Reglement voor het chemielokaal Chemicaliën

Reglement voor het chemielokaal
In ieder labo dient het huishoudelijk reglement voor de lokalen wetenschappen te worden
opgehangen.
Gas-, water- en elektriciteitsleidingen moeten in goede staat zijn en door de leerlingen of door de
leerkracht centraal kunnen uitgeschakeld worden.
De leerkracht moet de beschikbare brandblusapparatuur kunnen gebruiken en eerste hulp bij
ongevallen kunnen bieden.
Elektrische apparaten dienen regelmatig gecontroleerd (smeltzekeringen, stekker, snoer). Zij worden
uitgeschakeld bij het verlaten van het lokaal.
Radioactief materiaal draagt het vereiste symbool en wordt bewaard achter een afscherming en
achter slot.
Scherpe randen van afgesneden glazen buizen worden eerst afgerond in de vlam.
Chemicaliën
Alle stoffen staan onder het toezicht van de leraar.
Alle gevaarlijke stoffen dienen volgens de wetgever een etiket te dragen waarop vermeld staat:
Naam van de stof
Eventueel de concentratie
Gevaarsaanduiding met gestandaardiseerd symbool
Vermelding van specifieke risico’s(R- en S- zinnen)
Veiligheidsaanbevelingen
Naam van de fabrikant of de verkoper
Grote hoeveelheden brandbare, ontvlambare, gevaarlijke en giftige stoffen moeten in een voldoende
geventileerd en warmtebestendig lokaal of in daartoe speciaal gebouwde kasten opgeslagen worden,
alleen de leraar en de preparator hebben toegang.
Glazen recipiënten die op de werktafel gebruikt worden mogen niet groter zijn dan 1 L en mogen niet
tot aan de rand gevuld zijn.
Leerlingenproeven en leerlingenwerk
Het is nuttig een “huishoudelijk reglement” op te maken, in het lokaal op te hangen en vooraan in het
laboschrift te kleven. Het kan ter ondertekening voorgelegd worden aan de ouders. De vereiste
voorzorgs- en veiligheidsmaatregelen zijn:
Kom nooit het lokaal binnen zonder toelating.
Ren nooit en ga nooit overhaast te werk.
Breng nooit iets in je mond in het schoollab(veel producten zijn giftig). Er wordt er nooit
gegeten of gedronken.
Nooit giftige of bijtende stoffen met de mond pipetteren.
Indien je toch een product in de mond krijgt spuw het dan onmiddellijk uit en spoel de mond
met veel water.
Als je producten op de huid of in de ogen krijgt onmiddellijk spoelen met veel water.
Iedere wonde, hoe klein ook, wordt onmiddellijk gezuiverd.
Laat apparatuur en chemicaliën onaangeroerd als je ze niet nodig hebt.
Neem nooit iets zonder toelating. Neem geen chemicaliën mee naar huis.
Doe nooit producten in recipiënten die voor consumptie gebruikt worden(drankflessen, …).
Richt nooit reageerbuizen op jezelf of op anderen als je de inhoud ervan verwarmt of schudt.
Wees voorzichtig bij het ruiken aan stoffen. Lucht naar zich toewuiven.
Bindt lange haren samen zeker als je met de bunsenbrander werkt.
Nooit vluchtige of brandbare stoffen boven een vlam houden.
Reacties in een reageerbuis worden met kleine hoeveelheden vloeistof(1/5) en vaste stof(1 g)
uitgevoerd.
Draag indien nodig een veiligheidsbril, handschoenen en een dichtgeknoopte labojas.
De proeven steeds thuis goed voorbereiden, je weet dan waarop je moet letten als je met de
proef begint.

