Henk Vermeulen <strong>Op</strong>gehaal<strong>de</strong> herinneringen Tekst: Eva van <strong>de</strong>r Ben, foto’s Maarten van Haaff Er was een perio<strong>de</strong> dat Henk Vermeulen <strong>de</strong> VNV wás. Zijn naam duikt binnen <strong>de</strong> vereniging op in velerlei verband. Het liefst werkte hij in <strong>de</strong> luwte, op <strong>de</strong> achtergrond, want dan kreeg hij meer gedaan. Vandaag is het tijd om een stap naar voren te doen. Een gesprek met Henk Vermeulen (1925), niet zomaar een vlieger van A naar B, maar iemand die zijn hele leven zijn nek uitstak. “Ik bemoei<strong>de</strong> me graag met alles. Ik geniet ervan om iets organisatorisch kloppend en veilig te maken.”
8 Vermeulen heeft aan één vraag genoeg om urenlang te vertellen: boeiend, alsof het vanmiddag nog plaatsvond, vol <strong>de</strong>tails. Hij on<strong>de</strong>rsteunt zich met gebaren. Een enkel woord of on<strong>de</strong>rwerp is genoeg voor een associatie en een verhaal. Met zichtbaar genoegen vertelt hij over <strong>de</strong> won<strong>de</strong>rbaarlijkste gebeurtenissen uit zijn loopbaan als vlieger, en zijn altijd opgestoken wijsvinger wanneer het om veiligheidsaspecten ging. “Ik was net aangenomen bij <strong>de</strong> KLM en voor drie jaar uitgezon<strong>de</strong>n naar Curaçao. Toen ik daarvan terugkwam, bezocht ik wel eens een verga<strong>de</strong>ring van <strong>de</strong> VNV, toen nog VKV. Het was eigenlijk een club van gezagvoer<strong>de</strong>rs die een borreltje dronken. Als er een eenban<strong>de</strong>r opstond was het gelijk: ‘Als jij je bek niet houdt, zul je ervan lusten als je met mij vliegt.’ Ik dacht ja, zo is een en an<strong>de</strong>r niet optimaal in <strong>de</strong> organisatie. Ik heb toen een heleboel jonge vliegers zoals ik opgestookt. Ik kwam met een klein groepje naar <strong>de</strong> verga<strong>de</strong>ring, maar had een envelop vol met machtigingen bij me. We hebben het zitten<strong>de</strong> bestuur afgezet. We schreven nieuwe statuten en vorm<strong>de</strong>n een nieuw bestuur. Wij von<strong>de</strong>n het principe van <strong>de</strong> le<strong>de</strong>nraad uit. Ik had dan wel <strong>de</strong> plannen gesmeed, maar wil<strong>de</strong> geen presi<strong>de</strong>nt wor<strong>de</strong>n. <strong>Op</strong> <strong>de</strong> achtergrond krijg ik meer gedaan. We hebben het zitten<strong>de</strong> bestuur afgezet. Ik werd voorzitter van <strong>de</strong> le<strong>de</strong>nraad. Eigenlijk heeft die ook het laatste woord: <strong>de</strong> presi<strong>de</strong>nt kan niets doen zon<strong>de</strong>r toestemming van <strong>de</strong> le<strong>de</strong>nraad. Ik werd steeds weer opnieuw herkozen. 1925 Geboren, opgegroeid in Ne<strong>de</strong>rlands- Indië 1946 Vertrek naar Holland, opleiding aan <strong>de</strong> HBS en <strong>de</strong> Rijksluchtvaartschool 1952-1980 Vlieger bij KLM (Dakota, DC-4, Convair 340, L-749, ‘Super Connie’ L-1049, DC-8, DC-9, DC-10) 1962-1974 Voorzitter VNV-le<strong>de</strong>nraad. Tevens 15 jaar lid en 10 jaar voorzitter van <strong>de</strong> Statutencommissie. 