Fase 2: Valorisatie reststromen - Glastuinbouw Waterproof

De algen maken gebruik van 3 reststromen van een biogasinstallatie: CO 2, restwarmte van de WKK en meststoffen van
de vergister. Dit proces kan bij opschaling mogelijk een alternatief bieden voor het ondergronds opslaan van CO 2 in lege
gasvelden. De biogasinstallatie staat op het terrein van toepassingscentrum ACRRES, een initiatief van Wageningen UR en
energiebedrijf ENECO (www.acress.nl).
Route micro-algenteelt
Microalgen zijn microscopische algen die worden aangetroffen in zoet water en oceanen (ook: microfyten, uit Wikipedia).
Het zijn doorgaans eencellige soorten die afzonderlijk bestaan of in ketens of groepen. Afhankelijk van de soort kan hun
grootte variëren van enkele micrometers (µm) tot enkele honderden van micrometers. In tegenstelling tot de hogere
planten hebben microalgen geen wortels, stengels of bladeren. Microalgen zijn in staat tot het uitvoeren van fotosynthese
en zijn daarmee belangrijk voor het leven op aarde, zij produceren ongeveer de helft van de zuurstof in de atmosfeer en
verbruiken tegelijkertijd het broeikasgas kooldioxide om foto-autotroof te groeien.
De biodiversiteit van microalgen is enorm en zij vertegenwoordigen een bijna onontgonnen bron. Er wordt geschat dat er
ongeveer 200 000 tot 800 000 soorten bestaan, waarvan er ongeveer 35 000 zijn beschreven. Meer dan 15 000 nieuwe
chemische verbindingen, afkomstig van algen-biomassa zijn gekarakteriseerd (Cardozo et al. 2007). De meeste van
deze soorten microalgen produceren unieke stoffen zoals carotenoïden, antioxidanten, vetzuren, enzymen, polymeren,
peptiden, toxinen en sterolen.
De chemische samenstelling van microalgen is geen intrinsieke constante factor maar varieert aanzienlijk, afhankelijk van
zowel de soort als de teeltomstandigheden. Het is mogelijk om de gewenste producten in microalgen te accumuleren
door het veranderen van omgevingsfactoren zoals temperatuur, verlichting, pH, toevoer van CO2, zout en voedingsstoffen
(http://www.algae.wur.nl/UK/factsonalgae/growing_algae/). Hoewel visolie beroemd is geworden om de aanwezigheid
van omega-3 vetzuren is het niet de vis die omega-3 vetzuren produceert, maar vindt er accumulatie plaats door het eten
van microalgen. Spirulina is een micro alg die populair geworden is als voedingssupplement.
In aanmerking komende stroom
Huidige afvalwaterstroom en toekomstige concentraatstroom
Beschrijving
Bij deze toepassing worden de aanwezige nutriënten in de niet meer bruikbare drain (en andere afvalwaterstromen) of in de
concentraatstroom aangewend voor de teelt van algen. Op dit moment wordt uitgebreid gespeculeerd over de inzet van
algen voor biobrandstof/plastics en als grondstof voor bijvoorbeeld voedingssupplementen, cosmetica, verf en visvoer.
Bij teelt van algen op drainwater kan mogelijk de totale stroom worden toegepast. Vermoedelijk worden bij de toepassing
van algen alleen de aanwezige nutriënten benut. Een aandachtspunt is wat er gebeurt met de concentraatstroom na
benutting van de nutriënten; bijvoorbeeld wat gebeurt er met de resterende zouten.
Algen worden al duizenden jaren geteeld. Echter, er is nauwelijks ervaring met het telen van algen op drain water.
Wel bestaat een haalbaarheidsstudie, waarbij is gekeken naar de geschiktheid van afvalwater uit de glastuinbouw
voor het kweken van algen (H2O Organic, 2009). Uit deze haalbaarheidsstudie blijkt dat - afhankelijk van het gekozen
algenteeltsysteem - een productie van 25-120 ton droge stof/ha/jaar behaald kan worden. Bij de beoordeling van de
geschiktheid van deze toepassing, kan zowel het gebruik van de huidige afvalwaterstroom als van een toekomstige
geconcentreerde concentraatstroom worden beschouwd.
De laatste jaren is de kweek van algen in opkomst in Nederland. De uitgangsmethode van algenkweek is als volgt: een
watersysteem wordt geënt met een bepaalde algensoort en onder toevoeging van voedingstoffen zoals onder andere
stikstof, fosfaat, vitaminen en eventueel koolstofdioxide gaan de algen zich onder invloed van licht vermeerderen. Voor
algen zijn verschillende toepassingen mogelijk. Ten eerste als voer voor andere organismen: vers oogsten en gebruiken
als voer voor schelpdierkweek (mosselzaad) is een mogelijkheid, maar algen kunnen ook verwerkt worden in visvoer.
Een andere toepassing is de voedingssupplementindustrie: met name door de omega-3-vetzuren en antioxidanten die
zich in hoge mate in sommige algensoorten kunnen bevinden. De derde toepassing en in Nederland het meest in de
belangstelling staande is het verwerken van oliehoudende algen tot biodiesel.
60