Augustus - Gkkandelaar.co.za

66ste Jaargang
Augustus/September 2009, No 7
1 Redaksioneel
1 Gedig
2 Skrifoordenking
3 Aktueel:
Die sinodebesluit laat dit gons
5 Johannes Calvyn – 500 jaar later
6 Die sin van arbeid
7 Calvyn en die onderwys
8 SJ du Toit – Doleansiestryder in
die NG Kerk (5)
9 Op die sendingveld:
SEKK-verslag
Eersterust – maar God gee die
groei
OJV’s besoek Mukhanyo
MCDC nuus
14 Uit die kerkraad:
Kort verslag van breë kerkraadsvergadering
– 20 Julie 2009
Kerklike stand – Julie 2009
Diens van Barmhartigheid
17 In die sweet van jou aangesig
18 Briewe van lesers
20 Meteorietvoetslaanroete
23 Ons ‘F’amilie
24 Vir ons kleuters – inkleurprent
Redaksie:
Ds HLJ Momberg
Werner Boersema (eindredakteur)
Eduard Winter
Tabita Winter
Hetty van Straten
Alie Lamberts
Eddie Boersema
Administrasie:
Mia van Lochem
Kerkkantoor
Posbus 31527
Totiusdal 0134
Uitleg en druk:
Printburo
Tel 012 335 9134
REDAKSIONEEL
Maak die regte keuses!
Eerstens wil ons van die redaksie
se kant af br Freek Knol en sy
familie baie sterkte toewens met
die afsterwe van sy eggenote, sr
Cobie. Ons bid u die krag en sterkte
toe van onse Hemelse Vader.
Mag die Heilige Gees u troos in
hierdie dae. Tog mag ons bly wees
in die Here, ons troue God van die
verbond.
Het leven is een krijgsbanier,
door goede en kwade dagen,
gescheurd, gevlekt, ontvallen schier,
kloekmoedig voorwaarts dragen.
Men tuimelt wel en wonden krijgt
men dikwijls, dichte en diepe ...
’t en vlucht geen weerbaar man,
die wijgt
of hem de dood beliepe!
Het leven is ... geen vrede alhier,
geen wapenstilstand vragen:
het leven is de Kruisbanier
tot in Gods handen dragen!
Ons stry in hierdie lewe onder
die KRYGSbanier van Christus,
as die Militia Christi, maar
as ons die goeie stryd stry met
al sy leed en aanvegtinge, en
geen wapenstilstand in hierdie
stryd vra nie, dan sal ons eenmaal
die KRUISbanier, deur
die oorwinning van Christus,
tot in God se hande dra.
Die digter van bostaande
gedig was die Vlaamse Rooms-
Katolieke priester Guido
Gezelle. Hy het geleef van
1830 tot 1899. Hierdie hoogs
begaafde man was ‘n kampvegter
vir die erkenning van die
Vlaamse (Nederlandse) taal,
beide in die publieke en kerklike
HET LEVEN
Let op die pragtige woordwisseling:
Hierdie maand het ons ‘n verskeidenheid
van artikels. Van
eeue-oue gedigte, artikels oor
Johannes Calvyn tot baie interessante
briewe van ons lesers.
Onder ‘Aktueel’ gee Ds Momberg
vir ons ‘n duidelike uiteensetting
oor wat nou, na die afsluiting van
die sinode, in die GKSA-gemeentes
gons. Ons ervaar dit ook in bl 2
Die lewe is ‘n krygsbanier
deur goeie en slegte dae
geskeur, gevlek, byna verloor,
kloekmoedig voorwaarts dra.
Mens tuimel wel, en wonde kry
mens dikwels, diep en seer ...
maar geen soldaat in dié stryd
sal vlug,
selfs nie as die dood hom bedreig.
Die lewe is ... geen vrede hier,
geen wapenstilstand vra:
die lewe is die Kruisbanier
tot in God se hande dra!
lewe in Vlaandere. Veral vanuit
die kerklike bestuursliggame
het hy baie teenstand
ondervind. Hulle wou onder
geen beding die Vlaamse taal
vir kerklike gebruik toelaat nie.
Slegs die Franse taal was toegelaat.
Ook het hulle hom verdink
van afwyking van die Roomse
leer, wat veral in sy gedigte tot
uiting sou gekom het. Gezelle
het egter, dwarsdeur alle verontregting
heen, ‘n troue seun
van die Roomse Kerk gebly en
steeds weer in nederige onderworpenheid
die hoof gebuig vir
die kerklike gesag waaronder hy
geplaas was.
SH Salomons
Augustus/September 2009 1

l 1
die openbare pers dat die reaksies
nogal uiteenlopend is. Sommige
gemeentes is bly met die besluit
en ander is ongelukkig (die vrouediakens
moes nie toegelaat word
nie) en ander is weer so radikaal
dat hulle sommer aangaan met
die bevestiging van vroue-ouderlinge
en selfs nie beswaar het teen
die vrou as predikant nie. Hoe is
dit moontlik dat ‘n groep mense
wat beweer dat hulle in dieselfde
kerkverband is, so uiteenlopend
kan dink en leef. Wat is die grondbeginsel
waarop ‘n gemeente of
groep gemeentes hulle moet kan
beroep? Gaan dit hier oor die vertolking
van Gods Woord óf …
gaan dit hier eerder oor die mens
self? Dit is dus belangrik dat ons
Die Christusformules
In die Nuwe Testament is daar
‘n hele aantal formules wat almal
betrekking het op die Here Jesus
Christus. Hulle is daar om vir ons
die oorstelpende rykdom van die
verlossingswerk van Christus te
verduidelik.
Ons word by die lees van die
Nuwe Testament telkens getref
deur allerlei Christusgerigte uitdrukkings
soos: ‘in Christus’, ‘met
Christus’, ‘Christus vir ons’ en
‘ons in Christus’.