1974-1980 Principal Officer General Affairs bij IFALPA 1976-1977 All Weather <strong>Op</strong>erations (AWOP) <strong>de</strong>nkpanel Ik ben tij<strong>de</strong>lijk even presi<strong>de</strong>nt geweest, toen <strong>de</strong> le<strong>de</strong>nraad presi<strong>de</strong>nt Renaud afzette in 1964. Hij was toevallig <strong>de</strong> captain met wie ik in dienst van <strong>de</strong> KLM mijn eerste vlucht maakte. Eerste vlucht Die eerste vlucht, dat is een verhaal. Ik was <strong>de</strong>r<strong>de</strong> vlieger op een DC-4 op een vlucht naar Karachi, Pakistan. Het eerste wat <strong>de</strong> gezagvoer<strong>de</strong>r tegen mij zei was ‘Kun jij bridgen?’ Ik heb vervolgens <strong>de</strong> hele vlucht alleen maar gebridged. Ik vertel<strong>de</strong> later thuis over mijn eerste vlucht, en dat ik niet wist waarvoor ik nou naar school was gegaan. Mijn va<strong>de</strong>r reageer<strong>de</strong>: ‘Jongen, het punt is, heb je gewonnen?’ Dat had ik. ‘Nou dan is het toch goed verlopen?’ Ik dacht alleen maar aan mijn studietijd. Maar zo ging dat. Mij werd vervolgens verzekerd dat ik nog een jaar in Ne<strong>de</strong>rland zou blijven, en ik ging trouwen. Maar op huwelijksreis kreeg ik van Vliegdienst een bericht: men had besloten dat ik werd uitgezon<strong>de</strong>n naar Curaçao. Mijn vrouw mocht niet mee, want ik had alleen nog maar als <strong>de</strong>r<strong>de</strong> vlieger gevlogen en moest mijzelf eerst bewijzen. Bij aankomst op Curaçao wist helemaal niemand van mijn komst. Zelfs <strong>de</strong> Chef Vlieger wist er van niets. Ik dacht bij mezelf ‘ja, wat is dit nu?’ Ik zat drie maan<strong>de</strong>n op Curaçao en heb niet gevlogen. Mijn vrouw was thuis. Mij werd gezegd dat mijn instructeur in Holland zat, en dat ik moest wachten. Bij toeval trof ik een an<strong>de</strong>re instructeur. Met hem ging ik lessen, en mijn lesformulier werd getekend. Ik was formeel gebrevetteerd. Nu kon mijn vrouw komen. De Chef Vlieger dacht hier an<strong>de</strong>rs over, dit was niet <strong>de</strong> bedoeling, maar ik hield voet bij stuk: ‘Deze on<strong>de</strong>rtekening is een ticket voor mijn vrouw, of het is een ticket voor mij, en dan heb ik een mooi verhaal hoe het hier gaat.’ Het was ongeorganiseerd, en dat is <strong>de</strong> re<strong>de</strong>n dat ik me later zo heb uitgesloofd. Ik dacht hoe kan het an<strong>de</strong>rs, en beter? Bij terugkomst in Ne<strong>de</strong>rland bemoei<strong>de</strong> ik me dus met <strong>de</strong> Vereniging. IFALPA Na twaalf jaar inzet bij <strong>de</strong> VNV hebben ze mij gevraagd om in het bestuur te komen bij IFALPA. Daar bleek dat ik eigenlijk opnieuw kon beginnen: ik was niet zo kapot van <strong>de</strong> constitutie bij IFALPA. Mij werd gevraagd om die te herschrijven. Ik heb gezegd: ik ga niet in een commissie zitten, ik schrijf het alleen. En ik heb mijn voorstel ook in één verga<strong>de</strong>ring ver<strong>de</strong>digd, wat an<strong>de</strong>ren een jaar zou kosten. Er waren altijd vijf principal officers, maar speciaal voor mij was er een resolutie aangenomen dat het zes principal officers moesten wor<strong>de</strong>n. Ik werd gekozen als Principal Officer General Affairs: dat gaf mij gelegenheid om me met alles te