You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Hand-outs theorielessen Voetverzorging bij <strong>dia</strong>betici 1<br />
Dia 1: start<strong>dia</strong><br />
Dia 2: plaatje<br />
Dia 3: Het hart schematisch<br />
• Endocardium<br />
• Myocardium<br />
• Epicardium<br />
• Pericardium<br />
A = linker helft<br />
B = rechterhelft<br />
1 = boezems<br />
2 = kamers<br />
Dia 4: Het hart<br />
• Endocardium - endotheelweefsel<br />
• Myocardium - dwars gestreept onwillekeurig spierweefsel<br />
• Epicardium - elastisch bindweefsel<br />
• Pericardium - vlies niet elastisch<br />
• Pericardium + epicardium = hartzakje<br />
Dia 5:<br />
• In boezems komen altijd aders uit<br />
• Uit kamers vertrekken altijd slagaders<br />
Dia 6: plaatje<br />
Dia 7: Bouw van het hart<br />
A = bovenste holle ader<br />
A1 = onderste holle ader<br />
B = rechter boezem<br />
C = rechter kamer<br />
D = drieslippige klep<br />
G = 3 halvemaanvormige klep<br />
A2 + A3 = longslagader<br />
Dia 8:<br />
H = longaders<br />
I = linker boezem<br />
J = linker kamer<br />
D1 = tweeslippige klep<br />
G1 = 3 halvemaanvormige klep<br />
H1 = Aorta<br />
H2 = Aortaboog<br />
H3 = aorta borstholte<br />
H4 = grote lichaamsslagader<br />
Dia 9: Zenuwprikkeling hart<br />
Sinusknoop<br />
Knoop van Ashoff Tawara<br />
Bundel van His<br />
Dia 10:<br />
Sympatisch zenuwstelsel<br />
Parasympatisch zenuwstelsel<br />
Dia 11: plaatje<br />
Dia 12: plaatje<br />
Dia 13: Kleine bloedsomloop<br />
Dia 14: Stofwisseling<br />
Assimilatie = anabolisme = opbouw<br />
• Vindt plaats in:<br />
– Darmwand<br />
– Lever<br />
– cellen<br />
Dissimilatie = katabolisme = afbraak<br />
• Vindt plaats in: – Cellen!!<br />
1
Dia 15: Spijsvertering<br />
Koolhydraten = C H O<br />
• Enzym dat splitst = amylase<br />
• 1e splitsing in mondholte<br />
• 2e splitsing in dunne darm<br />
– Alvleeskliersappen<br />
– Darmsappen<br />
• Product = glucose<br />
• Via dunne darm in bloed<br />
Dia 16: Glucose<br />
Via dunne darm in bloed<br />
↓<br />
via poortader naar lever<br />
↓<br />
omzetting in glycogeen=opslag door insuline<br />
↓<br />
of door naar cellen als brandstof<br />
Dia 17: Glycosylering<br />
Binding glucose aan lichaamseiwit<br />
• Hemoglobine: zuurstof transport<br />
• Collageen eiwit: bouwstof bindweefsel<br />
Dia 18: Eiwitten = C H O N<br />
• Enzym dat splitst = protease<br />
– 1e splitsing in maag<br />
– 2e splitsing in dunne darm<br />
• Alvleeskliersappen<br />
• Darmsappen<br />
• Product = aminozuren<br />
Dia 19: Aminozuren<br />
Via dunne darm in bloed<br />
↓<br />
via poortader naar lever<br />
↓<br />
Opbouw lichaamseigen eiwitten<br />
Bijv. bloedeiwitten als fibrine, protrombine<br />
Dia 20:<br />
↓<br />
overtollige aminozuren afgebroken tot<br />
koolwaterstofverbinding C H O<br />
↓<br />
stikstof N komt vrij in vorm van ammoniak<br />
↓<br />
omgezet en uitgescheiden als ureum en urinezuur<br />
Dia 21: Vetten C H O<br />
• Enzym dat splitst = lipase<br />
– In dunne darm<br />
• Alvleeskliersappen<br />
• Darmsappen<br />
• Product<br />
