Jaarverslag - ATKV

Jaarverslag
2012

inhouds
opgawe
visie, opdrag en waardes 1
voorsittersverslag 2
besturende direkteursverslag 7
korporatiewebestuursverslag 19
ouditeursverslag, direkteurverslag en
groep- finansiële state
31

visie
atkv-opdrag
waardes
• Die ATKV word as kultuurorganisasie gekenmerk deur die Christelik-Bybelse grondslag.
1 Jaarverslag • 2012
• Vir die ATKV is die Afrikaanse taal, kultuur, kennis
en kreatiwiteit onmisbaar deel van ʼn suksesvolle
Suid-Afrika.
• Daarom sal die ATKV:
◦ die Afrikaanse taal uitbou;
◦ ʼn Afrikaanse kultuurtuiste bied;
◦ relevant en geloofwaardig wees;
◦ ontwikkelingsgerig wees;
◦ netwerke vestig en uitbou;
◦ ekonomies kragtig en volhoubaar wees;
◦ die demografie van die Afrikaanssprekende
gemeenskap verteenwoordig;
◦ eietyds en dinamies wees; en
◦ die ATKV-handelsmerkwaarde koester.
Die ATKV bedryf Afrikaanse taal en kultuur op ʼn kreatiewe en inklusiewe wyse.
• Die ATKV diskrimineer nie teen enige persoon nie.
• Die ATKV is verbind tot professionele gedrag en etiese standaarde in al sy optredes.
• Die ATKV bedryf sy aktiwiteite volgens gesonde sakebeginsels.
• Die ATKV respekteer die menswaardigheid van sy werknemers en beskou hulle as ʼn
onmisbare bate.
• Die ATKV beskou sy lede en kliënte as sy belangrikste bate.
ATKV-ERELEDE
Mnre. N.J. Bos, B. Heckroodt, V.P.B. Horne, P.F.J. van der Watt, J.F. Venter, dr. A.T. Moolman, regt. A. Gildenhuys,
Mevv. A.S. Botes, W. Breytenbach, C.J. Conradie, C. de Milander, J. Drotsky, M.M.P. Greeff, S.M. Grové, C.S. Higgs,
F. Lambrecht, H.C. Marais, M.W. Marais, J.E.W. Möller, R. Morgan, I.S. Myburgh, C.J. Naudé, E.H. Smith,
J.C. van der Watt.

voorsittersverslag
2

Johan van Schoor
Anton Redelinghuis
Japie Gouws
Herman Bailey
3 Jaarverslag • 2012
Dit bly ʼn uitdaging om die tekens van verandering op die horison
te herken vir die impak wat dit op die verwesenliking van ʼn
organisasie se visie mag hê en om te bepaal hoe die organisasie
daarby moet aanpas.
Die ATKV streef steeds daarna om die Afrikaanse gemeenskap met sy taal,
kultuur, kennis en kreatiwiteit te bemagtig om onmisbaar deel te wees van
ʼn suksesvolle Suid-Afrika. Ofskoon hierdie visie langtermyn van aard moet
wees en nie gereeld verander behoort te word nie, is dit van tyd tot tyd
nodig om huidige en toekomstige veranderings in die eksterne omgewing te
herken en te beplan ten einde jou visie te midde van hierdie veranderende
omgewing te verwesenlik. Kees van der Heijden, ‘n bekende ten opsigte van
internasionale strategiese scenario-beplanning, het by geleentheid gesê dat
om die toekoms te voorspel nie net onmoontlik is nie, maar ook baie gevaarlik.
Dit kan jou onbuigsaam aan een profesie laat vasklou, maar het baie groter
waarde ten einde die kolletjies op die horison te erken vir wat hulle is, hulle
impak op die organisasie te bepaal en om te beplan hoe die organisasie
daarby moet aanpas. ‘n Enkele strategie of selfs ‘n aantal strategieë
waarmee daar vir jare volhard word, lei selde tot die verwesenliking van ‘n
uitdagende visie juis omdat die omgewing waarbinne die visie nagestreef
word, voortdurend verander. Dit is dus nodig om die omgewing waarbinne
die ATKV funksioneer en waarbinne ook die Afrikaanse gemeenskap moet
presteer, voortdurend onder die soeklig te plaas en verstellings aan te bring
ten einde nuwe uitdagings die hoof te bied.
Die omgewing waarbinne die ATKV funksioneer het gedurende die
verslagjaar verander en is deur verskeie internasionale en nasionale
gebeure beïnvloed. Op internasionale gebied is in die eerste maand van
die verslagjaar met skok kennis geneem van die tsunami wat Japan getref
het en waarin meer as 230 000 mense omgekom het en ‘n kernramp tot
gevolg gehad het. Ook ander natuurrampe het gedurende die jaar die
omgewing waarbinne miljoene mense leef, ingrypend verander. Dit het weer
eens getoon hoe nietig die mens in vergelyking met die natuur is en hoe
die lewensomstandighede van ‘n land soos Japan in ‘n oogwink verander
kan word. Politiek en die natuurlike stryd tussen mense het ook sy stempel
afgedruk. Die verslagjaar is ingelei deur die stryd in Libië, daarna in Yemen,
Soedan en ander lande, en die jaar sluit af met dit wat in Sirië gebeur. Hierdie
gebeure behoort meer as ‘n kolletjie op die horison vir baie regerings, selfs
sogenaamde demokratiese regerings, te wees. Die begin van Mei 2011 het
vir baie mense, na byna ‘n dekade, sluiting gebring ten opsigte van die 9/11
tragedie toe aangekondig is dat Bin Laden in Afganistan omgekom het. Vir
ander het dit sekerlik ook ou wonde oopgekrap. Die Europese skuldkrisis, wat
deur die baie ou probleem van oorspandering veroorsaak is, het gedurende
die verslagjaar voortgeduur met Griekeland, Ierland en Portugal aan die
voorpunt. Hierdie krisis het in 2008 die grootste ekonomiese insinking sedert
die groot depressie veroorsaak en die wêreld sukkel steeds om hom daarvan
te bevry. In sekere lande word reeds ʼn dubbele resessie ondervind. Hierdie
gebeure het nie net die Europeërs se sak geraak nie, maar ook die res van
die wêreld - en Suid-Afrika.

Suid-Afrika se reële bruto binnelandse produk het in 2011 met
3,1% gestyg en is steeds ver onder die koers wat nodig is om ‘n
wesenlike verbetering in werkloosheid te weeg te bring. Armoede
en ʼn noodwendige gevolg van werkloosheid, bly dus steeds ʼn
belangrike sosio-maatskaplike probleem wat, tesame met die invloei
van werksoekers uit ander Afrika-lande, groot druk op beskikbare
hulpbronne plaas. Een van die ATKV se hooffokusse is om ʼn bydrae
te lewer ten opsigte van gemeenskappe om die sosio-maatskaplike
vraagstukke aan te spreek, asook om ʼn bydrae te lewer waar bestuur
en dienslewering veel te wense oorlaat. Werkloosheid is ʼn bydraende
faktor tot misdaad, ʼn negatiewe faktor wat ook ʼn invloed op die ATKV
en sy lede het. Op politieke gebied het die nuusmaker van die jaar,
Julius Malema, sy rieme styfgeloop en poog die regerende party om
hom effektief te muilband. Hoe suksesvol die taktiek gaan wees om
die jeug in toom te hou, sal die toekoms moet leer en die aanloop
tot die ANC-kongres in Mangaung sal, in meer as een opsig, fyn
dopgehou word. Die polemiek rondom Malema en die voormalige
polisiekommissaris, sowel as ander verskille binne die drie-party
alliansie, het krake binne die regerende party veroorsaak wat hulle
aandag intern gefokus het. Die bovermelde nasionale kwessies het
derhalwe nie die volle en nodige aandag gekry wat dit verdien nie. Die
vereniging van die burgerlike bevolking teen die wetsontwerp op die
Beskerming van Staatsinligting asook die tolgelde in Gauteng, is vir die
regering ‘n duidelike teken dat hierdie land tot voordeel van sy burgers
bestuur moet word. Hierdie gebeure is ook kolletjies op die horison wat
ʼn impak op die toekomstige sukses van Suid-Afrika sal hê.
Een van die nasionale kwessies wat baie aandag vereis, is onderwys.
Daar is heelwat positiewe aspekte in onderwys soos die toename
in die aantal Graad-R leerders, die uitbreiding van die nasionale
werkboekprogram, die ontwikkeling van ondersteunende materiaal
en les bes, die verbetering van die 2011 matriekuitslae. Mens sou
egter met prof. Jonathan Jansen kon saamstem dat die verbetering
tot 70,2% nie ‘n ware weerspieëling van die intellektuele vermoë van
leerders is nie. Dit word ook meer duidelik as in ag geneem word dat
slegs 1 uit elke 5 matrikulante wiskunde slaag al is die slaagsyfer 30%
en verder ook dat die aantal matrikulante wat in 2011 geslaag het, met
‘n allemintige 17% teenoor die vorige jaar gedaal het.
Die ATKV wil die Minister van Basiese Onderwys loof vir haar
entoesiasme en harde werk, maar stem ook met haar saam dat
daar nog baie werk voorlê om te verseker dat Suid-Afrika oor twintig
en dertig jaar oor die nodige mensehulpbronne sal beskik om van
hierdie land ‘n sukses te maak. Hierdie harde werk kan nie net aan
die Minister, haar departement en die onderwysers oorgelaat word
nie. Leergierigheid en die positiewe ingesteldheid ten opsigte van die
ontwikkeling en opleiding van Suid-Afrika se mense in die algemeen
en onderwys en skole in die besonder, begin in die ouerhuis. Elke
ouer het die verantwoordelikheid om toe te sien dat sy en/of haar
Hennie Bekker
Schalk Cilliers
Michiel Jacobs
Sakkie Kotze
4

Johan Kruger
Eben Potgieter
Nico Ras
Hennie Strauss
5 Jaarverslag • 2012
kind of kinders hulle maksimum potensiaal bereik deur dissiplinering,
ondersteuning en motivering in die huis. Elke ouer en die hele gemeenskap
kan ook ‘n bydrae lewer deur ‘n skool met finansiële en fisiese bydraes te
ondersteun, onder andere deur beskikbaar te wees om in bestuursliggame
en ondersteuningsgroepe te dien. Dit is van kardinale belang dat die ATKV
hier ‘n belangrike rol sal speel en dit is dan ook die tweede ATKV hooffokus
wat in hierdie verslag voorgehou word. In verlede jaar se voorsittersverslag
is genoem dat die ATKV bykomende kapasiteit sal skep om die onderwys te
ondersteun. Hierdie kapasiteit is gedurende die afgelope verslagjaar geskep
en die nodige hulpbronne is vir hierdie doel bewillig.
Die derde hooffokus van dieATKV is dit waarvoor die organisasie reeds sedert
sy grondlegging staan, naamlik die uitbouing en bevordering van Afrikaans.
Die ATKV is in 1930 deur werknemers van die destydse Suid-Afrikaanse
Spoorweë en Hawens (SAS&H) as ‘n tuiste vir Afrikaanssprekendes gestig
en het dit onder andere ten doel gehad om te verseker dat Afrikaans sy
regmatige plek in daardie Engels-georiënteerde organisasie sou inneem.
Groot sukses is daarmee behaal en Afrikaans was in die sewentiger en
tagtiger jare van die vorige eeu die voertaal in die SAS&H. In die negentiger
jare het hierdie situasie egter heeltemal omgedraai en is Engels vandag,
ongeag die ander amptelike tale, die besigheidstaal in die staat- sowel as die
privaatsektore. Afrikaanssprekendes beklee steeds belangrike poste in beide
sektore en ofskoon Afrikaans nog baie in een-tot-een en sosiale gesprekke
gebesig word, word vergaderings, veral in die stede, hoofsaaklik in Engels
gehou en verslae hoofsaaklik in Engels geskryf. Die talewetsontwerp wat
gedurende die verslagjaar onder bespreking gekom het, is in sy aanvanklike
vorm, die skrif aan die muur vir Afrikaans as amptelike taal in die Staatsdiens
op nasionale vlak. Die afname in enkelmedium Afrikaanse skole wek ook
geweldige kommer en dui op die verskraling van Afrikaans. Dit is egter
verblydend om waar te neem dat hierdie druk op Afrikaans die liefde en
trots vir die taal by sekere mense versterk en by ander selfs wakker gemaak
het. Laasgenoemde skep ‘n geleentheid vir die ATKV om op te bou. As
deel van hierdie fokus op die bevordering van Afrikaans, is die ATKV ‘n
voorstaander van veeltaligheid omdat ons daarin glo dat enige persoon die
beste kan presteer in sy moedertaal en dat dit van kardinale belang is vir
die verwesenliking van die visie van die ATKV. Ek wil dan ook graag die
Regering daarop wys dat die einddoel van die ATKV, soos verwoord in sy
visie, ‘n suksesvolle Suid-Afrika is en dat Afrikaanssprekendes hul bydraes
daartoe, die beste in Afrikaans kan lewer.
Die vierde en laaste hooffokus van die ATKV en ook die tema van vanjaar
se algemene jaarvergadering, is die kunste. Daar kan met trots gesê word
dat die ATKV op hierdie gebied al groot hoogtes bereik het met sy talle
kultuurprojekte, waarvan die oorgrote meerderheid een of ander vorm van
die kunste behels. Daar kan ook sonder vrees van teenspraak gesê word dat
die ATKV meer as enige ander Afrikaanse kultuurorganisasie doen om sowel
die skeppende as uitvoerende Afrikaanse kunste te bevorder. Die verslag
van die besturende direkteur handel in groter detail met die verskillende
kuns- en kultuurprojekte wat die ATKV bedryf. Kunste is waarskynlik die

faset van kultuur wat, saam met sport en ontspanning, vir sowel die
deelnemers as die toeskouers, die meeste plesier verskaf en nog
groter genot en trots as dit in hulle eie tale gedoen kan word. Die kunste
hou egter ook ander belangrike voordele vir beoefenaars daarvan in
soos byvoorbeeld die ontwikkeling van kreatiwiteit wat onontbeerlik is
in baie ander fasette van die lewe. Hierdie kreatiwiteit word in die visie
van die ATKV genoem as een van die elemente wat die Afrikaanse
gemeenskap nodig het om daardie onmisbare bydrae tot ‘n suksesvolle
Suid-Afrika te lewer. Die ATKV sal derhalwe voortgaan om op hierdie
sterkte te bou en ook deur middel van die kunste onmisbaar deel te
wees van Suid-Afrika en ‘n bydrae te lewer ter verwesenliking van die
ATKV se visie.
Teenoor bovermelde omstandighede is die visie van die ATKV
besonder uitdagend, maar wat dit nog meer uitdagend maak is dat die
verwesenliking van hierdie visie beïnvloed sal word deur faktore in die
toekoms waarvan ons nog nie weet nie. Dit is daarom die uitdaging om
by die hede verby te kyk na die “kolletjies op die horison”, te beplan
en die ATKV so te posisioneer dat ons visie in ‘n grootliks onbekende
toekoms, verwesenlik sal word. Die ATKV het in die verlede reeds
bewys dat hy visioenêre veranderings kon maak en die direksie beplan
weer in Augustus 2012 ‘n strategiesessie waar ons na die “kolletjies op
die horison” sal kyk.
Ons besef egter dat ons in onsself nie in staat is om dit te doen nie,
maar weet dat ons tot alles in staat is deur God wat ons krag gee en
daarom bid ons steeds die ATKV-gebed, dat God die ATKV sal seën,
ons grondgebied sal vergroot en dat Hy die smart en ellende ver van
ons sal weghou. Op grond hiervan is ons positief oor die toekoms en
hou ons vas aan die belofte van Jeremia 29:11 “Ek weet wat ek vir
julle in gedagte het. Ek beplan dat goeie dinge met julle sal gebeur en
nie slegte dinge nie. Ek wil hê dat julle hoop vir die toekoms moet hê.”
Johan van Schoor
Danny Titus
Edna van Harte
Christo van der Rheede
Marlene Verhoef
6

esturende
direkteursverslag
7 Jaarverslag • 2012

Die 2011/2012 finansiële jaar het besondere
uitdagings gebied. Die ATKV was suksesvol
met die bereiking van sy doelwitte, te danke
aan haalbare strategieë en aksieplanne
asook noulettende finansiële bestuur in ʼn stremmende
ekonomiese omgewing.
FinAnSiëLE RESuLTATE
Die verslagtydperk in hierdie jaarverslag beloop
12 maande teenoor die vorige jaar se 11 maande,
aangesien die finansiële jaareinde in 2010 vanaf Maart
na Februarie verander is. Dit moet telkens in gedagte
gehou word wanneer die resultate beoordeel word.
Die ATKV-groep toon ʼn netto wins na belasting van
R 7,4 miljoen (2011 – R 14,3 miljoen vir 11 maande).
Ingesluit in hierdie resultate is buitengewone items,
onder ander die wins op die verkope van die laaste
Mossgas-erwe in die vorige finansiële tydperk. Indien
hierdie buitengewone items in ag geneem word, beloop
die aangepaste en vergelykende netto wins vir die
2011/2012 finansiële jaar R 10,4 miljoen teenoor die
vorige 11 maande se R 5,6 miljoen.
Die sake-afdeling se netto resultate was 21% beter
as die vorige tydperk, terwyl die netto spandering in
die kultuurafdeling met 19% toegeneem het. Inkomste
uit ledegelde het met 19% toegeneem terwyl korting
aan lede 18,4% hoër was. LAPA Uitgewers se netto
resultaat was swakker as die vorige periode. Die netto
koste van ondersteuningsdienste was 11% hoër as die
vorige periode.
Die omset (voor in agneming van koste van verkope) vir die
jaar beloop R 334 miljoen teenoor 2011 se R 286 miljoen vir
11 maande. Oor ʼn vergelykende 12-maande tydperk, het
die omset met 6,6% gestyg.
Die netto positiewe kontantvloei uit bedryfsaktiwiteite
beloop R 25,5 miljoen (2011 – R 16,4 miljoen vir 11
maande). Die opbrengs op die verkoop van eiendom,
masjinerie en toerusting het R 1,3 miljoen opgelewer
(2011 – R 9,6 miljoen vir 11 maande). Belegging in nuwe
eiendom, masjinerie en toerusting het R 28,4 miljoen
beloop teenoor 2011 se R 31,2 miljoen vir 11 maande.
Die opgelope fondse en reserwes van die groep op 29
Februarie 2012 beloop R 162,6 miljoen (28 Februarie
2011 – R 155,8 miljoen), ʼn styging van 4,4%.
Gegewe die uitdagings wat die ekonomiese omstandighede
gestel het, het die ATKV-groep goed gepresteer
vir die 2011/2012 finansiële jaar.
KuLTuuR
Die kultuurafdeling se doelwitte word in vier hooffokusse
vervat naamlik taal, kunste, gemeenskappe (sosiaalmaatskaplik
en omgewing) en onderwys. Hierdie fokusse
vorm die basis waarvolgens die afdeling se aksieplanne
opgestel word en die kultuuropbrengs uiteindelik
gemeet word. Kultuur-deelname vind op nasionale en
streeksvlakke asook deur die ATKV se takke dwarsoor
Suid-Afrika en in Namibië plaas.
Die projekte van die kultuurafdeling is die afgelope jaar,
waar nodig, aangepas om die hooffokusse asook ander
spesifieke doelwitte van die ATKV se kultuurstrategie
te ondersteun. Die deelname en gehalte van projekte
is verbeter en spesifieke aandag is gegee aan die
diversiteit en impak daarvan. Die ATKV kon daarin
slaag om die diversiteit van die Afrikaanse asook die
breër Suid-Afrikaanse samelewing beter aan te spreek.
Die impak van projekte ten einde die ATKV se doelwitte
te ondersteun, is ook verder verhoog. Die meeste van
die ATKV se projekte het ʼn sterk ontwikkelingsgerigte
en opleidingsbenadering. Dit behels die aanbied van
werkswinkels en ander opleiding ten opsigte van
die onderskeie fokusse se projekte. Hierdie faset
van die ATKV se benadering het ʼn groot invloed op
die deelnemers aan ATKV-projekte. Ek gee graag ʼn
oorsigtelike terugvoering van die projekte en aktiwiteite
van die kultuurafdeling die afgelope jaar.
8

• TAAL
Die rol van Afrikaans in ʼn veeltalige Suid-Afrika was
die onderwerp van die ATKV se 2011 algemene
jaarvergadering wat te ATKV-Goudini Spa gehou is.
Die gasspreker was dr. Michael le Cordeur, toe nog
die ondervoorsitter van die Afrikaanse Taalraad.
Dr. le Cordeur is gedurende die jaar as voorsitter
van die ATR verkies. Hy het daarop klem gelê dat
die rol van Afrikaans in ʼn veeltalige omgewing wat
identiteit, waardes en menings betref, nie onderskat
kan word nie. Hy het gevra dat persepsies rondom
taal as gevolg van die geskiedenis op ʼn inklusiewe
wyse aangespreek moet word. Afrikaans kan
gebruik word om brûe te bou en moet beslag vind
in deurdagte taalbeleid en prakties uitvoerbare en
volhoubare taalplanne.
Die taaldebat in Suid-Afrika is die afgelope jaar
oorheers deur die wetsontwerp vir Suid-Afrikaanse
tale. Die Noord-Gautengse Hoër Hof het gedurende
2010 bepaal dat die Departement van Kuns en
Kultuur teen Maart 2012 sodanige wet op die
wetboek moet hê. Tydens die parlementêre komitee
se openbare sittings en daarna, is die voorgestelde
wet wyd gekritiseer vanweë die oënskynlike gebrek
aan afdwingbaarheid asook ander aspekte. In
opvolgende debatte oor moontlike wysigings, is
gevoel dat veral Afrikaans deur die voorgestelde
wet gemarginaliseer sal word. Die sperdatum vir
die promulgering van die nuwe wet is intussen
uitgestel na 15 September 2012. Die ATKV gaan
voort om insette te lewer dat die nuwe wet ʼn
werkbare instrument sal wees tot voordeel van die
behoeftes van die gebruikers van al 11 amptelike
tale in Suid-Afrika.
9 Jaarverslag • 2012
Die 45 ste ATKV-Redenaarskompetisie en 9 de ATKV-
Debatskompetisie is die afgelope jaar aangebied en
bykans5200sprekersisbetrek.Diebestetaalgebruiker
in Afrikaans tydens die ATKV-redenaarskompetisie
was Zanele Ontsheng van Hoërskool Riebeeckstad.
Die ATKV-Universiteitedebat is ook goed ondersteun
en die Universiteit van die Wes-Kaap het vir die eerste
keer daaraan deelgeneem. Die wenners was die
Universiteit van Stellenbosch.
Die ATKV-Mediaveertjies bekroon uitnemendheid
op die Afrikaanse televisie en radio en in die
gedrukte media, en is gedurende April 2011 vir
die 17 de keer in Johannesburg aangebied. ‘n
Rekordgetal inskrywings is ontvang en 35 pryse
is toegeken. Amore Bekker van RSG is vir die
tweede agtereenvolgende jaar as die gunsteling
radiopersoonlikheid aangewys. Die ATKV-
Woordveertjies is vir die 4 de keer in Stellenbosch
aangebied en bekroon uitsonderlike bydraes
rondom die Afrikaanse woord. Daar is 15 pryse
toegeken met Chris Karsten se Abel se ontwaking
die gesogte ATKV Prosapryswenner.
Die ATKV-Kinderboektoekennings bekroon boeke
wat deur kinders self beoordeel word. Die genomineerde
boeke word deur die ATKV en LAPA
Uitgewers aan verskeie skole, biblioteke en leerders
beskikbaar gestel. Die projek is weer eens deur Boek
Buddies deur middel van 60 vertonings bemark.
Dit behels die opvoering van uittreksels uit boeke
deur professionele akteurs by skole. Die ATKV-JIP
gedigtekompetisie vir tieners is baie suksesvol saam
met Beeld, Die Burger en Volksblad aangebied en
het 370 inskrywings gelok. Die wenner was Jaydee
Sass. Die ATKV-LAPA leesprojek het gedurende

