beeld en kommunikasie - Bybel-Media

• Ekspressiewe boodskap. Die deelboodskap wat ’n bepaalde beeld van die sender, van sy of
haar persoon, gevoelens, opvattings, norme en waardes oordra aan die ontvanger.
• Relasionele boodskap. Die deelboodskap wat op een of ander wyse ’n aanwysing gee van
die verhouding wat tussen die sender en ontvanger bestaan, of ’n indruk gee van die wyse
waarop die sender die ontvanger sien. In hierdie deelboodskap gee die sender dikwels
inligting wat die ontvanger tuis laat voel in die dokument, wat die ontvanger met die
dokument laat identifiseer.
Die indruk wat die ontleding van talle dokumente by ons laat, is dat die makers van dokumente heel
dikwels slegs op die eerste van hierdie vier deelboodskappe fokus, terwyl die ander drie op byna
toevallige, meestal onbeplande wyse oorgedra word. Juis hierin lê dan ook dikwels die probleme
met betrekking tot beelduitstraling.
Hierdie vier boodskappe word uiteindelik beliggaam in die verskillende ontwerpkeuses wat skrywers
maak met betrekking tot die inhoud, die struktuur, die styl en die grafiese ontwerp van die
dokument (die blok links bo). Deur swak keuses word die balans tussen die vier deelboodskappe
dikwels versteur en ly die beeld van die betrokke instansie skade deur die gebrekkige sensitiwiteit
van die dokument.
In die vrae wat gestel word tydens die vraelysondersoek en die fokusgroepgesprekke word hierdie
balans in die model op verskillende maniere na vore gebring wanneer die gerigtheid op die
doelgroep, die houdings van die respondente en die oordele oor bepaalde aspekte van die
dokument se ontwerp belig word. Dit word ook in berekening gebring in die analises van ‘n aantal
voorbeelde.
De Stadler (2007) het dit teen linieêre kommunikasiemodelle wat die kommunikasiesituasie te
eenvoudig voorstel. In die model wat hier as basis gebruik word, beïnvloed die verskillende
onderdele mekaar wedersyds. Daarom word daar in die model gebruikgemaak van multidireksionele
pyltjies om aan te dui dat die beïnvloeding nie net in een rigting loop nie.
Beeldvorming is ʼn verweefde proses wat altyd binne ʼn konteks geskied wat ʼn verskeidenheid
gedrags- en institusionele konsepte insluit soos kultuur, institusionele kultuur, identiteit, houdings,
emosies, stereotipes, ervaring, ander media, ens. In hierdie ondersoek tree die Kerk op as sender
met sy gemeentelede as ontvangers binne ʼn spesifieke konteks wat die boodskap ontvang deur
middel van spesifieke geskrewe kommunikasiebronne.
Hierdie model plaas elke stuk kommunikasie, hier ʼn ooreengekome seleksie van die Kerk se
geskrewe kommunikasie aan sy lidmate, binne ʼn spesifieke homogene kulturele konteks, nl. die
institusionele kultuur van die Kerk en die kultuur van sy lidmate. Hierdie konteks verteenwoordig die
identiteit, houdings, stereotipes, ervarings, geskiedenis, ens. van die lidmate wat dit lees asook van
die skrywers. In veral Suid-Afrika is die konteks wyd. Suid-Afrika buite die Kerk sluit 10 ander tale, ʼn
hele aantal ander gelowe en kultuurgroepe in waarmee lidmate van die Kerk elke dag op skool, in
die werkplek, op die sportveld, in die massamedia, ens. in aanraking kom. Hierdie beïnvloeding is
wedersyds, en skep ʼn kommunikasielandskap waaroor daar met sorg besin moet word om
kommunikasie suksesvol te kan maak.
Die Kerk wil met hierdie opdrag aan die US Taalsentrum vasstel watter beeld die geskrewe
kommunikasie van die Kerk by hulle lidmate skep. Volgens die navorsers is die blote bestaan van
10