Fase 2: Valorisatie reststromen - Glastuinbouw Waterproof

Voor de verschillende toepassingen zijn verschillende algensoorten nodig. Ook de kweekmethoden kunnen nogal
uiteenlopen. De meest intensieve kweekmethode is de kweek van algen in fotobioreactoren: een hoge opbrengst in een
korte tijd. Een andere methode is algenkweek in natuurlijke of artificiële vijversystemen, deze methode geeft een minder
hoge opbrengst, maar kost minder energie, omdat er gebruik gemaakt wordt van natuurlijk zonlicht. (Uit: van der Hiele,
2008).
Algenkweek kan eventueel gecombineerd of geïntegreerd worden met vis of zagerkweek, maar niet met de kweek van
zeegroenten, in verband met de competitie om nutriënten (meststoffen). Algenkweek kan daarnaast geschakeld worden
met schelpdierkweek, waarbij de algenkweek na de schelpdieren geschakeld moet worden.
Eisen
Bij aquacultuur gaan we er vanuit dat de “standaard” watersamenstelling van zeewater hier gevraagd is. Verder mogen
we veronderstellen dat de regelgeving t.a.v. te lozen stoffen (MTR waarden) niet overschreden mogen worden. De
concentraatstroom mag vermoedelijk geen bestrijdingsmiddelen bevatten omdat algen hier wellicht gevoelig voor
zijn. Het afvalwater dient dan een voorzuivering te ondergaan. Mogelijk zijn er algensoorten die wel tegen (bepaalde)
bestrijdingsmiddelen kunnen. De vraag die dan ontstaat is: wat gebeurt er vervolgens met de algen. In geval van biobrandstof
is bestrijdingsmiddelen een minder groot probleem dan voor voedingssupplementen. Bij een vergelijkbaar initiatief; het
gebruik van dierlijke mest voor productie van kunstmestvervangers, speelt een zelfde vraag. Zijn geneesmiddelen terug te
vinden in het eindproduct en zo ja, wat is toegestaan? Verder is nog onduidelijk welke eisen er aan het zoutgehalte, gehalte
aan N en P en de aanwezigheid van andere componenten gesteld worden.
Het is belangrijk dat er geen vervuilende industrie in de directe omgeving zit. Algen gedijen het beste bij schone lucht en
een schone omgeving. Het voor de teelt van algen noodzakelijk dat er een agrarische bestemming op de grond zit. Het
hoeft geen hoogwaardige landbouwgrond te zijn, de voorkeur gaat uit naar goedkope grond. (uit: Grontmij, 2008).
Afzetvolume
Momenteel is het wereldwijde afzetvolume voor hoogwaardige stoffen in de orden van 5.000-10.000 ton droge stof per
jaar. Afzet van algen voor laagwaardige toepassingen zoals biobrandstof zal nog tenminste 10 tot 15 jaar duren (Milledge,
2011). Vooralsnog is de teelt van algen nog een nichemarkt (afzetvolume beperkt).
Marktwaarde
De marktwaarde van algen ligt in de orde van 1 - 500 € / kg droge stof, afhankelijk van het type markt. Microalgen leveren
over het algemeen hoogwaardige producten op, dit in tegenstelling tot macroalgen.
Hoge marktwaardes hebben voedingsproducten en hele specifieke toepassingen zoals voedingssupplementen en
medicijnen. Het rendement van een algenteelt is per kwaliteitsklasse verschillend. Verschillende klassen worden bij de oogst
geselecteerd, en het rendement voor hoogwaardige grondstoffen is vele malen lager dan voor laagwaardige toepassingen.
Een voorbeeld van een zeer hoogwaardige stof is Astaxanthin die door de alg Haematococcus wordt gebruikt, met een
prijs in de orde van 500 €/kg, maar slechts een klein deel (ca. 1%) is inzetbaar daarvoor. De processtappen nodig voor
de productie van Astaxanthin zijn complex en relatief kostbaar.
Laagwaardige toepassingen zijn bijvoorbeeld energie productie en bio-plastics (orde van grootte €1/kg).Ook veevoer,
bulkleverancier van eiwit, of grondstof voor verfstoffen zijn mogelijkheden. Hiervoor is een veel groter deel van de alg
inzetbaar en de processtappen zijn minder complex en relatief minder kostbaar. Als er gebruik wordt gemaakt van niet
goed gedefinieerd uitgangsmateriaal (grondstof) zoals vermoedelijk bij spui, dan is productie van laagwaardige stof het
meest waarschijnlijk.
Bij de productie van algen wordt ca. 10% van de kosten bepaald door de voeding, de rest van de kosten zijn afschrijving,
energie en investeringen. De investeringskosten voor een teeltsysteem van algen ligt rond de 30 €/m2 (grondprijs ca. 10
€/m2). Haalbaarheidsonderzoek geeft aan dat bij telen op drainwater er voor de algen ca. 1/20-ste van het glastuinbouw
teeltoppervlak extra nodig is (beschikbaarheid zonlicht). Er van uitgaande dat in de (5x ingedikte) concentraatstroom
ongeveer 3,2 kg NPK/m 3 zit, en de omzettingsefficiëntie (rendement) voor laagwaardige toepassing op 80% wordt geschat,
en die voor hoogwaardige toepassingen op 1%, dan is de bruto marktwaarde ongeveer 0.25 - 15 €/m 3 concentraatstroom.
61