum tot en
met de IJzertijd. Met onderhavig onderzoek naar de archeologische verwachting in
deze beleidsatlas is in de database het Neolithicum steeds als één geheel behandeld,
mede omdat een onderscheid tussen Vroeg, Midden of Laat Neolithicum veelal (nog)
niet bestaat. De volgorde zoals gebruikt in de NOaA wordt hier wel gevolgd, waarbij
het Laat Neolithicum zowel bij de Vroege Prehistorie als ook bij de Late prehistorie
aan bod komt.
6.2 De Vroege Prehistorie (ca. 900.000- 4.900 voor Chr.)
6.2.1 Algemeen
Het vondstmateriaal uit de Vroege Prehistorie bestaat meestal alleen uit vuurstenen
artefacten of ander natuursteen; alleen bij neolithische boeren kan ook aardewerk, zij
het schaars, aangetroffen worden. Organisch vondstmateriaal (alleen in natte context)
kan naast botanische resten en pollen uit hout, bot en textiel bestaan.
Voor wat betreft de doorgaans droge onderzoekscontext worden alleen bij gravend
onderzoek ook andere resten dan vuursteen gevonden, zoals verkoolde botanische
resten of in geval van neolithische boeren aardewerk. Aangezien relatief weinig
gidsartefacten bestaan is het vaak, zeker bij losse vondsten of weinig vondsten, niet
mogelijk om te komen tot een nauwkeurige datering en een interpretatie van het
vindplaatstype. Hierdoor bestaat ondanks een behoorlijk aantal vindplaatsen relatief
weinig kennis over de Vroege Prehistorie.
136

RAAP-rapport 1741
Na vergelijking van de huidige kennisstand van Roermond (paragraaf 4.3.1) en
kennis over deze perioden binnen Nederland (NOaA, bijlage 2) vallen enerzijds
kennisleemten op, maar kunnen anderzijds ook bijzonderheden gemeld worden:
vindplaatsen waarop Roermond trots kan zijn ('Roermond's rijkdommen'). Voorts
kunnen de met betrekking tot Roermond belangrijkste onderzoekthema's worden
genoemd.
Lacunes
In de eerste plaats bestaan binnen de huidige dataset van Roermond meestal geen
nauwkeurige dateringen en interpretaties van vindplaatsen, omdat het meestal om
weinig vondsten gaat. Hierdoor bestaat nu slechts een zeer gebrekkig beeld van de
Vroege Prehistorie in de gemeente Roermond. Hiernaast bestaan ook nog duidelijke
lacunes van paleolithische vindplaatsen in het algemeen, mesolithische vindplaatsen
op het laat-glaciale Maasterras en begravingen uit de gehele Vroege Prehistorie.
Roermond's rijkdommen
Vooral Paleolithische, maar ook Mesolithische vindplaatsen zijn zeldzaam in
Nederland. Voor wat betreft het Neolithicum is de in Roermond aanwezige
variatiebreedte van verschillende Neolithische culturen bijzonder: dit biedt een hoge
ensemblewaarde voor onderzoek naar de aard van ontwikkelingen en relaties tussen
verschillende groepen.
Onderzoekthema's
In de NOaA (bijlage 2) zijn meerdere onderzoekthema’s voor de Vroege Prehistorie
voorgesteld, die ook alle in Roermond een belangrijke rol spelen (thema’s 1 – 5,
zie hieronder). Een belangrijke rode draad door deze verschillende thema’s is de
specifieke landschappelijke situatie van een gebied, waar algemene én specifieke
activiteiten of ontwikkelingen hebben plaatsgevonden. Voor Roermond is dit natuurlijk
de ligging aan enkele waterwegen, met name het Maasdal. Rivieren kunnen in alle
137
Figuur 48. Vuurstenen
bijlen uit het
Neolithicum.

RAAP-rapport 1741
tijden als wegen voor contacten, kennis en ontwikkeling begrepen worden. Het is
daarom belangrijk te achterhalen hoe bepaalde ontwikkelingen zijn verlopen en
welke contacten of relaties hierbij een rol speelden. Belangrijk in eerste instantie is
de aard en omvang van vindplaatsen in het Maasdal in het algemeen, omdat behalve
de baggervondsten (vindplaatsen zonder context) relatief weinig vindplaatsen uit het
huidige Maasdal bekend zijn. Een belangrijke daarmee verband houdende vraag is de
precieze loop van de Maas (en Roer en Swalm) in een bepaalde periode. Een ander
belangrijk aspect is verschillen, overeenkomsten en relaties tussen (vindplaatsen
of ontwikkelingen in) het Maasdal en verderaf gelegen gebieden zoals bijvoorbeeld
het hoogterras. Gezien deze ligging van Roermond in het Maasdal is het ook
belangrijk het archeologisch onderzoek te Roermond te bezien in het kader van het
archeologisch onderzoek in het Maasdal. Verwezen wordt naar het project 'Behoud en
onderzoek van archeologische waarden in het Maasdal' (Stoepker et al., 2002). Doel
van dit project was/is:
- het verkrijgen van een overzicht van en een inzicht in de bewoning en het
landschapsgebruik van het holocene en pleistocene Maasdal in het verleden;
- het gebruiken van de uitkomsten van het onderzoek – waar mogelijk – voor
effectief en duurzaam behoud en beheer van archeologische waarden in het
plangebied en aansluitende gebieden.
Thema 1: kolonisatie en vroege bewoningsgeschiedenis - Midden Paleolithicum:
verzamelen van archeologische en archeozoölogisch materiaal in goede
geologisch-stratigrafische context;
- laat-paleolitische en mesolitische oppervlakte vindplaatsen: regionale studies van
verspreiding, aard, ouderdom en interpretatie van deze vindplaatsen;
- neolithisatie: kenmerken van vindplaatsen (landschappelijke ligging, materiële
cultuur); is het aardewerk een product van ge-'neolithiseerde' mesolitische jagersverzamelaars
of van neolitische groepen?; was er continuïteit of onderbreking van
bewoning na de LBK?
Thema 2: landgebruik en nederzettingssystemen
- relatie tussen (paleo-)landschappelijke kenmerken, locatiekeuze en
nederzettingsfunctie van vindplaatsen;
- relatie nederzettingssytemen en voedseleconomie;
- specifieke aandachtspunten op site-niveau: functionele interpretatie van sporen en
structuren, en de ruimtelijke verspreiding van mobilia.
Thema 3: voedseleconomie, relatie mens en milieu
- belang van jacht- en visvangst; strategieën die daarbij weren gehanteerd;
specialisatie versus breedspectrum economie; regionale en chronologische trends
in voedselbronnen; de introductie van landbouw en veeteelt.
138

RAAP-rapport 1741
Thema 4: begravingen en deposities van menselijke resten
- onderzoek gecalcineerde botresten; nauwkeurige documentatie begravingen;
rol dierlijke producten in rituelen; DNA onderzoek menselijke resten; locatie
menselijke begravingen analyseren ten opzichte van (gelijktijdige) nederzettingen.
Thema 5: culturele tradities, sociale relaties en interactie
- kenmerken, datering en variatiebreedte van materiële cultuur nader bepalen
(bijvoorbeeld onderzoek naar stilistische en technologische kenmerken van de
aardewerk en de (vuur-)steenindustrie;
- onderzoek naar grondstofnetwerken;
- onderzoek naar aanwezigheid van vroeg-neolitische elementen buiten het
verspreidingsgebied van nederzettingen.
6.2.2 Periode en locatiegericht
Paleoltihische vindplaatsen zijn zeldzaam en bevinden zich waarschijnlijk alleen
op het Pleniglaciale terras, maar kunnen in de overige gebieden niet uitgesloten
worden. Voor wat betreft deze periode zijn op dit moment, met de huidige gebrekkige
kennis, alleen algemene inventariserende vragen van belang om zo veel mogelijk
informatie uit deze periode in kaart te brengen. In figuur 49 wordt dit ook duidelijk:
in grote delen van zones met een hoge verwachting voor jagers en verzamelaars
zijn (nog) geen vindplaatsen bekend. De belangrijkste vraagstelling met betrekking
tot het Paleolithicum voor het gehele grondgebied van Roermond is dan ook: Waar
(landschappelijk en bodemkundig) bevinden zich welke (aard, datering, conservering)
archeologische resten?
Ook de mesolithische vindplaatsen zijn zeldzaam en daarom is ook hier
belangrijk eerst zo veel mogelijk in kaart te brengen, alvorens een specifiekere
onderzoeksagenda geformuleerd kan worden: waar (landschappelijk en
bodemkundig) bevinden zich welke (aard, datering, conservering) archeologische
resten? In het huidige bestand van Roermond valt op dat de mesolithische
vindplaatsen zich vooral op het Pleniglaciale terras bevinden, terwijl gedurende
deze periode ook het gehele Laat-Glaciale terras voor de mens beschikbaar was.
Zo zijn langs de Teutebeek, een voormalige oude Maasgeul, meerdere resten uit het
Mesolithicum gevonden, maar langs andere oude Maasgeulen, niet of nauwelijks.
Heeft dit te maken met het wel of niet archeologisch onderzocht zijn (door vrijwilligers
of professionals) of spelen hier specifieke landschappelijke of bodemkundige factoren
een rol? Een mogelijke verklaring voor de afwezigheid van mesolithische vindplaatsen
ten zuiden van de Keulse baan kan bijvoorbeeld zijn dat deze zijn ondergestoven
of dat het gebied vanwege de barre natuurlijke omstandigheden (stuifgebied,
woestijnachtig) niet interessant was voor bewoning (paragraaf 2.2.2.2).
139

140
Figuur 49. Verspreiding van vindplaatsen uit het Paleolithicum en het Mesolithicum
RAAP-rapport 1741

RAAP-rapport 1741
In het huidige archeologische bestand zijn enkele clusters van mesolithische
vindplaatsen (figuur 49, locatie 1 t/m 3) herkenbaar: ten noorden van Heide langs
de Teutebeek, aan de zuidelijke oever van de Swalm en ten oosten van Boukoul.
Enerzijds zou beantwoord moeten worden of hier inderdaad van een concentratie
van vindplaatsen uit deze periode sprake is (en indien ja: waarom?), of dat dit op
een huidig gebrekkige wetenschappelijke stand terug te voeren is. In deze zones
kunnen anderzijds aanvullende vragen geformuleerd worden, ten aanzien van
chronologische ontwikkelingen, onderlinge verschillen en relaties tussen vindplaatsen
en mensengroepen. Welke relaties bestaan tussen deze vindplaatsen en/of het
landschap en wat vertelt dit over de kolonisering van dit gebied en het Maasdal.
Neolithicum (4900- 2000 voor Chr.)
Over het Neolithicum bestaat in Roermond meer informatie dan over de voorafgaande
perioden. Desondanks is deze informatie nog steeds oppervlakkig. Enerzijds
omdat veel vindplaatsen losse vondsten betreffen en dus weinig inhoudelijke
informatie bevatten en anderzijds omdat in grote delen van zones met een hoge
verwachting voor jager- en verzamelaars of landbouwers weinig of geen neolithische
vindplaatsen bekend zijn (figuur 50). Ook hier is in eerste instantie van belang goed
te inventariseren, waarbij gestreefd moet worden naar duidelijke determinaties
van vindplaatsen, ofwel nauwkeurigere datering en bepaling van vindplaatstype.
Zoals hierboven reeds aangegeven is het een opmerkelijk gegeven dat enerzijds
zowel vindplaatsen van jager-verzamelaars als landbouwers uit het Neolithicum zijn
gevonden, en anderzijds ook neolithische culturen aanwezig zijn die zeldzaam zijn
voor deze contreien (Lineaire Bandkeramiek cultuur en de Enkelgraf-cultuur). Dit
geeft al aan hoe complex het neolithiseringsproces is, waarvan we nog weinig weten:
over de chronologie van veel vindplaatsen, maar ook over onderlinge verschillen
en overeenkomsten en de aard van relaties tussen verschillende mensengroepen.
Opgemerkt dient voorts dat nu met uitzondering van het Late Neolithicum geen
vindplaatsen met resten van graven of andere rituele handelingen bekend zijn. In
de verspreiding van nu bekende neolithische vindplaatsen vallen twee clusters
op, die daarmee een hoge archeologische ensemblewaarde bezitten (locatie 4
en 5, figuur 50). Locatie 4 ligt aan de zuidelijke oever van de Swalm, een gebied
dat ook al in het Mesolithicum (locatie 2) vaker is opgezocht. Locatie 5 betreft een
grotere zone met diverse vindplaatsen ter hoogte van de Keulse baan. Dit gebied
valt nu waarschijnlijk vooral op omdat hier veel archeologisch onderzoek heeft
plaatsgevonden, in het kader van de ontwikkeling van nieuwe industrieterreinen en
wegen. Voor beide locaties speelt met name het onderzoeksthema neolithisering een
belangrijke rol: de onderlinge verschillen en overeenkomsten tussen vindplaatsen
en de aard van contacten en relaties tussen culturen of mensengroepen. Belangrijk
is ook de aard van de vindplaatsen en de landschappelijke en bodemkundige
situatie: welke onderzoeksmethode is voor een bepaald onderzoek de meest
geschikte. Met name bij locatie 5 zijn namelijk vooral vindplaatsen aangetroffen die
141

142
Figuur 50. Verspreiding van vindplaatsen uit het Neolithicum.
RAAP-rapport 1741

RAAP-rapport 1741
voornamelijk uit vondstconcentraties bestaan en niet of nauwelijks sporen hebben
opgeleverd. Dergelijke vindplaatsen zijn erg gevoelig voor erosie en vereisen speciale
onderzoekstrategieën. Naast post-depositionele processen van de archeologische
resten zelf zijn ook de methoden en technieken van uitgevoerd onderzoek van belang,
om de gegenereerde archeologische data op zijn juiste waarde te kunnen inschatten.
Dit is vooral belangrijk met betrekking tot archeologische perioden en/of delen van het
landschap, die bij het huidig archeologisch onderzoek kennelijk niet of nauwelijks uit
de verf komen.
In het huidige bestand ontbreken graven en rituele deposities binnen de beide
clusters, maar dit geldt eigenlijk voor het gehele grondgebied van Roermond. Ten
noordoosten van locatie 4 aan de Swalm zijn wel enkele laat-neolithische graven
bekend (zie paragraaf 6.3.2.1). Bij locatie 5, ten zuiden van de Keulse baan, zijn bij
de Kitskensberg en bij de aanleg van de N293 Zuid alleen graven uit de Bronstijd
tot Vroege IJzertijd gevonden (urnenveld). Met graven en deposities moet binnen de
locaties 4 en 5 wel rekening worden gehouden, net zoals met de aanwezigheid van
wegen. Dergelijke aanvullende vindplaatsen zouden een waardevolle toegevoegde
waarde voor deze ensembles inhouden.
Naast de clusters locatie 4 en 5 vallen nog enkele andere locaties op door het
voorkomen van meer dan één vindplaats binnen een relatief klein gebied (straal
van ca. 250 meter). Het gaat steeds om twee hoogstens drie vindplaatsen, waarvan
nu te weinig bekend is om veel waarde aan te hechten, maar die misschien wel op
belangrijke ensembles wijzen, figuur 50 locaties 6-13. Zo zijn daar bijvoorbeeld
de kampementen die langs voormalige geulen (natte laagtes) liggen, waar in de
nabijheid ook een bijl (mogelijke depositie) is aangetroffen (locaties 6, 7 en misschien
ook 10). Deze gegevens wijzen er op dat bij overeenkomstige locaties (in/bij oude
Maasgeulen) waar een enkele vindplaats bekend is (kampement, nederzetting
of bijl), meer verwacht kan worden (locaties 8, 9, 10, 11, 12 en 13). Dit is des te
interessanter als men bedenkt dat in deze periode het gebied nog grotendeels bebost
was, waardoor verbindingsroutes (periodiek rondtrekken, jacht, handel, migratie) zich
in belangrijke mate langs deze waterlopen bevonden, waarmee we ook hier weer
op de relaties tussen vindplaatsen en interacties tussen mensengroepen komen.
Voor het onderzoek aan dergelijke vindplaatsen is naast de aard en chronologie
van de vindplaats, ook de chronologie van de beek- of geullopen van belang. Indien
onderzoekslocaties en eventuele reeds bekende vindplaats(en) in of in de directe
omgeving van natte landschapsdelen liggen (beekdalen, Maasgeulen, Maas-,
Roer- en Swalmdal) kunnen specifieke vragen worden gesteld. In eerste instantie
kan de nabijheid van waterlopen specifieke archeologische contexten opleveren,
zoals aanwijzingen voor productie of transport van goederen of rituele handelingen.
In de tweede plaats speelt het belang van de aanwezigheid van archeologische
resten in een natte context. Deze locaties vergen extra aandacht, omdat hier ook
143

Figuur 51. Aardewerk
van de eerste boeren,
de Bandkeramische
cultuur
RAAP-rapport 1741
organische en ecologische vondsten bewaard kunnen zijn gebleven, die een enorme
wetenschappelijke potentie bevatten.
Andere interessante locaties met ‘extra’ vraagstellingen betreffen de locaties 14 en
15, die beide juist wat verder van beek-of rivierlopen liggen. In het geval van locatie
14 lijken één of meerdere kampementen en een nederzetting vlak bij elkaar te liggen.
Mogelijk een plek waar relaties of ontwikkelingen tussen groepen jager-verzamelaars
en landbouwende gemeenschappen op één locatie onderzocht kunnen worden. Of
hebben we hier te maken met onjuiste of onnauwkeurige meldingen/dateringen?
De locatie heeft in ons verwachtingsmodel juist een lage verwachting voor jagerverzamelaars.
Locatie 15 betreft de melding van een kampement en meerdere losse vondsten uit
het Neolithicum op de Musschenberg, waar zoals bekend een grafveld uit de IJzertijd
is gevonden, maar ook nederzettingsresten uit de Brons- en IJzertijd. Zijn ook
nederzettingsresten uit het Neolithicum aanwezig zijn en bestaat hier een nog langere
bewoningscontinuïteit?
Drie opmerkelijke vindplaatsen uit het Neolithicum betreffen twee voor deze streek
vreemde culturen: de Lineair Bandkeramiek (locatie 16), die eigenlijk voornamelijk
in Zuid-Limburg voorkomt en de Enkelgraf-cultuur (locatie 17), die vooral in Oosten
Noord-Nederland gangbaar is. De graven hebben een datering in het Laat
Neolithicum en worden daarom behandeld in paragraaf 6.3.2 (locatie 18 in figuur 50).
Voor locaties 16 en 17 is de relatie tot in ons gebied gelijktijdig gangbare culturen
natuurlijk de hoofdvraag: welke relaties en interacties kunnen gereconstrueerd
worden? Voor locatie 16 speelt daarnaast ook de aard van de vindplaats zelf een
belangrijke rol: betreft de aanwezigheid van mensen uit deze cultuur eenvoudige
voedselvoorziening (jacht) of het delven van vuursteen, of kunnen aanwijzingen voor
handelsrelaties of rituelen gevonden worden?
144

RAAP-rapport 1741
6.3 De Late Prehistorie (ca. 4.900 – 12 voor Chr.)
6.3.1 Algemeen
Het vondstmateriaal uit de Late Prehistorie bestaat voornamelijk uit aardewerk
(inclusief weefgewichten en huttenleem) en natuursteen (ook vuursteen wordt tot in
de IJzertijd gebruikt), maar ook uit (verbrand) bot, vondsten van metaal en vanaf de
IJzertijd van glas. Organisch vondstmateriaal (natte context) kan naast botanische
resten en pollen uit hout, bot en textiel bestaan. Voor wat betreft de doorgaans droge
context kan gesteld worden dat de materiaalgroepen aardewerk, bot en metaal
vergaan bij een lang verblijf aan het oppervlak (oxidatie). Maar ook aardewerk kan
fragiel zijn, hetgeen betekent, dat ook dit vondstmateriaal binnen enkele jaren na het
opploegen is verdwenen. Dit houdt indirect in dat we bij ‘vuursteenvindplaatsen’ dus
wel degelijk op andere (jongere) perioden bedacht moeten zijn. Hoewel voor de Late
Prehistorie wel iets meer gidsartefacten bestaan dan voor de Vroege Prehistorie,
speelt ook hier het probleem dat veel vindplaatsen (nog) geen nauwkeurige
datering of interpretatie tot vindplaatstype bezitten. Dit is gedeeltelijk inherent aan
de huidige (gebrekkige) kennisstand over deze perioden, vooral voor wat betreft
de specialistische kennis van vondstmateriaal. Bij de nauwkeurige determinatie
van aardewerk bijvoorbeeld, doorgaans de meest gebruikte dateringsmethode,
is problematisch dat verschillende typen mageringen, potvormen en versieringen
gedurende langere perioden in gebruik zijn.
In de eerste plaats geldt ook voor de Late Prehistorie dat het belangrijk is bij
toekomstig onderzoek goed te inventariseren, dat wil zeggen nauwkeurige dateringen
én bepaling van aard en conservering van vindplaatsen, om een vollediger beeld van
deze periode te kunnen verkrijgen.
Na vergelijking van de huidige kennisstand van Roermond (paragraaf 4.3.2 en figuren
50 en 52) en kennis over deze perioden binnen Nederland (NOaA, bijlage 2) vallen
enkele kennisleemten op, maar kunnen anderzijds ook enkele - voor Nederlandse
begrippen - bijzondere vondsten en vindplaatsen genoemd worden.
Lacunes
Er bestaan duidelijke lacunes voor wat betreft nederzettingen in het algemeen en
nederzettingen uit het Laat-Neolithicum en de Bronstijd in het bijzonder. Voorts zijn op
dit moment in het geheel geen nederzettingen uit het Maasdal bekend.
Hiernaast bestaan vrijwel geen aanwijzingen voor resten uit de Late IJzertijd.
Volgende opvallende lacunes binnen het 'landschap uit de metaaltijden' betreffen
aanwijzingen voor ambachtelijke of ‘industriële’ activiteiten, of (transport)wegen. Tot
slot met betrekking tot 'het rituele' beleven, een moeilijk grijpbaar thema. Ondanks dat
verschillende depositie-vondsten als baggervondsten bekend zijn, is nagenoeg niets
145

146
Figuur 52. Verspreiding van vindplaatsen uit de Bronstijd en de IJzertijd.
RAAP-rapport 1741

RAAP-rapport 1741
bekend over bepaalde depositielocaties zelf bekend of andere rituele plekken (op
enkele begravingen na), niet in natte en niet in droge gebiedsdelen.
Roermond's rijkdommen
De Bronstijd grafheuvels en begravingen uit het Laat-Neolithicum, die vooral in
Swalmen zijn aangetroffen, vormen een bijzonder fenomeen in Nederland. Dit
komt enerzijds omdat de vindplaatsen goed bewaard zijn gebleven en anderzijds
omdat enkele goed onderzocht zijn en aan onze kennis van deze periode hebben
bijgedragen (zoals de ontdekking van begravingen uit de Enkelgraf-cultuur). Een
andere voor Nederland zeer bijzondere categorie van archeologische resten vormen
de baggervondsten in de vorm van wapens uit de metaaltijden. Vondsten van metaal
zijn over het algemeen slecht of niet bewaard gebleven, zodat de wel bewaarde
objecten als stille getuigen uit een ver verleden een enorme meerwaarde voor onze
kennis van die perioden opleveren. Hiernaast speelt ook de aard van de objecten -
wapens, wel of niet ritueel gedeponeerd - een belangrijke rol. Wapens spreken veel
tot de verbeelding van het grote publiek, maar hebben hier ook wetenschappelijk een
pré: ze vormen een rode draad door de geschiedenis en ontwikkeling van sociale
geledingen van prehistorische samenlevingen.
147
Figuur 53. Huisplattegrond
en reconstructuie
van een boerderij
uit de IJzertijd.
Figuur 54. Een uit de
Maas opgebaggerd
zwaard uit de Late
IJzertijd.

RAAP-rapport 1741
Onderzoekthema's
In de NOaA (bijlage 2) zijn meerdere onderzoekthema’s voor de Late Prehistorie
voorgesteld, die ook alle in Roermond een belangrijke rol spelen(thema’s 1 – 6, zie
hieronder). Ook hier is een belangrijke rode draad de specifieke landschappelijke
situatie van Roermond aan enkele waterwegen, met name het Maasdal. Voor
specifieke punten van interesse met betrekking tot de archeologie van het Maasdal
zie ook 6.2.1.
Thema 1: de ontwikkeling van het cultuurlandschap
- onderzoek van (ten opzichte van nederzettingsarealen, grafvelden en
akkercomplexen) extensief gebruikte delen van het landschap, met name
beekdalen, wegen, deposities op natte en droge 'natuurlijke' plekken.
Thema 2: productie, distributie en gebruik van mobilia
- productie, distributie/gebruik en depositie van artefacten bestuderen vanuit
sociaal-cultureel perspectief;
- ontwikkelen typochronologieën
Thema 3: de agrarische bestaansbasis
- de agrarische economie in het laat-Neolithicum en de vroege Bronstijd;
- de secondary products revolution;
- de ontwikkeling van de ploeglandbouw;
- de ontwikkeling van het gemengde landbouwbedrijf in de Bronstijd;
- ontstaan, gebruik en ontwikkelingen van Celtic Fields;
- uitwisselingsnetwerken
Thema 4: rituele praktijken
- creëren van goede theoretische en empirische basis voor de studie van ritueel;
- studie van relaties tussen goederen in graven en andere contexten;
- depositie van artefacten;
- ontstaansgeschiedenis van ingericht cultusplaatsen;
- variatie in grafritueel
Thema 5: sociaal-politieke transformaties
- nadere studie van rol en positie van elitefiguren in de Brons- en IJzertijd
Thema 6: de constructie van persoonsgebonden, lokale en bovenlokale identiteiten
- relatie identiteit en landschap
- relatie mens-materiële cultuur
148

RAAP-rapport 1741
6.3.2 Periode en locatiegericht
Laat Neolithicum
Resten uit het Laat Neolithicum zijn alleen op het Pleniglaciale Maasterras in het
uiterste oosten en noordoosten van de gemeente gevonden. Het gaat in alle gevallen
om graven, die steeds in een context met grafheuvels uit de Bronstijd zijn gevonden.
In de eerste plaats ontbreken nederzettingen in het algemeen en in de tweede plaats
zijn van het laat-glaciale Maasterras of het holocene Maasdal in het geheel geen
resten uit deze periode bekend. Zoals hierboven reeds aangegeven is het dus erg
belangrijk zo veel mogelijk informatie (nederzetting, graven, deposities) uit deze
periode in kaart te brengen, voordat een gerichtere onderzoeksagenda opgesteld kan
worden.
Hiernaast kunnen voor enkele locaties met reeds bekende vindplaatsen ook nadere
onderzoeksvragen gesteld worden (figuur 52).
Locatie 18
Op locatie 18 zijn enkele graven van de Enkelgrafcultuur gevonden terwijl deze
cultuur eigenlijk alleen verder naar het noorden voorkomt. Hoe kan dit verklaard
worden? Betreft dit een contact tussen verschillende elites, gaat het om handel of
(im) migratie? Omdat op locatie 18 grafheuvels uit zowel het Laat Neolithicum (niet
alleen de Enkelgraf cultuur) als de Bronstijd voorkomen, zijn ook vraagstellingen
met betrekking tot de continuïteit/ontwikkeling van identiteit (herkenbare culturen),
rituelen, gewoonten en technieken van belang. Naast een grotere kans op resten
van nederzettingen kunnen zich op of rondom locatie 18 resten van rituelen
handelingen of verbindingsroutes bevinden. Zowel in overige graven of rituele
vondsten, nederzettingen en verbindingswegen, maar ook in het natte gedeelte van
het Swalmdal (met een kans op behouden organische en ecologische data) kunnen
antwoorden op deze vragen verborgen liggen. Voor vindplaats(en) in of in de directe
omgeving van natte landschapsdelen kunnen specifieke vragen worden gesteld.
In eerste instantie kunnen in de nabijheid van waterlopen aanwijzingen worden
gevonden die wijzen op productie of transport van goederen of rituele handelingen.
In de tweede plaats kunnen locaties met een natte context ook organische en
ecologische vondsten bevatten, die een hoog informatiegehalte bezitten.
Locatie 19
Op locatie 19, ten noordoosten van Boukoul zijn eveneens grafheuvels met graven uit
het Laat Neolithicum en de Bronstijd vastgesteld. Ook hier zijn extra vraagstellingen
met betrekking tot de continuïteit/ontwikkeling van identiteit (herkenbare culturen),
rituelen, gewoonten en technieken en relaties tussen verschillende vindplaatsen en/
of mensengroepen belangrijk. Voorts bestaat in de directe omgeving een grotere kans
op resten van nederzettingen, rituelen en wegen.
149

Figuur 55. Grafinventaris
van een rijk graf
uit de Vroege IJzertijd
te Oss.
RAAP-rapport 1741
Bronstijd en IJzertijd
De resten uit de Bronstijd zijn zeldzaam en betreffen vooral graven, die op één
uitzondering na (de Musschenberg) alle op het Pleniglaciale terras zijn gevonden,
met name in noordoosten van de gemeente. Slechts drie nederzettingen zijn bekend,
die niet op het Pleniglaciale terras, maar juist op het laat-glaciale terras liggen:
op de Musschenberg en direct ten zuidwesten van Swalmen. Alleen in het geval
van de Musschenberg zijn dus resten van zowel begraving als bewoning bekend;
in de overige gebieden ontbreken dergelijke ensembles. Een differentiatie tussen
de Vroeg-, Midden en Late Bronstijd was zoals vermeld alleen in enkele gevallen
mogelijk.
Uit de IJzertijd zijn iets meer vindplaatsen (en iets meer nederzettingen) bekend en
liggen deze vindplaatsen ook iets meer verspreid over zowel het Pleniglaciale als
het laat-glaciale Maasterras. Toch bestaat – met uitzondering van het grafveld aan
de Musschenberg – nog steeds weinig informatie uit deze periode. Ook hier bestaat
bijvoorbeeld nauwelijks duidelijkheid over de indeling tussen Vroege, Midden en Late
IJzertijd. Indien dit mogelijk was, zoals o.a. in het grafveld op de Musschenberg,
betreft dit vooral de Vroege IJzertijd of Vroege tot Midden IJzertijd. Nederzettingen of
grafvelden uit de Late IJzertijd zijn niet bekend, maar op activiteiten uit deze periode
wijzen wel enkele vondsten.
In figuur 52 wordt nog eens duidelijk dat in grote delen van zones met een hoge
verwachting voor landbouwers geen vindplaatsen uit de Brons- of IJzertijd bekend
zijn. Vanwege deze lage kennisstand zijn voor de gehele gemeente daarom in eerste
150

RAAP-rapport 1741
instantie de algemene inventariserende vragen van belang, waar bevinden zich welke
soort vindplaatsen uit deze perioden?
In enkele gebieden bestaat meer archeologische informatie en kunnen aanvullende
onderzoeksvragen geformuleerd worden:
Locatie 20
Een opvallend gebied is in de eerste plaats de Bosheide ten oosten van Swalmen
(figuur 52, locatie 20), een groter gebied met begravingen uit het Laat-Neolithicum
en de Bronstijd. Binnen dit gebied van locatie 20 bestaat een grotere kans op de
aanwezigheid van resten van nederzettingen, verbindingsroutes en rituele deposities
uit de Brons- en IJzertijd. In dit gehele gebied zijn vraagstellingen met betrekking tot
de continuïteit/ontwikkeling van identiteit (herkenbare culturen), rituelen, gewoonten
en technieken en relaties tussen verschillende vindplaatsen en bevolkingsgroepen
van belang. Voorts bestaat met het Swalmdal tevens de mogelijkheid dat
archeologische resten in een natte context bewaard zijn gebleven, die een speciale
aandacht vragen (zie hierboven bij locatie 18).
Locatie 21
Op locatie 21, direct ten zuiden en zuidwesten van Swalmen zijn twee waarnemingen
bekend, die op resten van nederzettingen uit de Bronstijd wijzen. Hier bestaat een
grotere kans op het aantreffen van overige resten uit deze periode (graven, bewoning,
rituele activiteiten, verbindingsroutes), en daarmee samenhangende vragen met
betrekking tot de relaties tussen verschillende vindplaatsen(zie ook locatie 20).
Dat op deze locatie tot nu toe steeds weinig is gevonden, benadrukt nog eens hoe
kwestbaar deze vindplaatsen kunnen zijn. Dit betekent misschien dat veelal ‘niet
veel meer’ bewaard is gebleven en dus extra aandacht moet worden besteed welke
methoden en technieken de meeste informatie (meerwaarde) kunnen opleveren.
Welke relatie bestaat tussen de gaafheid en conservering van archeologische resten
en de (cultuur)landschappelijke context waarin deze resten zijn gevonden? En: Wat is
per specifieke relatie de beste methode van onderzoek?
Opmerkelijk voor locatie 21 is voorts dat mogelijk ook een nederzetting uit
de, eveneens zeldzame, Late IJzertijd aanwezig is. Is hier daadwerkelijk een
nederzetting uit de Late IJzertijd aanwezig? Bevinden zich hier overige vindplaatsen
uit Late IJzertijd (graven, cultusplaatsen, deposities)? Bestaat een continuïteit in
bewoning in het gebied?
Locatie 22
Locatie 22 betreft het gebied langs de Keulse baan, met name ten zuiden hiervan,
waar zich meerdere vindplaatsen van landbouwers uit het Neolithicum bevinden. Uit
de Bronstijd zijn hier tot nu toe slechts twee of drie meldingen van graven bekend en
151

Figuur 56. Fragmenten
van glazen armbanden
uit de Late
IJzertijd.
RAAP-rapport 1741
uit de IJzertijd enkele losse vondsten en vondsten die wijzen op een nederzetting.
In dit gebied zou men vanwege de graven én de aanwezigheid van landbouwers in
het Neolithicum, ook nederzettingen uit de Brons- en IJzertijd verwachten. Dat deze
tot nu toe niet zijn gevonden, roept vragen op. Zijn vindplaatsen uit de Bronstijd
en ook uit de IJzertijd kwetsbaarder dan die vindplaatsen uit het Neolithicum, zijn
vindplaatsen uit deze periode niet (goed) herkenbaar, ontbreken nauwkeurige
dateringen of was dit gebied alleen gedurende het Neolithicum interessant en
heeft men daarna liever ergens anders gewoond? Vragen over de relaties tussen
vindplaatsen en tussen de gaafheid en conservering van een vindplaats en de
aard van het landschap. Hiernaast zijn in dit gebied, gezien de aanwezigheid van
vindplaatsen uit meerdere perioden (naast Neolithisch tot IJzertijd ook de Romeinse
tijd en de Middeleeuwen) ook vragen met betrekking tot ontwikkelingen/continuïteit
en relaties tussen vindplaatsen en mensengroepen weer van belang.
Locatie 23
Locatie 23 omvat het gebied van de Musschenberg, waar naast crematies uit
de IJzertijd en vondsten uit het Neolithicum, Romeinse tijd en Middeleeuwen
ook nederzettingsresten uit de Bronstijd en de Middeleeuwen zijn aangetroffen.
Hier bestaat een grote kans op resten van bewoning en begraving uit meerdere
perioden (Neolithisch t/m Late Middeleeuwen), zodat wederom aanvullende vragen
met betrekking tot ontwikkelingen/continuïteit en relaties gesteld moeten worden.
Hiernaast speelt ook de nabijheid van Maas en Roer een belangrijke rol. Hierbij is het
in de eerste plaats van belang te vragen waar watervoerende geulen in verschillende
perioden hebben gelopen. Vervolgens moet gezien deze nabijheid van waterlopen
met resten van transport, productie en handel en uitingen van rituele beleving
152

RAAP-rapport 1741
rekening worden gehouden, alsmede de goede conserveringsmogelijkheden (natte
context) voor organisch en ecologisch materiaal.
Locaties 24 en 25
Locaties 24 en 25 zijn de laatste locaties voor wat betreft aanvullende vragen
met betrekking tot Bronstijd vindplaatsen. Het gaat om vondsten die door
baggerwerkzamheden te voorschijn zijn gekomen en hoofdzakelijk een betekenis als
rituele depositie hebben. Ook drie mogelijke deposities uit het Neolithicum (bijlen)
komen met deze locaties overeen, terwijl een parallel met (mogelijke) depositie uit de
Romeinse tijd slechts gedeeltelijk opgaat (vergelijk ook met figuur 60). Zijn de twee
locaties puur toevallig, omdat alleen of met name in deze gebieden is gebaggerd
dan wel is opgelet tijdens het baggeren, of kan van kerngebieden van deposities
gesproken worden? Beide liggen net ten zuiden van de monding van een zijrivier
in de Maas: respectievelijk de Roer en de Swalm. Uiteraard moet bij toekomstige
baggerwerkzaamheden sediment nauwlettend op vondsten (uit alle perioden)
gecontroleerd worden, waarbij niet alleen een datering, maar ook de aard van belang
is . Uiterst belangrijk bij toekomstige (bagger)werkzaamheden is natuurlijk een zo
nauwkeurig mogelijke plaatsbepaling van vondsten.
153
Figuur 57. Aardewerk
uit de IJzertijd.

RAAP-rapport 1741
Locatie 26
Locatie 26 omvat enkele IJzertijd-meldingen van graven en een losse vondst te
Maasniel en direct ten zuiden hiervan. De graven uit de IJzertijd te Maasniel liggen
binnen of direct grenzend aan een grafveld uit de Romeinse tijd. In de eerste
plaats moet in het gebied rekening worden gehouden met resten van bewoning en
beakkering, uit niet alleen de IJzertijd, maar ook de Romeinse tijd. Aanvullende
vragen met betrekking tot ontwikkelingen/continuïteit van wonen en begraven zijn
hier dus van belang, maar meer specifiek bijvoorbeeld ook: Wist men gedurende de
Romeinse tijd dat hier al eerder mensen waren begraven? En zo ja, waaruit blijkt dat
(hoe ging men daar mee om)?
Locatie 27
Locatie 27 is een waarneming van nederzettingsresten uit de IJzertijd te Asselt. De
vindplaats valt op, omdat nederzettingsresten uit de metaaltijden in het holocene
Maasdal zoals hierboven vermeld erg zeldzaam zijn. Het holocene Maasdal is
namelijk vanaf de Bronstijd en zeker vanaf de IJzertijd ongunstiger voor bewoning
als gevolg van toegenomen overstromingen van de Maas, een direct gevolg van
grootschaliger rooien van bossen ten behoeve van landbouwgrond (F. Zuidhof,
2005). De vindplaats te Asselt ligt op een natuurlijke hoogte, die waarschijnlijk
ook gedurende overstromingen droog bleef. De nabijheid aan de Maas speelt hier
een belangrijke rol. Wat was de aard van deze vindplaats en waar bevinden zich
watervoerende geulen in verschillende perioden? Welke rol spelen deze waterwegen
(Maas en Swalm) of overige infrastructuur bij bijvoorbeeld handel of migraties?
Gezien de resten uit de Romeinse tijd (en de Vroege Middeleeuwen) in het gebied
zijn voorts ook hier vragen met betrekking tot ontwikkeling/continuïteit en relaties
tussen vindplaatsen en/of mensengroepen weer van belang. Tot slot moet gezien de
ligging in het Maasdal in de directe omgeving met resten van productie en handel
en uitingen aan rituele beleving rekening worden gehouden, alsmede met de goede
conserveringsmogelijkheden (natte context) voor organisch en ecologisch materiaal.
Locaties 28 t/m 33
Locaties 28 t/m 33 liggen eigenlijk net zoals locaties 21 en 26 niet te ver van oude
Maasgeulen en hebben resten van nederzettingen, grafvelden of beide opgeleverd.
In deze gebieden is met meer resten uit deze periode rekening te houden.
Nederzettingen met zogenaamde ‘zwervende erven’ kunnen grote gebieden (5-10 ha)
betreffen, waarbinnen zich voornamelijk erven en akkers bevinden. Minder vaak wordt
ook een samenhang tussen erven en grafvelden aangetroffen, terwijl aanwijzingen
voor andere activiteiten, zoals sporen van ambachtelijke productie of rituele praktijken
(anders dan begravingen), nog zeldzamer zijn. In dergelijke gebieden moet extra
aandacht besteed worden aan de verschillen/overeenkomsten en relaties tussen
verschillende vondstlocaties zelf en hun ligging in het landschap. Welke ruimtelijke
indeling en fasering kunnen binnen dergelijke verblijfgebieden (huizen, erven, akkers,
154

RAAP-rapport 1741
graven, ambachten/productie, rituelen) herkend worden? Welke relaties kunnen
tussen verschillende vindplaatsen gelegd worden en welke ontwikkelingen zijn
waarneembaar? Ondanks dat van de IJzertijd meer bekend is dan van voorafgaande
perioden ontbreken voorts nog steeds talloze puzzelstukjes over de materiële cultuur,
technieken en gewoonten(zie ook NOaA, bijlage 2).
6.4 De Romeinse tijd (12 voor Chr.- 450 na Chr.)
6.4.1 Algemeen
Het vondstmateriaal uit de Romeinse tijd is zeer gevarieerd, waardoor betere
uitspraken met betrekking tot dateringen en interpretaties mogelijk zijn. Het
vondstmateriaal bestaat uit zeer divers aardewerk, verschillende metalen en
legeringen, glas, keramisch en natuurstenen bouwmateriaal en bot. Organisch
vondstmateriaal (natte context) kan naast botanische resten en pollen uit hout,
bot en textiel bestaan. Hoewel we voor de Romeinse tijd over veel verschillende
gidsartefacten (van aardewerk, metaal of glas) beschikken, is het idee dat de
Romeinse tijd traditioneel goed dateerbaar en interpreteerbaar is, achterhaald.
Ondanks de diversiteit aan aardewerksoorten en vormen blijkt veel aardewerk (en het
is juist dit aardewerk dat veel gevonden wordt) gedurende lange perioden in gebruik
te zijn geweest. De datering ‘Midden Romeins' (ca. 70-270 na. Chr.) is de meest
voorkomende datering en verhindert bepaalde ontwikkelingen binnen de vindplaats of
tussen vindplaatsen onderling te volgen.
In eerste instantie zijn ook voor de Romeinse tijd nog steeds redelijk ‘lege’ zones aan
te wijzen, waarvoor nu het inventariseren van belang is: waar en waarom bevinden
zich welke vindplaatsen? Goed inventariseren betekent nauwkeurige dateringen
(Vroeg-, Midden- en Laat-Romeins) én een bepaling van de aard en conservering
van vindplaatsen. Men dient zich echter wel van het gevaar bewust te zijn een
interpretatie te forceren: ‘Resten van steenbouw’ kunnen op velerlei zaken wijzen:
een villacomplex, een grafmonument, een tempel, een wegstation, etc. Het heeft
op dat moment geen zin zich aan een nadere interpretatie te wagen, zoals het in
paragraaf 4.3.3 beschreven voorbeeld van een mogelijke wachtpost aan de Swalm.
Aangezien we vanaf de Romeinse tijd in de historische tijd komen, kunnen soms
bronnen geraadpleegd worden. Voor de Romeinse tijd in Nederland betreffen dit
enkele klassieke bronnen met beschrijvingen van de noordwestelijke grensprovincies
en hun bewoners (zoals o.a. Caesar en Tacitus) en vooral twee kaarten: de tabula
Peutingeriana (kaart van Peutinger) en de Itenerarium Antonini. Beide kaarten
dateren uit de uit de 3e tot 4e eeuw en betreffen reisgidsen met actuele historische
geometrische situatie van het gebied. Op beide kaarten komen voor wat betreft
Nederland alleen de belangrijkste plaatsen langs de Limes voor.
155

Figuur 58. Een vergulde
zilveren sierkap
van een ijzeren
Romeinse helm,
gevonden in de Peel.
Figuur 59. Aardewerk
uit de Romeinse tijd.
RAAP-rapport 1741
Na vergelijking van de huidige kennisstand van Roermond (paragraaf 4.3.3) en kennis
over deze perioden binnen Nederland (NOaA, bijlage 2) vallen enkele kennisleemten
op, maar kunnen anderzijds ook enkele - voor Nederlandse begrippen - bijzondere
vondsten en vindplaatsen genoemd worden.
156

RAAP-rapport 1741
Lacunes
Roemond kent weinig eenduidige vindplaatsen uit de Vroege en Late Romeinse
tijd. Waar bevinden zich de vroegste aanwijzingen voor deze periode, en waaruit
bestonden de eerste uitwisselingen met de inheemse bevolking (van de Late
IJzertijd)? Hoe verliep het verval in de Late Romeinse tijd? Een continuïteit van
bewoning van de Late Romeinse tijd tot in de Vroege Middeleeuwen is aangetoond
voor Swalmen-Houterveld, maar hoe ziet dit er elders binnen de gemeente uit?
Zijn nog meer resten van bewoning uit de 3e en 4e eeuw voorhanden? Werden
nederzettingen platgebrand door invallende Germanen, of hield de bewoning ‘gewoon’
op als gevolg van de economische malaise van de 3e eeuw?
Een andere algemene lacune binnen de huidige dataset van de Romeinse tijd zijn
vindplaatsen in het Maas- en Roerdal. De meeste vindplaatsen uit het Maasdal
betreffen baggervondsten, die daarom geen context (meer) hebben. Het is juist de
Maas en de mondingen van Roer en Swalm, die de economische meerwaarde voor dit
gebied leverden, maar alleen bij Asselt en Wieler zien ook resten gevonden die hierop
wijzen. Hoe zit het met bewoning, productie (bijv. van keramisch bouwmateriaal of
aardewerk) in het Roerdal en de rest van het Maasdal?
Ondanks dat het verloop van de weg Xanten-Trier grotendeels bekend is, moet er
nog veel meer aan infrastructuur zijn geweest. Hoe zit het met nevenwegen (vooral
tussen de hoofdweg en de Maas), én ten aanzien van de Maas, Swalm en Roer:
waar bevinden zich aanlegplaatsen of havens en veren of bruggen? Een laatste
lacune betreft de aanwijzingen en resten van rituele beleving in de Romeinse tijd. Op
dit moment zijn wel enkele grafvelden en zelfs één locatie van een tempel bekend,
maar ook op dit gebied moet er veel meer zijn geweest: heiligdommen, deposities,
grafvelden langs wegen.
Roermond’s rijkdommen
Bijzonder voor Nederland is de goede conservering van een behoorlijk lang
traject van een Romeinse hoofdweg (de weg Xanten-Trier) en het ensemble van
meerdere Romeinse vindplaatsen langs de Swalm: de overgang over de Swalm
van de Romeinse weg, resten van nederzettingen, mogelijk zelfs een villacomplex
én bewijzen voor continuïteit tot in de Vroege Middeleeuwen. Van bijzondere
zeldzaamheid zijn echter ook de aanwijzingen voor een of meerdere heiligdommen
in het Maasdal én het ensemble van productiecentra voor aardewerk en keramisch
bouwmateriaal te Wieler.
Onderzoekthema’s
Alle in de NOaA (bijlage 2) voorgestelde onderzoekthema’s voor de Romeinse tijd
spelen ook in Roermond een belangrijke rol (thema’s 1 – 3, zie hieronder). Binnen
deze thema's vormt ook hier de specifieke landschappelijke situatie van Roermond
157

RAAP-rapport 1741
met het Roer-, Swalm- en Maasdal een rode draad. Met name het Maasdal heeft
een belangrijke rol gespeeld in de uitwisseling van handel en kennis en in culturele
ontwikkelingen in het algemeen. Belangrijke ontwikkelingen zijn bijvoorbeeld de groei
van verkeer en handel. De waterwegen Maas, Roer en Swalm vormen belangrijke
verkeersaders en zijn ook richtinggevend voor het wegennet dat gedurende
de Romeinse tijd een enorme vlucht neemt. Naast het bekende vervoer van
bouwmateriaal, voedsel en drank over de Maas, vanuit Noord-Frankrijk tot Nijmegen,
hebben hoogstwaarschijnlijk ook de Roer en de Swalm een rol gespeeld bij het
vervoer van handelswaar. Hoe heeft zich de infrastructuur ontwikkeld, waar loopt
de Maas precies in de Romeinse tijd en welke gerelateerde sites (aanlegplaatsen,
havens, heiligdommen, versterkingen/nederzettingen, deposities, wegen) zijn hier
aanwezig geweest. Het is duidelijk dat naast het nationale kader van de NoaA ook
het regionale kader van het Maasdal een belangrijke rol speelt (Stoepker et al.,
2002, zie ook 6.2.1).
Thema 1: Romanisering
- meer aandacht voor het 'inheemse perspectief';
- benadering van romanisering als een groeps- en regio-specifieke articulatie van
inheemse en Romeinse waarden;
- aard van romanisering regionaal bestuderen door studie van materiële cultuur,
grafritueel en veranderingen in het agrarische systeem, etc.;
- ook aandacht voor 'de-romanisering', of 'germanisering' (in laat-Romeinse
periode).
Thema 2: het cultuurlandschap
- naast de fysieke dimensie van het landschap behoeft de 'mentale' dimensie
nadere aandacht, bijvoorbeeld de studie van ritueel (cultusplaatsen, rituele
deposities, begravingen, etc.) om inzicht te krijgen in toenmalige ideeën over de
kosmologische ordening;
- hantering van langetermijnperspectief om inzicht te krijgen in de voortdurend
veranderende beleving, omvang en inrichting van het cultuurlandschap;
- onderzoek op micro-regionaal niveau van cultuurlandschappen;
- ook onderzoek buiten de nederzettingen, grafvelden en akkers, bijvoorbeeld in
beekdalen;
- grafvelden en andere 'rituele indicatoren' dienen in hun landschappelijke context
te worden geplaatst
- gegevens over locatie en indeling van akkers en weiden;
- bijzondere voedselgewassen en specerijen in relatie tot aard van de nederzetting;
- gegevens over gebruik van verdiepte stallen;
- botcomplexen.
158