2011 afgeskop en bykans 600 leerders het daaraan
deelgeneem. Die projek het ten doel om lees onder
leerders te bevorder. Violanta Odendaal van Springs
was die eerste wenner van die projek.
Die Pendoring Reklametoekennings, waarvan die
ATKV 17 jaar gelede een van die stigterslede was,
het ten doel om kreatiewe werk in die Afrikaanse
reklamebedryf te bevorder. Die geleentheid is baie
suksesvol gedurende Oktober 2011 in Johannesburg
aangebied. ʼn Baanbreker in die Afrikaanse
reklamewêreld,HennieKlerck,istydensdiegeleentheid
vir sy bydrae tot die reklamebedryf bekroon.
Afrikaans kan gebruik word om brûe te
bou en moet beslag vind in deurdagte
taalbeleid en prakties uitvoerbare en
volhoubare taalplanne.
Verskeie Afrikaanse taalbemagtigings- en taalbevorderingsprojekte,
veral vir skole wat Afrikaans as
eerste en tweede addisionele taal aanbied, is baie
suksesvol gehou. Die Afrikaanse Olimpiade was
weer baie gewild en bykans 10 000 leerders het
vanjaar daaraan deelgeneem. Die olimpiade toets
en slyp deelnemers se tegniese taalvaardighede.
Taalslypskole is te Nelspruit, Rustenburg, Klerksdorp
en Polokwane aangebied. Die ATKV was ook
betrokke by die aanbied van taalslypskole in Port
Elizabeth en in die Noord-Kaap.
Die ATKV-Kinderboekskryfskole het ten doel om
aspirantskrywers te leer hoe om boeke vir kinders
en tieners te skryf. Die skryfskole is die afgelope
jaar te Randburg en Upington aangebied en 30 en
20 kursusgangers het dit onderskeidelik bygewoon.
Die ATKV-Skryfskool by die Noordwes Universiteit
het gedurende 2011 afskeid geneem van prof.
Hans du Plessis, wat sedert die ontstaan daarvan,
by die skryfskool betrokke was. Ons spreek graag
ons dank teenoor hom uit vir die bydrae wat hy oor
jare gelewer het om die skryfskool te vestig en uit
te bou. Prof. Bernard Odendaal is aangestel as die
nuwe hoof van die ATKV-Skryfskool en ons wens
hom baie sterkte toe.
Die ATKV is ‘n stigterslid van die Afrikaanse
Taalraad (ATR) en het verteenwoordiging op die
direksie van die instelling. Die ATKV is een van die
hoofborge van die ATR.
• KunSTE
Die ATKV en die kunste is die tema van die 2012
algemene jaarvergadering. Die geleenthede hoe die
kunste aangewend kan word in die ondersteuning
van die ATKV se ander hooffokusse naamlik taal,
gemeenskappe (sosiaal en omgewing) asook
onderwys, sal veral onder die loep kom.
ATKV-Filmfundi is die afgelope jaar vir die 2 de keer
aangebied. Die projek behels ‘n blitskursus in die
maak van films wat onder andere kamerawerk, spel
en regie insluit. Ongeveer 200 aspirant filmmakers
het die kursusse bygewoon.
Die 15 de finaal van die ATKV-Universiteite-
Sêrkompetisie het die afgelope jaar op die kampus
van die Universiteit van Pretoria plaasgevind. Die
deelnemers was van Kovsies, Maties, Pukke, Tuks
en UJ. Die manne van Veritas van Kovsies en die
dames van Lebone van UJ is onderskeidelik as die
beste groepe aangewys. Hierdie bly een van die
mees suksesvolle ATKV-projekte by universiteitstudente
en word al hoe gewilder. Daarbenewens
was die ATKV ook by verskeie universiteite se
joolaktiwiteite betrokke.
Die ATKV-Tienertoneel se finale rondtes is vir
die 48 ste keer aangebied en wel tydens die 2011
Aardklop Nasionale Kunstefees. Dit is die oudste
en langslopende projek van die ATKV. Meer as 140
inskrywingsisdieafgelopejaarontvang.Diewenners
was Hoërskool Louis Trichardt met hul produksie
Loodballon. Die ATKV-Dramatekskompetisie het 50
nuutgeskrewe dramatekste opgelewer en die prys
is gedeel deur Johan Smit met sy drama Wat’s in
ʼn naam? Faam of flop? en Barnie Mans en Jaco
Visser se Die groot Afrikanerskat.
Die 34 ste ATKV-Applous Korekompetisie se finale
rondtes is gedurende 2011 in die ZK Matthewsteater
by Unisa in Pretoria aangebied. Bykans
7 800 koorlede het aan die kompetisie deelgeneem.
Die algehele wenner was die meisieskoor van
10

Hoërskool Stellenberg onder leiding van André van
der Merwe. Die ATKV-Komposisiekompetisie het
agt nuwe koorwerke opgelewer.
Die 4 de ATKV-Animato Korekompetise het gedurende
Junie 2011 in Pretoria plaasgevind. Die
doel van die kompetisie is die bevordering van
jeugkoorsang onder provinsiale- en streekskore. In
die kinderkore-afdeling het die Cantare Kinderkoor
met die louere weggestap. Die beste meisieskoor
was die Kensington Choral Girls Choir terwyl die
algehele wenner die Mpumalanga Jeugkoor was.
Die ATKV-Rapport-Korekompetisie is vir die 2 de keer
tydens die 2012 Suidoosterfees in Kaapstad aangebied
en meer as 90 kore het daaraan deelgeneem.
Die kompetisie het ten doel om plattelandse kore,
insluitende plaaskore, die geleentheid te gee om
te ontwikkel. Die wenners van die onderskeie
kategorieë was De Eiken Koor, Harmonair’s, The
King More Choir en die Mokusa Koor.
Die ATKV-CrescendoKreatief ligteliedjiewerkswinkel
is gedurende November 2011 uiters
suksesvol te ATKV-Goudini Spa aangebied. Die
ligteliedjiewerkswinkel het die afgelope jaar vir die
25 ste keer plaasgevind. Babette Viljoen was die
algehele wenner.
ATKV Muziq is een van die toonaangewende
kompetisies vir klassieke musiek in Suid-Afrika. Die
algehele wenner van die 2011-kompetisie, wat in
Bloemfontein aangebied is, was die saksofoonspeler,
Abraham Mennen. Die ATKV-Muziqanto kompetisie
is by die Nelson Mandela Metropolitaanse Universiteit
in Port Elizabeth aangebied en die wenner was die
sopraan Vanessa Tait-Jones. Die ATKV-Muziqanto
finale kompetisie word vanaf 2012 as deel van die
Klein Karoo Klassiekfees in Oudtshoorn aangebied.
11 Jaarverslag • 2012
Die ATKV het gedurende 2011 begin met die
aanbied van ʼn reeks konserte waarvan Ave Maria/
Halleluja die eerste was en wat tydens die 2011 US
Woordfees gedebuteer het. Die tweede van hierdie
reeks konserte, genaamd Spirito, is vir die eerste
keer tydens die 2012 US Woordfees aangebied.
Die Ave Maria/Halleluja produksie is sedertdien by
verskeie kunstefeeste asook in Pretoria aangebied
en sal weer tydens die 2012 Grahamstad Nasionale
Kunstefees te siene wees.
Die ATKV se gewilde Christusfeeste is die afgelope
jaar op 13 plekke dwarsoor Suid-Afrika aangebied
en die ATKV was ook een van die hoofborge van
die 2011 Radio Tygerberg Gospelkonsert.
Die ATKV was die afgelope jaar betrokke by
verskeie kunstefeeste, naamlik die Suidoosterfees
in Kaapstad, die US Woordfees in Stellenbosch, die
Klein Karoo Nasionale Kunstefees in Oudtshoorn,
die Innibos Kunstefees in Nelspruit, die Vryfees in
Bloemfontein en die Aardklop Nasionale Kunstefees
in Potchefstroom. Arbeidsgenot in Oudtshoorn is
sedert 2011 die ATKV se tuiste by die KKNK en die
ATKV het ten doel om feesgangers daarmee meer
bewus te maak van hierdie belangrike Afrikaanse
erfenisterrein. Opleiding in kunstebesture is by
verskeie nasionale en ook streeksfeeste aangebied
ten einde plaaslike gemeenskappe te bemagtig.
Die ATKV-Rieldanskompetisie is vir die 6 de keer
aangebied.DieeindrondtewasgedurendeDesember
2011 in die amfiteater by die Taalmonument in die
Paarl en het bykans 5 000 toeskouers getrek. Die
Betjies van Betjiesfontein en die Witzenbergdansers
van Ceres/Prince Alfred Hamlet het onderskeidelik
die junior en senior afdelings ingepalm. Die ATKVrieldansers
tree gereeld op en was ook aan die begin
van 2012 by die parlementsopening in Kaapstad te
siene.
Die produksie Agent Snoet en die hondelewe
is gedurende 2011 op die planke gebring en 56
vertonings is in verskeie stede en dorpe aangebied.
Die produksie moes ongelukkig gestaak word
vanweë onvoldoende kaartjieverkope.
Werke uit die ATKV se kunsversameling word
sedert 2009 as ʼn multi-sintuiglike produksie, Skilder

13 Jaarverslag • 2012
met Woorde I en II aangebied en is gedurende 2011
by die KKNK uitgestal. Daar word tans beplan aan
Skilder met Woorde III.
• GEMEEnSKAPPE
ATKV-Handevat is ‘n projek waar 15 skole uit
bevoorregte gemeenskappe die afgelope jaar
gemotiveer is om opbouende, volhoubare projekte
saam met minderbevoorregte skole aan te pak.
Die wenners van die projek, die Hoërskool Jan
van Riebeeck in Kaapstad, is gedurende Februarie
2012 aangekondig. Hulle het betrokke geraak by
die Weber Gedenk Primêre Skool te Jamestown
naby Stellenbosch. Hierdie projek het die bou van
klaskamers, ʼn groentetuin, skryfbehoeftestoor,
hokkievelde en ʼn kultuursentrum ingesluit.
Die ATKV se AbbAsorgprojekte beleef ʼn opbloei
vanweë die positiewe ingesteldheid van personeel,
belangstelling by ouers en groter betrokkenheid
van rolspelers en borge in die onderskeie
gemeenskappe. Die AbbAsorg-konsep bestaan
daaruit dat kinders, vanaf drie-jarige ouderdom
totdat hulle skool toe gaan, blootgestel word aan
sekere opvoedkundige aspekte en dat hulle ook
gesonde basiese voeding ontvang. Dit gaan goed
by die bestaande projekte te Eersterust in Pretoria,
Promosa in Potchefstroom en in Bloemfontein.
Nuwe AbbAsorgprojekte is gedurende die jaar
in die Mosselbaai-omgewing en in Stellenbosch
begin. Die kleuterskool by ATKV-Goudini Spa word
voortaan ook by die AbbAsorgmodel betrek.
Die ATKV is een van die stigterslede van die
Erfenisstigting en word op die direksie van hierdie
instelling, asook die Voortrekkermonument verteenwoordig.
Daarbenewens is heelwat ATKV-takke by ‘n
verskeidenheid van kultuurerfenis- asook omgewingsprojekte
in hul onderskeie gemeenskappe betrokke.
• OnDERWYS
Die stand van die Suid-Afrikaanse onderwys op
beide hoër en basiese vlakke, bly ʼn vraagstuk vir
talle instansies, gemeenskappe en ouers. Daar
moet erkenning gegee word aan skole, onderwysers
en ouers wat, ten spyte van probleme, steeds daarin
slaag om gehalte onderwys te laat plaasvind. Die
meerderheid skole en leerders wat hiervan uitgesluit
is, bly egter ʼn uitdaging vir almal in Suid-Afrika.

Die ATKV ondersteun Woorde open wêrelde
(WOW-projek) wat deur die US-Woordfees
aangebied word. Die afgelope jaar is bykans
85 000 kinders deur hierdie projek bereik deur middel
van projekte soos die spelfees, skrywersbesoeke,
debatskompetisies, toneelkompetisies en koorsang.
Verskeie nuwe projekte wat die onderwysfokus
ondersteun, is die afgelope jaar geloods. Die eerste
is ATKV-Kopskuif wat ten doel het om positiewe
veranderings by minder funksionele skole te weeg te
bring. Die eerste sodanige byeenkoms is gedurende
Februarie 2012 te Eldoradopark in Johannesburg
gehou en die eerste Kopskuif-projekte word binnekort
aangebied. Die ATKV-Sterskool toekennings het ten
doel om voorheen onderpresterende skole wat goeie
matriekresultate behaal het te identifiseer ten einde
erkenning en blootstelling te bewerkstellig. Die eerste
skool wat die toekenning ontvang, is die Imizamo
Yethu skool in Thembalethu, George. Die toekenning
is die 18 de Mei 2012 oorhandig. Die ATKV se skoleomgewingsprojek,
Gaan Groen, is onlangs geloods
en skole in Worcester is geïdentifiseer as die eerste
skole om gedurende 2012 hieraan deel te neem.
Die Post-matriekjaar is suksesvol vir die derde
keer aangebied. Die 2012 Post-matriekgroep
bestaan uit 32 studente. Deur middel van die ATKV-
Leierakademie is gemeenskapsprojekte by verskeie
skole aangepak en drie jeugleiersimposiums is aan
bykans 450 leerders aangebied. Die drie jeugberade
by ATKV-Klein Kariba, ATKV-Buffelspoort en ATKV-
Goudini Spa was ook baie gewild.
Geleenthede waar die ATKV se Leiers van hoop
en Hoop vir opvoeders programme aangebied is,
is goed ontvang. Die geleentheid wat gedurende
Januarie 2012 by ATKV-Goudini Spa plaasgevind
het, is baie goed bygewoon.
Die bogenoemde projekte word op ‘n nasionale basis
deur die kultuurafdeling op hoofkantoor aangebied. Die
sterkte van die ATKV se kultuurinvloed op streeks- en
gemeenskapsvlak is egter gesetel in die uitgebreide
taknetwerk dwarsoor Suid-Afrika en Namibië. Die aantal
takke op 29 Februarie 2012 beloop 294 (29 Februarie 2011
– 276). Gedurende die tydperk is 24 nuwe takke gestig
en 6 takke het ontbind. Wat ras-inklusiwiteit betref, het
30,3% (2011 – 27,9%) van die takke ook bruin en/of swart
lede. Die aantal jeugtakke het toegeneem tot 80 of te wel
27,2% (2011 – 62 of 22,5%) aan die einde van Februarie.
Die aantal taklede op 29 Februarie 2012 het met 16,8%
toegeneem tot 4 374 (28 Februarie 2011 – 3 745).
Die ATKV het die afgelope jaar verskeie studielenings
en beurse toegestaan, onder andere die Prestigebeurs
aan Wynand Spruyt.
Die ATKV se verhouding die afgelope jaar met taal-,
kunste-, gemeenskaps- en onderwysinstellings, het
verder verbeter. Alhoewel dit nie maklik is om toegang
tot departemente in die nasionale, provinsiale sowel
as plaaslike regerings te bewerkstellig nie, is daar wel
vordering gemaak. Die ATKV het gedurende Maart 2012
ʼn memorandum van verstandhouding met die Wes-
Kaapse departement van Kultuur en Sport gesluit. Dit
skep ʼn platform waarvandaan toekomstige samewerking
ten opsigte van verskeie projekte moontlik is.
Bykans 900 takprojekte is vanjaar op plaaslike en
streeksvlak deur ATKV-takke aangebied. Hierdie
projekte is grootliks beplan om die hooffokusse van die
ATKV te ondersteun. 11% van alle takprojekte fokus
op onderwys – ʼn persentasie wat oor die kort termyn
verhoog moet word. Dis veral in die Wes-Kaap waar
die deelname van bruin- en swartmense ʼn positiewe
groeitendens toon. Groter klem sal ook in ander
provinsies soos Gauteng, die Vrystaat en die Oos-Kaap
gelê word om inklusiwiteit verder te verhoog.
Nuwe AbbAsorgprojekte is gedurende
die jaar in die Mosselbaai-omgewing en
in Stellenbosch begin. Die kleuterskool
by ATKV-Goudini Spa word voortaan
ook by die AbbAsorgmodel betrek.
Tien streeksbyeenkomste is die afgelope jaar te
Durban, Kemptonpark, Kimberley, Nelspruit, Port
Elizabeth, Stellenbosch, Stilfontein, Upington, Vryheid
en Windhoek gehou. Die hooffokusse van die ATKV is
tydens hierdie byeenkomste bespreek asook hoe takke
nog beter daarmee belyn kan word. Die bywoning deur
ATKV-lede en ander belangstellendes was goed.
14

15 Jaarverslag • 2012

Die streeksorganiseerders het die afgelope jaar verskeie
besoeke aan takke gebring. Hulle het gedurende die jaar
by 205 skole besoek afgelê om die personeel van die
skole oor die ATKV se werksaamhede in te lig. Dit het tot
gevolg gehad dat ʼn aantal nuwe jeugtakke gestig is.
Die takjaarvergaderings, in aanloop tot die 2012
algemene jaarvergadering, is sedert Januarie 2012 by
286 takke gehou en het baie suksesvol afgeloop. Die
finansiële- en jaarverslae is, op enkele uitsonderings
na, betyds ontvang. Die takke het tydens hierdie
takjaarvergaderings goeie bydraes gelewer om eerder
strategiese as operasionele mosies voor te stel. Daar
is ongeveer 80 mosies ontvang, wat uiteindelik verwerk
is tot die aantal mosies wat sinvol op die algemene
jaarvergadering gehanteer kan word.
VAKAnSiEOORDE
Die besetting van vakansiebehuising en woonwaparke
die afgelope jaar het 52 % beloop (2011 – 53%). Al die
oorde het positiewe finansiële resultate gelewer, behalwe
die ATKV-Eiland Spa wat gedurende 2009 aangekoop is
en waarvoor ʼn gelykbreekresultaat eers vir 2012/2013
beplan word.
Die kapitaalspandering vir die afgelope jaar beloop
R 28 miljoen (2011 – R 31 miljoen vir 11 maande). Daar
is R 19,8 miljoen (2011 - R 17,9 miljoen vir 11 maande)
op instandhouding en vervanging by die sewe oorde
gespandeer.
Die nuwe Magalies Villas wat aan die einde van die
vorige jaar by ATKV-Buffelspoort in gebruik geneem
is, is baie gewild en ʼn groot aanwins vir die oord. By
die ATKV-Eiland Spa is al die 4- tot 6-bed rondawels
nou opgegradeer en die saal se dak is toegemaak
en lugreëling is geïnstalleer. Die opgradering van die
ontspanningsfasiliteite, die laaste twee ablusieblokke en
die jeugtuiste by ATKV-Eiland Spa is ook afgehandel. ’n
Verdere vloer van die B-blok woonstelle by ATKV-Natalia
asook die ontvangsarea is opgegradeer. Die omheining
van die terrein F karavaanpark, die opgradering van die
ablusiefasiliteite by die Walvissaal en die pretpark, asook
die opgradering van die strandhuise en 2-bed eenhede
by ATKV-Hartenbos is afgehandel. Op ATKV-Klein Kariba
is die houthuise met ʼn dam-uitsig nou almal opgegradeer,
drie van die Vishoekhuise is in luukse eenhede omskep
en fasiliteite is geskep vir die aanbied van leierskap- en
avontuurkampe. Die Bolandsaal by ATKV-Goudini Spa
se lugreëlingstelsel is opgegradeer en die volgende
opgraderingsfase van rondawels is afgehandel.
Die ATKV-oorde is veral gewild by lede, maar ook by
ander klante. Elkeen van die sewe oorde beskik oor
unieke eienskappe wat meer en meer deur klante
gewaardeer word. Die feit dat verskeie van die ATKVoorde
van tyd tot tyd toekennings kry, en dat die
ATKV-uitstallings op die jaarlikse Beeld vakansieskou
elke jaar deur meer besoekers besoek word, bevestig
die kwaliteit en diens wat vakansiegangers ontvang.
Verskeie toekennings is vanjaar weer aan ATKV-oorde
gemaak, waarvan die belangrikste waarskynlik die
ATKV-Eiland Spa is wat gedurende Mei 2011 by die
Indaba-handelskou in Durban as die beste selfsorgoord
in Suid-Afrika aangewys is.
Die vakansieprogramme wat veral tydens piekseisoene
aangebied word, gee die ATKV ‘n kompeterende
voordeel en maak dat klante die oorde weer besoek.
‘n Oord soos die ATKV-Eiland Spa se gewildheid in die
winter onder senior burgers (Die Swaeltjies) dra by tot
goeie besetting.
Die konferensiemark het nog nie die momentum
wat verwag is, teruggekry nie. Daar is tog tekens dat
die mark stadig maar seker aan die herstel is en dat
toekomstige buiteseisoenperiodes positief daardeur
beïnvloed kan word.
Meer aandag is aan die sakebedrywighede (winkels,
restaurante en aanverwante besighede) by al die oorde
gegee om produklyne en produkaanbiedinge in lyn te
bring met behoeftes van besoekers aan die oorde. Dit
sal ook die winsgewendheid van die bedrywighede by
oorde verhoog.
Met die medium- en langtermynbeplanning van die
vakansieoorde word evaluering van die vakansiemark
deurlopend gedoen sodat meesterplanprojekte relevant
bly tot markbehoeftes. Heelwat grondwerk is die
afgelope jaar gedoen ten opsigte van die langtermyn
meesterplan van die ATKV-oorde.
16

