Evidence Based Practice & Rituelen in de Zorg - Nurse Academy ...

Evidence Based
Practice &
Rituelen in de Zorg
Dr. Hester Vermeulen
Academisch Medisch Centrum Amsterdam
Amsterdam School of Health Professions

EBP en rituelen
• In de zorg zijn veel rituelen, bijvoorbeeld het meten
van de bloeddruk, het bijhouden van de vochtbalans.
Maar welke zijn nu echt functioneel en
wetenschappelijk bewezen? En wat betekent
wetenschappelijk bewezen en wat kun je daarmee in
de praktijk?

Who is who?

Hoogmoed
Lust
Gierigheid
Woede
Traagheid
Gulzigheid
Afgunst

EBP en rituelen
• In de zorg zijn veel rituelen, bijvoorbeeld het meten
van de bloeddruk, het bijhouden van de vochtbalans.
Maar welke zijn nu echt functioneel en
wetenschappelijk bewezen? En wat betekent
wetenschappelijk bewezen en wat kun je daarmee in
de praktijk?

Evidence Based Practice
EBP is de combinatie van de aloude en vertrouwde
klinische vaardigheden, aangevuld met, en zo nodig
gecorrigeerd door, de resultaten van het best
beschikbare onderzoek en de voorkeuren van de patiënt.
– Klinisch probleem vertalen in een beantwoordbare vraag (PICO)
– Efficiënt zoeken naar beste bewijsmateriaal
– Beoordelen op methodologische kwaliteit en toepasbaarheid
– Beslissing nemen op grond van beschikbare evidence
– Regelmatig evalueren van de kwaliteit van dit proces
Martin Offinga et al. Inleiding in Evidence Based Medicine.

Bewijsmateriaal
Evidence Based Practice
Klinische expertise
Voorkeur en toestand
van patiënt
Martin Offinga et al. Inleiding in Evidence Based Medicine.
Keuze;
beslissing

Voorheen…
• Verpleegkundigen hebben de neiging om informatie
te baseren op
– Wat heb ik vroeger geleerd?
– Welke ervaringen heb ik opgedaan?
– Wat is het advies van mijn collega?
– Welke consensus hebben we hierover als groep?
Thompson C. J of Adv Nurs 2005 & Nursing Times 2002

Nu informatie op basis van
evidence!
Opinion-based
Evidence-based
Sacket DL. How to practice and teach EBM. Churchill Livingstone;1997.

• Hogeschool Avans, Utrecht, Leeuwarden
– Lowie van Dornick, Caroline van Mierlo, Margo Brouns
• Niet op gewoontes, maar op feiten
• Evidence based werken, niet op tradities
• Op werkvloer gebrek aan wetenschappelijke kennis

EBP en rituelen
• In de zorg zijn veel rituelen, bijvoorbeeld het meten
van de bloeddruk, het bijhouden van de vochtbalans.
Maar welke zijn nu echt functioneel en
wetenschappelijk bewezen? En wat betekent
wetenschappelijk bewezen en wat kun je daarmee in
de praktijk?

Vroeger geleerd om???
• Preoperatieve patiënt
– …….
– ……….
– ………….

Oude gewoontes
• Preoperatieve patiënt
– Scheren
– Laxeren
– Nuchter vanaf 24 uur

EBP en rituelen
• In de zorg zijn veel rituelen, bijvoorbeeld het meten
van de bloeddruk, het bijhouden van de vochtbalans.
Maar welke zijn nu echt functioneel en
wetenschappelijk bewezen? En wat betekent
wetenschappelijk bewezen en wat kun je daarmee in
de praktijk?

19 zinloze rituelen
Onderverdeling rituelen
• Rituelen ter preventie en behandeling van decubitus (7)
• Rituelen met betrekking tot fixeren (2)
• Rituelen rondom perioperatieve zorg (5)
• Rituelen ter preventie en behandeling smetten (2)
• Overige rituelen (2)

6 zinloze rituelen
Rituelen rondom perioperatieve zorg (5)
• Preventief laxeren
• Nuchter vanaf 24 uur
• Standaard preoperatief scheren
• Routinematig gebruik van neusmaagsonde
• Routinematig temperatuur meten

• Genoeg evidence!!
• Maar……
Scheren
• Wijdverbreide preoperatieve ontharing in Zuidwest-
Nederland ondanks evidence-based ontmoediging
Beurden van A. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 2007

• Trendelenburg positioning for hypotension
• Use of rectal tubes to manage fecal incontinence
• Gastric residual volume (GRV) and aspiration risk
• Restricted visiting policies
• Nursing interventions to reduce urinary catheter–
associated infections
• Use of cell phones in critical care areas
• Accuracy of assessment of body temperature
Mary Beth Flynn Makic et al. Critical Care Nurse 2011

Ook artsen!
• Overdiagnostiek
– X-thorax door huisartsen en intensivisten
– Gewoonweg overdoen
• Overbehandeling
– Antibiotica na varices operatie
– Doorsturen naar fysiotherapeut
• Overcontrole
– Bijhouden vochtbalans
– Jarenlang periodieke controles COPD patiënten

EBP en rituelen
• In de zorg zijn veel rituelen, bijvoorbeeld het meten
van de bloeddruk, het bijhouden van de vochtbalans.
Maar welke zijn nu echt functioneel en
wetenschappelijk bewezen? En wat betekent
wetenschappelijk bewezen en wat kun je daarmee in
de praktijk?

De oplossing?
• LEVV: “Oude gewoontes kunnen we doorbreken door
te werken aan de hand van richtlijnen”.
• Dussss… richtlijnen toepassen in de dagelijkse
praktijk en in het onderwijs!

Nuchter
• Genoeg evidence en richtlijnen!!
• Maar………..
• 4 maal zo lang nuchter voor drinken
• 3 maal zo lang nuchter voor eten
Vermeulen H. ‘Nuchtere kijk op nuchtere maag’ Nursing 2007

Wat nu?
• Geen hoogmoed maar nederigheid
• Zelfreflectie à Kritisch kijken naar eigen handelen
• Uitgaan van de toegevoegde waarde voor patiënt
• Variatie in zorg in kaart (laten) brengen
• Zelf een ‘sacred cow contest’ starten
• Meedoen aan thema ‘dag van de verpleging’ V&VN
‘van onderzoek naar praktijk: overbrug de kloof’
• Vrij vertaald naar Closing the Gap; From Evidence to
Action’ van de International Council of Nurses

Missie platform
Wetenschap en Praktijk
• De kwaliteit van de verpleegkundige
beroepsuitoefening te verhogen door:
• Resultaten van wetenschappelijk onderzoek ten goede laten komen aan de
kwaliteit van de beroepsuitoefening van verpleging en verzorging en daardoor
aan de zorgvrager.
• De wisselwerking tussen praktijk en wetenschap draagt bij aan het vestigen
van een gemeenschappelijke traditie in de verpleging en verzorging.
• Daarnaast moeten actuele onderzoeksresultaten gebruikt worden in het
onderwijs, het beleid en de basis zijn voor theorievorming.
• Interactie tussen:
Praktijk/Beleid
Onderwijs Onderzoek

‘Knowing is not enough; we must apply.
Willing is not enough; we must do’
Johann Wolfgang von Goethe, 1749-1832