konsepbestuursplan vir die bergriviermond - Anchor Environmental

C.A.P.E. Estuaries
Management Programme
KONSEPBESTUURSPLAN VIR DIE BERGRIVIERMOND
September 2009
E N V I R O N M E N T A L
University of Cape Town,
PO Box 34035, Rhodes Gift 7707
April www.uct.ac.za/depts/zoology/anchor
2008
Tel/Fax +27 21 685 3400
barry.clark@uct.ac.za
University www.anchor of Cape environemntal.co.za
Town,
PO Box 34035, Rhodes Gift 7707
barry.clark@uct.ac.za
ENVIRONMENTAL

Page i

INHOUDSOPGAWE
1 INLEIDING 1
1.1 Agtergrond 1
1.2 Doel en bestek van die Bergriviermond Bestuursplan (BRBP) 1
2 VISIE VIR DIE BERGRIVIERMOND 2
3 BESTUURSDOELWITTE 3
3.1 Vergroot die langtermyn ekonomiese voordeel 3
3.2 Bewaring van biodiversiteit 3
3.3 Verseker ooreenstemming tussen gebruikers 3
3.4 Behoud van die ekosisteem se balans 3
3.5 Behoud van die riviermond se karakter 3
3.6 Verbetering van publieke bewustheid 3
4 STRATEGIE OM DIE HOOFBESTUURSDOELWITTE TE BEREIK 4
4.1 Aanwysings vir Bestuursdoelwitte en strategieë 5
5 ORGESTELDE BEWARINGSGEBIED EN SONERING VAN DIE BERGRIVIERMOND 6
5.1 Inleiding 6
5.2 Grense en sonering van die mariene bewaringsgebied 6
Page ii

5.3 Kusbewaringsgebiede en Ontwikkelingsgrense rondom die riviermond 8
6 HOOFUITKOMSAREAS EN AKSIEPLAN 10
6.1 Bewaring van die biodiversiteit en natuurlike karakter 10
6.2 Effektiewe beheer en mede‐bestuur 12
6.3 Herstel van ekologiese balans in die riviermond 14
6.4 Navorsing en Monitering 15
6.5 Verbetering van publieke bewustheid 17
6.6 Bemarking van ekotoerisme 18
7 OPSOMMING VAN BESTUURSAKSIES, GANTT­DIAGRAM EN BEGROTING 19
8 BRONVERWYSINGS 20
ADDENDUM 1: KOÖRDINATE (WGS84) VIR DIE BERGRIVIERMOND BESTUURSONES 21
ADDENDUM 2: AANBEVOLE PROTOKOL VIR MONITERING 23
ADDENDUM 3: EKOLOGIESE SPESIFIKASIES EN DREMPEL VAN POTENSIËLE BEKOMMERNIS (DPB) VIR DIE MONITERING
PARAMETERS SOOS VERVAT IN ADDENDUM 1 25
Page iii

1 INLEIDING
1.1 Agtergrond
Die Bergriviermond is een van 279 funksionele riviermonde in Suid-
Afrika (Turpie 2004) en een van 4 riviermonde wat permanent oop is aan
die Weskus (Whitfield 2000). Dit is een van die grootste riviermond in die
land en neem ’n totale area van 61 km² in beslag. Dit is een van die
belangrikste riviermonde in die land met betrekking tot bewaring. Die
uitgebreide vloedvlakte wat die middel en boonste dele van die sisteem
omring, maak dit uniek in die Suid-Weskaap. Dit is ook as ’n belangrike
voëlgebied (Barnes 1998) en as ’n beoogde bewaringsgebied
geïdentifiseer in die bewaringsbeplanning evaluering wat vir die Kaapse
Aksieplan vir Mense en die Omgewing gedoen is (Turpie & Clark 2007),
maar ook in ander studies (bv. Turpie et al. 2002, Turpie 2004). Ongelukkig
kan bouende druk hierdie natuurskoon se waarde ondermyn, omdat 'n
afname in die hoeveelheid water en waterbesoedeling die riviermond se
toestand beïnvloed, die vislewe deur kleinskaalse vissery bedreig word
en die behoefte aan ontwikkeling aan die Weskus ’n effek op die
riviermond het.
Hierdie dokument dien as ’n Bestuursplan vir die Bergriviermond. Dit
is ontwikkel onder die beskerming van die vir die Omgewing se
Streeksriviermond Bestuursprogram. Die hoofdoel van hierdie program is
om ’n bewaringsplan vir die riviermonde van die Kaapse Blommestreek
(Cape Floristic Region) te ontwikkel en om ’n strategiese bestuursplan vir
elke riviermond voor te berei.
1.2 Doel en bestek van die Bergriviermond Bestuursplan (BRBP)
Die BRBP, wat die Visie en Bestuursdoelwitte vir die Bergriviermond
vervat, is gebaseer op die Situasionele Evaluasie wat vir die Bergriviermond
voorberei is (Anchor Environmental Consultants 2008a), insae van die
hoofbelanghebbendes (Anchor Environmental Consultants 2008b –
Bergriviermond Bestuursplan Konsultasie met Belanghebbendes Verslag),
en ander ondersteunende dokumentasie van die Kaapse Aksieplan vir
Mense en die Omgewing Riviermond Bestuursprogram (bv. Turpie & Clark
2007 – Kaapse Estuariese Klassifikasie, Prioritisering, Bewarings- en
Rehabilitasieverslag) Dit identifiseer ook Strategieë wat benodig word om
hierdie doelwitte te bereik, en dui ook die Hoofaksies wat geneem moet
Page 1
word om die algehele visie binne die volgende vyf jaar te bereik, aan. Die
BRBP fokus slegs op die strategiese prioriteite. Al word daar vir sekere
noodgevalle voorsiening gemaak as deel van die strategiese bestuursplan
(bv. vloede), is dit moontlik dat sekere onvoorsiene noodgevalle met die
uitgesette prioriteite kan inmeng.
Daar is hoofuitkomsareas vasgestel vir die riviermond vir die volgende
vyf jaar. 'n Hoofuitkomsarea is prioriteitsarea van aksie vir die riviermond en
spreek een of meer van die strategieë, wat benodig word om die doelwitte
te bereik, aan. Elkeen van hierdie strategieë sal ingestel word deur
bepaalde aksies en sal uitloop op sekere lewerbare aspekte. 'n
Implimentasieplan word verskaf vir elke Hoofuitkomsarea.
'n Riviermond Bestuursforum, wat bestaan uit lede van al die
belanghebbendes van die riviermond, sal die uitvoering van hierdie
strategieë deur die bestuursagetskap (wat nog aangestel moet word) en
ander strategiese vennote (Bergriviermond plaaslike Munisipaliteit, die
Kaapse Natuur-, Marine en Kusbewaring, die Weskus Distriksmunisipaliteit,
die Wes-Kaapse Provinsiale Regering en die Departement van Waterwese)
moniteer deur sekere aanwysers met 'n vasgestelde tydlyn te volg. Die
Bergriviermond Bestuursagentskap en die aangestelde Riviermond
Bestuurder sal in die geheel verantwoordelik wees vir die algehele bestuur
van die riviermond, en sal 'n koördinerende rol speel vir alle ander partye
wat betrokke is by die uitvoering van strategieë.
Dit is belangrik om daarop te let dat hierdie dokument ontwerp is om
die bestuur se aandag te fokus op strategiese aspekte en nie om leiding te
bied in die daaglikse bestuursaktiwiteite van die riviermond nie. Jaarlike
Besigheidsplanne sal deur die Riviermond Bestuursagentskap en Bestuurder
in medewerking met Riviermond Bestuursforum ontwikkel moet word. Dit
moet onder leiding van hierdie bestuursplan saamgestel word deurdat dat
meeste van die aandag geskenk word aan prioteitsaktiwiteite wat die
strategiese doelwitte van die Hoofuitkomsareas nastreef.
Vordering met betrekking tot die bereik van die genoemde doelwitte
wat in hierdie Strategiese Bestuursplan vervat word, moet op 'n jaarlikse
basis evalueer word deur die Riviermond Bestuursagentskap en
Bestuursforum. Fokuspunte moet dan aangepas word om te verseker dat
die doelwitte binne die gegewe tydlyn bereik word. Binne die volgende vyf
jaar sal hierdie Strategiese Bestuursplan in heroënskou geneem moet word
en aangepas moet word om die doelwitte wat bereik is, aan te dui asook
om veranderende prioriteite te akkommodeer.

2 VISIE VIR DIE BERGRIVIERMOND
'n Visie is 'n doelstelling wat die strategiese oogmerk van 'n bestuursintervensie uitspel. Die volgende konsepweergawe van die visie is ontwikkel en op
ooreengekom by 'n vergadering van belanghebbendes wat in Veldrif in Oktober en November 2008 gehou is:
“Die Bergriviermond is 'n vleiland van internasionale bewaringsbelang, wat
onspannings-, sosiale en ekonomiese voordele bied deur die balans tussen
volhoubare gebruik, bewaring en ontwikkeling te vind.”
Page 2

3 BESTUURSDOELWITTE
Daar is op sleutelbestuursdoelwitte ooreengekom by 'n werkswinkels vir
belanghebbendes wat in Oktober en November 2008 te Veldrif
aangebied is. Hierdie doelwitte word in 'n sirkeldiagram uiteengesit
omdat elke doelwit die ander aanvul en geen doelwit meer belangrik
as ander geag word nie.
3.1 Vergroot die langtermyn ekonomiese voordeel
Die riviermond moet bestuur word om die volle
waarde van goedere en dienste wat
uit die ekosisteem gelewer
word, in te win in die
langtermyn. 'n
Regverdige balans
tussen plaaslike,
streeks- en nasionale
voordeel moet
gehandhaaf word.
3.2 Bewaring van
biodiversiteit
Genoegsame
beskerming moet
gebied word aan
biotiese lewe van die
riviermond om te
verseker dat
voortbestaan van die
bevolking, spesies,
habitatte en die ekostelsel
se prosesse. Lewensbronne
moet beskerm word van oorbenutting en
oormatige versteurings.
Vergroot die langtermyn
ekonomiese voordeel
van die riviermond
Verseker
ooreenstemming
tussen gebruikers, bestaans‐
en kommersiële gebruikers
van die riviermond
3.3 Verseker ooreenstemming tussen gebruikers
Effektiewe beheer oor ontspannings, bestaans- en kommersiële gebruikers
van die riviermond en die geskikte sonering van die riviermond, sal die
Bewaring van biodiversiteit
om die bewaringsbelangrikheid
En riviermondwaarde te
onderhou
Bestuursdoel‐
witte
Verbetering van
bewustheid van die
bewaringsbelangrikheid,
ekonomiese waarde en
bestuursbenodighede van
die riviermond
Page 3
moontlikheid van konflik tussen gebruikersgroepe te verminder. Dit sal ook
verseker dat daar vir alle groepe voorsiening gemaak word.
3.4 Behoud van die ekosisteem se balans
Die riviermond moet in so natuurlike as moontlike toestand instand gehou
word. Dit beteken dat die riviermond se klassifikasie verbeter moet
word van 'n C-klas riviermond
Verbeter die ekosisteem se
balans deur die ekosisteem
Funksionering te behou en
Oorbenutte bevolkings
te herstel
Behoud van riviermond se
karakter deur die natuurlike
habitatte, uitsig en kulturele
erfenis
Figuur 1: Bestuursdoelwitte vir die Bergriviermond
(matig aangepas) na 'n B-klas
riviermond (grotendeels
natuurlik). Dit kan bereik
word deur verbeterings
in die kwaliteit van
water, deur die
verskaffing van
varswater te herstel en
ander maatstawwe.
3.5 Behoud van die
riviermond se
karakter
Ontwikkelingsaktiwiteite
rondom die riviermond
moet so beplan word dat
die estetiese en
toerismewaarde van die
gebied behou word. Daar
moenie inbreuk gemaak word
op die huidige karakter van die
riviermond, die kulturele en
argeologiese erfenis en bewaringsdoelwitte nie..
3.6 Verbetering van publieke bewustheid
Inwoners en besoekers moet bewus wees van die belang en die
ekonomiese waarde van die riviermond, asook die regulasies. Hulle moet
ook die beweegrede vir bestuursbesluite verstaan.