Die eerste fase implementering van ʼn sentrale besprekingstelsel
het in April 2012 begin en is besig om vinnig
op dreef te kom. Die nuwe voorkeurbesprekingstelsel
vir ATKV-lede word gedurende Julie 2012 geloods
ten einde meer lede toegang tot ATKV-oorde, veral in
spitstye, te gee.
Die ATKV-oorde ondersteun verskeie gemeenskaps- en
ander sosiale projekte in hul onderskeie omgewings.
Daar vind deurlopend ʼn verskeidenheid van ander
projekte en aktiwiteite by die ATKV-oorde plaas, soos
streeksfeeste en sportbyeenkomste.
AFTREEbEhuiSinG
Die ontwikkeling van die eerste aftreebehuisingsprojek
van die ATKV het ʼn realiteit geword. Die ontwikkeling
word gedoen deur ʼn filiaal, Majestic Silver Trading
279 (Edms) Bpk, waarin die ATKV tans ʼn 50,2%
aandeelhouding het. Die naam Negester gaan voortaan
vir die ATKV se aftreebehuisingsprojekte gebruik word.
Hierdie eerste projek sal bekend staan as Negester
Landgoed by Klein Kariba, ʼn aftreebehuisingsprojek
bestuur deur die ATKV.
Die vereiste voorafondersoeke vir die aftreebehuisingsprojek
is voltooi en die formele DFA-aansoek
(Development Facilitation Act) is gedurende April
2012 goedgekeur en die regte vir die ontwikkeling
van die projek is verkry. Al die onderliggende tegniese
en argitektoniese beplanning is reeds voltooi. Die
finansiering vir die projek is so te sê afgehandel en die
bemarking van die projek is reeds in volle gang.
LAPA uiTGEWERS
LAPA Uitgewers is ʼn uitgewery van Afrikaanse boeke en
is ‘n volfiliaal van die ATKV.
Die boekebedryf ervaar moeilike handelsomstandighede
en winsgrense vir die meeste uitgewerye is onder groot
druk. LAPA Uitgewers kon daarin slaag om ʼn styging in
omset te bewerkstellig, maar winsgewendheid het gedaal
tot gelykbreekvlakke. Die maatskappy vorder fluks met
die verkope van e-boeke en nuwe moontlikhede om
winsgewendheid te verbeter.
17 Jaarverslag • 2012
PERSOnEEL
Die aantal permanente personeel op 29 Februarie
2012 beloop 732 (28 Februarie 2011 – 731). Die
afgelope jaar is R 1,2 miljoen (2011 – R 0,9 miljoen vir
11 maande) aan opleiding van personeel gespandeer.
Die verhoging van effektiwiteit is deurentyd ‘n doelwit
en opleiding en stelsels dra by om dit te bewerkstellig.
Daar word goed gevorder met die implementering van ʼn
vaardigheidsmeesterplan om te verseker dat die ATKV
die regte kapasiteit en kundigheid van personeel aan
boord het. Die afgelope jaar het die welheidsprogram
vir personeel ook afgeskop. Die program het ten doel
om personeel meer en meer bewus te maak van hulle
gesondheid en om hulle by te staan om pro-aktief ten
opsigte van hulle gesondheid op te tree.
SOSiAAL-MAATSKAPLiK
Benewens die AbbAsorg- en Handevat-projekte, is
verskeie takke en oorde by sosiaal-maatskaplike projekte
betrokke of word bydraes in die verband gelewer. Streke
en takke fokus ook op sosiaal-maatskaplike aspekte. ʼn
Wesentlike gedeelte daarvan is ten opsigte van sosiaalmaatskaplike
ondersteuning van ʼn verskeidenheid
projekte, geskoei op die behoeftes in die onderskeie
gemeenskappe. Die bydraes deur oorde is deur middel
van kontantbydraes maar ook ten opsigte van ander
ondersteuning soos gratis naweke by oorde, gebruikte
linne en handdoeke aan kinderhuise, ondersteuning van
gemeentes en skole en vele ander.
LAPA Uitgewers bedryf ‘n lees- en skryfbevorderingsprojek
in Upington en omgewing waarby ongeveer 600
vrouens en net soveel kinders baat vind.
OMGEWinG
Die invloed van bedrywighede op die omgewing, word
al meer belangrik.
Omvattende energie- en waterbestuursprogramme
is by al die vakansieoorde in werking gestel. Dit sluit
gefokusde bestuur van elektrisiteits- en watergebruik in,
asook installering van omgewingsvriendelike toerusting
en items soos gloeilampe, stortkoppe en sonpanele. Die
ATKV lewer veral finansiële en ondersteunende bydraes

ten opsigte van die kuslyn en strande by Hartenbos.
Die investering in omgewingsprogramme behels die
ontwikkeling van omgewingsvriendelike stelsels vir
riool, vullisverwydering asook aspekte soos plantegroei
en grondbewaring. Nuwe ontwikkelings word beplan
volgens die vereistes en standaarde ten opsigte van
omgewingswetgewing.
TEn SLOTTE
Die 2012/2013 strategie van die ATKV-groep behels
die voortsetting van kernbesigheid ten opsigte van
die bedryf van taal en kultuur deur ʼn prominente rol
daarin te speel, die bedryf en ontwikkeling van sakebedrywighede
soos vakansieoorde en aftreebehuising,
asook die bedryf van ʼn Afrikaanse uitgewery en ander
aanverwante sake.
Die kultuurafdeling beplan sy werksaamhede op
die vier hooffokusse met klem op impak sowel as
diversiteitsdoelwitte. Alhoewel die taal- en onderwysfokusse
veral aandag verg, word die kunste- en
gemeenskapsfokusse net so belangrik geag. Navorsing
is gedurende 2011 begin en word tans voortgesit ten
einde die langtermyn strategie van die kultuurafdeling te
evalueer en, indien nodig, aan te pas.
Ten opsigte van die sake-afdeling word die verdere
fases van die langtermyn meesterplan ondersoek
en geïmplementeer en die verskerpte fokus word op
aanverwante sakebedrywighede soos winkels en
restaurante geplaas.
Die ATKV se strategie is gegrond op die fokusse en
aktiwiteite wat oor jare al suksesvol uitgevoer word,
maar bevat ook kernaspekte van aanpassing en
hernuwing waar dit noodsaaklik geag word.
Die direksie, personeel, lede, takke, klante, finansiers,
diensverskaffers, medewerkers en ander instansies het
almal bygedra tot die suksesse van die afgelope jaar.
Baie dankie aan alle belanghebbendes wat die ATKVgroep
ondersteun.
Die rol van burgerlike organisasies soos die ATKV
in Suid-Afrika het onontbeerlik geword. Nie om die
regering se werk te doen nie, maar om te verseker
dat gemeenskappe se behoeftes aangespreek word.
Die ATKV het oor jare gewys, en doen dit steeds, wat
die verskil is wat gemaak kan word. Die Afrikaanse
gemeenskap beskik oor die kennis en kreatiwiteit om
ʼn wesentlike bydrae tot die sukses van Suid-Afrika
te lewer. Die uitdagings en geleenthede om hierdie
bydraes te lewer, is baie.
Die ATKV-groep is gunstig geposisioneer om daardie
verskil te maak. Afrikaans en Afrikaanse kultuur is uiters
effektiewe instrumente waarmee hierdie uitdagings
aangepak kan word. Die ATKV bied die ideale
geleentheid vir elkeen wat ‘n positiewe bydrae in die
verband wil lewer, om dit te kan doen.
18

korporatiewe
bestuursverslag
19 Jaarverslag • 2012

Die direksie van die ATKV onderskryf die beginsels
en waardes van gesonde korporatiewe bestuur soos
vervat in die King III kode, vir die maatskappy en sy
filiaalmaatskappye.
DiE MAATSKAPPYWET En KinG iii KODE
Die Maatskappywet, Wet 71 van 2008 het op 1 Mei 2011
in werking getree. Die King III kode oor korporatiewe
bestuur het in werking getree op 1 Maart 2010 en die
maatskappy het besluit om dit te implementeer. Ten
einde te verseker dat die proses van implementering
suksesvol verloop, is die volgende stappe geïnisieer:
• Evaluering en opdatering van die korporatiewe
bestuursprosesse insluitend reglemente van
die direksie, die verkiesing van direkteure, die
ouditkomitee, die mensehulpbron-en-vergoedingskomitee,
die kultuurkomitee en die sakekomitee.
• Hersiening van die etiekkode.
• Hersiening van die effektiwiteit van risikobestuur en
die interne kontroleraamwerk.
• Ontleding en evaluering van inligtingstegnologiebestuur
en -beleid.
• Hersiening van die maatskappy se akte en statute
en die omskakeling daarvan na ʼn Akte van Oprigting
soos bepaal deur die Maatskappywet, Wet 71 van
2008.
Geïntegreerde verslagdoening word geïmplementeer
en die direksie beplan om die proses oor die volgende
twee jaar te voltooi.
VERSLAG ViR DiE JAAR TOT 29 FEbRuARiE 2012
Gedurende die 2011-algemene jaarvergadering van die
ATKV, is die voorsitter en visevoorsitter van die direksie
deur die direksie verkies vir ʼn een jaar termyn.
Die King III kode stel dit dat verantwoordelike leiers
volhoubare besighede deur middel van effektiewe
strategieë tot stand bring. Die direksie het gedurende die
afgelope termyn vergader om groepstrategieë te oorweeg
en te debatteer. Die langtermyn-relevansie van die visie,
opdrag en waardes van die ATKV en die vordering
daarmee, is onder andere onder die loep geneem. Die
bedryfsplanne en begrotings is aan die hand van die
uitkomste van hierdie strategiesessie opgestel.
ʼn Navorsingsvoorstel om die impak van die ATKV se
visie en opdrag soos verwoord in sy strategieë te meet
aan die eksterne omgewing, is geïnisieer.
Die direksie monitor deurlopend die implementering van
alle direksieplanne en -strategieë deur die uitvoerende
bestuurspan. Die aantal vergaderings gedurende
die verslagjaar en bywoning van elke direkteur word
hieronder gereflekteer.
DiREKSiEREGLEMEnT
Die direksie het ʼn reglement aanvaar wat die funksionering
en evaluasie van die direksie reguleer veral met verwysing
na pligte, funksies, samestelling, ampstermyne asook die
induksie van nuwe direksielede.
Die reglement word hersien na gelang van die
aanpassings soos verwoord in die voorgestelde Akte
van Oprigting.
SAMESTELLinG VAn DiE DiREKSiE
Die direksie bestaan uit 11 verkose nie-uitvoerende, 2
gekoöpteerde nie-uitvoerende en 4 uitvoerende lede.
Die rolle van voorsitter en besturende direkteur van die
direksie is geskei en die voorsitter word verkies uit die
geledere van die verkose nie-uitvoerende direkteure.
Die samestelling van die direksie verskyn op bladsy 37
in die jaarverslag.
ROL En VERPLiGTinGE VAn DiE DiREKSiE
Die direksie is oorhoofs verantwoordelik vir die
monitering van die belyning van die maatskappy met sy
gestelde doelwitte, opdrag en visie met verwysing na
die operasionele en finansiële funksionering.
Die direksie se reglement maak voorsiening vir voldoening
aan die beginsels soos vervat in die King III kode.
20

Die direksie verbind hom dus tot die feit dat:
• die uiteindelike verantwoordelikheid en aanspreeklikheid
vir die bedryf van die maatskappy by die
direksie berus;
• hy as die spilpunt vir en bewaarder van korporatiewe
bestuur fungeer en dat sy hoofverantwoordelikheid
die skepping van waarde is;
• hy deur effektiewe leierskap wat op ʼn etiese grondslag
berus die besigheid van die maatskappy rig en
beheer;
• hy leierskap, ondernemingsgees, integriteit en
oordeel moet uitoefen in die bestuur van die ATKV
sodat dit kan oorleef en gedy; en dat
• strategie, risiko, prestasie en volhoubaarheid
onskeibaar is.
’n Aantal direksiekomitees is deur die direksie
daargestel om hom by te staan in die uitvoering van
sy pligte. Die direksie het ʼn besluit geneem dat die
komitees voortaan net uit direksielede saamgestel sal
word en dat kundiges van tyd tot tyd op uitnodiging sal
bywoon, maar nie lede van die komitee sal wees nie.
Die lidmaatskap en hooffunksies van hierdie komitees
word hieronder uiteengesit.
Sekere verantwoordelikhede en bevoegdhede, soos
vervat in die voorgeskrewe reglemente, is deur die
direksie aan hierdie komitees opgedra. Die direksie
bevestig dat hy verantwoordelik bly vir die prestasie
en bedrywighede van die maatskappy en dat die
afwenteling van sekere bevoegdhede na die komitees
nie inbreuk hierop maak nie. Die werksaamhede van
die komitees, soos gereguleer deur die toepaslike
reglemente en delegasies, word deurlopend aan die
direksie gerapporteer deur middel van notules en
terugvoer oor besluite.
Die kundigheid van individuele direksielede word deur
middel van toepaslike opleiding opgeskerp en heelparty
van die direksielede het in die afgelope finansiële jaar
opleidingsessies bygewoon.
Die King III kode sowel as die Maatskappywet plaas
sekere verpligtinge op direkteure ten einde te verseker
dat hulle die toepaslike omsigtigheid en kennis aan die
dag lê in die uitvoering van hulle pligte.
21 Jaarverslag • 2012
Die direksie het ʼn verantwoordelikheid teenoor alle
belanghebbendes om te verseker dat daar op ʼn
deursigtige, gebalanseerde, duidelike en eerlike manier
oor sake van belang gekommunikeer word. Hierdie
verpligtinge wat op ʼn direksie geplaas word, word
intensief in die nuwe maatskappywet behandel.
• Ouditkomitee
Doel en hooffunksies: Die ouditkomitee is deur
die direksie van die ATKV, in navolging van die
Maatskappywetbepalings sowel as die King 111
kode beginsels, daargestel om as ouditkomitee op
te tree vir die ATKV en al die filiaalmaatskappye.
Die oorhoofse oogmerk van die ouditkomitee
is om die direkteure by te staan in die uitvoering
van hul pligte om die bates van die ATKV-groep te
beskerm; om effektiewe en doeltreffende interne
beheerstelsels en meganismes te implementeer;
om beste praktyk korporatiewebeheerstandaarde
en risikobestuursbeleid asook prosesse en praktyke
te implementeer; en om akkurate finansiële
verslagdoening en state daar te stel ter nakoming
van alle toepaslike wetgewing en rekeningkundige
praktykvoorskrifte.
Samestelling: Die komitee bestaan uit nieuitvoerende
direkteure naamlik Anton Redelinghuis
(voorsitter), Nico Ras en Hennie Strauss.
• Mensehulpbron-en-vergoedingskomitee
Doel en hooffunksies: Die mensehulpbron-envergoedingskomitee
is daargestel om strategieë
ten opsigte van alle aspekte van mensehulpbronne,
insluitend vergoeding en opleiding, daar te stel.
Die mensehulpbronstrategieë moet die ATKV
se besigheidstrategieë ondersteun en bevorder
in die konteks van besigheid maar ook die
sosiaalmaatskaplike realiteite van die omgewing.
Dit sluit ook die oorweging en aanbeveling van
vergoeding aan nie-uitvoerende direkteure,
personeel en uitvoerende direkteure in. Die
doelwit is om te verseker dat die mensehulpbron
funksie geoptimaliseer word deur die gepaste
werwing-, ontwikkeling- en retensiestrategieё
te ontwikkel en uit te voer deur die daarstelling
van onder andere ’n vergoedingsbeleid,
aansporingskemas sowel as vaardigheids- en
welheidsprogramme. Die strategieë moet die

doelmatige bestuur van die korporatiewe etos wat
betref prestasiegerigte funksionering verseker, teen
die agtergrond van die ATKV se visie, en so ook
die ontwikkeling en doelmatige bestuur van gelyke
indiensnemingstrategieë omvat.
Samestelling: Die komitee bestaan uit nieuitvoerende
direkteure naamlik Eben Potgieter
(voorsitter), Edna van Harte en Johan van Schoor.
• Kultuurkomitee
Doel en hooffunksies: Die doel van die kultuurkomitee
is om die direksie by te staan in hulle
bywoning van vergaderings Direksie
Ouditkomitee
korporatiewebestuursverantwoordelikheid deur ʼn
strategiese en oorsigsrol te vervul rakende die
kultuurstrategie van die ATKV. Die komitee
vorm die fokuspunt vir deurlopende evaluering
van die strategiese fokusareas, te wete, taal,
kunste, gemeenskappe en onderwys ten einde
visieverwesenliking te verseker.
Samestelling: Die komitee bestaan uit nieuitvoerende
en uitvoerende direkteure naamlik
Marlene Verhoef (voorsitter), Japie Gouws, Michiel
Jacobs, Sakkie Kotze, Danny Titus en Christo van
der Rheede.
Mensehulpbronen-vergoedingskomitee
Kultuurkomitee
Sakekomitee
Aantal vergaderings gehou 6 3 4 3 2 3
Dagbestuur
bYWOninG DEuR DiREKTEuRE
Mnr. H. Bailey 6 1
Mnr. H. Bekker 6 3 4 3 2
Mnr. S.W. Cilliers 6 3 2
Mnr. J.D. Gouws 6 3 4 3 2
Mnr. M.J. Jacobs 6 3
Mnr. I.A. Kotze 6 3
Adv. T.J. Kruger 6 1 2 1
Mnr. E.A. Potgieter 6 4 3
Mnr. N.J. Ras 6 3
Mnr. A. Redelinghuis 6 3 3
Adv. H.H. Strauss 6 3
Dr. D.J. Titus 5 1 3
Mnr. C.O. Van der Rheede 6 3
Mnr. M.N. Van der Westhuyzen 5 2 3
Prof. E.L. Van Harte 6 2
Mnr. J.B. Van Schoor 6 3 4 3 2 3
Prof. M.M. Verhoef 5 1 3 2
bYWOninG DEuR GEKOöPTEERDE KOMiTEELEDE
Mev. M.C. Cupido 1
Mnr. L.P.V. De Swardt 4
Mnr. H. Van Zyl 1
22

• Sakekomitee
Doel en hooffunksies: Die doel van die
sakekomitee is om die direksie by te staan in
hulle korporatiewe bestuursverantwoordelikheid
deur ʼn strategiese en oorsigsrol te vervul rakende
die sakebedrywighede van die ATKV. Huidige
sakebedrywighede word geëvalueer aan die
hand van prestasie, volhoubaarheid sowel as
risiko’s. Nuwe geleenthede word geïdentifiseer en
geëvalueer aan die hand van die ATKV-opdrag en
waardes ten einde die volhoubaarheid van die ATKV
te verseker. Die komitee maak dienooreenkomstig
hulle bevindinge aanbevelings aan die direksie.
Samestelling: Die komitee bestaan uit nieuitvoerende
en uitvoerende direkteure naamlik
Marius van der Westhuyzen (voorsitter), Herman
Bailey, Hennie Bekker, Schalk Cilliers, Japie
Gouws, Johan Kruger en Johan van Schoor.
• Dagbestuur
Doel en hooffunksies: Die doel van die dagbestuur
is om dringende direksie-aangeleenthede te
behartig wat op grond van wesenlikheid of die
invloed daarvan op die organisasie, nie kan
oorstaan tot ’n daaropvolgende direksievergadering
nie en omdat die sake buite die bevoegdhede
van die besturende direkteur val. Die dagbestuur
behartig ook spesifieke sake wat deur die direksie
na hom verwys word.
Samestelling: Die komitee bestaan uit nieuitvoerende
en uitvoerende direkteure naamlik
Johan van Schoor (voorsitter), Japie Gouws, Eben
Potgieter, Anton Redelinghuis, Marius van der
Westhuyzen en Marlene Verhoef. Die komitee het
drie keer gedurende die oorsigtydperk vergader.
DELEGASiE VAn MAGTE En WESEnLiKhEiD
Diedelegasievanmagteenbesluitnemingsbevoegdhede
word gereël deur ʼn goedgekeurde beleid. Sake van
ʼn wesenlike en strategiese aard wat ʼn impak op die
reputasie en prestasie van die maatskappy mag hê,
word na die direksie verwys.
23 Jaarverslag • 2012
FiLiALE
Die ATKV-groep bestaan uit verskeie direkte en indirekte
filiale. Besonderhede daarvan verskyn op bladsy 36 van
die jaarverslag.
bELAnGEREGiSTER
Alle direkteure voltooi ʼn belangeregister waarin hul
belange buite die maatskappy vervat is. Die register
word in die kantoor van die maatskappysekretaris gehou
en word tydens elke direksie- of komiteevergadering
gesirkuleer vir opdatering en ondertekening. ʼn Geskenkeregister
word op dieselfde wyse bedryf.
DiREKSiE-EVALuASiE
ʼn Self-evaluasieproses is gedurende die jaar deur die
direksie, direksiekomitees en die individuele direkteure
onderneem.
Die direksie het gedurende die jaar opleiding ondergaan
met spesifieke klem op direksieverantwoordelikhede
en pligte. Die Maatskappywet, Wet 71 van 2008, is ook
toegelig.
uiTVOEREnDE bESTuuR
Die uitvoerende bestuur van die ATKV bestaan uit
die groep- besturende direkteur, drie uitvoerende
direkteure, die maatskappysekretaris en die besturende
direkteur van LAPA Uitgewers. Die uitvoerende komitee
vergader gereeld.
bESOLDiGinG VAn uiTVOEREnDE En SEniOR
bESTuuR
Die maatskappy onderskryf ʼn praktyk waar besoldiging
bepaal word om die volgende doelwitte te bereik:
• Retensie van kundige personeel.
• Werwing van kundige direksielede en bestuurspersoneel.
• Om billike en regverdige vergoeding te betaal vir
dienste gelewer.