Van die verskillende Christusformules
is die uitdrukking ‘ons in
Christus’ wel die bekendste. Jesus
spreek in Johannes 15 herhaaldelik
van ‘julle in My’ en Paulus
gebruik nie minder as 164 keer
in sy briewe die uitdrukking ‘in
Christus’ nie.
Saam met die uitdrukking ‘ons in
Christus’ gaan die formule ‘Christus
in ons’. Eintlik het ons hier
met ‘n twee linggedagte te doen:
‘ons in Christus’ en ‘Christus in
ons’, maar die klem val duidelik op
die eerste een: ‘ons in Christus’.
2 Augustus/September 2009
moet evalueer waarmee ons in ons
daaglikse lewe besig is. Ook u en
ek. Wil ons lewe volgens God se
Woord? Dan moet ons seker maak
wat die Woord van God sê.
Hoe doen ons persoonlike Bybelstudie?
Met watter gesindheid
gaan ons na JV of Bybelstudie (of
gaan ons nie meer nie)? Hoe benader
ons die eredienste Sondae?
Hoe pas ons dit toe in die werk
en lewe van elke dag? So is daar
voordurend selfondersoek nodig.
Die artikel ‘Die sin van arbeid’
gee ons ‘n mooi perspektief hoe
ons ons daaglikse werk as kinders
van God moet aanpak. Die artikel
laat ons ook besef dat ons opdrag
hier op aarde baie wyer strek as
wat ons dink. Die ‘bou en bewaar
SKRIFOORDENKING
Wat beteken dit om in Christus te wees?
‘In die Here’ en ‘in die Gees’
Langs die uitdrukking ‘in Christus’
vind ons in die Nuwe Testament
ook die twee formules ‘in die
Here’ en ‘in die Gees’. Daar is ‘n
kenmerkende onderskeid tussen
al hierdie ‘in’-uit druk kings. Die
Christustitel stel ons voor die
feitlike heilsgebeure van kruis
en opstanding.
Die titel Here (Grieks: Kurios)
bring ons in die sfeer van die verhoogde
Heiland wat sy heerskappy
oor kerk en kosmos uitoefen. Die
Heilige Gees laat ons ten slotte
weer dink aan die groot gebeurtenis
van sy koms op Pinkster.
Daar is ‘n duidelike lyn in die verskillende
uitdrukkings:
In Christus: Christus die Heilbewerker
– kruis en opstanding, Pase
In die Here: Christus die
Koning
– Hemelvaart
In die Gees: Christus die Inwoner
– Pinkster.
opdrag’ van God moet ook tot uiting
kom in ons omgang met sy
skepping. Hoe spandeer ons ons
geld en hoe waardeer ons die natuur?
Pas ons dit op?
Die redaksie is tans besig om na
verskillende opsies te kyk rondom
die uitgawe van Kerk en Woord.
Hierdie uitgawe verskyn in A4 formaat.
Ons nooi almal uit om asseblief
kommentaar te lewer. Lees
dit beter? Moet dit groter? Hou ons
liewer by die ou bekende formaat?
Weens verskillende omstandighede
het die redaksie besluit om ‘n
gesamentlike uitgawe vir Augustus
en September uit te gee.
Ons hoop dat hierdie uitgawe van
Kerk en Woord tot opbou van u
geloof mag wees.
Wat het ons alles in Christus?
Daar is ‘n onuitputlike rykdom in
die uitdrukking ‘in Christus’. Die
gelowige kind van die Here het
alles wat hy het ‘in Christus’. Hoor
maar by Paulus. Hy skrywe:
• In Christus is ons uitverkies
(Ef 1:4)
• In Christus is ons geregverdig
(Gal 2:17)
• In Christus is ons verlos
(Ef 1:7; Kol 1:14)
• In Christus is ons begenadig
(Ef 1:6)
• In Christus is ons erfgename
(Ef 1:11)
• In Christus is ons geheilig
(Fil 1:1)
• In Christus is ons met die Gees
verseël (Ef 1:13)
• In Christus is ons geskape tot
goeie werke (Ef 2:10)
• In Christus is ons verheerlik
(Ef 2:6)
Die inhoud van die uitdrukking
‘in Christus’
Die formule ‘in Christus’ sê vir
ons in die eerste plek dat alles wat

God met die oog op ons verlossing
doen, Hy deur middel van Christus
doen. Dit begin al by die uitverkiesing
en dit loop deur tot die
verheerliking. God se verlossingswerk
is ‘n werk wat Hy doen in ‘n
onlosmaaklike verbondenheid aan
Christus.
In die tweede plek wys die uitdrukking
‘in Christus’ ook op die nuwe
verbondenheid tussen Christus en
elke gelowige. Soos die hoof ten
nouste verbonde is met die liggaam,
so is Christus op die allerinnigste
verbonde met sy kerk,
met God se kinders. Dit bring ons
by die belangrike vraag waarin
dan hierdie eenheid bestaan.
Jesus self vergelyk hierdie innige
band met ‘n wingerdstok en sy lote
(Joh 15:5). Die lote het deel aan
die lewenssappe wat hulle vanuit
die stam voed, omdat hulle ‘in die
wingerdstok’ is.
Die belangrikste met betrekking
tot die uitdrukking ‘in Christus’ is
tog wel die gedagte van representasie,
verteenwoordiging, Christus
is ons hoof. Hy verteenwoordig
ons. Hy het ons verteenwoordig
aan die kruis. Hy het ons gerepresenteer
by sy opstanding en
by sy hemelvaart. Maar by daardie
geweldige gebeurtenisse van
kruis, opstanding en hemelvaart,
was die band tussen Christus en
ons so innig, dat daar sonder enige
voorbehoud gesê kan word: toe
Hy gekruisig is, is ons saam met
Hom gekruisig, toe Hy opstaan uit
die graf, het ons saam met Hom
AKTUEEL
Die sinodebesluit laat dit gons
Soos wat dit in die openbare media
tydens en na afl oop van sinodes
2003, 2006 en die eerste sitting
van sinode 2009 gegons het, so
gebeur dit ook nou na afl oop van
die afsluiting van sinode 2009
– veral oor die besluit dat vroue
nie tot die besondere ampte van
ouderling en predikant verkies
en bevestig kan word nie. In al
opgestaan en toe Hy na die hemel
gegaan het het ons saam met Hom
in die hemel gaan sit (Gal 2:20;
Ef 2:5,6).
