Fase 2: Valorisatie reststromen - Glastuinbouw Waterproof

3.4.4.3 Grasland (7d)
Grasland levert de belangrijkste grondstof voor melk: ‘ruwvoer’ in de vorm van beweiding én via graskuil. Grasland is
daarom het fundament waarop een veehouderij bedrijf is gebouwd, en kan bij efficiënte productie de kostprijs van de melk
verlagen. Een veehouder zal dus veel aandacht voor de bemesting van grasland hebben. De bemesting van grasland staat
in relatie tot de grondsoort en bodemvruchtbaarheid, het gebruik van dierlijke mest en de kwaliteit van het ruwvoer. Een
teler start met de analyse van alle belangrijke bodemkenmerken en volgt vervolgens een bemestingsadvies (NPK, Natrium
en andere elementen) dat doorwerkt in de bodem, het gewas en de voeding van de koeien. Omdat voor grasland dus ook
een Natrium advies geldt, is deze afzetroute mogelijk een interessant spoor om te onderzoeken. Kint (2008) geeft voor
een aardbeienteelt aan dat het drainwater geschikt zou kunnen zijn voor grasland beregening. Voor een aardbeienteelt
met een drain van 900 m3/ha/jaar is dan ca. 1.3 - 1.7 ha grasland vereist.
Grasland komt niet alleen voor bij beweiding in de veehouderij, maar ook de productie van graszoden, sportvelden en
openbare of private parken en tuinen komen in principe in aanmerking. Mogelijk kunnen juist in die situatie hele individuele
matches gevonden worden tussen toeleverancier en afnemer.
3.4.5 Afvalwater of concentraat in zouttolerante teelten
In dit scenario wordt de huidige afvalwaterstroom of de concentraatstroom ingezet als gietwater voor een specifiek
zouttolerant gewas. Toepassing in zouttolerante teelten is mogelijk in de grond (8a1), of in teelten los-van-de grond
(8a2), waarbij zowel afvalwater als concentraat beschouwd worden voor eigen en nabijgelegen teelten. In dit scenario
beschouwen we uitsluitend die gewassen die nog niet in Nederland commercieel geteeld worden en nog in ontwikkeling
zijn (“Nieuwe Teelten”). Zouttolerantere gewassen welke nu al toepasbaar zijn worden meegenomen in de “Bestaande
teelten” en behandeld onder 7-in, 7-ex en 7abcd.
Na gebruik als gietwater resteert bij de nieuwe toepassing ook weer een afvalwaterstroom met daarin aanwezige
componenten zoals zouten, gewasbeschermingsmiddelen en pathogenen. Ook voor deze afvalwaterstroom zal een
bestemming en/of verwerking moeten worden gevonden. Deze route vormt een soort van “Cascadering” waarbij steeds
verdere processtappen (productiestappen), het (afval) water van steeds mindere kwaliteit gebruiken. Mogelijk dat de
volumestroom daardoor ook binnen een kleiner gebied of op kortere afstand sterk verkleind kan worden, mogelijk zelfs
binnen het eigen bedrijf, waarbij het bedrijf dan wel moet accepteren dat bedrijfsvreemde (zout-tolerante) gewassen
geproduceerd zullen worden.
3.4.5.1 Zouttolerante teelt op nabijgelegen bedrijf (8a1, 8a2)
Zouttolerante nieuwe teelten die buiten het eigen bedrijf afvalwater of concentraat willen afnemen zullen in de meeste
gevallen grondteelten (8a1) zijn, maar kunnen ook teelten op stellingen of substraat zijn (8a2). De gewassen kunnen zijn:
aardappelen, groenten, zeekool, zeekraal, wilde rucola, gerst e.d. Op Texel is in 2010 het ‘Zilte Teelt Project’ gestart.
Een project opzoek naar de kansen voor het telen op zilte gronden. Doel van dit project is het vinden van zout resistente
gewassen en het onderzoeken van de mate van zouttolerantie van deze gewassen. Plant Research International (PRI),
onderdeel van Wageningen UR, zoekt naar de effecten van zilte teelt op de inhoudsstoffen van gewassen en de zoutresistentie
van verschillende aardappel cultivars. Aardappelen worden in dit experiment op water met een zoutgehalte
van 20 dS/m geteeld. Ter vergelijk: Waddenzeewater is 40 dS/m (o.a. Brandenburg, 2008; van Rijsselberghe, 2011).
Toepassing van concentraat in aquacultuur
Bij deze toepassing wordt volledig op, of in, water geteeld. Het kan zich handelen om teelten voor non-food toepassingen
(8b1) zoals voor biobrandstoffen en inhoudsstoffen via algenteelt en zeegroenten, of voor food toepassingen (8b2)
zoals visvoer of eiwitten en andere inhoud stoffen via algenteelt of zeegroenten (zeekool, zeewier, eendenkroos). Dit
onderscheid tussen food/non-food is gemaakt omdat de regelgeving met name voor food producten strenge eisen stelt
aan de inputs en het productieproces.
21