• Glycerine en vetzuren<br />
Dia 22:<br />
Splitsing uitsluitend na inwerking gal<br />
• Deel van vetten via chylvaten opgenomen<br />
• Ander deel via darmvlokken in bloed<br />
↓<br />
Via poortader naar lever<br />
Gebruikt als fosforzuur, ergosterol of cholesterol<br />
Of als reserve brandstof<br />
2
Dia 23:<br />
R = slagader<br />
S = capillair<br />
T = ader<br />
K1= chylvat<br />
J = spiercl<br />
U = zenuw<br />
Dia 24: Pancreas/alvleesklier<br />
Externe secretie:<br />
– Ca. 1200 cc per dag<br />
• Natriumbicarbonaat<br />
• Amylase<br />
• Protease<br />
• lipase<br />
Dia 25:<br />
Interne secretie<br />
• Eilandjes van Langerhans = ca 3%<br />
– α cellen ca 20% glucagon<br />
– β cellen ca 75% insuline<br />
– δ cellen ca 4% somatostatine<br />
– φ cellen ca 2% pancreaspolipeptide<br />
Dia 26: Pancreashormonen<br />
Somatostatine<br />
• Remt productie insuline, glucagon en groeihormoon<br />
• Remt productie maagzuur<br />
• Vertraagt opname voedingsstoffen uit maagdarmkanaal<br />
Dia 27:<br />
Pancreaspolipeptide<br />
• Van invloed op vetstofwisseling<br />
• Preventie van vetzucht<br />
Dia 28:<br />
Glucagon = katabool<br />
• Zet glycogeen om in glucose<br />
• Activeert vorming glucose uit aminozuren<br />
• Beïnvloedt de vetstofwisseling<br />
• Vermindert productie van maag- en pancreassappen<br />
• Stimuleert de β cel tot insulineproductie<br />
Dia 29:<br />
Insuline = anabool<br />
• Zet glucose om in glycogeen<br />
• Remt glucagonproductie<br />
• Beïnvloedt vorming en opslag van vetten in het vetweefsel<br />
• Regelt opname van glucose in de cel dmv de insuline receptoren<br />
Dia 30:<br />
Secretie patroon insuline<br />
• Continu<br />
• Na stimuleren β cel<br />
Dia 31: Evenwicht insuline- glucagon<br />
• Veel glucagon→stimuleert insulineprod.<br />
↓<br />
↓<br />
↓<br />
• Meer insuline→remt glucagonprod.<br />
• Minder glucagon→teruglopen insuline<br />
• Minder insuline→oplopen glucagonprod.<br />
3
Handout theorielessen Voetverzorging bij <strong>dia</strong>betici 2<br />
Dia 1: start<strong>dia</strong><br />
Dia 2: Bouw van de voet<br />
A = sprongbeen<br />
B = hielbeen<br />
C = teerlingbeen<br />
D = scheepvormigbeen<br />
E = wiggebeen<br />
F = middenvoetsbeen<br />
G = teenkootje<br />
Dia 3:<br />
A = sprongbeen os talus<br />
B = hielbeen os calcaneus<br />
C = teerlingbeen os cuboïdeum<br />
D = scheepvormig been os naviculare<br />
E = wiggenbeenderen 1,2,3 ossa cuneïforme<br />
7 stuks samen voetwortel = tarsus<br />
Dia 4:<br />
F = middenvoetsbeenderen ossa metatarsalia<br />
• 5 stuks zijn middenvoet metatarsus<br />
G = kootjes phalangen<br />
• 14 stuks zijn samen tenen digiti<br />
Dia 5: Ligamenten van de voet<br />
1 = deltaband<br />
18 = lange voetzoolband<br />
19 = hielbeen-scheepvormigbeenband<br />
Dia 6:<br />
1 = totale deltaband<br />
– scheenbeen-scheepvormigbeenband<br />
– scheenbeen-sprongbeenband voorzijde<br />
– scheenbeen-hielbeenband<br />
– scheenbeen-sprongbeenband achterzijde<br />
Dia 7:<br />
2 = voorste kuitbeen-sprongbeenband<br />