bemoeien. Ik ga niet in een commissie zitten, ik schrijf het alleen. Een van <strong>de</strong> grootste dingen die ik voor elkaar heb gekregen, is iets wat zowel ICAO als IATA niet is gelukt. Met <strong>de</strong> KLM vlogen we van Bangkok naar Manilla, maar we mochten niet over Vietnam. Na <strong>de</strong> Vietnamoorlog moesten maatschappijen nog altijd duizen<strong>de</strong>n kilometers omvliegen. ICAO beleg<strong>de</strong> hier een verga<strong>de</strong>ring over, maar het probleem was dat Vietnam geen lid was van <strong>de</strong> United Nations, en daarom niet van ICAO. Dus in feite had ICAO niets te vertellen. Het grote probleem was om Amerika geen gezichtsverlies te laten lij<strong>de</strong>n. IATA heeft het ook nog een jaar geprobeerd, het lukte ze niet. Overvliegrechten Vietnam Bij ICAO in Montreal introduceer<strong>de</strong> ik in die tijd <strong>de</strong> nieuwe IFALPA-presi<strong>de</strong>nt, Ik ken<strong>de</strong> <strong>de</strong> secretaris-generaal van ICAO, Kotaite. Een intelligente, vrien<strong>de</strong>lijke man, maar ook een keihar<strong>de</strong>. Ik wil<strong>de</strong> met hem over <strong>de</strong> route Bangkok-Manilla spreken en het verbod om over Vietnam te vliegen: ik had iets bedacht. ’s Avonds zat ik na een diner met Kotaite een sigaartje te roken. Dit was het moment om mijn i<strong>de</strong>e naar voren te brengen. Ik zei hem: ‘Als ik problemen heb met mijn buurman, dan spreek ik met mijn buurman zelf, en niet in een rechtszaal ergens in <strong>de</strong> wereld. We moeten een verga<strong>de</strong>ring beleggen, met alleen <strong>de</strong> lan<strong>de</strong>n die geïnteresseerd zijn in <strong>de</strong> route, en <strong>de</strong> lan<strong>de</strong>n waar overheen moet wor<strong>de</strong>n gevlogen: Laos, Cambodja en Vietnam. Het moet buiten Amerika om. De enige manier waarop dit resultaat kan hebben, is als er géén pers komt.’ ‘Waar zou dat dan zijn?’ vroeg Kotaite, die toch wel interesse had in <strong>de</strong>ze aanpak. ‘In Phnom Penh’, antwoord<strong>de</strong> ik, ‘Dat is zo communistisch, daar komt geen reporter binnen. Als we het daar beleggen, krijgen we het voor elkaar.’ Kotaite antwoord<strong>de</strong>: ‘Captain Vermeulen, you are a remarkable man.’ Hij zou dit met zijn mensen gaan bespreken. Later kreeg ik het bericht dat <strong>de</strong> verga<strong>de</strong>ring was belegd, in Phnom Penh, en dat wij van IFALPA, niet vertegenwoordigend een land, mochten komen. Ik vroeg er vrij voor aan mijn Chef Vlieger. Toen hij hoor<strong>de</strong> wat ik ging doen vroeg hij verbaasd: ‘Wat hebben wij dan nog niet gedaan om die route te herstellen, alles toch?’ ‘Nee’, antwoord<strong>de</strong> ik, ‘u heeft mij niet uitgenodigd.’ Toen begon hij zo vreselijk te lachen. Maar ik ben naar die verga<strong>de</strong>ring gegaan, en we hebben het voor elkaar gekregen. Kijk en dát vind ik nou leuk. Bij thuiskomst vertel<strong>de</strong> ik mijn chef dat <strong>de</strong> route was hersteld. We zijn over Vietnam gaan vliegen, en dat doen we nu nog steeds. Maar ik heb van <strong>de</strong> KLM nooit een bedankje of zoiets gehad. Ach, eigenlijk had ik ook niet an<strong>de</strong>rs verwacht. 9