Die nuwe mensheid
Die uitdrukking ‘in Christus’ wys
ten slotte ook daarop dat Hy die
hoof van die nuwe mensheid is en
dat almal wat in Hom begrepe
is tot daardie nuwe mensheid
behoort.
Paulus skryf: wie in Christus is,
is ‘n nuwe skepping, behoort tot
Daar is ‘n onuitputlike
rykdom in die uitdrukking
‘in Christus’
die nuwe skepping wat kom (2 Kor
5:17). Hulle wat ‘in Christus’ is,
mag deel in die nuwe skepping
wat deur die historiese dood en
opstanding van Christus werklik
geword het en eens volkome gerealiseer
sal word.
Hoe weet ek dat ek ‘in Christus’
is?
Daar is net een manier om te kom
tot die heerlike wetenskap dat ons
‘in Christus’ is, naamlik deur die
die Afrikaanse koerante verskyn
nou weer, soos ‘n modegolf, baie
artikels en menings oor die onderwerp.
Dit is telkens opmerklik met
watter grondargumente gewerk
word wanneer indiwidue hulle
mening lug. Dit is ‘n ope vraag
watter sin dit het om in ‘n blad
soos hierdie iets te skrywe oor die
diskussie wat losgebreek het. Ook
geloof. Paulus wys dit vir ons in
Galasiërs 2:20. Die geloof in die
Seun van God noem hy dit. Wat
moet ons dan glo? Ons mag en
moet glo dat dit wat met Christus
gebeur het met my gebeur
het, kragtens my begrepenheid
in Hom.
Die Bybel verkondig dit en in ons
doop word dit aan ons bevestig,
beteken en verseël.
Die verskriklike keersy
Wie nie glo nie, wie weier om te
erken dat Jesus die Seun van God
is, is nog ‘in Adam’. Hy lewe nog
in die ou bestaanswyse van die
sonde. Hy is dan nog onder die
oordeel van God, hy word met die
vloek van God bedreig, want so
sê Calvyn: buite Christus is God
enkel toorn. Dan moet ons ons
bekeer.
Hoe ryk is ons as ons glo en weet
dat ons ‘in Christus’ is. Dan het
ons deel aan alles wat hy verwerf
het. Die toekoms lê oop. Daar wag
‘n heerlike erfenis. Hoe arm is
ons buite Christus. Dan rus die
toorn van God op ons en wag daar
net veroordeling, vloek en ewige
ellende.
Hoe getroos is ons by al die swaarkry
van die lewe as ons weet, maar
ek is ‘in Christus’, uitverkies in
Hom, geregverdig in Hom, verlos
in Hom, geheilig in Hom, met die
Gees in Hom verseël, in Hom tot
sy eiendom aangeneem en nou
reeds in Hom verheerlik.
Prof L Floor
dít kan gelees word asof dit maar
net nog iemand se mening is. Die
kans is goed dat iemand wat dit
lees die boekie op die rak gaan
bêre waar dit na 10 of 20 jaar,
soos baie ander literatuur op die
rak, in die snippermandjie gaan
beland. Die vraag sal egter altyd
in die gewete moet bly lê: Wat
maak ek met die onveranderbare
Augustus/September 2009 3

waarheid van die Skrif waarmee
elkeen van ons voor die aangesig
van die HERE lewe en waaroor
ons eenmaal verantwoording sal
doen?
In 2003 het die GK Die Kandelaar
‘n dokument genaamd Sola
Scriptura die wêreld ingestuur
– wat die klassis ook vir sy rekening
geneem het – waarin ons pertinent
standpunt inneem oor die
saak van susters in die besondere
ampte asook die aard van die liedere
wat in die kerk gesing behoort
te word. Dit sal die lidmate goed
doen om hierdie dokument weer
rustig deur te werk, soos wat verskeie
Bybelstudieverenigings dit
ook destyds gedoen het. Nou, na
afl oop van sinode 2009, staan ons
presies weer op dieselfde punt as
waar ons 6 jaar gelede gestaan
het. Hierdie keer is die verskil dat
daar met die verloop van die 6 jaar
baie tyd bestee is aan kommissies
en studiedeputate wat hierdie
onderwerpe so bestudeer het
dat daar letterlik baie duisende
woorde aan toegevoeg is. Verdere
verwikkelinge was dat die kerkraad
in diepte ondersoek gedoen
het na die aard van die opleiding
van predikante te Potchefstroom,
veral oor die status van die nuwere
hermeneutiek aldaar. Daar het
verskeie artikels in populêre asook
tegniese teologiese tydskrifte uit
Doppergeledere verskyn waarin
die resepsieteorie en die postmoderne
lewensbeskouing as grondmotief
gebruik word waarom die
groot lyne asook bepaalde detail
van die Bybel wegverklaar word.
Kommerwekkende opmerkings is
oor die gesag van Genesis 1 tot 3
asook oor die aard van die kerkverband
en die gesag van sinodebesluite
gemaak. Die belydenis,
met name die NGB art 2 tot 7, is
in vele gevalle vir baie meningsvormers
net nie meer ter sake
nie. Waar die argumente van die
bevrydingsteologie jare gelede
as ‘n politieke agenda gedien het
van ‘n soort kontekstuele teologie
om minder bevoorregtes tot
die gelukstaat van ‘n nuwe soort
demokrasie te bevry, het dit ook
4 Augustus/September 2009
so deurgespoel na verskeie ander
groepe van sogenaamde minder
bevoorregtes – die vrouens, die
kinders, die armes, die homoseksueles,
ens. Vir al hierdie minder
bevoorregtes word ‘n evangelie
bedien en ‘n evangeliese agenda
gedryf wat leer dat Jesus alle
onderskeidings weggeneem het
en die mense gelyk gestel het aan
mekaar. Ons leef steeds in rewolusionêre
tye. Sodra hierdie euforiese
gelykstelling met die verwydering
van alle diskriminasie
geslaag het, sal die spreekwoordelike
hemel op aarde aanbreek.