3 = achterste kuitbeen-sprongbeenband<br />
4 = kuitbeen-hielbeenband<br />
5 = voorste kuitbeen-scheenbeenband<br />
6 = achterste kuitbeen-scheenbeenband<br />
12= Y-vormige band<br />
Dia 8:<br />
12 = Y-vormige band<br />
– hielbeen-scheepvormigebeenband<br />
– hielbeen-teerlingband<br />
• Ligamenten tarsometatarsea dorsale<br />
• Ligamenten tarsometatarsea plantaire<br />
• voetzoolpeesblad<br />
Dia 9: Voetgewelven<br />
Dia 10: Intrinsieke voetspieren Dia 11: idem<br />
W = afvoerder van de grote teen<br />
X = afvoerder kleine teen<br />
Y = korte teenbuiger<br />
T = afvoerder kleine teen kort<br />
U = vierkante voetzoolspier<br />
P = plantaire tussenbeenspiertjes<br />
Q = dorsale tussenbeenspiertjes<br />
R = korte buiger grote teen<br />
S = aanvoerder grote teen<br />
V = wormvormige spieren<br />
4
Dia 12: Slagaders<br />
A= buikaorta/buikslagader<br />
B = gemeenschappelijke darmbeenslagader<br />
C = inwendige darmbeenslagader<br />
G = uitwendige darmbeenslagader<br />
H = dijbeenslagader<br />
O = kniekuilslagader<br />
P = voorste scheenbeenslagader<br />
Q = voetrugslagader<br />
R = arcus dorsalis<br />
U = achterste scheenbeenslagader<br />
V = kuitbeenslagader<br />
W = voetzoolslagader me<strong>dia</strong>al<br />
X = voetzoolslagader lateraal<br />
Y = arcus plantaris<br />
Dia 13: Aders<br />
Diepliggend<br />
B = plantaire veneuze boog<br />
C = me<strong>dia</strong>le voetzoolader<br />
C1= laterale voetzoolader<br />
D = achterste scheenbeenader<br />
F= voorste scheenbeenader<br />
G= kniekuilader<br />
J= dijbeenader<br />
K= uitwendige darmbeenader<br />
N= inwendige darmbeenader<br />
O= gemeenschappelijke darmbeenader<br />
P= onderste holle ader<br />
Oppervlakkig<br />
R= dorsale veneuze boog<br />
S= laterale voetrugader<br />
T= me<strong>dia</strong>le voetrugader<br />
U= rozenkransader<br />
V= oppervlakkige beenader<br />
Dia 14: Zenuwen<br />
*1= plexus lumbalis = lendezenuwvlecht<br />
A= dijbeenzenuw<br />
B= oppervlakkige beenzenuw<br />
*2= plexus sacralis= heiligbeenzenuwvlecht<br />
I= heupzenuw (ischiadicus)<br />
J= scheenbeenzenuw<br />
M= oppervlakkige kuitbeenzenuwtak<br />
N= diepe kuitbeenzenuwtak<br />
5
Handout theorielessen Voetverzorging bij <strong>dia</strong>betici 3<br />
Dia 1: start<strong>dia</strong><br />
Dia 2: Arterien/slagaders<br />
• Grote slagaders<br />
• 3 lagen: intima, me<strong>dia</strong>, adventitia<br />
• Musculaire arterien<br />
• Meer spiervezels<br />
• Arteriolen<br />
• Laatste schakel naar<br />
• Capillairen/haarvaten<br />
• Semipermeabel<br />
Dia 3: Filtratie<br />
Dia 4: Colloïd osmotische druk<br />
Dia 5: Aders/Venen<br />
• Capilairen/haarvaten – Semipermeabel<br />
• Kleinere aders – In extremiteiten kleppen<br />
• Grote aders – 3 lagen:intima, me<strong>dia</strong>, adventitia<br />
Dia 6: Andere vormen<br />
• Collaterale vaten<br />
– Zowel in aders als slagaders<br />
• Anastomosen<br />
– Verbindingstakken tussen collateralen<br />
• Eindarterien<br />
– Hier geen collateralen en anastomosen<br />
• Arterio-veneuze verbindingen<br />
