6. Woordsoorte

60
In hierdie sin is eintlik ‘n voorwoordelike bywoord.
Twee verskille tussen voegwoorde en bywoorde is dus:
• Die voegwoord kom altyd aan die begin van die bysin, terwyl die bywoord
slegs in die middel of aan die end kom.
Byvoorbeeld: Hy is siek, tog gaan hy skool toe. (voegwoord)
• As die voegwoordelike bywoord aan die begin van die sin staan, veroorsaak dit
inversie (dit wil sê die gesegde vorm die voorwerp). Na ‘n gewone voegwoord
het ons die normale woordskikking (kyk voorbeeld hierbo) - (Inversie + omgekeerde
woordorde).
Ons onderskei verskillende soorte bywoorde.
6.9.5.1 Bywoorde wat die werkwoord bepaal
a. Bywoord van tyd
Byvoorbeeld: Die kinders speel môre; die gaste vertrek vanaand.
Die bywoord van tyd word dikwels verkry wanneer ons
die vraag vra: “Wanneer?”
b. Bywoord van wyse
Byvoorbeeld: Die leerlinge vorder pragtig; sy brei wonderlik.
Die bywoord van wyse word verkry deur die vraag
“Hoe?” te stel.
c. Bywoord van lokaliteit / plek
Byvoorbeeld: Die seuns hardloop hierheen. Hy swem stroomaf.
Die bywoord van plek word bepaal deur vrae soos
“Waarheen?” of “Waarvandaan?” te vra.
Kan onderverdeel word in bywoord van plek (“Waar?”) en
bywoord van rigting (“Waarheen?”, “Waarvandaan?”)
Let wel: As ons al drie klasse bywoorde in een sin aantref, is daar ‘n vaste volgorde:
Die volgorde is bywoord van tyd, wyse en lokaliteit, byvoorbeeld:
Die mense kom vanmôre haastig hierheen.
6.9.5.2 Bywoorde kan ook die byvoeglike naamwoord of ‘n ander
bywoord bepaal
Byvoorbeeld: Die stoeier is bomenslik sterk; hulle werk altyd ontsettend hard.
a. Bywoord van graad
Hy werk baie hard. (Baie dui op die graad van sy harde werk.)
Hy verloor byna al sy skape. (Byna dui op die graad van die hoeveelheid skape
wat hy verloor het.)