4 STRATEGIE OM DIE HOOFBESTUURSDOELWITTE TE BEREIK
Die strategieë wat benodig word om die bestuursdoelwitte te bereik
word saamgevat in Figuur 2. Elke bestuursdoelwit verlang 'n aantal
strategieë. Dit is belangrik om daarop te let dat sekere van die
bestuursdoelwitte deel vorm van die strategie vir ander
bestuursdoelwitte.
Om die maksimum ekonomiese voordeel te trek en die
lewensbestaan van plaaslike inwoners te verbeter, word die
bewaring van biodiversiteit en die behoud van die riviermond se
karakter, asook ontwikkelings- en bemarkings inisiatiewe verlang.
Bewaring van die biodiversiteit benodig die
totstandkoming van 'n bewaringsgebied wat 'n veilige
tuiste bied vir ten minste 50% van alle biotiese lewe in
die riviermond. Dit beteken ook dat die gebruik van
oorblywende biotiese lewe volhoubaar moet wees. 'n
Soneringsplan van die riviermond sal biodiversiteit
bewaringsdoelwitte sowel as die onderhouding van
ooreenstemming tussen gebruikers, ondersteun.
Ekonomiese en lewensbestaansdoelwitte vereis
ontwikkeling en 'n groei in geleenthede in ekotoerisme
om alternatiewe maniere van lewensbestaan te
bewerkstellig. Dit sal egter onderwerp moet word aan
grenslyne en ontwikkelingsriglyne wat die behoud van
die karakter van die riviermond sal verseker. Om die
rede moet die Wesoewer onontwikkeld bly. Hierdie
idees moet in streeks- en nasionale
ontwikkelingsplanne geïntegreer word. Om
ekotoerisme te groei en mense na die area te lok, sal
goeie bemarking en aantreklike besoekersfasiliteite
vereis. Die groei van ekotoerisme sal ook afhangend
wees van toekomstige ontwikkelings se sensitiwiteit
teenoor biodiversiteit en die karakter van die
riviermond.
Die bewaring van biodiversiteit sal die herstel en
behoud van die ekosisteem se balans vereis deur
voorsiening van omgewingsvloei, asook die
rehabilitasie van habitatte wat beskadig is deur, bv.
Uitheemse indringer bome. Bewaring van biodiversiteit
sal ook vergemaklik word deur publiek bewustheid
Doelwit
Strategie
Herstel
Stel varswater
benodighede
vas
Page 4
Bevorder
bewusmaking
Verbeter
ekosisteem
balans
Verwyder druk op
kwetsbare vis
bevolkings
Bevorder mees
waardevolle aspekte
(biodiversiteit,
funksionering van
ekosisteem)
Bewaar
biodiversiteit
Behoud van
karakter
Verseker Riviermond bestuursforum
word verteenwoordig in ander groepe
bv. Opvangsgebied Bestuursagentskap
verbeter, wat op beurt opvoedkundige materiaal en
(bord)aanwysers vereis. Die bestuur en monitering van die riviermond
area, die invloei van varswater en die ontwikkeling van die
omliggende area vereis bestuursamewerking tussen die riviermond se
bestuur, die opvanggebied se bestuursagentskap,
bewaringsagentskappe, en die plaaslike en nasionale regering. Dit
sal die totstandkoming van 'n riviermond bestuursforum, waarop alle
relevante organisasies verteenwoordig word, vereis.
…benodig…
Gebruikersfasiliteite, onderrig
materiaal en aanwysborde
Publieke deelname in
bestuur
Bewaringsarea
Volhoubare
gebruik
Verseker
ooreenstemming
Vergroot
ekonomiese
voordele
Soneringsplan
Reëls en regulasies
Bewaar historiese eienskappe en
kulturele erfenis
Beperk ontwikkeling om natuurlike
uitsigte en natuurlike habitat te bewaar
Stig riviermond
Bestuursforum
Ontwikkel in geskikte gebiede
Befondsing
Mede‐ en effektiewe bestuur
RAMSAR‐Status
Navorsing en
monitering van
hulpbronne en
gebruik
Bevorder natuur‐gebaseerde
toerisme
Bevorder sensitiewe ontwikkeling
Monitering van
toegeeflikheid
Figuur 2. Strategieë om bestuursdoelwitte te bereik
Integreer
Riviermond
Bestuurplan in
Geïntegreerde
Ontwikkelingsplanne
en Ruimtelike
Ontwikkelingsraam‐
werke

4.1 Aanwysings vir Bestuursdoelwitte en strategieë
Strategiese doelwitte Aanwysings
1. Bewaring van riviermond
biodiversiteit
2. Ooreenstemmende en
effektiewe bestuur
3. Herstel van die riviermond
se balans
• Riviermond bewaringsgebied word gestig om ten minste 50% van alle biota in die riviermond, insluitende ongewerweldes
(lokaas), vis, plantegroei en voëls, te bewaar
• Soneringsplan vir die riviermond word goedgekeur en geïmplementeer
• Bergriviermond word RAMSAR-status toegeken
• Bergriviermond Bestuursplan word in die plaaslike, distrik en provinsiale vlak beplanningsdokumente geïntegreer
(Geïntegreerde Ontwikkelingsplanne en Ruimtelike Ontwikkelingsraamwerke)
• Bergriviermond word as ʼn kern gebied in die Weskus Biosfeer Reservaat geïntegreer
• Onwettige visvang aktiwiteite word geëlimineer
• Toekomstige ontwikkeling op die riviermond word beperk om te verseker dat die riviermond se balans, die funksionering van
die ekosisteem en/of sensitiewe spesies, nie tegemoet kom nie
• Bergrivier Bestuursforum vergader gereeld
• Bestuursagetskap vir die Bergriviermond Mariene Bewaringsgebied word aangestel en in staat gestel om funksies te verrig
• Rëelings vir die samewerkende beheer van die Bergriviermond word gedefinieer en ooreengestem deur alle
belanghebbende agentskappe
• Befondsing wat benodig word vir die implementasie van die Bergriviermond Mariene Bewaringsgebied word verseker en
beskikbaar gestel
• Voldoende kapasiteit en bronne is beskikbaar vir die implementasie van die Riviermondbestuursplan onder
belanghebbende agentskappe
• Hoeveelheidsbepaling van varswater omgewings reservaat vir die Bergriviermond, word onderteken deur relevante minister
• Hoeveelheid en kwaliteit van varswater wat die riviermond bereik is voldoende om die riviermond se balans te herstel en
onderhou
• Alle obstruksies wat die invloei in die riviermond keer, moet verwyder word
4. Navorsing en monitering • Voldoende navorsing en monitering word onderneem wat: die hoeveelheidsbepaling van gebruikspatrone, verandering in
abiotiese en biotiese belans, en die toenemende voordele aan plaaslike gemeenskappe en die nasionale ekonomie,
toelaatbaar maak
5. Bevorder die publiek se
bewusmaking en
waardering
Bergriviermond
van die
6. Bewaar die riviermond se
unieke karakter en erfenis
hulpbronne
7. Vergroot ekonomiese
voordele wat deur die
riviermond gelewer word
• Funksionerende en effektiewe kommunikasie, onderrig en bewusmakingsprogramme vir belanghebbendes is in werking
• Belanghebbendes is sensitief aan, en bewus van, aktiwiteite wat die balans en werking van die riviermond affekteer, en
bestuursregulasies wat die gebruik van die riviermond beheer
• Toekomstige ontwikkeling word beperk om te verseker dat dit die bestaande plattelandse atmosfeer en kulturele erfenis
hulpbronne wat met die Bergriviermond geassosieer word, nie tegemoet kom nie
• Die Bergriviermond word ʼn belangrike nasionale ekotoerisme bestemming
• Dat die hoeveelheid en kwaliteit van besoekersfasiliteite (ablusies, parkering, ens.) voldoende is aan besoekersstandaarde
en benodighede
• Daar is ʼn groot verbetering in die voordele wat aan plaaslike gemeenskappe toegestaan word
Page 5

5 ORGESTELDE BEWARINGSGEBIED EN SONERING VAN DIE BERGRIVIERMOND
5.1 Inleiding
Die Bergriviermond is onder die top vyf riviermonde in die land in terme van
bewaringsbelang, en word oorweeg vir Ramsar-status as vleiland van
internasionale belang. Dit is van fundamentele belang om 'n beskermde
area te vestig aan die Bergriviermond om die biodiversiteit
bewaringsdoelwitte te bereik (Turpie & Clark 2007), maar ook om die
beleidsbesluite wat in die Wetsontwerp op die Bewaring en Volhoubare
Gebruik van Suid-Afrika se Biologiese Diversiteit (1998) vervat is, en
verbintenisse tot die Wêreldberaad oor Volhoubare Ontwikkeling na te kom
deur die formele bewaringsgebied te vergroot.
Conservation of living resources below the high water mark (including
control over exploitation) can only be achieved through the Marine Living
Resources Act (1998). This act provides for establishment of Marine
Protected Areas which can be zoned and hence provide varying levels of
protection for living resources within their bounds. Conservation of estuarine
habitat and biota above the high water mark is equally important as it
serves to reduce impacts of adjacent land uses on the estuary (particularly
on water resource quality), sustains the ability of the water resources to
continue to provide the current levels of goods and services to society, and
provides protection for aquatic and semi-aquatic species.
5.2 Grense en sonering van die mariene bewaringsgebied
ʼn Soneringsplan vir die Bergriviermond is voorberei, gebaseer op
voorleggings wat ontvang is van, en besprekings met, belanghebbendes
wat deelneem in die ontwikkeling van die Bergriviermond Bestuurplan
(Figuur 3). Daar is hewige ondersteuning vir die verbeterde beheer oor
ontspannings aktiwiteite (spesifiek skuitvaart gebruik) in die riviermond en
ook vir die bekendmaking van formele bewaringsgebiede.
Die Bergriviermond sal so gesoneer word om die botsende vereistes
van die verskillende gebruikersgroepe en belanghebbendes, wat almal
belang wil trek uit die riviermond, te akkommodeer. Die sonering sal
voorsiening maak vir skeiding van aktiwiteite in die riviermond, sodat alle
aktiwiteite beoefen kan word sonder om enige aktiwiteit uit te sluit of dat
aktiwiteite inbreuk op mekaar maak. Dit sal ook bestuurskoste verminder
omdat sekere geografiese areas aan sekere aktiwiteite toegeken sal word,
wat beteken dat bestuurspersoneel nie ten alle tye oor die hele riviermond
Page 6
verspreid hoef te wees nie. Areas wat heel moontlik die meeste konflik kan
meebring sluit die volgende in: ontginning van lewensbronne, hoë intensiteit
ontspanning en bewaring van biodiversiteit.
Die soneringsplan maak voorsiening vir die verskillende gebruiksgebiede:
Kommersiële, Ontspannings- en Bewaringsgebiede. Die ontspannings- en
bewaringsgebiede behels elk drie intensiteitsgrade (hoog, matig en laag).
Beheerregulasies wat van toepassing is op elk van die gebiede word
saamgevat in Tabel 1.
• Die Kommersiële gebruiksgebied sluit net die hoof riviermond kanaal
van die mond tot by die boonste Port Owen ingang (dit sluit nie die Ou
Mond Strandmeer in nie) in. Dit is ontwerp om die beweging van groot
vissersbote en ander watervaartuie in en uit die riviermond te beveilig
en vergemaklik. ʼn Spoedbeperking van 10 km/h is van toepassing op
alle watervaartuie in hierdie gebied.
• Vier Ontspanning gebruiksgebiede is aangewys in die riviermond. Twee
van hierdie gebruiksgebiede is multi-gebruiksgebiede (die boonste Port
Owen ingang tot by die Carinus Brug en Kliphoek rivierdraai). Dit maak
voorsiening vir hoë intensiteit ontspanning. Waterski en die gebruik van
persoonlike watervoertuie (waterponies) is toelaatbaar in hierdie
gebiede. Die derde ontspanning gebruikgebied strek vanaf die
kragdrade wat die riviermond kruis oorkant die Langrietvlei plaas,
stroomopwaarts tot by die Kersefontein Brug. Dit is ʼn matige-intensiteit
ontspanning gebruiksgebied. ʼn Spoedbeperking van 10 km/h is hier van
toepassing. Die vierde ontspanning gebruikgebied strek vanaf die
Kersefontein Brug tot die boonste deel van die riviermond by
Steenboksfontein en is aangewys as ʼn lae-intensiteit ontspanning
gebruikgebied vir nie-gemotoriseerde watervaartuie.
• Vier Bewaringsgebiede is aangewys om voorsiening te maak vir beide
bewaring en lae-intensiteit ontspanning gebruiksvereistes van die
riviermond. Die bewaringsgebiede wat voorgestel is, word soos volg
aangedui:
• Ou Mond Strandmeer: is ʼn geen-verwydering sone (dit is ʼn gebied waar
geen aktiwiteite, wat uit die verwydering van hulpbronne bestaan,
toegelaat word nie. Dit sluit aktiwiteite in soos visvang, mynbou, ens.)
waar alle vorms van ontginning en gebruik van gemotoriseerde
watervaartuie verban word.