RAAP-rapport 1741
Thema 3: materiële cultuur
- ontwikkeling specifieke typologieën, vooral voor aardewerk;
- herkenning van regionale productie en distributieprocessen.
6.4.2 Periode en locatiegericht
In de Romeinse archeologie bestaan vaak bepaalde relaties tussen vindplaatsen
onderling, zoals graven en nederzettingen langs wegen, villa woonhuis met
bijgebouwen, economische activiteiten bij nederzettingen, greppelsystemen in
akkerarealen, etc. Ook in Roermond liggen vaak meerdere meldingen bij elkaar die
op dergelijk samengestelde stukjes cultuurlandschap wijzen. Aangezien bij vele
waarnemingen het complextype (nog) ontbreekt, bestaan nu meestal nog geen
gerelateerde betekenissen, maar in een aantal gevallen is dat wel mogelijk (zie
onder).
Het gaat om enkele locaties met meerdere vindplaatsen, grotere ensembles, waar
naast algemene ook specifiekere onderzoeksvragen een rol spelen (figuur 60).
Locatie 34
Locatie 34 betreft het gebied bij Groenewoud en Houtakker, ten westen en rondom
de locatie waar de Romeinse weg de Swalm oversteekt. In het gebied zijn naast de
Romeinse weg zelf ook meldingen van bewoning en nbegraving uit de Romeinse tijd
(inclusief de Late Romeinse tijd) en de Vroege Middeleeuwen. Voorts bevindt zich
hier waarschijnlijk ook nog een oost-west verlopende weg langs de noordelijke oever
van de Swalm (zie paragraaf 3.3). Een bepaalde oost-west verbinding bestaat hier
al in de vorm van de Swalm zelf, die zeker voor (kleinschalig) vrachtvervoer kan zijn
gebruikt. Indien inderdaad ook nog een oost-west weg langs de Swalm heeft gelopen,
wijst dit op een interessant kruispunt voor handelsverkeer, hetgeen waarschijnlijk
de reden van de bebouwing/bewoning is geweest. Het gebied is wel geschikt voor
landbouw, maar niet bijzonder goed geschikt voor grootschalige landbouw (zoals bij
villa’s in lössgebieden), waarmee villacomplexen veelal worden gerelateerd. Zullen
hier ook andere functies zoals herberg, controle of marktwezen (opslag/overslag) een
belangrijke rol hebben gespeeld? Bijzonder op locatie 34 is ook de continuïteit tot in
de Vroege Middeleeuwen, omdat de Late Romeinse tijd en de Vroege Middeleeuwen
zeldzaam voorkomende periodenm betreffen. Hoe verliep de Late Romeinse
periode (germanisering) hier, en de ‘donkere’ periode daarna? Wie woonden hier,
en welke relaties bestonden met Romeinse machthebbers en/of inheemsen? Zijn de
verbindingsroutes blijven bestaan nadat het Romeinse rijk uiteen was gevallen? In de
vierde eeuw kon niet meer aan de Romeinse verdedigingslinie langs de Rijn worden
vastgehouden en heeft het Maasdal een prominentere rol gespeeld om de druk van
Germanen (Franken) te weerstaan. In het gebied kunnen zich nog meer fenomenen
uit de Romeinse tijd bevinden, zoals verdere nederzettingsresten, heiligdommen,
grafvelden, deposities of locaties van ambachtelijke productie. Van belang is ook de
159

160
Figuur 60. Verspreiding van vindplaatsen uit de Romeinse tijd.
RAAP-rapport 1741

RAAP-rapport 1741
ligging aan en in het Swalmdal, zodat mogelijk ook goed geconserveerde organische
en ecologische resten aanwezig zijn.
Locatie 35
Een tweede locatie met een belangrijk archeologisch ensemble is Asselt, waar een
mogelijke oost-weg verbinding langs de Swalm op uit zou kunnen komen. Asselt ligt
op een strategisch punt (hoog en droog) ver in het Maasdal. Hier,in de buurt en/of
onder het Dionysiuskerkje op de kerkheuvel, heeft imposante Romeinse steenbouw
gelegen, gezien het hergebruikte Romeinse bouwmateriaal en de onderzoeken
van Holwerda en Van Beurden (zie ook 4.3.3 en 4.3.4.1). Heeft hier inderdaad een
Romeinse versterking of handelspost gestaan (of misschien gewoon een villa)? Heeft
hier een belangrijke Maasovergang gelopen, of lag hier een belangrijke aanlegplaats,
veer of haven? Ook in Asselt zijn resten uit de Vroege Middeleeuwen aangetroffen en
zou een continuïteit tot in de Vroege Middeleeuwen kunnen bestaan. Ook hier spelen
dus vraagstellingen met betrekking tot ontwikkelingen gedurende deze perioden
(germanisering, migraties, infrastructuur). Een bijkomende belangrijke vraag voor
deze locatie is natuurlijk het verloop van de Maas gedurende de Romeinse tijd. In
het gebied kunnen zich nog meer fenomenen uit de Romeinse tijd bevinden, zoals
verdere nederzettingsresten, infrastructuur, heiligdommen, grafvelden, deposities
of locaties van ambachtelijke productie. Het Maasdal zelf kan daarenboven goed
geconserveerde organische en ecologische resten opleveren.
Locatie 36
Een volgende opvallende locatie is Wieler, waar naast nederzettingsresten meldingen
van ambachtelijke producties bestaan. Het gaat om drie steenbakkerijen en een
pottenbakkerij. Naast het belang van gedateerde ontwikkelingen in technieken en
vormen van keramische producten, zijn hier ook de gebruikte distributiekanalen van
belang: hoe en met wie werd handel gedreven? Aangezien het om zware producten
gaat die duur zijn in vervoer over land, ligt een vervoer over water voor de hand.
Zouden we aanlegplaatsen kunnen terugvinden? Ook hier is het verloop van de Maas
gedurende de Romeinse tijd van belang en kunnen meer fenomenen uit de Romeinse
tijd aanwezig zijn geweest( infrastructuur, heiligdommen, deposities of locaties van
ambachtelijke productie). Voorts kunnen in Maas- en Swalmdal ecologische en
organische resten goed bewaard zijn gebleven.
Locatie 37
Een interessante locatie in het holocene Maasdal betreft de plaats waar naast de
melding van een Romeinse weg ook een Romeinse munt is gevonden, tussen Asselt
en Leeuwen. Zoals vermeld werden op deze locatie ook vondsten uit voorafgaande
perioden gevonden en kan dit op lang gebruikte verbindingsroutes wijzen. Naast
mogelijke reconstructies van een Romeinse infrastructuur in het Maasdal speelt ook
hier weer het belang van de kans op natte archeologische contexten en hun relaties
tot elkaar en verbindingswegen over land en water.
161

Figuur 61. Munten
uit de Romeinse tijd,
gevonden in Tiel.
RAAP-rapport 1741
Locatie 38
Een bijzondere locatie is de locatie waar resten van een tempel worden vermoed,
een locatie die ook nog eens een natte context kan hebben. Locaties met religieuze
functies worden vaak gedurende langere perioden als rituele ontmoetingsplaats
gebruikt, hetgeen interessante gegevens over continuïteit /ontwikkeling van
rituelen en uitingen daarvan kan opleveren. Voorts is interessant te weten welke
verbindingsroutes hier bestonden (naast die van de Maas zelf) en of in de directe
omgeving nog meer rituele vindplaatsen (tempels, graven, deposities) of niet–rituele
(handel, militair/verdediging, bewoning) aanwezig zijn.
Locatie 39
Locatie 39 betreft het huidige bekende en mogelijke verdere verloop van de Romeinse
weg van Xanten naar Trier. Langs de weg kunnen nederzettingen (ook herbergen of
wachtposten) of productiecentra en grafvelden liggen. Hoewel hier een strook met
een breedte van 500 m (250 m aan weerszijden van de weg) is aangehouden kunnen
nederzettingen natuurlijk op een iets grotere afstand van de weg hebben gelegen.
Van belang is voorts natuurlijk of er naast de oost-west verbinding langs de Swalm
nog andere wegen deze hoofdweg kruisten.
Locatie 40 t/m 50
Naast deze opvallendste vindplaatslocaties zijn nog meerdere plaatsen met
nederzettingen of graven bekend, waar in potentie grotere ensembles aanwezig
kunnen zijn (locaties 40 t/m 50). Een erg interessante voorbeeld (locatie 40) is de
Zwarte berg te Melick, dat op een landschappelijk bijzonder punt ligt: een verhoging in
het dal van de Roer. De locatie kan bovendien dichtbij of zelfs aan de Romeinse weg
162

RAAP-rapport 1741
hebben gelegen. Verder naar het noorden langs de Roer bevindt zich een grafveld
(locatie 45).
Locatie 41 betreft de Musschenberg, een locatie die niet alleen in het Neolithicum, de
Brons- en IJzertijd maar ook in de Romeinse tijd en de Middeleeuwen bewoond was.
Naast de continuïteit (IJzertijd-Romeinse tijd, Romeinse tijd-Vroege Middeleeuwen)
zijn hier ook de aspecten met betrekking tot productie en handel (baksteen,
aardewerk, dichtbij Maas en Roer) en rituele beleving (nabij de overgang van de Roer
in de Maas) interessant.
Locatie 42 betreft de Oolderplas die meerdere meldingen van bewoning en depositie
heeft opgeleverd. Dit ensemble is op zich zelf al interessant, maar krijgt gezien zijn
ligging dicht aan de Maas nog een meerwaarde: net als bij Asselt zijn ook hier de
aspecten handel en infrastructuur (aanlegplaatsen, verbindingsrouten) en rituele
deposities, beide in een mogelijke natte context, interessant.
Locaties 43, 44 en 45 betreffen grafvelden, waarvoor nu nog de bijbehorende
bewoning (en infrastructuur e.d.) ontbreken: respectievelijk Maasniel, ten oosten van
Straat en aan de Roer ten noorden van de Zwarte berg te Melick.
Locaties 46 t/m 50 betreffen – net andersom - locaties waar waarschijnlijk resten
van nederzettingen aanwezig zijn, maar waar de bijbehrorende grafvelden (en
infrastructuur) nu nog niet bekend zijn: aan de Leygraaf en Elmpterweg, ten
zuidwesten van Straat, ten zuidwesten van Swalmen, bij Heide en in het uiterste
oosten aan de Swalm. Bij al deze locaties spelen in eerste instantie vooral de
inventariserende onderzoeksvragen een rol: waar bevinden zich welke (soort)
vindplaatsen en welke relaties tussen verschillende vindplaatsen bestaan er?
6.5 De Middeleeuwen en vroegmoderne tijd (ca. 450 na. Chr. – heden)
6.5.1 Algemeen
Aangetroffen resten uit de Vroege Middeleeuwen verschillen zeer van die uit
de Late Middeleeuwen en daarna. De Vroege Middeleeuwen zijn voor wat hun
‘output’ vergelijkbaar met prehistorische vindplaatsen (zonder vuursteen), de late
Middeleeuwen en de Nieuwe tijd eerder met de Romeinse tijd. Resten uit de Vroege
Middeleeuwen bestaan normaliter alleen uit weinig, slecht geconserveerd aardewerk.
Slechts zelden (graven, natte context) worden ook bijzondere vondsten uit metaal
en glas of bot gevonden. De vindplaatsen zijn zeldzaam en kwetsbaar: de ondiepe
sporen wijzen op vlakke graven en lichte houten structuren. De Late Middeleeuwen en
de Nieuwe tijd daarentegen kennen veel verschillende materiaalsoorten, waaronder
zeer robuuste, zoals steengoed, baksteen en natuursteen. Hiernaast worden vanaf
de Late Middeleeuwen in toenemende mate ook zwaardere structuren gebouwd, met
163

RAAP-rapport 1741
behulp van zwaardere (en meestal ook diepere) funderingen en wordt (bak)steen
gangbaar.
Uit de vroegste Middeleeuwen, de 5e, 6e en 7e eeuw is slechts één vindplaats
bekend (Groenewoud - Houtakker te Swalmen). De overige vindplaatsen uit de
Vroege Middeleeuwen (8e t/m de 11e eeuw), waarvan het vindplaatstype bekend is,
liggen bijna allemaal in hetzelfde gebied Asselt – Swalmen. Uit het overgrote overige
gedeelte van de gemeente Roermond bestaan hier en daar wel waarnemingen
van losse vondsten, maar geen vindplaatsen met meer vondstmateriaal en/of
duidelijk vindplaatstype. Net zoals bij de Vroege en Late Prehistorie gaat het er
daarom in eerste instantie om zo veel mogelijk informatie (vindplaatsen, dateringen
en vindplaatstype) uit deze periode in kaart te brengen, voordat een gerichtere
onderzoeksagenda opgesteld kan worden. Resten uit Volle en Late Middeleeuwen zijn
vooral vast gesteld in de historische kernen van Roermond en Asselt en in mindere
mate in die van Swalmen, Maasniel, Roer, Hertum en Merum. In het landelijke gebied
valt op dat meldingen uit de volle en Late Middeleeuwen zich voornamelijk bevinden
in het tracé van de A73, het gebied rond de Musschenberg en ten zuiden van de
Keulse baan; in overige gebieden komen waarnemingen uit deze periode niet of
nauwelijks voor. Opvallend is ook dat het veelal losse vondsten betreffen en eigenlijk
niet duidelijk is of we alleen met bemestingaardewerk of daadwerkelijke vindplaatsen
te maken hebben. Het is belangrijk hierover duidelijkheid te scheppen in de toekomst.
Nadere en nauwkeurigere inventarisering is dus van belang, waarbij ook de studie
van bronnenmateriaal zoals historisch kaarten (zie paragraaf 4.3.4.2) en archieven
vereist is.
Na vergelijking van de huidige kennisstand van Roermond (paragraaf 4.3.4) en kennis
over deze perioden binnen Nederland (NOaA, bijlage 2) vallen enkele kennisleemten
op, maar kunnen anderzijds ook enkele - voor Nederlandse begrippen - bijzondere
vondsten en vindplaatsen genoemd worden.
Lacunes
Ondanks dat Swalmen en Asselt als belangrijke vindplaatsen uit de Vroege
Middeleeuwen bekend staan, is alleen het Merovingische grafveld nader onderzocht.
De meldingen te Asselt en ook de overige bevatten (meestal) geen nadere informatie
dan een datering. De ligging en aard van nederzettingen en grafvelden en ook de
infrastructuur uit de Vroege Middeleeuwen vormen daarom lacunes. Ditzelfde geldt
ook voor de Volle Middeleeuwen. Van de Late Middeleeuwen en de Nieuwe tijd
is weliswaar veel meer bekend, maar betreft dit naast enkele kerken en kastelen
vooral de binnenstad van Roermond. Landelijke nederzettingen en bewoning in
andere historische kernen ontbreken nagenoeg volledig. Een andere lacune betreft
productiecentra, zoals die van keramiek.
164

RAAP-rapport 1741
Roermond’s rijkdommen
Bijzonder voor Nederland zijn de archeologische ensembles uit de Vroege
Middeleeuwen van Swalmen en Asselt, die steeds meerdere vindplaatsen betreffen.
Swalmen is vooral opmerkelijk vanwege een continuïteit vanuit de Romeinse tijd
en de nabijheid van een of meerdere verbindingswegen. Asselt is vooral bijzonder
door de historische bron uit 860 (zie paragraaf 4.3.4.1), de kleine Dyonisiuskerk
met daaronder en in de nabijheid gelegen oudere structuren en zijn waarschijnlijk
gedurende langere perioden belangrijke strategische ligging in het Maasdal.
Opmerkelijk zijn natuurlijk ook de rijke vondstensembles uit de Maas, naast de
grote zilverschat ook meerdere zwaarden uit de Vroege Middeleeuwen. Voorts
kent Roermond meerdere mottes, kastelen en schanzen, die tot de zeldzaam in het
landschap herkenbare relicten behoren. Tot slot kent Roermond een rijke kerkelijke
geschiedenis, waarvan enkele prachtige kerken en kloosters getuigen.
Onderzoekthema’s
De door de NOaA (bijlage 2) voor de Middeleeuwen voorgedragen onderzoekthema’s
zijn ook voor Roermond van belang (thema’s 1 – 5, zie hieronder). Ook hier vormt
de specifieke landschappelijke situatie van Roermond met het Roer-, Swalm- en
Maasdal een rode draad. Met name het Maasdal heeft een belangrijke rol gespeeld
165
Figuur 62. Enkele
mantelspelden (fibulae)
uit de Vroege
Middeleeuwen.

Figuur 63. Uit de
Maas opgebaggerd
gevest van een
zwaard uit de 9e
eeuw.
RAAP-rapport 1741
in economische en culturele ontwikkelingen. Welke ontwikkelingen vonden plaats
na de ineenstorting van het Romeinse rijk. Hoe ontwikkelden de historische kernen
zich? Welke relaties bestaan er tussen verschillende vindplaatsen, connecties
tussen stad en land en welke machten (wereldlijk en kerkelijk) spelen een rol? Ook
hier speelt naast het nationale kader van de NoaA ook het regionale kader van het
archeologisch onderzoek van het Maasdal een belangrijke rol (Stoepker et al., 2002;
zie ook 6.2.1).
Thema 1: mens en omgeving
- omvorming en exploitatie van het landschap;
- rivierdynamiek en landgebruik langs beken en rivieren;
- paleogeografische reconstructie van het middeleeuwse en vroegmoderne
landschap;
- perceptie van het landschap.
Thema 2: demografische ontwikkelingen en nederzettingssystemen
- nederzettingen in hun ruimtelijke, landschappelijke, sociale en chronologische
context;
- stad, dorp en platteland: de urgentie van dorpskernarcheologie;
- demografie.
166

RAAP-rapport 1741
Thema 3: identiteit en culturele differentiatie
- verschillende bevolkingsgroepen of regionale ontwikkelingen en uitingen hiervan;
- sociale gelaagdheid en structuren.
Thema 4: materiële cultuur
- specialisatie en uitwisselingssystemen;
- consumptie;
- nijverheid.
Thema 5: religieuze beleving en de invloed op landschap en samenleving
- de wisselwerking tussen heidendom en christendom;
- christianisering;
- het christendom en de inrichting van landschap en nederzetting;
- de wisselwerking tussen profaan en religieus in materiële cultuur en economie;
- locatie en inrichting van de cultusplaats.
6.5.2 Periode en locatiegericht
Op enkele locaties bestaat meer informatie en kunnen aanvullende onderzoeksvragen
worden gesteld (figuur 64).
Vroege Middeleeuwen
Locatie 51
Deze locatie betreft het gebied Groenewoud-Houtakker/Houter veld langs de
noordelijke Swalmoever. In het gebied zijn naast de vroegmiddeleeuwse graven ook
bewoningsresten en graven uit de Romeinse tijd en de overgang van de Romeinse
weg Xanten-Trier over de Swalm bekend. Naast de interessante continuïteit tussen de
Late Romeinse tijd en de Vroege Middeleeuwen (paragraaf 6.4.2) is van belang hoe
het gebied zich vanaf de Vroege Middeleeuwen verder ontwikkelde. Welke andere
resten uit de Vroege Middeleeuwen zijn aanwezig, waar bevinden zich resten van
bewoning en wat is de aard daarvan? Belangrijk is natuurlijk weer de ligging in het
Swalmdal, zodat sprake kan zijn van goed geconserveerde archeologische resten van
organisch en ecologisch materiaal.
Locatie 52
In Asselt wijzen enkele opmerkelijke waarnemingen uit de Romeinse tijd, Vroege
Middeleeuwen en Late Middeleeuwen en ook historische bronnen op een interessant
verleden. Naast thema’s met betrekking tot de overgang van de Romeinse tijd naar de
Vroege Middeleeuwen zoals op locatie 51, spelen hier ook de aard van ontwikkelingen
gedurende de Vroege en Volle Middeleeuwen een belangrijke rol. Wat is de aard van
bewoning voor en na de komst van de Noormannen. Belangrijk is de strategische
ligging in het Maasdal, met de Maas als waterweg (voor handel, maar ook voor
andere uitwisseling) én een kans op archeologische resten in een natte context.
167

168
Figuur 64. Verspreiding van vindplaatsen uit de Middeleeuwen.
RAAP-rapport 1741

RAAP-rapport 1741
Locatie 53
Locatie 53 betreft het gebied rondom Swalmen-Middelhoven waar op een, mogelijk
twee locaties graven uit de Volle Middeleeuwen zijn ontdekt, maar nog geen
aanwijzingen voor bewoning of infrastructuur bestaan. Welke nederzettingen
behoren tot deze graven en wat voor nederzettingen betreffen dit? Bestaan
ontwikkelingen vanuit de Vroege Middeleeuwen, of tot in de Late Middeleeuwen op
deze locatie?
Locatie 54
Locatie 54 betreft de vindplaats op de Zwarte Berg te Melick, een locatie waar naast
vroegmiddeleeuwse vondsten ook Romeinse vondsten zijn aangetroffen (paragraaf
4.3.3). Hoe moeten de vondsten uit de Karolingische periode geïnterpreteerd worden
en welke vondsten kunnen hier nog meer uit deze of andere perioden worden
verwacht? Bestaat hier een continuïteit tussen de Romeinse periode en de Vroege
Middeleeuwen of betreffen dit onafhankelijke ontwikkelingen? Gezien de strategische
ligging op een hoge locatie in het Roerdal spelen ook onderzoeksvragen met
betrekking verdediging of controle een rol en natuurlijk ook vragen met betrekking tot
archeologische resten in een natte context.
Locatie 55 t/m 58
Op enkele andere locaties bestaan enkele waarnemingen uit de Vroege
Middeleeuwen, die in de meeste gevallen een onbekend vindplaatstype hebben of
in enkele gevallen als nederzetting geregistreerd staan. In deze zones kunnen zich
meer vindplaatsen uit de Vroege Middeleeuwen bevinden. In eerste instantie speelt
de vraag naar een nadere inventarisering van vindplaatsen, maar in de tweede plaats
ook naar de relaties tussen verschillende vindplaatsen.
De Volle en Late Middeleeuwen
Ook voor de Late en Volle Middeleeuwen is een verdere inventarisatie van gegevens
nodig. Voor de Late Middeleeuwen in historische kernen ontbreekt nog informatie
met betrekking tot ruimtelijke en demografische ontwikkelingen, ontwikkelingen in
handel en ambachten en ontwikkelingen (binnen en buiten de stad) van religieuze
inrichtingen.
Voor de binnenstad van Roermond (figuur 28) zijn tot nu toe resten uit de 11e en 12e
eeuw uiterst zeldzaam, terwijl ook vondsten uit de vroege 13e eeuw alleen sporadisch
voorkomen. Hoe oud is nu eigenlijk de oudste bewoning van de stad en hoe ziet de
ruimtelijke indeling en ordening er uit? Ditzelfde geldt ook voor de overige historische
kernen: wanneer zijn ze ontstaan en hoe hebben ze zich ruimtelijk en sociaal
ontwikkeld?
Buiten de stad – voor het gehele grondgebied van Roermond - bestaat zoals gezegd
nog weinig kennis over de aanwezige hoeves en hun relaties onderling, of met
169

Figuur 65. Gietijzeren
grape uit de
14e eeuw, gevonden
tijdens opgraving
aan de Roersingel te
Roermond.
RAAP-rapport 1741
kastelen of instanties in de stad. Hiernaast weten we nog weinig over bestaande
infrastructuren, met aanverwante locaties met betrekking tot religie (kapellen),
rustplaatsen en economische bedrijvigheid.
Van enkele locaties zijn meerdere waarnemingen bekend, die echter in de meeste
gevallen een onbekend vindplaatstype hebben. Hier is dus in eerste instantie een
nadere inventarisering gevraagd en is het voorts van belang de relaties tussen
deze vindplaatsen te achterhalen. Het gaat om locaties 59 t/m 65 (figuur 64). Op de
locaties 59, 60 en 61 zijn mottes en kastelen gevonden, waarbij op locatie 59 ook
een steenbakkerij. Als interessante locatie is de motte op de voormalige Drususberg
weggelaten, omdat deze nu niet meer bestaat: hier ligt nu de Oolderplas. Van de
overige locaties 62 t/m 65 bestaan alleen op locaties 62 en 63 vindplaatsen met
nederzettingsresten, locaties 64 en 65 omvatten alleen losse vondsten.
De Nieuwe tijd
De Nieuwe tijd is in Roermond, met name in de historische kernen, prominent
aanwezig in de vorm van bovengrondse monumenten. In de buitengebieden bestaan
nog duidelijk herkenbare delen van het cultuurlandschap met versterkte huizen,
veldwegen, schansen en een landweer.
Zoals vermeld bestaan vanuit de archeologie weinig geregistreerde gegevens,
terwijl op veel plaatsen waarschijnlijk nog resten aanwezig zijn. Ook voor de Nieuwe
tijd bestaan vooral gegevens uit historische kernen en nauwelijks uit het landelijke
gebied.
170

RAAP-rapport 1741
Onderzoek naar deze periode is in veel sterkere mate met historisch en historisch
geografisch onderzoek verbonden. Naast in belangrijke mate lokale interesses spelen
ook algemene vragen een rol, zoals de ontwikkelingen in stedelijke en landelijke
gebieden van bewoning, economische activiteiten, infrastructuur (land en water),
religieuze inrichtingen, verdedigingswerken, en demografie.
6.6 Archeologische kerngebieden
Gebieden met grotere, samenhangende archeologische en landschappelijke
ensembles zijn waardevol, omdat veel gerelateerde contextinformatie aanwezig is.
Dergelijke gebieden kunnen meer wetenschappelijke informatie opleveren dan de
optelsom van enkele aparte vindplaatsen.
Op basis van de huidige archeologische kennis van Roermond (paragraaf 6.2
t/m 6.5) zijn naast de historische kernen nog eens 13 zones gedefinieerd, waar
archeologische ensembles uit meerdere perioden zich lijken te concentreren (figuur
67). Het is belangrijk te beseffen dat dit zo lijkt, want het betreft een ‘tussenstand’ op
basis van de huidige kennisstand. De nu ‘lege of legere’ delen zijn in feite gebieden
waarvan nog weinig of niets bekend is. Deze kunnen echter wel degelijk waardevolle
resten bevatten! Naast deze 11 kerngebieden vallen natuurlijk de historische
dorpskernen en de oude binnenstad van Roermond op, met grotere ensembles van
archeologische resten uit minstens de Late Middeleeuwen en de Nieuwe tijd én
bestaande bovengrondse monumenten
171
Figuur 66. Ophogingslagen
en muurresten
aangetroffen tijdens
onderzoek aan de
Roesingel te Roermond.

172
Figuur 67. De archeologische kerngebieden van Roermond.
RAAP-rapport 1741

RAAP-rapport 1741
Van deze gebieden kan nu al gesteld worden dat bijzondere archeologische resten
aanwezig zijn en verdere resten te verwachten zijn, en dat deze tot een belangrijke
kennisvermeerdering over het verleden kunnen leiden. Het is daarom belangrijk dat
deze gebieden extra aandacht krijgen binnen het toekomstige beleid, door middel
van bescherming, streng toezicht en/of scherpere ondergrenzen met betrekking tot
een verplichting van archeologisch onderzoek bij ontwikkeling (zie paragraaf 7.2.3 en
7.3.3).
In hoofdstuk 7 zullen binnen enkele van deze gebieden speciale zones gedefinieerd
worden, waar behalve de archeologische waarde ook de cultuurhistorische
waarde groot is en waarvoor bescherming of streng toezicht bij ontwikkeling wordt
aanbevolen (zie paragraaf 7.3.3).
Kerngebied 1
Dit betreft een relatief groot voornamelijk landelijk (bebost) gebied ten oosten van
Swalmen, vooral ten noorden van de Swalm (met o.a. Bosheide), maar inclusief
het Swalmdal. In dit gebied liggen de locaties met archeologische ensembles
nummers 2, 4, 11 en 17 uit de Vroege Prehistorie, 18 en 20 uit de Late Prehistorie,
34, een deel van 39 en 50 uit de Romeinse tijd en locatie 51 uit de Middeleeuwen
en vroegmoderne tijd. Naast de bijzondere zeldzaamheid van bepaalde perioden
(met name het Laat-Neolithicum, de Bronstijd, de Late Romeinse tijd en de Vroege
Middeleeuwen) liggen hier (potentieel) ook bijzondere soorten van vindplaatsen: de
Romeinse infrastructuur, met mogelijke voorlopers en navolgers, én vindplaatsen
die met deze weg(en) te maken hebben gehad (met betrekking tot handel, cultus,
defensie, etc.).
Kerngebied 2
Kerngebied 2 betreft Asselt en zijn directe omgeving met de locaties met
archeologische ensembles 27 uit de Late Prehistorie, 35 uit de Romeinse tijd en 52 uit
de Middeleeuwen tot vroegmoderne tijd. Het is een strategisch punt in het landschap,
waar het hogere laat-glaciale terras ver in het holocene Maasdal reikt. Het belang
als strategische en/of economische machtscentrum wordt bevestigd door resten van
imposante steenbouw uit de Romeinse tijd en de Vroege Middeleeuwenen de eerste
bronvermelding uit 860. Waarschijnlijk bestaat er ook een verband met gebied 1,
waar zich in de Romeinse tijd een oost-west verlopende infrastructuur bevond (dus
in de richting van Asselt), die hoogstwaarschijnlijk ook aan het begin van de Vroege
Middeleeuwen nog gebruikt werd. Ook de historische kern van Asselt behoort tot
kerngebied 2.
Kerngebied 3
Kerngebied 3 omvat het gebied direct ten westen van de historische kern van
Swalmen, zowel ten noorden als ten zuiden van de huidige Swalm. Landschappelijk
173

RAAP-rapport 1741
snijdt de Swalm hier door het laat-glaciale terras. De meeste vindplaatsen in
dit gebied zijn tijdens het archeologisch onderzoek ten behoeve van de aanleg
van de A73 gevonden. Het gaat om de locaties 12 uit de Vroege Prehistorie, 21
uit de Late Prehistorie, 36 en 48 uit de Romeinse tijd en 53, 59 en delen van 58
uit de Middeleeuwen en de vroegmoderne tijd. De vindplaatsen wijzen zowel op
nederzettingen als begravingen, terwijl het gebied voorts precies tussen de gebieden
1 en 3 ligt.
Kerngebied 4
Kerngebied 4 betreft de historische kern van Wieler en de directe omgeving, waar
o.a. Romeinse productiecentra liggen. Het gaat om locatie 36 uit DE Romeinse tijd en
locatie 64 uit de Middeleeuwen.
Kerngebied 5
Kerngebied 5 ligt rond Heide in het noorden van de gemeente. Het gaat om een
gebied waar net als bij gebied 5 het Pleniglaciale terras grenst aan het laat-glaciale
terras en zich op die grens een oude Maasgeul bevindt. In tegenstelling tot gebied
5 zijn in gebied 11 wel vindplaatsen uit de Vroege prehistorie bekend. In het gebied
liggen de locaties 1 en 10 uit de Vroege Prehistorie, 29 en 30 uit de Late Prehistorie,
48 uit de Romeinse tijd en 65 uit de Middeleeuwen en de vroegmoderne tijd.
Kerngebied 6
Kerngebied 6 is het traject van de Romeinse weg met direct aangrenzende gebieden
(locatie 39 uit de Romeinse tijd). Hierbinnen ligt ook locatie 8 uit de Vroege
Prehistorie.
Kerngebied 7
Kerngebied 7 betreft een zone op het laat glaciale Maasterras met meerdere
vindplaatsen uit de Romeinse tijd en de Middeleeuwen, tenj noordwesten van
Maalbroek. Het gaat om locaties 46 uit de Romeinse tijd en 57 uit de Middeleeuwen.
Kerngebied 8
Dit kerngebied ligt ten zuiden van Staat, waar zich op de grens van het Pleniglaciale
en het laat-glaciale terras een oude Maasgeul bevindt. Hier zijn zowel ten zuiden als
ten noorden van de oude Maasgeul meerdere oppervlaktevindplaatsen aangetroffen,
die wijzen op bewoning uit de Vroege en Late Prehistorie, de Romeinse tijd en Vroege
en Volle Middeleeuwen. Voorts ligt het gebied dichtbij de Romeinse weg, al is het
precieze verloop daarvan op deze hoogte niet bekend.
Kerngebied 9
Kerngebied 9 betreft een groter gebied tussen de Keulse baan en de Zwarte Berg
ten noorden van Melick. In dit deels landelijke, deels met industrie en infrastructuur
174

RAAP-rapport 1741
bebouwde gebied liggen locaties 5 uit de Vroege Prehistorie, 22 uit de Late
Prehistorie, 39, 40 en 45 uit de Romeinse tijd en 54 uit de Middeleeuwen en de
vroegmoderne tijd. Het gaat om zowel kampementen als nederzettingsresten uit
het Neolithicum en begravingsresten uit de Late Prehistorie, terwijl voorts ook de
Romeinse weg (en mogelijke voorlopers en opvolgers) door het gebied loopt. Op
de Zwarte berg en ten noorden daarvan bevinden zich nederzettingsresten en
resten van een grafveld uit de Romeinse tijd en nederzettingsresten uit de Vroege
Middeleeuwen.
Kerngebied 10
Kerngebied 10 betreft een groter gebied ten westen van het Roerdal, wat binnen
de bebouwde delen van Merum en Herten ligt. Het gaat om de vindplaatsen van de
Musschenberg, met locaties 15 uit de Vroege Prehistorie, 23 uit de Late Prehistorie,
41 uit de Romeinse tijd en 55 uit de Middeleeuwen en de vroegmoderne tijd. Tot nu
toe zijn hier voornamelijk de graven uit de Vroege IJzertijd bekend, maar de vondsten
uit de andere perioden wijzen er op dat het gehele gebied als Siedlungskammer is op
te vatten: vanaf het Neolithicum tot in de vroegmoderne tijd is het gebied opgezocht
door de mens, zowel voor bewoning (en voedselvoorziening) als begraving (en rituele
beleving).
Kerngebied 11
Kerngebied 11 betreft het gebied rond Ool, dat reeds gedeeltelijk is afgegraven ten
behoeve van grind. Hier bevinden zich de locaties 24 uit de Late Prehistorie en 42
uit de Romeinse tijd, terwijl uit het gebied ook ARCHIS-meldingen uit het Neolithicum
en de Middeleeuwen bekend zijn. De grindafgravingen hebben rituele deposities
uit de Bronstijd en de Romeinse tijd aan het licht gebracht, maar ook resten van
een mogelijk villacomplex uit de Romeinse tijd. Belangrijk is vooral de ligging in het
holocene Maasdal, waarvan archeologisch niet veel bekend is.
Kerngebied 12
Kerngebied 12 betreft locatie 38 uit de Romeinse tijd, waar resten van een tempel
worden vermoed. Belangrijk is dat dergelijke locaties met religieuze functies vaak
gedurende langere perioden als rituele ontmoetingsplaats zijn gebruikt, terwijl deze
locatie bovendien langs een belangrijke transport route (de Maas)ligt. Daarenboven
kunnen eventuele archeologische resten ook nog in een natte context bewaard zijn
gebleven.
Kerngebied 13
Kerngebied 13 ligt binnen de bebouwde kom van Maasniel. In dit gebied zijn graven
gevonden, voornamelijk uit de Romeinse tijd, maar ook één uit de IJzertijd (de
locaties 26 uit de Late Prehistorie en 42 uit de Romeinse tijd). Naast te verwachten
175

RAAP-rapport 1741
nederzettingsresten kan het gebied gegevens opleveren over de continuïteit /
ontwikkeling van rituelen en uitingen daarvan.
6.7 Suggestie voor onderzoekthema’s Roermond
Achterliggende, synthetiserende vraagstellingen aan archeologisch onderzoek, zoals
de onderzoekthema’s uit de Nationale Onderzoeksagenda, zijn divers en groot in
aantal. Het komt er op neer dat bij elk archeologisch onderzoek vele archeologische
vragen een rol spelen en eigenlijk ‘altijd alles belangrijk’ is. Dit is in feite ook zo,
maar het is veelal niet mogelijk om tegelijkertijd aan al deze archeologische eisen
te voldoen: een vraag naar het ene kan een andere vraagstelling in de weg staan.
Of: door zo veel mogelijk data ‘in de breedte’ te verzamelen, is het genereren
van data ‘in de diepte’ niet mogelijk. Het is daarom zinvoller om bij toekomstig
onderzoek bepaalde onderzoeksthema’s meer nadruk te geven dan andere. Deze
thema’s verdienen dan prioriteit boven andere wanneer diverse of tegenstrijdige
onderzoeksvragen een rol spelen.
De gemeente Roermond kan met behulp van eigen thema’s in een eigen
vragenbehoefte (identificatie, profilering) voorzien en door regelmatige evaluatie
bekijken of verandering of aanpassing hiervan nodig is. In overleg met de gemeente
Roermond worden hieronder zes periodeoverstijgende thema’s voorgesteld. De
volgorde waarin de thema's worden opgesomd zijn toevallig en houden geen
onderlinget rangschikking (in mate van belang) in. Onderzoekthema's Roermond:
1. De oudste bewoning;
2. Ontwikkeling van culturen in het Maasdal;
3. Infrastructuur, handel en defensie;
4. Lokale productie, kunst en nijverheid;
5. Cultusplaatsen en religie;
6. De ontwikkeling van historische kernen.
Voor een optimaal functioneren zullen de onderzoekthema's op gezette tijden
geëvalueerd moeten worden elk jaar geëvalueerd moeten worden. Punten
van aandacht tijdens deze evaluaties zijn o.a. de werkbaarheid in de praktijk
en de voortgang van onderzoeksresultaten. De achterliggende ideeën en
onderzoekswensen bij de huidige onderzoeksthema’s worden hieronder uiteengezet.
1. Oudste bewoning
Het thema oudste bewoning kent niet alleen de fascinatie van de eerste mens.
Het betreft veeleer de vraag naar de ‘stichter’ (en gebruikerscontinuïteit) op een
bepaalde locatie, of dit nu om gewone nederzettingen (of grafvelden) gaat, of om
infrastructurele, militaire of economische scheppingen. Welke ontwikkelingen (van
176

RAAP-rapport 1741
menselijke aanwezigheid) kunnen binnen Roermond gedurende de geschiedenis
onderscheiden worden en welke continuïteit en discontinuïteit bestaan er en waarom?
2. De ontwikkeling van culturen in het Maasdal
Het Maasdal is in alle tijden een verbindingsweg voor uitwisseling (kennis, handel)
geweest. Het is belangrijk te achterhalen hoe bepaalde ontwikkelingen, zijn verlopen
en welke contacten of relaties hierbij een rol speelden. Met welke groepen elders
bestonden contacten en wat was de aard van de contacten? Belangrijk in eerste
instantie is de aard en omvang van vindplaatsen in het Maasdal in het algemeen,
omdat behalve de baggervondsten (vindplaatsen zonder context) relatief weinig
vindplaatsen uit het huidige Maasdal bekend zijn. Een belangrijke daarmee verband
houdende vraag is de precieze loop van de Maas (en Roer en Swalm) in een
bepaalde periode. Een ander belangrijk aspect is verschillen, overeenkomsten en
relaties tussen (vindplaatsen of ontwikkelingen in) het Maasdal en verderaf gelegen
gebieden zoals bijvoorbeeld het hoogterras.
3. Infrastructuur, handel en defensie
De ligging aan Maas, Roer en Swalm is voor Roermond altijd van doorslaggevende
betekenis geweest. De waterwegen, maar ook de wegen over land zorgden voor
contacten en ontwikkelingen op velerlei gebied en waren hiernaast ook economisch
natuurlijk van levensbelang. Welke handel bestond er, en welke vormen van transport,
gedurende verschillende perioden en/of verschillende maatschappijen. Welke
ontwikkelingen kunnen onderscheiden worden, en welke overeenkomsten keren
telkens weer? Vanuit een politiek en economisch oogpunt hebben transportwegen
over land en water natuurlijk ook een strategisch belang: politieke of economische
macht is onlosmakelijk met militaire kracht en verdediging verbonden. In de
eerste plaats bevinden zich binnen de gemeente Roermond meerdere ‘van nature’
strategische locaties, zoals de historische kernen van Roermond en Asselt, de
Zwarte berg en de Kitskensberg, of bijvoorbeeld locaties van boerenschanzen in
natte gebieden. Hiernaast veranderde politieke en economische omstandigheden en
daarmee strategieën ter consolidering hiervan. Welke zijn de strategische locaties
gedurende de geschiedenis van Roermond en waarom? En, hoe werd de defensie
georganiseerd?
4. Lokale productie, kunst en nijverheid
Lokale producties van goederen spelen in de archeologie van alle perioden
een belangrijke rol. Op basis van eigen producten kunnen soms groepen van
mensen geïdentificeerd (en gedateerd) en contacten gereconstrueerd worden.
De ontwikkelingen in nijverheid en industrie gedurende de Nieuwe tijd hebben
bijgedragen tot wat Roermond nu is: een economisch centrum van Limburg.
177

RAAP-rapport 1741
5. Cultusplaatsen en religie
De beleving en uiting van religie is een oermenselijk gedrag, dat de mens
onderscheidt van andere levende wezens en anderzijds een verbondenheid en
nieuwsgierigheid oproept. Het is met name voor wat betreft de prehistorische
perioden een moeilijk te onderzoeken thema. Met behulp van de bestudering van
archeologische resten kunnen weliswaar steeds meer rituelen en gewoonten herkend,
maar het interpreteren daarvan blijft veelal speculatief. De beleving van religie is
een belangrijk onderzoekthema, omdat religie in elke samenleving een belangrijke
rol speelt. Enerzijds voldoet onderzoek in dit thema aan de behoefte van menselijke
verbondenheid en anderzijds kan het iets toevoegen aan de religieuze beleving in
de multiculturele samenleving van nu: uitoefening, samengaan en tolerantie van
verschillende religieuze stromingen.
6. De ontwikkeling van historische kernen
Het hoe en waarom de historische kernen van Roermond zich ontwikkelden is een
belangrijke vraagstelling met betrekking tot de beeldvorming en het begrip van de
identiteit van Roermond. Het is een belangrijk lokaal thema dat erg leeft bij de huidige
bewoners (draagvlak) en burgers én bestuurders enerzijds wortels en identiteit
verschaft en anderzijds een bron van inspiratie voor toekomstige ontwikkeling kan
vormen.
178

RAAP-rapport 1741
7 Aanbevelingen
7.1 Inleiding
Uit de voorgaande hoofdstukken is duidelijk geworden waar zich archeologische
resten in Roermond bevinden en verwacht kunnen worden en welke
onderzoeksvragen een rol spelen. In dit hoofdstuk worden aanbevelingen gedaan hoe
verantwoord met deze archeologische resten kan worden omgegaan. In bijlage 1 is
ten behoeve van een bredere context het archeologiebeleid van het Rijk overzichtelijk
weergegeven.
In paragraaf 7.2 en subparagrafen worden aanbevelingen gegeven ten aanzien
een verantwoorde omgang met archeologische resten. In 7.3 en subparagrafen
wordt nader aandacht besteed aan het belang van behoud van archeologische
resten cultuurhistorie in bredere zin. Archeologische resten maken namelijk deel
uit van het cultureel erfgoed, en zijn daarmee onlosmakelijk met de historische
geografie en historische monumenten verbonden. De paragraaf eindigt (7.3.3) met
de voorstelling van enkele kleinere zones in Roermond, waar naast archeologische,
ook landschappelijke en historische bijzonderheden binnen één ‘herkenbaar, typisch
gebied liggen, waarvoor speciaal aandacht wordt gevraagd.
Hoofdstuk 7 wordt afgesloten met een besluit (§7.4).
7.2 Verantwoord archeologiebeleid
In deze paragraaf worden het gebruik en de toepassing van de archeologische
verwachtings- en beleidsadvieskaart en de onderzoeksagenda besproken en
ondergrenzen voor archeologisch onderzoek bepaald. Daarna worden aanbevelingen
gedaan ten aanzien van het up-to-date houden van de verwachtings- en
beleidsadvieskaart, het standaardiseren van onderzoekseisen en de mogelijkheden
om archeologische waarden veilig te stellen voor de toekomst.
7.2.1 Archeologiebeleid met AMZ, beleidsadvieskaart en onderzoeksagenda
Ten grondslag van de beleidsadviezen staat de zogenaamde AMZ-cyclus: de
verschillende stappen of fases binnen de Archeologische Monumenten Zorg
(AMZ), zie ook bijlage 1. Het uitgangspunt van de AMZ is, indien mogelijk, het
archeologisch erfgoed 'in situ' te bewaren. Met de beleidsadviezen (paragraaf 7.2.2)
en de in paragraaf 7.2.3 opgestelde ondergrenzen, worden voorwaarden geschapen
179

RAAP-rapport 1741
onderzoek binnen de AMZ-cyclus te laten plaatsvinden, waarbij de onderzoeksagenda
richtinggevend kan zijn. Op twee niveaus kan de onderzoeksagenda hierbij het beleid
sturen: op het niveau van het bepalen van de ondergrenzen en op het niveau van de
waardering en selectie van archeologische vindplaatsen.
Ondergrenzen
Het is van belang te onderscheiden bij welke omvang van ruimtelijke ontwikkelingen
het archeologisch onderzoek verplicht dient te worden gesteld. Het bepalen van
de ondergrenzen wordt in paragraaf 7.2.3 uitgelegd. Aan de basis en voor het
gehele grondgebied van de gemeente wordt bij de bepaling van een ondergrens
onderscheid gemaakt tussen zones met verschillende archeologische verwachtingen.
Hiernaast kunnen voor gebieden die volgens de huidige archeologische kennis én
de onderzoekthema's van Roermond (paragraaf 7.2.4) extra aandacht verdienen de
ondergrenzen worden opgetrokken.
Waardering en selectie(zie ook bijlage 3)
De belangrijkste fases binnen de AMZ-cyclus zijn de zogenaamde waardering
en selectie van onderzochte archeologische vindplaatsen: de beslissingen dat
een vindplaats wel of niet behoudenswaardig is (de waardering), en dat een
behoudenswaardige vindplaats wel of niet ter plaatse beschermd wordt (selectie)
voor het nageslacht. Met de waardering wordt dus bepaald wat bijzonder genoeg
is om te behouden en wat niet. Niet-behoudenswaardig betekent dat een terrein
voor ontwikkeling kan worden vrijgegeven. Behoudenswaardig betekent dat
archeologische resten bijzonder genoeg zijn om te behouden, hetgeen op twee
manieren kan: ter plaatse in de grond (behoud in situ) of door het opslaan van
wetenschappelijke informatie middels opgraving (behoud ex situ). De selectie
bepaalt of een vindplaats in of ex situ wordt behouden. Een ‘lichtere’ vorm van
opgraving betreft de opgraving met beperkingen, de archeologische begeleiding:
tijdens graafwerkzaamheden ten behoeve van een ruimtelijke ontwikkeling wordt
gecontroleerd of archeologische resten aanwezig zijn, en indien dit het geval is,
worden deze gedocumenteerd en eventueel geborgen. Voor een opgraving (met of
zonder beperkingen) is een Programma van Eisen (PvE) vereist, waarin voorkennis,
onderzoeksvragen, strategie en methoden omschreven worden.
De waardering- en selectiecriteria voor een archeologische vindplaats zijn vastgelegd
in de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA 3.1) en worden in bijlage 3
uitgelegd. Het advies met betrekking tot een waardering wordt gegeven door de
archeoloog, die het onderzoek aan de vindplaats heeft uitgevoerd. Het bevoegd
gezag neemt het besluit of het advies onderschreven dan wel weerlegd wordt. Of
een behoudenswaardige vindplaats uiteindelijk wel of niet wordt beschermd (in situ),
is eveneens een politiek besluit: men zal per situatie de archeologische én overige
maatschappelijke belangen moeten wegen.
180

RAAP-rapport 1741
De onderzoeksagenda, met het huidige archeologische bestand en de
onderzoekthema’s van de gemeente Roermond, kan mede richtinggevend zijn
bij de waardering en selectie van archeologische vindplaatsen. Op basis van
de onderzoeksagenda en de specifieke situatie van het te onderzoeken terrein
(locatie en grootte t.o.v. de vindplaats) kan bekeken worden welke archeologische
resten (aard en datering) wel of niet behoudenswaardig worden geacht óf op welke
archeologische resten in een bepaalde situatie het zwaartepunt komt te liggen.
Dergelijke beslissingen kunnen echter pas genomen worden nadat een waarderend
archeologisch onderzoek heeft plaats gevonden. Immers alleen dan is duidelijk wat er
archeologisch precies aan de hand is.
Indien de onderzoeksagenda bij de (inhoudelijke) waardering van archeologische
vindplaatsen een belangrijke rol wil blijven spelen, zal deze voortdurend
geactualiseerd moeten worden. Een eerste voorwaarde daarbij is natuurlijk het
nauwkeurig up-daten van het archeologisch bestand(zie ook paragraaf 7.2.5).
Een belangrijke verbetering van de onderzoeksagenda zou voorts kunnen zijn
het uitvoeren van synthetiserend onderzoek. Met synthetiserend onderzoek kan
specifiekere kennis over een bepaalde periode en/of bepaald gebied verkregen
worden, zodat toekomstig onderzoek gefundeerd beter gestuurd kan worden.
7.2.2 De archeologische verwachtings- en beleidsadvieskaart
De beleidsadviezen zijn van toepassing op vergunnings- en/of
bestemmingsplanplichtige ruimtelijke ontwikkelingen waarbij bodemingrepen
plaatsvinden en de Archeologische Monumenten Zorg (AMZ) geldt. In de uiteindelijke
archeologische verwachtings- en advieskaart voor de gemeente Roermond zijn
de archeologische verwachtingszones voor jager-verzamelaars, landbouwers
en de bijzondere dataset samengevoegd tot één kaart, waarbij de verschillende
archeologische verwachtingszones en archeologische monumenten zich laten
vertalen in verschillende adviezen ten aanzien van geplande ingrepen (kaartbijlagen
5 en 6). Aangezien op verschillende locaties binnen de gemeente Roermond
reeds archeologisch onderzoek heeft plaats gehad en/of ontgrondingen hebben
plaats gevonden, zijn op bepaalde locaties geen adviezen meer nodig omdat geen
archeologische resten (meer) aanwezig zijn: de gebieden waar ontgrond is, gebieden
waar bij archeologisch onderzoek gebleken is dat geen archeologische resten (meer)
aanwezig zijn of terreinen waar een archeologisch onderzoek reeds is uitgevoerd en
afgesloten (kaartbijlage 7). Deze gegevens zijn ten behoeve van de leesbaarheid
in kaartbijlage 5 met behulp van 2 legenda-eenheden weergegeven, terwijl de
verschillende hoedanigheden en bijbehorende adviezen in bijlage 7 uiteen worden
gezet.
De archeologische verwachtings- en advieskaarten (bijlagen 5, 6 en 7) zijn een
eerste stap naar een goed gefundeerd archeologisch beleid ten aanzien van het
181

