Fase 2: Valorisatie reststromen - Glastuinbouw Waterproof

Zeekool heeft een mooi gekleurd blad, en heeft langgerekte bladeren. Het is lastig te telen, en moet voorgekiemd worden
in de kas. Deze teelt moet opgeschaald worden naar een buitenteelt. Vooral konijnen kunnen de buitenteelt last bezorgen.
Sierplanten/Bloemen (IJsbloemen). Dit is een laag gewas met felle kleuren dat voor boeketten gebruikt kan worden.
Afzetvolume/markt
Over het telen van zeekraal is voldoende bekend in Nederland. Jaarlijks kan er van een hectareminstens 4000-6000 kg
geoogst worden, verdeeld over 3 keer snijden in de periode van juni tot september. De opbrengst van Lamsoor is ongeveer
4000 kg per ha per seizoen. Verwacht wordt dat de productie van zouttolerante gewassen voorlopig mondjesmaat
zal toenemen, maar voorlopig (in ieder geval de komende 10 jaar) niet tot grootschalige marktvolumes zal leiden. De
markt moet nog ontwikkeld worden. De productie van zoutminnende gewassen neemt af naarmate de zoutconcentratie
hoger wordt. Voor hoge zoutconcentraties kan het marktperspectief daardoor kleiner worden. De zeekraal heeft een
marktwaarde van 10-12 euro per kilo. In Zeeland zijn er nu 5 restaurants waar zeekraal op de menukaart staat.
Zeekraal wordt geoogst langs de stranden in een groot aantal gebieden en is een seizoenproduct. Koppert-Cress is
een glastuinbouwbedrijf gespecialiseerd in de productie van speciale kruiden en smaakmakers. In tegenstelling tot deze
conventioneel aangeboden zeekraal, wordt hun zeekraal (Salicornia Cress) jaarrond in de kas geteeld en kan zij derhalve
een kwalitatief hoogwaardig product(verpakt in kleine doosjes) voor een vaste prijs leveren. Salicornia Cress is jaarrond
verkrijgbaar en kan meer dan 10 dagen bewaard worden tussen 2° en 4 o C. Gezaaid op een substraat van cellulose,
voldoet Salicornia Cress aan de hygiënische normen in de keuken. U hoeft Salicornia Cress slechts af te spoelen voor
gebruik, want de producten worden schoon en hygiënisch geteeld.
Vanaf 2008 is de ‘nieuwe’ groente zilte zeekool in Nederland verkrijgbaar (www.ziltezeekool.nl). Deze exclusieve groente
wordt in winter en voorjaar verkocht via twee groothandels. Zeekool werd tot nu toe alleen particulier verbouwd, of in
het wild geoogst. Stichting Sint Donatus op Texel is erin geslaagd het gewas geschikt te maken voor de professionele
teelt. Stichting Sint Donatus heeft vlakbij het dorpje Den Hoorn speciaal voor deze teelt een traditionele schapenboet
omgebouwd. Bij de teelt van zilte zeekool worden geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt.
Marktwaarde van product (of stroom)
De marktwaarde van de hergebruikte afvalwaterstroom is kwantificeerbaar met de kosten van het water en de daarin
opgeloste meststoffen (N,P,K), omdat de waterstroom direct gebruikt wordt voor gietwater (maximaal 1.75 €/m 3 ). De
marktwaarde van de zouten lijkt nihil en moet gezien worden als een bijproduct dat getolereerd wordt bij levering.
Huidige status
Omdat ontzilten een kostbare zaak en alleen een alternatief is in de intensieve tuinbouw, en om toch de negatieve effecten
van zoute teelten het hoofd te kunnen bieden, richt het huidige onderzoek zich op het ontwikkelen van gewassen die
meer opbrengst, betere kwaliteit geven en beter bestand zijn tegen zout, door traditionele veredeling of met behulp van
moderne technieken. Daarbij wordt ook gedacht aan het ontwikkelen van zoutminnende planten tot landbouwgewassen.
Kansen liggen er door het toevoegen van bacteriën aan de bodem die de opname van voedingsstoffen in een zout milieu
vergemakkelijken.
Verder zijn er technische mogelijkheden in onderzoek (bekend onder de verzamelnaam in Nederland: “teelt uit de grond”)
om de gevolgen van verzilting tegen te gaan, bijvoorbeeld door aangepaste bemesting en beregening (Balendonck,
2010) en infrastructuren (van Os, 2011). Internationaal is verzilting, onder meer in relatie met irrigatie, ook een belangrijk
onderzoeksonderwerp. Er mag dan veel bekend zijn over verzilting, er is nog veel meer onbekend, concludeert Van Dam
(2007).
In Italië (Incrocci, 2010) zijn experimenten uitgevoerd waarin siergewassen water werd gegeven op basis van hoog EC
afvalwater, in de vorm van een recirculatie watergeefsysteem. Water van een betere kwaliteit werd daartoe bijgemengd
indien de EC in de containers boven een limiet van ca. 3.5 mS/cm kwam. Deze aanpak zou mogelijk ook in Nederland
toegepast kunnen worden. Onderzoek daartoe is wel nog vereist.
In Zeeland wordt al geëxperimenteerd met de teelt van lamsoor en zeekraal op praktijkschaal (van Maanen, 2008), waarbij
ook de ziektegevoeligheid van gewassen wordt onderzocht. Zeekraal wordt geteeld op steenwol in de kas (proef). Ook
PRI is in onderzoek betrokken 16 .
16 Persoonlijke communicatie Greet Blom (PRI, Wageningen-UR).
56