• Om diskriminasie te verhoed.
• Om buitengewone diens en toewyding te beloon.
• Om te verseker dat vergoedingspakkette tred hou
met die langtermyn doelwitte van die groep.
• Om die groep se belange te beskerm deur middel
van toepaslike kontrakte.
MAATSKAPPYSEKRETARiS
Die maatskappysekretaris ondersteun die direksie as die
beskermheer van korporatiewe bestuur, etiek en is ook
verantwoordelik vir die oriëntering van nuwe direkteure.
Sy staan die voorsitter en uitvoerende direkteure by in die
vasstelling van die direksie se jaarprogram, die opstel van
sakelyste en die formulering van korporatiewebestuursen
direksieverwante aangeleenthede.
inTERnE bEhEER
Die direkteure aanvaar finale verantwoordelikheid vir
die interne beheerstelsels van die organisasie. Dit is
die taak van die bestuur om te verseker dat toepaslike
wetgewing en regulasies nagekom word en dat
toereikende beheerstelsels ontwikkel en gehandhaaf
word ten einde redelike sekerheid te bied betreffende:
• die integriteit en betroubaarheid van die finansiële
jaarstate,
• die beveiliging van die bates van die onderneming,
• die nakoming van toepaslike wetgewing,
• die doeltreffende bestuur van strategiese en
operasionele risiko’s.
Die maatskappy het in die oorsigperiode die rol van
nakomingsbestuurder gevestig met die doel om
interne beheer te verskerp. Die maatskappy het in die
verslagtydperk ’n geïntegreerde en gestruktureerde
interne beheer- en risikobestuursproses gevolg om
stelselmatig en deurlopend korrektiewe stappe te
doen met die oog op tekortkominge soos en wanneer
gebreke geïdentifiseer word. Die interne ouditfunksie is
ook spesifiek gerig op beoordeling en verfyning van die
risikobestuursproses.
Die doeltreffendheid van enige interne beheerstelsel is
afhanklik van die stiptelike nakoming van die neergelegde
beleid en prosedures. Die nie-nakoming van sodanige
maatreëls is altyd ’n risiko. Gevolglik kan selfs ’n streng
en doeltreffende interne beheerstelsel slegs redelike
gerusstelling bied ten opsigte van die nakoming van
wetgewing, die bestuur van entiteitsrisiko’s, finansiële
rapportering en die beveiliging van bates.
Die ouditkomitee vergader gereeld met bestuur sowel
as interne en eksterne oudit ten einde die interne
beheerstelsels en effektiwiteit van die rekenkundige
stelsels en rekords te beoordeel en aan die direksie
daaroor te rapporteer.
Die ouditkomitee het die groep se interne beheerstelsels
vir die oorsigjaar beoordeel gebaseer op die inligting en
toeligting van die bestuur en die interne ouditeure asook die
mening van die eksterne ouditeure na afloop van hulle oudit.
Gegrond op dié beoordeling is die direksie van mening dat
die interne beheerstelsels vir finansiële verslagdoening, die
bedryf van die maatskappy en vir die beveiliging van bates,
aan aanvaarbare maatstawwe voldoen.
RiSiKObESTuuR
Gedurende die oorsigtydperk is die risiko’s wat oor die
langtermyn kan impakteer op die haalbaarheid van die
doelwitte soos vervat in die organisasie se visie en
opdrag, herbesoek en nuwe risiko’s geïdentifiseer en
gedokumenteer. Die belangrikste strategiese risiko’s in
die verband sluit die volgende in:
• Posisioneringsrisiko: Die posisionering van
die organisasie as ‘n inklusiewe kultuurtuiste vir
Afrikaanssprekendes kan lei tot die vervreemding
van bestaande lede van die ATKV,maar dieversuim
om dit te doen kan ook die diversiteitsdoelwitte van
die organisasie ongedaan maak.
• Finansiële risiko: Die beskikbaarheid van
krediet en befondsing om toekomstige beplande
kapasiteitsuitbreiding te finansier. Die risiko van
beperkte beskikbaarheid van befondsing as gevolg
van strenger likiditeitsverhoudings soos vereis
deur internasionale rekenkundige standaarde
en die interafhanklikheid van finansiёle stelsels
oor geografiese grense heen. Die internasionale
markte verkeer onder druk en dit het ʼn impak op
ontwikkelende ekonomieë.
24

• Mensehulpbron- en operasionele risiko’s: Die
risiko van verlies aan strategiese werknemers- en
bestuursvaardighede, sowel as die onvermoë om
werknemers van uitstaande gehalte te lok wat die
uitvoering van die ATKV se visie verydel. Die nieverwesenliking
van doelwitte as gevolg van ʼn tekort
aan diepte in topbestuur sowel as die verlies aan
kundige personeel te wyte aan siektetoestande.
Beheermaatreëls om die risiko’s aan te spreek en te
minimaliseer, is ontwerp en ingestel en geniet prioriteit
in voortgaande risikobestuur-opleiding op alle vlakke.
Die groep se risikokomitee vergader elke twee maande
terwyl die ouditkomitee optree as die direksie se
risikokomitee. Die proses geniet deurlopende aandag van
die uitvoerende komitee en die direksie. Risikobestuur is
ʼn staande punt op alle direksie-, oudit- en uitvoerende
komiteevergaderingsakelyste en geniet ook deurlopend
aandag in werkswinkels in die verband by entiteite.
ETiEK
Die mensehulpbron-en-vergoedingskomitee is kragtens
sy reglement verantwoordelik vir die bestuur en beheer
van etiek en waardes van die maatskappy. In dié verband
beskik die maatskappy oor ’n etiekkode. Die etiekkode
beginsels vind beslag in die personeelregulasies
en dissiplinêre kodes. Laasgenoemde is belangrike
boustene onderliggend aan die beheeromgewing en
besigheidsprosesse van die organisasie. Die ouditkomitee
moniteer kragtens sy reglement die integriteitsomgewing
van die ATKV.
Die maatskappy is tans in die proses om ʼn formele
fluitjieblaasmeganisme te vestig as deel van ʼn
geïntegreerde etiekopleiding- en bestuursproses.
VERKORTE ETiEKKODE
Die ATKV rig al sy aktiwiteite volgens sy verklaarde
visie, missie en waardes, asook spesifiek volgens die
beginsels van:
• Verantwoordelikheid
• Aanspreeklikheid
• Billikheid
• Deursigtigheid
• Respek, gelykheid en menswaardigheid
25 Jaarverslag • 2012
Dit beteken dat die ATKV as geheel en spesifiek sy
direksie, bestuur en werknemers die volgende nastreef:
• Etiese omgang met en verantwoordelikheid ten
opsigte van alle bates van die ATKV.
• Etiese omgang met en respek vir alle belanghebbendes
van die ATKV en ander persone en
organisasies waarmee die ATKV in aanraking kom.
• Etiese en strategiese leiding en bestuur van die
ATKV in ooreenstemming met verklaarde waardes
en beginsels en aanvaarde etiese praktyke.
• Deursigtige en aanvaarde korporatiewe praktyke.
• Etiese omgang met en respek vir die natuurlike
omgewing.
• Respek vir die Grondwet van SA en die nakoming
van alle toepaslike wetgewing.
• Respek vir aanvaarde samelewingsnorme en –
waardes.
• Konsekwente en billike toepassing van dissipline
waar dit nodig is.
PERSOnEELOnTWiKKELinG
Die ATKV het ’n gelyke indiensnemingsprogram wat deel
vorm van sy besigheidsplanne en wat ook voorsiening
maak vir gelykwaardigheidsopleiding en omvattende
ontwikkelingsprogramme op bedryfs- en bestuursvlak.
Opvolgbeplanning word gedoen ten einde te verseker
dat die besigheid volhoubaar deur kundige personeel
bedryf word.
Die ATKV beskik oor ʼn vaardigheidsmeesterplan
wat bestuur in staat stel om areas vir ontwikkeling by
individuele werknemers te identifiseer en pro-aktief aan
te spreek. Die tydige ontwikkeling van vaardighede sal
die maatskappy in staat stel om sy personeeldoelwitte
te bereik.
OMGEWinGSbESTuuR
Verskeie omgewingsimpakstudies is onderneem en
optimaliseringsplanne en -programme vir water, energie
en ander omgewingsaspekte word by die ATKV-vakansieoorde
geïmplementeer.

Die meting van die effektiwiteit van die maatreëls geniet
aandag, aangesien ʼn ouditeerbare proses daargestel
moet word.
Die volhoubaarheid van watervoorsiening, die effektiewe
bestuur en opgradering van rioleringsaanlegte en die
hantering van vullis geniet tans aandag.
VEiLiGhEiD En bEDRYFSGESOnDhEiD
Verskeie programme is geïmplementeer om aan wetgewing
vir veiligheid en bedryfsgesondheid te voldoen.
Die nakomingsbestuurder staan aan die hoof van die
evaluasie van hierdie programme.
LOPEnDESAAKVERKLARinG
Die direkteure oorweeg en neem gereeld kennis van die
feite en veronderstellings waarop hulle staatmaak om
tot die gevolgtrekking te kom dat die ATKV as lopende
saak sal voortgaan. Die direkteure het die toepaslike
feite en omstandighede in hierdie verband oorweeg en
is van mening dat die ATKV oor voldoende hulpbronne
en finansiële vermoëns beskik sodat bedryfsaktiwiteite
in die afsienbare toekoms voortgesit en in stand gehou
sal kan word.
Die aspekte wat spesifiek oorweeg is in hierdie verband
in terme van die maatskappy asook groepmaatskappye,
sluit die volgende in:
• Die finansiële bekostigbaarheid van die ATKV se
strategiese plan vir die komende finansiële jaar.
• Evaluering van begrotings vir die komende jaar aan
die hand van volhoubare inkomsteverdienvermoë,
bekostigbaarheid van uitgawes, voldoende kontant
uit bedryf en bestuur van die skuldverhouding en
leningsposisie.
• Handhawing van finansiële reputasie en geloofwaardigheid
met finansiële instellings en ander
belanghebbendes.
• Die vermoë om bedryfsaktiwiteite van die sakedivisie
winsgewend te bedryf.
• Die vermoë om tekorte na aanleiding van kultuuraktiwiteite
te befonds uit surplusse van die
sakedivisie.
• Die vermoë om eksterne finansiering te bekom vir
kapitaalbehoeftes, met spesifieke verwysing na die
suksesvolle onderhandelings vir die finansiering
van die eiendomsontwikkeling van die filiaal,
Majestic, Silver Trading 279 (Edms) Bpk.
• Die effektiewe bestuur van bedryfs- en finansiële
risiko’s.
• Beplande kwantifisering van die risikoregister in
monetêre terme en vergelyking daarvan met die
risikotoleransie, soos goedgekeur deur die ATKVdireksie.
• Evaluering van vooruitontvange inkomste as aanduiding
dat ATKV-produkte steeds in aanvraag bly.
• Verkry bevestiging dat bestaande eenheids- en
bedbesetting op oorde volhoubaar is.
• Doen deurlopende en effektiewe kontantbestuur.
bELASTinG
Die ATKV se sakebedrywighede is sedert 1 April
2006 onderworpe aan normale maatskappybelasting,
terwyl alle openbare weldaadsaktiwiteite, wat kultuurbedrywighede
insluit, steeds vrygestel is van normale
belasting. Belastingwetgewing maak dit moontlik dat
die ATKV, met sy huidige struktuur, sowel sake- as
kultuuraktiwiteite kan bedryf. Die ATKV se stelsels en
rekeningkundige verantwoordingsprosesse is gestruktureer
om te voldoen aan die belastingwetgewing.
GOEDKEuRinG VAn FinAnSiëLE STATE
Die direkteure aanvaar finale verantwoordelikheid vir
die integriteit, objektiwiteit en betroubaarheid van die
finansiële jaarstate en onderskryf die beginsel van
deursigtigheid in finansiële verslagdoening. Die direksie
is tevrede met die doeltreffendheid van die onderskeie
interne beheerstelsels wat deur bestuur ingestel is. Die
eksterne ouditeure is verantwoordelik vir ’n ouditopinie
asook om ’n mening uit te spreek oor die redelikheid
van die state.
Die finansiële state is opgestel op ’n lopendesaakgrondslag
ooreenkomstig Suid-Afrikaanse Standpunte
oor Algemeen Aanvaarde Rekeningkundige Praktyk
soos in ooreenstemming gebring met die Internasionale
26

Finansiële Verslagdoeningstandaarde (IFRS) asook
ingevolge die vereistes van die Maatskappywet
van 1973, soos gewysig, en stem ooreen met die
groep se rekeningkundige rekords en beleid. Die
direkteursverslag, finansiële jaarstate en groepfinansiële
jaarstate is deur die direksie goedgekeur vir
voorlegging aan die algemene jaarvergadering.
GEΪNTEGREERDE VERSLAGDOENING
Die direksie onderskryf die King III kode sowel as die
bepalings en beginsels soos vervat in die “UN Global
Compact” beginsels ten einde te verseker dat gesonde
korporatiewe bestuur ʼn volhoubare besigheid tot gevolg het.
Strategieë ten opsigte van volhoubaarheid is aanvaar
en aksieplanne geïmplementeer. Die vernaamste redes
waarom daar nog nie ten volle aan geïntegreerde
verslagdoening soos in King III vervat, voldoen kan
word nie, is toeskryfbaar aan die volgende:
• Bestuurstelsels om ouditsporing en verslag te kan
doen, is nog onvolledig. Stelsels word deurentyd
ondersoek, getoets en geïmplementeer.
• Die nodige bestuurs- en metingstelsels moet
geïmplementeer en gestandaardiseer word ten
einde volledige en korrekte verslagdoening te
verseker. Voldoende operasionele kapasiteit en
opleiding van personeel word aangespreek om
aanvaarbare kwaliteitstandaarde te handhaaf.
Geïntegreerde verslagdoening word geïmplementeer
en die direksie beplan om die proses oor die volgende
twee jaar te voltooi. Die eerste jaar van geïntegreerde
verslagdoening implementering het gefokus op:
• Die korporatiewe bestuurstruktuur van die organisasie.
Ondersoeke na die bestaande struktuur
en funksionering word op ʼn deurlopende basis
gedoen. Die doelwit is om te verseker dat die
struktuur optimaal funksioneer ten opsigte van die
aanwending van bates en belastingbeplanning.
• Die indiening en registrasie van handleidings in
terme van die PAIA wetgewing.
27 Jaarverslag • 2012
ORGAniSATORiESE OORSiG
Die ATKV is ʼn maatskappy sonder winsoogmerk met die
doelstelling om Afrikaanse taal en kultuur te bevorder
op ʼn inklusiewe wyse ten einde te help om Suid-Afrika
suksesvol te maak.
Die ATKV beskik oor verskeie filiaalmaatskappye wat die
oorhoofse doelstellings van die organisasie ondersteun.
Die filiale sluit onder andere LAPA Uitgewers in, welke
maatskappy ʼn boekuitgewery bedryf en onmisbaar deel
vorm van die nismark uitgewers van Afrikaanse leesstof
in die land.
Voorts beskik die ATKV oor verskeie eiendomsfiliale
waarin die ATKV volle aandeelhouding het. Die filiale
dien bloot as eiendomsmaatskappye waarop die oorde
bedryf word en bestaan as gevolg van die historiese
aankoop daarvan. Die korporatiewe bestuur van die
filiale word behartig deur uitvoerende direkteure van die
ATKV-direksie, aangesien die maatskappye nie op ‘n
daaglikse basis sake bedryf nie.
Die ATKV beskik oor ʼn 50,2% belang in Majestic Silver
Trading 279 (Edms) Bpk, welke maatskappy dit ten doel
het om aftreebehuising aangrensend tot ATKV Klein-
Kariba te ontwikkel.
Die ATKV befonds die Pendoring Reklametoekenningsmaatskappy
aktief ten einde die bevordering van
Afrikaans in die reklamewêreld te verseker.
bEDRYFSKOnTEKS
Die ATKV bevind hom hoofsaaklik in die kunste en
vakansiebehuisingsbedrywe.
Die maatskappy bevorder die uitbou van kultuur en die
kunste veral vir diegene met ʼn affiniteit vir die Afrikaanse
taal en kultuur.
Die ATKV oorde beywer hulle vir ʼn gesinservaring sonder
weerga. Die oorde ding mee in die selfsorgvakansiekategorie
en bied aan besoekers akkommodasie wat
strek vanaf kampering tot en met luukse wooneenhede.
Die oorde is geografies geleë in die volgende provinsies te

wete Wes-Kaap, Noordwes, Limpopo en KwaZulu-Natal.
Die vakansiebedryf ondervind tans druk vanweë ekonomiese
inperkinge op die besteebare inkomste van
verbruikers. Privaat verbruikersbesteding was in die
4 de kwartaal van 2011, in reële terme, 4,5% hoër as in
die ooreenstemmende tydperk van die vorige jaar, ’n
belowende teken
STRATEGiESE DOELWiTTE, VAARDiGhEDE En
KRiTiESE PRESTASiE-AAnWYSERS
Die ATKV stel homself ten doel om die Afrikaanse taal en
kultuur te bevorder aan die hand van sy vier hooffokusse
te wete taal, kunste, gemeenskappe en onderwys.
Die ATKV het ʼn kultuurmatriks ontwerp om die impak
van die ATKV se verskeie kultuurprojekte te meet aan
die hand van objektiewe sowel as subjektiewe faktore.
Die matriks se eerste populering het plaasgevind aan die
hand van die pasafgelope finansiële jaar se resultate.
AnALiTiESE KOMMEnTAAR
Die ATKV se belegging in eiendom word ondersteun
deur ʼn strategiese besluit om nie-optimale bates te
vervreem en/of alternatiewe aanwendings te ondersoek.
Die organisasie bevind hom dus in die posisie van
eienaar, verhuurder en ontwikkelaar.
Die uitbouing van die nie-kern aktiwiteite op oorde
geniet aandag ten einde alternatiewe inkomstestrome
te genereer.
Die ATKV se kontantvloei sowel as bateposisie is
gesond, wat dit posisioneer om die belange van sy lede
en ander belanghebbendes te beskerm en te verseker.
Die organisasie is veerkragtig en kan gevolglik die
uitdagings van ʼn stram ekonomie die hoof bied.
Die lojaliteit van die ledebasis dra by tot die bestendigheid
van die ATKV.
28

inhouds
finansiële state
opgawe
direkteure se verantwoordelikhede en goedkeuring 31
verklaring van die maatskappysekretaris 32
verslag van die onafhanklike ouditeure 33
direkteursverslag 34
state van finansiële posisie 39
state van omvattende inkomste 40
state van veranderings in ekwiteit 41
state van kontantvloei 43
rekeningkundige beleid 44
notas tot die finansiële state 53

se verantwoordelikhede
en goedkeuring
31 Jaarverslag • 2012
direkteure
Die direksie van die maatskappy aanvaar verantwoordelikheid
vir die inhoud, integriteit, objektiwiteit en
betroubaarheid van die groep en die maatskappy
se finansiële state in ooreenstemming met die Suid-
Afrikaanse Standpunte oor Algemeen Aanvaarde
Rekeningkundige Praktyk en op die wyse wat deur
die Maatskappywet van Suid-Afrika, vereis word.
Voldoende rekeningkundige rekords is gehou en die
direksie onderskryf die beginsel van deursigtigheid in
finansiële verslagdoening. Die verantwoordelikheid vir
die voorbereiding, aanbieding en toepaslike interne
beheerprosedures ter finalisering van die finansiële
state wat vry is van wesenlike wanvoorstelling, hetsy
deur bedrog of foute, is aan bestuur gedelegeer.
Die eksterne ouditeure is verantwoordelik daarvoor om
‘n onafhanklike mening oor die redelike aanbieding van
die finansiële state uit te spreek.
Die ouditkomitee het bevestig dat doeltreffende interne
beheer- en risikobestuurstelsels in stand gehou word.
Daar was gedurende die tydperk geen onderbrekings
in die funksionering van die interne finansiële
beheerstelsels wat ‘n wesenlike uitwerking op die groep
se finansiële state gehad het nie. Die direksie is tevrede
dat die finansiële state die finansiële posisie, die resultate
van bedrywighede en kontantvloei van die ATKV
maatskappy en filiale (ATKV-groep), in ooreenstemming
met die Suid-Afrikaanse Standpunte oor Algemeen
Aanvaarde Rekeningkundige Praktyk, redelik weergee
en gegrond is op toepaslike rekeningkundige beleid wat
konsekwent toegepas en ondersteun word deur redelike
en omsigtige oordeel.
Die direksie is van mening dat die groep finansieel
gesond is en as lopende saak bedryf word. Die
finansiële state wat op bladsye 34 tot 69 uiteengesit
word, is gevolglik op hierdie grondslag voorberei. Die
finansiële state is op 21 April 2012 deur die direkteure
goedgekeur en namens hulle onderteken deur:
Mnr. J.b. van Schoor Mnr. A. Redelinghuis Mnr. J.D. Gouws Mnr. h. bekker
Nie-uitvoerende direkteur en
voorsitter: direksie
Nie-uitvoerende direkteur en
voorsitter: ouditkomitee
Besturende direkteur: ATKVgroep
Finansiële direkteur

verklaring
van die
maatskappysekretaris
In my hoedanigheid as maatskappysekretaris sertifiseer
ek hiermee ingevolge die Maatskappywet van Suid-
Afrika, dat die maatskappy vir die jaar geëindig 29
Februarie 2012 sodanige verslae as wat ingevolge
Me. D.S. brits
Maatskappysekretaris
21 April 2012
die Maatskappywet van Suid-Afrika vereis word by
die Registrateur van Maatskappye ingedien het en dat
sodanige verslae, na die beste van my kennis en wete,
waar, korrek en bygewerk is.
32