RAAP-rapport 1741
grondgebied van de gemeente Roermond, indien de kaarten en bijbehorende legenda
voorafgaand aan en tijdens de verschillende fasen van planvorming en –uitvoering
in het proces worden betrokken. Door een archeologische verwachting uit te spreken
voor een grondgebied kan een advies geformuleerd worden ten aanzien van te volgen
procedures in geval van (mogelijke) verstoring van de verwachte archeologische
resten in het desbetreffende gebied. De gewenste beleidslijn is op kaartbijlage 5 in
beknopte vorm weergegeven.
In het onderstaande wordt per verwachtingszone en advies een korte toelichting
gegeven.
Gebieden met een hoge archeologische verwachting buitengebied (rood)
In gebieden met een hoge archeologische verwachting wordt de hoogste dichtheid
aan archeologische vindplaatsen verwacht. Uitgangspunt is om het archeologisch
erfgoed 'in situ' te bewaren. In deze zone dienen bij voorkeur geen werkzaamheden
te worden uitgevoerd die tot fysieke aantasting van de (verwachte) archeologische
waarden leiden. Bodemingrepen dieper dan ca. 30 cm -Mv (de bouwvoor) dienen
te worden voorkomen. Gestreefd moet worden naar extensieve vormen van
grondgebruik (bijv. landbouwgebied). In geval van planvorming en voorafgaand
aan een vergunningverlening voor bodemingrepen dient vroegtijdig archeologisch
onderzoek in de vorm van een bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek
(IVO) volgens de richtlijnen van de gemeente Roermond te worden uitgevoerd.
Het doel van een IVO is het aanvullen en toetsen van de gespecificeerde
verwachting, dat gebaseerd is op het bureauonderzoek. Een IVO gebeurt door middel
van waarnemingen in het veld, waarbij informatie wordt verkregen over bekende of
verwachte archeologische waarden binnen een onderzoeksgebied. Dit omvat de
aan- of afwezigheid, de aard, het karakter, de omvang, de datering, de gaafheid,
de conservering en de inhoudelijke kwaliteit van de archeologische waarden.
Het resultaat van een IVO is een rapport met een waardering en een inhoudelijk
(selectie-)advies (buiten normen van tijd en geld), aan de hand waarvan een
beleidsbeslissing (meestal een selectiebesluit) genomen kan worden. Dit betekent,
dat de veldactiviteiten uitgevoerd worden tot het niveau waarop deze beslissing
gefundeerd genomen kan worden (SIKB, 2007). Indien geen archeologische
waarden (vindplaatsen) worden aangetroffen, gelden geen verdere restricties met
betrekking tot geplande ingrepen. Bij vaststelling van archeologische waarden zal
hiervan de omvang en gaafheid moeten worden vastgesteld aan de hand van een
inventariserend veldonderzoek (waardering). De resultaten van dit onderzoek geven
uitsluitsel over de behoudenswaardigheid van de archeologische resten. Dit kan
inhouden dat verder onderzoek en/of behoud niet noodzakelijk wordt geacht. Indien
de archeologische waarden wel behoudswaardig zijn, maar behoud niet mogelijk is,
dienen zij te worden opgegraven. Hierbij wordt informatie over archeologische resten
182

RAAP-rapport 1741
opgetekend en gedocumenteerd, waarna de planvorming zonder verdere restricties
kan worden uitgevoerd. Een dergelijke keuze en de besluitvorming in het algemeen
ten aanzien van de te nemen stappen wordt genomen door het bevoegd gezag, de
gemeente Roermond.
Gebieden met een hoge archeologische verwachting bebouwde kom (rood, grijs
gearceerd)
In de gebieden met een hoge archeologische verwachting die gelegen zijn binnen de
huidige bebouwde kom wordt verondersteld dat er enige vorm van bodemverstoring
heeft plaatsgevonden. In de gebieden waar vindplaatsen van jager-verzamelaars
verwacht worden (kaartbijlage 2) wordt verondersteld dat de informatie waarde
van eventuele jager-verzamelaars vindplaatsen nihil is. Vindplaatsen van
landbouwende gemeenschappen daarentegen hoeven niet per definitie verstoord
te zijn. Archeologische grondsporen van landbouwers reiken veelal tot beneden de
bouwvoor. Afhankelijk van de funderingsdiepten kunnen dus resten bewaard zijn
gebleven. Als gevolg hiervan dienen bij voorkeur geen werkzaamheden te worden
uitgevoerd die tot fysieke aantasting van de (verwachte) archeologische waarden
leiden. Het beleid is dus gericht op behoud van de bestaande situatie. Bodemingrepen
dieper dan de bouwvoor (ca. 30 cm -Mv) dienen te worden voorkomen. In geval van
planvorming dient hetzelfde onderzoekstraject doorlopen te worden als voor zones
met een hoge archeologische verwachting in het buitengebied.
De historische (dorps-)kernen en het gebied binnen de voormalige stadswal
(oranje)
De oude binnenstad van Roermond, inclusief de voormalige stadswal, en de
diverse historische dorpskernen kunnen vanwege hun (verwachte) rijkdom
aan archeologische resten elk afzonderlijk beschouwd worden als één grote
archeologische vindplaats. Op de IKAW van de RACM zijn de oude stadskern van
Roermond en de historische dorpskernen vrijwel geheel gekarteerd als 'onbekend'.
Voor de oude stadskern van Roermond en de historische (dorps-)kernen geldt
echter een hoge archeologische verwachting. In deze zones dienen bij voorkeur
geen werkzaamheden te worden uitgevoerd die tot fysieke aantasting van de
(verwachte) archeologische waarden leiden. Het beleid is dus gericht op behoud van
de bestaande situatie. Bodemingrepen dieper dan ca. 30 cm -Mv dienen bij voorkeur
te worden voorkomen. In geval van planvorming dient hetzelfde onderzoekstraject
doorlopen te worden als voor zones met een hoge archeologische verwachting in het
buitengebied.
Gebieden met een hoge archeologische verwachting natte gebiedsdelen
(paarsblauw)
In de natte gebiedsdelen met een hoge archeologische verwachting worden
specifieke archeologische resten verwacht gerelateerd aan de natte omstandigheden
183

RAAP-rapport 1741
(zie kaartbijlage 4). Het gaat veelal om puntlocaties, waarvan de aard en locatie deels
bepaald worden door het landschappelijk substraat en de aanwezige archeologische
en historisch geografische waarden in de directe omgeving. In deze gebieden liggen
bij uitstek mogelijkheden voor het verwerven van nieuwe inzichten op archeologisch
gebied. Uitgangspunt is daarom behoud in situ. Ingrepen die tot (fysieke) aantasting
van archeologische resten leiden, dienen zoveel mogelijk vermeden te worden.
Concreet betekent dit dat gestreefd dient te worden naar extensief grondgebruik
en dat bodemingrepen dieper dan de bouwvoor (ca. 30 cm -Mv) moeten worden
voorkomen. Indien behoud van archeologische resten niet mogelijk is, komen deze
zones in aanmerking voor vervolgonderzoek. Dit onderzoek kan plaatsvinden tijdens
de uitvoeringsfase wat houdt in dat afspraken worden gemaakt tussen bevoegd
gezag, de opdrachtgever en de opdrachtnemer over de wijze waarop afgegraven
wordt. Wat betreft de ontgravingswijze worden er archeologische randvoorwaarden
gesteld. Deze randvoorwaarden dienen in een Programma van Esien (PvE) of Plan
van Aanpak (PvA) te zijn beschreven. Het PvE/PvA dient opgenomen te zijn in het
bestek. Omdat de kans aanwezig is dat tijdens deze werkzaamheden (waardevolle)
archeologische resten worden aangetroffen, dienen vooraf eveneens afspraken te
worden gemaakt over de beschikbare tijd en ruimte om deze archeologische resten
op goede wijze te kunnen documenteren. Eventueel worden lagen en houtresten
bemonsterd ten behoeve van paleo-ecologisch, dendrochronologisch of C14
onderzoek.
Gebieden met een lage archeologische verwachting (geel)
In gebieden met een lage archeologische verwachting wordt de kans op het
voorkomen van archeologische vindplaatsen klein geacht. In deze gebieden gelden in
principe geen restricties ten aanzien van de planvorming.
Gebieden met een lage archeologische verwachting met kans op het aantreffen
van water gerelateerde archeologische resten in natte gebiedsdelen (groen)
Hoewel voor slecht ontwaterde gebieden in natte landschappelijke eenheden een
lage archeologische ver wachting geldt voor kampementen en nederzettingsterreinen,
hebben deze gebieden in sommige gevallen toch een bijzondere status omdat er
bijzondere gegevens verzameld kunnen worden. Hierbij valt te denken aan goed
geconserveerde archeobotanische resten en archeologische voorwerpen van
organisch materiaal, etc. In de gemeente Roermond wordt voor de natte gebiedsdelen
onderscheid gemaakt in het Holocene Maasdal, veengronden en overige gebieden.
Met name de eerste twee zijn vanuit een wetenschappelijk oogpunt van groot belang,
omdat relatief beperkte kennis over archeologische resten in deze natte gebiedsdelen
bestaat. Hierin liggen bij uitstek mogelijkheden voor het verwerven van nieuwe
inzichten op archeologisch gebied.
184

RAAP-rapport 1741
Holocene Maasdal
Hoewel de natte gebiedsdelen in het Holocene Maasdal ongeschikt zijn als
vestigingslocatie, vormde het een geschikt gebied voor de jacht en met name
de visvangst. Vanaf het Holoceen (10.000 jaar geleden – nu) vormde de Maas
een meanderend systeem met één hoofdgeul en uitgestrekte omringende
overstromingsvlakten. Wanneer een periode van hoog water voorbij was en de
overstromingsvlakte geleidelijk droogviel ontstonden plaatselijk waterpoelen,
waarin door de mens relatief makkelijk vis gevangen kon worden. Vanaf de Late
Middeleeuwen hebben meer menselijke activiteiten in de overstromingsvlakte van
de Maas plaats gevonden, zoals visvangst, vrachtvervoer op rivierschepen en veren.
Structuren, zoals aanlegplaatsen en visfuiken, kunnen in natte delen nog worden
teruggevonden.
In geval van planvorming dient vroegtijdig archeologisch onderzoek in de vorm van
een bureauonderzoek te worden uitgevoerd. Op basis van dit onderzoek dient een
gespecificeerde archeologische verwachting te worden opgesteld aangaande de
verschijningsvorm van de resten, complextype, datering, prospectiekenmerken,
afmeting en diepte beneden maaiveld. Dit onderzoek kan eventueel worden
aangevuld met een kleinschalig verkennend booronderzoek. Hiermee kan de
bodemopbouw worden vastgesteld, die het mogelijk maakt de archeologische waarde
van het gebied beter in te schatten. Vervolgens kan op basis van de resultaten
besloten worden of en welke vervolgstappen nodig zijn. Indien blijkt dat waardevolle
resten verwacht worden, dient hetzelfde onderzoekstraject doorlopen te worden als
voor natte gebiedsdelen met een hoge archeologische verwachting.
Veengronden
Natte gebiedsdelen zijn vaak aantrekkelijk geweest als jachtterrein en derhalve
bestaat in deze gebieden de kans op het aantreffen van archeologische resten uit de
Steentijd (Mesolithicum tot enmet Neolithicum). Archeologische resten kunnen in het
veen zijn ingebed, waardoor de conserveringsvoorwaarden voor met name organisch
materiaal gunstig zijn.
In geval van planvorming dient hetzelfde onderzoekstraject doorlopen te worden als
voor zones met kans op het aantreffen van water gerelateerde archeologische resten
in het Maasdal.
Overige gebieden
In de overige natte gebiedsdelen kunnen gelijksoortige archeologische resten
worden aangetroffen. Met name de conserveringstoestanden zijn hier echter minder.
Zodoende gelden deze gebieden in principe geen restricties ten aanzien van de
planvorming.
185

RAAP-rapport 1741
Reeds onderzochte gebieden (donkergrijs gepunt op kaartbijlage 5, meerdere op
bijlage 7)
In reeds onderzochte gebieden is het te doorlopen traject afhankelijk van de
resultaten van het reeds uitgevoerde onderzoek (zie ook bijlage 5 voor een overzicht).
Hierbij bestaan de volgende mogelijkheden:
- in het onderzochte gebied heeft inventariserend vooronderzoek plaatsgevonden
en is geen verder vervolgonderzoek aanbevolen: in principe gelden geen verdere
restricties voor de planvorming, tenzij het bevoegd gezag anders oordeelt;
- in het onderzochte gebied heeft inventariserend vooronderzoek plaatsgevonden
en is vervolgonderzoek aanbevolen: in het gebied dient het aanbevolen
vervolgonderzoek uitgevoerd te worden, tenzij het bevoegd gezag anders
oordeelt;
- in het onderzochte gebied heeft waarderend onderzoek plaatsgevonden en het
gebied is vrijgegeven: er gelden geen verdere restricties ten aanzien van de
planvorming.
- in het onderzochte gebied heeft waarderend onderzoek plaatsgevonden en het
gebied is waardevol geacht: uitgangspunt is om het archeologisch erfgoed 'in situ'
te behouden. Indien behoud niet mogelijk is, dienen de archeologische resten te
worden opgegraven.
Om reeds nu adviezen voor onderzochte gebieden te kunnen geven, zijn in ARCHIS
geregistreerde onderzoeken op hun resultaten gecontroleerd. Dit bleek niet
eenvoudig, noch volledig uitvoerbaar. Niet alle rapporten bleken (bij de gemeente
Roermond) aanwezig, terwijl deze onderzoeken in ARCHIS onvolledig geregistreerd
zijn: veelal ontbreekt juist het advies. Hiernaast ontbreken bij verschillende rapporten
de onderzoeksmeldingen of ARCHIS-waarnemingen en matchen deze ook niet met
in ARCHIS geregistreerde onderzoeksmeldingen: een exacte locatie is dan niet te
achterhalen. Desalniettemin zijn nu ca. 160 onderzoeken en hun adviezen, ten dele
ook hun resultaten geregistreerd (bijlage 5). In 30 gevallen bleef een exacte locatie
onbekend: ontbrekende onderzoeksmelding en/of ARCHIS-waarnemingsnummer. Aan
de overige onderzoeken konden wel locaties verbonden worden, maar het resultaat
was niet altijd even duidelijk: er kunnen drie groepen onderscheiden worden.
De eerste groep bevat de gevallen waarvan het resultaat en/of het advies onbekend
is gebleven (in ARCHIS is dan te weinig of niets ingevuld hierover). Voor deze
groep geldt daarom alsnog de onderliggende verwachting wordt geadviseerd en
het gegeven advies op te volgen. De tweede groep bevat onderzoeken waarin
een vervolgonderzoek wordt geadviseerd. Hier geldt bij verdere ontwikkeling dit
vervolgonderzoek (inventariserend, waarderend of definitief onderzoek) te laten
plaatsvinden. Een derde groep bevat onderzoeken, die volgens de rapporten
zijn afgesloten. Het gaat hierbij in een aantal gevallen om bouwbegeleidingen en
186

RAAP-rapport 1741
definitieve opgravingen die zijn uitgevoerd en afgesloten, zodat deze terreinen voor
ontwikkeling kunnen worden vrijgegeven (als dit niet reeds gebeurd is). Echter,
binnen deze groep bevinden zich ook grotere inventariserende of waarderende
(proefsleuven) onderzoeken, waarbij met betrekking tot geplande ontwikkelingen
geen schadelijke gevolgen ten aanzien archeologische resten werden voorzien.
Vervolgonderzoek was desgewenst niet noodzakelijk, maar dit wil niet zeggen dat het
volledige nu in ARCHIS als onderzoeksgebied aangegeven gebied ook daadwerkelijk
geen behoudenswaardige resten bevat. Voor deze groep wordt geadviseerd de
resultaten alsnog te bezien in relatie tot de exacte locatie van het te ontwikkelen
gebied en daarover contact op te nemen met de coördinatoren voor archeologie en
monumentenzorg van de gemeente Roermond.
Aangezien adviezen uit het verleden mogelijk gedateerd zijn, wordt voor alle gebieden
die reeds onderzocht zijn, algemeen aanbevolen eerst contact op te nemen met de
coördinatoren voor archeologie en monumentenzorg van de gemeente Roermond.
Archeologische monumenten (rood en licht blauw gepunt)
Voor wettelijk beschermde terreinen geldt dat behoud van de bestaande situatie
is vereist en dat aantasting van de archeologische resten vermeden dient te
worden. Deze terreinen, die ook Rijksmonumenten worden genoemd, komen
slechts na uitzonderlijke toestemming van de minister (via de RACM) voor een
bestemmingswijziging in aanmerking. Dit gebeurt volgens een aparte procedure.
Voor de terreinen zonder wettelijke bescherming (terreinen van zeer hoge en hoge
archeologische waarde, terreinen van waarde) kan gesteld worden dat behoud van
de bestaande situatie voor deze terreinen uitgangspunt is: ingrepen die tot (fysieke)
aantasting van de verwachte archeologische waarden leiden, dienen zoveel mogelijk
vermeden te worden.
Als verstoring niet vermeden kan worden met betrekking tot:
1. vindplaatsen van jager-verzamelaars: wordt een waarderend onderzoek
aanbevolen door middel van een waarderend booronderzoek of één of meerdere
proefputten;
2. vindplaatsen van landbouwers: wordt een waarderend archeologisch onderzoek in
de vorm van proefsleuven aanbevolen.
Waarderend onderzoek in de vorm van proefsleuven houdt in dat door middel van één
of meerdere proefsleuven archeologische sporen worden blootgelegd en opgetekend.
187

RAAP-rapport 1741
Vindplaatsen zonder status (rode en blauwe d riehoeken)
Voor alle bekende archeologische vindplaatsen geldt dat behoud van de bestaande
situatie gewenst is. Dit geldt dus voor alle archeologische vindplaatsen, ongeacht de
archeologische verwachting van de zone waarin ze liggen. In geval van planvorming
dient ten opzichte van een vindplaats binnen een straal van 50 m hetzelfde
onderzoekstraject doorlopen te worden als voor zones met een hoge archeologische
verwachting in het buitengebied.
Verstoorde gebieden (grijs)
Voor alle gebieden die op de kaart zijn aangegeven als verstoord, geldt dat geen
archeologisch onderzoek nodig is.
Ontgrondingen
Uit de veldinspectie is gebleken dat niet alle gebieden waarvoor een
ontgrondingsvergunning is afgegeven ook daadwerkelijk ontgrond zijn. Er zijn
gebieden die (deels) wel ontgrond zijn, gebieden die niet ontgrond zijn, gebieden
waarvoor het onzeker is of ze ontgrond zijn (niet te bepalen op basis van de
veldinspectie) en gebieden waarvoor het onzeker is, maar waar de bodem wel
verstoord bleek (zie ook kaartbijlage 7).
- In de ontgronde gebieden is de bodem weggegraven, waardoor de archeologische
resten verdwenen, of in ieder geval zwaar verstoord zijn. In deze gebieden is geen
verder archeologisch onderzoek nodig.
- In gebieden die niet ontgrond zijn, geldt de onderliggende archeologische
verwachting. Voor deze gebieden geldt de advisering zoals die geldt voor de
betreffende verwachting.
- In gebieden waarvoor onzeker is of ontgronding heeft plaatsgevonden, geldt
in principe de onderliggende archeologische verwachting. De mate waarin het
bodemprofiel in deze gebieden verstoord is, is echter onbekend. Daarom dient in
geval van planvorming een bureauonderzoek met inventariserend veldonderzoek
uitgevoerd te worden. Het bureauonderzoek moet met name informatie opleveren
over de aard van de ontgronding. Het inventariserend veldonderzoek moet dit
toetsen.
- In gebieden waarvoor onzeker is of ontgronding heeft plaats gevonden, maar waar
uit de veldinspectie bleek dat de bodem verstoord is, wordt verder archeologisch
onderzoek niet nodig geacht, tenzij het bevoegd gezag hier anders over oordeelt.
Huidige archeologische kerngebieden Roermond
In de huidige archeologische kerngebieden van Roermond zijn bijzondere
archeologische resten aanwezig en te verwachten, die tot een belangrijke
kennisvermeerdering over het verleden kunnen leiden. Het is daarom belangrijk dat
deze gebieden extra aandacht krijgen binnen het toekomstige beleid, door middel van
188

RAAP-rapport 1741
bescherming, streng toezicht en/of scherpere ondergrenzen met betrekking tot een
verplichting van archeologisch onderzoek bij ontwikkeling. Uitgangspunt is om het
archeologisch erfgoed 'in situ' te bewaren. In deze zones dienen bij voorkeur geen
werkzaamheden te worden uitgevoerd die tot fysieke aantasting van de (verwachte)
archeologische waarden leiden. In geval van planvorming en voorafgaand aan een
vergunningverlening wordt hetzelfde onderzoekstraject doorlopen als voor zones
met een hoge archeologische verwachting in het buitengebied, maar hier kunnen
strengere eisen aan verbonden worden.
Overig
Tenslotte wordt opgemerkt dat archeologische vondsten die tijdens planuitvoering
worden gedaan, vallen onder de informatieplicht zoals vastgelegd in art. 47 van
de herziene Monumentenwet. Dit houdt in dat wanneer buiten een archeologisch
onderzoek een archeologische vondst wordt gedaan, hiervan binnen drie dagen
aangifte dient te worden gedaan.
7.2.3 Ondergrenzen voor archeologisch onderzoek in de verschillende
verwachtingszones
Om het doel van deze beleidsatlas te realiseren en beleid ten aanzien van het
archeologisch onderzoek in de ruimtelijke planvorming vorm te geven, is het van
belang te onderscheiden bij welke omvang van ruimtelijke ontwikkelingen het
archeologisch onderzoek verplicht dient te worden gesteld ofwel tot welke omvang
vrijstelling kan worden verleend. Uit een recente studie van Heunks (2006) blijkt dat
gemeenten verschillende ondergrenzen van de oppervlakte van bestemmingsplannen
hanteren bij het verplicht stellen van archeologisch onderzoek. In Limburg zijn onder
andere gegevens van de gemeente Roermond en Maastricht bekend. In Maastricht
ligt de ondergrens voor ruimtelijke planvorming in de historische binnenstad op 250
m², maar moet binnen 50 m van een archeologische vindplaats in de historische
binnenstad altijd archeologisch onderzoek worden verricht (mondelinge mededeling
dhr. G. Soeters, beleidsmedewerker archeologie gemeente Maastricht, najaar
2006). Op basis van deze gegevens en op basis van gegevens van de Vereniging
Nederlandse Gemeenten (VNG) en de onlangs herziene Monumentenwet van 1988
heeft Van Dijk (2006) voor de Archeologische Basis Kaart voor Venlo specifieke
ondergrenzen geadviseerd, Verhoeven (2006) voor Parkstad en Moonen (2006) voor
Venray.
In de gemeente Roermond wordt het gebied gekenmerkt door een verdeling in natte
gebiedsdelen, stedelijk gebied en landelijk gebied. In het onderhavig onderzoek is
ook een specifieke verwachting opgesteld voor natte gebiedsdelen, waarvoor nog
niet eerder (Venlo, Venray of Parkstad) ondergrenzen zijn opgesteld. Op basis van de
boven genoemde beleidskaarten en onderhavige studie kunnen ondergrenzen voor
189

RAAP-rapport 1741
ruimtelijke ontwikkelingen geformuleerd worden waarbij archeologisch onderzoek
uitgevoerd dient te worden.
Factoren die voor een bepaling van een ondergrens een rol spelen kunnen zowel
archeologisch als ook algemeen maatschappelijk zijn. Archeologische factoren
bestaan uit 1) de archeologische verwachting van een gebied, 2) de mate waarin de
landschappelijke context van een gebied onverstoord is gebleven en 3) de huidige
archeologische kennis van een gebied. Een algemeen maatschappelijke factor die
invloed heeft op een werkbaar beleid in de praktijk wordt gevormd door de druk op
de openbare ruimte in een bepaald gebied. Zo bestaan gebieden met een grote druk
op de openbare ruimte, waar bijvoorbeeld woningbouw, industrie of infrastructuur
gepland is en gebieden waar dit niet het geval is, zoals natuurgebieden of landelijke
gebieden.
Met behulp van deze factoren kunnen verschillende gebieden onderscheiden worden,
waarvoor in principe verschillende ondergrenzen gedefinieerd zouden kunnen
worden. Een streng selectief beschermingsbeleid kan uiteindelijk leiden tot een
monumentenbestand met kleinschalige, niet of nauwelijks zichtbaar met elkaar en
zijn omgeving verbonden vindplaatsen. Het is daarom beter vooral de gaafheid van
grotere landschappelijke en archeologische ensembles als richting gevend te laten
zijn bij het selecteren van vindplaatsen.
Hier worden twee varianten voorgesteld, een minimale en een maximale variant. De
minimale variant staat garant voor een verantwoorde omgang met archeologische
resten. De maximale variant betreft de zogenaamde waardevolle cultuurhistorische
gebieden, waar naast archeologische rijkdommen een gaaf landschappelijk ensemble
bestaat. In deze gebieden is te verwachten dat belangrijke wetenschappelijke
informatie aanwezig is, die tot kennisvermeerdering uit het verleden kan leiden. Aan
deze door de gemeente te selecteren gebieden kan extra aandacht besteed worden
door de ondergrenzen op te trekken.
1) Minimale Ondergrenzen
- Gebieden met een hoge archeologische verwachting: buitengebied: 2500 m²;
- Gebieden met een hoge archeologische verwachting: bebouwde kom: 1000 m²;
- Gebieden met een hoge archeologische verwachting: natte gebiedsdelen: 1000
m²;
- historische dorpskernen historische binnenstad Roermond en gebied binnen de
voormalige stadswal: 100 m²;
- gebieden met een lage archeologische verwachting: hier is in principe geen
archeologisch onderzoek nodig, maar wanneer de gemeente besluit dat onderzoek
hier toch wenselijk is kan worden uitgegaan van een ondergrens van 2500 m2;
190

RAAP-rapport 1741
- gebieden met een lage archeologische verwachting, maar met kans op water
gerelateerde archeologische resten: 1500 m²;
- altijd archeologisch onderzoek binnen een straal van 50 m van een
archeologische vindplaats of archeologisch monument.
2) Maximale Ondergrenzen (bijvoorbeeld archeologische kerngebieden)
- Gebieden met een hoge archeologische verwachting, buitengebied: 1000 m²;
- Gebieden met een hoge archeologische verwachting, bebouwde kom: 500 m²;
- Gebieden met een hoge archeologische verwachting, natte gebiedsdelen: 500 m²;
- historische dorpskernen historische binnenstad Roermond en gebied binnen de
voormalige stadswal: 0 m²;
- gebieden met een lage archeologische verwachting, maar binnen een
archeologisch kerngebied: 1500 m2;
- gebieden met een lage archeologische verwachting, maar met kans op water
gerelateerde archeologische resten: 500 m²;
- altijd archeologisch onderzoek binnen een straal van 150 m van een
archeologische vindplaats of archeologisch monument.
Opgemerkt moet worden dat het onderzoek bij niet wettelijk beschermde
archeologische monumenten en vindplaatsen altijd moet bestaan uit een waardering.
De beschreven ondergrenzen gelden voor het totale plangebied van een bepaald
ontwikkelingsproject, dus niet alleen voor gebieden die (daadwerkelijk) verstoord
gaan worden, terwijl het (reeds) bebouwde deel meetelt in de bepaling van de
oppervlakte. De gemeente dient deze richtlijnen goed te doordenken op hun
consequenties voor het ruimtelijk beleid.
7.2.4 Suggestie voor optimalisering van het archeologisch onderzoeksproces
De archeologische kaarten, die onderdeel zijn van onderhavige rapportage, zijn een
momentopname. Om de beleidsadvieskaart ook in de toekomst toepasbaar te houden
is het een vereiste om regelmatig nieuw beschikbaar gekomen informatie in de
kaarten te verwerken. Alleen zo kan het een goed instrument zijn voor de uitvoering
van het archeologiebeleid. Belangrijk is dan ook dat de kaartbijlagen van onderhavig
onderzoek actueel gehouden worden. Daartoe wordt voorgesteld om aan de hand van
nieuw beschikbaar gekomen gegevens eens in de twee jaar te komen tot een officiële
aanvulling en/of wijziging van deze kaarten.
Updaten, bijhouden en verfijnen van het databestand
Met het afronden van onderhavig onderzoek is reeds een behoorlijke compleet
overzicht verkregen van archeologische vondsten uit de gemeente Roermond. Het
is echter ook duidelijk geworden dat onbekend is in hoeverre toch nog belangrijke
archeologische details verborgen zijn gebleven. Het is daarom belangrijk om de
191

RAAP-rapport 1741
nog niet in ARCHIS geregistreerde vindplaatsen te registreren en niet-uitgewerkte
archeologische onderzoeken te publiceren, waarmee de resultaten openbaar
worden en beschikbaar voor toekomstig onderzoek. Het is verder gebleken dat
veel vindplaatsen binnen de gemeente Roermond een onbekend complextype
hebben. Deze vindplaatsen zorgen voor ruis in het huidige archeologische bestand
van de gemeente. Daarom wordt aanbevolen deze vindplaatsen zo mogelijk
nader te bekijken, zodat een vindplaatstype en een datering eventueel kunnen
worden vastgelegd. Hiermee wordt het databestand verfijnd en kunnen scherpere
verwachtingen en gerichtere onderzoeksvragen worden gesteld. Deze verfijning heeft
globaal reeds plaats gevonden in het kader van het onderhavige onderzoek, waarbij
met name vindplaatsen van jager-verzamelaars op basis van vondstcategorieën en
aantallen specifieker benoemd zijn. Een herwaardering van onderzoeken waarbij
vindplaatsen zijn aangetroffen met behulp van de onderzoeksresultaten kan wel
degelijk een aanzienlijke meerwaarde opleveren bij het verkrijgen van een beter
inzicht in het archeologiebestand van de gemeente Roermond. In het verlengde
hiervan dient het ook aanbeveling om de aanwezige AMK-terreinen te herwaarderen
om zo enkel de echt waardevolle gebieden te behouden. Hiermee wordt ook
voorkomen dat de monumentstatus aan inflatie onderhevig raakt.
Ten slotte is het natuurlijk van belang om nieuwe vindplaatsen die in de toekomst
ontdekt worden zo snel en zo goed mogelijk in ARCHIS in te voeren. Het is daarbij
belangrijk te beseffen dat Roermond als bevoegd gezag ook eisen aan archeologisch
onderzoek kan stellen (bijvoorbeeld met behulp van een PvE) zodat goed gebruikbare
gegevens worden gegenereerd. Om deze vindplaatsen dienstbaar te maken voor
het archeologisch beleid van de gemeente Roermond wordt aanbevolen de nieuwe
vindplaatsen die in ARCHIS zijn opgenomen ook om de twee jaar aan te vullen op de
archeologische verwachtingskaart.
Standaardisering PvE's
Het archeologische onderzoeksproces verloopt volgens vaststaande etappes die
doorlopen moeten worden. Door het opstellen van standaard PvE's voor verschillende
onderzoeken en verschillende gebieden binnen de gemeente Roermond, kan zowel
de archeologische procesvorming als de planvorming aanzienlijk worden versneld.
Dergelijke standaard PvE’s kunnen bijvoorbeeld worden opgesteld voor de historische
stadskern van Roermond de historische dorpskernen, de natte gebiedsdelen met een
hoge archeologische verwachting en bepaalde delen binnen de gemeente waarvan
een duidelijk archeologisch beeld bestaat (locaties met archeologische ensembles,
zie hoofdstuk 6). Voor diepgaande bagger- en/of graafwerkzaamheden kunnen
standaarden beschreven worden met betrekking tot de methodische aanpak en
standaard onderzoeksvragen. Daardoor wordt niet alleen geld en tijd gespaard. Met
behulp van consequente en uniforme methoden, technieken en onderzoeksvragen
worden tevens beter betrouwbare databestanden opgebouwd waarmee onderzoeken
192

RAAP-rapport 1741
beter met elkaar kunnen worden vergeleken. Daardoor neemt de wetenschappelijke
waarde daarvan sterk toe. Om de standaardisering niet te ver door te voeren, is
het raadzaam niet meer dan zeven of acht standaard PvE's voor de gemeente
op te stellen. In de terreinen die buiten de gebieden met standaard PvE's liggen,
dient steeds een PvE te worden opgesteld, die de specifieke onderzoeksvragen en
-methoden verwoord.
Bescherming van archeologische waarden
De archeologische waarden in de bodem worden aangetast door sluipend verval.
Het gaat voornamelijk om sporen van verschillende activiteiten, zoals bewoning,
begraving, economische of ambachtelijke werkzaamheden en infrastructurele werken,
die in hun onderlinge samenhang en hun ruimtelijke structuur een betekenis hebben
voor de bewoningsgeschiedenis en identiteit van de gemeente Roermond. Wil de
gemeente over afzienbare tijd nog beschikken over een representatief bestand van
archeologische monumenten, complextypen en hun onderlinge samenhang, dan
zullen gebieden met waardevolle archeologische resten moeten worden beschermd.
Indien cultuurhistorische resten in deze plannen worden meegenomen, zal de
meerwaarde van die gebieden alleen maar verder toenemen. Het verdient dan ook
aanbeveling om dergelijke waardevolle gebieden buiten het bouwproces om te
zoeken en voor bescherming voor te dragen. Mogelijk kan hiertoe een agenda in het
kader van de gemeentelijke monumentenverordening worden opgesteld. Daarbij kan
het beste worden gewerkt vanuit de bestaande gegevens: landschappelijke eenheden
met een ensemble aan archeologische en cultuurhistorische waarden, die bij voorkeur
gelijkmatig over het grondgebied van de gemeente verspreid liggen in verschillende
landschapstypen en met resten uit diverse perioden. In de paragrafen 7.3.2 en 7.4
wordt dit verder uitgewerkt en toegelicht.
Een belangrijk doel van bescherming van archeologische waarden is het duurzaam
behoud van een representatief bestand van archeologische monumenten,
complextypen en hun onderlinge samenhang. Bij het selecteren van de potentiële
archeologische monumenten zijn het vaak de zichtbare landschapselementen die
voorrang krijgen op de niet of nauwelijks zichtbare, omdat ze direct waarneembare
herinneringen en waarderingen kunnen oproepen. Het archeologisch erfgoed
bestaat echter vooral uit vindplaatsen die niet zichtbaar zijn. Een selectief
beschermingsbeleid kan uiteindelijk leiden tot een monumentenbestand dat bestaat
uit een optelsom van kleinschalige, autonome, niet of nauwelijks zichtbaar met
elkaar en zijn omgeving verbonden vindplaatsen. Het beleid resulteert op deze wijze
tot een versnipperd behoud van het archeologisch erfgoed. Het is daarom beter de
landschappelijke en archeologische ensemblewaarde richting gevend te laten zijn bij
het selecteren van vindplaatsen die kunnen worden aangedragen voor bescherming.
193

RAAP-rapport 1741
7.3 Archeologie, cultuurhistorie en behoud
7.3.1 Waarom behoud en hoe?
Het behoud van cultuurhistorische resten, inclusief archeologische resten, is
belangrijk voor bewoners en bezoekers, nu en in de toekomst. Het cultuurlandschap is
immers onderdeel van ons gemeenschappelijk erfgoed, onze eigen identiteit. Behoud
betekent echter niet dat er geen ruimte is voor nieuwe ontwikkelingen. Het landschap
en de ruimtelijke ordening worden immers steeds opnieuw ingericht, afhankelijk van
de eisen van de tijd. Cultuurhistorische waarden kunnen bij de inrichting van onze
ruimte een bron van inspiratie zijn en tegelijk iets van het verleden zichtbaar houden.
Zo kunnen ze de kwaliteit van onze leefomgeving verhogen. Het meewegen van
cultuurhistorie speelt een steeds belangrijkere rol bij de inrichting van de ruimte. In
de Nota Belvedere schetst het Rijk het belang van cultuurhistorische waarden en de
wijze waarop deze kunnen bijdragen aan het landschap van de toekomst.
Meer in het bijzonder zijn er een aantal belangrijke argumenten aan te dragen die
pleiten voor het inpassen van cultuurhistorie in gemeentelijke planvorming, die
hieronder kort worden toegelicht.
Toerisme
De cultuurhistorie vormt een belangrijk gegeven in de toeristisch-recreatieve sector.
Er is een toenemende belangstelling voor cultuurhistorie, authenticiteit, rust, ruimte
en natuur. Cultuurhistorie is namelijk een belangrijke kwaliteits- en identiteitsdrager
van een landschap. Belangrijk uitgangspunt zou kunnen zijn de cultuurhistorische
contrasten tussen de regio’s aan te scherpen: bijvoorbeeld landelijke gebieden versus
historische kernen, waterrijke gebieden versus waterarme, vruchtbare akkergronden
versus heide, oude ontginningen versus jonge ontginningen, etc.
Kostenbesparing
Naast nieuwe impulsen voor de economie kan ook direct een kostenbesparing
gerealiseerd worden. Uitgangspunt daarbij is om in de planfase de ruimtelijke
invulling van water- en natuurdoelen zoveel mogelijk af te stemmen op (mogelijke)
aanwezige cultuurhistorische waarden. Door tussen archeologische resten door
te laveren, kunnen dure opgravingskosten vermeden worden. Indien toch gekozen
wordt archeologische vindplaatsen op te graven, kunnen tijdig budgetten voor verder
onderzoek worden vrijgemaakt.(lijkt alleen voor natte gebiedsdelen op te gaan?)
Ecologie
Een belangrijk deel van de Nederlandse flora en fauna, waaronder een deel van de
rode-lijst soorten is gekoppeld aan specifieke, vooral oude cultuurlandschappen.
Het betreft hier vooral soorten die afhankelijk zijn van stabiele milieus. Vooral oude
194

RAAP-rapport 1741
cultuurlandschappen bieden niet alleen een habitat voor rode-lijst soorten maar
kennen ook de grootste biodiversiteit.
Duurzaamheid
De opbouw van het landschap was tot circa 1900 een afspiegeling van het
landbouwkundig systeem zoals dat vanaf de Late Middeleeuwen tot ontwikkeling
kwam. Er was een directe en natuurlijke koppeling tussen geomorfologie,
mineralogische rijkdom van de bodem, hydrologie en gebruik. Zo onderscheidde
het beekdal zich van de hoger gelegen akkergronden en de bossen door natte
omstandigheden (met bijbehorende flora en fauna), meanderende beeklopen en
broekbossen. Door dit onderscheid te herstellen, kan opnieuw een duurzame,
natuurlijke koppeling worden gelegd tussen het gebruik en het landschappelijk
substraat en daarmee indirect de cultuurhistorische waarde.
Educatie
Beter dan een stapel boeken of foto's kan een wandeling door een oud
cultuurlandschap inzicht geven hoe mensen in het verleden en heden de ruimte
hebben benut en hebben vormgegeven. Dit biedt mogelijkheden voor het sterk
opkomende 'omgevingsonderwijs' waarin 'regionale beeldvorming' en 'eigen regio'
onderwerpen zijn.
Identiteit en draagkracht
De identiteit van een landschap wordt voor een deel bepaald door de fysischgeografische
basis en voor een niet minder belangrijk deel door de historische
ontwikkeling dat het heeft doorgemaakt. Opvallend is, dat juist de cultuurhistorie,
beter gezegd het gemis aan cultuurhistorie, bij de voorbereiding van verscheidene
projecten als dijkverzwaringen, de Betuwelijn, de Hoge Snelheidslijn, en een deel
van landinrichtingsprojecten, de grootste problemen opleverde bij de plaatselijke
bevolking en actiegroepen. Cultuurlandschappen bevatten namelijk wortels van onze
cultuur. Behoud van een oud cultuurlandschap kan daarom vergeleken worden met
behoud van kunst. Zoals kunst vertegenwoordigt ook een oud cultuurlandschap iets
wezenlijks, namelijk de geschiedenis van onze cultuur, onze wortels, onze identiteit.
En dat willen we niet zomaar verloren laten gaan.
Wetenschap
Het landschap blijkt veel unieke historische informatie te bevatten die niet achterhaald
kan worden op historische kaarten en archieven. Om deze reden kan het landschap
vergeleken worden met een geschiedenisboek, waaruit de ontwikkeling van het
landschap valt af te lezen. Deze informatie is in de bodem verankerd en om deze
reden zeer kwetsbaar voor bodemkundige ingrepen. Wat verloren is, komt nooit meer
terug. Vele bladzijden uit dit boek zijn helaas al 'ongelezen' verloren gegaan. Dit
proces dreigt onverminderd door te gaan.
195

RAAP-rapport 1741
7.3.2 Bescherming van cultuurhistorische waarden
Deze aanbevelingen overstijgen planvorming met bodemingrepen (het bouwproces).
Uit de recent uitgebrachte Limburgse Archeologiebalans en de ervaringen in de
dagelijkse praktijk blijkt onder meer dat behoud van archeologische waarden
binnen het reguliere ruimtelijke planvorming een onmogelijke opgave is (De Baere
& Mientjes, 2006). De bescherming van archeologische resten is gericht op een
duurzaam behoud van een representatief bestand van archeologische monumenten,
complextypen en hun onderlinge samenhang, dat tegelijkertijd zoveel mogelijk
beantwoordt aan wetenschappelijke vraagstellingen. Deze ambitie kan niet enkel
in het kader van reguliere ruimtelijke planvorming worden gezocht. In de dagelijkse
praktijk betekent dit dat archeologische en cultuurhistorische resten weliswaar door
middel van archeologisch onderzoek ex situ veilig worden gesteld, maar ook dat van
behoud in situ geen sprake is en deze resten worden vernietigd. Het archeologisch
en cultuurhistorisch erfgoed gaat dus (al dan niet gedocumenteerd) verloren. Dit
betekent een aanzienlijk verlies van cultuurhistorische informatie en een vervlakking
van de specifieke eigenschappen van dat cultuurlandschap (Eerden & Rensink,
1996). Archeologische en cultuurhistorische belangen lijken vaak te botsen met
belangen vanuit bestemmingsplannen. Behoud van en inzicht in de historische
gelaagdheid van een landschap, het resultaat van de eeuwige wisselwerking tussen
mens en natuur, kan echter een duidelijke meerwaarde bieden voor bepaalde
bestemmingsplannen. Archeologische en cultuurhistorische waarden zijn verweven
met het huidige landschap en zijn getuigen van het unieke en identiteitsbepalende
karakter van dat landschap. Ook in de gemeente Roermond zijn die specifieke
identiteitsdragers en cultuurhistorische waarden (nog) aanwezig.
Het wordt aangeraden de in de volgende paragraaf (7.3.3) voorgedragen
archeologisch en cultuurhistorisch waardevolle gebieden te beschermen voor
ontwikkeling of dit alleen onder streng toezicht toe te laten.
7.3.3 Cultuurhistorisch waardevolle gebieden
7.3.3.1 Inleiding
Het onderhavig onderzoek heeft geleerd dat binnen de gemeente Roermond
naast archeologische en gebouwde monumenten ook landschappen bestaan
die monumentaal van karakter zijn. Zij hebben geen beschermde status, terwijl
ook zij een belangrijk deel van de (lokale) geschiedenis vertellen. Het betreft
kleinere gebieden waar naast archeologische, ook landschappelijke en historische
bijzonderheden binnen één ‘herkenbaar, typisch gebied’ liggen en door deze
‘identiteit’ eigenlijk voor een vorm van bescherming in aanmerking zouden moeten
komen of een streng toezicht bij toekomstige ontwikkeling. Het is natuurlijk geen
toeval dat deze cultuurhistorische ensembles vooral binnen enkele van de huidige
archeologische kerngebieden liggen.
196

RAAP-rapport 1741
Behoud van delen van dat landschap zijn hard nodig en moet niet worden verward
met behoudzucht of angstvallig vast willen houden aan het verleden. Juist die
continue vernieuwing heeft het huidige landschap gemaakt tot wat het nu is,
archeologische resten en cultuurhistorie die van plek tot plek verschillen.
7.3.3.2 Criteria
Om bescherming van cultuurhistorisch waardevolle gebieden mogelijk te maken,
worden in deze paragraaf de meest opvallende terreinen die op basis van
aardkundige, archeologische, historisch geografische en bouwkundige kenmerken
een uniek ensemble binnen de gemeente en mogelijk zelfs binnen Nederland vormen,
voor bescherming voorgedragen. Daarbij is rekening gehouden met:
- de ruimtelijke verspreiding over de gemeente Roermond;
- de ligging ten opzichte van de vier hoofdlandschapstypen in de gemeente
Roermond (Hoogterras, Pleniglaciale terras, Laat Glaciale terras, Holocele
rivierdalen), bij voorkeur grotere landschappelijke eenheden en zo mogelijk
zelfs het combineren van verschillende landschapstypen. Deze achterliggende
gedachte is ook op landelijk niveau toegepast in de Archeologiebalans (ROB,
2002);
- de herkenbaarheid van geologische processen die het landschap hebben
gevormd;
- de aanwezigheid van bijzondere archeologische resten uit zo veel mogelijk
verschillende, en/of juist voor Roermond kenmerkende, perioden;
- de aanwezigheid van (naar verwachting) een diversiteit aan vindplaatstypen;
- de archeologische verwachting (bij voorkeur gebieden met een hoge verwachting);
- de (verwachte) gaafheid van de bodem en de kwaliteit van de archeologische en
cultuurhistorische resten;
- de aanwezigheid van zichtbare cultuurhistorische resten;
- de aanwezigheid van karakteristieke historisch geografische patronen;
- de invulling van toekomstige ontwikkelingen in het kader van het Ontwerp van
het Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL), het reconstructieplan Noord- en
Midden-Limburg (Provincie Limburg, 2004).
7.3.3.3 Waardevolle gebieden
Aan de hand van de archeologische en landschappelijke gegevens worden acht
gebieden voor bescherming voorgedragen die in meer of mindere mate aan de
gestelde criteria voldoen (zie kaartbijlage 5):
1. De Straat/Thuserhof
2. Wieler
3. Asselt
4. Swalmen Groenewoud
197

RAAP-rapport 1741
5. Zuidewijk Spick
6. Kitskensberg
7. Roerdal bij Melick
8. Mariahoeve
Opgemerkt wordt dat het slechts een voordracht van terreinen vormt, op basis van de
persoonlijke keuzes van de auteurs van dit rapport.
Als uiteindelijk de wens bestaat om tot een bepaalde planologische of beleidsmatige
bescherming over te gaan, is een gedetailleerd bureau- en/of waarderend
archeologisch/cultuurhistorisch onderzoek nodig om te besluiten of dit daadwerkelijk
zinvol is.
Het dient aanbeveling de gebieden wettelijk te beschermen of minstens
ontwikkelingen aan banden te leggen om de sterke band die nog bestaat tussen het
landschap en het menselijk gebruik te waarborgen. Eventuele nieuwe ontwikkelingen
dienen zoveel mogelijk aan te sluiten op bestaande structuren. Hieronder worden de
belangrijkste archeologische en cultuurhistorische kenmerken van elk gebied kort
toegelicht.
Wieler
Wieler is geselecteerd als waardevol gebied omdat het op alle criteria aangaande
aardkunde, archeologie, historische geografie en historische bouwkunde hoog scoort.
Het gebied lijkt wat betreft landschappelijke situering veel op Asselt, maar biedt
zowel landschappelijk als archeologisch voldoende onderscheidende kwaliteiten
om het als afzonderlijk waardevol gebied aan te duiden. Met name de ligging op de
terrasrand aan de meanderende Swalm is kenmerkend voor het gebied (figuur 68).
Bij de begrenzing van het gebied is getracht alle landschappelijke onderdelen en de
belangrijkste archeologische vindplaatsen te omvatten.
Bijzondere kenmerken
- Aardkunde: het gebied is gelegen op de terrasrand die de overgang vormt
van het laat glaciale Maasterras naar het holocene Maasdal. Een aardkundige
bijzonderheid is het feit dat de Swalm zich steil in de terrasrand heeft ingesleten
en vervolgens een oude holocene Maasmeander volgt, waar het riviertje de ruimte
heeft om uitgebreide menaders te maken. In het noorden van het gebied is de
Teutebeek door de terrasrand heen gegraven om vervolgens uit te monden in de
Swalm.
- Archeologie: de terrasrand vormt een gradiëntsituatie waarop archeologische
resten uit verschillende perioden voorkomen, waaronder kampementen uit de
Steentijd, steen- en een pottenbakkerij uit de Romeinse tijd en losse vondsten uit
de Vroege en Late Middeleeuwen. Met name de terrasrand kent daarom een hoge
198

RAAP-rapport 1741
archeologische verwachting. Het gebied omvat bovendien de historische kern van
Wieler, waar reeds langdurig bewoning heeft plaatsgevonden. In het Swalmdal
kunnen rituele deposities en afvaldumps van zowel het historische Wieler als
oudere voorgangers verwacht worden.
- Historische geografie: het gebied vormt een historisch gegroeide
landbouwenclave, waar de samenhang met het landschappelijk substraat nog
duidelijk herkenbaar is, met de akkerlanden op het goed ontwaterde vruchtbare
laat glaciale Maasterras en de weidegronden in de natte holocene Maasmeander.
- Historische bouwkunde: het gebied omvat de historische kern van Wieler, die niet
verstoord is door nieuwbouw. Tot de kern behoort de hoeve Wijlerhof, voor het
eerst genoemd in 1346.
Realisatie van in het POL gestelde doelen
De combinatie van een bijzondere landschappelijke ligging die reeds lang voor
de mens interessant is geweest en de duidelijk herkenbare historische geografie,
maken dat het gebied een hoge ensemblewaarde heeft. Door het gebied rond
Wieler aan te wijzen als een beschermd cultuurhistorisch waardevol gebied wordt
de unieke geomorfologische situatie, waar verschillende terrasniveaus elkaar
oversnijden en door de Swalm aaneengeregen worden, veiliggesteld. Doordat de
Swalm vrij haar gang kan blijven gaan zullen nieuwe meanders ontstaan en oude
afgesneden, waardoor actief nieuwe aardkundige waarden worden gevormd. Op dit
landschappelijk knooppunt ligt Wieler als een klein gehucht. Door uitbreidingen van
Wieler tegen te gaan, wordt de verstening van het landelijk gebied voorkomen. Dit
199
Figuur 68. Wieler
gelegen op de terrasrand.
Op de
voorgrond de meanderende
Swalm.