Waar die besluit van die sinode
nou gemaak is dat vroue nie tot
die ampte van ouderling en predikant
verkiesbaar is nie, ontlok dit
by mense met verskillende sosiale
oriëntasies uiteraard ook verskillende
reaksies. Voorstanders van
die konserwatiewe lewensorde
voel dat dit ‘n oorwinning is, maar
voorstanders van die alternatiewe
lewenstyle is teleurgesteld en sal
hulle nie hierby neerlê nie. In
die vloedgolf van reaksies wat
die besluit ontlok het, is dit baie
opmerklik dat die voor- en teenstanders
meestal argumenteer
met hulle mensbedinkte sosiale
oriëntasie. Dit wil voorkom asof
die sinode ook met mensbedinkte
argumente tot die besluit oor die
vrou in die ouderlinge- en predikantsamp
gekom het. Dit is wel
verblydend dat die besluit geneem
is, maar was dit op grond van die
Skrif? Mens sou verwag dat ‘n
sinodebesluit in gehoorsaamheid
aan die Skrif, in naspreke van
die Skrif geskied. Maar nou is die
besluit op ‘n ander wyse geneem:
“Die sinode het in die lig van die
behandeling van die rapport tot
die oortuiging gekom dat vroue
nie in die besondere dienste van
predikante en ouderling mag dien
nie.”
Dit moet vir lesers duidelik wees
dat die diepteprobleem as sodanig
nog nie opgelos nie. Trouens, terwyl
hierdie besluit in die lig van
die behandeling van die rapport
geneem is, was almal teenwoordig
daarvan bewus dat daar in die
rapport op uiteenlopende maniere
met die verstaan van die Skrif
omgegaan is. Oor hierdie uiteenloping
van Skrif-verstaan het daar
geen duidelike uitsluitsel gekom
nie. Hoogstens sou afgelei kon
word dat die Skrifhantering wat
daarop dui dat vroue nie in hierdie
ampte kan dien nie, vir die
meerderheid sinodegangers in die
behandeling van die rapport die
meeste oortuigend was. Waarom
is dit so moeilik om te bely: So
sê die Here in sy Woord? Dit is
immers hoe die Heilige Gees en
ons besluite neem?
Dit bring ons terug by die sentrale
vraag: Wat is die grondbeginsel
wat ons in ons lewe by antwoorde
op vrae bring? Ons moet
goed oplet dat dit hoegenaamd
nie net gaan oor die ooglopende
praktiese sakies soos vrou in die
amp, bekers by nagmaal, sing in
die erediens as sodanig nie; net
soos wat dit vir Adam en Eva in
die paradys nie net gegaan het oor
die eet van vrugte nie. Weliswaar
het hierdie praktiese sake die
noodwendige gevolge. Die grondvraag
is of God se Woord werklik
die Woord van God is – genoegsaam,
absoluut gesagvol, volkome.
Die grondvraag is hoe ons mensbedinkte
alternatiewe te staan
kom teen ons gehoorsaamheid aan
die Woord van God. Waarmee is
ons besig as ons die lering van
die Skrif kritiseer as antiek, uitgedien
en irrelevant vir ons lewe
van vandag? As ons die sirkel van
bevryding struktureel voltooi het
... sal ons dan werklik vry wees?
Ons bely dat God se Woord die
volmaakte leer van ons bevryding
is. Juis dit maak dat ons denke
en dade radikaal anders is as dié
van die wêreld. Die bevryding
wat Christus ons gebring het, stel
ons in staat om binne die situasie
waarin Hy ons geplaas het as
vrygemaaktes te kan lewe, selfs
meer as oorwinnaars! Sy Woord
is nie maar net oud of nuut nie.
Sy Woord is ewig!
Ds HLJ Momberg

CALVYN 500 .....
Johannes Calvyn – 500 jaar later
In die sesde distrik van Parys,
naby die massiewe Saint-Sulpice
kerk wat dateer uit die 18de eeu,
kan ’n mens ure spandeer by die
La Procure Boekwinkel, Parys se
grootste boekwinkel oor godsdienstige
literatuur en sekerlik ook
een van die belangrikste middelpunte
van die Rooms-Katolieke
intellektuele lewe in Frankryk.
Ek het enkele weke gelede daar
rondgestap en was verbaas om op
te merk dat een van La Procure
se uitstalvensters uitsluitlik aan
die lewe en werk van Johannes
Calvyn (1509-1564) gewy is, ter
herdenking van die vyfhonderd
jaar van sy geboorte. Meer as tien
onlangs gepubliseerde werke in
Frans vorm deel van die uitstalling,
terwyl daar binne die boekwinkel
‘n klomp ander publikasies
oor dié onderwerp aangebied
word. Later vanjaar sal ‘n posseël
met ‘n afbeelding van Calvyn
deur die Franse poskantoor
uitgereik word. Intussen is daar
reeds talle kongresse of lesings by
Franse universiteite en elders oor
die impak en relevansie van Calvyn
se werk en erfenis gehou.
Is hierdie belangstelling uitsluitlik
‘n Franse verskynsel? Is dit
‘n manier om die vader van die
moderne Franse taal te vereer, ná
‘n lang tradisie van vyandigheid
teenoor sy persoon en invloed?
Dié verskynsel word egter nie
tot Frankryk beperk nie; tallose
Calvyn kongresse word vanjaar
wêreldwyd gehou. Nie net in lande
soos Nederland, die VSA, Duitsland
of Switserland nie, maar
ook in Italië, en selfs in Japan!