• Carinus Brug tot by die Spoorlyn Brug: dit is ʼn lokaas- en
voëlbewaringsgebied. Lokaas (ongewerwelde diere) mag nie hier
versamel word nie. . ʼn Spoedbeperking van 10 km/h is van toepassing
op alle watervaartuie in hierdie gebied.
• De Plaat: is ʼn geen-verwydering sone in die bewaringsgebied tussen
Carinus Brug en die Spoorweg Brug. Alle vorms van ontginning word hier
verbied. Ingang word in hierdie gebied beperk tot nie-gemotoriseerde
watervaartuie.
• Spoorweg Brug tot die bogrondse kragdrade (Langrietvlei) (Kruispad
Mariene Bewaringsgebied): is ʼn geen-verwydering sone waarin alle
vorms van ontginning verban word, maar waar alle ander vorms van
Figuur 3: Soneringsplan vir die voorgestelde Bergriviermond. Let daarop dat die sywaartse (laterale) gebied van al die sones slegs tot by die hoogwatermerk strek en die
grootte van die blokke hierbo slegs om duidelikheidshalwe gebruik word. Die stippellyne dui die afstand vanaf die mond van die rivier in kilometer aan.
Page 7
ontspanning toegelaat word (insluitende waterski). Hierdie gebied stem
ooreen met die hoofteelgebiede vir mariene visspesies wat afhanklik is
van die riviermond, soos dit beskryf is in die Situasionele Evaluasie
(Anchor Environmental 2008a).
Die versameling van ongewerwelde diere, in die aangewese lokaas-
en voëlbewaringsgebied, word verban om die versteuring van voëls, hul
hoof voergronde en hul voervoorraad, te voorkom.
Die rede waarom alle vorms van ontginning in die geen-verwydering
sones (Ou Mond Strandmeer, De Plaat en Kruispad Mariene
Bewaringsgebied) verban word, is om die kweek van visspesies, die
bevolkings van lokaasspesies, en die versteuring van watervoëls (hul voer,
rus- en telingsgebiede), te
beskerm in die riviermond.
Vrystelling hiervan sal oorweeg
kan word vir bone fide vissers
(meestal plaaslike inwoners wat
op die plase werk). Vissers sal
kan aanhou visvang van die
wal van die riviermond af met
handlyne en dryfnette in die
Kruispad geen-verwydering
sone.
Om ʼn maksimum
spoedbeperking vir
watervaartuie in die
riviermond in te stel, sowel as
die gebruik van
gemotoriseerde watervaartuie
in sekere gebiede te beperk, is
voorgestel om die versteuring
van wilde diere (spesifiek
voëls) te verminder, vir
menslike veiligheid (spesifiek
waar die verkeer van
watervaartuie waarskynlik
hoog sal wees, waar die
waterweg beperk is as gevolg
van diepte, sandbanke en
ander hindernisse; of waar

kontak-ontspanning baie gewild is) en/of om die karakter, in die minder
ontwikkelde dele, van die riviermond te beskerm.
Grense tussen die sones word in Figuur 3 aangedui, en sal duidelik op
grondgebied aangedui word deur bakens en aanwysingstekens, wat die
Tabel 1: Bestuursregulasies wat van toepassing is op elk van die
Bergriviermond Bestuursgebiede.
Geen visvang
Geen lokaas versameling
Spoedbeperking (10 km/h)
Geen persoonlike besit watervoertuie
Geen krag bote
Verduideliking Grense
A Ou Mond Strandmeer
Nuwe mond tot bokant van Ou
Mond Strandmeer
B Visvang Hawe
Nuwe mond tot die boonste
ingang van Port Owen ingang
C
Carinus multi‐gebruik
ontspanningsgebied
Boonste Port Owen ingang tot
Carinus Brug
D Swartjiesbaai Voëlpark Carinus Brug tot Spoorweg Brug
E De Plaat Voëlpark De Plaat
F
G
H
Kruispad Mariene
Bewaringsgebied
Kliphoek multi‐gebruik
ontspanningsgebied
Kersefontein/ Langrietvlei
gebied
I Boonste Bergriviermond
Spoorweg Brug tot kragdrade
Kliphoek rivierdraai
Kragdrade tot Kersefontein Brug
Kersefontein Brug tot
Steenboksfontein
Page 8
beperkings binne elke gebied van die riviermond duidelik uiteensit. Die
koördinate vir die grense tussen die verskillende sones word in addendum 1
aangegee.
5.3 Kusbewaringsgebiede en Ontwikkelingsgrense rondom die
riviermond
Die Provinsiale MEC in konsultasie met Plaaslike Munisipaliteite, word vereis
om ʼn kusbewaringsgebiede te bepaal. Volgens die Wet op Geïntegreerde
Kusbestuur word daar van die munisipaliteit vereis om grenslyne van ten
minste 1km vanaf die kus- en riviermond hooggetymerk in te stel in alle areas
wat nie reeds vir residensiële of industriële ontwikkeling geoormerk is nie. ʼn
Ooreenstemmende sone van 100m word van alle ander gronde vereis. Die
Wet op Kusbestuur maak ook voorsiening vir die stigting van ʼn kusgrenslyn
wat ontwerp is om die kusbewaringsgebied te beskerm. Geen nuwe
ontwikkeling (bouwerk) word binne die kusgrenslyn toegelaat nie.
Die Bergriviermond en vloedvlakte word erken as belangrike
bewaringsgebiede met ʼn hoë ontspanningswaarde. Dit word voorgestel dat
die kusgrenslyn wat die riviermond omring, op so ʼn manier aangewys word,
dat meeste of alle kusbewaringsgebiede in die gebied ingesluit word. Waar
dit van toepassing is, word dit voorgestel dat die kusgrenslyne wat die
Bergriviermond omring, na binne óf na buite, aangepas word om ooreen te
stem met eienskappe wat duidelik sigbaar of afgebaken is op die gronde
(bv. paaie, treinspore, plaasgrense), om die interpretasie en handhawing
daarvan te vergemaklik.
Die kusbewaringsgebied en die voorgestelde ontwikkelingsgrens vir die
Bergriviermond, word in Figuur 4 aangedui. Die ontwikkelingsgebiede sal in
geheel ingesluit moet word in die nuut ontwerpte kern gebied van die
Kaapse Weskus Biosfeer Reservaat.
Die stigting van ʼn formele raad van bewaring moet ook oorweeg word vir
alle privaatbesit oewergronde wat aangrensend is aan die Bergriviermond.
Die ontwikkelingsgrensgebied sal dien om ekologiese werking en integriteit
van die riviermond te beskerm, om die versteuring aan flora en fauna in die
riviermond te beperk, en sal help om die natuurlike karakter van die
riviermond te behou om die aantrekkingskrag van ekotoerisme te bevorder.

Riviermond-kanaal
Riviermond geassosieerde plantegroei
Ontwikkelde areas, paaie, spoorweg
Kusbewaringsgebied
Voorgestelde ontwikkelingsgrenslyn
iguur 4. Hoof karaktertrekke van die riviermond, kusbewaringsgebied en voorgestelde ontwikkelingsgrenslyn vir die Bergriviermond.
Page 9