Figuur 69. Asselt
gezien vanuit het
Holocene Maasdal.
De terrasrand is duidelijk
herkenbaar.
RAAP-rapport 1741
betekent niet dat Wieler zich niet kan ontwikkelen. Met name agrarisch en (natuur)
recreatief gebruik kan bijdragen aan het behoud van de historisch gegroeide
samenhang tussen het landgebruik en het landschappelijk substraat.
Asselt
De selectie van Asselt als cultuurhistorisch waardevol gebied sluit aan bij de actuele
benoeming van Asselt als beschermd dorpsgezicht. Het gebied is evenals Wieler
gelegen op de overgang van het laat glaciale terras naar het holocene Maasdal
(figuur 69). Asselt onderscheidt zich echter door de aanwezigheid van de Romaanse
St. Dionysiuskerk op een uitstulping van het laat glaciale terras en de historische
betekenis van Asselt als uitvalsbasis voor de noormannen. Bij de begrenzing van het
gebied is rekening gehouden met de terrasrand en de begrenzing van de historische
kern van Asselt.
Bijzondere kenmerken
- Aardkunde: het gebied is gelegen op de terrasrand die de overgang vormt van
het laat glaciale Maasterras naar het holocene Maasdal, waarbij het laat glaciale
terras diep het Holocene Maasdal inwigt. Aan de oostzijde wordt het gebied
begrensd door een oude laat glaciale stroomgeul van de Maas.
- Archeologie: het gebied in en rond Asselt kent een archeologisch zeer rijk
verleden. Er bevinden zich kampementen van jager-verzamelaars op de
terrasrand, een vindplaats uit de IJzertijd, vindplaatsen uit de Romeinse tijd
(waaronder minstens één met imposante steenbouw),vindplaatsen uit de Vroege
200

RAAP-rapport 1741
Middeleeuwen (waaronder twee met stenen funderingen en de St. Dionysiuskerk)
en resten uit de Late Middeleeuwen (waaronder een pottenbakkerij). Asselt
wordt voor het eerst genoemd in 860, waarbij wordt gesproken over de
aanwezigheid van een koninklijke palts (palatium regium), die in 881 of 882 door
de Noormannen wordt veroverd om als uitvalsbasis te dienen voor plundertochten
in het Maas- en Rijnland. Enkele in de Maas aangetroffen viking zwaarden zijn
hiervan nog de stille getuigen. Voor Asselt en de terrasrand geldt dan ook een
hoge archeologische verwachting. In het Maasdal kunnen naast resten van
infrastructuur (wegen, aanlegplaatsen) rituele deposities en afvaldumps verwacht
worden.
- Historische geografie: de historisch geografische situatie is vergelijkbaar met
Wieler. In Asselt is een groot deel (ten noorden van Asselt) van de historisch
gegroeide verdeling met akkers op het laat glaciale terras en graslanden in het
holocene Maasdal echter verloren gegaan als gevolg van de recente grindwinning.
Met name het laat glaciale terras en de steilrand zijn echter nog duidelijk
herkenbaar en als waardevol te beschouwen.
- Historische bouwkunde: evenals bij Wieler geldt voor Asselt dat de historische
kern vrijwel niet verstoord is. Tijdens opgravingen zijn in Asselt funderingsresten
van Romeinse gebouwen aangetroffen. Aan het maaiveld zijn de St. Dionysiuskerk
en de ten oosten daarvan gelegen hoeve de Asselterhof historisch waardevolle
bouwwerken.
Realisatie van in het POL gestelde doelen
Hoewel de gaafheid van Asselt sterk is aangetast door de grindwinning, is nog altijd
duidelijk zichtbaar, waarom Asselt altijd een interessante bewoningsplaats is geweest,
en een rijke historie heeft. Daarom heeft het gebied een hoge ensemblewaarde.
Door het gebied aan te wijzen als beschermd cultuurhistorisch waardevol gebied kan
de zichtbaarheid van de historische gebeurtenissen bewaard blijven en het gebied
haar eigen identiteit behouden. Het is hierbij belangrijk dat verdere aantasting van
het landschap door grindwinning wordt voorkomen. Asselt zou vooral als toeristische
trekpleister een economische impuls kunnen krijgen, waarbij bestaande bebouwing
een nieuwe functie kan krijgen en daarmee behouden wordt.
Swalmdal Groenewoud
De aanwijzing van het gebied Swalmdal Groenewoud als cultuurhistorisch waardevol
gebied komt voort uit de wens om afzonderlijke archeologische monumenten
een meerwaarde te geven door ze op te nemen in een ensemble. In Swalmdal
Groenewoud bevinden zich meerdere archeologische monumenten uit verschillende
perioden, die daar liggen vanwege de specifieke landschappelijke situatie. Door
de monumenten te combineren ontstaat een sterker geheel dat een verhaal vertelt
over het gebruik van dat gebied door de tijd. Bij de begrenzing is zodoende getracht
vindplaatsen uit zoveel mogelijk periode te omvatten.
201

RAAP-rapport 1741
Bijzondere kenmerken
- Aardkunde: het gebied omvat een deel van het Swalmdal, waar het zich diep heeft
ingesneden in het Pleniglaciale Maasterras. Centraal in het gebied knijpt het dal,
wat het bij uitstek geschikt maakte als oversteekplaats (figuur 70).
- Archeologie: in het gebied en daaromheen komen vindplaatsen voor uit
vrijwel alle archeologische perioden. Al in de Steentijd is het gebied erg in trek
geweest getuige het grote aantal kampementen uit verschillende perioden op
de zuidoever. Vanwege de versmalling in het beekdal was het gebied geschikt
als oversteekplaats. Het is niet voor niets dat de Romeinse weg van Heerlen
naar Xanten die door het oostelijk deel van het onderzoeksgebied loopt, in deze
zone de Swalm oversteekt. Waarschijnlijk bevond zich hier ook een kruispunt
met een oost-west lopende weg, waaraan een Romeinse villa lag. Hoewel niet
bekend, is het gebied ongetwijfeld ook in andere perioden geschikt geweest voor
beekovergangen. Dit blijkt onder andere uit het feit dat zich verder noordoostelijk
een complex met grafheuvels uit de Bronstijd bevindt, die vaak als landmark waren
gesitueerd langs routes. De meest interessante gegevens uit het gebied betreffen
de resten uit de Late Romeinse tijd en Merovingische periode, die bijzonder
zeldzaam zijn in Nederland.
- Dat de Swalm ook als een hindernis of grens kon worden beschouwd, blijkt
uit het feit dat het in de Late Middeleeuwen/Nieuwe tijd deel uitmaakt van de
verdedigingslinie rond Swalmen en de landweer er op werd aangesloten. Al de
beschreven elementen zijn in het landschap bewaard gebleven. Voor zowel de
flanken van het Swalmdal als de dalbodem geldt dan ook een hoge archeologische
verwachting.
- Historische geografie: hoewel de Swalm tegenwoordig niet meer in het gebied
Swalmdal Groenewoud wordt overgestoken, blijkt de bijzondere geografische
ligging nog duidelijk uit de aanwezige vindplaatsen. Wat op een bijzondere wijze
zichtbaar is gebleven, is hoe de landweer aansluit op de natuurlijke barrière van
de Swalm.
- Historische bouwkunde: de meest waardevolle historische bouwkunde bevindt
zich onder de grond te plaatse van de Romeinse villa. Boven de grond is de hoeve
Groenewoud een historisch waardevol gebouw.
Realisatie van in het POL gestelde doelen
Vanwege de ligging van het gebied in een natuurlijk bosgebied, is het nauwelijks
bedreigd door ruimtelijke ontwikkelingen. Vindplaatsen en historisch geografische
relicten zijn daardoor bewaard gebleven, waardoor het gebied een uitzonderlijk
hoge ensemblewaarde heeft, zeker wanneer daarbij ook de wijdere omgeving wordt
betrokken. Desondanks vormt het industrieterrein ten noorden van het gebied wel
degelijk een bedreiging. Door het gebied Swalmdal Groenewoud aan te wijzen
als beschermd cultuurhistorisch waardevol gebied valt deze dreiging weg en kan
de ensemblewaarde gehandhaafd blijven. Belangrijk daarbij is om het gebied niet
202

RAAP-rapport 1741
volledig met bos te laten begroeien. Door delen open te houden kan bijvoorbeeld het
Swalmdal als geomorfologische eenheid beter herkenbaar gemaakt worden, of de
landweer zichtbaar worden gemaakt.
De Straat/Thuserhof
Het gebied de Straat/Thuserhof is niet zozeer aangewezen vanwege archeologische
rijkdom, maar vanwege de historisch geografische en aardkundige waarde. Het
gebied is een knooppunt van een groot aantal verschillende landschappelijke
eenheden, die door de mens elk op een unieke wijze zijn gebruikt (figuur 71). De
hoeves die ooit werden aangelegd om het gebied te ontginnen zijn nog steeds als
afzonderlijke wooneilanden herkenbaar. Bij de begrenzing van het gebied is getracht
dit unieke landscahppelijke knooppunt zoveel mogelijk recht te doen.
Bijzondere kenmerken
- Aardkunde: de basis van het gebied wordt gevormd door het Pleniglaciale terras
dat in het laat glaciaal is aangesneden door de Maas, waardoor een duidelijke
steilrand is ontstaan en een oude stroomgeul, die grofweg de westelijke
begrenzing van het gebied vormt. In het Vroeg Holoceen is het oostelijk deel
van het gebied afgedekt met rivierduinzanden. Gedurende het Holoceen is het
gebied versneden door de Maasnielderbeek die vanaf het hoogterras kwam, dat
vanuit het gebied de Straat/Thuserhof in het oosten herkenbaar is als een hoge
steilrand. Een aardkundige bijzonderheid is de Maasnielderbeek die als het ware
203
Figuur 70. De Swalm
op de plaats waar
het dal smal is en
de Romeinse weg
de rivier over zou
moeten steken.

Figuur 71. Landbouwgronden
bij de Straat.
Op de voorgrond de
Maasnielderbeek, op
de achtergrond de
laag gelegen voormalige
Maasgeul.
RAAP-rapport 1741
van het Pleniglaciale terras af valt om vervolgens haar weg in de oude Maasgeul
te vervolgen.
- Archeologie: archeologische vindplaatsen komen in het gebied slechts beperkt
voor (een kampement uit de Steentijd, een Romeins grafveld en enkele losse
vondsten), wat waarschijnlijk te wijten is aan het feit dat er in het verleden weinig
onderzoek heeft plaatsgevonden. Het gebied heeft echter zeker archeologische
potentie gezien het voorkomen van gradientsituaties en vruchtbare gronden en
een ligging die waarschijnlijk vlakbij de Romeinse weg van Xanten naar Heerlen
ligt. Het gebied kent dan ook grotendeels een hoge archeologische verwachting.
- Historische geografie: het gebied vormt een historisch gegroeide
landbouwenclave, ingeklemd tussen de bebouwde kom van Roermond en
de bossen van de Melickerheide. De historische verkavelingspatronen en de
samenhang met het landschappelijk substraat zijn nog duidelijk herkenbaar. De
akkers liggen centraal in het gebied op de vruchtbare rand van het pleniglaciale
Maasterras, de graslanden in het westen in de oude laat glaciale Maasgeul
en de woeste gronden op de rivierduinen in het oosten. De oude hoeves van
waaruit het gebied ontgonnen werd, liggen nog altijd als kernen temidden van de
landbouwgronden.
- Historische bouwkunde: de Thuserhof en de Straat zijn historisch gegroeide
gehuchtjes, ontstaan vanuit de eerste ontginningsboerderijen. In beide gehuchtjes
bevinden zich nog veel historische gebouwen.
204

RAAP-rapport 1741
Realisatie van in het POL gestelde doelen
De historische geografische eigenschappen van het gebied zijn nauwelijks aangetast,
waardoor het gebied de Straat/Thuserhof zeer waardevol is. Het gebied profiteert op
een vreemde wijze van een van de grootste verstoorders in het onderzoeksgebied:
de A73. Door de aanleg van deze snelweg is het gebied totaal geïsoleerd geraakt
van de stad Roermond. Hierdoor bestaat de mogelijkheid dat het gebied als het ware
vergeten wordt, wat in feite een redding kan betekenen van de unieke samenhang
tussen landgebruik en het landschappelijk substraat in het gebied. Het typische
karakter als knooppunt van verschillende landschappelijke eenheden in het gebied is
nergens zo sterk, wat het met de Thuserhof en de Straat daarin als ontginningskernen
een zeer eigen identiteit verschaft. Het agrarisch gebruik vormt de economische
drager van dit gebied en dient zoveel mogelijk gehandhaafd te worden.
Zuidewijk Spick
Het gebied Zuidewijk Spick lijkt qua landschappelijke ligging erg op het gebied
de Straat/Thuserhof, eveneens op de overgang van het Pleniglaciale terras naar
het laat glaciale terras met een oude Maasgeul en oeverwallen. Wat dit gebied
bijzonder maakt is de aanwezigheid van een uitblazingsbekken, een terrein met
bewoningssporen uit verschillende Steentijd perioden en het versterkte huis Zuidewijk
Spick gelegen in de oude Maasgeul. Bij de begrenzing is rekening gehouden met de
geomorfologische eenheden en de aanwezige archeologische waarden.
Bijzondere kenmerken
- Aardkunde: het gebied is gelegen op de overgang van het Pleniglaciale
Maasterras naar het laat glaciale Maasterras, waarin nog duidelijk de oude
geulen en oeverwallen herkenbaar zijn. In het noordelijk deel van het gebied is de
steilrand verstoven en is een uitblazingsbekken ontstaan met ten oosten daarvan
de bijbehorende stuifduinen.
- Archeologie: archeologisch gezien is het gebied vooral in de Steentijd en
de Nieuwe tijd van belang geweest. Op de terrasrand ingeklemd tussen het
uitblazingsbekken en de Peelrandbreuk komen kampementen van jagers en
verzamelaars uit verschillende perioden voor. Ook voor de landbouwers bleek het
een geschikte locatie, want in het gebied komen zowel een nederzettingsterrein
als een urnenveld uit de IJzertijd voor. In de Nieuwe tijd is nuttig gebruik gemaakt
van de natte situatie in de oude Maasgeul, door er een met grachten versterkt huis
te plaatsen. Voor de hogere delen in het gebied geldt een hoge archeologische
verwachting, terwijl in de natte delen met name beekovergangen (met kans op
rituele deposities?) worden verwacht.
- Historische geografie: in het gebied is optimaal gebruik gemaakt van de natuurlijke
omstandigheden door de bouw van een versterkt huis bij de laagte ten behoeve
van de wateraanvoer voor de grachten. Ook het landgebruik sluit nauw aan bij het
205

Figuur 72. Het
omgrachte huis Zuidewijk
Spick.
RAAP-rapport 1741
landschappelijk substraat, met elzenbossen in de lage geulen en akkers op de
hogere oeverwallen en de terrasrand.
- Historische bouwkunde: het gebied omvat het zuidelijk deel van de historische
kern Boukoul, met Zuidewijk Spick als zeer waardevol gebouw (figuur 72).
Realisatie van in het POL gestelde doelen
Het gebied de Zuidewijk Spick vormt een aantrekkelijk landschap, omdat het
op korte afstand veel verschillende herkenbare geomorfologische eenheden
omvat, waar de mens door de tijd heen vernuftig gebruik van heeft gemaakt.
Door het gebied aan te wijzen als cultuurhistorisch waardevol gebied kan deze
herkenbaarheid veiliggesteld worden. Het gebied biedt uitgelezen mogelijkheden
voor excursies om geïnteresseerden en bijvoorbeeld scholieren inzicht te geven in de
ontstaansgeschiedenis van het landschap en de aanwezigheid van de mens daarin.
Mariahoeve
De bijzonderheid van het gebied Mariahoeve schuilt in de bijzondere geologische
fenomenen die bepalend zijn geweest voor de aard van het landschap en de wijze
waarop de mens het vervolgens in fases in gebruik heeft genomen. In het gebied is de
Peelrandbreuk zichtbaar als trede in het landschap, omgeven door natte wijstgronden
met een specifieke beemdenverkaveling en dat alles aan de voet van het Hoogterras
(figuur 73). Bij de begrenzing van het gebied is met name rekening gehouden met de
geologische fenomenen.
206

RAAP-rapport 1741
Bijzondere kenmerken
- Aardkunde: het is gelegen op het Pleniglaciale Maasterras aan de voet van het
Hoogterras en wordt doorsneden door de Peelrandbreuk die als een steilrand
zichtbaar is. De combinatie van kwel van het Hoogterras met de Peelrandbreuk als
barriere in de grondwaterstroming heeft geleid tot natte wijstgronden.
- Archeologie: het gebied is nooit echt geschikt geweest voor bewoning. De
natte kwelsituatie wijst er wel op dat mogelijk moerasijzererts in de ondergrond
aanwezig is, dat voor de productie van ijzer kan zijn gebruikt. Met name
in de voormalige vennen kunnen rituele deposities verwacht worden. De
ontoegankelijkheid van het gebied maakte het wel geschikt om er zich in te
verbergen. De schans in het westelijk deel ligt hier dan ook niet voor niets.
Volgens een schriftelijke mededeling van dhr. W. Luys (d.d. 26 juli 2006) betreft
het echter geen schans, maar een moated site. Hier was boerderij Hof de Boeshei/
Boshei gelegen. Tot midden 19de eeuw heeft er nog water in de gracht gestaan.
- Historische geografie: Oorspronkelijk was het gebied Mariahoeve een
vennengebied, maar door de aanleg van lange evenwijdige sloten is het gebied
ontgonnen. Op deze wijze is de voor Roermond unieke beemdenstructuur
ontstaan.
- Historische bouwkunde: Hof de Boeshei en de Mariahoeve vormen de historisch
waardevolle bouwwerken in het gebied.
207
Figuur 73. De langgerektebeemdenverkaveling
op de
wijstgronden voor het
hoogterras.

Figuur 74. Uitgesproken
hoogteverschillen
in gebied Kitskensberg.
RAAP-rapport 1741
Realisatie van in het POL gestelde doelen
De wijstgronden met beemdenstructuur en in combinatie met de zichtbare
Peelrandbreuk, zorgen ervoor dat het gebied Mariahoeve een uniek landschap
vertegenwoordigt binnen de gemeente Roermond. De beemden en ook de
Peelrandbreuk laten zich echter aflezen door zeer subtiele hoogteverschillen. Door
het gebied aan te wijzen als cultuurhistorisch waardevol beschermd gebied valt
de dreiging van egalisatie weg. De beemdenstructuur heeft een onmiskenbaar
landbouwkundige oorsprong, waardoor extensieve landbouw een geschikte
beheersvorm vormt om het unieke karakter veilig te stellen.
Kitskensberg
Sinds de aanleg van de nieuwe rondweg ten oosten van Roermond, die Melick met
Swalmen verbindt, vormt de Kitskensberg een geïsoleerd gebied met een haast
parkachtig karakter. Vanaf de doorgaande weg is het niet zichtbaar, maar een afslag
op een van de landweggetjes legt een rustig en zeer reliëfrijk gebied bloot. De
begrenzing is gebaseerd op de natuurlijke omwalling van het gebied met rivierduinen.
Bijzondere kenmerken
- Aardkunde: het gebied omvat een uitblazingsbekken omringd door rivierduinen,
waardoor een geïsoleerde laagte is ontstaan. Op korte afstand komen daardoor
aanzienlijke hoogteverschillen voor (figuur 74).
- Archeologie: archeologische resten bevinden zich voornamelijk op de
hogere delen aan de randen van het gebied. Het gaat voornamelijk om
208

RAAP-rapport 1741
vuursteenvindplaatsen en enkele losse vondsten uit de Romeinse tijd en de
Vroege Middeleeuwen. Voor de hoge randen geldt een hoge archeologische
verwachting.
- Historische geografie: het landgebruik is sinds de 19e eeuw vrijwel onveranderd,
met landbouwgronden in het vlakke bekken en bos/heide op de hoge en droge
rivierduinen.
- Historische bouwkunde: het gebied is vrijwel onbebouwd, wat het een rustig,
parkachtig karakter geeft, ondanks, of misschien wel dankzij, dat het ligt
ingeklemd tussen de rondweg en de bebouwde kom van Roermond.
Realisatie van in het POL gestelde doelen
De hoge waarde van het gebied Kitskensberg is te danken aan het feit dat het
verborgen ligt tussen de drukte van Roermond en het doorgaande verkeer. Door de
hoge omwalling met rivierduinen is het gebied zeer besloten en dringt de hectiek van
de stad niet door. Door het gebied als cultuurhistorisch waardevol beschermd gebied
aan te wijzen blijft dit karakter behouden en kan het bij uitstek dienen als stadpark om
zich even terug te trekken uit de drukte. De hoogteverschillen en het vrijwel ontbreken
van bebouwing geven het een voor Roermond en voor Nederland uniek karakter.
Roerdal bij Melick
Het Roerdal bij Melick sluit eigenlijk direct aan op het gebied Kitskensberg. Het
gebied biedt een bijzonder wijds zicht op het Roerdal en de actieve insnijding van de
rivier. Het dal is herkenbaar als een groene slinger te midden van de akkergronden op
de hogere delen. De randen wiggen vaak diep het dal in (figuur 75) en vormen reeds
lange tijd geschikte bewoningslocaties. Met name de Zwarte berg is een opvallende
en imposante verschijning, een hoge terrasrand die ver in het Roerdal in wigt. Bij de
begrenzing is rekening gehouden met de natuurlijke begrenzing van het dal en de op
de randen aanwezige archeologische waarden.
Bijzondere kenmerken
- Aardkunde: in het gebied is duidelijk zichtbaar hoe de holocene Roer zich in de
oudere afzettingen heeft ingesneden, waarbij duidelijke steilranden zijn gevormd.
Bovendien vindt in het Roerdal nog actief meandering plaats, waarbij nieuwe
meanders worden gevormd en oude worden afgesneden, zoals is gebleken uit een
vergelijk van historische kaarten (§ 3.4).
- Archeologie: hoewel de hogere delen van het Roerdal waarschijnlijk ook geschikt
zijn geweest voor bewoning, bevinden de meeste archeologische resten zich op
plaatsen waar de terrasranden diep het holocene dal in wiggen. Op de Zwarte
Berg, in het uiterste zuiden, bevinden zich nederzettingsresten uit de Romeinse
tijd, de Vroege en Late Middeleeuwen. Op een noordelijker gelegen uitstulpsel
bevindt zich een Romeins grafveld. Met name voor de hogere randen geldt een
hoge archeologische verwachting.
209

Figuur 75. De Zwarte
Berg wigt diep het
Roerdal in.
RAAP-rapport 1741
- Historische geografie: de historisch gegroeide verdeling met graslanden op de
lage gronden langs de Roer en akkerlanden op de hogere delen is onaangetast.
Hiermee wordt de lage en natte ligging van de Roer zeer inzichtelijk gemaakt.
- Historische bouwkunde: in het Roerdal zijn slechts enkele hogere delen geschikt
voor bewoning. Op één van deze verhogingen ligt de Olderhof die al op de
Tranchotkaart van begin 19e eeuw staat weergegeven.
Realisatie van in het POL gestelde doelen
Vanwege de zichtbaarheid van de processen die het Roerdal hebben gevormd en
de aantrekkelijke diep in het dal reikende (hoge) terrasranden vormt het gebied
Roerdal Melick een zeer waardevol gebied. De kracht van het gebied schuilt in het
feit dan het gebied vanaf de doorgaande weg N293 voor elke voorbijganger zichtbaar
en bereikbaar is. Dit biedt grote mogelijkheden om de mens bewust te maken
van het bijzondere landschap van de gemeente Roermond. Het gebied vormt niet
alleen de facto maar ook van naure een ware toegangspoort tot de gemeente: een
landschapsbeeld dat representatief is voor de landschappelijke en cultuurhistorische
waarden die Roermond rijk is. Dit kan gerealiseerd worden door het aan te wijzen
als cultuurhistorisch waardevol beschermd gebied. Binnenkomend vanuit het
zuiden vormt het Roerdal de basis voor het samengaan van toerisme, educatie,
duurzaamheid en draagkracht voor de cultuurhistorie in de gemeente.
210

RAAP-rapport 1741
7.4 Besluit
Ter verantwoording van de archeologieatlas heeft in eerste instantie een
inventarisatie plaatsgevonden van archeologische vindplaatsen, evenals van
geologische, geomorfologische, bodemkundige en hydrologische gegevens van het
grondgebied. Op grond hiervan is een archeologische verwachtingskaart gemaakt,
met zones met een hoge, lage of onbekende archeologische verwachting.
Vervolgens is een onderzoeksagenda opgesteld, waarin op basis van opvallende
archeologische ensembles uit verschillende perioden lacunes, rijkdommen
en belangwekkende onderzoekthema’s besproken worden.Uiteindelijk zijn 13
zogenoemde huidige archeologische kerngebieden gedefinieerd, gebieden . waarvan
nu al duidelijk is dat zij belangrijke archeologische informatie bevatten en daarom
bijzondere aandacht vereisen.
Met betrekking tot een toekomstig archeologiebeleid zijn vervolgens aanbevelingen
gegeven. Dit is gebeurd op basis van de archeologische verwachtingen en
minimale ondergrenzen voor het verplicht stellen van archeologisch onderzoek.
Door het optrekken van deze ondergrenzen kunnen aan de huidige archeologische
kerngebieden extra aandacht worden verleend.
Tot slot wordt voor enkele kleinere gebieden die niet alleen archeologisch, maar ook
landschappelijk en cultuurhistorisch waardevol zijn, aanbevolen deze te beschermen,
of ontwikkeling alleen onder streng toezicht te laten plaatsvinden.
Naar een archeologiebeleid
De kernvragen voor het archeologiebeleid zijn waar en wanneer is archeologisch
onderzoek nodig, en: welk archeologisch onderzoek is nodig. Deze vragen zouden als
volgt beantwoord kunnen worden:
Archeologisch onderzoek is nodig wanneer de planontwikkeling een bepaalde grootte
heeft bereikt (ondergrens) of binnen een bepaalde afstand tot een vindplaats ligt.
Welk archeologisch onderzoek uitgevoerd dient te worden, hangt af van de fase
binnen AMZ-cyclus, waarbinnen men zich bevindt. Na elke fase (inventariserend,
waarderend en definitief onderzoek) kan een besluit worden genomen, of nader
onderzoek nodig is of vrijstelling ten behoeve van ontwikkeling kan worden gegeven.
De bevoegdheid tot besluiten met betrekking tot de waardering en selectie van
archeologische vindplaatsen en de fasering conform de AMZ-cyclus liggen bij de
gemeente Roermond. De onderzoeksagenda en de onderzoekthema's van Roermond
vormen een basis voor de sturing van een inhoudelijke waardering van vindplaatsen
en vraagstellingen aan onderzoek in het algemeen.
211

RAAP-rapport 1741
212

RAAP-rapport 1741
Literatuur
ANWB bv, 2004. Topografische Atlas, schaal 1:25.000; Limburg. ANWB bv, Den Haag.
Arts, N., 1987. De kwaliteit en de toekomst van archeologische en cultuurhistorische objecten
in de boswachterij Leende e.o., provincie Noord-Brabant. Staatsbosbeheer/Fysisch
Geografisch en Bodemkundig Laboratorium, Universiteit van Amsterdam, Tilburg/
Amsterdam.
Arts, N. & J. Deeben, 1981. Prehistorische jagers en verzamelaars te Vessem: een model.
Stichting Brabants Heem, Eindhoven.
Baas, H., B. Mobach & J. Renes, 2005. Leestekens van het landschap; 188
landschapselementen in kort bestek. Landschapsbeheer Nederland, Utrecht.
Beek, van der, n.b. Geologische kaart van de Roerstreek.
Beek, J. van der & G.R. Ellenkamp, 2003. Geologie, bodem en landschap van het centrale
zandlandschap. Afstudeerscriptie. Wageningen UR, Wageningen.
Berendsen, H.J.A., 1996. De vorming van het land. Inleiding in de geologie en geomorfologie.
Van Gorcum, Assen.
Berendsen, H.J.A., 1997. Landschappelijk Nederland. Fysische geografie van Nederland. Van
Gorcum, Assen.
Bloemers, J.H.F, W. Groenman-van Waateringe & H.A. Heidinga (red.), 1993. Voeten in
aarde: een kennismaking met de moderne Nederlandse archeologie. Amsterdam
University Press.
Boer, G.H. de & J.A.M. Roymans, 2002. Landinrichtingsgebied De Hilver; een archeologische
verwachtings- en advieskaart. RAAP-rapport 834. RAAP Archeolo gisch
Adviesbureau, Amsterdam.
Bree, G.W.G. van & R.A.M. van der Molen, 2004. Straatnamen van Roermond. Stichting Rura,
Roermond.
Broeke, P. van den, H. Fokkens & A. van Gijn, 2005. Een prehistorie van deze tijd. In: L.P.
Louwe Kooijmans, e.a. (red); Nederland in de prehistorie. Bert Bakker, Amsterdam,
17-32.
Broeke, P. van den, 2005. Gaven voor de goden. In: L.P. Louwe Kooijmans, e.a. (red);
Nederland in de prehistorie. Bert Bakker, Amsterdam, 659-678.
Deeben, J. & R. Wiemer, 1999. Het onbekende voorspeld: de ontwikkeling van een indicatieve
kaart van archeologische waarden. In: W.J.H. Willems (red.); Nieuwe ontwikkelingen
in de archeologische monumentenzorg. Nederlandse Archeologische Rapporten 20:
29-42.
213

RAAP-rapport 1741
Deeben, J., D.P. Hallewas & Th.J. Maarleveld, 2002. Predictive modeling in archeological
heritage management of the Netherlands: the indicative map of archeological
values (2nd Generation), Berichten van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig
Bodemonderzoek 45: 9-56.
Deeben, J., D.P. Hallewas, J. Kolen & R. Wiemer, 1997. Beyond the Cristal Ball; predictive
modelling as a tool in archaeological heritage management and occupation
history. In: W.J.H. Willems, H. Kars & D.P. Hallewas (red.); Archaeological heritage
management in the Netherlands. Fifty years State Service for archaeological
Investigations. Van Gorcum, Assen/Amersfoort.
Deeben, J. , 2005, De steentijd van Nederland, Meppel (Archeologie 11/12).
Dijk, X.C.C. van, 2007. Gemeente Venlo. Een archeologische verwachtings- en advieskaart.
RAAP-rapport 1473. RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V., Amsterdam.
Ellenkamp, G.R., 2006. Eckeltsebeek en Horsterbeek, gemeente Bergen (L); een archeologisch
vooronderzoek: een bureauonderzoek en veldinspectie. RAAP-notitie 1716. RAAP
Archeologisch Adviesbureau B.V., Amsterdam.
Ellenkamp, G.R., 2006. Plangebieden Roerkeringen noord en zuid te Roermond, gemeente
Roermond; archeologisch vooronderzoek: een bureauonderzoek. RAAP-notitie 2022.
RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V., Amsterdam.
Fokkens, H. & N. Roymans (red.), 1991. Nederzettingen uit de bronstijd en de vroege ijzertijd
in de lage landen. Nederlandse Archeologische Rapporten 13. Rijksdienst voor het
Oudheidkundig Bodemonderzoek, Amersfoort.
Fontijn, H., 2002. Sacrificial Landscapes. Cultural Biographies of Persons, Objects and ‘Natural
Places in the Bronze Age of the Southern Netherlands, c. 2300-600 BC. Analecta
Praehistoria Leidensia 33/34, Leiden.
Garde, G. van der, 2002. Stadsuitbreding en stadsommuring in middeleeuws Roermond,
Spiegel van Roermond 2002, 51-87.
Gaauw, P.G. van der, 1994. Verslag van de veldcontrole t.b.v. de vervaardiging van de
archeologische monumentenkaart van Limburg. RAAP-rapport 85. RAAP
Archeologisch Adviesbureau, Amsterdam.
Geraedts, G.M.C., 1979. Een Romeinse weg tussen Swalm en Roer in kaart gebracht.
Roerstreek 11, 93-96.
Gerrets, D.A. & G. Williams, in druk, Definitieve Archeologische Opgraving Rijksweg 73-Zuid:
DO-E14, Swalmen–Nieuwenhof, Archeologisch Onderzoek in het tracé van de
Rijksweg 73.
Gerritsen, F., 2001. Local identities. Landscape and community in the late prehistoric Meuse-
Demer-Scheldt region. PhD Thesis Vrije Universiteit, Amsterdam.
Gerritsen, F. & E. Rensink (eds.), 2004. Beekdallandschappen in archeologisch perspectief.
Een kwestie van onderzoek en monumentenzorg, Nederlanse Archeologische
Rapporten (NAR) 28, Amersfoort.
214

RAAP-rapport 1741
Groenewoudt, B.J., 2000. Uniek mesolithisch bot in een beekdal bij Zutphen. Archeologische
Monumentenzorg, Nieuwsbrief van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig
Bodemonderzoek 1: 23-24. Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek,
Amersfoort.
Heunks, E. & J.A.M. Roymans, 2000. Ruilverkavelingsgebied Baarle-Nassau; een
gedetailleerde archeologische advieskaart. RAAP-rapport 560. Stichting RAAP,
Amsterdam.
Heunks, E., 2006. Gemeente Geldermalsen - Beleidsnota Archeologische Monumentenzorg;
naar een realistische en duurzame omgang met het archeologisch erfgoed. RAAPrapport
1384. RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V., Amsterdam.
Hiddink, H.A., 2003: Het grafritueel in de Late IJzertijd en Romeinse tijd in het Maas-Demer-
Scheldegebied, in het bijzonder van twee grafvelden bij Weert, Amsterdam,
Zuidnederlandse Archeologische Rapporten 11.
Hiddink, H.A., 2005: Archeologisch onderzoek aan de Beekseweg te Lieshout (Gemeente
Laarbeek, Noord-Brabant), Amsterdam, Zuidnederlandse Archeologische Rapporten
18.
Janssen, C.R., 1974. Verkenningen in de Palynologie. Oosthoek, Scheltema & Holkema,
Utrecht.
Koeman, C. & J.C. Visser, 1998. De stadsplattegronden van Jacob van Deventer, map 8:
Nederland: Noord-Brabant en Limburg. Canaletto, Alphen aan den Rijn.
Koninklijke bibliotheek van België, 1965. Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden
opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris.
Kooistra, L.I., 1996. Borderland farming: possibilities and limitations of farming in the Roman
period and early Middle Ages between the Rhine and Meuse. Van Gorcum/ROB,
Assen/Amersfoort.
Landesvermessungsamt Nordrhein-Westfalen, 1967. Kartenaufnahme der Rheinlande
durch Tranchot ind v. Müffling 1803-1820, schaal 1:25.000. Kaartblad 46 Roermond.
Landesvermessungsamt Nordrhein-Westfalen.
Landesvermessungsamt Nordrhein-Westfalen, 1969a. Kartenaufnahme der Rheinlande
durch Tranchot ind v. Müffling 1803-1820, schaal 1:25.000. Kaartblad 39 Swalmen.
Landesvermessungsamt Nordrhein-Westfalen.
Landesvermessungsamt Nordrhein-Westfalen, 1969b. Kartenaufnahme der Rheinlande
durch Tranchot ind v. Müffling 1803-1820, schaal 1:25.000. Kaartblad 40 Brüggen.
Landesvermessungsamt Nordrhein-Westfalen.
Landesvermessungsamt Nordrhein-Westfalen, 1969c. Kartenaufnahme der Rheinlande durch
Tranchot ind v. Müffling 1803-1820, schaal 1:25.000. Kaartblad 47 Herkenbosch.
Landesvermessungsamt Nordrhein-Westfalen.
Leusen, M. van & H. Kamermans, red., 2005. Predictive modelling for archaeological
heritatage management: a research agenda. Nederlandse Archeologische Rapporten
29.
215

RAAP-rapport 1741
Linssen, J., 1971. Kroniek van de Roermondse watermolens. Publications de la societe
historique et archeologique dans le Limbourg: jaarboek van Limburgs geschieden
oudheidkundig genootschap 1971-1972; blz. 81-154. Limburgs geschied- en
oudheidkundig genootschap, Maastricht.
Lock, G, & Z. Stancic, red., 1995. Archaeology and geographical information systems. Taylor &
Franis Ltd., london.
Lohof, E., 2001. Roermond, Musschenberg te Herten: Archeologisch onderzoek van een
urnenveld op de Musschenberg te Herten, gemeente Roermond. ADC-rapport 105.
Archeologisch DienstenCentrum, Bunschoten.
Luys, W., 1985: Schansen, eens vluchtplaatsen voor de plattelandsbewoners tijdens de
Tachtigjarige Oorlog (1568 - 1648), Jaarboek 5 van de Heemkundevereniging Maasen
Swalmdal, p.109-132.
Luys, W., 1993. Swalmen: op zoek naar de geschiedenis in het landschap: fietsroute / W. Luys.
Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek, Amersfoort.
Kooistra, L.I., 1996: Borderland Farming. Possibilities and Limitations of Farming in the Roman
Period and Early Middle Ages between the Rhine and Meuse, Assen.
Moon, H., 1993. Archaeological predictive modelling: an assessment. Archaeology Branch,
Ministry of Tourism and Ministry Responsible for Culture, Victoria, BC, Canada.
Ort, J.A., 1884. Oude wegen en landweren in Limburg en aangrenzende gewesten. E.J. Brill,
Leiden.
Pater, B.C., e.a., 2005. Grote atlas van Nederland 1930-1950: comprehensive atlas of the
Netherlands 1930-1950. Asia Maior, Zierikzee.
Renes, J., 1999. Landschappen van Maas en Peel: een toegepast historisch-geografisch
onderzoek in het streekplangebied Noord- en Midden-Limburg. Eisma/St.Maaslandse
Monografieën, Leeuwarden/Maastricht.
RGD, 1975. Geologische overzichtskaart van Nederland, schaal 1:600.000. Rijks Geologische
Dienst, Haarlem.
Rensink, E., 1997. Gemeente Roermond: archeo-toets. RAAP-rapport 221. RAAP Archeologisch
Adviesbureau, Amsterdam.
Rijswijck, A. van, M.K.J. Smeets & B.A. Vermaseren, 1951. Historische opstellen over
Roermond en omgeving. Bisschoppelijk college, Roermond.
Roebroeks, W., 2005. De Neaderthaler en zijn voorgangers. Oud- en midden- paleolithicum,
In: L.P. Louwe Kooijmans, e.a. (red); Nederland in de prehistorie. Bert Bakker,
Amsterdam, hoofdstuk 5, 93-113.
Roymans, N., 1990: Tribal societies in Northern Gaul. An anthropological perspective, (Cingula
12), Amsterdam.
Roymans, N. & F. Gerritsen, 2002: Landschap, ecologie en mentalités. Het Maas-Demer-
Scheldegebied in een lange-termijn perspectief, in: Fokkens, H. & R. Jansen (red.),
2000 jaar bewoningsdynamiek. Brons- en ijzertijdbewoning in het Maas-Demer-
Scheldegebied, 371-406.
216

RAAP-rapport 1741
Rooij, M. de, 1995. Archeologie in beekdalen. De betekenis voor de archeologie. Een onderzoek
naar aanleiding van natuurontwikkelingsplannen toegespitst op de Loobeek in Noord-
Limburg (doctoraalscriptie, Universiteit van Amsterdam), Amsterdam.
Rouse, L.J. & T.M. Harris, 2000. A cultural landscape approach to archaeological predictive
modeling. Department of Geoology and geography, West Virginia University, U.S.A..
Roymans, J.A.M., 2005. Een cultuurhistorisch verwachtingsmodel voor Brabantse
beekdallandschappen: een mogelijke toekomst voor het verleden van de beekdalen.
Erfgoedstudies, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam.
Roymans, J.A.M., 2005b. Archeologische verwachtingskaarten diverse beekherstelprojecten
Waterschap Peel en Maasvallei. RAAP-rapport 1137. Stichting RAAP, Amsterdam.
Roymans, J.A.M., 2006. Herinrichtingsgebied Weerijs; een archeologische verwachtings- en
advieskaart. RAAP-rapport 1376. Stichting RAAP, Amsterdam.
Roymans, J.A.M., 2007. Ecologische verbindingszone Stadsniers, gemeente Gennep;
archeologische begeleiding van de werkzaamheden. RAAP-rapport 1429. Stichting
RAAP, Amsterdam.
Roymans, J.A.M, 2007b. Herinrichting en sanering Tungelroyse Beek fase 2, gemeente Weert;
archeologische begeleiding van de grondwerkzaamheden. RAAP-rapport 1401.
RAAP Archeologisch Adviesbureau, Amsterdam.
Schinkel, K., 1998. Unsettled settlement, occupation remains from the Bronze Age and the Iron
Age at Oss-Ussen. The 1976-1986 excavations, Analecta Praehistorica Leidensia 30,
Leiden.
Schutte, A., in druk, Definitieve Archeologische Opgraving Rijksweg 73-Zuid: DO wegvak F,
Roermond–Straat, Archeologisch Onderzoek in het tracé van de Rijksweg 73.
Slofstra, J., 2002: Batavians and Romans on the Lower Rhine. The Romanisation of a frontier
area, Archeological Dialogues 9, 9-33.
Staring Centrum, 1995 (in voorbereiding). Geomorfologische kaart van Nederland, schaal
1:50.000; 58 Roermond: concept-kaart. Staring Centrum, Wageningen.
Stiboka, 1968. Bodemkaart van Nederland, schaal 1:50.000; blad 58 oost, Roermond. Stichting
voor Bodemkartering, Wageningen.
Stiboka, 1972. Bodemkaart van Nederland, schaal 1:50.000; blad 57 oost, 58 west
Valkenswaard-Roermond. Stichting voor Bodemkartering, Wageningen.
Stoepker, H., 2006. Nationale Onderzoeksagenda Archeologie, Archeologie in Limburg nr. 104,
december 2006.
Tack, G., P. van den Brempt & M. Hermy, 1993. Bossen in Vlaanderen. Een historische
ecologie. Kredietbank en Stichting Leefmilieu, Leuven.
Tichelman, G., in voorbereiding. Definitieve Archeologische Opgraving Rijksweg 73-Zuid:
DO-D1, Belfeld-Loherschans (Leygraafweg), Archeologisch Onderzoek in het tracé
van de Rijksweg 73.
Tichelman, G., 2005a. Roermond, archeologisch onderzoek op de Markt. ADC-rapport 379,
Amersfoort.
217

RAAP-rapport 1741
Tichelman, G., 2005b. Archeologisch Onderzoek in het kader van de Maaswerken.
Inventariserend Veldonderzoek (IVO), waarderende fase Well-Aijen, Amersfoort
(ADC Rapport 404). Met bijdragen van: G. Williams, F. Zuidhoff, S.B.C. Bloo, A.
Brakman & W.F. Reigersman-van Lidth de Jeude, S. Ostkamp, R. Machiels, C.
Nooijen, T. Verschoor & H. Kras, E.A.K. Kars & C. van Pruissen, H. van Haaster & P.
van Rijn, E. Esser, E. Smits en R. Exaltus.
Tol, A. e.a., 2000. Twee urnenvelden in Limburg: een verslag van opgravingen te Roermond en
Sittard, 1997-1998. Amsterdam University Press (AUP), Amsterdam.
Tol, A.J., 1999. Urnfield and settlement traces from the Iron Age at Mierlo-Hout. In: F. Theuws
& N. Roymans (red.); Land and ancestors. Cultural dynamics in the urnfield period
and the Middle Ages in the Southern Netherlands. Amsterdam Academic Press,
Amsterdam.
Uitgeverij Nieuwland, 2006. Grote Historische Topografische Atlas 1894 – 1926, Limburg,
schaal 1:25.000. Uitgeverij Nieuwland, Tilburg.
Uitgeverij Waanders, 1988. Ach Lieve Tijd: Acht eeuwen Roermond, de Roermondenaren en
hun rijke verleden. Uitgeverij Waanders b.v., Zwolle.
Verhagen, P., 1995. De archeologische potentiekaart in Nederland; een methodologie voor
het voorspellen van archeologische waarden op basis van archeologische en
landschappelijke gegevens. Westerheem 44: 177-187.
Verhart, L. B.M. & M. Wansleeben, 1999. Bouwen op een verleden: een aanvullend
archeologisch onderzoek voor het bedrijvenpark Keulse Baan-zuid, gemeente
Roermond. Universiteit Leiden/Stone Age, Leiden/Gouda.
Verhoeven, M.P.F., 2003. landinrichtingsgebied Wintelre-Oerle; een archeologische
verwachtings- en advieskaart. RAAP-rapport 872. RAAP Archeologisch
Adviesbureau, Amsterdam.
Verhoeven, M.P.F., 2003b. Ruilverkavelingsgebied Land van Thorn; een archeo logische
begeleiding. RAAP-rapport 917, RAAP Archeologisch Adviesbureau, Amsterdam.
Verhoeven, M.P.F., 2007. Hoog, middelhoog en laag. Een archeologische verwachtings- en
cultuurhistorische advieskaart voor de Parkstad Limburg gemeenten en de gemeente
Nuth, RAAP-rapport 1483, RAAP Archeologisch Adviesbureau B.V., Amsterdam.
Weerts, H., J. Schokker, K. Rijsdijk & C. Laban, 2006, Geologische overzichtskaart van
Nederland. TNO Bouw en Ondergrond, Utrecht.
Wolters-Noordhoff Atlasprodukties, 1992. Grote Historische Provincie Atlas, schaal 1:25.000;
Limburg 1837-1844. Wolters-Noordhoff Atlasprodukties, Groningen.
Zuidhoff, F., 2005, Fysisch geografisch onderzoek, in: Tichelman, G. e.a., Archeologisch
Onderzoek in het kader van De Maaswerken. Inventariserend Veldonderzoek (IVO),
waarderende fase Well-Aijen, ADC-rapport 404, Amersfoort.
218

RAAP-rapport 1741
Gebruikte afkortingen
ARCHIS ARCHeologisch Informatie Systeem
IKAW Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden
-Mv beneden maaiveld
RACM Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschappen en Monumentenzorg
ROB Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek
Verklarende woordenlijst
Ahrensburg-cultuur Groep jagers/verzamelaars uit het Laat Paleolithi cum,
ca. 11.000-10.000 jaar geleden.
archeologie Wetenschap die zich ten doel stelt om door middel
van studie van de materiële nalatenschap inzicht te
verwerven in alle facetten van mense lijke samenlevingen
in het verleden.
archeologische verwachtingskaart Een kaart waarop in vlakken staat aangegeven waar
archeologische vindplaatsen kunnen worden verwacht.
De kaart is het resultaat van een systemati sche analyse
van relevante gegevens. De analyse is statistisch
onderbouwd en wordt uitge voerd met een GIS.
areaal Verspreidingsgebied.
artefact Alle door de mens gemaakte of gebruik te voorwerpen.
Celtic Fields Akkercomplex uit de Late Bronstijd en IJzertijd met een
regelma tig pa troon en dammetjes tussen de percelen
(raat ak kers).
cultuurdek 30 tot 50 cm dikke cultuurlaag, soms opgebracht (vergelijkbaar
met een es, maar minder dik), soms ontstaan
door diepploegen.
cultuurlaag Bodemhorizont met sporen van mense lijke activi teiten
(schopsteken, artefac ten), echter zonder duidelijke
bewo nings sporen.
depot Gelijktijdige bewuste begraving of depositie van één of
meerdere voorwerpen in de grond (in bijv. het veen of in
een moeras).
eolisch Door de wind gevormd, afgezet.
erosie Verzamelnaam voor proces sen die het aard op pervlak
aantas ten en los materiaal afvoeren. Dit vindt voornamelijk
plaats door wind, ijs en stro mend water.
219

RAAP-rapport 1741
esdek Oud verhoogd bouwland, ontstaan door ophoging ten
gevolge van bemes ting. Voor de bemesting werden
plaggen of met zand vermengde potstalmest opgebracht.
In geval van een es is de opge brachte laag ten minste 50
cm dik. De term es is gang baar in Noord- en Oost-Nederland.
In Midden-Nederland wordt gespro ken van enk of
eng en in Zuid-Neder land van akker of veld.
fluviatiel Door rivieren gevormd, afgezet.
formatie Een sedimentpakket dat qua herkomst en lithologische
samenstelling een eenheid vormt.
fysiografie Natuurbeschrijving.
geomorfologie Verklarende beschrijving van de vormen van de aardopper
vlakte in verband met de wijze van hun ontstaan.
geul Brede en diep uitgeslepen aan- en af voerwegen van de
eb- en vloed stroom in een wadden ge bied.
glaciaal A) IJstijd: koude periode uit het Pleistoceen; b)
betrekking hebbende op het landijs.
grondsporen Sporen van menselijke werkzaamheden in het verle den
(kuilen, grep pels, paalgaten), herken baar als verkleuringen
en verstorin gen van de bodem structuur.
grondwatertrap Gradatie voor stand van het grondwater in een
bepaald gebied. Een hoge gradatie betreft een relatief
droog gebied met goede afwatering (grondwatertrap
VI of VII). Een laag gradatie betreft lage natte
gebieden die niet of nauwelijks afgewaterd kunnen
worden(grondwatertrappen I tot III).
hoogterras Hoogste en oudste terras(sen) van Rijn en Maas.
horizont Een bodemlaag waarin zich bepaalde bodemkun dige
pro cessen afspe len.
horst Deel van de aardkorst waarin de aardla gen relatief hoog
zijn gelegen als ge volg van tektoni sche opheffing langs
breuken.
hydrologie De leer van het voorkomen, het gedrag en de chemische
en fysische eigenschappen van water in al zijn
verschijningsvormen, op en bene den het aard oppervlak
uitgezonderd het water in de zeeën en oceanen.
interglaciaal Periode tussen twee glacia len (ijstijden).
kampement Tijdelijke verblijfplaats.
kwel Door hydrostatische druk aan het opper vlakte treden van
grond water.
220

RAAP-rapport 1741
Laat Glaciaal Laatste fase van het Weichselien (13.000-10.000 voor
het heden) die zich kenmerkt door een afwisseling van
warme Interstadialen (Bølling en Aller ød) en koudere
Interglacialen (Vroege en Late Dryas).
landweer Een verdedigingswerk bestaande uit een aarden wal en/
of gracht, date rend uit de Middel eeu wen.
lokatiekeuzefactor Kenmerk van het fysische milieu dat een samenhang
vertoont met de situering van neder zettingen of
archeologische activiteiten.
losse vondst Enkele vondst zonder begeleidend materiaal, zonder
context.
meanderende rivier Een kronkelende rivier met min of meer lusvormige
bochten.
morfologie Het geheel van vormen in een landschap.
nederzetting (-sterrein) Woonplaats; de aard en samenstelling van het in het veld
aange trof fen sporen en materi aal wordt geïnterpre teerd
als resten van bewoning in het verleden.
oeverwal Langgerekte rug langs een rivier of kreek, ontstaan
doordat bij het buiten de oevers treden van de stroom het
grovere materiaal het eerst bezinkt.
periglaciaal Heeft betrekking op de stroken rondom het door landijs
bedekte gebied, op het daarop heersende klimaat en op
kenmerkende ver schijnselen in dit gebied.
Pleniglaciaal Koudste periode van de laatste ijstijd, het Weichselien,
ca. 20.000 -13.000 jaar geleden.
pollenanalyse De bestudering van fossiele stuifmeel korrels en sporen
waar door een beeld van de vegeta tiege schiedenis
ge vormd kan worden. Uit de vegeta tiege schiede nis kan
het klimaat wor den gereconstru eerd.
Prehistorie Dat deel van de geschiedenis waarvan geen geschreven
bronnen be waard zijn gebleven.
restgeul Een door afsnijding, verlaten en daardoor inactief deel
van een rivier of geul, dat geen rol meer speelt bij de
afvoer van rivierwater.
rivierduin Door uitstuiving uit een riviervlakte hierlangs ontstaan
duin (in Neder land meestal Weichse lien of Vroeg Holoceen
van ouder dom).
rivierterras Door een rivier verlaten en daarna versneden dalbo dem.
schans Aarden vestingwerk, bestaande uit een vier- of meerhoekig
om wald en om gracht terrein.
sedentair Op een vaste plaats gevestigd.
221