‘n Kongres oor Protestantisme en
Gereformeerdheid het onlangs by
die universiteit van Sevilla in die
suide van Spanje plaasgevind:
in die bakermat van die Roomse
Inkwisisie, wat Protestante deur
die eeue vervolg het, het sprekers
sterk aanspraak gemaak op Calvyn
se godsdiens en wêreldbes-
kouing, in die teenwoordigheid
van lede van die Spaanse regering
wat met groot belangstelling
daarvan kennis geneem het!
Die redes vir die belangstelling
in Calvyn
Hoe kan hierdie belangstelling
verduidelik word, veral in die
konteks van die hoogs gesekulariseerde
en selfs anti-Christelike
Europa? Aan die een kant is
dit sekerlik te wyte aan intense
navorsing oor Calvyn, wat die
afgelope dekades talle boeke en
artikels na vore laat kom het en
sodoende ‘n breër belangstelling
gekweek het. Dit lyk asof hierdie
beweging nog volstoom aangaan
en ook in die toekoms vele
publikasies die lig sal laat sien.
Selfs tweedehandse opsommings
of populêre werke spreek van ‘n
behoefte om die Franse hervormer
beter te leer ken. ‘n Tweede rede
lê miskien juis daarin: in ‘n tyd
van groot geestelike verwarring
in die Weste en met die opkoms
van Islam wat as ‘n bedreiging
gesien word, soek mense iewers na
‘n anker. Bestaan daar nog Christelike
wortels wat samehangend
“Cor meum tibi offero
Domino
prompte et sincere”
(“Here aan u offer ek my hart,
bereidwillig en opreg”)
Calvyn se persoonlike slagspreuk
is en iets het om aan te bied vir
ons tyd? Dit is opvallend om op te
merk dat in die dertigerjare van
die vorige eeu, toe verskeie soorte
Fascisme en Nazisme in Europa
die botoon gevoer het, talle boeke
oor Calvyn verskyn het, wat ten
doel gehad het om die fonda-
ment van demokrasie in Europa
te deurgrond. Dit sal waarskynlik
eienaardig klink vir diegene
wat nog leef met die cliché van
Calvyn as sestiende-eeuse diktator
van Genève. Miskien sal dit
hulle egter aanmoedig om self die
kompleksiteit en rykdom van sy
denke te gaan ontdek. Dít kan ‘n
mens natuurlik die beste doen as
jy Calvyn se skrywe direk gaan
lees (Engelse vertalings is maklik
beskikbaar, die Institusie van die
Christelike Godsdiens en sy Kommentaar
oor die Romeinebrief is in
Afrikaans vertaal. Ander vertalings
in Afrikaans van Calvyn se
kommentare oor Paulus se briewe
sal stelselmatig binne die volgende
paar jaar gepubliseer word). Wie
lees egter nog Calvyn op so ‘n ernstige
wyse in Suid-Afrika? Gaan
vra maar gerus vir predikante
wat hulle werklik eerstehands
van hom weet …
Die man agter die skrywe
Moet Calvyn gereduseer word tot
‘n indrukwekkende reeks skrywes
op ’n boekrak wat predikante en
teoloë in staat stel om Gereformeerde
teologiese stellings te formuleer?
Nege-en-vyftig dik volumes
van sy werke is reeds aan
die einde van die negentiende eeu
gepubliseer! Talle ander geskrifte
het later in standaarduitgawes
verskyn en korter werke wat in
die sestiende eeu anoniem die lig
gesien het, word vandag deur spesialiste
aan hom toegeskryf. Agter
sy eksegetiese werke, sy preke, sy
polemiese traktate en ‘n enorme
versameling korrespondensie
(met ander hervormers, asook met
konings en koninginne dwarsdeur
Europa, maar ook met eenvoudige
mense wat sy raad gevra het en
wat hy met groot deernis pastoraal
begelei het), lê daar ‘n mens
van vlees en bloed, wat aan die
meeste mense onbekend is: ‘n
skaam man wat vreedsaam op
Augustus/September 2009 5

ustige plekke wou lewe, maar
na ‘n skielike bekering ‘n balling
geword het ter wille van sy gewete
en sy godsdiens.
Daar was nie plek in die koninkryk
van Frankryk vir diegene wat
destyds as “Lutherane” bestempel
is nie. Calvyn was verder ‘n
briljante student in die regte en
in klassieke lettere, asook ‘n fyn
skrywer wat boeke in Latyn vir
geleerdes wou skryf, maar wat
deur omstandighede gedwing is
om op die voorfront van godsdienstige
debatte en konfl ikte as geestelike
leier op te tree. Sy geweldige
kennis het hy in sy moedertaal
aan die kerk beskikbaar gestel om
die Bybel as Woord van God vir
hulle oop te maak. Calvyn was ‘n
jong man wat sonder enige materiële
behoeftes kon geleef het en ‘n
briljante loopbaan in die Roomse
hiërargie kon gevolg het (te danke
aan kerklike voorregte wat sy pa
vir hom verseker het), maar tog
alles prysgegee het om homself
nie binne ‘n korrupte sisteem te
kompromitteer nie.
Die res van sy lewe het hy met ‘n
minimale inkomste klaargekom.
Hy het daarvan gehou om perd
te ry en om bordspel en kroukie
te speel, maar stelselmatig is hy
deur allerhande pynigende siektes
oorweldig. Tog het hy aanhou
werk totdat sy liggaam (altans
wat daarvan oorgebly het) op die
ouderdom van vyf-en-vyftig fi naal
ingegee het. Hy was ’n man met
Die sin van arbeid
In die hedendaagse gejaagde
samelewing wil ek die stelling
waag dat die mens nie meer sy of
haar werk onder beheer het nie
– werk beheer die mens.
Ons het as ’t ware ‘n slaaf van
ons werk geword. Ek wil nie op
die verskeie oorsake van hierdie
stelling ingaan nie. Wat wel seker
is, is dat arbeid in baie gevalle
gedegradeer is tot ‘n ekonomiese
6 Augustus/September 2009
vele vriende, maar wat terselfdertyd
deur ander gehaat en beswadder
is weens sy onwrikbaarheid
oor geloofsake (Genève se stadsraad
het in Calvyn se tyd maar
een persoon weens kettery tot die
brandstapel veroordeel, te midde
van duisende brandstapels wat
elders dwarsdeur Europa aangesteek
is).