VERSLAG VAn DiE OnAFhAnKLiKE OuDiTEuRE
Aan die lede van die Afrikaanse Taal- en Kultuurvereniging MSW
Ons het die finansiële state van die Afrikaanse Taal- en
Kultuurvereniging MSW en filiaalmaatskappye geoudit.
Hierdie finansiële state, soos uiteengesit op bladsye 34
tot 69, bestaan uit die direkteursverslag, die state van
finansiële posisie soos op 29 Februarie 2012, die state
van omvattende inkomste, die state van veranderings
in fondse en reserwes en state van kontantvloei vir die
jaar wat op daardie datum geëindig het, ‘n opsomming
van beduidende rekeningkundige beleid en ander
verduidelikende notas.
Direkteure se verantwoordelikheid vir die
finansiële state
Die maatskappy se direkteure is verantwoordelik vir die
opstel en redelike voorstelling van hierdie finansiële
state ooreenkomstig die Suid-Afrikaanse Standpunte
oor Algemeen Aanvaarde Rekeningkundige Praktyk
en op die wyse wat deur die Maatskappywet van Suid-
Afrika, vereis word. Die direksie is ook verantwoordelik
vir sodanige interne beheer as wat die direksie nodig
sou ag, in die voorbereiding van finansiële state wat vry
is van wesenlike wanvoorstelling, hetsy weens bedrog
of foute, sowel as die instandhouding van ‘n effektiewe
stelsel vir risikobestuur.
Ouditeure se verantwoordelikheid
Dit is ons verantwoordelikheid om op grond van
ons oudit ‘n mening oor hierdie finansiële state uit te
spreek. Ons het ons oudit ooreenkomstig internasionale
ouditstandaarde uitgevoer. Hierdie standaarde vereis
dat ons ook voldoen aan etiese vereistes en die oudit
beplan en uitvoer om redelike gerusstelling te verkry dat
die finansiële state vry is van wesenlike wanvoorstelling.
‘n Oudit behels die uitvoer van prosedures om
ouditbewyse te verkry oor die bedrae en die
openbaarmaking daarvan in die finansiële state.
Die prosedures wat geselekteer word, hang af van
33 Jaarverslag • 2012
die ouditeure se oordeel, insluitend die beoordeling
van die risiko’s vir wesenlike wanvoorstelling van
die finansiële state, hetsy weens bedrog of foute.
Tydens hierdie risikobeoordeling oorweeg die ouditeur
interne beheerstelsels relevant tot die opstel en
redelike voorstelling van die finansiële state ten einde
ouditprosedures te ontwerp wat in die omstandighede
toepaslik is. Ons het egter nie ten doel om ‘n mening uit
te spreek oor die effektiwiteit van die entiteit se interne
beheerstelsels in die algemeen nie. ‘n Oudit sluit ook ‘n
evaluering van die toepaslikheid van rekeningkundige
beleid wat gebruik is en die redelikheid van
rekeningkundige ramings wat deur die direkteure
gemaak is in, asook ‘n evaluering van die algehele
voorstelling van die finansiële state.
Ons is van mening dat die ouditbewyse wat ons verkry
het, toereikend en toepaslik is om ‘n grondslag vir ons
ouditmening te bied.
Mening
Na ons mening is die finansiële state van die maatskappy
en die groep in alle wesenlike opsigte ‘n redelike
aanbieding van die finansiële posisie van die Afrikaanse
Taal- en Kultuurvereniging MSW en filiaalmaatskappye
op 29 Februarie 2012, en van die groep se finansiële
prestasie en kontantvloei vir die jaar wat op daardie
datum geëindig het ooreenkomstig die Suid-Afrikaanse
Standpunte oor Algemeen Aanvaarde Rekeningkundige
Praktyk en op die wyse wat deur die Maatskappywet
van Suid-Afrika vereis word.
KPMG ingelyf
Direkteur: C. Erasmus
Geoktrooieerde rekenmeester (SA)
Geregistreerde ouditeur
21 April 2012

direkteursverslag
Aan die lede van die Afrikaanse Taal- en Kultuurvereniging MSW
Geagte lede
Die finansiële state van die groep en maatskappy vir die jaar geëindig 29 Februarie 2012 word vir goedkeuring aan u
voorgelê. Hieronder volg ‘n algemene oorsig van die resultate en bedrywighede van die groep vir die afgelope tydperk.
1. Aard van bedrywighede
Die maatskappy is ‘n kultuurorganisasie wat Afrikaanse taal en kultuur op ‘n kreatiewe en inklusiewe wyse bedryf. Die
maatskappy verskaf verskeie voordele aan sy lede en bied ook vakansieverblyf en ontspanning aan by sewe oorde.
Filiaalbedrywighede sluit eiendomsontwikkeling, verhuring van eiendom asook die bedryf van ‘n uitgewery in.
2. Finansiële resultate
Die groep en maatskappy se stand van sake asook bedryfsresultate en kontantvloei vir die jaar word volledig
uiteengesit in die aangehegte finansiële state.
3. Gebeure ná die datum van verslagdoening
Majestic Silver Trading 279 (Edms) Bpk (hierna genoem Majestic) het op 19 Maart 2012 goedkeuring vanaf die
toepaslike owerheid verkry om met eiendomsontwikkeling voort te gaan, onderhewig aan enkele voorwaardes. Die
direkteure is van mening dat die maatskappy in staat is om die voorwaardes na te kom en dat daar in die nabye
toekoms met ontwikkeling en bemarking voortgegaan sal kan word.
Majestic het koopooreenkomste gesluit waarvolgens eiendom, onderhewig aan enkele opskortende
voorwaardes, na verkryging van ontwikkelingsregte, aangekoop sal word teen ‘n ooreengekome waarde van
R8,550 miljoen (2011: R6,950 miljoen). Die aandeelhouers het onderneem om hierdie aankope te befonds deur
aandeelhouersfondse. Die lewering van waarborge aan die verkoper is onderhewig aan opskortende voorwaardes
wat eers in die toekoms bevestig kan word. Indien onsekerhede rakende die beskikbaarstelling van voldoende
befondsing of waarborge deur die aandeelhouers ter aankoop van die grond ontstaan, kan dit ‘n invloed hê op die
infasering van die ontwikkelingsprojek en die afhandeling daarvan.
34

4. Eiendom, masjinerie en toerusting, asook ontasbare bates en niebedryfsbates gehou vir verkoop
35 Jaarverslag • 2012
2012
R ‘000
Groep Maatskappy
2011
R ‘000
2012
R ‘000
2011
R ‘000
Ander verkrygings 28,351 31,167 24,419 28,237
Opbrengs met verkope 1,298 9,563 1,288 9,417
Die netto opbrengs met verkope van eiendom, masjinerie en toerusting, asook ontasbare bates en niebedryfsbates
gehou vir verkoop, verteenwoordig hoofsaaklik die opbrengs van 7 (28 Februarie 2011: 50) Mossgas-erwe wat
gedurende die huidige finansiële jaar verkoop is.
5. Kultuuraktiwiteite
Ingesluit in die state van omvattende inkomste is die volgende bedrae wat aan kultuuraktiwiteite bestee is:
Projekte en jeugontwikkeling 24,332 20,799 24,332 20,799
Tydskrifte en taaldiens 5,269 4,990 5,269 4,990
Takke en ledesake 16,660 15,232 16,660 15,232
AbbAsorg 1,175 1,039 1,175 1,039
Hartenbos-museum 267 220 267 220
Oorhoofse koste: kultuurdienste 3,179 2,422 3,179 2,422
Oorhoofse koste: ondersteuningsdienste 5,375 4,467 5,375 4,467
56,257 49,169 56,257 49,169
6. belasting
Vanweë die aard van die inkomstebelastingwetgewing, soos dit betrekking het op die aktiwiteite van openbare
weldaadsorganisasies en die vertolking daarvan deur die maatskappy, word oordeel geverg om die voorsiening vir
inkomstebelasting te bepaal. Die maatskappy erken belasting vir die verwagte belastingaanspreeklikheid op grond
van die vertolking van sodanige wetgewing en riglyne wat uitgereik is deur die Suid-Afrikaanse Inkomstediens.
Indien die belastingaanslag verskil van die bedrae wat aanvanklik erken is, sal sodanige verskille in die toepaslike
jaar of in die jaar waarin die aanslag ontvang word, in die finansiële state aangepas word.
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie

7. Filiaalmaatskappye
DiREKTE FiLiALE
Maatskappy
2012
Maatskappy
2011
ATKV-Buffelspoort Eiendomme (Edms) Bpk
- Uitgereikte aandelekapitaal R100 R100
Belang van houermaatskappy
- Persentasie 100% 100%
- Hoeveelheid aandele 100 100
ATKV-Toerklub Bpk
- Uitgereikte aandelekapitaal R200,000 R200,000
Belang van houermaatskappy
- Persentasie 100% 100%
- Hoeveelheid aandele 400,000 400,000
ATKV-Goudini Eiendomme (Edms) Bpk
- Uitgereikte aandelekapitaal R100 R100
Belang van houermaatskappy
- Persentasie 100% 100%
- Hoeveelheid aandele 100 100
D.H. van der Walt Beleggings (Edms) Bpk
- Uitgereikte aandelekapitaal R1,000 R1,000
Belang van houermaatskappy
- Persentasie 100% 100%
- Hoeveelheid aandele 1,000 1,000
Majestic Silver Trading 279 (Edms) Bpk
- Uitgereikte aandelekapitaal R1,000 R1,000
Belang van houermaatskappy
- Persentasie 50.2% 50%
- Hoeveelheid aandele 502 500
inDiREKTE FiLiALE
LAPA Uitgewers (Edms) Bpk
- Uitgereikte aandelekapitaal R10,000 R10,000
Belang van houermaatskappy
- Persentasie 100% 100%
- Hoeveelheid aandele 5,000 5,000
Rosrae (Edms) Bpk
- Uitgereikte aandelekapitaal R150 R150
Belang van houermaatskappy
- Persentasie 100% 100%
- Hoeveelheid aandele 150 150
Die filiale se tekort tot die groep se omvattende inkomste vir die jaar beloop R0,456 miljoen (2011 tekort - R0,505
miljoen). Verdere inligting met betrekking tot die filiale word in nota 5, 6, 24 en 27 tot die finansiële state verstrek.
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie
direkteurs
verslag (vervolg)
36

8. Direkteure
Die maatskappy se direkteure gedurende die jaar en tot die datum van dié verslag is soos volg:
Verkose nie-uitvoerende direkteure bewegings gedurende die tydperk en termyne
Mnr. J.B. van Schoor Verkies in Mei 2011 vir ‘n termyn van 3 jaar (as voorsitter vir 1 jaar).
Mnr. A. Redelinghuis Verkies in Junie 2010 vir ‘n termyn van 3 jaar (verkies in Mei 2011 as
visevoorsitter vir 1 jaar).
Mnr. H. Bailey Verkies in Junie 2010 vir ‘n termyn van 2 jaar.
Mnr. M.J. Jacobs Verkies in Augustus 2009 vir ‘n termyn van 3 jaar.
Mnr. I.A. Kotze Verkies in Mei 2011 vir ‘n termyn van 3 jaar.
Adv. T.J. Kruger Verkies in Augustus 2009 vir ‘n termyn van 3 jaar.
Mnr. E.A. Potgieter Verkies in Augustus 2009 vir ‘n termyn van 3 jaar.
Mnr. N.J. Ras Verkies in Mei 2011 vir ‘n termyn van 3 jaar.
Adv. H.H. Strauss Verkies in Mei 2011 vir ‘n termyn van 3 jaar.
Mnr. M.N. van der Westhuyzen Verkies in Junie 2010 vir ‘n termyn van 3 jaar.
Prof. M.M. Verhoef Verkies in Junie 2010 vir ‘n termyn van 3 jaar.
Gekoöpteerde nie-uitvoerende direkteure
Prof. E.L. van Harte Gekoöpteer in Augustus 2010 vir ‘n termyn van 3 jaar.
Mnr. C.O. van der Rheede Gekoöpteer in Augustus 2010 vir ‘n termyn van 2 jaar.
uitvoerende direkteure
Mnr. J.D. Gouws Besturende direkteur: ATKV-groep
Mnr. H. Bekker Finansiële direkteur
Mnr. S.W. Cilliers Uitvoerende direkteur: sake
Dr. D.J. Titus Uitvoerende direkteur: kultuur
Geen kontrakte is gedurende die tydperk aangegaan waarby direkteure ‘n belang gehad het nie.
9. Sekretaris
Die maatskappy se sekretaris is me. D.S. Brits wat by die volgende adres werksaam is:
Besigheidsadres van die hoofkantoor ATKV-gebou
Surreylaan 348
Randburg
2194
Posadres van die hoofkantoor Posbus 4586
Randburg
2125
37 Jaarverslag • 2012

10. Ouditeure
KPMG Ingelyf
11. Voorwaardelike aanspreeklikhede
Negester Ontwikkeling
direkteurs
verslag (vervolg)
Majestic Silver Trading 279 (Edms.) Bpk. (hierna genoem Majestic), ‘n maatskappy waarin die ATKV ‘n 50.2% (28
Februarie 2011: 50%) belang het, het aansoeke ingedien by die toepaslike owerhede ten einde toestemming te
verkry vir eiendomsontwikkeling in die buitestedelike gebied van Bela-Bela in die Limpopoprovinsie. Voldoende
voorsiening is reeds vir die aanspreeklikhede in die finansiële state gemaak indien die aansoekproses onsuksesvol
is. Die direksie, op grond van professionele advies, is van mening dat die nodige goedkeurings wel binne die
afsienbare toekoms verkry sal word en het derhalwe die nodige planne hiervoor in plek gestel. Sodra goedkeuring
verkry word, sal ontwikkeling in fases plaasvind. Kontraktering in hierdie verband het enkele voorwaardelike
aanspreeklikhede tot gevolg en hou ook bepaalde risiko’s vir Majestic in.
• Ontwikkelingskontrakte ten bedrae van R4,6 miljoen (2011: R3,2 miljoen) wat onderhewig is aan sekere
opskortende voorwaardes, waarvan R1,2 miljoen (2011: R1,1 miljoen) reeds voorsien of vereffen is, is met
verskeie partye gesluit om tydige nakoming van goedkeuringsvoorwaardes te verseker. Die realisering, al dan
nie, van hierdie aanspreeklikhede is onderhewig aan onsekerhede wat verband hou met die finalisering van die
goedkeuringsproses en -voorwaardes. Die aandeelhouers het onderneem om hierdie kontrakverpligtinge self
te befonds indien dit sou realiseer en tot tyd en wyl Majestic nog nie die nodige eksterne finansiering aangevra
het nie.
• Die beskikbaarstelling van waterbronne en rioleringsnetwerke aan Majestic is onderhewig daaraan dat die
ATKV sekere kapitaalinvesterings van ongeveer R5 miljoen sal moet aanbring aan die ATKV se infrastruktuur,
waartoe die ATKV se direksie reeds voorwaardelik toegestem het. Onderhandelings moet nog gefinaliseer
word tussen Majestic en die ATKV om gebruiksregte te bekom en serwitute te registreer op hierdie waterbronne
en rioleringsnetwerke. Onsekerhede rakende die afhandeling van hierdie kapitaalprojek deur die ATKV, asook
die uiteindelike kontrakvoorwaardes met die ATKV, kan moontlike aanpassings in die ontwikkelingsprojek
noodsaak.
• Ná voltooiing van die aanvanklike goedkeuringsfase sal bykomende finansieringsbronne, wat na raming
ongeveer R133 miljoen vir die totale ontwikkelingsprojek sal beloop, verkry moet word. Die beoogde
ontwikkelingsprojek sal in fases deurgevoer word, waarvan die eerste fase wat na raming R53 miljoen sal
beloop, in die volgende finansiële jaar sal afskop. Die finansieringsmodel word gebaseer op die suksesvolle
voorafverkoop van minstens 84% van die beskikbare erwe van die eerste fase, waarna Majestic sal kwalifiseer
vir genoegsame eksterne finansiering vanaf erkende finansiële instellings. Die aandeelhouers het onderneem
om waar nodig die verlange aandeelhouersbydraes en/of -waarborge hiervoor te verskaf, soos vereis deur
die finansiële instellings. Die verkryging van voldoende befondsing, asook die voldoening aan gestelde kriteria
deur die finansiële instellings, kan ‘n invloed hê op die infasering van die ontwikkelingsprojek en die afhandeling
daarvan.
38

state
van finansiële posisie
soos op 29 Februarie 2012
39 Jaarverslag • 2012
Nota
2012
R ‘000
Groep Maatskappy
2011
R ‘000
2012
R ‘000
2011
R ‘000
bATES
niebedryfsbates
Eiendom, masjinerie en toerusting 3 244,280 230,974 187,120 189,057
Ontasbare bates 4 314 220 263 152
Beleggings in groepmaatskappye 5 - - 211 211
Lenings aan filiale 6 - - 77,157 60,111
Ander finansiële bates 7 10,010 9,879 10,010 9,879
Uitgestelde belasting 8 294 264 - -
254,898 241,337 274,761 259,410
bedryfsbates
Voorraad 9 16,559 16,260 5,214 4,909
Lopende belasting ontvangbaar 77 - - -
Handels- en ander ontvangbare rekeninge 17,326 13,578 7,893 6,996
Kontant en kontantekwivalente 10 7,894 7,780 6,758 6,252
41,856 37,618 19,865 18,157
Niebedryfsbates gehou vir verkoop 11 2,658 2,846 2,658 2,846
TOTALE bATES 299,412 281,801 297,284 280,413
FOnDSE, RESERWES En LASTE
FOnDSE En RESERWES
Ekwiteit toeskryfbaar aan houermaatskappy
Reserwes 95,536 94,459 94,741 93,664
Opgelope fondse 67,693 61,320 76,543 68,537
163,229 155,779 171,284 162,201
Niebeherende belang (616) - - -
162,613 155,779 171,284 162,201
LASTE
niebedryfslaste
Finansiële aanspreeklikhede 12 51,035 29,994 51,035 29,994
Aftreevoordeelverpligting 13 1,778 2,191 1,778 2,191
Uitgestelde belasting 8 3,273 6,362 3,273 6,362
56,086 38,547 56,086 38,547
bedryfslaste
Finansiële aanspreeklikhede 12 4,474 4,358 4,474 4,358
Lopende belasting betaalbaar 11,460 8,870 11,460 8,545
Handels- en ander betaalbare rekeninge 20,298 16,899 10,868 10,120
Aftreevoordeelverpligting 13 410 364 410 364
Voorsienings 14 12,731 8,078 12,023 7,400
Lenings 15 603 - - -
Vooruitontvangde inkomste 25,223 24,006 25,165 23,978
Bankoortrekking 10 5,514 24,900 5,514 24,900
80,713 87,475 69,914 79,665
TOTALE LASTE 136,799 126,022 126,000 118,212
TOTALE FOnDSE, RESERWES En LASTE 299,412 281,801 297,284 280,413
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie

state
van omvattende inkomste
vir die jaar geëindig 29 Februarie 2012
Nota
2012
R ‘000
Groep Maatskappy
2011
R ‘000
2012
R ‘000
2011
R ‘000
Inkomste 265,589 221,007 223,237 187,428
Koste van verkope (57,059) (41,250) (34,110) (24,506)
netto handelsinkomste 16 208,530 179,757 189,127 162,922
Ander inkomste 17/19 68,273 65,160 67,572 64,817
Uitgawes 18/19 (264,268) (224,889) (249,190) (212,801)
Surplus vir die tydperk voor beleggingsinkomste
en finansieringskoste 19 12,535 20,028 7,509 14,938
Beleggingsinkomste 19 678 633 7,457 6,818
Finansieringskoste 19 (5,434) (4,900) (5,426) (4,900)
Surplus voor belasting 7,779 15,761 9,540 16,856
Belasting 20 (391) (1,474) (457) (1,509)
Surplus vir die jaar 7,388 14,287 9,083 15,347
Ander omvattende inkomste - - - -
Totale omvattende inkomste 7,388 14,287 9,083 15,347
Surplus toeskryfbaar aan
Eienaars van die houermaatskappy 7,450 14,287 9,083 15,347
Niebeherende belanghouers (62) - - -
7,388 14,287 9,083 15,347
Totale omvattende inkomste toeskryfbaar aan
Eienaars van die houermaatskappy 7,450 14,287 9,083 15,347
Niebeherende belanghouers (62) - - -
7,388 14,287 9,083 15,347
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie
40

state
van veranderings in ekwiteit
vir die jaar geëindig 29 Februarie 2012
GROEP
41 Jaarverslag • 2012
Algemene
reserwe
R ‘000
Takfonds-
reserwe
R ‘000
Kapitaal-
reserwe
R ‘000
Studielenings-
en
skoolhulp-
fonds
R ‘000
Opgelope
fondse
R ‘000
Totaal
toeskryfbaar
aan ekwiteits-
houers van
die groep
R ‘000
Niebeherende
belang
R ‘000
Totale
ekwiteit
R ‘000
Saldo op 1 April 2010 14,357 1,847 52,498 17,480 55,310 141,492 - 141,492
Verandering in ekwiteit
Totale omvattende inkomste vir die
tydperk - - - - 14,287 14,287 - 14,287
Surplus met realisasie van vaste
eiendom - - 8,064 - (8,064) - - -
Oordrag van takke se netto surplus
vir die tydperk na takfondsreserwe - 213 - - (213) - - -
Totale veranderings - 213 8,064 - 6,010 14,287 - 14,287
Saldo op 1 Maart 2011 14,357 2,060 60,562 17,480 61,320 155,779 - 155,779
Verandering in ekwiteit
Totale omvattende inkomste vir die jaar - - - - 7,450 7,450 (62) 7,388
Surplus met realisasie van vaste
eiendom - - 1,032 - (1,032) - - -
Oordrag van takke se netto surplus
vir die tydperk na takfondsreserwe - 45 - - (45) - - -
Opgelope verlies voor verkryging
van filiaal - - - - - - (554) (554)
Totale veranderings - 45 1,032 - 6,373 7,450 (616) 6,834
Saldo op 29 Februarie 2012 14,357 2,105 61,594 17,480 67,693 163,229 (616) 162,613
Opsomming van die groep se fondse en reserwes
2012
R ‘000
2011
R ‘000
Algemene reserwe 14,357 14,357
Takfondsreserwe 2,105 2,060
Kapitaalreserwe 61,594 60,562
Studielenings- en skoolhulpfonds 17,480 17,480
Subtotaal 95,536 94,459
Opgelope fondse 67,693 61,320
163,229 155,779
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie

state
van veranderings in ekwiteit
vir die jaar geëindig 29 Februarie 2012
Algemene
reserwe
R ‘000
Takfonds-
reserwe
R ‘000
Kapitaal-
reserwe
R ‘000
Studielenings-
en
skoolhulp-
fonds
R ‘000
Opgelope
fondse
R ‘000
Totale
ekwiteit
R ‘000
MAATSKAPPY
Saldo op 1 April 2010
Verandering in ekwiteit
13,562 1,847 52,498 17,480 61,467 146,854
Totale omvattende inkomste vir die tydperk - - - - 15,347 15,347
Surplus met realisasie van vaste eiendom
Oordrag van takke se netto surplus vir die tydperk na
- - 8,064 - (8,064) -
takfondsreserwe - 213 - - (213) -
Totale veranderings - 213 8,064 - 7,070 15,347
Saldo op 1 Maart 2011
Verandering in ekwiteit
13,562 2,060 60,562 17,480 68,537 162,201
Totale omvattende inkomste vir die jaar - - - - 9,083 9,083
Surplus met realisasie van vaste eiendom
Oordrag van takke se netto surplus vir die tydperk na
- - 1,032 - (1,032) -
takfondsreserwe - 45 - - (45) -
Totale veranderings - 45 1,032 - 8,006 9,083
Saldo op 29 Februarie 2012 13,562 2,105 61,594 17,480 76,543 171,284
Opsomming van die maatskappy se fondse en reserwes
2012
R ‘000
2011
R ‘000
Algemene reserwe 13,562 13,562
Takfondsreserwe 2,105 2,060
Kapitaalreserwe 61,594 60,562
Studielenings- en skoolhulpfonds 17,480 17,480
Subtotaal 94,741 93,664
Opgelope fondse 76,543 68,537
TOTAAL 171,284 162,201
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie
42