6 HOOFUITKOMSAREAS EN AKSIEPLAN
6.1 Bewaring van die biodiversiteit en natuurlike karakter
Van ʼn bewaringsoogpunt word die Bergriviermond wyd erken as een
van die mees belangrikste riviermonde in Suid-Afrika. Dit voorsien
habitat en voedselbronne vir die grootste bevolking van inwoner en
swerwer watervoëls in die Oos-Atlantiese kusstreek. Dit is ook die
belangrikste kweekhabitat vir jong visspesies in die Suid-Afrikaanse
Weskus. Die toenemende vloedvlakte vleilande wat die riviermond
omring, is uniek aan die Suid-Westelike Kaap. Om hierdie rede word
dit voorgestel dat ʼn aansienlike deel van die riviermond opsy gesit
moet word vir die bewaring van biodiversiteit deur die voorskryf van
geskikte wetgewing. Die Bergriviermond is geïdentifiseer as ʼn kern
riviermond in die Kaapse Aksieplan vir Mense en die Omgewing se
bewaringsplan (Turpie & Clarke 2007), dit stel voor dat 50% van alle
biota bewaar moet word. Dit word ook voorgestel dat die nodige
Page 10
stappe geneem moet word om te verseker dat die riviermond, in sy
geheel, die internasionale erkenning ontvang wat dit verdien deur
die RAMSAR-status toegeken te word en as ʼn kerngebied in die
Kaapse Weskus Biosfeer Reservaat geïnkorporeer word. Dit is ook
belangrik dat die provinsiale en munisipale beplanningsdokumente
(Ruimtelike Ontwikkelingsraamwerk en Geïntegreerde
Ontwikkelingsplan) ook die doelwitte van hierdie Riviermond
Bestuursplan vervat en ondersteun. Stappe wat in die rigting geneem
kan word sluit, onder andere, die insluiting van grenslyne in die
beplanningsdokumente in sodat die styl en digtheid van ontwikkeling
rondom die riviermond nie inbreuk maak op: biodiversiteitsbewaring,
die bestaande natuurlike uitsig en die natuurlike gevoel en karakter
van die riviermond, nie.
KRA Strategieë Aksies Lewerbare items/Aanwysers Tydlyn Implementasie
1. Bewaring van die biodiversiteit
en natuurlike karakter
a. Stig 'n Mariene
Bewaringsgebied(MBG) wat die gety
gedeelte van die Bergriviermond (tussen
Carinus brug en die bogrondse kragdrade
wat die riviermond oorkruis, tussen die
plase Langrietvlei en Kruispad en ook die
Ou Mond Strandmeer) insluit, wat in die
staatskoerant gepubliseer is volgens die
Wet op Lewende Mariene Hulpbronne
1998, en gesoneer is volgens die
Soneringsplan in hierdie Riviermond
Bestuursplan.
[Wet op Lewende Mariene Hulpbronne
1998]
i. Bergriviermond Bestuursforum, Kaapse Aksieplan vir Mense
en die Omgewing en Mariene en Kusbewaring moet
versoekskrifte opstel en aan die minister van die Departement
van Omgewingsake en Toerisme voorlê, om 'n MBG aan die
Bergriviermond te stig wat 'n reservaat en beheerde
gebruikersgebiede insluit soos in die soneringsplan wat opgestel
is vir die riviermond (Figuur 3)
• 'n Memorandum in
samewerking met
Bergriviermond
Bestuursforum, Kaapse
Aksieplan vir Mense en die
Omgewing, en Mariene en
Kusbewaring aan die
Minister Departement van
Omgewingsake en
Toerisme voorlê wat die
proklamasie van 'n nuwe
MBG aan die
Bergriviermond versoek.
2009-10
Bergriviermond
Bestuursforum,
Kaapse Aksieplan vir
Mense en die
Omgewing, en
Mariene en
Kusbewaring
Befondsing
benodig
Kaapse
Aksieplan vir
Mense en die
Omgewing
R4000

KRA Strategieë Aksies Lewerbare items/Aanwysers Tydlyn Implementasie
b. Integreer die Bergriviermond
Bestuursplan tot 'n ontwikkelingsplan
[Wet op Kusbestuur, Wet op Munisipale
Sisteme, 2000]
c. Reguleer bootverkeer op die
riviermond om die i. Mariene
Bewaringsgebied op die biodiversiteit te
verminder
[Wet op Kusbestuur, Wet op
Seestrandgebiede 1935]
d. Versoek om RAMSAR-status vir die
Bergriviermond
e. Herdefinieer die Bergriviermond as
ʼn kerngebied binne die Kaap Weskus
Biosfeer Reservaat.
ii. Met die steun van Departement van Omgewingsake en
Toerisme moet regshulp verkry word om die kennisgewing van
voorneme om die MBG te verklaar in die staatskoerant te
publiseer.
iii. Departement van Omgewingsake en Toerisme, MBG
Werksgroep om die kommentaar op die
staatskoerantkennisgewing na te gaan en om antwoorde hierop
voor te berei vir die Geïnteresseerde en Geaffekteerde Partye
en die Minister
iv. Voorbereiding van die finale staatskoerantkennisgewing
i. Verseker dat die grenslyne en ander ontwikkelingsbehoeftes
en -beperkings vervat is in die Geïntegreerde Ontwikkelingsplan
en Ruimtelike Ontwikkelingsraamwerk
ii. Doen aansoek vir regstatus van die grenslyne onder die
Wet op Geïntegreerde Kusbestuur (wanneer dit in die
staatskoerant gepubliseer is)
i. Bergrivier Plaaslike Munisipaliteit of Weskus
Distriksmunisipaliteit moet regulasies publiseer wat vereis dat
permitte benodig word vir die gebruik van gemotoriseerde
watervaartuie in die Bergriviermond en die beperking van hul
gebruik tot bepaalde gebiede volgens die soneringsplan van die
Riviermond Bestuursplan.
i. Bergriviermond Bestuursforum met ondersteuning van die
Kaapse Aksieplan vir Mense en die Omgewing en ander
belanghebbendes vir die hernuwing van aansoek vir RAMSARstatus
vir die Bergriviermond.
i. Bergriviermond Bestuursforum om steun te werf van die
Kaap Weskus Biosfeer Reservaat om die Bergriviermond status
te verander na ʼn kerngebied binne die Biosfeer Reservaat
Page 11
• Kennisgewing van
voorneme in die
staatskoerant
• Antwoordbriewe
• Aankondiging in die
staatskoerant
• Ruimtelike
ontwikkelingsraamwerk
bevat die vereistes van die
Riviermond
• Bestuursplan grenslyne
word in die staatskoerant
gepubliseer
2009
• Regulasies/Bywette 2009
• RAMSAR-status 2009
Bergriviermond geherdefinieer
as ʼn kerngebied binne die
Kaap Weskus
• Biosfeer Reservaat
2009
Departement van
Omgewingsake en
Toerisme (Mariene en
Kusbewaring)
Bergrivier Plaaslike
Munisipaliteit
Weskus
Distriksmunisipaliteit of
Bergrivier Munisipaliteit
Bergriviermond
Bestuursforum,
Kaapse Aksieplan vir
Mense en die Omgewing
Bergriviermond
Bestuursforum,
Kaapse Aksieplan vir
Mense en die Omgewing,
Kaap Weskus Biosfeer
Reservaat
Befondsing
benodig

6.2 Effektiewe beheer en mede-bestuur
As gevolg van die grens tussen varswater, terrestriële en mariene
omgewing sal die bestuur van die riviermonde samewerking tussen
aparte nasionale, provinsiale en plaaslike regeringsagentskappe
benodig wat elk onder ʼn verskillende wetgewing mandaat handel.
Die volgende nasionale regeringsagentskappe word in die bestuur
van die Bergriviermond geïmplementeer: Departement van
Omgewingsake en Toerisme, Mariene en Kusbewaring, Departement
van Waterwerke en Bosbou, Departement van Publieke Werke, en
die Departement van Vervoer. Provinsiale en plaaslike
regeringsagentskappe wat in die beheer van die Bergriviermond
geïmplementeer word is: die Departement van Omgewingsake &
Ontwikkelingsbeplanning, Kaapse Natuurbewaring, Weskus
Distriksmunisipaliteit en die Bergrivier Plaaslike Munisipaliteit. Om die
benodigde hoë vlak van integrasie en koöperasie tussen al die
verskillende agentskappe te verseker, sal moontlik buite die mandaat
en vermoë van een enkele plaaslike agentskap wees. Dit is dus
voorgestel dat ʼn Bergriviermond Bestuursforum opgestel word. Dit sal
verteenwoordigers van al die prinsipale nasionale, provinsiale en
plaaslike regerings sowel as hoofbelanghebbendes insluit. Die doel
Page 12
van hierdie Forum sal wees om ʼn liggaam te stig vir
belanghebbendes wat geïnteresseerd is in die toekoms van die
Bergriviermond, waar idees en informasie geruil kan word, en op ʼn
ooreenstemming kan kom oor ʼn aksie vir die effektiewe beheer van
die riviermond. Een van die eerste take vir die Bergriviermond
Bestuursforum sal wees om ʼn hoof agentskap vir die beheer van die
voorgestelde Bergriviermond Bewaringsgebied te identifiseer en
ooreen te stem daaroor. Kandidate vir die bestuursagentskappe sluit
die Bergrivier Plaaslike Munisipaliteit, Weskus Distriksmunisipaliteit,
Kaapse Natuurbewaring, Mariene en Kusbewaring, en die
Departement van Waterwese in. Die beskikbare kapasiteit (menslike,
infrastruktuur en finansiële bronne) binne elkeen van hierdie
agentskappe vir die bestuur van die Bergriviermond is tans beperk en
sal aangevul moet word. Dit is van uiterste belang dat al hierdie
agentskappe saamwerk om te verseker dat die visie en
bestuursdoelwitte verwesenlik kan word.
KRA Strategieë Aksies Lewerbare items/Aanwysers Tydlyn Implementasie
2. Samewerking en Effektiewe Bestuur
a. Stel die Bergriviermond
Bestuursforum aan.
[Wet op Kusbestuur]
b. Definieer die reëlings vir
die mede-bestuur van die
voorgestelde Bergriviermond
[Wet op Kusbestuur; Wet op
Bewaarde Gebied 2003]
i. Nooi verteenwoordigende lede van belanghebbende partye en die
regering uit om lede van Bergriviermond Bestuursforum te word.
i. Die Riviermond bestuursforum moet ontmoet om die hoofagentskap
wat verkies word te identifiseer (Kaapse Natuurbewaring,
Bergriviermond Munisipaliteit of Mariene en Kusbewaring), en om die
rol en verantwoordelikhede van die hoofagentskap en ander
deelnemende agentskappe duidelike te definieer met betrekking tot die
bestuur van die Bergriviermond Bewaringsgebied.
ii. Riviermond Bestuursforum moet ooreenstemming bereik oor hul rol
en verantwoordelikhede met die hoofagentskappe en ander
deelnemende partye.
• 'n Lys van lede van die forum
en hulle kontakbesonderhede
• Prosedures 2009
• Getekende briewe van al die
agentskappe wat betrokke sal
wees by die bestuur van die
Bergrivier Bewaringsgebied en
duidelike rolle en
2009 Kaapse Aksieplan
vir Mense en die
Omgewing
Bergriviermond
Bestuursforum,
Kaapse Aksieplan
vir Mense en die
Omgewing; Kaapse
Natuurbewaring,
Bergrivier
Munisipaliteit,
Mariene en
2009
Kusbewaring, en
Departement van
Waterwese
Befondsing
benodig
Kaapse Aksieplan
vir Mense en die
Omgewing
R56 000
Kaapse Aksieplan
vir Mense en die
Omgewing
R16 000

KRA Strategieë Aksies Lewerbare items/Aanwysers Tydlyn Implementasie
c. Verkry befondsing
d. Genoegsame
hulpbronne en kapasiteit
i. Verkry befondsing vir die aanvangskostes van die riviermond se
bestuur, vergroting van kapasiteit, en navorsings- en
Page 13
verantwoordelikhede van die
onderskeie partye wat deur die
BBF uitgespel word.
moniteringsprogramme. • Waarborg van befondsing vir
ii. Bearbei die onderskeie agentskappe om hulpbronne toe te staan,
poste te skep en te vul, en om die nodige infrastruktuur en hulpbronne
te bekom.
iii. Ontwikkel 'n langtermyn befondsingsplan
5 jaar
• 'n Aksieplan om toekomstige
befondsing te verkry.
i. Vestig 'n kantoor by die riviermond, verkieslik te Veldrif. • Kantoorgebou
ii. Verkry die nodige toerusting (kantoortoerusting, waterkwaliteitmeter,
boot, voertuig)
iii. Stel 'n riviermondbestuurder en twee veldwagters aan as
permanente personeel.
iv. Identifiseer en spreek die opleidingsbehoeftes van die bestuurs- en
ander personeel van Kaapse Natuurbewaring, Bergrivier Munisipaliteit
en Mariene en Kusbewaring (wat betrokke is by die riviermond) aan
(bv. vir monitering, beheer van en hulp aan besoekers)
• Kantoor is ten volle toegerus
• Personeel en hulpbronne word
beskikbaar gestel vir die
bestuur van die
Bergriviermond
Bewaringsgebied.
• Opleidingsrekords
2009-10
20010
v. Evalueer personeel, kontrakwerkers en vrywilligers se werkverrigting • Evaluasie van werksverrigting 2011 +
Riviermondbestuur
sagentskap en
strategiese
vennote
Riviermondbestuurs
agentskap en
strategiese vennote
Befondsing
benodig
Kaapse Aksieplan
vir Mense en die
Omgewing
R56 000
Riviermond
Bestuursagentskap
R350 000
Riviermond
Bestuursagentskap
R340 000
Riviermond
Bestuursagentskap
R1 960 000

