beeld en kommunikasie - Bybel-Media

Die tweede belangrike komponent is dan die beeld self. Daar is wat dit betref, ‘n belangrike
tweedeling, nl. die onderskeid tussen gewenste beeld en gekonstrueerde beeld. Eersgenoemde
verwys na die beeld wat die instansie graag sou wou uitdra en lg.na die beeld wat in feite deur ander
van die instansie gekonstrueer word. Die beste situasie vir ‘n instansie is wanneer hierdie twee
weergawes van hulle beeld presies oorvleuel (‘n situasie wat natuurlik byna nooit realiseer nie). Die
slegste situasie is daardie een waarin die instansie geen beheer uitoefen oor die beeld wat hulle
graag sou wou uitdra nie en veral ook wanneer hulle nie toets of die beeld inderdaad deur hulle
kommunikasie uitgedra word nie. Hierdie ondersoek is ‘n goeie voorbeeld van die
verantwoordelikheid wat instansies behoort uit te oefen, want dit het juis ten doel om te bepaal of
die Kerk wel die beeld uitstraal wat hulle graag sou wou hê. Hieruit kan afgelei word hoe belangrik
dit is dat die Kerk bewustelik beplan wat hulle beelduitstraling behoort te wees.
Die derde belangrike komponent van die model het te make met die toegang, evaluering en
aanvaarding van die inligting wat deur die kommunikasie oorgedra word. Daar word onderskei
tussen drie belangrike kategorieë:
• Die fisiese toegang, evaluering en aanvaarding. Hier gaan dit veral om die fisiese
beskikbaarheid van kommunikasiemiddele en die wyse waarop gebruikers van die middele
die beskikbaarheid evalueer en aanvaar. Die vrae in die vraelys en in die
fokusgroepgesprekke wat te make het met die beskikbaarheid van verskillende dokumente
hou direk hiermee verband.
• Die intellektuele toegang, evaluering en aanvaarding. In hierdie geval gaan dit veral om die
gebruiker van die kommunikasie se omgang met verbale en nie-verbale seine en die
gebruiker se vermoë om hierdie seine intellektueel te kan verwerk. Dit gaan dus ten diepste
om die begrip van die kommunikasie, die evaluering van die begrip en die aanvaarding
daarvan. Vrae wat tydens die ondersoek gestel word oor die toeganklikheid en begryplikheid
van die kommunikasie van die Kerk hou hiermee verband.
• Emosionele toegang, evaluering en aanvaarding. Veral in hierdie geval kom die hantering
van seine soos die stylkeuses, die wyse waarop die leser in die teks betrek word, en die
beheer van die afstand tussen skrywer en leser baie sterk op die voorgrond. Dis in hierdie
kategorie waar die leser se betrokkenheid by die kommunikasie en beslissings oor of hy of sy
van die kommunikasie hou, daarmee kan identifiseer, ens. van groot belang word.
Die vierde komponent van die model het te make met die dokument en die boodskap self. Op
hierdie punt in die model word ons direk gekonfronteer met die ontwerpkeuses wat gemaak moet
word om ‘n gunstige beeld uit te straal. Die belangrikste insig hier, en ook die een waarmee
dokumentmakers die meeste probleme het, is die insig dat wanneer mens kommunikeer jy tegelyk
vier boodskappe oordra:
• Referensiële boodskap. Die deelboodskap wat die saaklike, feitelike inligting oordra, d.w.s.
die eintlike inhoud van die boodskap.
• Appellerende boodskap. Die deelboodskap wat ’n beroep op die ontvanger doen om iets te
doen, op die boodskap te reageer. Goeie voorbeelde hiervan is die beroep wat ’n mens doen
op iemand om die instruksies in ’n handleiding sorgvuldig te volg, of die beroep om te
handel op basis van ’n bemarkingsboodskap (bv. oor te gaan tot die aankoop van ’n produk),
of die beroep wat jy op iemand doen om inderdaad gedragspatrone te verander.
9