Hy wou graag ‘n gesin gehad het,
maar sy geliefde eggenote is ná agt
jaar van saamwees oorlede, nadat
hulle blykbaar vier kinders kort
na hul geboorte, die een na die
ander, aan die dood moes afstaan.
Prof Olivier Millet – miskien die
beste Franse spesialis oor Calvyn
op die oomblik – beskryf hom as
“‘n man van lyding” in sy onlangse
boek. 1
Calvyn was ‘n diep ontwortelde
mens met ‘n besonder sterk roepingsbewustheid
wat dit reggekry
het om ‘n nuwe beskawing, ‘n nuwe
tipe mens, in die Weste na vore
te bring. Die profi el van Europa
asook van Amerika (ná die koms
van die pelgrimsvaders) is onverstaanbaar
as mens nie sy invloed
in ag neem nie. Op die voetspore
van Luther, maar ook breër as
die voormalige Duitse monnik,
het hy ‘n beweging geloods wat ‘n
1 Calvin un homme, une oeuvre, un auteur,
Infolio uitgewer, Gollion, Switserland,
2008. Prof Millet doseer letterkunde aan
die Créteil-universiteit in Parys. Hy het
wyd oor Calvyn geskryf, asook oor ander
godsdienstige literatuur in Frans tydens die
sestiende eeu.
aktiwiteit wat alleen maar in
terme van geld gewaardeer word.
Dit gaan in die moderne ekonomiese
samelewing om die lewering
van die grootste moontlike
prestasie – dikwels ten koste van
die werkende mens. Doeltreffendheid
en bekwaamheid het sleutelwoorde
geword. In hierdie geywer
en gejaag is seker baie bereik.
Die mens poog om ten volle op
gedeelte van die Europese elite
rondom hom gefedereer het. Hier
was dus ’n besonderse mens wat
‘n nuwe tipe katolisiteit (in die sin
van universaliteit) bewerkstellig
het, meer nog as wat Luther reggekry
het. 2
Van Afrika het hy natuurlik
omtrent niks geweet nie, en van
Suid-Afrika nog minder (Van
Riebeeck sou die Kaap eers agten-tagtig
jaar ná Calvyn se dood
bereik). Die problematiek van kolonialisme
en rasseverhoudinge was
aan hom byna onbekend. Pogings
om dus sy naam en denke te koppel
aan hetsy apartheid of aan
bevrydingsteologie is uit die aard
van die saak naïef, anachronisties
of selfs manipulerend van aard.
Maak dít van Calvyn ‘n irrelevante
fi guur vir Suid Afrika vandag?
Dit sou kortsigtig wees om
die relevansie van iemand van sy
kaliber te wil meet aan sy vertroudheid
met ‘n bepaalde sosiohistoriese
problematiek wat lank
nadat hy dood is eers ontwikkel
het. Sy katolisiteit maak dit juis
die moeite werd om Johannes
Calvyn in sy geskrifte met ’n hernieude
belangstelling en nuuskierigheid
te gaan ontdek.
(Hierdie artikel het onlangs in By,
‘n bylae by Beeld verskyn)
Ds E Kayayan – GK Rietvallei
2 ‘n Standaardbiografi e van Calvyn in Engels
is T.H.L. Parker se Calvin, a biography,
deur Westminster Press, Philadelphia,
1975.
die aarde beslag te lê totdat die
aarde, soos Overduin tereg sê,
skielik op die mens beslag lê! Ons
wil die aarde besit, maar uiteindelik
besit die aarde ons. Te dikwels
het die moderne mens die sin van
sy eie bestaan bevraagteken, en
daarom begryp ons nie meer die
sin van die arbeid nie (H van Riessen).
Arbeid het vir die mens van
vandag in ‘n groot mate absoluut

geword; met ander woorde, arbeid
bestaan uitsluitend vir die mens,
dit is alles bepalend vir ons daaglikse
lewe en heeltemal onafhanklik
van God. Op hierdie manier
het ons steeds deel aan die ontsporing
deur die sondeval, naamlik
om ten alle koste in ons werk
selfstandig te wees, om ons eie eer
en veral ons eie voordeel daarin te
soek. So het arbeid as roeping, as
diens aan God en medemens, plek
gemaak vir arbeid as ‘n drif tot
selfbehoud, tot selfhandhawing
(A Hordijk).
Calvyn
Daarom is dit goed as ons weer die
sin van ons daaglikse arbeid in
oënskou neem en dit ook by die sin
van die lewe betrek. Volgens Calvyn
roep God die mens tot arbeid
en skenk hom die gawe daartoe.
Die mens mag van die vrugte van
sy arbeid geniet, maar ons werk
vir God se eer en nie vir ons eie
eer nie. Dit, sê hy, is so omdat alles
deur God beheers word en alles tot
sy eer bestaan. God het oneindige
Calvyn en die onderwys
Na honderde artikels, konferensies,
boeke en uitstallings wêreldwyd
om Johannes Calvyn se 500jarige
geboortedatum te herdenk,
is dit ‘n ope vraag of dit moontlik
is om nog iets nuuts oor hierdie
reformator te sê. Daarom lig hierdie
verslag van ‘n Calvyn-kongres
met as tema ‘Calvyn en die onderwys’
wat op 18 Julie in Die Kandelaar
gehou is, net enkele “nuuswaardige”
punte uit.
Die kongres is deur Aros en die
Instituut vir Klassieke en Reformatoriese
Studies van Bloemfontein
aangebied. Die elf sprekers en
respondente het internasionaalerkende
Calvyn-kenners soos prof
VE d’Assonville wat tans in Duitsland
navorsing doen, en prof EA
de Boer, akademikus uit Nederland,
ingesluit.