6.3 Herstel van ekologiese balans in die riviermond
1. Herstel van water kwaliteit
2. Herstel van die hoeveelheid varswater wat invloei; en
3. Verwydering van opvallende obstruksies in die vloei van die
water
4. Om onwettige visvang aktiwiteite te verwyder.
Die Bergriviermond ontvang tans sowat 65% van die natuurlike
gemiddelde jaarlike afloop. Alhoewel dit nie werklik 'n Mariene
Bewaringsgebied op die riviermond se toestand het nie, omdat die
Olifantsrivier 'n klipperige bodem het in die mond en dus nie maklik
sal toe spoel nie, het die verminderde watervloei wel 'n groot
Mariene Bewaringsgebied op die waterkwaliteit, deels omdat die
rivier(mond) se vermoë om besoedeling te verdun afneem, maar ook
omdat besoedelde water die rivier binnestroom as gevolg van
besproeiing. Die afname in watervloei tas ook die fisiese habitat van
die riviermond aan deurdat dit 'n Mariene Bewaringsgebied op die
rivierdiepte en -profiel het. Die biotiese lewe in die riviermond het ook
verandering ondergaan as gevolg van die afname in watervloei.
Primêre produktiwiteit van mikro-alg het ook toegeneem as gevolg
van die voedingstowwe teenwoordig en omdat daar minder
spoeling plaasvind in die riviermond. Plantgroei is ook wesenlik
aangetas. Die stagnasie in die water en waterverryking in die
hoogliggende gebiede van die riviermond het tot 'n toename in die
biomassa en omvang van Potamogeton pectinatus en makro-alg
gelei. Die verspreiding van brakriete en -watergras het moontlik
afgeneem as gevolg van die hoër soutinhoud in die water, terwyl die
KRA Strategieë Aksies
3. . Herstel van
ekologiese balans in
die riviermond
a. Maak serker dat
genoegsame en kwaliteit
varswater in die
riviermond gevoer word
om die ekosisteem se
balans te herstel en
behou.
[Nasionale Wet op Water
1998]
i. Bearbei die minister van Waterwese en Bosbou om die aanbeveling
vir 'n varswater Reservaat Bepalingstudie vir die Bergriviermond te
onderteken. Dit sal die Mariene Bewaringsgebied van bestaande
vermindering in varswater vloei na die riviermond en die identifikasie
van ʼn minimum aanbeveelde vereistes vir die vloei in die sisteem,
vasstel.
ii. Bearbei die minister van Waterwese en Bosbou om die aanbevole
varswater reservaat vir die riviermond te onderteken (wanneer dit
vasgestel is).
Page 14
biomassa van soöplankton en bentiese ongewerweldes, soos
amfipodes en garnale, waarskynlik toegeneem het om dieselfde
rede. Daar word vermoed dat die vispopulasie en voel bevolking se
samestelling ook verander het as gevolg van die verandering in die
vloei van varswater, die hoër soutinhoud, hul habitat en hul kos
voorrade. 'n Reservaatbepalingstudie wat ontwerp is om die
varswater benodighede te assesseer (soos wat benodig word in
terme van die Nasionale Waterwet, 2003) is nog nie vir die riviermond
voltooi nie, ten spyte van die feit dat ʼn nuwe dam in die Berg
vanggebied gebou is. Die Departement van Waterwese en Bosbou
het aangedui dat dit ʼn prioriteit is en dat daar hopelik gou opdrag
gegee sal word om hiermee voort te gaan en dat dit baie van die
strydpunte sal opklaar.
Die Departement van Omgewingsake en Toerisme het onlangs ʼn
besluit geneem oor beleidsake: Mariene Bewaringsbestuur moet
dryfnet vissery geleidelik deur die land uitfaseer, die resultaat was dat
dryfnet vissery op die Bergriviermond onttrek is. Terwyl ʼn meetbare
herstel in die oorvloed van sekere visspesies (hoofsaaklik harders, elf)
in die Bergriviermond waargeneem is, hinder aanhoudende
onwettige dryfnet bedrywighede verdere herstel. Dit is dus
noodsaaklik dat hierdie onwettige aktiwiteite geëlimineer word
aangaande die belangrikheid van die Bergriviermond as ʼn
kweekgebied vir jong visse en die ernstige Mariene Bewaringsgebied
wat hierdie vorm van visvang het op jong lynvisspesies.
Lewerbare
items/Aanwysers
• Verbetering in die
ekologiese balans
aanwyser
Tydlyn Implementasie
2009
Bergriviermond Bestuursforum,
Kaapse Aksieplan vir Mense en die
Omgewing, Riviermondbestuursagentskap
en Departement
van Waterwese en Bosbou
Befondsing
benodig
Departement van
Waterwese en
Bosbou
R800 000

. Verwyder obstruksies in
die vloei van die
riviermondkanaal.
c. Elimineer onwettige
visvang aktiwiteite in die
Bergriviermond.
6.4 Navorsing en Monitering
i. Bevorder die verwydering van indringer plante in en om die boonste
deel van die riviermond, fokus spesifiek op die verwydering van puin uit
die riviermondkanaal.
Bearbei Mariene Bewaringsbestuur om addisionele personeel aan te
stel en om die Bergriviermond meer te patrolleer met die doel om
onwettige dryfnet aktiwiteite te elimineer.
Hierdie bestuursplan is opgestel met die huidige begrip van die
riviermond se funksie en die ekonomiese waarde daarvan. Daar is
uiteraard gapings in die huidige begrip, wat deurentyd aangevul
moet word deur nuwe navorsing.
Die toename in besoekers, omliggende ontwikkeling, verandering in
die varswatertoevoer vanaf die stroomgebied, en die klimaats- en
seevlakveranderinge kan 'n Mariene Bewaringsgebied op die
ekologiese balans en funksie van die riviermond hê, sowel as die
waarde daarvan op verskillende ruimte vlakke.
Monitering en navorsing is van uiterste belang om die verskeie
agentskappe wat verantwoordelik is vir die bestuur van die
Bergriviermond in staat te stel om hulle bestuursplanne, operasionele
planne en aktiwiteite aan te pas by die veranderende
omstandighede. Die drie hooffokusareas vir monitering en navorsing
met betrekking tot die Bergriviermond sluit die volgende in:
besoekersgetalle en -gedrag, die hoeveelheid water en kwaliteit
daarvan, fisiese eienskappe, voedingswaardes, biodiversiteit, en
oorbenutte spesies se bevolkingsgetalle.
ʼn Gedetailleerde grondinligting assessering van die abiotiese en
biotiese karaktertrekke van die riviermond was onderneem voor die
bou van die Bergrivierdam. Daar is ook gedetailleerde werkingsreëls
Page 15
• Verbetering van die
ekologiese balans en
estetiese aanwysers 2009
• Verbetering in vis
oorvloed en kweekwaarde
van die riviermond
2009-
Bergriviermond Bestuursforum,
Kaapse Aksieplan vir Mense en die
Omgewing, Riviermondbestuursagentskap
Bergriviermond Bestuursforum,
Kaapse Aksieplan vir Mense en die
Omgewing, Riviermondbestuursagentskap
Departement van
Waterwese en
Bosbou / Werk
Vir Water (WFW)
R500 000
Mariene
Bewaringsbestuur
R500 000
om die vrylating van watervloei uit die dam te beheer. Dit is ontwerp
om die balans van die ekosisteem van die riviermond en die rivierkom
biota stroom afwaarts van die dam, te beskerm. Monitering na
ingryping is krities om vas te stel of die maatstawwe wat gebruik
word, voldoende is om te verseker dat verdere agteruitgaan in die
balans van riviermond (van voordat implementasie kondisies ingestel
is) verhoed word. Die verantwoordelikheid vir hierdie monitering val
onder die Departement van Waterwese en Bosbou, maar kan aan ʼn
ander agentskap oorgedra word.
Aanbevole protokol vir die monitering van die implementasie van 'n
varswaterreservaat in die Bergriviermond is deur Taljaard et al (2006)
voorberei, en word ingesluit in Addendum 2. Hierdie protokol(le) is
daarop gemik om die ekologiese balans van die riviermond te
moniteer. Verwant hieraan word “Ekologiese Spesifikasies” en
“Drempel van Potensiële Bekommernis” (DPB) vir die Bergriviermond
ingesluit in Addendum 2.
Behalwe vir die monitering van biotiese en abiotiese balans van die
Bergriviermond sal dit ook raadsaam wees om die besoekersgetalle, -
profiele, -gedrag en -opinies op ʼn gereelde basis te moniteer. Dit
word gemoniteer om die bestuur van die riviermond se
doeltreffendheid en die gebruikers se reaksie op die beheerliggaam
te meet. Moniteringsprotokol(le) vir hierdie aspekte word ook in
Addendum 2 ingesluit.

KRA Strategieë Aksies Lewerbare items/Aanwysers Tydlyn Implementasie
4. Navorsing en Monitering
a. Bevorder wetenskaplike navorsing
b. Moniteer biofisiese aanwysers van die
riviermond se ekologiese balans
[Nasionale Wet op Water 1998]
c. Moniteer menslike gebruik van die
riviermond
[Nasionale Wet op Water 1998]
i. Identifiseer informasiegapings en ontwikkel
navorsingprogram(me) wat daarop gemik is om data oor
biodiversiteit en oorbenutte spesies bymekaar te maak/
konsolideer • Navorsingsprojekte
ii. Kry plaaslike universiteite en navorsingsinstitute om saam te
werk aan prioriteitsnavorsingsprojekte.
iii. Doen aansoek om navorsingsbefondsing(hulp).
i. Voer die moniterings program (soos in Addendum 2) uit en
evalueer die resultate na aanleiding van die drempel van
potensiële bekommernis (Addendum 2)
i. Voer die moniteringsprogram, soos in Addendum 2, uit
Page 16
• Wetenskaplike verslae,
artikels en publikasies
20010-13
• Moniteringsdata en -verslae 2010-14
Moniteringsdata en -
verslae
2009 - 14
Riviermond
Bestuursagetskap,
Kaapse Aksieplan
vir Mense en die
Omgewing,
Bergriviermond
Bestuursplan
Riviermond
Bestuursagentskap,
Bergriviermond
Bestuursplan
Riviermond
Bestuursagentskap,
Bergriviermond
Bestuursplan
Befondsing
benodig
Departement van
Waterwese
R672 000
Riviermond
Bestuursagentsk
ap
R40 000