state
van kontantvloei
vir die jaar geëindig 29 Februarie 2012
43 Jaarverslag • 2012
Nota
2012
R ‘000
Groep Maatskappy
2011
R ‘000
2012
R ‘000
2011
R ‘000
Kontantvloei uit bedryfsaktiwiteite
Kontantontvangste van klante 328,730 247,476 288,693 231,019
Kontant betaal aan verskaffers en werknemers (297,499) (224,191) (251,050) (213,823)
Kontant gegenereer deur bedrywighede 21 31,231 23,285 37,643 17,196
Beleggingsinkomste 678 633 7,457 6,818
Finansieringskoste (5,434) (4,900) (5,426) (4,900)
Belasting betaal 22 (997) (2,635) (631) (2,638)
netto kontant uit bedryfsaktiwiteite 25,478 16,383 39,043 16,476
Kontantvloei uit beleggingsaktiwiteite
Verkryging van eiendom, masjinerie en toerusting
Opbrengs met verkoop van eiendom, masjinerie en
toerusting, asook ontasbare bates en niebedryfsbates
3 (27,961) (31,112) (24,057) (28,218)
gehou vir verkoop 28 1,298 9,563 1,288 9,417
Verkryging van ontasbare bates 4 (390) (55) (362) (19)
Afname/(Toename) in lenings aan groepmaatskappye - 20 (17,046) (2,931)
(Toename)/Afname in studieleningsfondsdebiteure 7 (131) 1,993 (131) 1,993
netto kontant uit beleggingsaktiwiteite (27,184) (19,591) (40,308) (19,758)
Kontantvloei uit finansieringsaktiwiteite
Toename/(Afname) in finansiële aanspreeklikhede 12 21,157 (5,710) 21,157 (5,710)
Beweging in lenings 49 - - -
Netto kontant uit finansieringsaktiwiteite 21,206 (5,710) 21,157 (5,710)
Totale kontantbeweging vir die tydperk 19,500 (8,918) 19,892 (8,992)
Kontant aan die begin van die tydperk
Totale kontant en kontantekwivalente aan die
(17,120) (8,202) (18,648) (9,656)
einde van die tydperk 10 2,380 (17,120) 1,244 (18,648)
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie

ekeningkundige
beleid
1. AAnbiEDinG VAn FinAnSiëLE STATE
Die finansiële state is ooreenkomstig Suid-Afrikaanse Standpunte oor Algemeen Aanvaarde Rekeningkundige Praktyk
en die Maatskappywet van Suid-Afrika opgestel. Die finansiële state is op die historiesekostegrondslag opgestel.
Die rekeningkundige beleid is konsekwent toegepas op alle verslagdoeningsperiodes waarvan die vernaamste
rekeningkundige beleidsaspekte vervolgens uiteengesit word:
1.1 Wesenlike ramings
Die voorbereiding van finansiële state noodsaak die gebruik van ramings, aannames en oordeel ten opsigte van
sekere items. Die belangrikste items wat aan die toepassing van ramings, aannames en oordeel onderhewig is,
sluit in:
Waardedaling op bates
‘n Beoordeling deur bestuur op ‘n kontantgenererende eenheidsvlak vir eiendom, masjinerie en toerusting, asook
individuele beoordelings van finansiële bates word op ‘n jaarlikse grondslag gedoen, gebaseer op tegniese,
ekonomiese en besigheidsomstandighede soos toepaslik vir die onderneming.
bruikbare lewensduur en reswaarde van tasbare bates
Bruikbare lewensduur en reswaarde van tasbare bates is die beraamde bruikbare lewensduurtes soos dit in waardeverminderings
verreken word. Hierdie koerse en reswaardes van die bates, soos vervat in die kapitaalbeleid, word
jaarliks deur bestuur hersien nadat vooruitgeskatte kommersiële en ekonomiese realiteite in ag geneem is en deur
gebruik te maak van normbepaling van die rekeningkundige hantering met vergelykbare entiteite.
Reswaarde
Die direkteure beoordeel die reswaarde van vaste en ontasbare bates (uitgesluit voertuie) as onbeduidend en dit
word dus nie in berekening gebring by die depresieerbare bedrag nie. Die reswaarde vir voertuie word op 20% van
die kosprys veronderstel.
bestuursoordeel
Met die voorbereiding van die finansiële state word sekere ramings en veronderstellings gemaak wat die finansiële state
en openbaarmakings mag affekteer. Die gebruik van beskikbare inligting en toepassing van bestuursoordeel is inherent
aanwesig. Gevolglik kan toekomstige resultate wesenlik verskil van ramings. Ramings en veronderstellings word jaarliks
hersien en enige aanpassings wat hieruit mag voortvloei word dan erken wanneer die ramings gedoen word.
44

1.2 Eiendom, masjinerie en toerusting, asook ontasbare bates
Eiendom, masjinerie en toerusting word teen hul gedepresieerde kospryse getoon ná voorsiening vir waardedaling
of herwaardasie soos toepaslik. Waardevermindering word op die reguitlyngrondslag voorsien met inagneming van
die oorblywende waarde en verwagte bruikbare lewensduur van die bates. Waardevermindering is die sistematiese
toewysing van die depresieerbare bedrag van die bate oor sy bruikbare lewensduur ooreenkomstig die basis waarop
toekomstige ekonomiese voordele uit die bate realiseer. Indien die reswaarde gelyk aan of groter as die drawaarde
is, word geen waardevermindering voorsien nie. Die reswaarde en verwagte bruikbare lewensduur van die bates
word op elke jaareinde hersien en, waar nodig, aangepas. Geen waardevermindering word op grond afgeskryf nie.
In gevalle waar filiale beleggingseiendomme besit, word die eiendomme in die filiale se state teen geherwaardeerde
waardes getoon. In die groepstate word hierdie herwaardasies uitgeskakel aangesien die eiendomme geag word
om eienaarsgeokkupeerd te wees en word getoon teen gedepresieerde kospryse.
Rekenaarsagteware word geklassifiseer as ontasbare bates ingevolge IAS 38. Waar rekenaarsagteware onder
lisensievoorwaardes gebruik word, word die aanvanklike aankoopkoste, asook weergawe opdaterings se koste oor
twee jaar afgeskryf. Lisensiegelde vir jaarlikse gebruiksreg word afgeskryf in die jaar waarin dit betaal word.
Waar beduidende gedeeltes van ‘n bate op verskillende bruikbare lewensduurtes dui, word dit as afsonderlike
komponente (beduidende gedeeltes) van sodanige bates erken. Kospryse sluit koste in wat regstreeks op die
verkryging van eiendom, masjinerie en toerusting betrekking het, asook enige koste wat daarna aangegaan is
indien dit waarskynlik is dat toekomstige ekonomiese voordele verbonde aan die bateklas die groep sal toeval
en die koste betroubaar gemeet kan word. Alle ander koste word in die staat van omvattende inkomste verreken
wanneer dit aangegaan word.
Kapitaalprojekte wat oor ‘n periode van langer as ‘n jaar strek, word as ‘n bate erken wanneer redelike sekerheid
bestaan dat toekomstige ekonomiese voordele na die groep sal vloei. Geen waardevermindering word op hierdie
projekte voorsien nie totdat sodanige projek voltooi is en die bates in gebruik geneem word.
Waardevermindering word voorsien op alle bates, uitgesluit grond, ten einde die kosprys, minus die reswaarde, op
‘n reguitlyngrondslag oor hul bruikbare nutsduurtes af te skryf oor die volgende periodes:
bateklas Gemiddelde nutsduur
Geboue en diensnetwerke 50 jaar
Houthuise 15 jaar
Tenthuise 10 jaar
Voertuie, meubels en vaste toebehore 4 tot 6 jaar
Rekenaartoerusting: hardeware 2 tot 5 jaar
Rekenaarsagteware en lisensies 1 tot 2 jaar
Gerealiseerde kapitaalwinste op eiendom, masjinerie en toerusting word na ‘n kapitaalreserwe oorgeplaas in die
jaar waarin die vervreemding van die eiendom plaasvind.
1.3 Beleggings in filiale en konsolidasiebasis
Filiale is entiteite onder beheer van die houermaatskappy. Beheer is die vermoë om die finansiële en bedryfsbeleide
te beheer ten einde voordeel uit die aktiwiteite te verkry. Die finansiële state van die houermaatskappy erken die
belange in filiale teen kosprys, minus waardedalings.
45 Jaarverslag • 2012

Ingesluit in die groep se finansiële state is die bates, laste, inkomste, uitgawes, asook die kontantvloeie van die
filiale. Intergroeptransaksies en balanse tussen groepsentiteite, asook die beleggingswaarde en ooreenstemmende
ekwiteit word uitgeskakel, terwyl geagte waardevermindering op beleggingseiendomme in filiale in berekening
gebring word tydens konsolidasie.
Filiale word ten volle gekonsolideer vanaf die datum waarop beheer verkry word. Hierdie entiteite word vanaf die
datum waarop beheer nie meer deur die groep uitgeoefen word nie, nie ingekonsolideer in die groepstate nie.
Identifiseerbare bates verkry en laste en voorwaardelike aanspreeklikhede aanvaar in besigheidsamevoegings
word aanvanklik gemeet teen billike waarde op die datum van verkryging, ongeag die omvang van enige
minderheidsbelang. Die surplus van koste van verkryging bo die billike waarde van die groep se aandeel in die
identifiseerbare netto bates, word erken as klandisiewaarde en onmiddellik in die staat van omvattende inkomste
afgeskryf. Indien die koste van verkryging minder is as die billike waarde van die groep se aandeel in die netto bates
van die filiaal wat verkry word, word die verskil onmiddellik in die staat van omvattende inkomste erken.
Die rekeningkundige beleid van die filiale is in ooreenstemming met die houermaatskappy van die groep. Soortgelyke
transaksies binne die groep word rekeningkundig dieselfde verantwoord.
1.4 Finansiële instrumente
Klassifikasie
Die groep klassifiseer sy finansiële instrumente in die volgende kategorieë: finansiële bates teen billike waarde deur
wins of verlies, lenings en debiteure, beleggings gehou tot vervaldatum en finansiële bates beskikbaar vir verkoop.
Die klassifikasie word bepaal ooreenkomstig die doel waarvoor die finansiële instrumente verkry is. Bestuur bepaal
die klassifikasies van sy finansiële instrumente met aanvanklike erkenning.
Aanvanklike erkenning en vervreemding
Finansiële bates en finansiële verpligtinge word erken wanneer die groep ‘n party tot die kontraktuele ooreenkoms
van die finansiële instrument word. Finansiële bates realiseer wanneer die kontraktuele regte om kontantvloei
te ontvang, verstryk of oorgedra word. Finansiële verpligtinge realiseer wanneer die kontraktuele verpligting om
kontant of ander hulpbronne te lewer, opgehef, gekanselleer of verstryk het. Finansiële bates of verpligtinge word
aanvanklik erken teen billike waarde, ingesluit transaksiekoste, wat direk toeskryfbaar is aan hul verkryging.
Die finansiële instrumente bestaan uit:
rekeningkundige
beleid (vervolg)
Lenings toegestaan en ontvangbare bedrae
Lenings toegestaan en ontvangbare bedrae bestaan uit finansiële bates met vaste of bepaalbare terme wat nie in ‘n
aktiewe mark geprys is nie. Sodanige bedrae sluit lenings aan filiale in en word met aanvanklike erkenning gemeet
teen billike waarde plus direk toeskryfbare transaksiekoste.
Ná aanvanklike erkenning word hierdie kosprys gemeet teen geamortiseerde koste deur gebruik te maak van die
effektiewe rentekoersmetode, min waardedalingsverliese ten einde verhaalbare bedrae te reflekteer.
Handels- en ander debiteure
Handels- en ander debiteure bestaan uit finansiële bates met vaste of bepaalbare terme wat nie in ‘n aktiewe mark
geprys is nie.
46

Handels- en ander debiteure word met aanvanklike erkenning gemeet teen billike waarde. Ná aanvanklike erkenning
word dit gemeet teen geamortiseerde koste min waardedalingsverliese wat erken word in die staat van omvattende
inkomste.
Voorsiening word gemaak vir geraamde nieverhaalbare bedrae en word erken in die staat van omvattende inkomste
indien daar objektiewe bewyse bestaan dat die bate nie invorderbaar is nie.
Handels- en ander krediteure
Handels- en ander krediteure word met aanvanklike erkenning teen billike waarde erken. Ná aanvanklike erkenning
word dit gemeet teen geamortiseerde koste deur gebruik te maak van die effektiewe rentekoersmetode.
Kontant en kontantekwivalente
Kontant en kontantekwivalente word erken teen billike waarde. Alle veranderings in billike waarde word erken in die
staat van omvattende inkomste in die periode waarin dit plaasvind.
Oortrokke fasiliteite en lenings aangegaan
Oortrokke fasiliteite en lenings aangegaan word aanvanklik erken teen billike waarde. Ná aanvanklike erkenning
word dit erken teen geamortiseerde koste deur gebruik te maak van die effektiewe rentekoersmetode. Enige verskil
tussen die opbrengs (netto van transaksiekoste) en die vereffeningsbedrag vir lenings word erken oor die termyn
van die lenings en ooreenkomstig die groep se beleid rakende leenkoste.
Waardedaling
‘n Beoordeling word jaarliks deur bestuur gedoen vir die toepaslikheid van waardedaling op finansiële bates. ‘n
Finansiële bate word geag geaffekteer te wees indien daar ‘n objektiewe bewys vir waardedaling bestaan op
jaareinde. Die waardedalingsverlies word gemeet as die verskil tussen die drawaarde van die bate en die huidige
waarde van die geraamde toekomstige kontantvloeie, verdiskonteer teen die finansiële bate se oorspronklike
effektiewe rentekoers soos met aanvanklike erkenning beraam. Sodanige verlies word in die staat van omvattende
inkomste erken.
Indien die waardedalingsverlies in ‘n daaropvolgende periode verminder en die vermindering objektief toegeskryf
kan word aan ‘n gebeurtenis wat plaasgevind het nadat die waardedaling erken is, word die aanvanklik erkende
waardedalingsverlies deur die staat van omvattende inkomste teruggeskryf. Die drawaarde, ná die terugskrywing
van die waardedalingsverlies, is beperk tot die bedrag wat die drawaarde sou wees indien die waardedaling nie
erken is nie.
1.5 belasting
normale inkomstebelasting
Voorsiening word gemaak vir inkomstebelasting ten opsigte van belasbare inkomste ingevolge belastingwetgewing.
Normale inkomstebelasting is gebaseer op resultate vir die finansiële jaar soos aangepas vir vrygestelde inkomste
en nie-aftrekbare uitgawes deur gebruik te maak van die riglyne wat uitgereik is deur die Suid-Afrikaanse
Inkomstediens, soos van toepassing op openbare weldaadsorganisasies, en die belasting te erken teen die
toepaslike belastingkoerse.
uitgestelde belasting
Uitgestelde belasting word teen huidige belastingkoerse voorsien vir alle tydelike verskille wat ontstaan tussen die
belastingbasis van bates en verpligtinge en hul drawaardes vir doeleindes van finansiële verslagdoening volgens
47 Jaarverslag • 2012

die aanspreeklikheidsmetode. Tydelike verskille is verskille tussen die drawaarde van ‘n bate of verpligting soos
aangetoon in die finansiële state en die ooreenstemmende belastingwaarde van daardie bate of verpligting.
Die bedrag van uitgestelde belasting is voorsien op die verwagte realisering of vereffening van die uitgestelde
belastingbates en -verpligtinge gegrond op die toepassing van belastingkoerse wat op jaareinde uitgevaardig of
beduidend uitgevaardig is. Uitgestelde belastingbates ten opsigte van onbenutte belastingverliese word erken tot
die mate wat dit waarskynlik is dat toekomstige belasbare winste beskikbaar sal wees waarteen die onbenutte
belastingverliese aangewend kan word. Uitgestelde belastingsaldo’s word teen huidige belastingkoerse getoon.
1.6 huurkontrakte
Hure word as finansiële hure of bedryfshure geklassifiseer met inwerkingtreding van die huurkontrak.
in die hoedanigheid as verhuurder
Huurinkomste ingevolge bedryfshuurkontrakte word op ‘n reguitlyngrondslag in die staat van omvattende inkomste
oor die termyn van die betrokke huurkontrak erken of ‘n ander basis indien sodanige basis meer verteenwoordigend
is van die patroon waarin die gebruiker die voordeel ontvang.
in die hoedanigheid as huurder
Huurgeld betaalbaar ingevolge ‘n bedryfshuurkontrak word op ‘n reguitlyngrondslag in die staat van omvattende
inkomste erken oor die termyn van die betrokke huurkontrak of ‘n ander basis indien sodanige basis meer
verteenwoordigend is van die patroon waarin die huurder die voordeel ontvang.
1.7 Voorraad
Handelsvoorraad word gewaardeer teen gemiddelde kosprys of beraamde netto realiseerbare waarde, welke ook
die laagste is, op ‘n eerste-in-eerste-uit grondslag.
Boekevoorraad, wat ingesluit is by handelsvoorraad, word gewaardeer teen kosprys of beraamde netto realiseerbare
waarde, welke ook die laagste is, op ‘n eerste-in-eerste-uit grondslag.
Verbruiksvoorraad word gewaardeer teen gemiddelde kosprys of beraamde netto realiseerbare waarde, welke ook
die laagste is, op ‘n eerste-in-eerste-uit grondslag.
Wanneer voorraad verkoop of verbruik word, word die drabedrag van die voorraad as ‘n uitgawe erken in die
tydperk waarin die verwante inkomste erken word. Die bedrag van enige afwaartse waardasie van voorraad
tot netto realiseerbare waarde en alle verliese van voorraad word as ‘n uitgawe erken in die tydperk waarin die
afwaartse waardasie of verlies plaasvind. Die terugskrywing van ‘n vorige afskrywing van voorraad, wat ontstaan
uit ‘n verhoging in netto realiseerbare waarde, word in die tydperk waarin die terugskrywing ontstaan, erken as ‘n
vermindering van koste van verkope wat voorheen as uitgawe erken is.
1.8 niebedryfsbates gehou vir verkoop
rekeningkundige
beleid (vervolg)
Niebedryfsbates word geklassifiseer as gehou vir verkoop in die geval waar die drawaarde hoofsaaklik verhaal sal
word deur die realisasie van sodanige bates eerder as deur die volgehoue gebruik daarvan.
48

Niebedryfsbates geklassifiseer as gehou vir verkoop word gemeet teen die laagste van die drawaarde of billike
waarde ná aftrekking van geraamde realisasiekoste. ‘n Waardedalingsverlies word erken in die staat van omvattende
inkomste ten opsigte van enige aanvanklike en daaropvolgende afskrywing van die bate na sy billike waarde
ná aftrekking van geraamde realisasiekoste.
‘n Wins met betrekking tot enige daaropvolgende toename in die billike waarde ná aftrekking van geraamde
realisasiekoste, word erken in die staat van omvattende inkomste, beperk tot die kumulatiewe waardedalingsverlies
soos voorheen erken.
Waardevermindering word gestaak op niebedryfsbates gehou vir verkoop vanaf die datum waarop die besluit
geneem is om die bates te verkoop.
1.9 Waardedaling van bates
‘n Beoordeling word jaarliks op jaareinde deur bestuur gedoen op elke kontantgenererende eenheid sowel as
individuele bateklasse vir die toepaslikheid van waardedalings op bates, gebaseer op tegniese, ekonomiese en
besigheidsomstandighede soos toepaslik vir die groep. Indien daar enige aanduiding bestaan dat ‘n bateklas
geaffekteer mag wees, word die verhaalbare bedrag van sodanige bateklas bereken ten einde die omvang van die
waardedalingsverlies te bepaal.
Waardedalingsverliese word erken in die staat van omvattende inkomste sodra die drawaarde van bates hoër is as
die verhaalbare bedrag.
In ‘n geval waar ‘n voorheen erkende waardedalingsverlies omkeer, word die drawaarde van die bates of
kontantgenererende eenheid verhoog met die hersiene raming van sy verhaalbare bedrag beperk tot die drawaarde
wat erken sou gewees het indien geen waardedalingsverlies aanvanklik erken is nie. Die terugskrywing van
waardedalingsverliese word in die staat van omvattende inkomste erken in die periode waarop dit betrekking het.
1.10 Werknemersvoordele
Korttermyn-werknemersvoordele
Die koste van alle korttermyn-werknemersvoordele word erken in die periode waarin die werknemer dienste verrig
en word nie verdiskonteer nie.
Die verwagte koste van bonusse word erken as ‘n uitgawe wanneer daar ‘n wetlike of afgeleide verpligting bestaan
om die bonusse te betaal as gevolg van prestasies in die verlede.
Mediese aftreevoordeel
Groepbydraes tot mediese fondse word in die jaar waarin dit betaal word in die staat van omvattende inkomste
verantwoord en vorm deel van die werknemer se totale vergoedingspakket.
Die verpligting vir mediese aftreevoordele verteenwoordig die huidige waarde van die verstreke diensaanspreeklikheid
ten opsigte van kwalifiserende werknemers wat aftree, waarvan die groep ooreengekom het om ‘n gedeelte
van die mediese bydraes te finansier. Die groep het nie beduidende blootstelling aan enige ander mediese
aftreevoordeelverpligtinge nie. Enige tekorte of surplusse word onmiddellik in die staat van omvattende
inkomste in berekening gebring wanneer die aanspreeklikheid verhoog of verlaag. Die groep het ten volle
49 Jaarverslag • 2012

voorsiening gemaak vir die mediesebydraeverpligtinge van pensioentrekkers wat nie onder die huidige afkoopskema
gedek word nie. Die dienskoste-aanspreeklikheid word jaarliks aangepas volgens die verbruikersprysindeks en as
‘n uitgawe verreken wanneer dit uitbetaal word, soos kontraktueel met werknemers ooreengekom is. Werknemers
wat na die effektiewe aflosdatum by die groep aangesluit het, deel nie in enige mediese aftreevoordele nie.
Pensioen
Aftreevoordele vir alle kwalifiserende personeel word deur middel van ‘n pensioenfonds voorsien wat ‘n omskrewe
bydraeplan is en wat deur die Wet op Pensioenfondse (Wet no. 24 van 1956) beheer word. Die bates van die
fonds, insluitend dié wat met aktuariële surplusse verband hou, word afsonderlik van die groep se bates gehou.
Die aftreeplanne word deur bydraes van die werknemers en betrokke maatskappye in die groep befonds.
Omskrewe bydraeplanne verteenwoordig geen wetlike of afgeleide verpligting om verdere bydraes te maak
indien die fonds nie voldoende bates het om werknemersvoordele met betrekking tot werknemersdiens in die
huidige en vorige periodes te delg nie.
Groepbydraes tot die pensioenfonds word op ‘n persentasie van vergoeding gegrond en word in die staat van
omvattende inkomste erken soos dit aangegaan word.
1.11 Voorsienings, voorwaardelike aanspreeklikhede en potensiële bates
Voorsienings word erken wanneer die groep as gevolg van ‘n vorige gebeurtenis, ‘n huidige wetlike of afgeleide
verpligting het, dit waarskynlik is dat ‘n uitvloei van fondse nodig sal wees om die verpligting te vereffen en die
omvang daarvan betroubaar geraam kan word. Voorsienings word gemeet teen die huidige billike waarde van die
bedrae wat waarskynlik betaal sal moet word om die verpligting te vereffen.
Moontlike verpligtinge van die groep waarvan die bestaan slegs bevestig sal word by die plaasvind, al dan nie, van
onsekere toekomstige gebeurtenisse waaroor die groep nie volle beheer het nie, en huidige verpligtinge waar dit
onwaarskynlik is dat ‘n uitvloei van ekonomiese voordele nodig sal wees om die verpligtinge te vereffen of waar die
bedrag van die verpligtinge nie betroubaar bepaal kan word nie, word nie in die staat van finansiële posisie erken
nie, maar in die direkteursverslag of die notas tot die finansiële state geopenbaar.
Potensiële bates van die groep waarvan die bestaan slegs bevestig sal word by die plaasvind, al dan nie, van
onsekere toekomstige gebeurtenisse waaroor die groep nie volle beheer het nie, word nie in die staat van finansiële
posisie erken nie, maar in die notas tot die finansiële state geopenbaar.
1.12 beleggingsinkomste
Rente-inkomste word verantwoord op ‘n proporsionele tydsgrondslag, gebaseer op die werklike belegging teen ‘n
toepaslike rentekoers.
1.13 inkomste
rekeningkundige
beleid (vervolg)
Handelsinkomste verteenwoordig inkomste gehef vir goedere en dienste gelewer deur die sake- en kultuurdivisie
asook handeldrywende filiale soos uiteengesit in die direkteursverslag. Inkomste word bereken teen die billike waarde
van die teenprestasie wat ontvang of ontvangbaar is en bedrae vir goedere en dienste wat in die normale gang van
sake verskaf word, ná aftrekking van handelskorting, hoeveelheidskorting en belasting op toegevoegde waarde.
50