RAAP-rapport 1741
sediment Afzetting gevormd door het bijeenbrengen van losse
gesteente frag ment jes (zoals zand of klei) en eventueel
delen van organismen. Soms in iets te ruime zin ook
gebruikt voor sedentaat.
slenk Deel van de aardkorst waarin de aardla gen relatief laag
zijn gele gen als gevolg van tektoni sche daling langs
breu ken.
spieker Op palen geplaatst opslaghuisje voor granen.
turf Gedroogd veen, vaak gebruikt als brandstof.
ven Natuurlijke veen- of waterplas in een zandge bied.
vindplaats Plaats waar archeologisch materiaal is verzameld of te
verza melen is.
vlechtende rivier Een vlechtende rivier bestaat uit een stelsel van meerde
re, ondiepe waterlopen die zich herhaaldelijk splitsen
en samenvoe gen.
Overzicht van figuren, tabellen en bijlagen
Figuur 1. Ligging van de gemeente Roermond (rood). Inzet: ligging in Nederland
(ster).
Figuur 2. Baggerwerkzaamheden.
Figuur 3. Koeien op eilandjes tussen de Maasplassen.
Figuur 4. Roermond vanaf de Maas.
Figuur 5. Open landschap maasdal.
Figuur 6. Maasnielderbeek in park Hoogvonderen.
Figuur 7. Lateraal kanaal.
Figuur 8. Luchtfoto peelrandbreuk.
Figuur 9a. Terrassen.
Figuur 9b. Terrassen (doorsnede).
Figuur 10. Stroomgordels.
Figuur 11. Opeenvolging van Maasterrassen ten zuiden van Asenray met het Laat-
Glaciale terras op de voorgrond (geel), daarachter het Pleniglaciale
terras (groen) en in de verte het Hoogterras (bos).
Figuur 12. Landduinen.
Figuur 13. Oude meanders.
Figuur 14. Meanderende Swalm, gelegen in een oude meander van de Maas.
Figuur 15. Beekeerdgronden voor steilrand.
Figuur 16. Grondwaterniveaus en relatieve hoogteligging (bron: Van der Beek &
Ellenkamp, 2003).
Figuur 17. Jager-verzamelaars kampement.
222

RAAP-rapport 1741
Figuur 18. Grafheuvel uit de Bronstijd ten oosten van Swalmen.
Figuur 19. Foto woonstalboerderij in het prehistorisch dorp Eindhoven.
Figuur 20. Luchtfoto van het hoofdgebouw van het Romeins villacomplex Kerkrade-
Holzkuil.
Figuur 21. Romeinse weg.
Figuur 22. Romeinse weg zichtbaar als een verhoging op de AHN.
Figuur 23. Munsterkerk in het centrum van Roermond.
Figuur 24. Graf 158 met urn tijdens de opgraving op de Musschenberg (Tol,
Roymans, Hiddink & Kortlang, 2000: fig.2.6).
Figuur 25. Wijsteen Rura.
Figuur 26. Het kerkje van Asselt gelegen op een uitstulping van het Laat Glaciale
Maasterras.
Figuur 27. Resten van laatmiddeleeuwse bebouwing op de Markt van Roermond.
Figuur 28. Reconstructie van de ontwikkeling van Roermond, naar Van de Garde,
2002.
Figuur 29. Landweer ten oosten van Swalmen.
Figuur 30. Uitsnede Tranchotkaart van Schans.
Figuur 31. Uitsnede van de Ferrariskaart: Asenray als landbouwenclave temidden
van de woeste gronden.
Figuur 32. Uitsnede historische kaart 1894-1926: landbouwgronden rond Swalmen
en woeste gronden in het oosten.
Figuur 33. Uitsnede kaart Jacob van Deventer.
Figuur 34. Schets Roermond (Bron: Van Rijswijck, e.a., 1951).
Figuur 35. De ruïne van de Ouborch aan het riviertje de Swalm.
Figuur 36. Kasteel Hillenraad.
Figuur 37. Landbouwgronden rond de Thuserhof. Op de voorgrond het dal van de
Maasnielderbeek.
Figuur 38. Schematische weergave van de gradiëntzone.
Figuur 39. Schematisch overzicht van bodemkundige kenmerken in de lengterichting
van een beekdalstelsel.
Figuur 40. Twee palingstekers en een witvissteker (rechts) uit de Nieuwe tijd.
Figuur 41. Voorbeeld van een houten brug over een beek.
Figuur 42. De Roerbrug (voorgrond) tussen Sint Jacob en Roermond en de
Maasbrug (linksboven) die Roermond met het gebied ten westen van de
Maas verbond (bron: Van Bree & Van der Molen, 2004).
Figuur 43. Voorbeelden van geofferde voorwerpen in rivieren en beekdalen.
Figuur 44. Resultaten bureauonderzoek voor een deel van de Roer ten westen van
Roermond.
Figuur 45. Molen van Burghoff in 1910 (bron: Van Bree & Van der Molen, 2004).
Figuur 46. Schematisch overzicht van de bevaarbaarheid van een beek.
Figuur 47. Postdepositionele processen die zich hebben afgespeeld na de
bewoning in de prehistorie. (1) woonplaats. (2) Na verlating raakt
223

RAAP-rapport 1741
het erf overwoekerd. (3) Bij (her) ontginning wordt een deel van de
grondsporen verploegd en raken archeologische eresten verspreid en de
gefragmenteerd. (4) Als gevolg van plaggen bemesting is een bufferzone
ontstaan waardoor de archeologische vindplaats beschermd wordt
(Broeke, P. van den, H. Fokkens & A. van Gijn, 2005).
Figuur 48. Vuurstenen bijlen uit het Neolithicum.
Figuur 49. Verspreiding van vindplaatsen uit het Paleolithicum en het Mesolithicum.
Figuur 50. Verspreiding van vindplaatsen uit het Neolithicum.
Figuur 51. Aardewerk van de eerste boeren, de Bandkeramische cultuur.
Figuur 52. Verspreiding van vindplaatsen uit de Bronstijd en de IJzertijd.
Figuur 53. Huisplattegrond en reconstructie van een boerderij uit de IJzertijd.
Figuur 54. Een uit de Maas opgebaggerd zwaard uit de Late IJzertijd.
Figuur 55. Grafinventaris van een rijk graf uit de Vroege IJzertijd te Oss.
Figuur 56. Fragmenten van glazen armbanden uit de Late IJzertijd.
Figuur 57. Aardewerk uit de IJzertijd.
Figuur 58. Een vergulde zilveren sierkap van een ijzeren Romeinse helm, gevonden
in de Peel.
Figuur 59. Aardewerk uit de Romeinse tijd.
Figuur 60. Verspreiding van vindplaatsen uit de Romeinse tijd.
Figuur 61. Munten uit de Romeinse tijd, gevonden in Tiel.
Figuur 62. Enkele mantelspelden (fibulae) uit de Vroege Middeleeuwen.
Figuur 63. Uit de Maas opgebaggerd gevest van een zwaard uit de 9e eeuw.
Figuur 64. Verspreiding van vindplaatsen uit de Middeleeuwen en de Nieuwe tijd.
Figuur 65. Gietijzeren grape uit de 14e eeuw, gevonden tijdens opgraving aan de
Roersingel te Roermond.
Figuur 66. Ophogingslagen en muurrestenaangetroffen tijdens onderzoek aan de
Roesingel te Roermond.
Figuur 67. De archeologische kerngebieden van Roermond.
Figuur 68. Wieler gelegen op de terrasrand. Op de voorgrond de meanderende
Swalm.
Figuur 69. Asselt gezien vanuit het Holocene Maasdal. De terrasrand is duidelijk
herkenbaar.
Figuur 70. De Swalm op de plaats waar het dal smal is en de Romeinse weg de rivier
over zou moeten steken.
Figuur 71. Landbouwgronden bij de Straat. Op de voorgrond de Maasnielderbeek, op
de achtergrond de laag gelegen voormalige Maasgeul.
Figuur 72. Het omgrachte huis Zuidewijk Spick.
Figuur 73. De langgerekte beemdenverkaveling op de wijstgronden voor het
hoogterras.
Figuur 74. Uitgesproken hoogteverschillen in gebied Kitskensberg.
Figuur 75. De Zwarte Berg wigt diep het Roerdal in.
224

RAAP-rapport 1741
Tabel 1. Tijdstabel van geologische en archeologische perioden.
Tabel 2. Grondwatertrappen (bron: Stiboka, 1968).
Tabel 3. Aantal vindplaatsen in de gemeente Roermond per bron.
Tabel 4. Waarde van de archeologische rijksmonumenten in de gemeente
Roermond.
Tabel 5. Vindplaatsen: periode en complextype.
Tabel 6. Vindplaatsen: voedseleconomie.
tabel 7. Overizcht van vindplaatstypen uit de Romeinse tijd.
Tabel 8. Verdeling van vindplaatsen over de grondwatertrappen.
Tabel 9. Oppervlakte in relatie tot de vindplaatsen per verwachtingszone.
Tabel 10. Archeologische verwachting per landschappelijke eenheid voor
vindplaatsen van jager-verzamelaars.
Tabel 11. Archeologische verwachtingen per bodem/GWT-eenheid.
Tabel 12. Archeologische vindplaatsen per gekarteerde bodem/GWT-eenheid
Tabel 13. Archeologische vindplaatsen per verwachtingszone.
Tabel 14. Verdeling van vindplaatsen per verwachtingszone, in relatie tot de
oppervlakte, voortkomend uit het gecombineerde verwachtingsmodel
voor zowel het buitengebied als de bebouwde kom.
Tabel 15. Verdedigingswerken in de gemeente Roermond.
Tabel 16. Resultaten veldinspectie van de ontgrondingen.
Grafiek 1. Aantal vindplaatsen in de gemeente Roermond per periode.
Grafiek 2. Vindplaatsen per complextype.
Bijlage 1. Voorgeschiedenis archeologiebeleid van het Rijk.
Bijlage 2. De NoaA.
Bijlage 3. De waardering van archeologische vindplaatsen.
Bijlage 4. Overzicht van uitgevoerd archeologisch onderzoek in Roermond.
Bijlage 5. Boringen veldinspectie.
Bijlage 6. Beschrijving van bodemcodes.
Kaartbijlage 1. Topgrafisch overzicht met ARCHIS-gegevens.
Kaartbijlage 2. Verwachtingskaart voor jager-verzamelaars.
Kaartbijlage 3. Verwachtingskaart voor landbouwende gemeenschappen.
Kaartbijlage 4. Verwachtingskaart natte gebiedsdelen.
Kaartbijlage 5a. Archeologische verwachtingskaart.
Kaartbijlage 5b. Archeologische verwachtings- en beleidsadvieskaart.
Kaartbijlage 6. Detail beleidsadvieskaart voor historische kernen.
Kaartbijlage 7. Beleidsadviezen uitgevoerd onderzoek en ontgrondingen.
225

RAAP-rapport 1741
226

RAAP-rapport 1741
Bijlage 1 Voorgeschiedenis archeologiebeleid van
het Rijk
Het archeologiebeleid dat op gemeentelijk niveau dient te worden uitgevoerd
wordt gestuurd door het beleid en de wet- en regelgeving van de provincie en het
Rijk. Uiteindelijk is dit op Europees niveau verankerd in het Verdrag van Malta.
In september 2007 heeft dit uiteindelijk geresulteerd in de invoering van de wet
op de archeologische monumentenzorg. In deze bijlage volgt een overzicht van
de ontwikkeling tot dit beleid met korte uiteenzettingen van de belangrijkste
beleidstukken.
Monumentenwet 1988
De Monumentenwet 1988 vormde tot voor kort het vigerende wettelijk kader voor
de archeologische monumentenzorg (AMZ) en had als doel de bescherming van
monumenten en stads- en dorpsgezichten in Nederland. Dit resulteerde erin dat
gemeenten beschermde rijksmonumenten op de bestemmingsplannen moesten
aangeven met een bestemming die het behoud van de archeologische waarde
waarborgde. Het was volgens de Monumentenwet verboden om een monument te
beschadigen of vernielen. Dit resulteerde erin dat ook een archeologische opgraving
in feite verboden was, doordat verstoring van de bodem optreedt. Voor het doen
van een opgraving diende een vergunning te worden aangevraagd bij de minister.
Deze vergunning kon worden verleend aan een rijksdienst, een instelling voor
wetenschappelijk onderwijs of een gemeente, mits deze voldoet aan de daaraan
gestelde voorwaarden. Naast de de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap
en Monumenten (RACM) beschikt bijvoorbeeld ook RAAP over een eigen
opgravingsvergunning. De RACM is het nationale kenniscentrum op het gebied van
de AMZ en heeft daarbij enkele kerntaken, zoals het verzamelen en distribueren van
informatie, het ontwikkelen en implementeren van beleid, uit uitvoeren van onderzoek
en het houden van toezicht.
Verdrag van Malta (Valletta) 1992
Met het ondertekenen van het Verdrag van Malta (Ministeries van WVC & BZ, 1992)
erkende de Nederlandse overheid dat het archeologisch erfgoed van wezenlijk
belang is voor de geschiedenis van de mensheid en dat een betere bescherming
nodig is. Met de ondertekening erkende de overheid dat het erfgoed ernstig bedreigd
wordt door het toenemende aantal grote ruimtelijke ordening projecten, natuurlijke
invloeden, clandestiene of onwetenschappelijke opgravingen en onvoldoende besef
onder het publiek.
Het Verdrag van Malta heeft als doel het archeologische erfgoed in Europa te
beschermen (artikel 1.1). In het verdrag ligt het accent op het streven naar behoud en
227

RAAP-rapport 1741
beheer van archeologische waarden in de bodem (in situ; artikel 2.2 en 4) en op het
zoveel mogelijk beperken van (de noodzaak van) archeologische opgravingen (artikel
3.1.b.2).
Het verdrag bepaalt dat archeologische waarden (als kwetsbaar en onvervangbaar
onderdeel van het culturele erfgoed) voortaan expliciet dienen te worden mee gewogen
bij de besluitvorming over ruimtelijke ingrepen (artikel 5) en waar mogelijk
dienen te worden ontzien. Wanneer vervolgens bescherming en inpassing
van archeologisch waardevolle terreinen niet mogelijk blijkt, zal de historische
informatie moeten worden veiliggesteld door middel van verantwoord archeologisch
onderzoek. Dit onderzoek dient te worden uitgevoerd door deskundigen (artikel 3.2)
en zal worden afgesloten met een schriftelijke wetenschappelijke verslaglegging
(artikel 6.2.b). De kosten van zo’n archeologisch onderzoek zullen verhaald
worden op de verstoorder. Als waarborg voor een goede kwaliteit dienen zowel
beschermingsmaatregelen als archeologisch (voor)onderzoek gekoppeld te
worden aan een kwaliteitsstelsel. De informatieplicht is vastgelegd in de vorm van
verplichte uitwisseling van informatie en het actueel houden van een databank met
archeologische gegevens (artikel 7 en 8). Het verdrag voorziet tevens in een plicht
tot voorlichting aan het publiek en tot publieksgerichte ontsluiting van archeologische
waarden, teneinde bij het publiek meer begrip te ontwikkelen voor het belang van het
archeologisch erfgoed (artikel 9).
Nota Belvedère 1999
In de Nota Belvedère, beleidsnota over de relatie cultuurhistorie en ruimtelijke
inrichting (Ministeries van OC&W, LNV, VROM & VenW, 1999) presenteert de
rijksoverheid haar cultuurhistorisch beleid. Hierin geeft de overheid aan hoe er met de
cultuurhistorische kwaliteiten van het fysieke leefmilieu in de toekomstige ruimtelijke
inrichting van Nederland kan worden omgegaan en welke maatregelen daartoe
moeten worden getroffen.
Uitgangspunt in de nota is dat cultuurhistorische waarden in belangrijke mate
bepalend zijn voor de kwaliteit van onze ruimtelijke omgeving. Om de kwaliteit
en identiteit van deze omgeving te behouden, dienen cultuurhistorische waarden
sterker in de ruimtelijke inrichting van ons land te worden betrokken. Bij ruimtelijke
ontwikkelingen kunnen zij gebruikt worden als bron van inspiratie en omgekeerd, door
bijvoorbeeld nieuwe ruimtelijke functies te laten bijdragen aan het behoud van het
erfgoed (Behoud door ontwikkeling). De twee belangrijkste doelen van deze nota zijn:
- het erkennen en herkenbaar houden van cultuurhistorische identiteit in zowel
het stedelijk als het landelijk gebied, als kwaliteit en uitgangspunt voor verder
ontwikkelingen;
228

RAAP-rapport 1741
- het versterken en benutten van de cultuurhistorische identiteit en de daarvoor
bepalende kwaliteiten van de cultuurhistorisch meest waardevolle gebieden van
Nederland, de zogenaamde Belvedère-gebieden en -steden.
Als instrument en methode voor cultuurhistorische waardering heeft het Rijk de
Belvedèrekaart ontwikkeld (cultuurhistorische waardenkaart van Nederland). De kaart
onderscheidt gebieden met sectorale cultuurhistorische waarden en de Belvedèregebieden
met gecombineerde cultuurhistorische waarden. Deze kaart vormt de basis
voor het gebiedsgericht beleid.
Gepleit wordt voor een geïntegreerde en gebiedsgerichte aanpak. De
verantwoordelijkheid voor dit cultuurhistorisch beleid wordt gelegd bij het Rijk, de
provincies, gemeenten, waterschappen en particuliere organisaties.
Interim-beleid 2001
Sinds 2001 is het Verdrag van Malta geïmplementeerd in een interim-beleid. Hierdoor
is er meer aandacht voor de archeologie gekomen. Bovendien is sindsdien het beleid
gekoppeld aan een kwaliteitssysteem waarin de normen voor de archeologische
beroepsgroep zijn vastgesteld en wordt de kwaliteit van het archeologisch onderzoek
gewaarborgd. De normen zijn vastgelegd in de Kwaliteitsnorm Nederlandse
Archeologie versie 3.1 (KNA), welke wordt beheerd door de Stichting Infrastructuur
Kwaliteitsborging Bodembeheer (SIKB; http://www.sikb.nl).
Nota Ruimte, Ruimte voor ontwikkeling 2006
De nota Ruimte (Ministeries van VROM, LNV, VenW & EZ, 2006) formuleert de visie
van het kabinet op de ruimtelijke ontwikkeling in Nederland en bevat een ruimtelijke
bijdrage aan een sterke economie, een veilige en leefbare samenleving en een
aantrekkelijk land. Daarbij maakt het kabinet een duidelijk onderscheid tussen
rijksverantwoordelijkheden en die van anderen.
In het geval van ruimtelijke ontwikkelingen in het landschap volgt het kabinet
duidelijk de Belvedère-gedachte en stelt dat de kwaliteit van het landschap
(algemene landschappelijke, natuurlijke, culturele en cultuurhistorische waarden)
een volwaardige plaats verdient binnen de ruimtelijke afwegingen. Het kabinet
stelt wel dat de primaire verantwoordelijkheid voor de basiskwaliteit van het
Nederlandse landschap bij de provincies ligt, met uitzondering van nationale
landschappen en UNESCO-gebouwen en -gebieden waarvoor het Rijk een specifieke
verantwoordelijkheid heeft.
Wet op Archeologische Monumentenzorg 2007
Sinds september 2007 is de nieuwe Wet op Archeologische Monumentenzorg van
kracht, waarin concreet invulling is gegeven aan het Verdrag van Malta. Het betreft
229

RAAP-rapport 1741
onder meer een herziening van de Monumentenwet 1988 (Ministerie van OCenW,
2006) en sluit daarom zoveel mogelijk aan op bestaande wet- en regelgeving. De
meest essentiële aanvulling heeft betrekking op de verankering van de AMZ in
de bestemmingsplannen (planologische bescherming) en de introductie van het
veroorzakerprincipe. Bovendien is met de introductie van deze wet het bevoegd
gezag ten aanzien van het archeologiebeleid bij de gemeentelijke overheden
komen te liggen. In de wet is vastgelegd dat gemeenten bij (op)nieuw vast te
stellen bestemmingsplannen rekening dienen te houden met de bekende en te
verwachte archeologische waarden. Hiervoor dienen bestemmingsplannen getoetst
te worden aan de Archeologische MonumentenKaart (AMK) en de Indicatieve Kaart
Archeologische Waarden (IKAW). Nadeel van deze kaarten is dat de kaartschaal
voor gemeentelijk niveau te grof is om mee te werken. Een gedetailleerde
gemeentespecifieke archeologische beleidskaart heeft dan ook sterk de voorkeur.
Een dergelijke kaart vormt de vertaling van het beleid dat de gemeente hanteert in het
kader van de Archeologische Monumenten Zorg (AMZ).
Overig verwant beleid
Werelderfgoed/UNESCO
De rijksoverheid heeft de internationale verplichting tot en verantwoordelijkheid
voor de bescherming van de werelderfgoederen in eigen land. Voor de UNESCOgebouwen
en -gebieden in Nederland geldt dat deze voldoende zijn beschermd
via de Monumentenwet en provinciale en gemeentelijke regelingen. De provincies
en gemeenten dienen benodigde bescherming en ontwikkelingen van de gebieden
te realiseren in streek- en bestemmingsplannen. Het Rijk legt in overleg met de
betrokken instanties in gebiedsdocumenten vast hoe de instandhouding van het
erfgoed planologisch en financieel wordt gewaarborgd. Binnen de gemeente
Roermond bevinden zich geen gebouwen of gebieden die tot het werelderfgoed
behoren.
Nationale landschappen
Nationale landschappen zijn gebieden met internationaal zeldzame of unieke en
nationaal kenmerkende landschapskwaliteiten. In de Nota Ruimte heeft het kabinet
20 gebieden aangewezen die in haar ogen dergelijke kwaliteiten bevatten, zoals
o.a. het rivierengebied en het Zuid-Limburgse lössgebied. Het kabinet stelt dat de
landschappelijke, cultuurhistorische en natuurlijke kwaliteiten van de nationale
landschappen behouden moeten blijven en waar mogelijk moeten worden versterkt.
Tevens zal de toeristisch-recreatieve betekenis van deze gebieden moeten toenemen.
Als uitgangspunt voor het ruimtelijk beleid binnen deze gebieden stelt het kabinet
‘behoud door ontwikkeling’. Dit houdt in dat er binnen de nationale landschappen
voldoende ontwikkeling moet zijn op sociaal-economisch vlak, terwijl de bijzondere
kwaliteiten van het gebied worden behouden of worden versterkt. Binnen de
gemeente Roermond zijn geen gebieden met deze eigenschappen gedefinieerd.
230

RAAP-rapport 1741
Bijlage 2 De Nationale Onderzoeksagenda
Archeologie (NOaA)
1 Inleiding
Het begrip Nationale Onderzoeksagenda Archeologie (NOaA) is eind jaren ’90 van
de 20e eeuw ontstaan uit de behoefte te komen tot samenhangende en specifieke
doelstellingen voor archeologisch onderzoek in Nederland. De achtergrond werd
gevormd door de zich aandienende veranderingen in wetgeving en beleid ten
aanzien van het nationale erfgoed, als gevolg van ‘Het verdrag van Malta’ of kortweg
‘Malta’ (www.minocw.nl/malta). Een opmerkelijk verschil ten opzichte van de oude
Monumentenwet is de liberalisering van het bestel als gevolg van marktwerking,
waardoor het aantal deelnemers in archeologisch onderzoek aanzienlijk is gegroeid.
Ter bescherming van het archeologisch onderzoek en een verantwoord erfgoed
beleid is een systeem van kwaliteitszorg opgezet. Zo zijn regels vastgelegd voor de
uitvoering van onderzoek en mogen alleen partijen die erkend zijn door het College
voor de Archeologische Kwaliteit (CvAK, nu opgegaan in de SIKB) en over een
opgravingsvergunning beschikken archeologisch onderzoek uitvoeren. Zij zijn daarbij
gehouden aan de vaktechnische normen die zijn vastgelegd in de Kwaliteitsnorm
Nederlandse Archeologie (KNA), waarop door de Rijksinspectie voor de Archeologie
(RIA) wordt toegezien. Ook de NOaA maakt deel uit van deze kwaliteitszorg, omdat
het voorziet in actuele onderzoeksvragen die bij de verschillende vormen van gravend
onderzoek het uitgangspunt zouden moeten zijn.
Naast de wetenschappelijke wensen was duidelijk dat in het kader van het nieuwe
archeologiebeleid met investeringen uit publieke en private middelen resultaten
behaald moeten worden, die een dergelijk beleid rechtvaardigen. Juist met de
groeiende aantallen archeologische deelnemers en onderzoeken is het van belang
dat kwalitatieve, betekenisvolle kennisvermeerdering over het verleden gegenereerd
wordt. Met dit doel is de NOaA opgesteld. Volgens de schrijvers van de NOAA is de
agenda niet bedoeld om archeologische vindplaatsen onderling te vergelijken, op
basis waarvan bepaalde selecties uitgevoerd zouden kunnen worden:
"De agenda spreekt zich niet uit over de vraag of bepaalde periodes van het
verleden, bepaalde gebieden, bepaalde vindplaatstypen of bepaalde archeologische
fenomenen wel of niet voor onderzoek in aanmerking komen. Het is de mening
van de projectgroep dat keuzes gemaakt moeten worden op basis van het in
Nederland gebruikelijke systeem van waardering en niet op basis van (tijdgebonden)
uitspraken over wat wel of niet interessant is. Elke periode, elk gebied en elk
complextype, onafhankelijk van de huidige stand van kennis, leent zich voor
betekenisvol onderzoek naar het verleden. Als een vindplaats eenmaal is aangemerkt
231

RAAP-rapport 1741
als behoudenswaardig vormt de NOaA een inspiratiebron en hulpmiddel bij het
formuleren van optimale onderzoeksdoelen en het maken van inhoudelijke keuzes
die belangrijk zijn bij de voorbereiding en uitvoering van het onderzoek." (bron: www.
NOaA.nl) De waardering- en selectiecriteria voor een archeologische vindplaats zijn
vastgelegd in de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA 3.1), zie ook bijlage
3.
De NOaA is geschreven door specialisten uit verschillende vakgebieden om alle
archeologische kennis en doelstellingen voor toekomstig onderzoek vast te leggen.
De NOaA geeft de huidige stand van de wetenschap en de kennislacunes weer en
beschrijft vervolgens de onderzoekthema’s en methoden van onderzoek voor de
toekomst.
De NOaA bevat algemene thematische hoofdstukken en hoofdstukken die gewijd zijn
aan archeologische perioden in een bepaalde regio. In de thematische hoofdstukken
worden verschillende onderzoeksmogelijkheden beschreven: stadsarcheologie,
maritieme archeologie, methoden en technieken, aanverwante wetenschappen en het
behoud van monumenten. Voor wat betreft de hoofdstukken over de archeologische
perioden in verschillende regio’s, zijn voor Limburg en Roermond de volgende vier
van belang:
- Hoofdstuk 11, de Vroege Prehistorie van Nederland;
- hoofdstuk 17, de Late Prehistorie in Oost-, Midden- en Zuid-Nederland;
- hoofdstuk 18, de Romeinse tijd in Midden- en Zuid-Nederland;
- hoofdstuk 22, de Middeleeuwen en Vroegmoderne tijd in Zuid-Nederland.
Deze hoofdstukken van archeologische perioden per regio zijn steeds eender
opgebouwd en bestaan uit de onderzoekgeschiedenis en de stand van kennis in de
regio, algemene onderzoekthema’s op het ‘niveau van interpretatie en synthese’ en
tot slot onderzoeksvragen op het niveau van archeologische verschijningsvormen.
De verschijningsvormen waarin men archeologie kan bestuderen zijn standaard
opgebouwd met 11 paragrafen die in elk hoofdstuk van de NOaA terug komen:
- De wordingsgeschiedenis van het landschap
- De ontwikkeling van het cultuurlandschap
- Post-depositionele processen, informatiewaarde en representativiteit
- Methoden en technieken
- Chronologie
- Lokale gemeenschap
- Bovenlokale gemeenschappen
- Productie, distributie en consumptie van mobilia
232

RAAP-rapport 1741
- Productie, distributie en consumptie van voedsel
- Archeologische monumentenzorg
- De toestand van het bodemarchief
De voor de toekomst belangrijk geachte onderzoekthema’s die per hoofdstuk
natuurlijk iets verschillen, worden in paragraaf 6.3 per periode nader beschreven.
2 De Vroege Prehistorie
Voor de gehele regio van Noord- en Midden Limburg geldt dat over de steentijd, zowel
het Paleolithicum, Mesolithicum als Neolithicum, nog erg weinig bekend is. Tot nu
toe zijn alleen de verschillende materiaalcategorieën en slechts enkele vindplaatsen
goed onderzocht en bestaat nog weinig synthetiserend onderzoek. Een gebrek dat
voor meerdere perioden geldt en in de NOaA ook steeds wordt benadrukt: “Het is
dan ook van belang dat er regionale studies worden uitgevoerd van de verspreiding,
aard, ouderdom en interpretatie van deze vindplaatsen. Daarbij dienen periode- en
cultuurspecifieke elementen in materiële cultuur (stenen artefacten, aardewerk en
grondstoffen) nauwkeurig te worden beschreven. Deze precisering kan bijdragen
aan een beter begrip van chronologische en ruimtelijke trends in de bewoning van
gebieden.”
Midden Paleolithicum (300.000 – 33.000 jaar voor Chr.)
Voor het Midden-Paleolithicum wordt onderscheid gemaakt in drie belangrijke
culturele tradities: het Acheuléen, het Micoquien en het Moustérien. Onderzoek van
buitenlandse vindplaatsen heeft recentelijk duidelijk gemaakt dat de toeschrijving aan
een bepaalde culturele traditie ter discussie kan worden gesteld(NOaA, hoofdstuk 11).
Laat Paleolithicum (33.000 - 8800 voor Chr.)
Vanaf circa 13.000 jaar geleden zijn er tenminste drie culturele tradities te
onderscheiden in Zuid-Nederland: het Magdalénien, de Federmesser-traditie (vroeger
ook wel Tjongercultuur genoemd) en de Ahrensburg-cultuur (Deeben & Arts, 2005;
Deeben & Rensink, 2005).
Mesolithicum (8800 - 4900 voor Chr.)
Binnen het Mesolithicum worden eigenlijk geen culturen onderscheiden, maar worden
wel het Vroeg Mesolithicum (ca. 8800-6400 voor Chr), het Midden Mesolithicum (7100
- 6450 voor Chr.) en het Laat Mesolithicum (6450- 4900 voor Chr.) onderscheiden.
Het Mesolithicum heeft ten opzichte van het Paleolithicum en Neolithicum echter
wel degelijk ‘eigen’ kenmerken. De aanvang van het Mesolithicum kenmerkte zich
namelijk door een sterke klimaatsverbetering. Hoewel de mens nog altijd leefde
als rondtrekkende jager-verzamelaars, ontwikkelde hij door de meer gesloten
vegetatie en de kleinere fauna geleidelijk andere voedselpatronen. Het veranderende
voedselaanbod vereiste andere, veelal kleinere, werktuigen.
233

RAAP-rapport 1741
Neolithicum (4900 - 2000 voor Chr.)
In Nederland worden Vroeg, Midden en Laat Neolithicum en verschillende culturen
onderscheiden. Het oudste gedeelte van het Neolithicum beperkt zich vrijwel alleen
tot de lössgebieden van Zuid-Limburg. Het Vroeg-Neolithicum begint daar met
de eerste boeren van Nederland: de zogenaamde Lineair-bandkeramiek cultuur
(LBK), tussen ca. 5300-4900 v. Chr. Hierna volgt in Zuid-Limburg de zogenoemde
Rössencultuur (ca. 4900- 4200 v. Chr.), maar hiervan zijn weinig vondsten
aangetroffen. In Noord-Nederland wordt in deze tijd gesproken van de Swifterband
cultuur. Het Midden Neolithicum (ca. 4200-3400 v. Chr.) komt in Zuid-Nederland
voor met de zogenaamde Michelsbergcultuur (MK, ca. 4200 – 3400 v.Chr) en de
zogenaamde Steingroep (ca. 3400- 2600 v.Chr.), terwijl in West-Nederland van de
zogenaamde Hazendonk cultuur en Vlaardingen cultuur (VL) wordt gesproken en
in Noord-Nederland van de Swifterband en Trechterbeker cultuur (TRB). Het Late
Neolithicum (ca. 2900 – 2000 v. Chr.) is in Zuid-Nederland vertegenwoordigd door
de zogenaamde Steingroep, in West-Nederland (zuid-west) door de Vlaardingen
cultuur en in Noord-Nederland (centrum-noord) door de Trechterbeker cultuur en
de Enkelgrafcultuur. Aan het eind van het Laat Neolithicum (ca. 2500 – 2000 v. Chr)
wordt in al deze regio’s algemeen over de klokbeker cultuur gesproken.
Voor Limburg zijn dus vijf culturele tradities te onderscheiden: de Lineair
bandkeramiek en de Rössencultuur uit het Vroeg-Neolithicum en de
Michelsbergcultuur, de Steingroep en de beker-cultuur uit het Midden- en Laat-
Neolithicum. Zoals eerder vermeld worden resten van de Lineaire bandkeramiek
(LBK) voornamelijk in Zuid-Limburg gevonden, maar recentelijk zijn ook in de
holocene dalbodem van de Maas twee LBK-vindplaatsen (Itteren en Nattenhoven)
ontdekt. Deze vondsten duiden erop dat LBK-gemeenschappen ook de lager gelegen
gebieden langs de Maas hebben benut voor bewoning, landbouw of veeteelt; dat
wil zeggen: gebieden met een duidelijk ander landschappelijk karakter dan de
hooggelegen lössplateaus.
Over de bewoningsgeschiedenis van de rest van Limburg (en Nederland) in het
Vroeg- en Midden-Neolithicum bestaat echter nog veel onduidelijkheid. Alhoewel op
basis van het materiaal herkenbaar, weten we eigenlijk nog steeds erg weinig over
de Michelsbergcultuur of de Steingroep (of relaties tussen deze cultuurgroepen).
Zo zijn bijvoorbeeld in tegenstelling tot de LBK nog nauwelijks huisplattegronden in
Nederland bekend.
Zoals gezegd worden in de NOaA de kennislacunes en het daarop gebaseerde
toekomstig onderzoek aan de hand van onderzoekthema’s beschreven. Voor de
perioden binnen de Vroege Prehistorie zijn dit:
234

RAAP-rapport 1741
Thema 1: kolonisatie en vroege bewoningsgeschiedenis van Nederland
- Midden Paleolithicum: verzamelen van archeologische en archeozoölogisch
materiaal in goede geologisch-stratigrafische context;
- laat-paleolitische en mesolitische oppervlakte vindplaatsen: regionale studies van
verspreiding, aard, ouderdom en interpretatie van deze vindplaatsen;
- neolithisatie: kenmerken van vindplaatsen (landschappelijke ligging, materiële
cultuur); is het aardewerk een product van ge-'neolithiseerde' mesolitische jagersverzamelaars
of van neolitische groepen?; was er continuïteit of onderbreking van
bewoning na de LBK?
Thema 2: landgebruik en nederzettingssystemen
- relatie tussen (paleo-)landschappelijke kenmerken, locatiekeuze en
nederzettingsfunctie van vindplaatsen;
- relatie nederzettingssytemen en voedseleconomie;
- specifieke aandachtspunten op site-niveau: functionele interpretatie van sporen en
structuren, en de ruimtelijke verspreiding van mobilia.
Thema 3: voedseleconomie, relatie mens en milieu
- belang van jacht- en visvangst; strategieën die daarbij weren gehanteerd;
specialisatie versus breedspectrum economie; regionale en chronologische trends
in voedselbronnen; de introductie van landbouw en veeteelt.
Thema 4: begravingen en deposities van menselijke resten
- onderzoek gecalcineerde botresten; nauwkeurige documentatie begravingen;
rol dierlijke producten in rituelen; DNA onderzoek menselijke resten; locatie
menselijke begravingen analyseren ten opzichte van (gelijktijdige) nederzettingen.
Thema 5: culturele tradities, sociale relaties en interactie
- kenmerken, datering en variatiebreedte van materiële cultuur nader bepalen
(bijvoorbeeld onderzoek naar stilistische en technologische kenmerken van de
aardewerk en de (vuur)steenindustrie;
- onderzoek naar grondstofnetwerken;
- onderzoek naar aanwezigheid van vroeg-neolitische elementen buiten het
verspreidingsgebied van nederzettingen.
3 De Late Prehistorie
Het tot nu toe uitgevoerd onderzoek naar de Late Prehistorie heeft veel opgeleverd
over begravingen (grafheuvels en urnenvelden) en nederzettingen (enkele erven,
nederzettingen) en soms (sinds grootschalig onderzoek vanaf de jaren ’80 van
de 20e eeuw) ook over de samenhang hiertussen. Hiervan heeft echter vooral de
IJzertijd geprofiteerd. Van het Laat Neolithicum en de Bronstijd, en dan met name het
nederzettingsonderzoek, is nog steeds weinig bekend.
235

RAAP-rapport 1741
Laat Neolithicum
Het Laat Neolithicum (ca. 2900 – 2000 v. Chr.) is in Zuid-Nederland vertegenwoordigd
door de zogenaamde Steingroep, in West-Nederland (zuid-west) door de Vlaardingen
cultuur en in Noord-Nederland (centrum-noord) door de Trechterbeker cultuur en de
Enkelgrafcultuur, terwijl het einde van het Laat Neolithicum (ca. 2500 – 2000 v. Chr.)
in al deze regio’s algemeen de Klokbeker cultuur wordt genoemd.
In Limburg spelen vooral de Steingroep en de klokbekercultuur een belangrijke rol.
Bronstijd
In Zuid-Nederland worden de Vroege, -Midden en Late Bronstijd onderscheiden. In
de Vroege Bronstijd spreekt men ook wel van de Wikkeldraad cultuur, een relatief
korte periode (ca. 2000 – 1800 v. Chr.). In de Midden Bronstijd (ca. 1800 -1100 v.
Chr.) wordt de Hilversum cultuur onderscheiden, en in de Late Bronstijd (ca. 1100 –
800 v. Chr.) de Nederrijnse Grafheuvelcultuur (Niederrheinische Grabhügelkultur).
Deze laatste cultuur loopt door tot in de IJzertijd en wordt in de literatuur vaak
als de zogenoemde urnenveldenperiode aangeduid. Zoals de naam al aangeeft,
kenmerkt deze periode zich door een begravingsritueel, waarbij de doden gecremeerd
werden en in urnen bijgezet. Samen met de urn met crematieresten werden soms
ook nog andere grafgiften meegegeven, zoals ander aardewerk, sieraden en kleine
persoonlijke uitrustingstukken. Karakteristiek is voorts dat deze urnen in gezamenlijk
gebruikte grafvelden werden bijgezet en dat gedurende langere perioden, zodat
uitgestrekte grafvelden ontstonden. De eerder nog gebruikelijke grafheuvel ontbreekt,
of er wordt nog slechts een laag heuveltje opgeworpen. De cultuur strekt zich uit over
Oost-en Zuid-Nederland, alsmede over aangrenzende delen van Duitsland en België
(van den Broeke, 2005).
Vanaf de Bronstijd ontstaat het zogenoemde bewoningspatroon met zwervende
erven, een verschijnsel dat we vooral kennen uit de navolgende IJzertijd (zie ook
paragraaf 3.2).
IJzertijd
In Nederland worden voor wat betreft de IJzertijd de Vroege (800-500 v.Chr.), Midden
(500-250 v. Chr.) en Late IJzertijd (250 – 15v. Chr.) onderscheiden. De Vroege
IJzertijd behoort nog tot de urnenveldenperiode, met verspreide bewoning rond
gezamenlijke urnenvelden. Vanaf de Midden en Late IJzertijd echter ontstonden
geleidelijk meer plaatsvaste nederzettingen en raken de urnenvelden buiten gebruik.
In plaats daarvan worden kleinere ‘familie’ grafvelden gebruikt.
De NOaA onderscheidt voor de Late Prehistorie (het Laat Neolithicum, de Bronstijd en
de IJzertijd) de volgende onderzoekthema’s :
236

RAAP-rapport 1741
Thema 1: de ontwikkeling van het cultuurlandschap
- onderzoek van (ten opzichte van nederzettingsarealen, grafvelden en
akkercomplexen) extensief gebruikte delen van het landschap, met name
beekdalen, wegen, deposities op natte en droge 'natuurlijke' plekken.
Thema 2: productie, distributie en gebruik van mobilia
- productie, distributie/gebruik en depositie van artefacten bestuderen vanuit
sociaal-cultureel perspectief;
- ontwikkelen typochronologieën.
Thema 3: de agrarische bestaansbasis
- de agrarische economie in het laat-Neolithicum en de vroege Bronstijd;
- de secondary products revolution;
- de ontwikkeling van de ploeglandbouw;
- de ontwikkeling van het gemengde landbouwbedrijf in de Bronstijd;
- ontstaan, gebruik en ontwikkelingen van Celtic Fields;
- uitwisselingsnetwerken.
Thema 4: rituele praktijken
- creëren van goede theoretische en empirische basis voor de studie van ritueel;
- studie van relaties tussen goederen in graven en andere contexten;
- depositie van artefacten;
- ontstaansgeschiedenis van ingericht cultusplaatsen;
- variatie in grafritueel.
Thema 5: sociaal-politieke transformaties
- nadere studie van rol en positie van elitefiguren in de Brons- en IJzertijd.
Thema 6: de constructie van persoonsgebonden, lokale en bovenlokale identiteiten
- relatie identiteit en landschap;
- relatie mens-materiële cultuur.
4 De Romeinse tijd
De geschiedenis van de Romeinse archeologie geeft een duidelijk beeld van de
kennis en lacunes. Het begin van de Romeinse archeologie bestond vooral uit de
antiquarische belangstelling in de 19e eeuw voor villa’s en graven met sarcofagen
en askisten. Vanaf de zeventiger en tachtiger jaren van de vorige eeuw vond steeds
grootschaliger nederzettingsonderzoek plaats in met name dekzandgebieden, het
rivierengebied en in iets mindere mate op de löss. Belangrijke onderzoekthema’s in
de Nederlandse archeologie waren en zijn de romanisering en het Limesonderzoek.
De kennisleemten betreffen vooral de vici (wegdorpen), de Laat Romeinse tijd en
237

RAAP-rapport 1741
natuurlijk divers synthetiserend onderzoek (zoals bijv. voor grafvelden en deposities
in droge landschapsdelen).
De NOaA onderscheidt voor de Romeinse tijd de volgende onderzoekthema’s :
Thema 1: Romanisering
- meer aandacht voor het 'inheemse perspectief';
- benadering van romanisering als een groeps- en regio-specifieke articulatie van
inheemse en Romeinse waarden;
- aard van romanisering regionaal bestuderen door studie van materiële cultuur,
grafritueel en veranderingen in het agrarische systeem, etc.;
- ook aandacht voor 'de-romanisering', of 'germanisering' (in laat-Romeinse
periode).
Thema 2: het cultuurlandschap
- naast de fysieke dimensie van het landschap behoeft de 'mentale' dimensie
nadere aandacht, bijvoorbeeld de studie van ritueel (cultusplaatsen, rituele
deposities, begravingen, etc.) om inzicht te krijgen in toenmalige ideeën over de
kosmologische ordening;
- hantering van langetermijnperspectief om inzicht te krijgen in de voortdurend
veranderende beleving, omvang en inrichting van het cultuurlandschap;
- onderzoek op micro-regionaal niveau van cultuurlandschappen;
- ook onderzoek buiten de nederzettingen, grafvelden en akkers, bijvoorbeeld in
beekdalen;
- grafvelden en andere 'rituele indicatoren' dienen in hun landschappelijke context
te worden geplaatst
- gegevens over locatie en indeling van akkers en weiden;
- bijzondere voedselgewassen en specerijen in relatie tot aard van de nederzetting;
- gegevens over gebruik van verdiepte stallen;
- botcomplexen.
Thema 3: materiële cultuur
- ontwikkeling specifieke typologieën, vooral voor aardewerk;
- herkenning van regionale productie en distributieprocessen.
5 De Middeleeuwen en vroegmoderne tijd
Hoofdstuk 22 van de NOaA, over de Middeleeuwen tot vroegmoderne tijd in Zuid-
Nederland, is nog niet beschikbaar voor gebruik. Daarom is gebruik gemaakt van de
samenvatting van Stoepker (Stoepker, 2006), een der schrijvers van dit hoofdstuk.
238

RAAP-rapport 1741
Ook het archeologisch onderzoek van de Middeleeuwen begint in de 19e eeuw,
toen Habets de palts van Meerssen onderzocht. In het begin van de 20e eeuw
volgden opgravingen in de St.Servaes te Maastricht en de kerk te Asselt. Na de
tweede wereldoorlog werden in Limburg dan vooral de Volle en Late Middeleeuwen
onderzocht met onderzoek naar kerken en kastelen. Iets later vond een uitgebreid
grafveld onderzoek plaats, aan het Vrijthof te Maastricht, waarin de Vroege
Middeleeuwen weer centraal stonden. Belangrijk voor de datering van het aardewerk
was het onderzoek van de Bruin naar de pottenbakkersovens van Brunssum_
Schinveld (Zuid_Limburgs aardewerk). Vanaf de tachtiger jaren van de 20e eeuw
volgden grootschaligere onderzoeken, zowel op het platteland als in de stad, maar de
dorpskernen zijn eigenlijk nog altijd onderbelicht gebleven.
De volgende onderzoekthema’s worden door de NOaA (Stoepker, 2006) voor de
Middeleeuwen voorgedragen:
Thema 1: mens en omgeving
- omvorming en exploitatie van het landschap;
- rivierdynamiek en landgebruik langs beken en rivieren;
- paleogeografische reconstructie van het middeleeuwse en vroegmoderne
landschap;
- perceptie van het landschap.
Thema 2: demografische ontwikkelingen en nederzettingssystemen
- nederzettingen in hun ruimtelijke, landschappelijke, sociale en chronologische
context;
- stad, dorp en platteland: de urgentie van dorpskernarcheologie;
- demografie.
Thema 3: identiteit en culturele differentiatie
- verschillende bevolkingsgroepen of regionale ontwikkelingen en uitingen hiervan;
- sociale gelaagdheid en structuren.
Thema 4: materiële cultuur
- specialisatie en uitwisselingssystemen;
- consumptie;
- nijverheid.
Thema 5: religieuze beleving en de invloed op landschap en samenleving
- de wisselwerking tussen heidendom en christendom;
- christianisering;
- het christendom en de inrichting van landschap en nederzetting;
- de wisselwerking tussen profaan en religieus in materiële cultuur en economie;
- locatie en inrichting van de cultusplaats.
239

RAAP-rapport 1741
6 Kaders van de NOaA
De NOaA en de AMZ-cyclus
Bij het nemen van beslissingen over ruimtelijke ingrepen moeten ook beslissingen
worden genomen over de omgang met archeologische vindplaatsen. Daarbij is
sprake van twee opeenvolgende stappen, die gedefinieerd zijn als "de waardering"
en "de selectie". In de eerste stap wordt op basis van de in de KNA omschreven
criteria (zichtbaarheid, herinneringswaarde, gaafheid, conservering, context,
informatiewaarde, zeldzaamheid en representativiteit) vastgesteld welke
wetenschappelijke- en welke belevingswaarde een archeologische vindplaats
heeft(zie ook bijlage 11). In de tweede stap moet beslist worden of een vindplaats
daadwerkelijk voor behoud ter plekke of voor destructief veldonderzoek in aanmerking
komt (vastgelegd in het zogeheten selectiebesluit). Bij de eerste stap wordt
geselecteerd of iets waardevol is of niet (behoudenswaardigheid), terwijl in de tweede
stap bij de als waardevol geselecteerde vindplaatsen overwogen moet worden, samen
met andere maatschappelijke belangen, of de vindplaats ter plaatse beschermd
wordt. Volgens de auteurs van de NOaA speelt de NOaA in de eerste stap van
waardering een duidelijke rol, maar in de tweede stap van selectie nadrukkelijk niet.
De NOaA en het Programma van Eisen
Indien bij ruimtelijke ontwikkelingen archeologische resten voorhanden zijn en
onderzocht dienen te worden, bestaat een relatie tussen de initiatiefnemer van
een ruimtelijke ingreep (de ‘verstoorder’) en de partij die zorg draagt voor het
uitvoerende archeologische onderzoek. Opdrachtgevers beschikken meestal niet
over expertise op archeologisch gebied en zijn voor wat betreft hun zorgplicht
afhankelijk van anderen. Voor 2000 konden opdrachtgevers hiervoor nog regelmatig
bij de rijks- en provinciale overheden terecht, maar tegenwoordig is men afhankelijk
van commerciële partijen. Voor deze marktwerking heeft de Nederlandse staat
uitdrukkelijk gekozen: de markt levert procedurele, procesmatige en inhoudelijke
expertise met betrekking tot de erfgoedzorg. In alle gevallen zal de markt de
opdrachtgever dienen te wijzen op wat goed opdrachtgeverschap (de zorgplicht) is en
hoe dat vertaald kan worden in een zogeheten Programma van Eisen (PvE). Dit PvE
is de basis voor de offerte en het Plan van Aanpak (PvA) van de opdrachtnemer.
Vanuit het besef van kwaliteitszorg zijn in de KNA normen en richtlijnen opgenomen
waaraan een PvE moet voldoen. De KNA biedt een uitgebreid format voor de
uitvoering van onderzoek op methodisch-technisch niveau. De KNA biedt echter
geen houvast voor de inhoudelijke invulling van het onderzoek, dat wordt overgelaten
aan de opsteller van het PvE. Van hem of haar wordt echter wel een bijzondere
expertise verwacht; de opsteller is een senior archeoloog. Echter, van geen enkele
senior archeoloog kan en mag worden verwacht dat hij of zij in staat is een goed
PvE te schrijven voor iedere willekeurige periode van onze geschiedenis of iedere
240

RAAP-rapport 1741
willekeurige (archeo-)regio. De NOaA biedt dan ook een handreiking voor senior
archeologen om in specifieke projecten invulling te geven aan voor het huidige
onderzoek relevante vraagstellingen. De positie van de NOaA in de AMZ-cyclus kan
resumerend als volgt worden omschreven:
De NOaA biedt in algemene zin aanknopingspunten voor de waardering van
archeologische complexen of vindplaatsen. In de agenda worden per periode en
per regio kennisleemten en onderzoeksvragen opgesomd. De mogelijkheden tot
opvullingen en beantwoording daarvan door onderzoek van een vindplaats kunnen
voor deze vindplaats leiden tot een hogere waardering (informatiewaarde). De NOaA
vormt het uitgangspunt voor de vormgeving van opgravend onderzoek en in sommige
gevallen ook voor behoudsmaatregelen. Voor concrete projecten biedt de NOaA
inhoudelijke inspiratie bij het opstellen van PvE’s en PvA’s voor opgravingen, en soms
ook voor concrete inrichtingsmaatregelen.
241