6.5 Verbetering van publieke bewustheid
Effektiewe bestuur van die Bergriviermond sal afhang van die
belanghebbendes se aandeel in (deur genoegsame konsultasie en
kommunikasie) en besoekers se houding teenoor die
bestuursregulasies. Opvoeding word as een van die belangrikste
funksies van 'n bewaringsgebied geag, tesame met die bewaring
van biodiversiteit en behoud van oorbenutte spesies se
bevolkingsgetalle. Bewaringsgebiede bied die publiek 'n geleentheid
om spesies in hulle natuurlike omgewing te beskou, en om ekosisteme
binne 'n redelike onverstoorde staat te ervaar. Deur interpreterende
en opvoedkundige materiaal beskikbaar te stel by hierdie plekke,
Page 17
kan die ervaring grootliks verryk word deurdat besoekers se aandag
gefokus word op goedere en dienste wat deur die omgewing
voorsien word (waarvan hulle nie bewus mag gewees het nie),
sekere spesiale of unieke aspekte van die omgewing uitgelig word,
en dat die Mariene Bewaringsgebied van menslike aktiwiteite op die
omgewing benadruk kan word. As mense die kwessies rondom die
bestuur van 'n bewaringsgebied verstaan, is dit kanse beter dat hulle
die bestuursvereistes en -regulasies sal respekteer. Dus sal die
bestuursagentskappe van die Bergriviermond Bewaringsgebied 'n
voortreflike diens moet bied in hierdie area.
KRA Strategieë Aksies Lewerbare items/Aanwysers Tydlyn Implementasie
5. Verbetering van publieke bewustheid
a. Skep 'n effektiewe meganisme vir die
voortgesette kommunikasie met
belanghebbendes
b. Ontwikkel 'n effektiewe
opvoedingkundige en
bewusmakingsprogram vir die
bewaringsgebied wat besoekerservaring
verryk
Ontwikkel 'n effektiewe kommunikasiestrategie • Kommunikasiestrategie
Hou die databasis van belanghebbendes instand
• Databasis van
belanghebbendes
Ondersoek alternatiewe kommunikasiemeganismes
(werkswinkels, aanwysingstekens, radio, ens.)
• Rekord van kommunikasie
Stig 'n besoekersentrum binne die riviermond
bewaringsgebied wat as 'n fokuspunt kan dien waarheen
besoekers kan gaan om meer te wete te kom oor die • 'n Besoekersentrum wat
riviermond, die bewaringsbelang daarvan, die ekologiese oop is vir die publiek
sisteem, die kultuur en die argeologiese belang van die gebied,
en die rasionaal agter die bestaande bestuursingryping.
Vind en/of gee opdrag vir die ontwikkeling van opvoedkundige
en leersame materiaal, insluitende aanwysingstekens, • Plakkate, pamflette,
plakkate, pamflette, en relevante vakliteratuur wat in die aanwysingstekens en
besoekersentrum en ander toepaslike plekke gehuisves kan
word om die besoekerservaring te verryk.
Moedig plaaslike skole, gemeenskapsgroepe en ander
belanghebbendes aan om uitstappies na die riviermond te
onderneem
vakliteratuur
2009-10
2009-10
2010+
2010+
Riviermond
Bestuursagentskap,
Bergriviermond
Bestuursforum
Riviermond
Bestuursagentskap
Befondsing
benodig
Riviermond
Bestuursagents
kap
R8 000
Riviermond
Bestuursagents
kap
R150 000
Riviermond
Bestuursagents
kap
R300 000

6.6 Bemarking van ekotoerisme
Die Bergriviermond is een van die mees onontwikkelde en
natuurskoon riviermonde van die groot Suid-Afrikaanse riviermonde
wat permanent oop is. Die primêre uitdaging wat die toekomstige
bestuursagentskap in die gesig staar, is om 'n kwaliteit ervaring aan
Page 18
besoekers te bied sonder dat die hulpbronne in die omgewing (wat
hulle in die eerste plek tot die gebied aangetrek het) in die gedrang
kom.
KRA Strategieë Aksies Lewerbare items/Aanwysers Tydlyn Implementasie
6. Bemarking van ekotoerisme
a. Vestig en bestuur besoekersfasiliteite
b. Bemark die Bergriviermond
Bewaringsgebied as 'n wildernis- en
natuurlike ekotoerisme bestemming
i. Ontwikkel toepaslike natuurvriendelike infrastruktuur vir
besoekers aan die riviermond, insluitende akkommodasie (bv.
kampeergeriewe, gastehuise), sowel as ander fasiliteite (paaie,
tewaterlatingfasiliteite vir bote, voëlbesigtigingsgpunte,
wandelpaaie, staproetes, bergfietsroetes) in samewerking met
die plaaslike gemeenskap en onafhanklike kontrakteurs, wat nie
'n Mariene Bewaringsgebied op die natuurlike karakter of die
omgewing self het nie.
ii. Fasiliteer geleenthede vir kommersiële operateurs om
besoekersfasiliteite te ontwikkel en dienste te lewer in die BRBG
Iii Verseker dat besoekersfasiliteite ten alle tye in 'n goeie
toestand onderhou word om die besoekerservaring so
aangenaam as moontlik te maak.
i. Ontwikkel en versprei bemarkingsmateriaal vir die
Bergriviermond Bewaringsgebied na nasionale, provinsiale en
plaaslike toerisme agentskappe en inligtingsentrums
ii. Ontwikkel 'n webblad
Iii. Bearbei plaaslike agentskappe om seker ta maak dat die
riviermond gedek word in plaaslike, streeks- en nasionale
toerisme bemarking(veldtogte) en dat dit op toeriste roetes
ingesluit word.
iv. Versoek nasionale padagentskappe om toepaslike
padaanwysers aan te bring om verbygaande besoekers en
toeriste in te lig oor die bestaan van die Bergrivier
Bewaringsgebied.
Infrastruktuur en fasiliteite vir
besoekers
Toename in die getal toerisme
besighede
Fasiliteite ontvang goeie
resensies.
Brosjures, pamflette, tydskrifte,
webblaaie, en padaanwysers.
2010-12
2020-12
Riviermond
Bestuursagentskap,
Bergrivier
Munisipaliteit
Riviermond
Bestuursagentskap,
Bergrivier
Munisipaliteit
Befondsing
benodig
Riviermond
Bestuursagents
kap
R500 000
Riviermond
Bestuursagents
kap
R50 000
EMA
R5000

7 OPSOMMING VAN BESTUURSAKSIES, GANTT-DIAGRAM EN BEGROTING
Tabel 7.1 verskaf 'n oorsig van die begroting wat benodig word om
die Bergriviermond Bestuursplan oor die volgende 4 jaar te
implementeer. Kaapse Aksieplan vir Mense en die Omgewing se
hoofbydrae is tot die vestiging van die bewaringsgebied. Daar word
van die Departement van Waterwese en Bosbou verwag dat hulle
die monitering van die riviermond se ekologiese balans sal befonds
na aanleiding van die onlangs voltooide Hulpbrongefokusde
Maatreëlstudie oor die ekosisteem. Die monitering sal in meeste
gevalle slegs elke drie jaar gedoen moet word. Die befondsing wat
van die riviermond bestuursagentskap verwag word, sluit
kapitaaluitleg en personeelkoste in, wat deur die regering (bv. die
Departement van Omgewingsake en Toerisme, wat verantwoordelik
is vir die Bergrivier Bearingsgebied se bestuur), nieregeringsorganisasies
(bv. WWF) en die privaatsektor bekom moet
Page 19
word. Die koste verbonde aan gemeenskapsontwikkeling sal deur die
Bergrivier Munisipaliteit gedek moet word.
Tabel 7.2 bied 'n oorsig van die take wat oor die volgende 4 jaar
uitgevoer moet word, en die tydlyn daaraan verbonde.
Institution Aanduidende begroting
(interne uitgawes uitgesluit)
Kaapse Aksieplan vir Mense en die Omgewing R116 000
Departement van Waterwese en Bosbou R672 1004.1
Riviermond Bestuursagentskap R3 695 000
Bergrivier Munisipaliteit R200 000
TOTAAL R4 683 100
Table 7.1. Summary of actions and timing of actions pertaining to each of the key result areas over the period Jul 2008 – Jun 2012.
Key result area Action
1. Bewaring van die
biodiversiteit en natuurlike
karakter
2. Effektiewe en medebestuur
3. Herstel van ekologiese
balans in die riviermond
4. Navorsing en Monitering
a. Vestig 'n Mariene Bewaringsgebied (MBG)
b. Integreer dit met die Geïntegreerde
Ontwikkelingsplan/Ruimtelike
Ontwikkelingsraamwerk
c. Soneringsplan
d. RAMSAR-Status
e. Kaap Weskus Biosfeer Reservaat
a. Stel die Bergriviermond Bestuursforum aan
b. Definieer die reëlings vir mede-bestuur
c. Verkry befondsing
d. Verskaf hulpbronne en kapasiteit
a. Waarborg varswatervloei
b. Verwyder obstruksies vir varswater vloei en
verwyder indringer plante
c. Elimineer onwettige visvang
a. Bevorder wetenskaplike navorsing
b. Moniteer die riviermond se ekologiese balans
c. Moniteer menslike gebruik
2009
Jan-Jun
2009
Jul-Dec
2010
Jan-Jun
2010
Jul-Dec
2011
Jan-Jun
2011
Jul-Dec
2012
Jan-Jun
2012
Jul-Dec

5. Verbetering van publieke
bewustheid
6. Bemarking van
ekotoerisme
7. Verbetering van plaaslike
inwoners se lewensbestaan
8 BRONVERWYSINGS
a. Skep meganismes vir kommunikasie met
belanghebbendes
b. Ontwikkel opvoedkundige en
bewusmakingsprogramme
a. Vestig en bestuur besoekersfasiliteite
b. Bemark die Bergriviermond
a. Volhoubare gebruik van die riviermond se
hulpbronne
b. Verskaf alternatiewe maniere om 'n lewensbestaan
te maak
c. Bemagtig plaaslike gemeenskappe
d. Begunstig plaaslike gemeenskappe
Anchor Environmental Consultants 2008. Berg estuary management plan Part 1: Situation assessment. Report to CapeNature and the CAPE estuary
management programme. 85 pp.
Clark, B.M. (Ed.) 2007a. Berg River Baseline Monitoring Programme Final Report - Volume 3: Berg River Estuary. Anchor Environmental Consultants CC and
Freshwater Consulting Group for the Department of Water Affairs. DWAF Report P WMA 19/G10/00/1907.
Turpie, J.K. & Clark, B.M. 2007. The health status, conservation importance, and economic value of temperate South African estuaries and development of
a regional conservation plan. Report to CapeNature.
Turpie, J.K. 2004. South African Spatial Biodiversity Assessment, Technical Report Vol. 3: Estuary component. DEAT: SANBI.
Turpie, J.K., Clark, B., Knox, D., Martin, P., Pemberton, C. & Savy, C. 2004. Improving the biodiversity rating of South African estuaries. Vol. 1. Contributions to
information requirements for the implementation of resource directed Measures for estuaries. WRC Report no. 1247/1/04. 121pp.
Turpie, JK., Adams, J.B., Joubert, A., Harrison, T.D., Colloty, B.M., Maree, R.C., Whitfield, A.K., Wooldridge, T.H., Lamberth, S.J., Taljaard, S. & van Niekerk, L.
2002 Assessment of the conservation priority status of South African estuaries for use in management and water allocation. Water SA. 28: 191-206.
Whitfield, A.K. 2000. Available scientific information on individual estuarine systems. WRC Report no. 577/3/00.
Page 20