– in de huid bv.<br />
• Poortader<br />
– Alleen in lever<br />
Dia 7: Volgorde bloed door bloedvaten<br />
• Hart<br />
↓<br />
• 70 maal per minuut hoeveelheid bloed in aorta. Druk ca 120 mm Hg<br />
• Aorta<br />
↓<br />
• Via deze grote slagader aftakkingen naar kleinere slagaders<br />
• Arterien<br />
↓<br />
• Door polsgolf verplaatst het bloed zich naar nog kleinere slagaders<br />
• Musculaire arterien<br />
↓<br />
• Deze bevatten meer spiervezels<br />
• Arteriolen<br />
↓<br />
• Laatste schakel naar haarvaten<br />
Dia 8:<br />
• Capillairen<br />
↓<br />
• Haarvatennet. Druk ca . 40 mm Hg<br />
• Filtratie<br />
• Gebeurt in haarvaten tot druk 0 is (voedingsstoffen en zuurstof gaan mee in het<br />
weefselvocht)<br />
• Bloedeiwitten blijven in de capillairen.<br />
6
Dia 9:<br />
• Colloïd osmotische druk<br />
• Eiwitten zuigen vocht uit weefsels (afvalstoffen gaan mee) nog steeds in haarvaten/capillairen<br />
• Kleine aders<br />
↓<br />
• Door kleppen en spierpomp gaat bloed terug omhoog<br />
• Grote aders<br />
↓<br />
• Onderste holle ader/bovenste holle ader<br />
↓<br />
• Hart<br />
Dia 10: plaatje<br />
Dia 11: Bloeddruk<br />
Druk van bloed op SLAGADERWAND<br />
• Is niet overal even groot<br />
• Alleen mogelijk als er voldoende bloedvolume aanwezig is<br />
Dia 12:<br />
Afhankelijk van:<br />
• Vaatvolume - musculaire arterien<br />
• Perifere weerstand - arteriolen<br />
• Elasticiteit grote slagaders<br />
• Hormonen<br />
• Hartwerking<br />
Dia 13: plaatje<br />
Dia 14:<br />
Systolische druk<br />
– Druk bij samentrekken hartkamers = bovendruk ca. 120 mm/Hg<br />
Diastolische druk<br />
– Druk tijdens hartpauze = onderdruk ca. 75 mm/Hg<br />
Dia 15: Oedeem<br />
Oorzaak<br />
– Insufficientie bloedvaten of hart<br />
Haemodynamisch evenwicht is verstoord<br />
evenwicht tussen vochtvolumes<br />
Vochtvolumes<br />
– Celplasma = INTRAcellulair<br />
– Tussenweefselvocht = INTERcellulair/interstitium<br />
– Bloed = INTRAvasculair<br />
Dia 16:<br />
Belangrijk is osmotische druk<br />
• Kristalloïd osmotische druk<br />
– Regelt uitwisseling van stoffen tussen intercellulair en intracellulair (K + Na)<br />
• Colloïd osmotische druk<br />
– Resorptie vocht in de bloedbaan uit interstitium<br />
Dia 17:<br />
• Arterieel oedeem<br />
– Hoge bloeddruk<br />
• Veneus oedeem<br />
– Klepproblemen, hartinsufficientie<br />
Dia 18: plaatje<br />
7
Handout theorielessen Voetverzorging bij <strong>dia</strong>betici 4<br />
Dia 1: start<strong>dia</strong><br />
Dia 2: Diabetes Mellitus Type I<br />
Ontstaan<br />
– Meestal voor 40e levensjaar<br />
Oorzaak<br />
– Antistoffen die β-cellen beschadigen<br />
– predispositie<br />
Dia 3: Diabetes Mellitus Type I<br />
Gevolg<br />
– Β-cel maakt weinig of geen insuline<br />
– Toename glucagon<br />
– Glucose wordt gemaakt uit glycogeen en aminozuren<br />
– Vetzuren worden gebruikt voor omzetting en deze worden onvolledig verbrand<br />
– Aceton<br />
– Zuurvergiftiging (keto-acidose)<br />
Dia 4:<br />
Symptomen<br />
– Hoge bloedsuikerconcentratie<br />
– Dorst<br />