Doe de proeven steeds zoals het in de tekst is opgegeven.
Maak na de proef alles schoon en zet het materiaal terug op de zelfde plaats.
Producten en benodigdheden hebben een vaste plaats en dienen onmiddellijk na gebruik op
deze plaatsen teruggebracht.
Men controleert of de naam en de formule op het etiket overeenkomt met het voorgeschreven
product. Een etiket bevat(R- en S- codes en de gevarensymbolen).
Een fles met een vloeistof erin wordt steeds met het etiket bovenaan vastgenomen.
Zuinig omspringen met chemicaliën en teveel aan stof mag niet worden
teruggegoten(eventuele verontreinigen van de gehele flesinhoud).
Terwijl je proeven uitvoert sta je recht.
Zo weinig mogelijk paperassen op de labo tafel.
Onnodig heen en weer lopen is volstrekt uit den boze.
Controleer of aan het einde van het labo werk de gaskranen goed gesloten zijn.
Elk ongelukje hoe klein ook wordt onmiddellijk gesignaleerd aan de leerkracht.
Sterke zuren en basen worden eerst verdund alvorens ze in de gootsteen te gieten.
Kwik en kwikdampen zijn giftig. Vermijd aanraken en inhaleren. Werk steeds op een schaal en
verzamel de resten in een daartoe bestemde fles.
Als er gassen ontsnappen bij een reactie in de zuurkast werken.
Nooit een afgesloten recipiënt verwarmen.
Bij bevuiling van handen of werktafel worden deze onmiddellijk gereinigd
De leerlingen mogen geen elektrische spanningen hoger dan 24 volt gebruiken bij losse
opstellingen.
Tevens dienen nauwkeurige voorschriften geformuleerd voor het aansteken en werken met een
bunsenbrander en met verwarmd glaswerk.
Bij het verlaten van het labo de handen wassen.
Brandwonden
Bijtende basen(NaOH, KOH, NH3-opl.)
Meest voorkomende ongevallen
Mond en spijsverteringskanaal : inname van 0,5 L 1% azijnzuur-oplossing.
Ogen : langdurig spoelen met stromend water en wassen met een waterige oplossing van 1%
boorzuur.
Huid : overvloedig spoelen met water en neutraliseren met 1% azijnzuur-oplossing.
Bijtende zuren(HCl, H2SO4, HNO3, azijnzuur, e.a….)
Mond en spijsverteringskanaal : bestrijding met 1 L melk vermengd met het wit van vier eieren (tracht
niet de persoon te doen braken, maar leg hem neer en verwittig zo spoedig mogelijk de medische
diensten.
Ogen : eerst neutraliseren met een waterige oplossing van 2% natriumcarbonaat en daarna
overvloedig spoelen met water.
Huid : overvloedig spoelen met water en neutraliseren met natriumwaterstof-carbonaat.
Vuur
Wanneer iemand zich verbrandt, ziet de huid rood. Soms staan er blaren op. Brandwonden doen heel
veel pijn. Een ernstige brandwonde kan zelfs wit of zwart zien. De ernstig van een brandwonde hangt
af van:
de oorzaak (warmte, producten)
hoe groot de brandwonde is;
hoe oud het slachtoffer is (bij ouderen en kinderen is een brandwonde
gevaarlijker);
de diepte (hoe dieper je huid is ingebrand, hoe meer er is beschadigd);
de plaats van de brandwonde (in het gezicht is erger dan op een voet);

of er nog andere wonden of ziekten zijn.
EERST WATER, DE REST KOMT LATER!
Houd het verbrande lichaamsdeel onder koel, maar niet ijskoud, stromend water.
Doe dit gedurende 15 minuten.
Een opengesprongen blaar moet je reinigen en ontsmetten. Prik blaren van een
brandwonde NOOIT zelf open.
Een kleine brandwonde waarbij de bovenste huidlaag beschadig is (b.v. een
opengesprongen blaar) dek je best af met een verband.
Een kleine brandwonde waarbij de bovenste huidlaag niet weggebrand is, hoef je
niet af te dekken.
Raadpleeg onmiddellijk een arts bij ernstige en grote brandwonden!
Verwondingen
Eerste hulp bij snijwonden
Als je je snijdt met een scherp voorwerp, dan heb je een snijwonde. Een snijwonde doet minder pijn,
maar bloedt meestal erg.
Eerste hulp bij erge bloedingen
Je ziet dat iemand veel bloed verliest. Dit betekent dat een grote ader of slagader beschadigd is. Dit
kan gebeuren wanneer iemand zich ernstig heeft gesneden, wanneer iemands lichaamsdeel afgerukt
is, wanneer iemand een lidmaat heeft gebroken…
Wat doe je?
Blijf rustig en vraag wat er gebeurd is.
Controleer de vitale functies: bewustzijn, ademhaling en bloedcirculatie. Zorg voor
vrije luchtwegen.
Laat het slachtoffer zitten of liggen om te voorkomen dat hij of zij flauwvalt.
Laat een omstander de hulpdiensten alarmeren.
Breng het bloedend lichaamsdeel omhoog. Doe dit niet als het lichaamsdeel
gebroken is of als het een bloeding is aan de hals.
Stelp zo snel mogelijk de bloeding door op de wonde te drukken. Doe dit liefst met
een steriel gaasdoekje of een zuivere zakdoek. Leg hierop een steriel drukverband
of snelverband.
Druk de slagader die bloed aanvoert naar de wonde dicht.
Blijf de bloeding stelpen tot de komst van de hulpdiensten.
Probeer steeds zo snel en proper mogelijk te werken. Gebruik altijd zuiver materiaal.
Draag indien mogelijk steriele handschoenen.
Bij diepe snijwonden raadpleeg je een arts
Eerste hulp bij lichte verwondingen
Laat het slachtoffer zitten en vraag wat er gebeurd is.
Was je handen met proper water en zeep en droog ze goed af.
Spoel het meeste vuil (aarde, zand, gruis…) eerst weg met overvloedig water.
Reinig de wonde met een washandje, proper water en zeep. Doe dit door van
binnen naar buiten te wrijven. Ook een wonde die op het eerste zicht niet erg
bevuild is, moet je reinigen.
Vergeet ook niet de plaats rond de wonde te reinigen.