RAAP-rapport 1741
Bijlage 3 AMZ-cyclus en waardering en selectie van
een archeologische vindplaatsen
De Monumentenzorg
Voor een goed inzicht in de begrippen archeologische waarden en besluitvorming
is het zinvol het proces van de Archeologische Monumentenzorg (AMZ) nader te
bekijken.
De archeologische monumentenzorg is gebaseerd op voortschrijdend inzicht, waarbij
kort samengevat vier opeenvolgende en nauw samenhangende fasen bestaan
(zie ook figuur 1). In een eerste fase wordt geïnventariseerd waar archeologische
resten zich bevinden (inventariserend onderzoek, bijv. d.m.v. kartering). In de
tweede fase wordt aan de hand van vastgelegde criteria vastgesteld welke waarde
de archeologische resten bezitten, zodat bepaald kan worden welke resten
behoudswaardig zijn (in of ex situ) en welke ongezien verloren mogen gaan. In de
derde fase wordt de behoudenswaardigheid vormgegeven. Indien mogelijk worden
behoudenswaardige vindplaatsen in situ behouden door planaanpassing, maar
anders worden deze archeo logisch onderzocht door middel van een archeologische
opgraving. In het eerste geval moet worden vastgesteld hoe bescherming
(instandhouding) wordt vormgegeven, in het tweede geval hoe de opgraving moet
worden uitgevoerd en uitgewerkt: het programma van eisen (PvE). In de vierde en
laatste fase worden tenslotte de resultaten van uitgevoerd onderzoek 'opgewerkt'
tot nieuwe kennis over de Nederlandse geschiedenis en als uitgangspunten voor
toekomstig onderzoek gebruikt.
Figuur 1. Cyclus van de Archeologische Monumentenzorg (bron: NOaA, 2007).
242

RAAP-rapport 1741
De belangrijkste fases binnen de AMZ-cyclus zijn de zogenaamde waardering
en selectie van onderzochte archeologische vindplaatsen: de beslissingen dat
een vindplaats wel of niet behoudenswaardig is (de waardering), en dat een
behoudenswaardige vindplaats wel of niet ter plaatse beschermd wordt (selectie)
voor het nageslacht. Met de waardering wordt dus bepaald wat bijzonder genoeg
is om te behouden en wat niet. Niet-behoudenswaardig betekent dat een terrein
voor ontwikkeling kan worden vrijgegeven. Behoudenswaardig betekent dat
archeologische resten bijzonder genoeg zijn om te behouden, hetgeen op twee
manieren kan: ter plaatse in de grond (behoud in situ) of door het opslaan van
wetenschappelijke informatie middels opgraving (behoud ex situ). De selectie
bepaalt of een vindplaats in of ex situ wordt behouden. Een ‘lichtere’ vorm van
opgraving betreft de opgraving met beperkingen, de archeologische begeleiding:
tijdens graafwerkzaamheden ten behoeve van een ruimtelijke ontwikkeling wordt
gecontroleerd of archeologische resten aanwezig zijn, en indien dit het geval is,
worden deze gedocumenteerd en eventueel geborgen. Voor een opgraving (met of
zonder beperkingen) is een Programma van Eisen (PvE) vereist, waarin voorkennis,
onderzoeksvragen, strategie en methoden omschreven worden.
De waardering- en selectiecriteria voor een archeologische vindplaats zijn vastgelegd
in de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA 3.1). Het advies met betrekking
tot een waardering wordt gegeven door de archeoloog, die het onderzoek aan de
vindplaats heeft uitgevoerd. Het bevoegd gezag neemt het besluit of het advies
onderschreven dan wel weerlegd wordt. Of een behoudenswaardige vindplaats
uiteindelijk wel of niet wordt beschermd (in situ), is eveneens een politiek besluit:
men zal per situatie de archeologische én overige maatschappelijke belangen moeten
wegen.
In de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA versie 3.1; www.sikb.nl)
worden criteria geformuleerd voor de waardering van archeologische vindplaatsen.
Men maakt onderscheid tussen belevingswaarde, fysieke kwaliteit en inhoude lijke
kwaliteit van een vindplaats. Belevingswaarde is slechts van belang voor zichtbare
archeologische monumenten en derhalve veelal niet relevant.
De vindplaatsen worden eerst op hun fysieke kwaliteit en vervolgens op hun
inhoudelijke kwaliteit beoordeeld. Ze worden op basis van hun fysieke kwaliteit als
behoudenswaardig (opgraven of be schermen) aangemerkt indien de criteria gaafheid
en conservering samen bovengemiddeld (5 of 6 punten) scoren. Bij een middelmatige
tot lage score (4 punten of minder) wordt naar de inhoudelijke kwaliteitscriteria
gekeken om te bepalen of het terrein toch behoudenswaardig is. Eerst vindt een
afweging plaats op de eerste drie inhoudelijke kwaliteitscriteria: zeldzaamheid,
informatiewaarde en ensemblewaarde. Bij een bovengemiddelde score van 7 punten
of meer wordt de vindplaats als behoudenswaardig aangemerkt.
243

RAAP-rapport 1741
Waardering op fysieke criteria
De mate waarin archeologische overblijfselen nog intact en in hun oorspronke lijke
positie aanwezig zijn, geeft een indruk van de fysieke kwaliteit van een vindplaats.
Binnen deze waarde wordt onderscheid gemaakt tussen de criteria gaafheid en
conservering:
a. gaafheid: de mate waarin de vindplaats verstoord is en de huidige stabiliteit van de
fysieke omgeving;
b. conservering: de mate waarin het archeologisch vondstmateriaal bewaard is
gebleven.
Waardering op inhoudelijke criteria
Als de bovenstaande stappen in het proces van waardering zijn doorlopen, staat vast
welke archeologische vindplaatsen behoudenswaardig zijn op basis van hun fysieke
toestand. Dan volgt de waardering op basis van inhoudelijke kwaliteit. Het gaat om de
volgende criteria:
- zeldzaamheidswaarde: de mate waarin een bepaald type monument schaars is (of
is geworden) voor een periode of in een gebied;
- informatiewaarde: de betekenis van een monument als bron van kennis over het
verleden;
- ensemblewaarde: de meerwaarde die aan een monument wordt toegekend op
grond van de mate waarin sprake is van een archeologische context en van een
landschappelijke context.
Voor het inhoudelijke waardeoordeel is ook het criterium representativiteit van belang,
dat alleen relevant is indien bij het uitvoeren van de waardering het vermoeden
bestaat dat duurzaam behoud van het monument gerealiseerd kan worden. De
waarde van het oordeel over de representativiteit neemt toe naar mate meer informatie
beschikbaar is over vergelijkbare monumenten uit dezelfde periode en hetzelfde
gebied.
244

RAAP-rapport 1741
Bijlage 4. Uitgevoerd onderzoek in Roermond
Onderzoek Rapport/projectnummer Soort Toponiem Datum Grootte onderzoeksgebied Bedrijf/instantie Opdrachtgever advies
646 ROB Schoolstraat, westzijde 11-6-1989 afgesloten
719 ROB Voorstad St. Jacob, Klompenfabriek onbekend
720 ZAR 6 DO(+IVO) Roermond-Musschenberg 1-1-2000 40000 ACVU Gemeente Roermond afgesloten
721 ROB DO Jesuitenstraat afgesloten
722 noodopgraving Munsterplein 18-6-1996 afgesloten
1733 ROB begeleiding Munsterplein 19-6-1997 afgesloten
1736 onbekend Musschenberg 18-6-1996 onbekend
2111 ADC onbekend Swalmen-Oudenhof afgesloten
2112 ADC AAO Swalmen-Heide afgesloten
2154 ADC45 AAO-DO Roersingel 1-6-2000 13000 ADC Gemeente Roermond vervolgonderzoek
2318 A73:? E12-E13 bouwbegeleiding Swalmen-Middelhoven 1-8-2004 9750 ADC De Maaswerken/A73 afgesloten
2319 A73:? E12-E13 bouwbegeleiding Swalmen-Middelhoven 1-8-2004 9750 ADC De Maaswerken/A73 afgesloten
2333 ADC-rap 50 AAO Swalmerstraat 1-7-2000 60 ADC Bouwbedrijf Smeets Lempens afgesloten
2334 bouwbegeleiding Biesweerd afgesloten
2421 bouwbegeleiding Hanssumerweerd afgesloten
2633 A73:?DO-E14 DO Swalmen-Nieuwenhof 25-6-1905 14325 ADC De Maaswerken/A73 afgesloten
2830 RAAP-rap 537 AAI-1 Roersingel, zie ADC-rap 45 1-5-2000 13000 RAAP Gemeente Roermond afgesloten
3002 RAAP-verslag 1999-1608/MW AAI plangebied Kapel in 't Zand 1-8-1999 10000 RAAP Heijmans Vastgoed BV vervolgonderzoek
3154 RAAP-verslag 2000-339/MW IVO oppkart +boring Gerbergaweg-Oude Montforterweg 1-2-2000 50000 RAAP Gemeente Roermond afgesloten
3336 Rijksweg 73-Zuid,AAO-F3 AAO-proefsleuven A73, wegvak F, Emplterweg 1-11-2002 900 ARCHOL De Maaswerken/A73 vervolgonderzoek
3445 ADC163 IVO-proefsleuven Tramweg, Herten 1-2-2003 5300 ADC Nieuwe Borg Projectontwikkeling afgesloten
3512 RAAP-verslag 2001-2710/RT AAI Oude Keulse baan - Heinsbergerweg 1-9-2001 1150 m trace RAAP provincie LImburg vervolgonderzoek
3588 ADC165 AAO-proefsleuven Lindanusstraat 1-2-2003 3000 ADC Grontmij vervolgonderzoek
3590 ZAR 6 DO(+IVO) Roermond-Musschenberg 1-1-2000 40000 ACVU Gemeente Roermond afgesloten
3591 ADC105 DO Musschenberg, Herten 1-9-2001 5000 ADC Meulen Bouwpromotie afgesloten
3727 RAAP-verslag 2001-0291/AA AAI-1, fase 2 Roermond-Musschenberg fase 2 1-1-2001 80000 RAAP Meulen Bouwpromotie vervolgonderzoek
3752 RAAP-verslag 2001-0839/AA AAI Bostraat-Zuid 1-3-2001 8000 RAAP Gemeente Swalmen, afd.VROM afgesloten
3774 ADC181 AAO-proefsleuven Jesuitenstraat 1-5-2003 3000 ADC WSR+Bouwontwikkeling Jongen vervolgonderzoek
3775 ADC178 AAO-proefsleuven Betlehemstraat 1-4-2003 2000 ADC Bouwontwikkeling Jongen vervolgonderzoek
3792 bouwbegeleiding A73 27-1-2003 RWS RWS vervolgonderzoek
3891 ADC189 DAO Ezelspoort 3-3-2003 1900 ADC Gemeente Roermond afgesloten
3891 ADC-rap IVO-proefsleuven De Ezelspoort ADC vervolgonderzoek
4007 A73:?AAO F5 AAO Oude Terbaanse weg- Maasnielderbeek 1-9-2003 5150 BAAC De Maaswerken/A73 afgesloten
4040 ADC177 IVO-boringen Herten-Wolfsberg 1-4-2003 63000 ADC Meulen Bouwpromotie vervolgonderzoek
4188 ADC185 bouwbegeleiding Roersingel 1-6-2003 7500 ADC Gemeente Roermond afgesloten
4213 bouwbegeleiding RW73 Zuid, wegvak E/F ADC vervolgonderzoek
4575 ADC191 IVO-boringen Laurentiusplein 1-7-2003 8400 ADC Nieuwe Borg Projectontwikkeling afgesloten
4621 inmeten Wilhelminaplein, Roermond 25-6-1905 Wergroep Roermond afgesloten
4800 BAAC-rap. 03.101 IVO-proefsleuf N293-Linderweg 1-11-2003 370 BAAC De Maaswerken/A73 vervolgonderzoek
5131 ADC273 bouwbegeleiding Wilhelminasingel 1-7-2004 100 ADC Broodheer Vastgoed projecten BV afgesloten
5144 RAAP-rap.994 IVO-proefsleuven Keulse Baan 1-6-2004 11000 RAAP REO vervolgonderzoek
5252 IVO Lerop Becker& Van de Graaf onbekend
5254 IVO-proefsleuven RW73 Zuid, wegvak G, H Becker& Van de Graaf Maaswerken onbekend
5257 onbekend Merum, Roerdalen,RW73 Zuid, wegvak G, H Becker& Van de Graaf Maaswerken onbekend
5258 onbekend RW73 Zuid, wegvak G, H Becker& Van de Graaf Maaswerken onbekend
6071 begeleiding RW73 wegvak H RWS afgesloten
6170 ADC258 IVO-proefsleuven Herten-Wolfsberg 1-7-2004 1120 ADC Meulen Bouwpromotie afgesloten
6236 ADC-rap.250 IVO Roermond,Huize Ernst Casimir 1-5-2004 2000 ADC Nieuwe Borg projectontwikkeling vervolgonderzoek
6402 BAAC-rap. 04.084 IVO-proefsleuf Roermond, Broekhin 1-6-2005 545 BAAC Nieuwe Borg projectontwikkeling vervolgonderzoek
6651 bouwbegeleiding A73, Turfheide 3-6-2004 RWS RWS afgesloten
7230 RAAP-not 1080 Arch. begeleiding Roermond-Musschenberg 1-4-2005 100000 RAAP Meulen Bouwpromotie afgesloten
7230 RAAP-verslag 1999-410/MW IVO + arch. Begeleiding Tramweg, Herten 1-2-1999 25 RAAP Meulen Bouwpromotie afgesloten
8162 ADC-rap. 453 Archeologische begeleiding Lerop, Jongenhof 1-10-2005 32000 ADC De Maaswerken/A73 afgesloten
8439 pr.nr.174063 IVO Begijnhofplan 1-3-2004 4200 Syntegra Begijnhof Roermond bv vervolgonderzoek
8524 RAAP-not. 575 IVO Componistenbuurt-Oost 1-2-2004 5500 RAAP Nieuwe Borg projectontwikkeling afgesloten
8527 RAAP-not. 576 IVO mar. Theresialaan-Hendrik Uwenstraat 1-5-2005 1600 RAAP Nieuwe Borg projectontwikkeling afgesloten
8527 RAAP-rap. 576 IVO Maria Theresialaan RAAP afgesloten
8534 RAAP-not. 714 IVO Spoorlaan-noord - Mar. Theresialaan 1-6-2004 10000 RAAP Stationspark Roermond BV afgesloten
8547 RAAP-not. 357 IVO St.Jozefkerk, Haanstraat-Javastraat 1-5-2003 4610 RAAP gemeente Roermond afgesloten
8561 RAAP-not 433 IVO Schilbergweg,Roermond 1-9-2003 5000 RAAP particulier afgesloten
245

RAAP-rapport 1741
8630 RAAP-rap 443 IVO Apollolaan, Melick RAAP vervolgonderzoek
8641 RAAP-not 605 IVO verkenning Baksteenfabriek, Bostraat te Swalmen 1-3-2004 6000 RAAP Bouwontwikkeling Jongen Louis Scheepers afgesloten
8768 RAAP-not. 692 IVO Konings afgesloten
8842 RAAP-not. 726 IVO Hillenraedtstraat 1-6-2004 13000 RAAP HEVO Bouwmanagement BV afgesloten
8855 RAAP-not 536 IVO Musschenberg, Herten 1-12-2003 101250 RAAP Monumentenhuis vervolgonderzoek
8862 RAAP-not. 539 IVO Roermond, Broekhin 1-1-2004 4700 RAAP Nieuwe Borg projectontwikkeling vervolgonderzoek
8899 ADC-rap.371 IVO-buro Spoorlaan-noord 1-3-2005 200 ADC gemeente Roermond afgesloten
8972 RAAP-not 413 IVO Hoek Hambeek-Roerderweg 1-8-2003 5800 RAAP Bouwfonds Ontwikkeling BV afgesloten
8988 RAAP-not 414 IVO Kitskenberg 1-8-2003 400 RAAP Gebr. Maessen BV afgesloten
9037 geen rapport aanwezig IVO proefsleuven Roermond-Straat ADC vervolgonderzoek
9250 BAAC-rap. 05.024 bouwbegeleiding N293-zuid 1-12-2005 28200 BAAC De Maaswerken/A73 afgesloten
9390 ADC-rap.392 IVO Buitenop, gasfabriek 1-3-2005 2000 ADC Buitenop BV afgesloten
9849 isbn 9077768246 IVO-boringeb St.Wirosingel, Roemond 1-5-2005 100000 B&vdG Econsultancy vervolgonderzoek
9851 IVO Stadsrand Zuid, Merum Grontmij REO onbekend
10197 RAAP-rap. 209 IVO Zandmaas vervolgonderzoek
10204 RAAP-rap 220 AAI Musschenberg, Herten 1-12-1998 300000 RAAP Meulen Bouwpromotie vervolgonderzoek
10224 RAAP-rap 261 IVO Kapel in 't Zand, De Galgenberg 1-3-1997 15000 RAAP gemeente Roermond vervolgonderzoek
10300 RAAP-rap 294 IVO Roermond, Roerdalen RAAP onbekend
10372 RAAP-rap 524 IVO RAAP onbekend
10549 RAAP-rap 473 IVO +AAO Reubenberg 1-10-1999 40000 RAAP-ADC Gemeente Swalmen, vervolgonderzoek
10556 RAAP-rap 481 bureau-onderz. Zwartbroekplein-WillemII singel 1-7-1999 300 RAAP Stichting Wonen Zuid vervolgonderzoek
10633 RAAP-verslag 2000-1094/MW AAI Structuurweg 1-5-2000 20750 RAAP Gemeente Roermond afgesloten
10764 RAAP-rap 308 geofysisch onderzoek Plangebied Groot Seminarie 1-10-1997 1000 RAAP Ruijters Vastgoed Ontwikkeling BV vervolgonderzoek
10765 RAAP-rap 308 geofysisch onderzoek Plangebied Groot Seminarie 1-10-1997 1000 RAAP Ruijters Vastgoed Ontwikkeling BV vervolgonderzoek
11404 RAAP-rap. 689 AAI Rijksweg 73,Maasbracht 1-1-2003 1050000 RAAP De Maaswerken/A73 vervolgonderzoek
12095 ADC-rap 379 arch.begeleiding/opgrav Markt, Roermond 500 ADC Gemeente Roermond afgesloten
12267 IVO-proefsleuven Bosstraat-Sportparklaan, Swalmen GRONTMIJ onbekend
12279 ADC-rap 424 AAO St. Christoffelkathedraal,Markt Roermond 1-6-2005 120 ADC Gemeente Roermond vervolgonderzoek
12433 Grontmij Arch rap. 93 IVO Roerstreek-Beesel 1-4-2005 300000 Grontmij WML vervolgonderzoek
12481 Grontmij Arch rap. 158 onbekend Merum-Roerstreek Zuid Grontmij onbekend
12694 ADC-rap 440 IVO Retailpark 6-6-2005 ADC afgesloten
12694 ADC-rap.622 IVO Roermond, Retail Park 1-6-2005 50000 ADC Van TolPartcipaties BV afgesloten
13092 pr.nr.174188 IVO Manege Westersteenman 1-11-2004 96000 Syntegra Groenplanning Maastricht BV afgesloten
13713 ADC-rap 482 DO St. Christoffelkathedraal,Markt Roermond 1-10-2005 120 ADC Gemeente Roermond afgesloten
13752 Bureau Hoofdstraat, Herten Syntegra afgesloten
13939 172064 SAI Via Limburg N293 Oosttangent 1-1-2004 Syntegra De Maaswerken/A73 afgesloten
13939 172064 SAI+AAI N293-oosttangent 1-9-2003 Syntegra Provincie Limburg vervolgonderzoek
13941 172064 AAI tracé N280 (Maalbroek) 1-9-2003 enkel kilom. Syntegra provincie LImburg afgesloten
14194 RAAP-not 908 IVO Groeneweg te Ool 1-11-2004 5000 RAAP particulier afgesloten
14199 RAAP-not. 919 IVO-bor Roermond, Bredeweg 1-11-2004 6500 RAAP AdviesbureAU John Gosens BV afgesloten
14726 ADC-rap IVO-proefsleuven Neerstraat/Pradisstraat Steenen Trappen ADC vervolgonderzoek
14769 Bureauonderzoek ADC onbekend
14947 BAAC IVO Stadsweide vervolgonderzoek
15302 IVO Landgoed, Swalmen-Noord 8-5-2006 Vestigia afgesloten
15756 A73:? E12-E13 bouwbegeleiding Swalmen-Middelhoven 1-8-2004 9750 ADC De Maaswerken/A73 afgesloten
15836 ADC-rapport 453/ DO Straat, RoermondWegvak F, Rijkdsweg73 1-11-2005 1110 ADC De Maaswerken/A73 afgesloten
15901 ADC-rap. 453 DO DE Steenen trappen ADC afgesloten
15930 IVO-proefsleuven Bosstraat-Pronsendijk 27-2-2006 ROB afgesloten
16268 IVO Parklaan, Melick RAAP vervolgonderzoek
16304 ADC-rap.588 IVO Maasnielderweg 33 1-8-2006 750 ADC Sijber Wooncenter vervolgonderzoek
16379 Boukoul Vestigia afgesloten
16425 BAAC rap. 06.034 IVO Oudenhof, Swalmen onbekend
16426 BAAC-rap. 06.034 IVO Oudenhof, Swalmen 14-3-2006 BAAC onbekend
16988 ADC-rap.622 IVO-proefsleuven Roermond,Huize Ernst Casimir 1-12-2006 380 ADC Nieuwe Borg projectontwikkeling afgesloten
17072 121815 IVO-buro Lindanusstraat 1-3-2002 3000 Grontmij Heimans vervolgonderzoek
17114 RAAP-not. 1669 IVO-buro Componistenbuurt-Oost 1-5-2006 63000 RAAP Meulen Projectontwikkeling BV vervolgonderzoek
17193 bouwbegeleiding Bredestraat+ diverse locaties 9-1-2007 ADC onbekend
17650 pr.nr.02170506/17650 IVO Hoofdstraat, Herten in Merum 1-6-2006 7200 B&vdG Econsultancy vervolgonderzoek
18072 Grontmij Arch rap. 110 IVO kruispunt N271,St.Wirosingel& Elmpterweg, 1-7-2006 40000 Grontmij Priga BV afgesloten
18786 IVO-proefsleuven Parklaan, Melick RAAP afgesloten
18920 SOB DO Betlehemstraat, Voogdijstraat afgesloten
18972 BAAC-rap. 06.207 IVO Roermond, Munsterplein 5 1-10-2006 817m2, binnenterrein: 270 BAAC Rensdael-Groep Vareks bv vervolgonderzoek
19227 ADC-rap.764 IVO Roermond-crematorium 11-6-2007 15000 ADC Kragten BV afgesloten
19231 Grontmij Arch rap. 93 bouwbegeleiding Roerstreek-Beesel 1-4-2005 300000 Grontmij WML afgesloten
246

RAAP-rapport 1741
19794 IVO Herten Grontmij onbekend
20266 Grontmij Arch rap. 393 IVO Productieweg, t.Z Keulse Baan 1-12-2006 trace-lengte 380 m Grontmij Gemeente Roermond afgesloten
20366 BILANrap. 2005/4 IVO-buro Roermond-Schöndeln 1-1-2005 215000 BILAN Arcadis Ruimtelijke Ontwikkeling BV vervolgonderzoek
20671 BAAC-rap. 06.006 BOK BAAC vervolgonderzoek
22036 BILAN bouwbegeleiding N293 BILAN afgesloten
23322 ?? Roermond Grontmij onbekend
23324 ?? Roermond Grontmij onbekend
Roermond : 51? A73:?AAO E12-E13 AAO Swalmen-Middelhoven 1-5-2003 830 ADC De Maaswerken/A73 afgesloten
Roermond : 52? A73:?AAO E14 AAO Swalmen-Middelhoven 1-2-2000 800 ADC De Maaswerken/A73 vervolgonderzoek
Roermond : 136? ADC-rap.348 IVO-buro Melickerveld, Melick 1-2-2005 850000 ADC Leigraaf Midden-Limburg BV vervolgonderzoek
Roermond : 93? A73:?AAO E 15 AAO Swalmen-Syperhof 1-2-2003 6300 ARC De Maaswerken/A73 afgesloten
Roermond 75? ARCADIS Quickscan Roermond-Schöndeln 1-3-2005 215000 ARCADIS Bouwontwikkeling Jongen vervolgonderzoek
? Maaswerken baggerbegeleiding realisatie PP2, Maaskilometers 86.9-92.1 km 1-12-2001 Maaswerken De Maaswerken/A73 afgesloten
Roermond: 75? Monumentenhuis Limburg 2000-211 IVO-buro Jesuitenstraat 1-7-2000 2700 Monumentenhuis vervolgonderzoek
? 13941 pr.nr.15902-110023 SAI+boringen Maalbroek, Swalmen 1-1-2003 25000 Oranjewoud Raaijmakers afgesloten
Roermond: 154? RAAP-not 1194 IVO Dorpstraat, Assenray 1-6-2005 6000 RAAP particulier vervolgonderzoek
? RAAP-not 1473 IVO Dorpstraat, Assenray 1-1-2006 11000 RAAP Aveco de Bondt vervolgonderzoek
?? BAAC-rapport 03.026 IVO-verkenning Lateraalkanaal West 1-12-2003 375000 BAAC De Maaswerken/A73 vervolgonderzoek
Roermond: 121? RAAP-not 769 IVO Veestraat 35 te Herten 1-7-2004 560 RAAP particulier afgesloten
Roermond: 146? RAAP-not 980 IVO karterend N271-Burg.Strenslaan-Oude Baan 1-12-2004 22000 RAAP Statutair Reisburo Break-out BV vervolgonderzoek
Roermond: 145? RAAP-not. 1011 bouwbegeleiding Meerlebroek, Swalmen 1-2-2005 120000 RAAP De Maaswerken/A73 afgesloten
Roermond: 147? RAAP-not. 1155 IVO Raadhuistraat 25, Maasniel 1-5-2005 7000 RAAP Swentibold Projectontwikkeling afgesloten
? SAR 175062 bouwbegeleiding St. Christoffelkathedraal,Markt Roermond 1-3-2005 200 Syntegra Stichting Renovatie Kathedraal Roermond afgesloten
Roermond: 76? A73:?AAO E7 AAO Swalmen-Turfhei 1-1-2003 828 ADC De Maaswerken/A73 afgesloten
Roermond: 61? RAAP-641 AAI trace 280-Oost (Boukoul) 1-1-2001 6030000 RAAP provincie LImburg vervolgonderzoek
Roermond:128? RAAP-not 735 IVO+ arch. Begeleiding Linderweg, Melick en 1-6-2004 trace-lengte 5500m RAAP NV Waterleiding Maatschappij Limburg afgesloten
? RAAP-not 980 IVO+inspectie Swalmen, tZ N271, tN Kroppestraat 1-5-2004 5000 RAAP Gemeente Swalmen afgesloten
? RAAP-not. 1011 IVO +bouwbegeleiding Meerlebroek 2, gemeente Beesel 1-4-2006 104000 RAAP RWS Limburg afgesloten
Roermond:86? RAAP-not. 284 IVO Roermond, Broekhin Noord 1-2-2003 ca. 10.000 RAAP Rijmar BV afgesloten
Roermond:91? RAAP-not. 506 IVO-bor Roermond, Elmpterweg 1-11-2003 2000 RAAP Louis Scheepers afgesloten
Roermond:70? RAAP-not. 96 bouwbegeleiding Wilhelminalaan, Maasniel 1-5-2005 5000 RAAP gemeente Roermond afgesloten
Roermond:28? RAAP-rap 497 bureau-onderz. Wilhelminaplein, Roermond 1-9-1999 11200 RAAP Nieuwe Borg Projectontw. vervolgonderzoek
Roermond:27? RAAP-rap 513 IVO SWalmerstraat 1-12-1999 435 RAAP Bouwbedrijf Smeets Lempens vervolgonderzoek
Roermond:48? RAAP-rap 624 IVO de Steenen Trappen 1-1-2001 6400 RAAP BOAK Limburg BV vervolgonderzoek
Roermond:58? RAAP-rap 643 verwachtingskaart Herten Industrieterrein Roerstreek 1-1-2001 8700000 RAAP WML vervolgonderzoek
Roermond:18? RAAP-rap. 354 AAI A73-Zuid Belfeld-Swalmen 1-6-1998 13,13 km x 90 m RAAP De Maaswerken/A73 vervolgonderzoek
Roermond:25? RAAP-rap. 512 AAI MER Oosttangent 1-12-1999 3850000 RAAP provincie LImburg vervolgonderzoek
Roermond:106? RAAP-rap. 950 IVO Hawinkel en Meerlebroek, Swalmen 1-9-2003 160000 RAAP De Maaswerken/A73 vervolgonderzoek
Roermond:140? 175082 IVO Brabantsestraat, Roermond 1-5-2005 13015 Syntegra gemeente Roermond afgesloten
Roermond:141? 175218 IVO-buro Raadhuistraat 37, Maasniel 1-10-2005 1150 Syntegra DvL Milieu&ztechniek vervolgonderzoek
247

RAAP-rapport 1741
Bijlage 5 Boringen veldinspectie
boring: ROVW-1
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 195.762,31, Y: 355.029,54, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58D, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: akker, provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam: Merum,
opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid
0-30 Algemeen: kleur: bruingrijs
Lithologie: klei, matig zandig
Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor
30-60 Algemeen: kleur: lichtbruin
Lithologie: klei, matig zandig
Bodemkundig: B-horizont
Opmerking: stugger, fragment steenkool, sterk lossig
60-110 Algemeen: kleur: lichtbruingeel
Lithologie: zand, kleiig, matig fi jn
Bodemkundig: C-horizont, veel Fe-vlekken
boring: ROVW-2
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 199.398,23, Y: 353.944,78, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58D, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: akker, provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam: Keulsebaan,
opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid
0-40 Algemeen: kleur: bruingrijs
Lithologie: zand, zwak siltig, matig fi jn
Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor
40-80 Algemeen: kleur: lichtbruingeel
Lithologie: zand, zwak siltig, matig fi jn
Bodemkundig: C-horizont
80-110 Algemeen: kleur: lichtbruingeel
Lithologie: zand, zwak siltig, matig grof
Bodemkundig: C-horizont
boring: ROVW-3
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 199.568,40, Y: 353.904,33, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58D, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: akker, provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam: Keulsebaan,
opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid
0-10 Algemeen: kleur: bruingrijs
Lithologie: zand, zwak siltig, matig fi jn
Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor
10-15 Algemeen: kleur: bruingrijs
Lithologie: zand, zwak siltig, matig grof
Bodemkundig: interpretatie: verstoord
Archeologie: bouwpuin onbepaald: ondoordringbaar
Opmerking: ondoordringbaar, ontgrond en volgestort met puin
boring: ROVW-4
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 199.433,61, Y: 354.007,61, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58D, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: overige (cultuur), provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam:
Keulsebaan, opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid, opmerking: industrieterrein
248

RAAP-rapport 1741
0-20 Algemeen: kleur: donkerbruingrijs
Lithologie: zand, zwak siltig, matig fi jn
Bodemkundig: interpretatie: verstoord
20-90 Algemeen: kleur: donkerbruingrijs
Lithologie: zand, zwak siltig, matig grof
Bodemkundig: interpretatie: verstoord
Opmerking: licht geel, bruin en zwart gevlekt
90-110 Algemeen: kleur: lichtbruingeel
Lithologie: zand, zwak siltig, matig grof
Bodemkundig: C-horizont
Opmerking: ongestoorde ondergrond
boring: ROVW-5
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 198.859,12, Y: 353.953,56, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58D, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: overige (cultuur), provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam:
Kitskensberg, opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid
0-40 Algemeen: kleur: lichtbruin
Lithologie: zand, zwak siltig, matig fi jn
Bodemkundig: interpretatie: opgebrachte grond
40-90 Algemeen: kleur: donkerbruingrijs
Lithologie: zand, zwak siltig, matig fi jn
Bodemkundig: interpretatie: bouwvoor
Opmerking: afgedekte bouwvoor
90-110 Algemeen: kleur: lichtbruin
Lithologie: zand, zwak siltig, matig fi jn
Bodemkundig: BC-horizont
Opmerking: blijft beetje vlekkerig. waarsch. niet ontgrond, maar wel wat
verstoord.
boring: ROVW-6
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 198.697,03, Y: 357.374,89, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58D, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: plantsoen, provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam:
Kitskensberg, opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid
0-35 Algemeen: kleur: bruingrijs
Lithologie: zand, zwak siltig, matig fi jn
Bodemkundig: interpretatie: verstoord
Archeologie: bouwpuin onbepaald: fragmenten
Opmerking: gevlekt
35-70 Algemeen: kleur: lichtbruin
Lithologie: zand, zwak siltig, matig fi jn
Bodemkundig: interpretatie: verstoord
Archeologie: bouwpuin onbepaald: fragmenten
Opmerking: bruin gevlekt. Hoogteligging is gelijk aan omgeving, waarsch.niet
ontgrond, wel verstoord
70-75 Algemeen: kleur: lichtbruin
Lithologie: zand, zwak siltig, matig fi jn
Bodemkundig: interpretatie: verstoord
Archeologie: bouwpuin onbepaald: ondoordringbaar
Opmerking: ondoordringbaar
boring: ROVW-7
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 198.925,36, Y: 357.521,23, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58D, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: akker, provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam: Maasniel,
opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid, opmerking: volkstuintjes
0-10 Algemeen: kleur: bruingrijs
Lithologie: leem, zwak zandig
Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor
Archeologie: bouwpuin onbepaald: enkel fragment
10-90 Algemeen: kleur: bruin
Lithologie: leem, zwak zandig
249

RAAP-rapport 1741
Bodemkundig: B-horizont
Archeologie: bouwpuin onbepaald: enkel fragment
Opmerking: lijkt briklaag
90-110 Algemeen: kleur: bruin
Lithologie: klei, zwak zandig
Bodemkundig: C-horizont
Opmerking: oude klei
boring: ROVW-8
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 198.941,89, Y: 357.468,15, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58D, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: akker, provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam: Maasniel,
opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid, opmerking: volkstuintjes
0-20 Algemeen: kleur: bruingrijs
Lithologie: leem, zwak zandig
Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor
Archeologie: bouwpuin onbepaald: enkel fragment
20-50 Algemeen: kleur: lichtbruin
Lithologie: leem, zwak zandig
Bodemkundig: interpretatie: verstoord
Opmerking: licht geel en bruingrijs gevlekt
50-110 Algemeen: kleur: lichtbruin
Lithologie: zand, zwak siltig, zwak grindig, matig fi jn
Bodemkundig: C-horizont
boring: ROVW-9
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 198.996,98, Y: 357.504,29, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58D, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: akker, provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam: Maasniel,
opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid, opmerking: volkstuintjes
0-20 Algemeen: kleur: bruingrijs
Lithologie: leem, sterk zandig
Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: verstoord
Archeologie: bouwpuin onbepaald: enkel fragment
Opmerking: gevlekt
20-50 Algemeen: kleur: lichtbruin
Lithologie: leem, sterk zandig
Bodemkundig: interpretatie: verstoord
Opmerking: gevlekt
50-110 Algemeen: kleur: lichtbruingeel
Lithologie: leem, sterk zandig, enkele klei- en zandlagen
Bodemkundig: C-horizont
Opmerking: lijkt intact door gelaagdheid
boring: ROVW-10
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 198.988,33, Y: 357.397,09, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58D, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: akker, provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam: Maasniel,
opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid
0-35 Algemeen: kleur: bruingrijs
Lithologie: zand, zwak siltig, matig fi jn
Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor
Archeologie: bouwpuin onbepaald: fragmenten
Opmerking: erg veel puin aan het oppervlak
35-110 Algemeen: kleur: lichtbruin
Lithologie: zand, matig siltig, zwak grindig, matig fi jn
Bodemkundig: interpretatie: verstoord
Archeologie: bouwpuin onbepaald: fragmenten
Opmerking: gevlekt en puin. Bodem is verrommeld, desondanks in veld wel relief
zichtbaar
250

RAAP-rapport 1741
boring: ROVW-11
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 199.080,66, Y: 357.424,48, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58D, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: akker, provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam: Maasniel,
opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid
0-35 Algemeen: kleur: bruingrijs
Lithologie: leem, sterk zandig
Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor
Opmerking: in perceel naast b.10, hier niet verstoord en geen puin op veld.
35-50 Algemeen: kleur: lichtbruin
Lithologie: leem, sterk zandig
Bodemkundig: BC-horizont
50-110 Algemeen: kleur: lichtbruingeel
Lithologie: leem, zwak zandig
Bodemkundig: C-horizont
boring: ROVW-12
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 198.929,99, Y: 359.583,65, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58D, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: akker, provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam: Asselt,
opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid
0-10 Algemeen: kleur: grijsbruin
Lithologie: leem, zwak zandig
Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor
Opmerking: in lager gelegen perceel. Bovengrond ontbreekt
10-40 Algemeen: kleur: lichtbruin
Lithologie: leem, zwak zandig
Bodemkundig: BC-horizont
40-60 Algemeen: kleur: lichtbruingeel
Lithologie: leem, zwak zandig
Bodemkundig: C-horizont
60-110 Algemeen: kleur: lichtbruin
Lithologie: zand, kleiig, matig fi jn
Bodemkundig: C-horizont
boring: ROVW-13
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 198.948,31, Y: 359.465,88, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58D, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: akker, provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam: Asselt,
opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid
0-10 Algemeen: kleur: bruingrijs
Lithologie: zand, sterk siltig, matig fi jn
Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor
10-70 Algemeen: kleur: bruin
Lithologie: zand, sterk siltig, matig fi jn
Bodemkundig: B-horizont
Archeologie: bouwpuin onbepaald: enkel fragment
70-110 Algemeen: kleur: lichtbruin
Lithologie: leem, zwak zandig
Bodemkundig: BC-horizont
Opmerking: zelfde laag als in b.12 op 10cm -Mv
boring: ROVW-14
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 198.911,92, Y: 359.676,23, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58D, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: akker, provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam: Asselt,
opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid
0-35 Algemeen: kleur: bruingrijs
Lithologie: zand, kleiig, matig fi jn
Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor
35-60 Algemeen: kleur: lichtbruin
Lithologie: zand, kleiig, matig fi jn
251

RAAP-rapport 1741
Bodemkundig: BC-horizont
Opmerking: stug
boring: ROVW-15
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 199.259,09, Y: 360.517,49, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58D, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: akker, provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam: Swalm,
opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid
0-25 Algemeen: kleur: grijsbruin
Lithologie: zand, zwak siltig, matig fi jn
Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor
25-110 Algemeen: kleur: lichtbruin
Lithologie: zand, zwak siltig, matig fi jn
Archeologie: bouwpuin onbepaald: enkel fragment
Opmerking: zandpakket in kleiig swalmdal. Mogelijk ingestort
boring: ROVW-16
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 199.323,22, Y: 360.448,34, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58D, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: akker, provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam: Swalm,
opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid
0-10 Algemeen: kleur: bruingrijs
Lithologie: klei, sterk zandig
Bodemkundig: interpretatie: bouwvoor
10-45 Algemeen: kleur: lichtbruingrijs
Lithologie: klei, matig zandig
45-50 Algemeen: kleur: lichtgrijs
Lithologie: zand, kleiig, matig fi jn
50-95 Algemeen: kleur: bruingrijs, aard ondergrens: abrupt (

RAAP-rapport 1741
boring: ROVW-19
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 200.314,66, Y: 361.799,75, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58G, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: akker, provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam: Baxhof,
opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid
0-40 Algemeen: kleur: bruingrijs
Lithologie: leem, zwak zandig
Bodemkundig: interpretatie: verstoord
Archeologie: aardewerk: enkel fragment
Opmerking: geel en lichtgrijs gevlekt, verstoord en ontgrond
40-75 Algemeen: kleur: lichtbruingrijs
Lithologie: leem, zwak zandig
Bodemkundig: interpretatie: verstoord
Opmerking: lichgrijs en donkerbruingrijs gevlekt
75-110 Algemeen: kleur: lichtgrijs
Lithologie: leem, zwak zandig
Bodemkundig: C-horizont, veel Fe-vlekken
Opmerking: ongestoorde ondergrond
boring: ROVW-20
Beschrijver: RE, datum: 3-8-2007, X: 199.841,03, Y: 358.329,98, precisie locatie: 1 dm,
coördinaatsysteem: Rijksdriehoeksmeting, kaartblad: 58D, boortype: zandguts-2 cm, doel boring:
bodemkunde, landgebruik: akker, provincie: Limburg, gemeente: Roermond, plaatsnaam: Raayerhof,
opdrachtgever: Gemeente Roermond, uitvoerder: RAAP Zuid
0-30 Algemeen: kleur: donkerbruin
Lithologie: leem, sterk zandig
Bodemkundig: A-horizont, interpretatie: bouwvoor
Archeologie: aardewerk: enkel fragment
30-80 Algemeen: kleur: bruin
Lithologie: leem, zwak zandig
Bodemkundig: B-horizont
Opmerking: lossig, briklaag
80-110 Algemeen: kleur: lichtbruingeel
Lithologie: leem, zwak zandig
Bodemkundig: C-horizont
Opmerking: bodem niet ontgrond
253

RAAP-rapport 1741
Bijlage 6. Beschrijving van bodemcodes
Bodem Bodemtype Textuur
ABv Venige beekdalgronden
AR Roergronden
bEZ23 Hoge bruine enkeerdgronden lemig fijn zand
BKd25 Radebrikgronden fijnzandige lichte zavel
BKd26 Radebrikgronden fijnzandige, siltige lichte zavel
BKh25 Daalbrikgronden fijnzandige lichte zavel
BKh26 Daalbrikgronden fijnzandige, siltige lichte zavel
BZd23 Rooibrikgronden zwak en sterk lemig fijn zand
cZd23 Akkereerdgronden lemig fijn zand
Hd21 Haarpodzolgronden leemarm en zwak lemig fijn zand
Hn21 Veldpodzolgronden leemarm en zwak lemig fijn zand
KRd1 Ooivaaggronden (oud) lichte zavel
KRn1 Poldervaaggronden (oud) lichte zavel
KRn2 Poldervaaggronden (oud) zware zavel
pZg23 Beekeerdgronden lemig fijn zand
pZn21 Gooreerdgronden leemarm en zwak lemig fijn zand
Kalkhoudende ooivaaggronden
Rd10A (jong) lichte zavel
Rd10C Kalkloze ooivaaggronden (jong) lichte zavel
Rd90C Kalkloze ooivaaggronden (jong) zware zavel en lichte klei
Rn95C kalkloze poldervaaggronden (jong) zware zavel en lichte klei
vWz Moerige eerdgronden moer op zand
Y21 Holtpodzolgronden leemarm en zwak lemig fijn zand
Y23 Holtpodzolgronden lemig fijn zand
Y23b Horstpodzolgronden lemig fijn zand
Zb21 Vorstvaaggronden leemarm en zwak lemig fijn zand
Zb23 Vorstvaaggronden lemig fijn zand
Zn23 Vlakvaaggronden lemig fijn zand
zVz Meerveengronden
podzol
zWz Moerige eerdgronden zand met moerige tussenlaag
254
zand ondieper dan 120cm, zonder

RAAP-RAPPORT 1741
Archeo-landschapppelijke knooppunt
gemeente Roermond
Een archeologieatlas
Deel 3 van 3 - Catalogus van archeologische vindplaatsen

RAAP-RAPPORT 1741
Archeo-landschapppelijke knooppunt
gemeente Roermond
Een archeologieatlas
Deel 3 van 3 - Catalogus van archeologische vindplaatsen

RAAP-rapport 1741
1. ARCHIS-waarnemingen
ARCHISwaarnemingsnummer:
1425
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 197500 / 359750
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
1432
Toponiem: Maas Plaats: Asselt
Coördinaten: 198000 / 360000
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
1433
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 198000 / 360000
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
1434
Toponiem: Donderberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 198000 / 355000
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
1436
Toponiem: Oolder Huisje Plaats: Ool
Coördinaten: 194400 / 356000
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
256
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
1441
Toponiem: Heistraat Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 200650 / 360050
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
1442
Toponiem: Heistraat Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 200950 / 359950
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
3217
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198000 / 359000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
3225
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 200000 / 360000
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
3226
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198000 / 359000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHIS-

RAAP-rapport 1741
waarnemingsnummer: 3857
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 200030 / 353200
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
3862
Toponiem: Melick Plaats: Melick
Coördinaten: 199540 / 352940
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
3863
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198280 / 352820
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
3868
Toponiem: Industrieterrein T N
Spoorlijn Plaats: Melick
Coördinaten: 200500 / 354020
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
3926
Toponiem: Melick Plaats: Melick
Coördinaten: 199540 / 352940
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
3926
Toponiem: Melick Plaats: Melick
Coördinaten: 199540 / 352940
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHIS-
257
waarnemingsnummer: 3929
Toponiem: Industrieterrein T N
Spoorlijn Plaats: Melick
Coördinaten: 200500 / 354020
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
3967
Toponiem: Mussenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196100 / 354440
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
3982
Toponiem: Doeppelberg Plaats:
Melick
Coördinaten: 199130 / 353250
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VI)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
3992
Toponiem: Herten Plaats: Herten
Coördinaten: 196060 / 354340
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
4065
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198000 / 359000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
4066
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198000 / 359000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden

RAAP-rapport 1741
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
4070
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198000 / 359000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
4106
Toponiem: Wijlerveld Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199600 / 361560
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
4107
Toponiem: Wijlerveld Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199600 / 361560
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
4108
Toponiem: Wijlerveld Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199600 / 361560
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
4108
Toponiem: Wijlerveld Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199600 / 361560
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
258
ARCHISwaarnemingsnummer:
4409
Toponiem: Jagershuisje Plaats:
Melick
Coördinaten: 200860 / 353200
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Paleolithicum Laat
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
4410
Toponiem: Keulsebaan Plaats:
Melick
Coördinaten: 201900 / 353010
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
4411
Toponiem: Heide Plaats: Melick
Coördinaten: 200760 / 353540
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Paleolithicum Laat
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
6590
Toponiem: Museum Asselt Plaats:
Asselt
Coördinaten: 198650 / 359680
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: pottenbakkerij
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
6632
Toponiem: Oudberg Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199580 / 360490
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: motte
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
6722
Toponiem: Industrieterrein Plaats:
Melick
Coördinaten: 201600 / 353500

RAAP-rapport 1741
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
6722
Toponiem: Industrieterrein Plaats:
Melick
Coördinaten: 201600 / 353500
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
6722
Toponiem: Industrieterrein Plaats:
Melick
Coördinaten: 201600 / 353500
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
6724
Toponiem: Grindgat Maas Plaats:
Ool
Coördinaten: 194200 / 355320
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: villa complex
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
6738
Toponiem: Dr Philipslaan Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197820 / 356580
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
6744
Toponiem: Grindgat Maas Plaats:
Ool
Coördinaten: 194200 / 355320
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
259
ARCHISwaarnemingsnummer:
9290
Toponiem: Maas Plaats: Roermond
Coördinaten: 196000 / 357000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9295
Toponiem: Kitskensberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199200 / 353600
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9321
Toponiem: Onbekend Plaats: Asselt
Coördinaten: 198000 / 360000
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9321
Toponiem: Onbekend Plaats: Asselt
Coördinaten: 198000 / 360000
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Bronstijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9322
Toponiem: Onbekend Plaats: Asselt
Coördinaten: 198000 / 360000
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9333
Toponiem: Onbekend Plaats: Asselt
Coördinaten: 198000 / 360000
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Bronstijd
Complextype: onbekend

RAAP-rapport 1741
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9338
Toponiem: Lotharingse Bos Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201250 / 359500
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: graf
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9358
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 198000 / 360000
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9359
Toponiem: Nielderbroek Plaats:
Maasniel
Coördinaten: 198460 / 356250
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9361
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 198000 / 360000
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9363
Toponiem: Asselt Bij Kapelletje
Plaats: Asselt
Coördinaten: 198000 / 360000
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9426
Toponiem: Turfheide Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201500 / 362680
260
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9426
Toponiem: Turfhei Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201500 / 362680
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9426
Toponiem: Turfhei Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201500 / 362680
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9432
Toponiem: De Wit Plaats: Onbekend
Coördinaten: 203200 / 360380
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9432
Toponiem: De Wit Plaats: Onbekend
Coördinaten: 203200 / 360380
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9433
Toponiem: De Lanck; Voormalig Amk-
Terrein Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202500 / 358870
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VI)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9434
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend

RAAP-rapport 1741
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHIS-waarnemingsnummer: 9434
Toponiem: De Spick Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHIS-waarnemingsnummer: 9435
Toponiem: De Spick Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHIS-waarnemingsnummer: 9451
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 198000 / 360000
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHIS-waarnemingsnummer: 9461
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201900 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHIS-waarnemingsnummer: 9461
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201900 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHIS-waarnemingsnummer: 9461
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201900 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHIS-waarnemingsnummer: 9462
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
261

RAAP-rapport 1741
Coördinaten: 201900 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9463
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201900 / 360360
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9467
Toponiem: Kasv Basten Plaats:
Beesel
Coördinaten: 200500 / 360150
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Bronstijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9516
Toponiem: Turfheide Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201500 / 362680
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9516
Toponiem: Turfhei Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201500 / 362680
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9517
Toponiem: Turfheide Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201500 / 362680
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHIS-
262
waarnemingsnummer: 9521
Toponiem: Varkensgat Plaats:
Beesel
Coördinaten: 201000 / 360550
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9521
Toponiem: Varkensgat Plaats:
Beesel
Coördinaten: 201000 / 360550
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9532
Toponiem: De Wit Plaats: Swalmen
Coördinaten: 203220 / 360380
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9533
Toponiem: Galgenberg; Voormalig
Amk-Terrein Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202460 / 358700
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: V)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9534
Toponiem: De Spick Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201250 / 357750
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9534
Toponiem: De Spick Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201250 / 357750
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden

RAAP-rapport 1741
(Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9535
Toponiem: Turfhei Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201530 / 362550
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9538
Toponiem: Turfhei Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201500 / 362400
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9540
Toponiem: De Lanck Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 203480 / 360120
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9540
Toponiem: De Lanck Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 203480 / 360120
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9541
Toponiem: De Lanck Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 203500 / 360200
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9541
263
Toponiem: De Lanck Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 203500 / 360200
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9542
Toponiem: Galgenberg; Voormalig
Amk-Terrein Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202420 / 358960
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VI)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9543
Toponiem: Galgenberg Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202500 / 358550
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: V)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9544
Toponiem: De Galgenberg Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202550 / 358450
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: V)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9545
Toponiem: Veldbeek Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 200050 / 359750
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9546
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202000 / 360500
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
9546
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202000 / 360500
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9547
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202000 / 360500
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9548
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202000 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9548
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202000 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9548
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202000 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9550
Toponiem: Schroefstraat Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199250 / 360750
Bodem: Horstpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
264
ARCHISwaarnemingsnummer:
9551
Toponiem: Asselterhof Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 198800 / 359650
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9551
Toponiem: Asselterhof Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 198800 / 359650
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9552
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202000 / 360200
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9552
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202000 / 360200
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9553
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202250 / 360300
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9553
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202250 / 360300
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst

RAAP-rapport 1741
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9553
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202250 / 360300
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9554
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202200 / 360400
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9555
Toponiem: De Spick Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201200 / 357620
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9556
Toponiem: De Wit Plaats: Swalmen
Coördinaten: 203150 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9556
Toponiem: De Wit Plaats: Swalmen
Coördinaten: 203150 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9556
Toponiem: De Wit Plaats: Swalmen
Coördinaten: 203150 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
265
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9557
Toponiem: De Wit Plaats: Swalmen
Coördinaten: 203200 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9557
Toponiem: De Wit Plaats: Swalmen
Coördinaten: 203200 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9558
Toponiem: Boukoul Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201650 / 358650
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9559
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 201500 / 357620
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9560
Toponiem: Kerk Asselt Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 198550 / 359650
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9560
Toponiem: Kerk Asselt Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 198550 / 359650

RAAP-rapport 1741
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9566
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202000 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9569
Toponiem: Haven Stadsweide
Plaats: Roermond
Coördinaten: 197000 / 357200
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9570
Toponiem: Houterveld Noord Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201200 / 360650
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: grafveld
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9620
Toponiem: De Wit Plaats: Onbekend
Coördinaten: 203200 / 360380
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9621
Toponiem: De Wit Plaats: Onbekend
Coördinaten: 203200 / 360380
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHIS-
266
waarnemingsnummer: 9622
Toponiem: De Lanck Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202500 / 358750
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VI)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9623
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9623
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9624
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9625
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 203200 / 360950
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9632
Toponiem: Asselt Museum Plaats:
Asselt

RAAP-rapport 1741
Coördinaten: 198600 / 359650
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9638
Toponiem: Fabriek Terstappen
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202250 / 360800
Bodem: Haarpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: grafveld
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9648
Toponiem: Westelijk Kasteel Hillenraad
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199700 / 359150
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9648
Toponiem: Westelijk Kasteel Hillenraad
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199700 / 359150
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9648
Toponiem: Westelijk Kasteel Hillenraad
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199700 / 359150
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9649
Toponiem: Schroefstraat Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199150 / 360850
Bodem: Horstpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
267
ARCHISwaarnemingsnummer:
9649
Toponiem: Schroefstraat Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199150 / 360850
Bodem: Horstpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9650
Toponiem: Swalmen Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199350 / 357850
Bodem: Poldervaaggronden (oud)
(Gwt: V)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9650
Toponiem: Swalmen Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199350 / 357850
Bodem: Poldervaaggronden (oud)
(Gwt: V)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9653
Toponiem: Heide Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201280 / 361900
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9653
Toponiem: Heide Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201280 / 361900
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9653
Toponiem: Swalmen Plaats:
Swalmen

RAAP-rapport 1741
Coördinaten: 201280 / 361900
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9654
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202250 / 360300
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9655
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202250 / 360300
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9657
Toponiem: Achter Sijperhof Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199200 / 359100
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9658
Toponiem: Achter Sijperhof Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199200 / 359100
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9663
Toponiem: Groenewoud Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201620 / 360810
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHIS-
268
waarnemingsnummer: 9664
Toponiem: De Spick Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 200000 / 358240
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9697
Toponiem: Turfhei Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201500 / 362400
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9698
Toponiem: Turfhei Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201500 / 362400
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9699
Toponiem: Heide Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201280 / 361900
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9699
Toponiem: Heide Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201280 / 361900
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9700
Toponiem: Heide Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201280 / 361900
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHIS-

RAAP-rapport 1741
waarnemingsnummer: 9701
Toponiem: Heide Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201280 / 361900
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9714
Toponiem: Gerichtsberg Duitse Bos
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202800 / 360700
Bodem: Haarpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9715
Toponiem: Eppenbroek Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 200030 / 359720
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9716
Toponiem: Achter Museum Asselt
Plaats: Asselt
Coördinaten: 198800 / 359680
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9716
Toponiem: Achter Museum Asselt
Plaats: Asselt
Coördinaten: 198800 / 359680
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9718
Toponiem: Rookhuizen Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199900 / 361000
Bodem: Horstpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
269
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9737
Toponiem: Turfhei Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201650 / 362330
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9738
Toponiem: Turfhei Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201550 / 362550
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9780
Toponiem: Rookhuizen Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199900 / 361900
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9780
Toponiem: Rookhuizen Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199900 / 361900
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9803
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9804
Toponiem: De Spick Plaats:

RAAP-rapport 1741
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9805
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9805
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9808
Toponiem: Turfhei Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201500 / 362400
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Paleolithicum Midden
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9809
Toponiem: Turfhei Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201500 / 362400
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9810
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202200 / 360400
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
270
ARCHISwaarnemingsnummer:
9810
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202200 / 360400
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9810
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202200 / 360400
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Paleolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9810
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202200 / 360400
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Paleolithicum Laat
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9811
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202000 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9811
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202000 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9812
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202000 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
9818
Toponiem: Wieler Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199800 / 361650
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9818
Toponiem: Wieler Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199800 / 361650
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9818
Toponiem: Wieler Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199800 / 361650
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9832
Toponiem: De Wit Plaats: Onbekend
Coördinaten: 203200 / 360380
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9832
Toponiem: De Wit Plaats: Onbekend
Coördinaten: 203200 / 360380
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9832
Toponiem: De Wit Plaats: Onbekend
Coördinaten: 203200 / 360380
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHIS-
271
waarnemingsnummer: 9833
Toponiem: De Lanck Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202500 / 358750
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VI)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9833
Toponiem: De Lanck Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202500 / 358750
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VI)
Datering: Paleolithicum Midden
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9834
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9834
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9835
Toponiem: De Lanck Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 203480 / 360120
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9836
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202000 / 360350

RAAP-rapport 1741
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9836
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202000 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9843
Toponiem: Wijler Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199800 / 361400
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9843
Toponiem: Wijler Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199800 / 361400
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9843
Toponiem: Wijler Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199800 / 361400
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
9844
Toponiem: Wijler Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199560 / 361500
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9848
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
272
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9849
Toponiem: De Lanck; Voormalig Amk-
Terrein Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202500 / 358750
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VI)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9850
Toponiem: De Wit Plaats: Onbekend
Coördinaten: 203200 / 360380
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9854
Toponiem: Reubenberg Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201700 / 362100
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9855
Toponiem: Westelijk Kasteel Hillenraad
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199700 / 359150
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9855
Toponiem: Westelijk Kasteel
Hillenneedt Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199700 / 359150
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Paleolithicum Midden
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
9858
Toponiem: Turfhei Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201500 / 362680
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9858
Toponiem: Turfhei Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201500 / 362680
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Paleolithicum Laat
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9870
Toponiem: Turfhei Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201500 / 362680
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9879
Toponiem: De Lanck; Voormalig Amk-
Terrein Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202500 / 358750
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VI)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9880
Toponiem: Westelijk Kasteel Hillenraad
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199700 / 359150
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9880
Toponiem: Bij Kasteel Hillenraedt
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199700 / 359150
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
273
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9880
Toponiem: Westelijk Kasteel Hillenraad
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199700 / 359150
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
9880
Toponiem: Bij Kasteel Hillenraedt
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199700 / 359150
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
11372
Toponiem: Swalmen Plaats: Asselt
Coördinaten: 198000 / 360000
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
15246
Toponiem: Bosstraat Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 203280 / 360490
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
15278
Toponiem: Bonne Aventure Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196350 / 356200
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Bronstijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
15279
Toponiem: Hatenboer Plaats:
Roermond

RAAP-rapport 1741
Coördinaten: 195650 / 355850
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
15606
Toponiem: Houtakker Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201370 / 360640
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
15609
Toponiem: Turfheide Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201500 / 362680
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
15609
Toponiem: Turfhei Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201500 / 362680
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
15618
Toponiem: Hatenboer Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195000 / 356000
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
15640
Toponiem: Maas Plaats: Roermond
Coördinaten: 195000 / 356500
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
274
ARCHISwaarnemingsnummer:
15714
Toponiem: Houtakker Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201370 / 360640
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
15714
Toponiem: Houtakker Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201370 / 360640
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
15805
Toponiem: Munsterplein Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197000 / 356160
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: kerk
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
15821
Toponiem: Zwarte Berg Plaats:
Melick
Coördinaten: 198280 / 352820
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
15821
Toponiem: Zwarte Berg Plaats:
Melick
Coördinaten: 198280 / 352820
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
15821
Toponiem: Zwarte Berg Plaats:

RAAP-rapport 1741
Melick
Coördinaten: 198280 / 352820
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
15825
Toponiem: Maaswielderweg 13
Roermond Plaats: Roermond
Coördinaten: 198000 / 357030
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: grafveld
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
15974
Toponiem: Dondersberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199000 / 355000
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
16023
Toponiem: Maas Plaats: Onbekend
Coördinaten: 194000 / 355000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
16168
Toponiem: Oudborg Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199560 / 360460
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: steenbakkerij
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
16211
Toponiem: Ool Plaats: Onbekend
Coördinaten: 194000 / 355000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
275
ARCHISwaarnemingsnummer:
16212
Toponiem: Ool Plaats: Onbekend
Coördinaten: 194000 / 355000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
16212
Toponiem: Ool Plaats: Onbekend
Coördinaten: 194000 / 355000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
16212
Toponiem: Ool Plaats: Onbekend
Coördinaten: 194000 / 355000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
16217
Toponiem: De Weerd Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195500 / 357500
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
16261
Toponiem: Maas Plaats: Asselt
Coördinaten: 198250 / 360500
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
16273
Toponiem: Maas Plaats: Roermond
Coördinaten: 197000 / 359000

RAAP-rapport 1741
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
17527
Toponiem: Huis De Toren; De Thooren
Plaats: Maasniel
Coördinaten: 198600 / 356480
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: versterkt huis
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
17533
Toponiem: Maas Plaats: Onbekend
Coördinaten: 194000 / 355000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
17541
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
18798
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
18798
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
276
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
18799
Toponiem: Westelijk Kasteel Hillenraad
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199700 / 359150
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
18799
Toponiem: Bij Kasteel Hillenraedt
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199700 / 359150
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
18799
Toponiem: Westelijk Kasteel Hillenraad
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199700 / 359150
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
18800
Toponiem: Ten Westen Van Politieburo
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 200200 / 360380
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
19170
Toponiem: Nabij Kerk Asselt Plaats:
Asselt
Coördinaten: 198600 / 359800
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHIS-

RAAP-rapport 1741
waarnemingsnummer: 19170
Toponiem: Nabij Kerk Asselt Plaats:
Asselt
Coördinaten: 198600 / 359800
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
19170
Toponiem: Nabij Kerk Asselt Plaats:
Asselt
Coördinaten: 198600 / 359800
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
19170
Toponiem: Nabij Kerk Asselt Plaats:
Asselt
Coördinaten: 198600 / 359800
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
19171
Toponiem: Nabij Eppenbeek Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199680 / 360040
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
19198
Toponiem: Schroefstraat Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 200060 / 361100
Bodem: Horstpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
19198
Toponiem: Schroefstraat Plaats:
277
Swalmen
Coördinaten: 200060 / 361100
Bodem: Horstpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
19198
Toponiem: Schroefstraat Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 200060 / 361100
Bodem: Horstpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
19199
Toponiem: Turfhei Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201650 / 362330
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
19199
Toponiem: Turfhei Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201650 / 362330
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Paleolithicum Midden
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
19200
Toponiem: De Lanck Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202500 / 358750
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VI)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
19200
Toponiem: De Lanck Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202500 / 358750
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VI)
Datering: Paleolithicum Midden
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
19201
Toponiem: De Wit Plaats: Onbekend
Coördinaten: 203200 / 360380
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
19201
Toponiem: De Wit Plaats: Onbekend
Coördinaten: 203200 / 360380
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
19201
Toponiem: De Wit Plaats: Onbekend
Coördinaten: 203200 / 360380
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Paleolithicum Laat
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
19201
Toponiem: Swalmen Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 203200 / 360380
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Paleolithicum Midden
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
19201
Toponiem: De Wit Plaats: Onbekend
Coördinaten: 203200 / 360380
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
19202
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
278
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
19202
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
19202
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
19335
Toponiem: Maasnielderweg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 198100 / 357000
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: grafveld
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
19336
Toponiem: Rookhuizen Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199900 / 361900
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
19336
Toponiem: Rookhuizen Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199900 / 361900
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHIS-

RAAP-rapport 1741
waarnemingsnummer: 19337
Toponiem: Veldstraat Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197200 / 356300
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: stad
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
19338
Toponiem: De Maasbongerd Plaats:
Buggenum
Coördinaten: 197440 / 360050
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: huisplaats
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
19343
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 197270 / 356220
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: onbekend
Complextype: nederzetting
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
19359
Toponiem: Swalmen Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 203200 / 360380
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Paleolithicum Midden
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
19361
Toponiem: Industrieterrein Heide
Plaats: Melick
Coördinaten: 202120 / 353140
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
19361
Toponiem: Industrieterrein Heide
Plaats: Melick
Coördinaten: 202120 / 353140
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
279
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
19361
Toponiem: Industrieterrein Heide
Plaats: Melick
Coördinaten: 202120 / 353140
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
21231
Toponiem: Turfheide Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201760 / 362480
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
21272
Toponiem: Pastoors Wal Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 196900 / 356600
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: stad
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
21273
Toponiem: Stadhuis Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 196830 / 356470
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: stad
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
21274
Toponiem: Voorstad St Jacob Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 196580 / 356300
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: stad
Economie: landbouwers
ARCHIS-

RAAP-rapport 1741
waarnemingsnummer: 21276
Toponiem: Min Beversstraat Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 197980 / 356240
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: graf
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
21277
Toponiem: Schoolstraat Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197270 / 356220
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: stad
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
21288
Toponiem: Schuitenberg Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 197010 / 355930
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: stad
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
21290
Toponiem: Maas Plaats: Roermond
Coördinaten: 196000 / 356000
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
21291
Toponiem: Hammerveld Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 196400 / 355350
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: kasteel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
21301
Toponiem: Industrieterrein Plaats:
Melick
Coördinaten: 201600 / 353500
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
280
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
21301
Toponiem: Industrieterrein Plaats:
Melick
Coördinaten: 201600 / 353500
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement/nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
21432
Toponiem: Maalderstraat 36 Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 202180 / 356780
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
27094
Toponiem: Jezuietenstraat Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 196970 / 356430
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: kerk
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
27094
Toponiem: Jezuietenstraat Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 196970 / 356430
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: klooster
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
27094
Toponiem: Jezuietenstraat Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 196970 / 356430
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: stad
Economie: landbouwers
ARCHIS-

RAAP-rapport 1741
waarnemingsnummer: 27101
Toponiem: Trace A 73 Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199580 / 354500
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
27101
Toponiem: Trace A 73 Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199580 / 354500
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
27101
Toponiem: Trace A 73 Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199580 / 354500
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
27139
Toponiem: Plaats: Herten
Coördinaten: 195600 / 355140
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Prehistorie
Complextype: depositie
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
27781
Toponiem: Oudborg; Oudborch;
Rathem Plaats: Onbekend
Coördinaten: 199690 / 360360
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: kasteel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
27783
Toponiem: Uiterwaard Maas Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 196470 / 357230
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen
281
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
27785
Toponiem: Kerk Van De H.Laurentius
Plaats: Maasniel
Coördinaten: 198760 / 356750
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: kerk
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
27790
Toponiem: Kouleweg Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199600 / 361400
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: pottenbakkerij
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
27792
Toponiem: Roerkade; Roer Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 196710 / 356420
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Onbekend
Complextype: Beschoeiing
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
27792
Toponiem: Roerkade; Roer Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 196710 / 356420
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
28069
Toponiem: Maas Plaats: Roermond
Coördinaten: 196000 / 356000
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Onbekend
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
28359
Toponiem: Groenewoud Plaats:

RAAP-rapport 1741
Swalmen
Coördinaten: 202010 / 360630
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
28360
Toponiem: Vlakte Der Kruiken
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 200440 / 360440
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
28365
Toponiem: Kerk Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 198300 / 360500
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Neolithicum
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
28390
Toponiem: De Wit Plaats: Onbekend
Coördinaten: 203200 / 360380
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
28391
Toponiem: De Lanck Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202500 / 358750
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VI)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
28392
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
282
ARCHISwaarnemingsnummer:
28392
Toponiem: De Spick Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201250 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
28393
Toponiem: Schroefstraat Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199150 / 360850
Bodem: Horstpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
28395
Toponiem: Vlakte Der Kruiken
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 200440 / 360440
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
28396
Toponiem: Kruiskamp Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 200440 / 360720
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
28402
Toponiem: Heide Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201280 / 361900
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
28402
Toponiem: Heide Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201280 / 361900

RAAP-rapport 1741
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
28405
Toponiem: Groenwoud Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202010 / 360630
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: villacomplex
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
29113
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199570 / 360810
Bodem: Horstpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: steenbakkerij
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
29277
Toponiem: Turfhei Plaats: Beesel
Coördinaten: 201540 / 362740
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
29299
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 201750 / 362500
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: graf
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
29302
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 201750 / 362500
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
29389
Toponiem: Koningsgriend Plaats:
283
Onbekend
Coördinaten: 197000 / 359500
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Neolithicum
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
29389
Toponiem: Koningsgriend Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 197000 / 359500
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
29392
Toponiem: Leeuwen Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 197100 / 358500
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
29397
Toponiem: Lateraalkanaal Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 195000 / 357000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
29403
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 198000 / 356500
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
29403
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 198000 / 356500
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
29403
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 198000 / 356500
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
29405
Toponiem: Ratommerveld Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199250 / 358720
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
29406
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 197880 / 358530
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
29406
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 197880 / 358530
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
29406
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 197880 / 358530
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
29406
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 197880 / 358530
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
284
(Gwt: VII)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
29452
Toponiem: Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202200 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
29452
Toponiem: Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202200 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
29452
Toponiem: Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202200 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: weg
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
29459
Toponiem: Bosheide Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202500 / 361480
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VI)
Datering: Neolithicum
Complextype: graf
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
29459
Toponiem: Bosheide Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202500 / 361480
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VI)
Datering: Bronstijd
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
29461
Toponiem: Plaats:

RAAP-rapport 1741
Coördinaten: 202540 / 358480
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: V)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
29464
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 201900 / 358600
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VI)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
29468
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 200800 / 361360
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
29472
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 201300 / 357700
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
29478
Toponiem: Bosheide Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202640 / 360810
Bodem: Haarpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: grafveld
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
29487
Toponiem: Bosheide Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202710 / 361550
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: V)
Datering: Bronstijd
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHIS-
285
waarnemingsnummer: 29488
Toponiem: Bosheide Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202770 / 361610
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: V)
Datering: Neolithicum
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
29489
Toponiem: Bosheide Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202860 / 361690
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VI)
Datering: Neolithicum
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
29772
Toponiem: Kroppestraat/Romeinse
Weg Plaats: Onbekend
Coördinaten: 202060 / 360240
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: weg
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30476
Toponiem: Maas Plaats: Roermond
Coördinaten: 195930 / 357050
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: heiligdom
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30484
Toponiem: Maas Plaats: Onbekend
Coördinaten: 195930 / 357130
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: heiligdom
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30507
Toponiem: Plaats: Roggel
Coördinaten: 196560 / 356700
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend

RAAP-rapport 1741
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30508
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 196760 / 356310
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30516
Toponiem: Plaats: Leeuwen
Coördinaten: 197350 / 358050
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30523
Toponiem: Maasnielderweg Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 198040 / 357020
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: grafveld
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30527
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 198100 / 357050
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: graf (crematie)
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30548
Toponiem: Maas Plaats: Buggenum
Coördinaten: 198200 / 360140
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30623
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198000 / 359000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
286
Datering: Romeinse tijd
Complextype: weg
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30664
Toponiem: Houterveld Noord Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201290 / 360610
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: grafveld
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30664
Toponiem: Houterveld Noord Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201290 / 360610
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30680
Toponiem: Maasnielderweg Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 198100 / 356990
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: grafveld
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30682
Toponiem: Houterveld Noord Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201200 / 360650
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: grafveld
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30682
Toponiem: Houterveld Noord Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201200 / 360650
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
30686
Toponiem: Maasnielderweg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 198000 / 357040
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: grafveld
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30689
Toponiem: Maasnielderweg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 198000 / 357020
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: grafveld
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30691
Toponiem: Maasnielderweg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 198000 / 357020
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: graf
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30726
Toponiem: Wolfsgraaf; Wielerheide;
Voorvelt Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202090 / 360760
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: landweer
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30727
Toponiem: Wolfsgraaf; Wielerheide;
Voorvelt Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201950 / 361230
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VI)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: landweer
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30731
Toponiem: Boeshei; Op Het Maalbroek
Plaats: Onbekend
287
Coördinaten: 201680 / 357210
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: versterking
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30732
Toponiem: Boeshei; Op Het Maalbroek
Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201680 / 357210
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: schans
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30744
Toponiem: Wolfsgraaf Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201610 / 361700
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: landweer
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30746
Toponiem: Hillenrade; Kasteel
Hillenraad Plaats: Swalmen
Coördinaten: 200180 / 359330
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: kasteel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30750
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199300 / 361400
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30754
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199600 / 360900
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: wachtpost
Economie: landbouwers
ARCHIS-

RAAP-rapport 1741
waarnemingsnummer: 30756
Toponiem: Markt Plaats: Swalmen
Coördinaten: 200320 / 360450
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30757
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199570 / 360810
Bodem: Horstpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: steenbakkerij
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30758
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199000 / 361000
Bodem: Horstpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30758
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199000 / 361000
Bodem: Horstpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30758
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199000 / 361000
Bodem: Horstpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30760
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199540 / 361500
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: steenbakkerij
Economie: landbouwers
ARCHIS-
288
waarnemingsnummer: 30764
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199370 / 361360
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30766
Toponiem: Lateraalkanaal Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 195000 / 357500
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Neolithicum
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30766
Toponiem: Lateraalkanaal Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 195000 / 357500
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30767
Toponiem: Nielderbroek Plaats:
Maasniel
Coördinaten: 198460 / 356250
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30768
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198100 / 356990
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30770
Toponiem: Maas Plaats: Onbekend
Coördinaten: 196040 / 357300
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd

RAAP-rapport 1741
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30807
Toponiem: Dionysiuskerk; Asselterhof
Plaats: Asselt
Coördinaten: 198600 / 359650
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: kerk
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30809
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198000 / 359000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30812
Toponiem: Museum Plaats: Asselt
Coördinaten: 198660 / 359670
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: kerk?
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30812
Toponiem: Museum Plaats: Asselt
Coördinaten: 198660 / 359670
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: kerkhof
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30827
Toponiem: Dionysiuskerk; Asselterhof
Plaats: Asselt
Coördinaten: 198600 / 359650
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: versterking
Economie: landbouwers
289
ARCHISwaarnemingsnummer:
30839
Toponiem: Dionysiuskerk; Asselterhof
Plaats: Asselt
Coördinaten: 198600 / 359660
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30839
Toponiem: Dionysiuskerk; Asselterhof
Plaats: Asselt
Coördinaten: 198600 / 359660
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: versterking
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30895
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 203170 / 360340
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30896
Toponiem: Rietweg Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201610 / 358790
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: weg
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30900
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 200000 / 359000
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30901
Toponiem: Groenewoud Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201900 / 360660
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)

RAAP-rapport 1741
Datering: Romeinse tijd
Complextype: villacomplex
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
30911
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202000 / 360350
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: grafveld
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31028
Toponiem: Schuitenberg/Stadhuis
Plaats: Onbekend
Coördinaten: 197010 / 355930
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31169
Toponiem: Maasoever Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 196000 / 356500
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31497
Toponiem: De Heistert; Luzenkamp
Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201500 / 354500
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
31520
Toponiem: Stationsstraat Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 200320 / 360940
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: graf (urnenveld)
Economie: landbouwers
ARCHIS-
290
waarnemingsnummer: 31524
Toponiem: Plaats: Schondeln
Coördinaten: 197620 / 353910
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
31524
Toponiem: Plaats: Schondeln
Coördinaten: 197620 / 353910
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31524
Toponiem: Plaats: Schondeln
Coördinaten: 197620 / 353910
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31524
Toponiem: Plaats: Schondeln
Coördinaten: 197620 / 353910
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31527
Toponiem: Rattommerveld Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199300 / 353410
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
31529
Toponiem: Heistraat Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201200 / 359880
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: graf (urnenveld)
Economie: landbouwers

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
31549
Toponiem: Maasnielder Beek Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199660 / 354770
Bodem: Venige beekdalgronden (Gwt:
II)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
31553
Toponiem: Hillenraad Plaats:
Boukoul
Coördinaten: 201220 / 359500
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31553
Toponiem: Hillenraad Plaats:
Boukoul
Coördinaten: 201220 / 359500
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31553
Toponiem: Hillenraad Plaats:
Boukoul
Coördinaten: 201220 / 359500
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31558
Toponiem: Hillenraad Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201280 / 359430
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31559
Toponiem: Bosstraat Plaats:
Swalmen
291
Coördinaten: 202200 / 360900
Bodem: Haarpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: graf (urnenveld)
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31571
Toponiem: Schondeln Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 197670 / 354060
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
31593
Toponiem: Rattommerveld Plaats:
Melick
Coördinaten: 198740 / 353340
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
31593
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198740 / 353340
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
31613
Toponiem: Ool Plaats: Ool
Coördinaten: 193650 / 355850
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Neolithicum
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31615
Toponiem: Ool Plaats: Onbekend
Coördinaten: 194000 / 355000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: losse vondst
Economie: landbouwers

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
31625
Toponiem: Kroppestraat Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202300 / 360210
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31626
Toponiem: Ool Plaats: Ool
Coördinaten: 194200 / 355320
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Prehistorie
Complextype: losse vondst
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31626
Toponiem: Ool Plaats: Ool
Coördinaten: 194200 / 355320
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31626
Toponiem: Ool Plaats: Ool
Coördinaten: 194200 / 355320
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Bronstijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31626
Toponiem: Ool Plaats: Ool
Coördinaten: 194200 / 355320
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31626
Toponiem: Ool Plaats: Ool
Coördinaten: 194200 / 355320
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
292
(jong) (Gwt: V)
Datering: Onbekend
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31641
Toponiem: Heytweg Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201240 / 361420
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: graf (urnenveld)
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31650
Toponiem: Eppenbroek Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 200030 / 359720
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31653
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 201000 / 358000
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: graf (urnenveld)
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31654
Toponiem: Prinsendijk Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202000 / 361000
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Prehistorie
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31661
Toponiem: Hoogterras Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202860 / 360760
Bodem: Haarpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHIS-

RAAP-rapport 1741
waarnemingsnummer: 31664
Toponiem: Hoogterras Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202860 / 360710
Bodem: Haarpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31668
Toponiem: Hoogterras Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202880 / 360660
Bodem: Haarpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31669
Toponiem: Hoogterras Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202850 / 360610
Bodem: Haarpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31672
Toponiem: Hoogterras Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202862 / 360651
Bodem: Haarpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31673
Toponiem: Hoogterras Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202925 / 360700
Bodem: Haarpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Paleolithicum Laat
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
31673
Toponiem: Hoogterras Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202925 / 360700
Bodem: Haarpodzolgronden (Gwt: VII)
293
Datering: Bronstijd
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31674
Toponiem: Hoogterras Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202900 / 360700
Bodem: Haarpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31690
Toponiem: Hoogterras Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202980 / 360640
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31703
Toponiem: Hoogterras Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202970 / 360620
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31705
Toponiem: Hoogterras Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202910 / 360650
Bodem: Haarpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31720
Toponiem: Hoogterras Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202880 / 361060
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHIS-

RAAP-rapport 1741
waarnemingsnummer: 31727
Toponiem: Kroppestraat Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 202230 / 360190
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: grafheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31746
Toponiem: Maasniel Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 198100 / 357050
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: graf (crematie)
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31769
Toponiem: Keulsebaan Plaats:
Melick
Coördinaten: 201900 / 353010
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
31769
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 201900 / 353010
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31770
Toponiem: Jagershuisje Plaats:
Melick
Coördinaten: 200850 / 353210
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Paleolithicum Laat
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
31770
Toponiem: Jagershuisje Plaats:
Melick
Coördinaten: 200850 / 353210
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
294
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
31773
Toponiem: Keulse Baan Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 200730 / 353270
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
31775
Toponiem: De Meer Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201570 / 352740
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
31776
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 200120 / 353190
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
31776
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 200120 / 353190
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31779
Toponiem: Melicker Heide Plaats:
Melick
Coördinaten: 200760 / 353560
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
31829
Toponiem: Maasniel Plaats:
Roermond

RAAP-rapport 1741
Coördinaten: 198020 / 357030
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: graf (urnenveld)
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31832
Toponiem: De Sneppen Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196500 / 358750
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: depositie
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
31837
Toponiem: Maas Plaats: Asselt
Coördinaten: 198000 / 360000
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Bronstijd
Complextype: depositie
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
32894
Toponiem: Hamstraat-Munsterplein
Plaats: Roermond
Coördinaten: 197110 / 356190
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: klooster
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
32894
Toponiem: Hamstraat-Munsterplein
Plaats: Roermond
Coördinaten: 197110 / 356190
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: stad
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33306
Toponiem: Maas Plaats: Ool
Coördinaten: 194350 / 355830
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Onbekend
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
295
ARCHISwaarnemingsnummer:
33370
Toponiem: De Heistert; Luzenkamp
Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201500 / 354500
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33370
Toponiem: De Heistert; Luzenkamp
Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201500 / 354500
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33403
Toponiem: Kruisherenstraat Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197250 / 356050
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Onbekend
Complextype: industrie
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33403
Toponiem: Kruisherenstraat Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197250 / 356050
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33446
Toponiem: Zwartenberg Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 197850 / 353400
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: grafveld
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33446
Toponiem: Zwartenberg Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 197850 / 353400

RAAP-rapport 1741
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33461
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 194000 / 353000
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33462
Toponiem: Oldenburg (De Borg;
Oudenborg) Plaats: Onbekend
Coördinaten: 194850 / 353950
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33756
Toponiem: Notenboom Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 198150 / 355900
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Onbekend
Complextype: weg
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33761
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 196000 / 355000
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33763
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 196000 / 355000
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: pottenbakkerij
Economie: landbouwers
ARCHIS-
296
waarnemingsnummer: 33763
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 196000 / 355000
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: pottenbakkerij
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33763
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 196000 / 355000
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: pottenbakkerij
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33764
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 196000 / 355000
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33769
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 196000 / 355000
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
33769
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 196000 / 355000
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
33769
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 196000 / 355000
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33769

RAAP-rapport 1741
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 196000 / 355000
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33775
Toponiem: Plaats: Onbekend
Coördinaten: 196000 / 355000
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33779
Toponiem: Maastrichterweg; Roerbrug
Plaats: Onbekend
Coördinaten: 197130 / 355300
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Onbekend
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33779
Toponiem: Maastrichterweg; Roerbrug
Plaats: Onbekend
Coördinaten: 197130 / 355300
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33779
Toponiem: Maastrichterweg; Roerbrug
Plaats: Onbekend
Coördinaten: 197130 / 355300
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33823
Toponiem: Mussenberg Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 195760 / 354660
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
297
ARCHISwaarnemingsnummer:
33877
Toponiem: Ratommer Veld Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 200100 / 352600
Bodem: Horstpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33878
Toponiem: Thuserhof Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 200960 / 355170
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: grafveld
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
33879
Toponiem: Thuserhof Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 200960 / 355170
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
33881
Toponiem: Thuserhof Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 200960 / 355170
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: grafveld
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
34252
Toponiem: Maas Plaats: Linne
Coördinaten: 193950 / 353525
Bodem: Opgehoogd (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
34254

RAAP-rapport 1741
Toponiem: Kerk V.D. H.Michael;
Plaats: Onbekend
Coördinaten: 195330 / 354800
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: kerk
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
34259
Toponiem: Ooldergriend; Maas
Plaats: Roermond
Coördinaten: 193000 / 355000
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
34297
Toponiem: De Borg; Borch; Oudenborg
Plaats: Onbekend
Coördinaten: 194850 / 353950
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: versterkt huis
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
34308
Toponiem: Munsterkerk Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197400 / 356190
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: kerk
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
34375
Toponiem: Drususberg; Drusiusberg
Plaats: Onbekend
Coördinaten: 193950 / 354500
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: motte
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
34377
Toponiem: Drususberg; Drususheuvel
Plaats: Onbekend
Coördinaten: 193950 / 354500
298
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
34398
Toponiem: Munsterplein;
Cuypersmonument Plaats: Roermond
Coördinaten: 197050 / 356140
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
34398
Toponiem: Munsterplein;
Cuypersmonument Plaats: Roermond
Coördinaten: 197050 / 356140
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
34403
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 196800 / 356250
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
34497
Toponiem: Huis Hattem; Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196980 / 354800
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: versterkt huis
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
34520
Toponiem: Spoorweg-Emplacement
Plaats: Roermond
Coördinaten: 197400 / 356000
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
34688
Toponiem: Maas Plaats: Roermond
Coördinaten: 195000 / 355500
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Bronstijd
Complextype: depositie
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
34708
Toponiem: Kitskesberg Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199000 / 354000
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: graf (crematie)
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
34761
Toponiem: Hatenboer Plaats: Herten
Coördinaten: 195000 / 355000
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: depositie
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
34767
Toponiem: Plaats: Herten
Coördinaten: 195000 / 355000
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: depositie
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
34821
Toponiem: Plaats: Melick
Coördinaten: 201000 / 354000
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
34833
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 201000 / 354000
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: onbekend
299
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
36488
Toponiem: Maas Plaats: Herten
Coördinaten: 195000 / 355000
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
36698
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Herten
Coördinaten: 195900 / 354400
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: grafveld
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
36742
Toponiem: Baggergat Plaats: Ool
Coördinaten: 194350 / 355100
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: depositie
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
37010
Toponiem: Koningsgriend Plaats:
Asselt
Coördinaten: 197600 / 360100
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Bronstijd
Complextype: depositie
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
37010
Toponiem: Koningsgriend Plaats:
Asselt
Coördinaten: 197600 / 360100
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
38430
Toponiem: Grintgat Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 194000 / 355000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
38433
Toponiem: Roodebrug Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195900 / 355740
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Onbekend
Complextype: brug
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
38434
Toponiem: Paardestal Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195700 / 356000
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: schans
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
38438
Toponiem: Maas Plaats: Onbekend
Coördinaten: 194000 / 355000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Paleolithicum Laat
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
38442
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 194000 / 355000
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
38448
Toponiem: Maas Plaats: Onbekend
300
Coördinaten: 194000 / 353000
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Onbekend
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
38493
Toponiem: Grintgat Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 194000 / 353000
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Prehistorie
Complextype: losse vondst
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
38496
Toponiem: Groenewoud Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201900 / 360660
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: grafveld
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
38500
Toponiem: Straat Plaats: Straat
Coördinaten: 200550 / 355400
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
38504
Toponiem: Visserstoren Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196700 / 356400
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: wal
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
38528
Toponiem: Rattentoren Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196740 / 356520
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: versterking

RAAP-rapport 1741
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
38529
Toponiem: De Weerd Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195500 / 357500
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
38537
Toponiem: Godsweerder-Singel
Plaats: Roermond
Coördinaten: 197350 / 356460
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: stad
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
40655
Toponiem: Ool Plaats: Onbekend
Coördinaten: 194100 / 355700
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Bronstijd
Complextype: depositie
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
43364
Toponiem: Turfhei; Heide Noord
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201501 / 362455
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
43364
Toponiem: Turfheide Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201501 / 362455
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
43364
301
Toponiem: Turfheide Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201501 / 362455
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
43364
Toponiem: Turfheide Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201501 / 362455
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
43364
Toponiem: Turfheide Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201501 / 362455
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
44172
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Herten
Coördinaten: 195900 / 354400
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
44172
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Herten
Coördinaten: 195900 / 354400
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
44172
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Herten
Coördinaten: 195900 / 354400
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden

RAAP-rapport 1741
(Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: graf (urnenveld)
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
44172
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Herten
Coördinaten: 195900 / 354400
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
44172
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Herten
Coördinaten: 195900 / 354400
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
44201
Toponiem: Kitskensberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199680 / 353380
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement/nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
44202
Toponiem: Kitskensberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199750 / 353600
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Paleolithicum Laat
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
44202
Toponiem: Kitskensberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199750 / 353600
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
302
ARCHISwaarnemingsnummer:
44202
Toponiem: Kitskensberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199750 / 353600
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement/nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
44202
Toponiem: Kitskensberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199750 / 353600
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
44451
Toponiem: Heide Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201020 / 361700
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
44451
Toponiem: Heide Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201020 / 361700
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
44452
Toponiem: Nieuwenhof Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199520 / 360280
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
44452
Toponiem: Nieuwenhof Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199520 / 360280
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)

RAAP-rapport 1741
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
44452
Toponiem: Nieuwenhof Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199520 / 360280
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
44545
Toponiem: Reubenberg Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201400 / 361450
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
44643
Toponiem: Roersingel Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196749 / 356165
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: stad
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
44643
Toponiem: Roersingel Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196749 / 356165
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Onbekend
Complextype: stad
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
44914
Toponiem: Groot-Seminarie Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197115 / 356472
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: klooster
Economie: landbouwers
ARCHIS-
303
waarnemingsnummer: 44918
Toponiem: Groot Seminarie Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197100 / 356556
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: klooster
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
45359
Toponiem: Reubenberg Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201303 / 361503
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
45363
Toponiem: Zwartbroekplein Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197075 / 355750
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: stad
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
45363
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 197075 / 355750
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
45407
Toponiem: Maas Plaats: Ool
Coördinaten: 193400 / 355700
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Bronstijd
Complextype: depositie
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
45427
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 194500 / 356200
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend

RAAP-rapport 1741
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
46076
Toponiem: Swalmerstraat Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197165 / 356625
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: stad
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
46549
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Herten
Coördinaten: 195867 / 354280
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
46549
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Herten
Coördinaten: 195867 / 354280
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: graf (urnenveld)
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
46549
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Herten
Coördinaten: 195867 / 354280
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
46594
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199970 / 360840
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
304
ARCHISwaarnemingsnummer:
46594
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199970 / 360840
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: akker
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
46594
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199970 / 360840
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: graf
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
46594
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199970 / 360840
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
46595
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199760 / 360660
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Steentijd
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
46595
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199760 / 360660
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: akker
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
46595
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199760 / 360660

RAAP-rapport 1741
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: graf
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
46595
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199760 / 360660
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
46599
Toponiem: Turfhei; Heide Noord
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201551 / 362599
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
46599
Toponiem: Turfhei; Heide Noord
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201551 / 362599
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
46599
Toponiem: Turfhei; Heide Noord
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201551 / 362599
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
46599
Toponiem: Turfhei; Heide Noord
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201551 / 362599
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
305
ARCHISwaarnemingsnummer:
46601
Toponiem: Turfhei; Heide Noord
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201501 / 362455
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
46601
Toponiem: Turfheide Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201501 / 362455
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
46601
Toponiem: Turfhei; Heide Noord
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201501 / 362455
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
46601
Toponiem: Turfheide Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201501 / 362455
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
47150
Toponiem: Syperhof Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199150 / 359000
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
47150
Toponiem: Syperhof Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199150 / 359000

RAAP-rapport 1741
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
47150
Toponiem: Syperhof Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199150 / 359000
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
47150
Toponiem: Syperhof Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199150 / 359000
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
47150
Toponiem: Syperhof Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199150 / 359000
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
47150
Toponiem: Syperhof Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199150 / 359000
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
47150
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199150 / 359000
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHIS-
306
waarnemingsnummer: 47897
Toponiem: Biesweerd 1 Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 198382 / 361793
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: schip
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
48598
Toponiem: Herten Plaats: Herten
Coördinaten: 195687 / 354054
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
48598
Toponiem: Herten Plaats: Herten
Coördinaten: 195687 / 354054
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
48967
Toponiem: Heistraat Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201180 / 359780
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: graf (urnenveld)
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49055
Toponiem: Hanssumer Weerd
Plaats: Rijkel
Coördinaten: 198457 / 362610
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Paleolithicum Midden
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
49055
Toponiem: Hanssumer Weerd
Plaats: Rijkel
Coördinaten: 198457 / 362610
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat

RAAP-rapport 1741
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49055
Toponiem: Hanssumer Weerd
Plaats: Rijkel
Coördinaten: 198457 / 362610
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Onbekend
Complextype: schip
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49057
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198467 / 362646
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
49057
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198467 / 362646
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: historie
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
49059
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Rijkel
Coördinaten: 198466 / 362686
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49061
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Rijkel
Coördinaten: 198450 / 362754
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
307
ARCHISwaarnemingsnummer:
49063
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198433 / 362822
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
49067
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198382 / 362913
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
49069
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Rijkel
Coördinaten: 198383 / 362923
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Paleolithicum Midden
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
49069
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198383 / 362923
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Paleolithicum Midden
Complextype: onbekend
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
49078
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Rijkel
Coördinaten: 198465 / 362413
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Onbekend
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49080
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198464 / 362450
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend

RAAP-rapport 1741
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
49082
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Klein Hanssum
Coördinaten: 198464 / 362436
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49084
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Klein Hanssum
Coördinaten: 198470 / 362486
Bodem: Water (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49086
Toponiem: Hansumerweerd Plaats:
Klein Hanssum
Coördinaten: 198486 / 362495
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
49088
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Klein Hanssum
Coördinaten: 198479 / 362526
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49088
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Klein Hanssum
Coördinaten: 198479 / 362526
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
308
ARCHISwaarnemingsnummer:
49090
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198482 / 362519
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
49092
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Klein Hanssum
Coördinaten: 198476 / 362437
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49094
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Klein Hanssum
Coördinaten: 198474 / 362370
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49096
Toponiem: Hanssumer Weerd
Plaats: Klein Hanssum
Coördinaten: 198479 / 362421
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49098
Toponiem: Biesweerd Plaats: Wieler
Coördinaten: 198454 / 362259
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49100

RAAP-rapport 1741
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Rijkel
Coördinaten: 198459 / 362819
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Paleolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
49100
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Rijkel
Coördinaten: 198459 / 362819
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Paleolithicum Midden
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
49102
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198428 / 362917
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
49104
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Rijkel
Coördinaten: 198433 / 362905
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Onbekend
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49106
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Rijkel
Coördinaten: 198455 / 362830
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49108
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Rijkel
309
Coördinaten: 198463 / 362804
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49110
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Rijkel
Coördinaten: 198464 / 362795
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Paleolithicum Midden
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
49110
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Rijkel
Coördinaten: 198464 / 362795
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49112
Toponiem: Hanssumerweerd Plaats:
Rijkel
Coördinaten: 198483 / 362729
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Onbekend
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49114
Toponiem: Biesweerd Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 198387 / 361810
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: schip
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49116
Toponiem: Biesweerd Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 198350 / 361450

RAAP-rapport 1741
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49116
Toponiem: Biesweerd Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 198350 / 361450
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49118
Toponiem: Biesweerd Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 198379 / 361788
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Onbekend
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49118
Toponiem: Biesweerd Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 198379 / 361788
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: historie
Complextype: schip
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49121
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198355 / 361691
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: historie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49121
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198355 / 361691
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
310
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49121
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198355 / 361691
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49121
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198355 / 361691
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49123
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198355 / 361700
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
49123
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198355 / 361700
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
49125
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198355 / 361710
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Onbekend
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49125

RAAP-rapport 1741
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198355 / 361710
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49127
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198355 / 361720
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49135
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198355 / 361680
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49137
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198328 / 361460
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Onbekend
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49139
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198355 / 361670
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Paleolithicum
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
49141
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198355 / 361660
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
311
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
49141
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198355 / 361660
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
49149
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198350 / 361385
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
49149
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198350 / 361385
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
49250
Toponiem: Bronkweg Plaats: Melick
Coördinaten: 198595 / 353100
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
49255
Toponiem: Rattommerweg Plaats:
Melick
Coördinaten: 198980 / 353425
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
49257
Toponiem: Oude Keulse Baan
Plaats: Roermond

RAAP-rapport 1741
Coördinaten: 199100 / 353550
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
50990
Toponiem: Ezelspoort Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196766 / 356116
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: wal
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51019
Toponiem: Kartuis/ Bethlehemstraat
Plaats: Roermond
Coördinaten: 197050 / 356500
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: klooster
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51019
Toponiem: Kartuis/ Bethlehemstraat
Plaats: Roermond
Coördinaten: 197050 / 356500
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: stad
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51021
Toponiem: Jesuitenstraat Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196996 / 356415
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: stad
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51029
Toponiem: Rotonde Roersingel
Plaats: Roermond
Coördinaten: 196675 / 356225
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: stad
Economie: landbouwers
312
ARCHISwaarnemingsnummer:
51035
Toponiem: Wilhelminasingel 3
Plaats: Roermond
Coördinaten: 197296 / 356670
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: stad
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51037
Toponiem: Huize Casimir Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197350 / 356725
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: stad
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51091
Toponiem: Herten Wolfsberg Plaats:
Herten
Coördinaten: 195400 / 353650
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51126
Toponiem: Stationspark Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197560 / 356210
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51206
Toponiem: Broekhin Noord Plaats:
Roermond
Coördinaten: 198620 / 357830
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: akker
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51206
Toponiem: Broekhin Noord Plaats:
Roermond

RAAP-rapport 1741
Coördinaten: 198620 / 357830
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: akker
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51208
Toponiem: Oude Baan Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199708 / 359618
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VI)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51214
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Herten
Coördinaten: 195750 / 354400
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: akker
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51356
Toponiem: De Wit Plaats: Swalmen
Coördinaten: 203150 / 360360
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
51356
Toponiem: De Wit Plaats: Swalmen
Coördinaten: 203150 / 360360
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51751
Toponiem: Plaats: Herten
Coördinaten: 195000 / 355000
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
313
ARCHISwaarnemingsnummer:
51751
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 195000 / 355000
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51879
Toponiem: Kitskensberg Plaats:
Melick
Coördinaten: 198700 / 353800
Bodem: Gooreerdgronden (Gwt: VI)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
51879
Toponiem: Kitskensberg Plaats:
Melick
Coördinaten: 198700 / 353800
Bodem: Gooreerdgronden (Gwt: VI)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51915
Toponiem: Kerkhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 198380 / 353580
Bodem: Gooreerdgronden (Gwt: VI)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51921
Toponiem: Plaats: Roermond
Coördinaten: 199100 / 353160
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VI)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51925
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 198850 / 359740
Bodem: Ooivaaggronden (oud) (Gwt:
VII)

RAAP-rapport 1741
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51925
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 198850 / 359740
Bodem: Ooivaaggronden (oud) (Gwt:
VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51927
Toponiem: Leeuwen Plaats:
Roermond
Coördinaten: 198600 / 358130
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
51927
Toponiem: Leeuwen Plaats:
Roermond
Coördinaten: 198600 / 358130
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
51929
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202200 / 360400
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
51931
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201800 / 360300
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
51937
314
Toponiem: Plaats: Merum
Coördinaten: 195580 / 353900
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51937
Toponiem: Plaats: Merum
Coördinaten: 195580 / 353900
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51939
Toponiem: 'T Roermondse Veld
Plaats: Roermond
Coördinaten: 198500 / 353380
Bodem: Gooreerdgronden (Gwt: VI)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51941
Toponiem: Plaats: Roermond
Coördinaten: 199100 / 353160
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VI)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51954
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Herten
Coördinaten: 195980 / 354320
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
51954
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Herten
Coördinaten: 195980 / 354320
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
51954
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Herten
Coördinaten: 195980 / 354320
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51954
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Herten
Coördinaten: 195980 / 354320
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51954
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 195980 / 354320
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
51981
Toponiem: Turfhei Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201550 / 362550
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
51981
Toponiem: Turfhei Plaats: Beesel
Coördinaten: 201550 / 362550
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
51985
Toponiem: Turfhei Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201750 / 362500
315
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
51985
Toponiem: Turfhei Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201750 / 362500
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
52035
Toponiem: Waterwingebied W.M.L.
Plaats: Herten
Coördinaten: 195540 / 354760
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
52401
Toponiem: Groenewoud Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201800 / 360740
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
52405
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202000 / 360500
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
52405
Toponiem: De Hout Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202000 / 360500
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
52421
Toponiem: Plaats: Roermond

RAAP-rapport 1741
Coördinaten: 197360 / 356420
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
52583
Toponiem: Hawinkel Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 200500 / 361500
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
52585
Toponiem: Asselterhof Plaats: Asselt
Coördinaten: 198780 / 359680
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: walburcht
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
54329
Toponiem: Plaats: Herten
Coördinaten: 195725 / 353700
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: huisplaats
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
54329
Toponiem: Plaats: Herten
Coördinaten: 195725 / 353700
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
54329
Toponiem: Plaats: Herten
Coördinaten: 195725 / 353700
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
54329
Toponiem: Plaats: Herten
316
Coördinaten: 195725 / 353700
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
54329
Toponiem: Plaats: Herten
Coördinaten: 195725 / 353700
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
54375
Toponiem: Aan De Rijksweg Plaats:
Aan de Rijksweg
Coördinaten: 195400 / 353000
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
54375
Toponiem: Aan De Rijksweg Plaats:
Aan de Rijksweg
Coördinaten: 195400 / 353000
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
55675
Toponiem: Maasniel Plaats:
Maasniel
Coördinaten: 198769 / 356752
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
55882
Toponiem: Roermond-Markt Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196792 / 356423
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: stad
Economie: landbouwers

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
56640
Toponiem: Asenray; Dorpsstraat
Plaats: Roermond
Coördinaten: 200570 / 356600
Bodem: Poldervaaggronden (oud)
(Gwt: V)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
56640
Toponiem: Asenray; Dorpsstraat
Plaats: Roermond
Coördinaten: 200570 / 356600
Bodem: Poldervaaggronden (oud)
(Gwt: V)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
56640
Toponiem: Asenray; Dorpsstraat
Plaats: Roermond
Coördinaten: 200570 / 356600
Bodem: Poldervaaggronden (oud)
(Gwt: V)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
121179
Toponiem: Wieler Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199560 / 361500
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: steenbakkerij
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
121180
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 198610 / 359680
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: kerkheuvel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
121184
Toponiem: Plaats:
317
Coördinaten: 201900 / 358600
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VI)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
121310
Toponiem: Hoosterhof Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199900 / 361900
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
121311
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199250 / 358720
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
121312
Toponiem: Achter Museum Asselt
Plaats: Asselt
Coördinaten: 198800 / 359680
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
121313
Toponiem: Westelijk Kasteel Hillenraad
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199700 / 359150
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
121313
Toponiem: Bij Kasteel Hillenraedt
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199700 / 359150
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
121343
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 201800 / 362480
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
121344
Toponiem: De Lanck; Voormalig Amk-
Terrein Plaats: Swalmen
Coördinaten: 202500 / 358870
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VI)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
121356
Toponiem: Schroefstraat Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199100 / 361050
Bodem: Horstpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
121361
Toponiem: Kitskensberg Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199250 / 353750
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Onbekend
Complextype: weg
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
121361
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199250 / 353750
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
121401
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 201250 / 357750
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: onbekend
318
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
130477
Toponiem: Plaats: Melick
Coördinaten: 199500 / 353854
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement/nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130477
Toponiem: Plaats: Melick
Coördinaten: 199500 / 353854
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130477
Toponiem: Plaats: Melick
Coördinaten: 199500 / 353854
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130478
Toponiem: Plaats: Melick
Coördinaten: 199299 / 353731
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement/nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130478
Toponiem: Plaats: Melick
Coördinaten: 199299 / 353731
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130479
Toponiem: Plaats: Melick
Coördinaten: 199463 / 353686
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VI)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: weg