– Veel urineren<br />
– Vermoeidheid<br />
– Vermageren<br />
– Verzuren keto-acidose<br />
Behandeling: INSULINE<br />
Dia 5: Diabetes Mellitus Type II<br />
• Ontstaan<br />
– Meestal na 40e levensjaar (ouderdomssuikerziekte)<br />
• Oorzaak<br />
– Vertraagde en verminderde insulinesecretie<br />
– Verminderde gevoeligheid voor insuline<br />
– erfelijk<br />
Dia 6:<br />
Gevolg<br />
– Toename glucose uit glycogeen<br />
– Toename glucose uit aminozuren<br />
– Insulineresistentie (down regulation)<br />
Dia 7:<br />
Symptomen<br />
– Verhoogde bloedsuikergehalte<br />
– Eerst ook te hoog insulinegehalte<br />
– Vaak overgewicht<br />
– Dorst<br />
– Veel urineren<br />
– Vermoeidheid<br />
Behandeling:<br />
– Medicijnen tabletten<br />
– Later INSULINE<br />
Dia 8: plaatje<br />
Dia 9: plaatje<br />
Dia 10: plaatje<br />
8
Dia 11: Tabletten <strong>dia</strong>betes<br />
Bevorderen insulinesecretie:<br />
Merknaam Stofnaam<br />
• Rastinon Tolbutamide<br />
• Daonil Glibenclamide<br />
• Amaril Glimepiride<br />
• Diamicron Gliclazide<br />
• Novonorm Repaglinide<br />
• Starlix Nateglinide<br />
Dia 12:<br />
Verminderen glucoseproductie in lever<br />
Merknaam Stofnaam<br />
• Glucophage Metformine<br />
Dia 13:<br />
Vertragen opname glucose uit darm<br />
Merknaam Stofnaam<br />
• Glucobay Acarbose<br />
Dia 14:<br />
Verbeteren gevoeligheid voor insuline<br />
Merknaam Stofnaam<br />
• Avan<strong>dia</strong> Rosiglitazone<br />
• Actos Pioglitazone<br />
Dia 15: plaatje<br />
Dia 16: plaatje<br />
9
Handout theorielessen Voetverzorging bij <strong>dia</strong>betici 5<br />
Dia 1: start<strong>dia</strong><br />
Dia 2: plaatje<br />
Dia 3: Angiopathie<br />
Macro-angiopathie = aandoening grote slagaders<br />
<br />
• Atherosclerose:<br />
– Vetachtige plaques in tunica intima<br />
• Arteriosclerose:<br />
– Elasticiteitsverlies van tunica me<strong>dia</strong><br />
Dia 4:<br />
• Bij <strong>dia</strong>betici eerder en heftiger<br />
• Bij <strong>dia</strong>betici eerder distale vaten zoals benen en hersenen<br />
Dia 5:<br />
Claudicatio intermittens= etalagebenen<br />
<br />
• Te weinig zuurstof voor afvoer melkzuur<br />
<br />
• Pijn<br />
• Slechte conditie te verzorgen weefsel<br />
• Mogelijk necrose<br />
Dia 6: plaatje<br />
Dia 7:<br />
Me<strong>dia</strong> sclerose=<br />
• Verkalking/verstarring van de tunica me<strong>dia</strong><br />
<br />
• Vooral van de musculaire arteriën.<br />
<br />
• Komt bij <strong>dia</strong>betici meer voor<br />
Dia 8: Micro-angiopathie<br />
• Verdikking membraan haarvaten<br />
– Woekering endotheelcellen<br />
• Aantasting wanden arteriolen<br />
• Komt uitsluitend bij <strong>dia</strong>betici voor<br />
Dia 9: Glycosylering<br />
Binding glucose aan lichaamseiwit<br />
• emoglobine: zuurstof transport<br />
• ollageen eiwit: bouwstof bindweefsel<br />
HCDia 10: Micro-angiopathie<br />
+ Verhoogde glycosylering:<br />
– Onvoldoende zuurstof afgifte<br />
– Verstoring collageen opbouw<br />
– Aantasting gezichtsvermogen<br />
– Verstoring nierfunctie<br />
Dia 11: Micro-angiopathie<br />