Hier volg enkele belangwekkende
uitsprake op die kongres:
moontlikhede aan die mens gegee
om sy skepping te ontplooi en te
bewerk. Ons mag almal deel hê
aan die ontwikkeling van God se
‘tuin’ – nie om onsself te verryk
nie, maar juis om volgens Genesis
1:28 die aarde in sy volheid te
onderwerp.
Die sin van arbeid bestaan daarin
dat ons medewerkers van God
word in sy skepping.
Daar is ook ‘n diepere betekenis
in my sinvolle arbeid op aarde
wanneer daar egte dienslewering
bestaan. Dit beteken dat ek in ‘n
liefdevolle diensverhouding moet
staan teenoor diegene wat saam
met my werk en teenoor diegene
wat aan my opdragte gee. Ek kan
trots op my werk wees wanneer ek
dit goed doen – wanneer ek daarin
iets van die beeld van God ontdek
en ek daaraan vorm gee.
Skeppingsontplooiing
Dan werk ek nie meer net vir my
eie voordeel nie, maar ek het ‘n
deel aan God se groot skeppings-
• Hoe aktueel en relevant Calvyn
se werk vandag nog steeds
is, blyk uit ‘n uitgawe van die
Amerikaanse tydskrif Time wat
die neo-Calvinisme een van die
tien invloedrykste stromings
van ons tyd noem.
• Behalwe dat Calvyn baie klem
op die belang van goeie onderwys
gelê het en in 1559 met ‘n invloedryke
universiteit in Genève begin
het, het sy hele lewe in die teken
van onderwysing gestaan: talle
boeke, duisende preke, lesings,
debatte, kategese … Alles wat
hy gedoen het, was daarop gerig
om mense te oortuig dat die sin
van die lewe in die kennis en
wysheid van God die Skepper en
ons Vader lê; om op alle lewensterreine
God lief te hê, Hom te
eer en te dien. Sy beroemde Institusie
beteken dan ook “onderwysing”.
ontplooiing. Arbeid en ontspanning
sal dan nie meer mekaar uitsluit
sodat rus slegs ‘n ontvlugting
uit my werk word nie. Ontspanning
is net so ‘n belangrike aspek
van God se skeppingsopdrag as
arbeid. Daar bestaan geen rede
waarom ons ons oor ons vryetydsbesteding
behoort te verontskuldig
nie. Calvyn se gedagte was
juis dat alle arbeid sowel as ontspanning
in Christus geheilig
behoort te wees.
Dit is Hy wat uiteindelik ware sin
aan my lewe gee. Deur Hom kan
elke mens sy of haar ware roeping
vervul: om in diens te staan van
God en sy geregtigheid.
Henk Woudstra
• Christus is ons enigste leermeester
(Matt 23: 8 en 10.)
Daarom kan daar net een regte
vorm van onderwys wees: waar
Christus die leermeester en
onderwysers sy instrumente is.
Ons is Christus se eiendom; nie
andersom nie.
• As ons bevrees is vir satanisme,
moet ons dan nie veel banger
wees om ons kinders deur heidene
te laat onderwys nie?
• Toe staat en kerk in die tyd na
Calvyn al meer geskei het, het
die staat die kinders gevat en vir
hul onderwys gesorg. Tot vandag.
Kerk/geloof het net ‘n paar
uurtjies op die Sondag gekry.
Gelowiges moet hul kinders
terugkry en sorg vir eie skole.
Augustus/September 2009 7

• Eintlik is ‘skoolhoof’ ook ‘n amp.
Net so ‘n belangrike amp as
predikant. Hy moet die Woord
bedien. Vroeër is dit ook so
gesien. Kyk maar na die beginjare
van die Potchefstroomse
Universiteit vir CHO.
• Waarom kom die strewe na eie,
gereformeerde skole in SA nie
SJ DU TOIT – DOLEANSIESTRYDER IN DIE NG KERK (5)
Prediking van die Woord in die sentrum van die kerk se aktiwiteite
Twee NG Kerke in dieselfde
straat
In 1875 was die dorp Paarl nog nie
naby so groot soos vandag nie. Die
belangrikste straat het ’n gepaste
naam gekry en besit dit vandag
nog: Hoofdstraat. In die suidelike
deel van hierdie straat staan vandag
nog die oudste NG Kerk, in
die volksmond bekend as die Rietdakkerk.
Maar in 1875 het daar
skielik en onverwags in dieselfde
straat nog ’n NG-gemeente ontstaan
met die naam Noorder-
Paarl. Hierdie tweede gemeente
het nie ontstaan deur ’n natuurlike
oorsaak soos byvoorbeeld die
buitengewoon groot getal lidmate
nie, maar deur stryd wat daar
geheers het – ’n stryd oor bepaalde
beginsels, naamlik:
1. die handhawing van Christelike
onderwys vir die kinders;
2. dat die Evangelie in die mense
se moedertaal verkondig moet
word;
3. dat die godsdienstige liberalisme
in die kerk bestry moet
word;
4. en dat die profesieë van die
Bybel in die preke verklaar
moet word.
Dit mag wees dat ons vandag in
ons situasie na ± 135 jaar nogal
verbaas is oor sulke idees, dat
dit sou lei na ’n afstigting van ’n
gemeente, maar as ons die tydsgees
van destyds wat in die algemeen
ook die kerk binnegedring
het, ken, dan verklaar dit die baie
8 Augustus/September 2009
van die grond nie? Omdat Gods
Woord en sy wil by baie mense
nie meer in die middelpunt
staan nie.
• Calvyn het geglo dat Gods Woord
in alle eenvoud verkondig moet
word. Welsprekendheid van die
predikant is nie verkeerd nie,
maar ook nie ‘n vereiste nie.
afskeidings en nuwe vormings in
die gereformeerde kerke van die
19de eeu, o.a. die Afskeiding in
1834 in Nederland, die Disruption
in die Skotse kerk in 1843, die
Afskeiding van die Gereformeerde
Kerk in 1859 in Rustenburg en die
Doleansie in 1886 van die Gereformeerde
Kerke in Nederland.
