You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
4GRAANKWALITEIT<br />
EN OESBAARHEID<br />
1<br />
20<br />
Die finale fase in <strong>die</strong> lewe van <strong>die</strong><br />
<strong>mielie</strong>plant breek aan na fisiologiese<br />
rypwording. Die voginhoud van <strong>die</strong><br />
graan is nou ongeveer 35%. Die<br />
volwasse graan moet egter eers afdroog<br />
voordat dit gestoor kan word.<br />
Voginhoud hiervoor moet minder as<br />
15% wees. Die tyd wat benodig word<br />
vir afdroging, word beïnvloed deur<br />
faktore soos relatiewe humiditeit,<br />
temperatuur, groeiklas van <strong>die</strong> kultivar,<br />
graantipe en blaarbedekking om <strong>die</strong><br />
kop. Die tydperk kan wissel van 50<br />
tot 100 dae, afhangende van <strong>die</strong><br />
interaksie van <strong>die</strong> bogenoemde faktore.<br />
Graankwaliteit kan steeds beïnvloed<br />
word in <strong>die</strong> tydperk van afdroging deur<br />
baie lae temperature, humiditeit,<br />
insekskade en sekere kopsiektes. ’n<br />
Boer kan <strong>die</strong> risiko’s verminder deur<br />
<strong>die</strong> graan kunsmatig te droog, maar<br />
dit is normaalweg baie duur en in<br />
sommige gevalle onprakties.<br />
KOPSIEKTES<br />
a) Diplodia<br />
Twee tipes van kopvrot kan <strong>die</strong> graan<br />
in hier<strong>die</strong> stadium beskadig. Diplodia<br />
kopvrot kan <strong>die</strong> kop binnedring<br />
gedurende graanvulling of na fisiologiese<br />
rypwording, dus ook in <strong>die</strong><br />
afdroogstadium. Die infeksie gedurende<br />
<strong>die</strong> afdroogstadium is algemeen<br />
bekend as “skelm diplodia”, omdat<br />
<strong>die</strong> graan aan <strong>die</strong> kop geen simptome<br />
soos in <strong>die</strong> geval van vroeë besmetting<br />
wys nie. Dit is eers wanneer <strong>die</strong> graan<br />
van <strong>die</strong> kop afgemaak word dat <strong>die</strong><br />
rooi en bruinerige vlekke op <strong>die</strong> pitte<br />
waargeneem kan word. Die swam<br />
kan selfs op graan ontwikkel by ’n<br />
voginhoud van laer as 15%.<br />
Daar is ’n paar bestuurswenke wat <strong>die</strong><br />
risiko van Diplodia kopvrot kan<br />
verminder. Onbesmette lande is seker<br />
Foto 1: Diplodia kopvrot<br />
dié belangrikste. Besmette oesreste<br />
moet soveel moontlik vernietig word<br />
en/of <strong>die</strong>p in <strong>die</strong> grond ingewerk word.<br />
’n Drastiese stap sou wees om <strong>die</strong> reste<br />
te verbrand en dit in te werk. Wisselbou<br />
met onverwante gewasse soos<br />
soja-, grond- of droëbone sal ook ’n<br />
goeie sanitasie-effek hê.<br />
Weerstandbiedende basters kan ook<br />
oorweeg word. Diplodia kopvrot is<br />
’n komplekse siekte en geen baster is<br />
daarteen immuun nie. Daar is egter<br />
wel groot verskille ten opsigte van<br />
weerstand teen <strong>die</strong> siekte en basters<br />
kan gekies word, wat minder vatbaar<br />
is. Kunsmatige droging, as ’n laaste<br />
uitweg, kan “skelm Diplodia” soms<br />
beperk of voorkom.<br />
b) Fusarium kopvrot<br />
In kontras met Diplodia sal Fusarium<br />
kopvrot <strong>die</strong> plant voor fisiologiese<br />
volwassenheid besmet. Dit is gewoonlik<br />
’n sekondêre infeksie wat<br />
plaasvind waar fisiese skade deur hael<br />
of tweede generasie stronkboorders<br />
veroorsaak is. Die effek van <strong>die</strong> siekte<br />
word eers sigbaar met oestyd en word<br />
soms verwar met Diplodia kopvrot.<br />
2<br />
Foto 2: Fusarium kopvrot<br />
As gevolg van <strong>die</strong> feit dat tweede<br />
generasie stronkboorder skade tot<br />
Fusarium kopvrot besmetting lei, is dit<br />
belangrik dat stronkboorder beheer<br />
word, veral by laat aanplantings.<br />
KOUESKADE<br />
Koueskade in hier<strong>die</strong> stadium kan<br />
ondervind word, in<strong>die</strong>n temperature<br />
onder vriespunt daal. Dit gebeur<br />
meestal net by laat aanplantings of in<br />
baie koue gebiede. <strong>Ken</strong>merkend van<br />
koueskade is dat <strong>die</strong> pitte bleek vertoon<br />
en baie stadiger as gewoonlik droog<br />
word. Die pitte is ook sag en lig.