+ Verhoogde glycosylering:<br />
– Spier en gewrichtsproblemen<br />
– Aantasting zenuwbanen<br />
– Afname onderhuidsbindweefsel<br />
– Slechte wondgenezing<br />
– Verhoogde kans op infectie<br />
– Ulcus<br />
Dia 12:plaatje<br />
10
Dia 13:<br />
Gevolgen: slechte voeding weefsel<br />
Kan leiden tot:<br />
retinopathie=oogafwijking<br />
nefropathie=nierafwijking<br />
neurothie=zenuwafwijking<br />
paDia 14: Neuropathie<br />
Storing in prikkelgeleiding van zenuwbanen<br />
Oorzaak:<br />
• 1. Micro-angiopathie<br />
• 2. Te kort aan myo-inositol<br />
Dia 15:<br />
1. Sensibele neuropathie<br />
– afname: pijn, temp- en tastzin<br />
– dove sensaties<br />
– pijnscheuten, nachtkrampen<br />
– prikkelingen en tintelingen<br />
– brandende pijn in extremiteiten<br />
Dia 16:<br />
2. Motorische neuropathie<br />
– spierzwakte<br />
– standafwijkingen<br />
Dia 17: plaatje<br />
Dia 18: plaatje<br />
Dia 19:<br />
3. Autonome neuropathie<br />
Afname regelsysteem bloedvaten<br />
– Versterkte doorbloeding voedingscapillairen huid voetrug<br />
• Atrofie huid/slechte wondgenezing<br />
• verminderde zweetsecretie<br />
• droge huid, kloven en barsten<br />
• Osteoporose(botontkalking)<br />
Dia 20:plaatje<br />
Dia 21:plaatje<br />
Dia 22:plaatje<br />
Dia 23: Gevolgen Diabetes Mellitus<br />
1.Vaatafwijkingen:<br />
– macro-angiopathie<br />
– micro-angiopathie<br />
2.Storing in de prikkelgeleiding<br />
– neuropathie<br />
3.Hypertensie<br />
– I.A.D.M. hypertensienefropathie<br />
– N.I.A.D.M. hypertensiehoog insuline gehalte<br />
Dia 24: De <strong>dia</strong>betische voet<br />
Macro- en micro angiopathie geven trofische stoornissen<br />
daardoor droog gangreen<br />
infectie nat gangreen<br />
• Angiopatisch ulcus kan gevolg zijn.<br />
Dia 25: plaatje<br />
Dia 26: Angiopatisch ulcus<br />
Symptomen:<br />
• Pijn<br />
• perifeer oedeem<br />
geen eeltvorming<br />
11
Dia 27:<br />
Plaatsen van voorkomen:<br />
• teentoppen<br />
• hielen<br />
• lateraal M 5<br />
Dia 28: plaatje<br />
Dia 29: plaatje<br />
Dia 30: Neuropathie<br />
Sensibele neuropathie:<br />
• Paresthesieen<br />
• Sensibiliteitsverlies<br />
Dia 31:<br />
Motorische neuropathie:<br />
• Atrofie intrinsieke voetspieren<br />
daardoor:<br />
holvoetstand<br />
klauw- en hamertenen<br />
neuropatisch athropathie<br />
Charcotvoet<br />
Dia 32: plaatje<br />
Dia 33: plaatje<br />
Dia 34: plaatje<br />
Dia 35: plaatje<br />
Dia 36: plaatje<br />
Dia 37: plaatje<br />
Dia 38:<br />
Gevolgen van beide vormen:<br />
• Eeltvorming<br />
– tenen dorsaal<br />
– teentoppen<br />
– kopje metatarsale 1<br />
• Subkeratotisch hematoom<br />
• Neuropatisch ulcus<br />
Dia 39: plaatje<br />
Dia 40: plaatje<br />
Dia 41: plaatje<br />
Dia 42: plaatje<br />
Dia 43: Neuropatisch ulcus<br />
• Symptomen<br />
– geen pijn<br />
– veel eelt<br />
– vaak met hematoom<br />
Dia 44:<br />
Plaatsen van voorkomen:<br />
– kopje metatarsale 1<br />
– kopje metatarsale 5<br />
– uitsteeksel metatarsale 5<br />
– tenen<br />
Dia 45 t/m 51 plaatjes<br />
12
Change language