Ontsmet de wonde. Giet hiervoor de ontsmettingsstof op een steriel kompres en bet
daarmee de wonde. Blaas NOOIT in de wonde.
Dek de wonde steriel af met een wondpleister of een steriel gaasdoekje dat je
vastkleeft met kleefpleisters.
Raadpleeg onmiddellijk een arts wanneer de wonden groot en diep zijn of wanneer het
slachtoffer niet gevaccineerd is tegen klem (tetanus).
Vergiftiging
Indien men iets in de mond krijgt , onmiddellijk laten uitspuwen en naspoelen met veel water. Steeds
de geneesheer met spoed verwittigen en het antigifcentrum te Brussel raadplegen. Tel. 070 245 245
Elektrocutie
Zo snel mogelijk de bron uitschakelen. Zo snel mogelijk de arts verwittigen.
Brand
Bij een brand moet je eerst en vooral kalm blijven. Probeer beginnende branden zelf te doven. Bij
uitslaande branden of branden met rookontwikkeling alarmeer je onmiddellijk de hulpdiensten.
Beginnende branden
Een beginnende brand kan je meestal zelf blussen. Richt de straal van de brandblusser op de basis
van de haard, dus niet op de toppen van de vlammen. Blus zo dicht mogelijk bij de brand, zonder
jezelf evenwel in gevaar te brengen. Spuit zolang op dezelfde plaats tot het vuur daar gedoofd is.
Je kan verschillende blusmiddelen gebruiken:
Brandblusser
Trek de veiligheidspin uit of los. Richt de slang op de basis van de
brandhaard. Duw de drukknop in en blijf deze indrukken tot de brand gedoofd
is.
Natte doek of dweil
Deze methode is ideaal om kleine brandjes in de keuken te blussen. B.v. een
brandende frietketel, vlam in de pan… Trek bij elektrische apparaten eerst de
stekker uit. Bij een gasfornuis sluit je eerst de toevoer af. Leg een natte doek
over het brandend voorwerp. Laat de doek liggen tot je er zeker van bent dat
de vlammen gedoofd zijn.
Water
Water is een ideaal blusmiddel. Gebruik water echter NOOIT bij brandende
olie, benzine, gassen, elektrische stroom... Vooral op frituurolie heeft water
een nefast effect en leidt tot het verspreiden van de vuurhaard. Ook op
elektrische toestellen en in de buurt van stopcontacten of elektrische
leidingen mag je geen water gebruiken. Gebruik hiervoor enkel een
brandblusser.
Zand
Brandende benzine kan je best blussen door er zand over te gooien.
Branddeken - Branddouche

Staat de kleding van een slachtoffer in brand? Wikkel hem dan in een
branddeken of wollen deken in. Een brandende persoon kan je ook over de
grond laten rollen. Uiteraard gebruik je de branddouche als er een aanwezig
is.
Uitslaande branden of branden met rookontwikkeling
Betreedt NOOIT een gebouw met uitslaande vlammen of met veel rookontwikkeling. Laat dit over aan
de brandweer.
Indien je je in het gebouw bevindt, probeer dan te vluchten. Telkens wanneer je voorbij een gesloten
deur komt, voel dan eerst aan de deur of ze warm of koud aanvoelt.
Als de deur koud aanvoelt, kan je via deze weg vluchten. Doe de deur opnieuw
achter je dicht: een open deur kan extra zuurstof geven aan de brand en ze zo nog
aanwakkeren. Sluit de deur echter niet af. Ook andere vluchtenden kunnen deze
uitgang nog nodig hebben.
Als de deur heel heet aanvoelt, open ze dan niet. Je vlucht dan namelijk naar de
vuurhaard toe. Leg een deken, dweil of doek tegen de onderkant van de deur om
rook tegen te gaan. Probeer te alarmeren en langs een ander weg te ontsnappen.
Lukt dit helemaal niet, tracht dan de aandacht te trekken zodat professionele
hulpverleners je kunnen komen bevrijden.