Totale inkomste uit die verkoop van goedere en dienste word erken wanneer al die volgende voorwaardes nagekom is:
• Die groep het die wesenlike risiko’s en belonings van eienaarskap van die goedere aan die koper oorgedra;
• Die groep behou nie voortgesette bestuursbetrokkenheid wat gewoonlik met eienaarskap of effektiewe beheer
van die verkoopte goedere geassosieer word nie;
• Die inkomstebedrag kan akkuraat vasgestel of met sekerheid bepaal word;
• Die ekonomiese voordeel verbonde aan die transaksie sal waarskynlik die groep toeval; en
• Wanneer die koste wat ten opsigte van die transaksie aangegaan is of wat aangegaan sal word betroubaar
bepaal kan word.
Items wat ingesluit word by ander inkomste, maar wat uitgesluit word van handelsinkomste, verteenwoordig daardie
items wat nie verband hou met normale handelsaktiwiteite nie, wat insluit ledegeld, perseelverhuring, skenkings
ontvang, inkomste uit studieleningsfondse, inkomste uit beleggingsaktiwiteite en wins met die vervreemding van
eiendom, masjinerie en toerusting, asook ontasbare bates.
Huisvesting-, kampering- en ledegeldinkomste word in berekening gebring in die rekeningpligtige tydperk waarin
dit die groep toeval.
1.14 Koste van verkope
Met verkoop van voorraad word die drabedrag as deel van koste van verkope erken. Voorraadafskrywings na netto
realiseerbare waarde en alle voorraadverliese of terugskrywings van vorige afskrywings of verliese word in koste
van verkope erken in die periode wat sodanige afskrywing, verlies of terugskrywing plaasgevind het.
1.15 Finansieringskoste
Finansieringskoste met eksterne partye word in die staat van omvattende inkomste as ‘n uitgawe erken op ‘n
proporsionele tydsgrondslag, gebaseer op die werklike leningsbedrag teen markverwante koerse.
Finansieringskoste met verwante partye word in die staat van omvattende inkomste as ‘n uitgawe erken op ‘n
proporsionele tydsgrondslag, gebaseer op die leningsbedrag teen koerse soos van tyd tot tyd ooreengekom word
tussen die partye.
1.16 buitelandse valuta
Funksionele en primêre geldeenheid
Die groep- finansiële state word aangebied in Suid-Afrikaanse rand, wat die groep se funksionele en rapporteringsgeldeenheid
is.
Valutatransaksies
Transaksies in buitelandse valuta word omgeskakel teen die wisselkoers wat op die transaksiedatum geld. Monetêre
bates en laste gedenomineer in buitelandse valuta waarvoor geen verskansingskontrakte uitgeneem is nie, word
omgeskakel teen die heersende wisselkoers op jaareinde. Dit is die groep se beleid om alle wesenlike transaksies
in buitelandse valuta te verskans. Wisselkoersverskille wat ontstaan by die vereffening van transaksies of die
omskakeling van monetêre bates en laste, word in die staat van omvattende inkomste erken.
51 Jaarverslag • 2012

1.17 Onderliggende konsepte
Die finansiële state word opgestel op ‘n lopendesaakgrondslag en gebaseer op die aanname dat die groep in
die afsienbare toekoms sal bly voortbestaan en voldoende finansieringsfasiliteite kan beding om bestaande
bedryfsaktiwiteite voort te sit. Die finansiële state word verder opgestel op die historiesekostegrondslag waar
transaksies verreken word wanneer die gebeurtenis plaasvind en nie wanneer kontant ontvang word nie, behalwe
waar afwykings spesifiek so geopenbaar word.
Bates en laste asook inkomste en uitgawes word nie teen mekaar afgespeel nie, behalwe waar dit spesifiek deur
rekeningkundige standaarde toegelaat word.
Wanneer die effek van die toepassing van rekeningkundige standaarde nie wesenlik is nie en nie afsonderlik of
gesamentlik die ekonomiese besluite van gebruikers van die finansiële state sal beïnvloed nie, word dit nie toegepas nie.
1.18 besigheidsamevoegings
Die koste van verkryging word gemeet as die billike waarde van die bates wat verkry word, ekwiteitsinstrumente
wat uitgereik word of laste wat op die datum van verkryging oorgeneem word, plus koste wat regstreeks aan
die verkryging toegeskryf kan word. Identifiseerbare bates verkry en laste en voorwaardelike aanspreeklikhede
oorgeneem in ‘n besigheidsamevoeging word aanvanklik teen billike waarde op verkrygingsdatum gemeet, ongeag
die omvang van enige minderheidsbelang.
Die surplus van die koste van verkryging bo die billike waarde van die netto bates van die besigheid wat verkry is,
word erken as klandisiewaarde en onmiddellik in die staat van omvattende inkomste afgeskryf. Indien die koste van
verkryging minder is as die billike waarde van die netto bates van die verkreë besigheid, word die verskil direk in die
staat van omvattende inkomste erken.
1.19 Transaksies onder gemeenskaplike beheer
rekeningkundige
beleid (vervolg)
‘n Besigheidsamevoeging van entiteite of besighede onder gemeenskaplike beheer is ‘n besigheidsamevoeging
waar al die entiteite of besighede wat gekombineer word uiteindelik beheer word deur dieselfde party of partye
beide voor en ná besigheidsamevoeging en waar daardie beheer nie tydelik van aard is nie.
52

notas tot die
finansiële state
2. nuWE STAnDPunTE, inTERPRETASiES En AAnPASSinGS
Standaarde wat reeds uitgereik is, maar nog nie effektief was op die uitreikingsdatum van die groep se finansiële
state nie, maar wat die groep verwag om in die toekoms van toepassing kan wees, word hieronder gelys. Sodanige
standaarde sal wel toegepas word indien dit toepaslik is en wanneer die effektiewe datum in werking tree.
Na oordeel van bestuur sal die volgende standaarde nie enige impak hê op die groep se finansiële posisie of
prestasie nie.
• IFRS 9 - Klassifikasie en meting van finansiële instrumente (vervanging): effektiewe datum strek vanaf 1 Julie
2011 tot 1Januarie 2013
IFRS 9 is ter vervanging van IAS 39. Die byvoegings het betrekking op die meting, klassifikasie en vervreemding
van finansiële instrumente.
• IFRS 7 - Finansiële instrumente: openbaarmaking (gewysig): effektiewe datum strek vanaf 1 Januarie 2013 tot
1 Januarie 2015
Hierdie standaard verbeter die openbaarmakingsvereistes met betrekking tot die vervreemding van finansiële bates.
• IAS 12 - Uitgestelde belasting: vordering van onderliggende bates (wysiging): effektiewe datum 1 Julie 2012
Hierdie wysiging verskaf ‘n praktiese oplossing ter bepaling van uitgestelde belasting indien beleggingseiendom
gewaardeer word ooreenkomstig die billikewaardemodel.
• IFRS 13 - Billike waarde meting (nuwe standaard): effektiewe datum 1 Julie 2011
Hierdie standaard vestig ‘n enkele verwysingspunt onder IFRS vir alle billikewaardemetings wat
konsekwentheid sal bevorder en toepassings sal vereenvoudig.
• IFRS 10 - Gekonsolideerde finansiële state (nuwe standaard): effektiewe datum 1 Januarie 2013
Hierdie standaard vestig beginsels vir die aanbieding en voorbereiding van gekonsolideerde finansiële state
waar ‘n onderneming een of meer ondernemings beheer.
• IFRS 11 - Gesamentlike reëlings (nuwe standaard): effektiewe datum 1 Januarie 2013
Hierdie standaard maak voorsiening vir realistiese voorstelling met betrekking tot gesamentlike reëlings deur te
fokus op die regte en verpligtinge van partye, eerder as om bloot op die regsformaat daarvan te fokus.
• IFRS 12 - Openbaarmaking van belange in ander entiteite (nuwe standaard): effektiewe datum 1 Januarie 2013
Hierdie is ‘n omvattende standaard met betrekking tot openbaarmakingsvereistes vir alle vorme van belange
in ander entiteite, insluitend filiale, gesamentlike ondernemings, geassosieerdes en ongekonsolideerde
gestruktureerde entiteite.
Na oordeel van bestuur is die volgende standaarde grootliks nie toepalik op die groep nie. Indien enkele aspekte
wel toepaslik is, sal dit nie enige impak hê op die groep se finansiële posisie of prestasie nie.
• IFRIC 14 - Voorafbetaling van ‘n minimum befondsingsvereiste (gewysig): effektiewe datum 1 Januarie
2012, met terugwerkende effek
Die wysiging verskaf leiding met betrekking tot die vasstelling van die verhaalbare bedrag van ‘n netto
pensioenbate.
• IFRS 1 - Ernstige hiperinflasie en verwydering van vaste datums vir eerste keer aanvaarders (wysiging):
effektiewe datum 1 Julie 2011
Die wysiging sit vereistes uiteen vir ondernemings ter aanvaarding van IFRS waar die funksionele
verslagdoeningseenheid se valuta onderhewig is aan hiperinflasie.
53 Jaarverslag • 2012

3. EiEnDOM, MASJinERiE En TOERuSTinG
Groep
Koste/
waardasie
2012
R’000
Opgehoopte
waarde-
vermindering Drawaarde
Koste/
waardasie
2011
R’000
Opgehoopte
waarde-
vermindering Drawaarde
Grond, geboue en
diensnetwerke 264,053 (46,843) 217,210 233,915 (40,734) 193,181
Voertuie, meubels en vaste
toebehore 65,032 (40,676) 24,356 56,920 (35,389) 21,531
Rekenaarhardeware 11,369 (9,012) 2,357 10,625 (7,662) 2,963
Kapitaalprojekte in proses 357 - 357 13,299 - 13,299
Totaal 340,811 (96,531) 244,280 314,759 (83,785) 230,974
Maatskappy
Koste/
waardasie
2012
R’000
Opgehoopte
waarde-
vermindering Drawaarde
Koste/
waardasie
2011
R’000
Opgehoopte
waarde-
vermindering Drawaarde
Grond, geboue en
diensnetwerke 197,020 (36,540) 160,480 183,528 (31,835) 151,693
Voertuie, meubels en vaste
toebehore 63,739 (39,647) 24,092 55,681 (34,398) 21,283
Rekenaarhardeware 10,841 (8,650) 2,191 10,146 (7,364) 2,782
Kapitaalprojekte in proses 357 - 357 13,299 - 13,299
Totaal 271,957 (84,837) 187,120 262,654 (73,597) 189,057
Rekonsiliasie van eiendom, masjinerie en toerusting - Groep - 2012
Openingsaldo
R’000
Verkrygings
R’000
Verkope en
afskrywings
R’000
Herklassifikasie
R’000
Waardevermindering
R’000
Totaal
R’000
Grond, geboue en
diensnetwerke 193,181 18,763 (657) 12,418 (6,495) 217,210
Voertuie, meubels en vaste
toebehore 21,531 8,260 (8) 541 (5,968) 24,356
Rekenaarhardeware 2,963 921 (62) 4 (1,469) 2,357
Kapitaalprojekte in proses 13,299 17 - (12,959) - 357
230,974 27,961 (727) 4 (13,932) 244,280
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie
54

3. EiEnDOM, MASJinERiE En TOERuSTinG (vervolg)
Rekonsiliasie van eiendom, masjinerie en toerusting - Groep - 2011
55 Jaarverslag • 2012
Openingsaldo
R’000
Verkrygings
R’000
Verkope en
afskrywings
R’000
Waardevermindering
R’000
Totaal
R’000
Grond, geboue en diensnetwerke 183,396 15,003 (99) (5,119) 193,181
Voertuie, meubels en vaste toebehore 21,953 4,883 (124) (5,181) 21,531
Rekenaarhardeware 3,290 1,163 (6) (1,484) 2,963
Kapitaalprojekte in proses 3,236 10,063 - - 13,299
Rekonsiliasie van eiendom, masjinerie en toerusting - Maatskappy - 2012
Openingsaldo
R’000
211,875 31,112 (229) (11,784) 230,974
Verkrygings
R’000
Verkope en
afskrywings
R’000
Herklassifikasie
R’000
Waardevermindering
R’000
Totaal
R’000
Grond, geboue en
diensnetwerke 151,693 14,973 (657) (438) (5,091) 160,480
Voertuie, meubels en vaste
toebehore 21,283 8,206 (8) 541 (5,930) 24,092
Rekenaarhardeware 2,782 861 (57) 4 (1,399) 2,191
Kapitaalprojekte in proses 13,299 17 - (12,959) - 357
189,057 24,057 (722) (12,852) (12,420) 187,120
Rekonsiliasie van eiendom, masjinerie en toerusting - Maatskappy - 2011
Openingsaldo
R’000
Verkrygings
R’000
Verkope en
afskrywings
R’000
Waardevermindering
R’000
Totaal
R’000
Grond, geboue en diensnetwerke 143,688 12,250 - (4,245) 151,693
Voertuie, meubels en vaste toebehore 21,648 4,827 (125) (5,067) 21,283
Rekenaarhardeware 3,132 1,078 - (1,428) 2,782
Kapitaalprojekte in proses 3,236 10,063 - - 13,299
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie
171,704 28,218 (125) (10,740) 189,057

3. EiEnDOM, MASJinERiE En TOERuSTinG (vervolg)
Eiendomme beswaar as sekuriteit
Sekere eiendomme is beswaar soos aangedui in nota 12 en 27.
Bates ondersteunend tot die groep se oordbedrywighede is as lopende saak deur ‘n onafhanklike waardeerder op
29 Februarie 2012 gewaardeer teen R664 miljoen (2011: R718 miljoen). Ander administratiewe en onproduktiewe
eiendomme wat nie as oordbedrywighede aangewend is nie, is teen markwaarde op 29 Februarie 2012
gewaardeer teen R65 miljoen (2011: R70 miljoen). Bates word getoon teen drawaarde in die houermaatskappyen
groepstate.
‘n Register met die besonderhede van eiendomme is ter insae beskikbaar by die besigheidsadres van die ATKVhoofkantoor.
4. OnTASbARE bATES
GROEP Koste
2012
R ‘000
Opgehoopte
amortisasie Drawaarde Koste
2011
R ‘000
Opgehoopte
amortisasie Drawaarde
Rekenaarsagteware 5,243 (4,929) 314 5,317 (5,097) 220
MAATSKAPPY Koste
2012
R ‘000
Opgehoopte
amortisasie Drawaarde Koste
2011
R ‘000
Opgehoopte
amortisasie Drawaarde
Rekenaarsagteware 5,006 (4,743) 263 5,107 (4,955) 152
Rekonsiliasie van ontasbare bates - Groep - 2012
Openingsaldo
R’000
Toevoegings
R’000
Afskrywings
R’000
Herklassifikasie
R’000
Amortisasie
R’000
Totaal
R’000
Rekenaarsagteware 220 390 (24) (4) (268) 314
Rekonsiliasie van ontasbare bates - Groep - 2011
Openingsaldo
R’000
Toevoegings
R’000
Amortisasie
R’000
Totaal
R’000
Rekenaarsagteware 865 55 (700) 220
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie
notas tot die
finansiële state
(vervolg)
56

4. OnTASbARE bATES (vervolg)
Rekonsiliasie van ontasbare bates - Maatskappy - 2012
57 Jaarverslag • 2012
Openingsaldo
R’000
Toevoegings
R’000
Afskrywings
R’000
Herklassifikasie
R’000
Amortisasie
R’000
Totaal
R’000
Rekenaarsagteware 152 362 (23) (4) (224) 263
Rekonsiliasie van ontasbare bates - Maatskappy - 2011
Openingsaldo
R’000
Toevoegings
R’000
Amortisasie
R’000
Totaal
R’000
Rekenaarsagteware 791 19 (658) 152
5. bELEGGinGS in GROEPMAATSKAPPYE
Filiale
%
aandeelhouding
2012
%
aandeelhouding
2011
Maatskappy
2012
Drabedrag
R’000
Maatskappy
2011
Drabedrag
R’000
ATKV-Buffelspoort Eiendomme (Edms) Bpk 100.0 % 100.0 % ** **
ATKV-Toerklub Bpk 100.0 % 100.0 % ** **
ATKV-Goudini Eiendomme (Edms) Bpk 100.0 % 100.0 % ** **
D.H. van der Walt Beleggings (Edms) Bpk 100.0 % 100.0 % 211 211
Majestic Silver Trading 279 (Edms) Bpk 50.2 % 50.0 % ** **
211 211
Indirekte filiale ingesluit onder D.H. van der Walt Beleggings (Edms) Bpk bestaan uit LAPA Uitgewers (Edms)
Bpk en Rosrae (Edms) Bpk.
Filiale se aandele aangebied as sekuriteit
Die aandele van die filiale, asook die aandele van die indirekte filiale, is aan Absa Bank Bpk as sekuriteit
verpand vir kredietfasiliteite.
** Die drabedrag is minder as R1,000
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie

6. LEninGS AAn FiLiALE
2012
R ‘000
Groep Maatskappy
2011
R ‘000
2012
R ‘000
2011
R ‘000
Filiale
ATKV-Buffelspoort Eiendomme (Edms) Bpk - - 31,334 17,258
ATKV-Toerklub Bpk - - 4,052 3,912
ATKV-Goudini Eiendomme (Edms) Bpk - - 28,402 25,904
D.H. van der Walt Beleggings (Edms) Bpk - - 198 198
LAPA Uitgewers (Edms) Bpk - - 9,955 10,602
Rosrae (Edms) Bpk - - 2,541 2,206
Majestic Silver Trading 279 (Edms) Bpk - - 675 31
- - 77,157 60,111
Ongesekureerde lenings is deur die maatskappy toegestaan aan filiale en indirekte filiale met geen bepaalde
terugbetalingsvoorwaardes nie. Rente word teen wisselende koerse gehef. Hierdie lenings is lang termyn van
aard en sal nie binne die volgende 12 maande terugbetaalbaar wees nie. Die gemiddelde koerse vir die tydperk
is gekoppel aan die prima rentekoers en was 9% (2011: wisselende koerse tussen 9% en 10%). LAPA Uitgewers
(Edms) Bpk se leningsrekening dra rente teen 4.53% (2011: 8,4%). Leningsrekeninge is aan Absa Bank Bpk
gesedeer vir kredietfasiliteite verskaf (verwys na nota 27).
7. AnDER FinAnSiëLE bATES
Ongenoteerde aandele teen kosprys # 3 3 3 3
Studieleningsfondsdebiteure
Min: korttermyngedeelte oorgedra na handels- en ander
13,047 13,183 13,047 13,183
ontvangbare rekeninge (3,040) (3,307) (3,040) (3,307)
10,010 9,879 10,010 9,879
# Ongenoteerde beleggings teen direkteurswaardasie in Club Mykonos Langebaan Bpk.
8. uiTGESTELDE bELASTinG
Rekonsiliasie van uitgestelde belastingbate/(-las)
Aan begin van die jaar (6,098) 55 (6,362) (209)
Versnelde kapitaalkortings vir belastingdoeleindes (2,048) (6,153) (2,025) (6,153)
Voorsienings 688 - 635 -
Vorige jaar aanpassings 4,479 - 4,479 -
(2,979) (6,098) (3,273) (6,362)
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie
notas tot die
finansiële state
(vervolg)
58

8. uiTGESTELDE bELASTinG (vervolg)
uitgestelde belastingbate
59 Jaarverslag • 2012
2012
R ‘000
Groep Maatskappy
2011
R ‘000
2012
R ‘000
2011
R ‘000
Versnelde kapitaalkortings vir belastingdoeleindes (23) - - -
Voorsienings geskep 317 264 - -
294 264 - -
Rekonsiliasie van uitgestelde belastingbate
Saldo aan die begin van die tydperk 264 263 - -
Versnelde kapitaalkortings vir belastingdoeleindes (23) - - -
Voorsienings geskep 53 1 - -
Saldo aan die einde van die tydperk 294 264 - -
uitgestelde belastinglas
Versnelde kapitaalkortings vir belastingdoeleindes (6,939) (1,299) (6,939) (1,299)
Vooruitontvangde inkomste en voorsienings 3,666 (5,063) 3,666 (5,063)
(3,273) (6,362) (3,273) (6,362)
Rekonsiliasie van uitgestelde belastinglas
Saldo aan begin van die tydperk (6,362) (209) (6,362) (209)
Versnelde kapitaalkortings vir belastingdoeleindes (2,025) (6,153) (2,025) (6,153)
Vooruitontvangde inkomste en voorsienings 635 - 635 -
Vorige jaar aanpassing 4,479 - 4,479 -
(3,273) (6,362) (3,273) (6,362)
9. VOORRAAD
Handelsvoorraad 13,823 13,261 3,629 3,232
Werk in proses 1,151 1,322 - -
Verbruiksvoorraad 1,585 1,677 1,585 1,677
16,559 16,260 5,214 4,909
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie

10. KOnTAnT En KOnTAnTEKWiVALEnTE
Kontant en kontantekwivalente bestaan uit:
2012
R ‘000
Groep Maatskappy
2011
R ‘000
2012
R ‘000
2011
R ‘000
Kontant voorhande 1,245 1,336 1,240 1,331
Banksaldo's 6,649 6,444 5,518 4,921
Bankoortrekking (5,514) (24,900) (5,514) (24,900)
2,380 (17,120) 1,244 (18,648)
Bedryfsbates 7,894 7,780 6,758 6,252
Bedryfslaste (5,514) (24,900) (5,514) (24,900)
Verwys na nota 27 rakende waarborge verskaf vir bankoortrekkingsfasiliteite.
11. niEbEDRYFSbATES GEhOu ViR VERKOOP
2,380 (17,120) 1,244 (18,648)
Gedurende ‘n vorige finansiële jaar is eiendom aangrensend tot ATKV-Klein-Kariba (bekend as Botanika) sowel
as die erwe by Hartenbos-heuwels (erf 2338 en 2339) oorgeplaas na niebedryfsbates gehou vir verkoop.
Die Botanika eiendom asook ATKV-Klein-Kariba se tersaaklike omgewingsimpakstudies is afgehandel en
statutêre goedkeurings is in beginsel verkry vir ontwikkeling. Die finale goedkeuringsdokument, naamlik die Reg
Op Ontwikkeling, word afgewag. Ná ontvangs hiervan, sal die toepaslike gedeeltes van die grond vir R6,950
miljoen aan Majestic Silver Trading 279 (Edms.) Bpk. verkoop word. Die oogmerk is om hierdie eiendom as
aftreebehuising te onwikkel en die eenhede te verkoop.
Erf 2338 en 2339 te Hartenbos-heuwels is onderverdeel in 62 erwe vir herverkoop. Hiervan is 59 erwe reeds
verkoop. Die oorblywende 3 erwe is beskikbaar vir verkoop.
Eiendom teen drawaarde
Botanika eiendom 2,583 2,583 2,583 2,583
Die restant van erf 2338 en erf 2339 75 263 75 263
2,658 2,846 2,658 2,846
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie
notas tot die
finansiële state
(vervolg)
60

12. FinAnSiëLE AAnSPREEKLiKhEDE
61 Jaarverslag • 2012
2012
R ‘000
Groep Maatskappy
2011
R ‘000
2012
R ‘000
2011
R ‘000
Gehou teen geamortiseerde koste
Gesekureerde termynlening
Termynlening vanaf Absa Bank Bpk teen prima rentekoers
minus 1% terugbetaalbaar in 115 maandelikse paaiemente
van R109,728 elk.
8,790 - 8,790 -
Gesekureerde termynlening
Termynlening vanaf Absa Bank Bpk teen prima rentekoers
minus 1% terugbetaalbaar in 115 maandelikse paaiemente
van R292,609 elk.
23,441 - 23,441 -
Gesekureerde verbandlening
Verbandlening vanaf Absa Bank Bpk teen prima rentekoers
minus 1,25% terugbetaalbaar in 90 (2011: 102) maandelikse
paaiemente van R379,148 (2011: R379,148) elk.
23,278 25,207 23,278 25,207
Gesekureerde termynlening
Termynlening vanaf Absa Bank Bpk teen prima rentekoers.
Die lening is afgelos op 9 September 2011.
- 9,145 - 9,145
55,509 34,352 55,509 34,352
Hierdie lenings is gesekureer deur ‘n eerste verband en waar toepaslik tweede en derde verbande oor eiendomme
gesetel in direkte en indirekte filiale (verwys na nota 3 en 27).
niebedryfslaste
Teen geamortiseerde koste 51,035 29,994 51,035 29,994
bedryfslaste
Teen geamortiseerde koste 4,474 4,358 4,474 4,358
55,509 34,352 55,509 34,352
Ontleding van aflostermyn van finansiële aanspreeklikhede
Betaalbaar binne 1 jaar 4,474 4,358 4,474 4,358
Betaalbaar binne 2 tot 5 jaar 22,704 17,101 22,704 17,101
Betaalbaar na meer as 5 jaar 28,331 12,893 28,331 12,893
55,509 34,352 55,509 34,352
13. AFTREEVOORDEELVERPLiGTinG
Mediese aftreevoordeel
Volle voorsiening is gemaak vir die maatskappy se aanspreeklikheid van die verstreke mediese dienskostevoordele
soos gekontrakteer met deelnemende werknemers asook voormalige werknemers wat kwalifiseer vir die
afkoopskema. Die lopende dienskosteaanspreeklikheid met betrekking tot huidige werknemers word aangepas
met die verbruikersprysindeks en as ‘n uitgawe verreken en jaarliks uitbetaal. Werknemers wat ná die effektiewe
aflosdatum by die groep aangesluit het, deel nie in enige mediese aftreevoordele nie.
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie

13. AFTREEVOORDEELVERPLiGTinG (vervolg)
2012
R ‘000
Groep Maatskappy
2011
R ‘000
2012
R ‘000
2011
R ‘000
Drawaarde
Huidige waarde begin van tydperk 2,555 2,864 2,555 2,864
Afgelos gedurende tydperk (367) (309) (367) (309)
2,188 2,555 2,188 2,555
Niebedryfslaste 1,778 2,191 1,778 2,191
Bedryfslaste 410 364 410 364
2,188 2,555 2,188 2,555
Die primêre aannames wat gebruik is om die verstreke diensaanspreeklikheid te bepaal wat vir rekeningkundige
doeleindes gebruik word, is ‘n gesondheidskosteinflasie van 6,37% (2011: 6,37%) en ‘n verdiskonteringskoers
van 8,5% (2011: 8,5%).
14. VOORSiEninGS
Voorsiening vir verlof 6,189 6,324 5,757 5,909
Voorsiening vir prestasie- en diensbonusse 6,542 1,754 6,266 1,491
12,731 8,078 12,023 7,400
15. LEninGS
Lenings verskuldig aan die aandeelhouers van Majestic Silver Trading 279 (Edms.) Bpk.
Die lenings dra geen rente nie en is nie terugbetaalbaar binne die volgende 12 maande nie.
AJK Investments (Edms.) Bpk. 302 - - -
Mooikloof Familie Trust 301 - - -
603 - - -
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie
notas tot die
finansiële state
(vervolg)
62

16. nETTO hAnDELSinKOMSTE
63 Jaarverslag • 2012
2012
R ‘000
Groep Maatskappy
2011
R ‘000
2012
R ‘000
2011
R ‘000
Huisvesting, kampering en konferensies 188,694 161,929 188,694 161,929
Ledekorting (19,807) (16,736) (19,807) (16,736)
168,887 145,193 168,887 145,193
Omset van handelsbedrywighede: sake 54,350 42,235 54,350 42,235
Omset van handelsbedrywighede: LAPA Uitgewers (Edms) Bpk 42,352 33,579 - -
Koste van verkope: sake (34,110) (24,506) (34,110) (24,506)
Koste van verkope: LAPA Uitgewers (Edms) Bpk (22,949) (16,744) - -
39,643 34,564 20,240 17,729
Totaal: netto handelsinkomste 208,530 179,757 189,127 162,922
17. AnDER inKOMSTE
Ledegeld 37,287 31,162 37,287 31,162
Inkomste van perseelverhuring en diverse sake 21,639 18,055 20,942 17,754
Projek- en takinkomste 8,279 7,891 8,279 7,891
Wins met verkoop van eiendom, masjinerie en toerusting 1,068 8,052 1,064 8,010
18. uiTGAWES
68,273 65,160 67,572 64,817
Huur van persele: filiale - - 6,097 5,462
Instandhouding en vervanging 21,353 20,258 20,999 19,704
Personeelkoste 106,964 86,522 96,596 77,794
Waardevermindering 14,200 12,484 12,644 11,398
Algemene administratiewe uitgawes 36,219 32,289 32,823 29,324
Bemarking 13,015 12,370 10,015 10,169
Reis-, onthaal- en bestuurskoste 6,322 5,447 5,394 4,642
Projekte en boekvoordeel 16,743 15,415 18,393 17,047
Bedryfskoste 48,743 40,104 45,520 37,261
Verlies met afskryf van eiendom, masjinerie en toerusting,
asook ontasbare bates 709 - 709 -
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie
264,268 224,889 249,190 212,801

19. SuRPLuS ViR DiE TYDPERK VOOR bELEGGinGSinKOMSTE
En FinAnSiERinGSKOSTE
2012
R ‘000
Groep Maatskappy
2011
R ‘000
2012
R ‘000
Die surplus voor belasting vir die tydperk word getoon nadat die volgende in aanmerking geneem is:
Inkomste uit filiale en verwante partye
2011
R ‘000
Rente ontvang vanaf filiale - 6 779 6 185
Administrasie- en bestuursfooie vanaf die Sterftefondsvereniging
van die ATKV 151 142 151 142
151 142 6 930 6 327
Ouditeursvergoeding
Fooie vir ouditdienste 1,347 1,278 1,119 1,086
Fooie vir nie-ouditdienste 100 18 100 18
1,447 1,296 1,219 1,104
beleggingsinkomste
Finansiële instellings 678 633 678 633
Filiale - - 6,779 6,185
678 633 7,457 6,818
Finansieringskoste
Finansiële instellings (5,434) (4,900) (5,426) (4,900)
bedryfshuurkoste
Huur van persele - - 6,100 5,462
Huur van toerusting 7,222 6,535 6,703 6,352
7,222 6,535 12,803 11,814
Wins met verkoop van eiendom, masjinerie en toerusting,
asook ontasbare bates
Verlies met afskryf van eiendom, masjinerie en toerusting,
1,068 8,052 1,064 8,010
asook ontasbare bates (709) - (709) -
Konsultasie- en professionele fooie (3,023) (2,712) (2,840) (2,071)
Amortisasie op ontasbare bates (268) (700) (224) (658)
Waardevermindering op eiendom, masjinerie en toerusting (13,932) (11,784) (12,420) (10,740)
Personeelkoste (106,964) (86,522) (96,596) (77,794)
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie
notas tot die
finansiële state
(vervolg)
64

20. bELASTinG
belangrikste komponente van die belastinguitgawe
65 Jaarverslag • 2012
2012
R ‘000
Groep Maatskappy
2011
R ‘000
2012
R ‘000
2011
R ‘000
Lopend
Normale inkomstebelasting - huidige tydperk 3,902 1,394 3,894 1,428
Normale inkomstebelasting - vorige jaar aanpassing (392) (6,395) (348) (6,395)
Kapitaalwinsbelasting - vorige jaar aanpassing - 323 - 323
Uitgestel
3,510 (4,678) 3,546 (4,644)
Skep en omswaai van tydelike verskille - huidige jaar
Skep en omswaai van tydelike verskille - vorige jaar
1,337 2,102 1,390 2,103
aanpassing (4,456) 4,050 (4,479) 4,050
(3,119) 6,152 (3,089) 6,153
Rekonsiliasie van die belastinguitgawes
391 1,474 457 1,509
Rekonsiliasie van toepaslike belastingkoers met die effektiewe belastingkoers:
Toepaslike belastingkoers 28 % 28 % 28 % 28 %
Openbare weldaadsaktiwiteite 23 % 15 % 19 % 14 %
Vorige jaar aanpassings (61)% (12)% (50)% (12)%
Permanente verskille 15 % (22)% 8 % (21)%
5 % 9 % 5 % 9 %
21. KOnTAnT GEGEnEREER DEuR/(AAnGEWEnD in) bEDRYWiGhEDE
Surplus vir die tydperk na belasting
Aanpassings vir:
7,388 14,287 9,083 15,347
Depresiasie en amortisasie
Netto wins met verkoop en afskryf van eiendom, masjinerie
14,200 12,484 12,644 11,398
en toerusting, asook ontasbare bates (359) (8,052) (355) (8,010)
Belasting 391 1,474 457 1,509
Beleggingsinkomste (678) (633) (7,457) (6,818)
Finansieringskoste 5,434 4,900 5,426 4,900
Bewegings in aftreevoordeelbates en -laste (367) (309) (367) (309)
Beweging in voorsienings 4,653 474 4,623 316
Slegte skulde voorsien 675 406 510 526
Oordrag van vaste bates tussen maatskappy en groep
Veranderings in bedryfskapitaal:
- - 12,856 -
Voorraad (299) (1,640) (305) (614)
Handels- en ander ontvangbare rekeninge (4,423) (3,134) (1,407) (2,399)
Handels- en ander betaalbare rekeninge 3 399 5,387 748 3,681
Vooruitontvangde inkomste 1,217 (2,359) 1,187 (2,331)
31,231 23,285 37,643 17,196
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie

22. bELASTinG bETAAL
2012
R ‘000
Groep Maatskappy
2011
R ‘000
2012
R ‘000
2011
R ‘000
Saldo aan begin van die tydperk (8,870) (16,183) (8,545) (15,827)
Belasting vir die tydperk in die staat van omvattende
inkomste erken (391) (1,474) (457) (1,509)
Uitgestelde belasting (3,119) 6,152 (3,089) 6,153
Saldo aan einde van die tydperk 11,383 8,870 11,460 8,545
23. VERPLiGTinGE TEn OPSiGTE VAn GOEDGEKEuRDE KAPiTAALbESTEDinG
(997) (2,635) (631) (2,638)
Gemagtigde kapitaalbesteding
Goedgekeur deur die direksie, maar geen ooreenkomste aangegaan nie:
• Kapitaalbegroting 19,568 36,302 19,241 35,972
Goedgekeur deur die direksie en reeds gekontrakteer 2,247 - 2,247 -
24. VERWAnTE PARTYE
Verhoudings
Filiale Verwys na nota 5 en 6
Verwantepartysaldo's
Verwys na nota 5 en 6 vir verwantepartysaldo's.
Verwantepartytransaksies
Rente ontvang van verwante partye
ATKV-Buffelspoort Eiendomme (Edms) Bpk - - 2,439 1,826
ATKV-Toerklub Bpk - - 486 430
ATKV-Goudini Eiendomme (Edms) Bpk - - 3,010 2,925
LAPA Uitgewers (Edms) Bpk - - 527 1,004
Rosrae (Edms) Bpk - - 317 -
Aankope vanaf verwante partye
LAPA Uitgewers (Edms) Bpk - - 1,841 1,933
Huur betaal aan verwante partye
ATKV-Buffelspoort Eiendomme (Edms) Bpk - - 2,475 1,969
ATKV-Toerklub Bpk - - 503 453
ATKV-Goudini Eiendomme (Edms) Bpk - - 3,122 3,040
Administrasiefooie ontvang van verwante partye
Die Sterftefondsvereniging van die ATKV 151 142 151 142
Skenking ontvang vanaf verwante partye
Die Sterftefondsvereniging van die ATKV 160 - 160 -
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie
notas tot die
finansiële state
(vervolg)
66

25. RiSiKObESTuuR
67 Jaarverslag • 2012
2012
R ‘000
Groep Maatskappy
2011
R ‘000
2012
R ‘000
Die groep word as gevolg van sy bedryfsaktiwiteite aan verskeie finansiële en bedryfsrisiko’s blootgestel.
2011
R ‘000
Likiditeitsrisiko
Die groep finansier investerings in langtermynbates gedeeltelik uit eie fondse sowel as uit lang- en
korttermynlenings. Die ATKV bestuur die risiko wat hieruit voortspruit deur voldoende finansieringsfasiliteite by
sy bankier te handhaaf. Op jaareinde het hierdie reserwekapasiteit R34,9 miljoen (2011: R15,9 miljoen) beloop.
Bykomend hiertoe identifiseer die direksie ook onproduktiewe bates van tyd tot tyd wat, indien dit verkoop sou
word, die leenkapasiteit verder sal verhoog.
Rentekoersrisiko
Potensiële rentekoersrisiko verwys hoofsaaklik na finansiële aanspreeklikhede en die bankoortrekking. Die
bestuur van hierdie fasiliteite, wat hoofsaaklik op georganiseerde of vergelykbare markte verhandel word, is
gesentraliseer by die ATKV- hoofkantoor.
billike waarde
Die billike waarde van die finansiële instrumente op die staat van finansiële posisie is soos volg:
• Ontvangbare rekeninge: onderhewig aan normale kredietbeleid en ‘n voorsiening vir oninbare skulde.
• Kontant en kontantekwivalente: deposito’s teen markverwante rentekoerse.
• Betaalbare rekeninge: onderworpe aan normale kredietbeleid van verskaffers.
Die direkteure is van mening dat die drawaarde van die finansiële instrumente ook die billike waarde verteenwoordig.
Kredietrisiko
Potensiële kredietrisiko bestaan hoofsaaklik uit kontant asook handelsdebiteure. Die groep beperk sy
teenpartyblootstelling van sy kontantbeleggings deur slegs met erkende finansiële instellings te kontrakteer.
Die groep se finansiële instrumente bestaan hoofsaaklik uit ontvangbare rekeninge, verwante maatskappy-lenings,
kontant, kontantekwivalente en betaalbare rekeninge. Die risiko word beperk deur effektiewe kredietbeheerprosedures.
Ouderdomsontleding van handels- en ander debiteure
Debiteure ontvangbaar binne 90 dae 14,509 8,749 5,314 3,883
Debiteure ontvangbaar na 90 dae 3,516 5,990 3,162 4,047
Voorsiening vir oninbare skulde (1,664) (1,161) (1,419) (934)
16,361 13,578 7,057 6,996
bedryfsrisiko
Bedryfsrisiko word geïdentifiseer deur die toepassing van ‘n risikobestuursprogram wat insluit die evaluering
van ontoereikende stelsels, bestuursmislukking, onvoldoende interne beheermaatreëls, bedrog of menslike
foute. Die groep beheer dié risiko’s onder meer deur ‘n risikobestuursproses, sy etiese normes en waardes, ‘n
omvangryke stelsel van kontroles, interne oudit-, forensiese en nakomingsfunksies en ander maatreëls soos
rugsteunfasiliteite, gebeurlikheidsbeplanning en versekeringsdekking.
Die inisiëring van transaksies en die administrasie daarvan word op die grondslag van skeiding van pligte
uitgevoer wat ontwerp is om te verseker dat transaksies korrek, volledig en geldig verantwoord word.
Die groep volg ook ‘n risikogebaseerde interne ouditbenadering ingevolge waarvan voorrang gegee word aan
die oudit van hoërisikoareas soos in die beplanningsfase van die ouditproses uitgewys kan word. Die interne
beheerstelsels en -prosedures word gereeld aan interne oudithersienings onderwerp.
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie

26. DiREKTEuRSVERGOEDinG
2012
R ‘000
Groep Maatskappy
2011
R ‘000
2012
R ‘000
2011
R ‘000
Nie-uitvoerend: Vergoeding as direkteure 1,608 1,234 1,544 1,175
Uitvoerend: Besoldiging 5,914 4,958 5,156 4,297
7,522 6,192 6,700 5,472
Hierdie vergoeding is die vergoeding aan die direkteure wat bonusse insluit vir die uitvoerende direkteure. Die
uitvoerende direkteure se jaarlikse vergoeding hou verband met die bereiking van die groep se jaarlikse doelwitte
en prestasie-ooreenkomste soos ooreengekom. Rekords van direkteursvergoeding is ter insae beskikbaar by die
besigheidsadres van die ATKV-hoofkantoor.
27. SEKuRiTEiTE En WAARbORGE
Die vaste eiendom van die filiaalmaatskappye en die gedeelte van die plaas Kleine Rivier no. 388, Worcester,
die restant van gedeelte 44 (van gedeelte 43) van die plaas Grootte Vlakte no. 414, Worcester en gedeelte
5 (‘n gedeelte van gedeelte 4) van die plaas Eiland no. 725 is beswaar ten gunste van Absa Bank Bpk. deur
eerste, tweede en derde verbande met ‘n maksimum van R 98,4 miljoen (2011: R 84,9 miljoen) as sekuriteit vir
kredietfasiliteite aan die groepmaatskappye, en is onderhewig aan jaarlikse hernuwing wanneer die bestaande
ooreenkoms hersien word teen 30 April 2012. Die direksie het geen rede om te glo dat die finansieringsfasiliteite
nie suksesvol hernu sal word nie (verwys na nota 3.)
Die individuele beswaarde waardes is soos volg:
ATKV-Buffelspoort Eiendomme (Edms) Bpk 9,000 7,500 9,000 7,500
ATKV-Toerklub Bpk 13,200 13,200 13,200 13,200
ATKV-Goudini Eiendomme (Edms) Bpk 21,200 21,200 21,200 21,200
Rosrae (Edms) Bpk 2,000 2,000 2,000 2,000
ATKV-Eiland Spa 24,000 12,000 24,000 12,000
ATKV-Goudini Spa (gedeelte van gedeelte 1 van die plaas
Kleine Rivier en gedeelte 44 van die plaas Grootte Vlakte) 29,000 29,000 29,000 29,000
98,400 84,900 98,400 84,900
Waarborgblootstelling
Die ATKV en sy filiale het onbeperkte onderlinge borgstellingsooreenkomste as borge en medehoofskuldenaars
aangegaan ten gunste van Absa Bank Bpk. vir enige skulde aangegaan of sekuriteite verskaf in die ATKV-groep.
Finansiële aanspreeklikhede (verwys na nota 13) 55,509 34,352 55,509 34,352
Oortrokke bankfasiliteit opgeneem (verwys na nota 11) 5,514 24,900 5,514 24,900
Onbenutte algemene bankfasiliteite 30,511 11,125 30,511 10,905
Waarborge verskaf aan leweransiers deur Absa Bank Bpk. 475 475 325 325
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie
notas tot die
finansiële state
(vervolg)
36,500 36,500 36,350 36,130
68

28. OPbREnGS uiT VERKOOP VAn EiEnDOM,
MASJinERiE En TOERuSTinG, ASOOK
niEbEDRYFSbATES GEhOu ViR VERKOOP
69 Jaarverslag • 2012
2012
R ‘000
Groep Maatskappy
2011
R ‘000
2012
R ‘000
2011
R ‘000
Boekwaarde van verkope van eiendom, masjinerie en
toerusting 751 229 745 125
Boekwaarde van verkope van niebedryfsbates gehou vir
verkoop 188 1,282 188 1,282
Netto wins met verkoop en afskryf van eiendom, masjinerie
en toerusting, asook ontasbare bates 359 8 052 355 8 010
29. VERAnDERinG in AAnbiEDinG
1,298 9,563 1,288 9,417
Die inligting wat voorheen direk op die state van omvattende inkomste geopenbaar was, word nou by wyse van
notas tot die finansiële state getoon (verwys nota 16, 17, 18).
2012: Jaar geëindig 29 Februarie 2011: 11 maande geëindig 28 Februarie

notas
70

71 Jaarverslag • 2012
notas

2012
Jaarverslag
www.atkv.org.za