ADDENDUM 1: KOÖRDINATE (WGS84) VIR DIE BERGRIVIERMOND BESTUURSONES
Sone A (Ou Mond Strandmeer)
• Stroom afwaarts (noordelike) grens: ʼn lyn wat strek deur punt (1)
32°46’16.24”S, 18° 8’40.50”E en punt (2) wat geleë is by
32°46’19.15”S, 18° 8’52.82”E op die suidelike wal van die
riviermond, respektief waar die ou mond by die hoofkanaal
aansluit.
• Laterale en stroom opwaarts (suidelike) grense: ʼn lyn wat die
Springgety Hoogwatermerk (HWM) tussen punte (1) en (2) volg.
Sone B (Visvang Hawe)
• Stroom afwaarts: ʼn lyn verbind punt (3), wat geleë is by
breedtegraad 32°46’5.06”S, lengtegraad 18° 8’35.59”E op die
suidelike wal van die riviermond, en punt (4) wat geleë is by
breedtegraad 32°46’6.21”S, lengtegraad 18° 8’39.05”E op die
noordelike wal van die riviermond.
• Stroom opwaarts is ʼn lyn wat punt (5), wat geleë is by
breedtegraad 32°47’24.38”S, lengtegraad 18° 9’15.83”E op die
noordelike wal van die riviermond, verbind met punt (6), wat
geleë is by breedtegraad 32°47’29.00”S lengtegraad 18°
9’19.78”E op die suidelike wal van die riviermond oorkant die
Port Owen Marina mond.
• Laterale grens (Noord): ʼn lyn wat die Springgety HWM volg en
punt (4) (soos bogenoemde) skakel met punt (7) wat geleë is
by breedtegraad 32°47’14.93”S lengtegraad 18° 8’42.34”E, ʼn
reguit lyn van hier tot punt (8) wat geleë by 32°47’16.37”S
lengtegraad 18° 8’44.27”E (wat oor die laer ingang na die Port
Owen Marina), en van hier ʼn lyn vanaf die SHWM na punt (9)
volg, wat geleë is by breedtegraad 32°47’24.93”S lengtegraad
18° 9’13.46”E, en van hier af ʼn reguit lyn na punt (5) (soos
bogenoemde).
• Laterale grens (Suid): ʼn lyn wat die Springgety HWM volg en
punt (3) (soos bogenoemde) skakel met punt (1)(soos
bogenoemde), ʼn reguit lyn van hier tot punt (2) (soos
bogenoemde), en die Springgety HWM volg van hier tot punt
(6) (soos bogenoemde).
Sone C (Carinus Multi-gebruik Ontspanningsgebied)
• Stroom afwaarts grens: Soos vir Sone B stroom opwaarts grens.
Page 21
• Stroom opwaarts grens: ʼn reguit lyn wat punt (10), wat geleë is
by breedtegraad 32°47’14.12”S lengtegraad 18°10’8.74”E en
skakel met punt (11) breedtegraad 32°47’16.86”S lengtegraad
18°10’8.65”E.
• Laterale grens (N): ʼn lyn wat die Springgety HWM skakel volg en
punt (5) en (10) (soos bogenoemde) skakel.
• Laterale grens (S): ʼn lyn wat die Springgety HWM volg en punte
(6) en (11) (soos bogenoemde) skakel.
•
• Sone D (Swartjiesbaai Voëlpark)
• Stroom afwaarts grens: Soos vir Sone C stroom opwaarts grens.
• Stroom opwaarts grens: ʼn reguit lyn wat punt (12), wat geleë is
by breedtegraad 32°49’4.05”S lengtegraad 18°11’37.65”E,
skakel met punt (13) breedtegraad 32°49’5.49”S lengtegraad
18°11’34.34”E.
• Laterale grens (N): ʼn lyn wat die Springgety HWM volg en punte
(10) en (12) (soos bogenoemde) skakel.
• Laterale grens (S): ʼn lyn wat die Springgety HWM volg en punte
(11) en (13) (soos bogenoemde) skakel.
Sone E (De Plaat Voëlpark en Mariene Bewaringsgebied)
• Die gebied word omring deur ʼn lyn wat die Springgety HWM
volg en punt (14), wat geleë is by breedtegraad 32°47’24.65”S
en lengtegraad 18°11’49.15”E, skakel met punt (15), wat geleë
is by breedtegraad 32°48’31.27”S lengtegraad 18°11’57.68”E,
en ʼn reguit lyn wat hierdie twee punte skakel.
Sone F (Kruispad Mariene Bewaringsgebied)
• Stroom afwaarts grens: Soos vir Sone D stroom opwaarts grens.
• Stroom opwaarts grens: ʼn reguit lyn wat punt (16), wat geleë is
by breedtegraad 32°52’19.36”S lengtegraad 18°15’29.07”E,
skakel met punt (17), breedtegraad 32°52’23.98”S lengtegraad
18°15’28.30”E.
• Laterale grens (N): ʼn lyn wat die Springgety HWM volg en punt
(12) (soos bogenoemde) met punt (16) (soos bogenoemde)
skakel.
• Laterale grens (S): ʼn lyn wat die Springgety HWM volg en punt
(13) (soos bogenoemde) skakel met punt (18), wat geleë is by
breedtegraad 32°49’19.72”S lengtegraad 18°12’27.29”E, en ʼn

eguit lyn vorm van hier tot punt (19) wat geleë is by
breedtegraad 32°49’21.67”S lengtegraad 18°12’31.55”E, en ʼn
lyn wat die Springgety HWM volg van hier tot punt (20), wat
geleë is by breedtegraad 32°49’26.44”S lengtegraad
18°12’40.95”E, en ʼn reguit lyn van hier tot by punt (21), wat
geleë is by breedtegraad 32°49’26.03”S lengtegraad
18°12’45.00”E. en ʼn lyn van hier wat die Springgety HWM na
punt (17) (soos bogenoemde) volg.
Sone G (Kliphoek Multi-gebruik Ontspanningsgebied)
• Die gebied word omring deur ʼn lyn wat die Springgety HWM
skakel met punte (18) en (21) (soos bogenoemde), ʼn reguit lyn
skakel punte (18) en (19) (soos bogenoemde), en punte (20) en
(21) (soos bogenoemde), en ʼn lyn wat die Springgety HWM
volg en punte (19) en (20) (soos bogenoemde) skakel.
Sone H (Kersefontein/Langrietvlei Ontspanningsgebied)
• Stroom afwaarts grens: Soos vir Sone F stroom opwaarts grens.
Page 22
• Stroom opwaarts grens: ʼn reguit lyn wat punt (22), wat geleë is
by breedtegraad 32°54’24.96”S lengtegraad 18°20’4.39”E, en
punt (23), breedtegraad 32°54’25.76”S lengtegraad
18°20’3.66”E.
• Laterale grens (N): ʼn lyn wat die Springgety HWM volg en punte
(16) en (22) (soos bogenoemde) skakel.
• Laterale grens (S): ʼn lyn wat die Springgety HWM volg en punte
(17) en (23) (soos bogenoemde) skakel.
Sone I (Boonste Bergriviermond)
• Stroom afwaarts grens: Soos vir Sone H Stroom opwaarts grens.
• Stroom opwaarts grens: ʼn reguit lyn wat punt (24), wat geleë is
by breedtegraad 32°56’23.36”S lengtegraad 18°26’36.96”E,
skakel met punt (25), breedtegraad 32°56’23.49”S lengtegraad
18°26’37.35”E.
• Laterale grens (N): ʼn lyn wat die Springgety HWM volg en punte
(22) en (24) (soos bogenoemde) skakel.
• Laterale grens (S): ʼn lyn wat die Springgety HWM volg en punte
(23) en 25 (soos bogenoemde) skakel.

ADDENDUM 2: AANBEVOLE PROTOKOL VIR MONITERING
Die volgende tabel verskaf 'n lys van voorgestelde abiotiese en biotiese parameters wat gemoniteer moet word in die Bergriviermond om veranderinge in die
balans van die sisteme oor tyd te evalueer, spesifiek in verband met die bou van die Bergrivierdam. Addisionele aanbevelings vir die monitering van
besoekersgetalle, -profiele en -opinies, en hengelaar vangs en poging, vereis in terme van die bestuursplan, is ook ingesluit.
EKOLOGIESE
KOMPONENT
1. VOËLS
2. VISSE
3. ONGEWERWELDES
4. MAKROFIETE
5. MKRO-ALGE
6. WATERKWALITEIT
MONITERINGSAKSIE
Doen 'n getalle-opname van alle voëls wat met die riviermond
geassosieer word. Alle voëls moet geïdentifiseer word met betrekking
tot spesie en die hoeveelheid wat getel is.
Doen visopnames deur beide dryfnette en sleepnette te gebruik as
primêre toerusting
Soöplankton: Versamel genoegsame monsters met 'n vloeimeter na
sononder, verkieslik gedurende dooie gety (mid- tot hooggety).
Monsters moet in mid-watervlak versamel word, dus nie op die
oppervlak nie.
(Sluit chlorofil a in as 'n maatstaf vir bentiese mikro-alg en waterkolom
chlorofil a om die voedingsketting te verstaan)
Bentiese ongewerweldes: Versamel monsters (bo die getygebied) met
die gebruik van 'n Zabalocki-type Eckman “gryp monsterversamelaar”
(grab sampler) met 5-9 lukraak geplaaste gyppunte (replikas) by elke
stasie. Versamel monsters (bo die getygebied) gedurende Springgety
met “kernmonsterversameling” (core sampling).
Makro-Skaaldiere: Versamel kwantitatiewe monsters gedurende dooie
gety (mid- tot hooggety) by dieselfde stasies as wat gebruik word vir
soöplankton, met behulp van 'n bentiese slee met 'n vloeimeter.
Teken die hoof makrofiete gemeenskappe aan met behulp van lugfoto's
en GPS.
Fitoplankton: Gebruik waterkolom chlorofil a-mates en
bevolkingsgetalle van die dominante fitoplanktongroepe
Page 23
MEEGAANDE DPB
(verwys na
Addendum 2)
1.1 – 1.2
2.1 – 2.6
TYDSKAAL
(hoe gereeld en
wanneer)
Winter- en
someropnames, jaarliks
Winter en
someropnames elke 3
jaar vanaf 2009
3.1 Dieselfde as vir vis
3.2 Dieselfde as vir vis
3.3 Dieselfde as vir vis
RUIMTELIKE SKAAL
(Hoeveelheid stasies)
Die hele riviermond
Die hele riviermond (30
stasies)
Die hele riviermond (12
stasies)
Die hele riviermond (12
stasies)
Die hele riviermond (12
stasies)
4.1 – 4.5 Elke 3 jaar Die hele riviermond
5.1 – 5.3, 5.5 Dieselfde as vir vis
Bentale mikro-alge: Doen bentiese chlorofil a-mates 5.4 Dieselfde as vir vis
Versamel data oor geleidingsvermoë, temperatuur, materie in
suspensie/troebelheid, opgeloste suurstof, pH, anorganiese
voedingstowwe en organiese inhoud in die rivier se invloei.
Moniteer die anorganiese voedingstof invloei van landbou water
terugvloei in die hoogliggende gebiede (bv. boorwatermonsters)
Versamel oorlangse soutinhoud- en temperatuurprofiele (in situ)
6.6, 6.7 & 6.8 Ten minste maandeliks
6.6, 6.7 & 6.8 Ten minste maandeliks
6.1 – 6.5
Dit moet gemeet word
wanneer biotiese
Die hele riviermond
(12 stasies)
Die hele riviermond
(12 stasies)
By Jantjiesfontein of
steenboksfontein
4 stasies langs die boonste
deel van riviermond
Die hele riviermond (22
stasies)

