beeld en kommunikasie - Bybel-Media

In hierdie model word al die elemente wat beeldvorming deur kommunikasie beïnvloed, in een
matriksvormige ontwerp saamgevat. Deur die toepassing van hierdie model wil die navorsers aandui
wat presies dit in ʼn teks is wat ʼn instansie se beelduitstraling kan beïnvloed. In hierdie hoofstuk sal
ons nie die volle teoretiese impak van die model bespreek nie, maar slegs kortliks fokus op die impak
daarvan op die kommunikasie van die NG Kerk.
Die model dui eerstens aan dat die kommunikasie van ‘n instansie, in hierdie geval die NG Kerk,
plaasvind in ‘n konteks waarin daar ‘n heel komplekse versameling veranderlikes is wat die
beeldvorming van die kommunikasie mag beïnvloed. Enkele van hierdie veranderlikes en hulle
moontlike impak op die Kerk se kommunikasie word hier uitgewys:
• Die institusionele kultuur van die NG Kerk. Dit kan byvoorbeeld wees dat die Kerk ‘n sterk
hiërargiese institusionele kultuur het wat veroorsaak dat die kommunikasie hierdie sterk
formele hiërargie uitstraal. In so ‘n geval sou die kommunikasie heel maklik afstandig en
saaklik kon oorkom. Hierby sluit dan ook ‘n veranderlike soos identiteit aan. Die NG Kerk sou
byvoorbeeld ‘n sterk federale identiteit kon hê wat ‘n invloed op die kommunikasie kon hê.
Dit is duidelik dat in die bepaling van die beeldvormende potensiaal van kommunikasie ‘n
instansie heel duidelik moet nadink oor die rol van hierdie veranderlikes.
• Houdings in en oor die NG Kerk. Die houdings wat lidmate oor die Kerk het of oor bepaalde
onderdele van die Kerk (bv. eie gemeente) mag hê, sal noodwendig ‘n bepalende invloed hê
op die ervaring van die beeld van die Kerk. Indien dit byvoorbeeld so sou wees dat
jongmense die houding het dat die Kerk nie byhou by die nuutste ontwikkeling op sosiaalmaatskaplike
gebied nie, sal hierdie houding byvoorbeeld daartoe kon lei dat sulke
jongmense die kommunikasie van die Kerk as meer ouderwets ervaar. Dit is daarom uiters
belangrik dat die Kerk – soos onder andere in die vraelys in hierdie ondersoek – probeer
vasstel watter houdings daar onder lidmate en mense buite die Kerk heers.
• Stereotipes. Mettertyd kan bepaalde groepe, sy dit lidmate of mense van buite die Kerk,
bepaalde stereotipes oor die Kerk ontwikkel (en hier is dit nie ter sake of die stereotipe waar
is of nie – dit gaan om persepsies). Dit gaan byvoorbeeld oor die stereotipe dat die Kerk ‘n
konserwatiewe liggaam is wat betref sekere kontroversiële aangeleenthede, of die
stereotipe dat kerklike amptenare altyd voorskriftelik optree. Hierdie stereotipes word dan
deur lesers ‘n dokument binnegedra en dit kan ‘n invloed hê op hulle ervaring van die
dokument en die beeld wat die dokument uitdra, dikwels ten onregte. Weer eens is
ondersoeke na hierdie stereotipes en die beheer oor die stereotipes van groot belang.
• Ervarings. Die ervarings van ‘n individu sal noodwendig bydra tot daardie individu se
beoordeling van die kommunikasie van die entiteit waarvan die betrokke ervarings geld.
Indien iemand byvoorbeeld ‘n negatiewe ervaring van die Kerk gehad het, sal dit
noodwendig ‘n invloed hê op daardie persoon se die ervaring van die beeld van die Kerk.
• Ander media. Die wyse waarop oor die Kerk en ook deur die Kerk in die media gerapporteer
word (of soms juis nie gerapporteer word nie) het ongetwyfeld ‘n invloed op die beeld van
die Kerk. Die debatte in die openbare media oor sake soos kerkeenheid en homoseksualiteit
kan onder sommige lidmate van die NG Kerk, asook onder buitestaanders, ‘n bepaalde beeld
van die Kerk laat ontstaan. Heelwat van die onsekerheid wat lidmate byvoorbeeld ervaar
word, volgens opmerkings in die fokusgroepe, heel dikwels veroorsaak of versterk deur die
aard van die rapportering in ander media.
8