RAAP-rapport 1741
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130480
Toponiem: Plaats: Melick
Coördinaten: 199744 / 353591
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement/nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130481
Toponiem: Plaats: Melick
Coördinaten: 199778 / 353542
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130481
Toponiem: Plaats: Melick
Coördinaten: 199778 / 353542
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Paleolithicum Laat
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130481
Toponiem: Plaats: Melick
Coördinaten: 199778 / 353542
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130482
Toponiem: Plaats: Melick
Coördinaten: 200090 / 353345
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130483
Toponiem: Plaats: Melick
Coördinaten: 200560 / 353436
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
319
ARCHISwaarnemingsnummer:
130484
Toponiem: Plaats: Melick
Coördinaten: 200058 / 353563
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement/nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130485
Toponiem: Plaats: Melick
Coördinaten: 200181 / 353436
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130486
Toponiem: Plaats: Melick
Coördinaten: 199878 / 353681
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130487
Toponiem: Plaats: Melick
Coördinaten: 199828 / 353716
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130488
Toponiem: Heide-Roerstreek Plaats:
Melick
Coördinaten: 200671 / 353333
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130488
Toponiem: Heide-Roerstreek Plaats:
Melick
Coördinaten: 200671 / 353333
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend

RAAP-rapport 1741
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130489
Toponiem: Oude Keulse Baan
Plaats: Melick
Coördinaten: 199868 / 353341
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130489
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199868 / 353341
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
130490
Toponiem: Oude Keulse Baan
Plaats: Melick
Coördinaten: 199690 / 353369
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130502
Toponiem: Heide Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201200 / 361900
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130502
Toponiem: Heide Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201200 / 361900
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130502
Toponiem: Heide Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201200 / 361900
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
320
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130502
Toponiem: Heide Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201200 / 361900
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130504
Toponiem: Heide Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201240 / 362000
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130504
Toponiem: Heide Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201240 / 362000
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130504
Toponiem: Heide Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201240 / 362000
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130504
Toponiem: Heide Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201240 / 362000
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130506
Toponiem: Baxhof Plaats: Onbekend
Coördinaten: 200898 / 361770
Bodem: Poldervaaggronden (oud)
(Gwt: III)
Datering: Nieuwe tijd

RAAP-rapport 1741
Complextype: schans
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130507
Toponiem: Kasteelresten Oudborg
Plaats: Onbekend
Coördinaten: 199586 / 360465
Bodem: Moerige eerdgronden (Gwt: II)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: kasteel
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130508
Toponiem: Turfheide Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201242 / 362268
Bodem: Poldervaaggronden (oud)
(Gwt: III)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130509
Toponiem: Turfheide Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201501 / 362455
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130512
Toponiem: Heide Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201220 / 362020
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130512
Toponiem: Heide Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201220 / 362020
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130513
Toponiem: Bussereind Plaats:
321
Onbekend
Coördinaten: 201370 / 362140
Bodem: Akkereerdgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130517
Toponiem: Turfheide Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201765 / 362502
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130518
Toponiem: Heide Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201020 / 361700
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130518
Toponiem: Heide Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201020 / 361700
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130518
Toponiem: Heide Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201020 / 361700
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130518
Toponiem: Heide Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201020 / 361700
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130518

RAAP-rapport 1741
Toponiem: Heide Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201020 / 361700
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130518
Toponiem: Heide Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201020 / 361700
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130522
Toponiem: Swalmen Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 200640 / 361290
Bodem: Poldervaaggronden (oud)
(Gwt: III)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130523
Toponiem: Asseltseweg Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199500 / 360085
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130523
Toponiem: Asseltseweg Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199500 / 360085
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130523
Toponiem: Asseltseweg Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199500 / 360085
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
322
ARCHISwaarnemingsnummer:
130523
Toponiem: Asseltseweg Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199500 / 360085
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130523
Toponiem: Asseltseweg Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199500 / 360085
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130524
Toponiem: Turfheide Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201551 / 362599
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130524
Toponiem: Turfheide Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201551 / 362599
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130524
Toponiem: Turfhei; Heide Noord
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201551 / 362599
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130525
Toponiem: Turfhei; Heide Noord
Plaats: Swalmen

RAAP-rapport 1741
Coördinaten: 201501 / 362455
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130525
Toponiem: Turfheide Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201501 / 362455
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130525
Toponiem: Turfheide Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201501 / 362455
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130525
Toponiem: Turfheide Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201501 / 362455
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130525
Toponiem: Turfheide Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201501 / 362455
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130526
Toponiem: Swalmdal Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199572 / 360253
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
323
ARCHISwaarnemingsnummer:
130526
Toponiem: Swalmdal Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199572 / 360253
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130526
Toponiem: Swalmdal Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199572 / 360253
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130526
Toponiem: Swalmdal Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199572 / 360253
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130528
Toponiem: Swalmen Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201480 / 362370
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130528
Toponiem: Swalmen Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 201480 / 362370
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130531
Toponiem: Swalmen Plaats:
Onbekend

RAAP-rapport 1741
Coördinaten: 199480 / 359950
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130531
Toponiem: Swalmen Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199480 / 359950
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130532
Toponiem: Swalmen Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199443 / 360103
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130532
Toponiem: Swalmen Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199443 / 360103
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130533
Toponiem: Station Plaats: Onbekend
Coördinaten: 200010 / 360870
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130533
Toponiem: Station Plaats: Onbekend
Coördinaten: 200010 / 360870
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHIS-
324
waarnemingsnummer: 130533
Toponiem: Station Plaats: Onbekend
Coördinaten: 200010 / 360870
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130533
Toponiem: Station Plaats: Onbekend
Coördinaten: 200010 / 360870
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130534
Toponiem: Swalmen Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199970 / 360910
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130534
Toponiem: Swalmen Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199970 / 360910
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130534
Toponiem: Swalmen Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199970 / 360910
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130534
Toponiem: Swalmen Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199970 / 360910
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend

RAAP-rapport 1741
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130535
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199760 / 360660
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130535
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199760 / 360660
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: graf
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130535
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199760 / 360660
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: IJzertijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130535
Toponiem: Fabriek Plaats:
Onbekend
Coördinaten: 199760 / 360660
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130536
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 200660 / 361370
Bodem: Poldervaaggronden (oud)
(Gwt: III)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130775
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
325
Coördinaten: 199400 / 359800
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130775
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199400 / 359800
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130775
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199400 / 359800
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130775
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199400 / 359800
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130776
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199290 / 359500
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130776
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199290 / 359500
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130776
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199290 / 359500

RAAP-rapport 1741
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130776
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199290 / 359500
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130777
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199240 / 359450
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130777
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199240 / 359450
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130777
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199240 / 359450
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130778
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199240 / 359370
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130778
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199240 / 359370
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
326
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130778
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199240 / 359370
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130778
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199240 / 359370
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130779
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199220 / 359280
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130779
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199220 / 359280
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130779
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199220 / 359280
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130779
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199220 / 359280
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg

RAAP-rapport 1741
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130779
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199220 / 359280
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130779
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199220 / 359280
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130779
Toponiem: Asselt Plaats: Asselt
Coördinaten: 199220 / 359280
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130780
Toponiem: Syperhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199110 / 359050
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130780
Toponiem: Syperhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199110 / 359050
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130780
Toponiem: Syperhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199110 / 359050
327
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130780
Toponiem: Syperhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199110 / 359050
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130780
Toponiem: Syperhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199110 / 359050
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130781
Toponiem: N271 Plaats: Roermond
Coördinaten: 199130 / 358770
Bodem: Ooivaaggronden (oud) (Gwt:
VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130781
Toponiem: N271 Plaats: Roermond
Coördinaten: 199130 / 358770
Bodem: Ooivaaggronden (oud) (Gwt:
VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130782
Toponiem: N271 Plaats: Roermond
Coördinaten: 199200 / 358540
Bodem: Ooivaaggronden (oud) (Gwt:
VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
130782
Toponiem: N271 Plaats: Roermond
Coördinaten: 199200 / 358540
Bodem: Ooivaaggronden (oud) (Gwt:
VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130782
Toponiem: N271 Plaats: Roermond
Coördinaten: 199200 / 358540
Bodem: Ooivaaggronden (oud) (Gwt:
VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130782
Toponiem: N271 Plaats: Roermond
Coördinaten: 199200 / 358540
Bodem: Ooivaaggronden (oud) (Gwt:
VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130783
Toponiem: Leygraaf Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199550 / 357740
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130783
Toponiem: Leygraaf Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199550 / 357740
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130784
Toponiem: Plaats: Roermond
Coördinaten: 199740 / 357340
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
328
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130784
Toponiem: Plaats: Roermond
Coördinaten: 199740 / 357340
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130784
Toponiem: Plaats: Roermond
Coördinaten: 199740 / 357340
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130785
Toponiem: Elmpterweg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199740 / 357420
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130785
Toponiem: Elmpterweg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199740 / 357420
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130785
Toponiem: Elmpterweg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199740 / 357420
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130786
Toponiem: Elmpterweg Plaats:

RAAP-rapport 1741
Roermond
Coördinaten: 199710 / 357570
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130786
Toponiem: Elmpterweg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199710 / 357570
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130787
Toponiem: Oude Terbaanse Weg
Plaats: Roermond
Coördinaten: 199100 / 354860
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130787
Toponiem: Oude Terbaanse Weg
Plaats: Roermond
Coördinaten: 199100 / 354860
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130787
Toponiem: Oude Terbaanse Weg
Plaats: Roermond
Coördinaten: 199100 / 354860
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130787
Toponiem: Oude Terbaanse Weg
Plaats: Roermond
Coördinaten: 199100 / 354860
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
329
ARCHISwaarnemingsnummer:
130788
Toponiem: N271 Plaats: Roermond
Coördinaten: 198930 / 354980
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130788
Toponiem: N271 Plaats: Roermond
Coördinaten: 198930 / 354980
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130788
Toponiem: N271 Plaats: Roermond
Coördinaten: 198930 / 354980
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130788
Toponiem: N271 Plaats: Roermond
Coördinaten: 198930 / 354980
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130789
Toponiem: Maasnielder Plaats:
Roermond
Coördinaten: 198940 / 354670
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130789
Toponiem: Maasnielder Plaats:
Roermond
Coördinaten: 198940 / 354670
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend

RAAP-rapport 1741
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130789
Toponiem: Maasnielder Plaats:
Roermond
Coördinaten: 198940 / 354670
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130789
Toponiem: Maasnielder Plaats:
Roermond
Coördinaten: 198940 / 354670
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130789
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198940 / 354670
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130790
Toponiem: Oude Terbaanse Weg
Plaats: Roermond
Coördinaten: 199540 / 355190
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130790
Toponiem: Oude Terbaanse Weg
Plaats: Roermond
Coördinaten: 199540 / 355190
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130790
Toponiem: Oude Terbaanse Weg
Plaats: Roermond
330
Coördinaten: 199540 / 355190
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130790
Toponiem: Oude Terbaanse Weg
Plaats: Roermond
Coördinaten: 199540 / 355190
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130873
Toponiem: Leygraaf Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199235 / 358560
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130873
Toponiem: Leygraaf Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199235 / 358560
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130873
Toponiem: Leygraaf Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199235 / 358560
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130873
Toponiem: Leygraaf Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199235 / 358560
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
130873
Toponiem: Leygraaf Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199235 / 358560
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130874
Toponiem: Intratuin Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199750 / 357450
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130874
Toponiem: Intratuin Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199750 / 357450
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130874
Toponiem: Intratuin Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199750 / 357450
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130874
Toponiem: Intratuin Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199750 / 357450
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130874
Toponiem: Intratuin Plaats:
Roermond
331
Coördinaten: 199750 / 357450
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130874
Toponiem: Intratuin Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199750 / 357450
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130874
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199750 / 357450
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130875
Toponiem: -Kilometerpaal 50 Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199254 / 359260
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130875
Toponiem: -Kilometerpaal 50 Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199254 / 359260
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130876
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199125 / 359260
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHIS-

RAAP-rapport 1741
waarnemingsnummer: 130876
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199125 / 359260
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130876
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199125 / 359260
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130877
Toponiem: Kloosterhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199060 / 354856
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130877
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199060 / 354856
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130878
Toponiem: Kloosterhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199971 / 354977
Bodem: Venige beekdalgronden (Gwt:
II)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130878
Toponiem: Kloosterhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199971 / 354977
Bodem: Venige beekdalgronden (Gwt:
II)
Datering: Middeleeuwen Laat
332
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130878
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199971 / 354977
Bodem: Venige beekdalgronden (Gwt:
II)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130879
Toponiem: Spoorlijn Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199306 / 359640
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130880
Toponiem: Leygraaf Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199285 / 358449
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130881
Toponiem: Intratuin Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199679 / 357498
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130882
Toponiem: Kloosterhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199710 / 354755
Bodem: Venige beekdalgronden (Gwt:
II)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHIS-

RAAP-rapport 1741
waarnemingsnummer: 130882
Toponiem: Kloosterhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199710 / 354755
Bodem: Venige beekdalgronden (Gwt:
II)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130883
Toponiem: Kloosterhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199060 / 354856
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130884
Toponiem: Straat Plaats: Roermond
Coördinaten: 199930 / 355590
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130884
Toponiem: Straat Plaats: Roermond
Coördinaten: 199930 / 355590
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130885
Toponiem: Straat Plaats: Roermond
Coördinaten: 199980 / 355600
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130885
Toponiem: Straat Plaats: Roermond
Coördinaten: 199980 / 355600
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
333
ARCHISwaarnemingsnummer:
130885
Toponiem: Straat Plaats: Roermond
Coördinaten: 199980 / 355600
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130886
Toponiem: Straat Plaats: Roermond
Coördinaten: 200030 / 355770
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130886
Toponiem: Straat Plaats: Roermond
Coördinaten: 200030 / 355770
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130886
Toponiem: Straat Plaats: Roermond
Coördinaten: 200030 / 355770
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130886
Toponiem: Straat Plaats: Roermond
Coördinaten: 200030 / 355770
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130887
Toponiem: Leijgraaf Plaats:
Roermond
Coördinaten: 200040 / 355870
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
130888
Toponiem: Laatweg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199760 / 357130
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130888
Toponiem: Laatweg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199760 / 357130
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130889
Toponiem: Tegelerije Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199810 / 357750
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130889
Toponiem: Tegelerije Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199810 / 357750
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130889
Toponiem: Tegelerije Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199810 / 357750
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130890
Toponiem: Heidebaan Plaats:
Roermond
334
Coördinaten: 198840 / 354470
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130891
Toponiem: Intratuin Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199750 / 357450
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130892
Toponiem: Tegelerije Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199625 / 357700
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130893
Toponiem: Kloosterhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199260 / 354900
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130893
Toponiem: Kloosterhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199260 / 354900
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130893
Toponiem: Kloosterhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199260 / 354900
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
130893
Toponiem: Kloosterhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199260 / 354900
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130893
Toponiem: Kloosterhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199260 / 354900
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130893
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199260 / 354900
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130894
Toponiem: Leijgraaf Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199235 / 358560
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130895
Toponiem: N271 Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199125 / 358900
Bodem: Ooivaaggronden (oud) (Gwt:
VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
130895
Toponiem: N271 Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199125 / 358900
Bodem: Ooivaaggronden (oud) (Gwt:
335
VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130895
Toponiem: N271 Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199125 / 358900
Bodem: Ooivaaggronden (oud) (Gwt:
VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130895
Toponiem: N271 Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199125 / 358900
Bodem: Ooivaaggronden (oud) (Gwt:
VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
130895
Toponiem: N271 Plaats: Swalmen
Coördinaten: 199125 / 358900
Bodem: Ooivaaggronden (oud) (Gwt:
VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
131024
Toponiem: Gerbergaweg Plaats:
Merum
Coördinaten: 195310 / 353545
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
131025
Toponiem: Gerbergaweg Plaats:
Merum
Coördinaten: 195310 / 353700
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
131025
Toponiem: Gerbergaweg Plaats:
Merum
Coördinaten: 195310 / 353700
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
131025
Toponiem: Gerbergaweg Plaats:
Merum
Coördinaten: 195310 / 353700
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
131026
Toponiem: Gerbergaweg Plaats:
Merum
Coördinaten: 195220 / 353610
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
131026
Toponiem: Gerbergaweg Plaats:
Merum
Coördinaten: 195220 / 353610
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
131026
Toponiem: Gerbergaweg Plaats:
Merum
Coördinaten: 195220 / 353610
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
131042
Toponiem: Tegelereye Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199380 / 357850
336
Bodem: Poldervaaggronden (oud)
(Gwt: V)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
131043
Toponiem: Tegelereye Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199370 / 357770
Bodem: Poldervaaggronden (oud)
(Gwt: V)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
131043
Toponiem: Tegelereye Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199370 / 357770
Bodem: Poldervaaggronden (oud)
(Gwt: V)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
131043
Toponiem: Tegelereye Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199370 / 357770
Bodem: Poldervaaggronden (oud)
(Gwt: V)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
131043
Toponiem: Tegelereye Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199370 / 357770
Bodem: Poldervaaggronden (oud)
(Gwt: V)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
131044
Toponiem: Tegelereye Plaats:
Roermond
Coördinaten: 200020 / 357570
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)

RAAP-rapport 1741
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
131044
Toponiem: Tegelereye Plaats:
Roermond
Coördinaten: 200020 / 357570
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
131044
Toponiem: Tegelereye Plaats:
Roermond
Coördinaten: 200020 / 357570
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
131045
Toponiem: Spik Plaats: Roermond
Coördinaten: 199850 / 356080
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
131046
Toponiem: Spik Plaats: Roermond
Coördinaten: 200010 / 356170
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
131046
Toponiem: Spik Plaats: Roermond
Coördinaten: 200010 / 356170
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
131046
Toponiem: Spik Plaats: Roermond
Coördinaten: 200010 / 356170
337
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
131046
Toponiem: Spik Plaats: Roermond
Coördinaten: 200010 / 356170
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
131047
Toponiem: Spik Plaats: Roermond
Coördinaten: 200110 / 356000
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
131047
Toponiem: Spik Plaats: Roermond
Coördinaten: 200110 / 356000
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
131047
Toponiem: Spik Plaats: Roermond
Coördinaten: 200110 / 356000
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
131111
Toponiem: Aan De Rijksweg Plaats:
Herten
Coördinaten: 195800 / 353960
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
131111
Toponiem: Aan De Rijksweg Plaats:
Herten

RAAP-rapport 1741
Coördinaten: 195800 / 353960
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
131134
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 197300 / 354180
Bodem: Kalkloze ooivaaggronden
(jong) (Gwt: VII)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
131138
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 195970 / 353550
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
131141
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 195030 / 353360
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: onbekend
ARCHISwaarnemingsnummer:
232009
Toponiem: Molenveld Plaats: Merum
Coördinaten: 195580 / 353920
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
232009
Toponiem: Molenveld Plaats: Merum
Coördinaten: 195580 / 353920
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
232009
Toponiem: Plaats:
338
Coördinaten: 195580 / 353920
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: onbekend
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
232067
Toponiem: Turfhei Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201500 / 362400
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
232067
Toponiem: Turfhei Plaats: Swalmen
Coördinaten: 201500 / 362400
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
232070
Toponiem: Turfhei Plaats: Onbekend
Coördinaten: 201500 / 362680
Bodem: Rooibrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Mesolithicum
Complextype: kampement
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
232167
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198560 / 359840
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
232167
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198560 / 359840
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
232174

RAAP-rapport 1741
Toponiem: Munsterplein Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197100 / 356200
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: klooster
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
232176
Toponiem: Kasteel Hillenraad Plaats:
Boukoul
Coördinaten: 200130 / 359310
Bodem: Venige beekdalgronden (Gwt:
II)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: waterburcht
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
232178
Toponiem: Aan Het Schoolbroek
Plaats: Swalmen
Coördinaten: 200820 / 361720
Bodem: Poldervaaggronden (oud)
(Gwt: III)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: schans
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
232193
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198560 / 359840
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
232193
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198560 / 359840
Bodem: Kalkhoudende ooivaaggronden
(jong) (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
400495
Toponiem: Sint-Christoffelkathedraal
Plaats: Roermond
Coördinaten: 196759 / 356503
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
339
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: graf
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
400781
Toponiem: Achilleslaan Plaats:
Maasniel
Coördinaten: 198471 / 356357
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Neolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
401061
Toponiem: Camping Maaszicht
Plaats: Asselt
Coördinaten: 198740 / 360300
Bodem: Ooivaaggronden (oud) (Gwt:
VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
401226
Toponiem: Sint-Christoffelkathedraal
Plaats: Roermond
Coördinaten: 196770 / 356501
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Onbekend
Complextype: kerkhof
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403245
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195900 / 354600
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
403245
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195900 / 354600
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers

RAAP-rapport 1741
ARCHISwaarnemingsnummer:
403245
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195900 / 354600
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403294
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196000 / 354300
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
403294
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196000 / 354300
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: graf
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403294
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196000 / 354300
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403294
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196000 / 354300
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
340
ARCHISwaarnemingsnummer:
403296
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195850 / 354700
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403298
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196050 / 354300
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
403298
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196050 / 354300
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403298
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196050 / 354300
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Onbekend
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403308
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196125 / 354125
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHIS-

RAAP-rapport 1741
waarnemingsnummer: 403310
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196000 / 354450
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
403312
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195850 / 354500
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
403312
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195850 / 354500
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403312
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195850 / 354500
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403318
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195850 / 354600
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHIS-
341
waarnemingsnummer: 403318
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195850 / 354600
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403589
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195890 / 354400
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403589
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195890 / 354400
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403591
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195800 / 354420
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
403591
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195800 / 354420
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHIS-

RAAP-rapport 1741
waarnemingsnummer: 403591
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195800 / 354420
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403591
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195800 / 354420
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403595
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195775 / 354350
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403595
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195775 / 354350
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403597
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195900 / 354175
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHIS-
342
waarnemingsnummer: 403599
Toponiem: Plaats: Roermond
Coördinaten: 195950 / 354075
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
403599
Toponiem: Plaats: Roermond
Coördinaten: 195950 / 354075
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403599
Toponiem: Plaats: Roermond
Coördinaten: 195950 / 354075
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403603
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195975 / 353950
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
403603
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195975 / 353950
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403603
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195975 / 353950
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)

RAAP-rapport 1741
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403605
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 195800 / 354075
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403609
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195810 / 354075
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
403609
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195810 / 354075
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403609
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195810 / 354075
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403609
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195810 / 354075
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403611
343
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195875 / 353975
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
403611
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195875 / 353975
Bodem: Roergronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403796
Toponiem: Dorpstraat Plaats:
Asenray
Coördinaten: 201125 / 356650
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403796
Toponiem: Dorpstraat Plaats:
Asenray
Coördinaten: 201125 / 356650
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403976
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199818 / 360678
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
403976
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199818 / 360678
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)

RAAP-rapport 1741
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement/nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403976
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199818 / 360678
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403976
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199818 / 360678
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403976
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199818 / 360678
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
403976
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199818 / 360678
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
404024
Toponiem: Merum-Zuid Plaats:
Herten
Coördinaten: 195230 / 353300
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHIS-
344
waarnemingsnummer: 404024
Toponiem: Merum-Zuid Plaats:
Herten
Coördinaten: 195230 / 353300
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
404024
Toponiem: Merum-Zuid Plaats:
Herten
Coördinaten: 195230 / 353300
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
404028
Toponiem: Roermond - Straat
Plaats: Roermond
Coördinaten: 199830 / 355590
Bodem: Poldervaaggronden (oud)
(Gwt: V)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
404074
Toponiem: N293-Zuid Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199000 / 353500
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: graf
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
404074
Toponiem: N293-Zuid Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199000 / 353500
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
404074
Toponiem: N293-Zuid Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199000 / 353500

RAAP-rapport 1741
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
404098
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195900 / 354650
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
404140
Toponiem: Rijksweg 73 Zuid: F4
Plaats: Straat
Coördinaten: 199968 / 355650
Bodem: Daalbrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
404553
Toponiem: Elmpterweg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 199731 / 357398
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
404861
Toponiem: Roermond - Straat
Plaats: Roermond
Coördinaten: 199830 / 355590
Bodem: Poldervaaggronden (oud)
(Gwt: V)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
405022
Toponiem: De Lanck; Voormalig Amk-
Terrein Plaats: Boukoul
Coördinaten: 201900 / 358700
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VI)
Datering: Mesolithicum
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
345
ARCHISwaarnemingsnummer:
405321
Toponiem: Musschenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195758 / 354391
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
405697
Toponiem: Oolderplas Plaats:
Merum
Coördinaten: 194680 / 353950
Bodem: kalkloze poldervaaggronden
(jong) (Gwt: V)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
406183
Toponiem: Aan De Rijksweg Plaats:
Merum
Coördinaten: 195000 / 353500
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
406239
Toponiem: Plaats: Merum
Coördinaten: 194900 / 353530
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
406709
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199368 / 359887
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
406709
Toponiem: Middelhoven Plaats:

RAAP-rapport 1741
Swalmen
Coördinaten: 199368 / 359887
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Neolithicum
Complextype: kampement/nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
406709
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199368 / 359887
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Bronstijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
406709
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199368 / 359887
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: IJzertijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
406709
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199368 / 359887
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
406709
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199368 / 359887
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Vroeg
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
406709
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 199368 / 359887
Bodem: Radebrikgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
346
ARCHISwaarnemingsnummer:
406787
Toponiem: Groenewoud Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201985 / 360645
Bodem: Vorstvaaggronden (Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
406921
Toponiem: Linderweg Plaats: Melick
Coördinaten: 198485 / 353035
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
406921
Toponiem: Linderweg Plaats: Melick
Coördinaten: 198485 / 353035
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
406921
Toponiem: Linderweg Plaats: Melick
Coördinaten: 198485 / 353035
Bodem: Holtpodzolgronden (Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
406970
Toponiem: Mussenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195750 / 354400
Bodem: Hoge bruine enkeerdgronden
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
Economie: jager-verzamelaars
ARCHISwaarnemingsnummer:
407724
Toponiem: Rieterweg Plaats:
Swalmen
Coördinaten: 201743 / 359276
Bodem: Veldpodzolgronden (Gwt: VII)

RAAP-rapport 1741
Datering: Romeinse tijd
Complextype: weg
Economie: landbouwers
ARCHISwaarnemingsnummer:
407725
Toponiem: Dr. Leurszijstraat Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196720 / 355850
Bodem: Bebouwing (Gwt: -)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: nederzetting
Economie: landbouwers
347

RAAP-rapport 1741
2. ARCHIS-vondstmeldingen
ARCHISvondstmeldingsnummer:
136330
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198780 / 359680
Bodem: Radebrikgronden (BKd26Gwt:
VII)
Datering: Middeleeuwen
Complextype: onbekend
ARCHISvondstmeldingsnummer:
136330
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198780 / 359680
Bodem: Radebrikgronden (BKd26Gwt:
VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
ARCHISvondstmeldingsnummer:
139795
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 201945 / 360555
Bodem: Moerige eerdgronden
(vWzGwt: II)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
ARCHISvondstmeldingsnummer:
139795
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 201945 / 360555
Bodem: Moerige eerdgronden
(vWzGwt: II)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
ARCHISvondstmeldingsnummer:
139827
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198509 / 353004
Bodem: Holtpodzolgronden (Y23Gwt:
VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: onbekend
ARCHIS-
348
vondstmeldingsnummer:
139827
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198509 / 353004
Bodem: Holtpodzolgronden (Y23Gwt:
VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
ARCHISvondstmeldingsnummer:
139827
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198509 / 353004
Bodem: Holtpodzolgronden (Y23Gwt:
VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
ARCHISvondstmeldingsnummer:
139800
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199740 / 353260
Bodem: Vorstvaaggronden (Zb21Gwt:
VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: onbekend
ARCHISvondstmeldingsnummer:
139799
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199790 / 353075
Bodem: Vorstvaaggronden (Zb21Gwt:
VII)
Datering: Romeinse tijd
Complextype: onbekend
ARCHISvondstmeldingsnummer:
139800
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199740 / 353260
Bodem: Vorstvaaggronden (Zb21Gwt:
VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
ARCHISvondstmeldingsnummer:
139799
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 199790 / 353075

RAAP-rapport 1741
Bodem: Vorstvaaggronden (Zb21Gwt:
VII)
Datering: Steentijd
Complextype: losse vondst
ARCHISvondstmeldingsnummer:
139933
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198620 / 357830
Bodem: Radebrikgronden (BKd26Gwt:
VII)
Datering: Middeleeuwen Laat
Complextype: akker
ARCHISvondstmeldingsnummer:
139933
Toponiem: Plaats:
Coördinaten: 198620 / 357830
Bodem: Radebrikgronden (BKd26Gwt:
VII)
Datering: Prehistorie
Complextype: akker
3. AMK-terreinen
AMK-nummer: 1348
Coördinaten: 197042 / 356182
Toponiem: Centrum; Munsterplein
Plaats: Roermond
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Middeleeuwen laat: 1050 -
1500 nC / Nieuwe tijd: 1500 - 1950
Complextype: Klooster(complex)
AMK-nummer: 1348
Coördinaten: 197042 / 356182
Toponiem: Centrum; Munsterplein
Plaats: Roermond
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Middeleeuwen laat: 1050
- 1500 nC / Middeleeuwen laat: 1050 -
1500 nC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 1382
Coördinaten: 201185 / 359786
Toponiem: Heistraat Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
349
Datering: Bronstijd laat: 1100 - 800 vC /
IJzertijd: 800 - 12 vC
Complextype: Urnenveld
AMK-nummer: 1383
Coördinaten: 201953 / 359970
Toponiem: Kroppestraat Plaats:
Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Romeinse tijd: 12 vC - 450
nC / Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC
Complextype: Weg
AMK-nummer: 1384
Coördinaten: 202242 / 360173
Toponiem: Kroppestraat-Zuid Plaats:
Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, crematie
AMK-nummer: 1385
Coördinaten: 202306 / 360214
Toponiem: Kroppestraat-Noord
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, gemengd
AMK-nummer: 1386
Coördinaten: 201905 / 360654
Toponiem: Groenewoud Plaats:
Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Romeinse tijd: 12 vC - 450
nC / Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC
Complextype: Romeins villa(complex)
AMK-nummer: 1387
Coördinaten: 202865 / 360746
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 1387
Coördinaten: 202865 / 360746
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren

RAAP-rapport 1741
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Middeleeuwen laat: 1050 -
1500 nC / Nieuwe tijd: 1500 - 1950
Complextype: Weg
AMK-nummer: 1388
Coördinaten: 198763 / 359674
Toponiem: Asselterhof; Raaijer
Luyckweg Plaats: Asselt
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Middeleeuwen vroeg: 450
- 1050 nC / Middeleeuwen vroeg: 450 -
1050 nC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 1389
Coördinaten: 199582 / 360811
Toponiem: Middelhoven Plaats:
Wieler
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Romeinse tijd: 12 vC - 450
nC / Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC
Complextype: Steen-/pannenbakkerij
AMK-nummer: 8525
Coördinaten: 199500 / 360443
Toponiem: Oudenhof; Oudborg
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Middeleeuwen laat: 1050
- 1500 nC / Middeleeuwen laat: 1050 -
1500 nC
Complextype: Motte/kasteelheuvel/
vliedberg
AMK-nummer: 8527
Coördinaten: 196717 / 355862
Toponiem: Dr. Leurszijstraat Plaats:
Roermond
Status: Terrein van hoge
archeologische waarde
Datering: Middeleeuwen laat: 1050
- 1500 nC / Middeleeuwen laat: 1050 -
1500 nC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 8533
Coördinaten: 199919 / 361889
Toponiem: WIELER-NOORD; *
Plaats: Wieler
Status: Terrein van archeologische
betekenis
Datering: Mesolithicum: 8800 - 4900
350
vC / Neolithicum: 5300 - 2000 vC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 8534
Coördinaten: 199990 / 361008
Toponiem: SWALMEN-NOORD; @
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van archeologische
betekenis
Datering: Mesolithicum: 8800 - 4900
vC / Mesolithicum: 8800 - 4900 vC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 8543
Coördinaten: 201794 / 361462
Toponiem: Boschheide; De Wolfsgraaf
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Middeleeuwen laat B: 1250 -
1500 nC / Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC
Complextype: Landweer
AMK-nummer: 8544
Coördinaten: 202094 / 360714
Toponiem: Groenewoud; De
Wolfsgraaf Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Middeleeuwen laat B: 1250 -
1500 nC / Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC
Complextype: Landweer
AMK-nummer: 8546
Coördinaten: 201743 / 359242
Toponiem: Bisschopkamp; Rieterweg
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Romeinse tijd: 12 vC - 450
nC / Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC
Complextype: Weg
AMK-nummer: 8551
Coördinaten: 202770 / 361610
Toponiem: Prinsendijk Plaats:
Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Neolithicum laat B: 2450
- 2000 vC / Neolithicum laat B: 2450 -
2000 vC
Complextype: Grafheuvel, inhumatie
AMK-nummer: 8552
Coördinaten: 202523 / 361459
Toponiem: Boschheide Plaats:

RAAP-rapport 1741
Swalmen
Status: Terrein van hoge
archeologische waarde
Datering: Neolithicum laat: 2850 - 2000
vC / Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 8553
Coördinaten: 203182 / 360347
Toponiem: Bosstraat; Grenskantoor
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van hoge
archeologische waarde
Datering: Romeinse tijd: 12 vC - 450
nC / Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 8553
Coördinaten: 203182 / 360347
Toponiem: Bosstraat; Grenskantoor
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van hoge
archeologische waarde
Datering: Paleolithicum: tot 8800 vC /
Neolithicum: 5300 - 2000 vC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 8553
Coördinaten: 203182 / 360347
Toponiem: Bosstraat; Grenskantoor
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van hoge
archeologische waarde
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
IJzertijd: 800 - 12 vC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 8554
Coördinaten: 202290 / 360819
Toponiem: Bosstraat; fabriek
Verstappen Plaats: Swalmen
Status: Terrein van hoge
archeologische waarde
Datering: Bronstijd laat: 1100 - 800 vC /
IJzertijd: 800 - 12 vC
Complextype: Urnenveld
AMK-nummer: 8555
Coördinaten: 201900 / 358551
Toponiem: De Lanck Plaats: Boukoul
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Mesolithicum: 8800 - 4900
vC / Mesolithicum: 8800 - 4900 vC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 8557
351
Coördinaten: 201683 / 357205
Toponiem: Haambroek Plaats:
Boukoul
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Nieuwe tijd: 1500 - 1950 /
Nieuwe tijd: 1500 - 1950
Complextype: Schans
AMK-nummer: 8558
Coördinaten: 202520 / 358490
Toponiem: GP 411a Plaats: Boukoul
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Mesolithicum: 8800 - 4900
vC / Mesolithicum: 8800 - 4900 vC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 8558
Coördinaten: 202520 / 358490
Toponiem: GP 411a Plaats: Boukoul
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Paleolithicum: tot 8800 vC /
Neolithicum: 5300 - 2000 vC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 8559
Coördinaten: 201635 / 358887
Toponiem: Boukool-Oost Plaats:
Boukoul
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Romeinse tijd: 12 vC - 450
nC / Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC
Complextype: Weg
AMK-nummer: 8560
Coördinaten: 202862 / 360710
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 8560
Coördinaten: 202862 / 360710
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Middeleeuwen laat: 1050 -
1500 nC / Nieuwe tijd: 1500 - 1950
Complextype: Weg

RAAP-rapport 1741
AMK-nummer: 8561
Coördinaten: 202866 / 360672
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 8561
Coördinaten: 202866 / 360672
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Middeleeuwen laat: 1050 -
1500 nC / Nieuwe tijd: 1500 - 1950
Complextype: Weg
AMK-nummer: 8562
Coördinaten: 202861 / 360634
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 8562
Coördinaten: 202861 / 360634
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Middeleeuwen laat: 1050 -
1500 nC / Nieuwe tijd: 1500 - 1950
Complextype: Weg
AMK-nummer: 8563
Coördinaten: 202864 / 360652
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 8563
Coördinaten: 202864 / 360652
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Middeleeuwen laat: 1050 -
1500 nC / Nieuwe tijd: 1500 - 1950
352
Complextype: Weg
AMK-nummer: 8564
Coördinaten: 202928 / 360702
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 8564
Coördinaten: 202928 / 360702
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Middeleeuwen laat: 1050 -
1500 nC / Nieuwe tijd: 1500 - 1950
Complextype: Weg
AMK-nummer: 8565
Coördinaten: 202890 / 360694
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 8565
Coördinaten: 202890 / 360694
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Middeleeuwen laat: 1050 -
1500 nC / Nieuwe tijd: 1500 - 1950
Complextype: Weg
AMK-nummer: 8566
Coördinaten: 202981 / 360646
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 8566
Coördinaten: 202981 / 360646
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge

RAAP-rapport 1741
archeologische waarde, beschermd
Datering: Middeleeuwen laat: 1050 -
1500 nC / Nieuwe tijd: 1500 - 1950
Complextype: Weg
AMK-nummer: 8567
Coördinaten: 202970 / 360629
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 8567
Coördinaten: 202970 / 360629
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Middeleeuwen laat: 1050 -
1500 nC / Nieuwe tijd: 1500 - 1950
Complextype: Weg
AMK-nummer: 8568
Coördinaten: 202904 / 360651
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 8568
Coördinaten: 202904 / 360651
Toponiem: Bosstraat; Brandtoren
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Middeleeuwen laat: 1050 -
1500 nC / Nieuwe tijd: 1500 - 1950
Complextype: Weg
AMK-nummer: 8569
Coördinaten: 201779 / 362483
Toponiem: Wielerheide; Rijksweg
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van archeologische
waarde
Datering: Neolithicum laat: 2850 - 2000
vC / IJzertijd: 800 - 12 vC
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 8570
Coördinaten: 202900 / 361050
353
Toponiem: DE BOSBERG Plaats:
Swalmen
Status: Terrein van archeologische
betekenis
Datering: Onbekend / Onbekend
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 8571
Coördinaten: 201020 / 359480
Toponiem: SWALMEN-ZUID Plaats:
Swalmen
Status: Terrein van archeologische
betekenis
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 8575
Coördinaten: 201270 / 359440
Toponiem: BOUKOUL-NOORD
Plaats: Boukoul
Status: Terrein van archeologische
betekenis
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 8576
Coördinaten: 201240 / 359500
Toponiem: BOUKOUL-NOORD
Plaats: Boukoul
Status: Terrein van archeologische
betekenis
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 8577
Coördinaten: 201220 / 359480
Toponiem: BOUKOUL-NOORD
Plaats: Boukoul
Status: Terrein van archeologische
betekenis
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 8660
Coördinaten: 201535 / 362547
Toponiem: Turhhei Plaats: Heide
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Mesolithicum: 8800 - 4900
vC / Neolithicum: 5300 - 2000 vC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 10278

RAAP-rapport 1741
Coördinaten: 201462 / 362659
Toponiem: Turfhei Plaats: Heide
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Mesolithicum: 8800 - 4900
vC / Neolithicum: 5300 - 2000 vC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 10906
Coördinaten: 201449 / 358494
Toponiem: Boukoul-Oost Plaats:
Boukoul
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Romeinse tijd: 12 vC - 450
nC / Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC
Complextype: Weg
AMK-nummer: 11141
Coördinaten: 199316 / 353730
Toponiem: Kitskensberg Plaats:
Roermond
Status: Terrein van archeologische
waarde
Datering: Neolithicum: 5300 - 2000 vC /
Neolithicum: 5300 - 2000 vC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 11141
Coördinaten: 199316 / 353730
Toponiem: Kitskensberg Plaats:
Roermond
Status: Terrein van archeologische
waarde
Datering: Romeinse tijd: 12 vC - 450
nC / Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC
Complextype: Weg
AMK-nummer: 11142
Coördinaten: 199455 / 353638
Toponiem: Oude Keulse Baan Plaats:
Melick
Status: Terrein van archeologische
waarde
Datering: Neolithicum: 5300 - 2000 vC /
Neolithicum: 5300 - 2000 vC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 11142
Coördinaten: 199455 / 353638
Toponiem: Oude Keulse Baan Plaats:
Melick
Status: Terrein van archeologische
waarde
Datering: Romeinse tijd: 12 vC - 450
nC / Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC
Complextype: Weg
354
AMK-nummer: 11175
Coördinaten: 199404 / 361446
Toponiem: Wieler Plaats: Wieler
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Romeinse tijd: 12 vC - 450
nC / Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC
Complextype: Steen-/pannenbakkerij
AMK-nummer: 11176
Coördinaten: 198590 / 359666
Toponiem: Asselterhof; Pastoor
Pinckersstraat Plaats: Asselt
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Middeleeuwen vroeg D: 900
- 1050 nC / Middeleeuwen laat A: 1050
- 1250 nC
Complextype: Kerk
AMK-nummer: 11176
Coördinaten: 198590 / 359666
Toponiem: Asselterhof; Pastoor
Pinckersstraat Plaats: Asselt
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Romeinse tijd: 12 vC - 450
nC / Middeleeuwen vroeg D: 900 - 1050
nC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 11179
Coördinaten: 201287 / 357603
Toponiem: Spickerbroek; Spick
Plaats: Boukoul
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Paleolithicum: tot 8800 vC /
Neolithicum: 5300 - 2000 vC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 11234
Coördinaten: 199247 / 358633
Toponiem: Rijksweg Plaats: Swalmen
Status: Terrein van hoge
archeologische waarde
Datering: Neolithicum: 5300 - 2000 vC /
Neolithicum: 5300 - 2000 vC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 11235
Coördinaten: 199686 / 359121
Toponiem: Hillenraedt Plaats:
Swalmen
Status: Terrein van hoge
archeologische waarde
Datering: IJzertijd: 800 - 12 vC /
IJzertijd: 800 - 12 vC

RAAP-rapport 1741
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 11235
Coördinaten: 199686 / 359121
Toponiem: Hillenraedt Plaats:
Swalmen
Status: Terrein van hoge
archeologische waarde
Datering: Mesolithicum: 8800 - 4900
vC / Neolithicum: 5300 - 2000 vC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 11259
Coördinaten: 199111 / 361009
Toponiem: Schroefstraat Plaats:
Swalmen
Status: Terrein van hoge
archeologische waarde
Datering: Paleolithicum laat: 35000
C14 - 8800 vC / Neolithicum: 5300 -
2000 vC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 15136
Coördinaten: 199699 / 353381
Toponiem: Kitskensberg Plaats:
Roermond
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Neolithicum midden A: 4200
- 3400 vC / Neolithicum midden A: 4200
- 3400 vC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 15137
Coördinaten: 199764 / 353628
Toponiem: Kitskensberg Plaats:
Roermond
Status: Terrein van hoge
archeologische waarde
Datering: Neolithicum midden A: 4200
- 3400 vC / Neolithicum midden A: 4200
- 3400 vC
Complextype: Nederzetting, onbepaald
AMK-nummer: 15773
Coördinaten: 201646 / 361654
Toponiem: Wolfsgraaf; Heydweg; Aan
de Wolfsboom Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Middeleeuwen laat B: 1250 -
1500 nC / Nieuwe tijd A: 1500 - 1650 nC
Complextype: Landweer
AMK-nummer: 15774
Coördinaten: 201987 / 360652
355
Toponiem: Groenewoud Plaats:
Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Romeinse tijd: 12 vC - 450
nC / Romeinse tijd: 12 vC - 450 nC
Complextype: Romeins villa(complex)
AMK-nummer: 15945
Coördinaten: 202934 / 360628
Toponiem: Brandtoren: Bosstraat
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Bronstijd: 2000 - 800 vC /
Bronstijd: 2000 - 800 vC
Complextype: Grafheuvel, onbepaald
AMK-nummer: 15945
Coördinaten: 202934 / 360628
Toponiem: Brandtoren: Bosstraat
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde
Datering: Middeleeuwen laat: 1050 -
1500 nC / Nieuwe tijd: 1500 - 1950
Complextype: Weg
AMK-nummer: 16025
Coördinaten: 198679 / 360270
Toponiem: Camping Maaszicht
Plaats: Asselt
Status: Terrein van hoge
archeologische waarde
Datering: Middeleeuwen vroeg: 450
- 1050 nC / Middeleeuwen vroeg: 450 -
1050 nC
Complextype: Nederzetting, onbepaald

RAAP-rapport 1741
4. Gemeentelijke
monumenten
Nummer: -
Coördinaten: 202564/361317;
202723/361317;
202669/360822;
202847/360646;
202875/360516.
Toponiem: Bosstraat
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: 5 bunkers WOII
Nummer: -
Coördinaten: 201452/359027 -
201672/358406
Toponiem: Hoenderweg De Lanck
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Romeinse tijd
Complextype: Weg
Nummer: 10
Coördinaten: 199580/360440
Toponiem: Naborgchweg
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Middeleeuwen
Complextype: steenoven
Nummer: 26
Coördinaten: 198670/359680
Toponiem: Pastoor Pinckersstraat
Plaats: Asselt
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: broodovens
Nummer: -
Coördinaten: 201847/361387 –
202426/359990
Toponiem: Veestraat -Heydweg
Plaats: Swalmen
Status: Terrein van zeer hoge
archeologische waarde, beschermd
Datering: Nieuwe tijd
Complextype: landweer
356
5. Amateurmeldingen
De hieronder gehanteerde
nummering is gebaseerd op
de nummering die in eerste
instantie aan de vindplaatsen
is toegekend. Tijdens de
verwerking zijn enkele nummers
afgevallen, bijvoorbeeld
omdat ze overeenkwamen
met bestaande vindplaatsen
(ARCHIS). Voor de precieze
verwerking zie paragraaf 4.1 en
4.2, deelrapport I.
Amateur-vindplaatsnummer: 1
Toponiem: Begijnhof Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197285 / 356389Bodem:
bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: klooster
Amateur-vindplaatsnummer: 2
Toponiem: Grauwe toren Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196806/ 356384
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: onbekend
Amateur-vindplaatsnummer: 3
Toponiem: Godsbongerd Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197277/ 356263
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: graf
Amateur-vindplaatsnummer: 4
Toponiem: Swalmerstraat Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196942 / 356498
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Nieuwe tijd economie:
landbouwers
Complextype: onbekend
Amateur-vindplaatsnummer: 5
Toponiem: Karthuis Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197147 / 356466

RAAP-rapport 1741
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: klooster
Amateur-vindplaatsnummer: 6
Toponiem: Wilhelminaplein Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197344 / 356544Bodem:
bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: stad
Amateur-vindplaatsnummer: 7
Toponiem: Luifelstraat Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196763 / 356418
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: stad
Amateur-vindplaatsnummer: 8
Toponiem: Astorie Plaats: Roermond
Coördinaten: 196784 / 356445
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: onbekend
Amateur-vindplaatsnummer:
10
Toponiem: Neerstraat Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196900 / 356040
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Nieuwe tijd economie:
landbouwers
Complextype: onbekend
Amateur-vindplaatsnummer:
11
Toponiem: Stadhuis Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196864 / 356433
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: stad
Amateur-vindplaatsnummer:
15
Toponiem: Bestuursacademie Plaats:
Roermond
357
Coördinaten: 197007 / 356428
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Nieuwe tijd economie:
landbouwers
Complextype: industrie?
Amateur-vindplaatsnummer:
18
Toponiem: Notenboomlaan Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197784 / 356248
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: IJzertijd economie:
landbouwers
Complextype: graf
Amateur-vindplaatsnummer:
20
Toponiem: Jezuitenstraat Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196954 / 356450
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: klooster
Amateur-vindplaatsnummer:
21
Toponiem: Munsterstraat Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197000 / 356333
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: klooster
Amateur-vindplaatsnummer:
21
Toponiem: Munsterstraat Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197000 / 356333
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: kerk
Amateur-vindplaatsnummer:
22
Toponiem: Rattentoren Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196753 / 356560
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: kerkhof

RAAP-rapport 1741
Amateur-vindplaatsnummer:
23
Toponiem: Kleine Bergstraat Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196841 / 356280
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: stad
Amateur-vindplaatsnummer:
24
Toponiem: Grote Kerkstraat Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196832 / 356528
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Nieuwe tijd economie:
landbouwers
Complextype: industrie?
Amateur-vindplaatsnummer:
25
Toponiem: Buitenop Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196679 / 356546
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Nieuwe tijd economie:
landbouwers
Complextype: stad
Amateur-vindplaatsnummer:
26
Toponiem: Zwartbroekplein Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197121 / 355694
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: wal
Amateur-vindplaatsnummer:
27
Toponiem: Wilhelminaplein Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197301 / 356514
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: stad
Amateur-vindplaatsnummer:
28
Toponiem: Voogdijstraat Plaats:
Roermond
358
Coördinaten: 197283 / 356491
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: stad
Amateur-vindplaatsnummer:
29
Toponiem: Vismarkt Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196662 / 356384
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: stad
Amateur-vindplaatsnummer:
32
Toponiem: Jezuitenstraat Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196952 / 356460
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: stad
Amateur-vindplaatsnummer:
33
Toponiem: Maasnielderweg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197964 / 356987
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd economie:
landbouwers
Complextype: onbekend
Amateur-vindplaatsnummer:
34
Toponiem: Munsterplein Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197057 / 356220
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: kerkhof
Amateur-vindplaatsnummer:
35
Toponiem: Mussenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195994 / 354377
Bodem: hoge bruine enkeerdgrond
(Gwt: VII)
Datering: Steentijd economie:

RAAP-rapport 1741
landbouwers
Complextype: losse vondst
Amateur-vindplaatsnummer:
35
Toponiem: Mussenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195994 / 354377
Bodem: hoge bruine enkeerdgrond
(Gwt: VII)
Datering: Romeinse tijd economie:
landbouwers
Complextype: onbekend
Amateur-vindplaatsnummer:
35
Toponiem: Mussenberg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195994 / 354377
Bodem: hoge bruine enkeerdgrond
(Gwt: VII)
Datering: Middeleeuwen economie:
landbouwers
Complextype: onbekend
Amateur-vindplaatsnummer:
37
Toponiem: Louisapension Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197042 / 356242
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: stad
Amateur-vindplaatsnummer:
39
Toponiem: Gouden Leeuw Plaats:
Roermond
Coördinaten: 196842 / 356237
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: stad
Amateur-vindplaatsnummer:
40
Toponiem: Kattentoren Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197244 / 356730
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: versterking
359
Amateur-vindplaatsnummer:
41
Toponiem: Godsweertstraat Plaats:
Roermond
Coördinaten: 197286 / 356460
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Late Middeleeuwen
economie: landbouwers
Complextype: Pottenbakkerij
Amateur-vindplaatsnummer:
42
Toponiem: Roermondseweg Plaats:
Roermond
Coördinaten: 195810 / 354712
Bodem: bebouwing (Gwt: -)
Datering: Romeinse tijd economie:
landbouwers
Complextype: graf