EKOLOGIESE
KOMPONENT
7. HYDRODINAMIKA
8. SEDIMENTDINAMIKA
9. MENSLIKE GEBRUIK
MONITERINGSAKSIE
Waterkwaliteit moet gemeet word al langs die lengte van die
riviermond (oppervlak en bodem) vir pH, opgeloste suurstof, materie in
suspensie/troebelheid en anorganiese voedingstowwe
Basisdata moet opgestel word vir die opbou van
pestisiede/onkruiddoders in die sediment
Page 24
MEEGAANDE DPB
(verwys na
Addendum 2)
6.7 – 6.9
TYDSKAAL
(hoe gereeld en
wanneer)
opnames inligting vereis
vir interpretasie
Dit moet gemeet word
wanneer biotiese
opnames inligting vereis
vir interpretasie
6.13 Elke 3 jaar
RUIMTELIKE SKAAL
(Hoeveelheid stasies)
Die hele riviermond (22
stasies)
Fokus op areas met
sedimentneerslag
Boekstawing van watervlakke 8.6 Voortdurend 3 stasies
Peiling van watervloei 7.1 – 7.3 & 8.1 Voortdurend
Hoof van die riviermond
(Steenboksfontein)
Lugfoto's van die riviermond (lae Springgety)
Diepte-opame: 'n Reeks van dwars- en oorlangse profiele wat op vaste
4.1 – 4.4 & 8.5 Jaarliks Die hele riviermond
500m intervalle versamel word, maar in meer detail by die mond van
8.5
Die hele riviermond
die rivier (vertikale akkuraatheid beter as 300mm)
Elke 3 jaar
Vaste sediment grab monsters (by dwarsprofiele) vir analise van
Elke 3 jaar
partikelgrootte verspreiding en oorsprong (i.e. deur
8.3 - 8.4 Die hele riviermond
mikroskoopbeskouing)
Daaglikse monsters van sediment in suspensie (sowel as organiese
materie)
8.2 Daagliks Steenboksfontein
Versamel statistiek oor die profiel (oorsprong, geslag, ouderdom,
inkomstegroep) en aktiwiteite van besoekers aan die Bergriviermond
deur middel van vraelyste wat self ingevul word.
Voortdurend
Besoekerstoeganspunte en
belangrike plekke van
interessantheid
Doen gereelde opnames van gebruikers en bote, geklassifiseer volgens
tipe
Doen 'n opname van besoekers se opinie oor die impak van die hoof
bestuursintervensies.
Vismandjie opnames van Vang, Poging en Vangs Per Eenheid Poging
vir kus en boot-gebaseerde hengelaars.
Twee keer per week Die hele riviermond
Elke twee jaar Die hele riviermond
Intensief (3x/week) elke
5de jaar
Die hele riviermond

ADDENDUM 3: EKOLOGIESE SPESIFIKASIES EN DREMPEL VAN POTENSIËLE
BEKOMMERNIS (DPB) VIR DIE MONITERING PARAMETERS SOOS VERVAT IN ADDENDUM 1
Die volgende tabel verskaf die “Ekologiese Spesifikasies/Hulpbron Kwaliteitsdoelwitte” en “Drempel van Potensiële Bekommernis” (DPB) vir die Olifantsriviermond
soos dit gedefinieer is vir die ekologiese varswatervereistes-studie wat voltooi is vir die Olifantsriviermond (Taljaard et al. 2006). In hierdie konteks word “Ekologiese
Spesifikasies/Hulpbron Kwaliteitsdoelwitte” gedefinieer as duidelike en meetbare spesifikasies van ekologiese eienskappe (soos in die geval van riviermonde –
hidrodinamika, sedimentdinamika, waterkwaliteit en verskillende biotiese komponente) wat 'n sekere ekologiese reservaatkategorie definieer, in die geval
Kategorie B. “Drempel van Potensiële Bekommernis” word gedefinieer as meetbare eindpunte met betrekking tot spesifieke abiotiese of biotiese aanwysers wat
bestuursaksie vereis as die punte bereik sou word (of as die model voorspel dat so 'n punt bereik sal word). Daar moet daarop gelet word dat die drempel van
potensiële bekommernisse se eindpunte oor die algemeen só gedefinieer word dat dit vroeë waarskuwing bied vir potensiële indruising teen ekologiese
spesifikasies (dus nie tot “die punt van geen terugkeer” nie). Die aanwysers (of moniteringsaktiwiteite) inkorporeer biotiese en abiotiese komponente wat
besonders sensitief tot ekologiese veranderinge is, wat met veranderinge in die riviervloei geassosieer word, en moet dit dus so interpreteer word.
KOMPONENT
1. Birds
2. Fish
EKOLOGIESE SPESIFIKASIES/ HULPBRON
KWALITEITSDOELWITTE
Retain the species richness, abundance and diversity of the bird
community, representative of resident and migrant waders, wading
birds and water fowl as under the Present State as assessed
during the Berg River Baseline Monitoring Programme (Clark
2007).
Retain the following fish assemblages in the estuary: estuarine
species (25-75%), partially estuarine dependent species (40-80%),
and obligate estuarine dependent (e.g. white steenbras) (>1%).
Exotic freshwater species (

KOMPONENT
3. Invertebrates
4. Macrophytes
EKOLOGIESE SPESIFIKASIES/ HULPBRON
KWALITEITSDOELWITTE
Maintain recruitment of adult and juvenile fish at Reference
Condition levels. This requires maintaining sufficient flow for
freshwater plume (temperature, salinity and olfactory gradient)
entering the sea. This implies that there should be a significant
number of 0 -1 year old fish and no missing year classes.
Retain Present State species richness and mix (low species
abundance, high dominance). However, under the present state
one or two species are always present at high densities compared
to others (e.g Pseudodiaptomus hessei). For a B Category the
higher densities need to be more variable in abundance during the
year.
Indicator species such as Capitella capitata, should not dominate
benthic species at any site
Calianassa and Upogebia distribution patterns as under Present
State
Maintain the present distribution and abundance of the different
plant community types
Reduce the areas covered by macroalage (Enteromorpha sp.) in
the upper reaches by 50% compared to the Present State
(summer 2004).
Control the spread of invasive aliens in the riparian zone (e.g.
Sesbania punicea and Eucalyptus spp.).
Maintain reed and sedge areas and brackish salt marsh as for the
Present State (by preventing upstream encroachment of saline
water).
Prevent an increase in bare ground in the floodplain salt marsh by
maintaining groundwater salinity at 20 m 3 /s) in autumn/spring (salinity)
Sediment grain size distribution and organic
content
Increase in pollution (low oxygen high organic
loading)
Changes in sediment characteristics along the
estuary
Increase in salinity and reduced flooding
influencing depth to groundwater and groundwater
salinity. Increase in turbidity would reduce
submerged macrophyte cover.
Low flow, lack of flushing and reduced current
speeds. Reduced flooding that resets the estuary.
High nutrient input from agricultural activities and
return flow.
Disturbance of riparian zone due to human
impacts such as bulldozing and clearing of natural
vegetation
Reduced flow and an increase in saline intrusion.
Reduced flow and flooding, increase in
groundwater salinity and depth to groundwater.

5. Microalgae
6. Water quality
Maintain a low phytoplankton biomass with a small REI (i.e. 10 ppt
to river +1 ppt) zone
Maintain microalgal group diversity as measured under Present
State
Maintain intertidal and subtidal microphytobenthic biomass as
measured under Present State (2004).
Maintain a low frequency of dinoflagellates
Salinity intrusion should not to cause exceedence of TPCs for fish,
invertebrates, macrophytes and microalgae (see above)
System variables (Temperature, pH, turbidity, dissolved oxygen,
suspended solids and turbidity) not to cause exceedence of TPCs
for biota (see above)
5.1 Phytoplankton biomass exceeds 10 µg/l chlorophyll a in
summer or winter
5.2 Blue-green algae exceeds 10% of phytoplankton cell counts
5.3 Flagellates cease to be the dominant group and diatoms
become less diverse ( 8.5 or < 6.5 in river inflow or in estuary
6.9 Water column DO drops below 4 mg/l (1 m above bottom
except in deep holes) (need to investigate DO level at
night in dense macrophyte beds)
Page 27
Water flow rates falling too low in winter or
summer.
Reduced freshwater inflow rates and high salinity
near the upper areas of the estuary.
Elevated nutrient in the inflowing freshwater.
Eutrophication of inflowing river water.
Modification of volume of river inflow
Quality of agricultural return flow
Changes in water quality of river inflow at head of
estuary and as a result of agricultural return flow
along the banks of the upper estuary.
Excessive macroalgal/microalgal growth in the
estuary

7. Hydrodynamics
8. Sediment
dynamics
Inorganic nutrient concentrations not to cause exceedance of
TPCs for macrophytes and microalgae (see above).
Presence of toxic substances not to cause exceedence of TPCs
for biota (see above).
Maintain a flow regime to create the required habitat for birds, fish,
macrophytes, microalgae and water quality
Flood regime to maintain the sediment distribution patterns and
aquatic habitat (instream physical habitat) so as not to exceed
TPCs for biota (see above)
Changes in sediment grain size distribution patterns not to cause
exceedance of TPCs in benthic invertebrates (see above).
6.10 When average river inflow is less than 5 m 3 /s and
average DIN concentrations exceed 100 µg/l in river
inflow and DIN concentrations in the upper reaches of the
estuary (above 16 km from mouth) exceed 100 µg/l
6.11 During high flow season (flows > 20 m 3 /s) average DIN
concentrations exceed 500 µg/l in river inflow and
average DIN concentrations in the upper reaches of the
estuary (above 16 km from mouth) exceed 500 µg/l
6.12 Average DRP concentration exceed 100 µg/l in river
inflow and average DRP concentrations in the upper
reaches of the estuary (above 16 km from mouth) exceed
100 µg/l
6.13 For pesticides/herbicides baseline studies still need to be
undertaken before TPCs can be set (special concern in
upper reaches with extensive agricultural activities along
banks of estuary)
7.1 River inflow distribution patterns differ by more than 5%
from present
7.2 River inflow decreases to below 1.5 m 3 /s at any time
7.3 River inflow below 2 m 3 /s persist for longer than 4 months
8.1 River inflow distribution patterns (flood components) differ by
more than 10% (in terms of magnitude, timing and
variability) from that of the Present State
8.2 Suspended sediment concentration from river inflow
deviates by more than 10% of the sediment load discharge
relationship to be determine as part of baseline studies
8.3 The median bed sediment diameter deviates by more than a
factor of two from levels to be determined as part of baseline
studies (Present State).
8.4 Sand/mud distribution in middle reaches (8-20 km) change
by more than 20% from Present State
8.5 Changes in the channel bathymetry in the upper reaches
(above 20 km upstream of the mouth) change by more than
20% from Present State
8.6 Changes in tidal amplitude below the Steenboksfontein of
more than 20% from Present State
Page 28
Changes in water quality of river inflow at head of
estuary and as a result of agricultural return flow
along the banks of the upper estuary.
Inputs from agricultural activities in the catchment
and along the banks of the estuary in upper
reaches
Modification to inflow at head of estuary
Modification to inflow at head of estuary
Modification to inflow at head of estuary;
Catchment activities