Wêreldwyd het vrysinnigheid
met verskillende name die gereformeerde
kerke in hulle leer (die
Drie Formuliere van Enigheid),
diens (die liturgie, psalmsang,
ampte, sakramente, gebruike,
ens.) en tug (suiwer kerkregering
met Christus as enigste hoof van
die kerk) binnegedring. In Suid-
Afrika is hierdie vrysinnigheid
wat die Skrifgesag verlaat het, die
liberalisme, genoem; in Nederland
ook die modernisme.
Hierdie vrysinnigheid (miskenning
van die Skrifgesag), soos
vandag nog, kom op snaakse
plekke in die kerk na vore. Soms
word die aksente verskillend gelê,
byvoorbeeld, die ampte, die nagmaalsgebruik,
die psalmsang,
die kerkregering, die liturgie, die
katkisasies en die prediking (o.a.
kategismusprediking). By die NG
Kerk Noorder-Paarl, het veral die
taal waarin gepreek is, die bestryding
van die liberalisme en die
uitlegging van die Skrif op die
voorgrond gestaan en inderdaad
die prediking.
Vir hierdie reformasie van die
kerk, het die gemeente Noorder-
Paarl ds SJ du Toit as predikant
beroep. Hy moes dit ten eerste
Gods Woord is kragtig en selfgenoegsaam,
en het nie hulpmiddels
nodig nie.
• Ten slotte: as dit jou roeping is
om onderwyser te wees, is jy
bereid om daarvoor op te offer?
Calvyn het sy lewe daaraan
opgeoffer.
RJW van der Kooy
doen deur die suiwer Woord te
preek!
“Geen groter Réveilprediker
as ds SJ du Toit nie”
Dit was die woorde van een van SJ
du Toit se tydgenote en ’n groot leier
in die NG Kerk, ds HS Bosman,
die man na wie Bosmanstraat in
Pretoria genoem is.
“Réveilprediker” – dit vertel iets
besonders in die 19de eeu. In
Europa en met name in Nederland
was die Réveil ’n ontwaking,
’n oplewing wat op die kerklike
terrein ’n geestelike opwekking
beteken het. Onder gereformeerdes
het dit ook ’n terugkeer na
die Skrif beteken soos bv. by Bilderdijk,
Da Costa, Capadose en
Groen van Prinsterer. Soms het
die Réveil ook ontaard in geesdrywery.
In die preke van ds SJ du
Toit het dit egter nooit gegaan oor
’n ontwaking in piëtistiese gevoelsgodsdiens
of charismatiese strewe
nie, maar oor die werkende Woord
deur die Heilige Gees. As die suiwer
uitleg en verklaring van die
Heilige Skrif maar op die kansel
sal plaasvind, dan sal die Gees
die gemeente laat “ontwaak”. Dit
was sy beginsel: preek die Woord,
niks meer en niks minder as die
Woord nie!
’n “Visitasierapport” oor SJ
du Toit se prediking
In die NG Kerkverband van
destyds in die 19de eeu, was daar
nie so iets soos visitasie soos in die
Dordtse Kerkorde bepaal is nie,

maar wel ’n verslag oor die Staat
van Godsdiens van elke gemeente
wat voor die Kaapse Ring (soortgelyk
aan ’n klassis) moes dien. In
hierdie rapport van die kerkraad
van Noorder-Paarl van 1875 vind
ons ’n verslag van die bywoning
van die eredienste wat geleidelik
gegroei het deur die prediking van
ds Du Toit – geweldig gestyg tot
’n stampvol kerk, van 200 vroeër,
tot 700.
In ’n verslag van sy prediking in
1881 lees ons die volgende:
“Dit is moeilik om ’n predikant te
kry, maar om ’n leraar te kry wat
die mense leer om die Bybel te lees,
is baie moeiliker, en dit is wat ds
Du Toit in Noorder-Paarl gedoen
het. Hy het nie maar net preke
gepreek nie, maar die waarheid.
Hy het voortdurend Christus, die
gekruisigde, verkondig. Hy het
ons die geloofsleer en die sedeleer
van die Evangelie bekendgemaak,
OP DIE SENDINGVELD .....
SEKK – verslag
Die Sending en Evangelisasie
Koördineringskommissie (SEKK)
het die afgelope twee maande, na
die sendingkonferensie in Mei,
hard gewerk aan ‘n beleidsdokument
asook aan ‘n dokument wat
die daaglikse werkverrigting van
hierdie kommissie DV sal struktureer.
Ons het twee indringende
werksessies deurloop om die terugvoer
van die sendingkonferensie
te evalueer en het byna elke week
vergader om ons doelwit te bereik
om die evangeliebedieningsbeleid
en -plan aan die kerkraad vir
goedkeuring voor te lê.
Is sending die regte naam?
Na bestudering van verskeie
Bybelgedeeltes het dit vir ons
duidelik geword dat ‘sending’ of
‘evangelisasie’ nie per se so in
die Bybel gedefi nieer word nie.
Matteus 28:19, Handelinge 1:8
en meerdere plekke praat van
getuies van Christus wees in
die profetiese Skrifte vir ons ontsluit.
Hy het ons altyd herinner
aan die Bybelse geskiedenis en
die kerk se geskiedenis. Maar hy
het ook aan ons die teenswoordige
toestand van die kerk, staat en
maatskappy laat sien en ons roeping
en plig in die huidige situasie
voorgehou”.
Maar dit was nie al nie.
Die Bybelse profesieë word
in die week verklaar
Ds SJ du Toit was besiel met
die Skrifwoord: “Verkondig die
Woord; hou aan tydig en ontydig
..... “(2 Tim 4:2). Nie slegs Sondae
nie, maar ook in die week het
hy geleenthede aangegryp om die
Woord uit te dra. Daarom vind
ons in die Paarlse koerant, Die
Patriot, op 1 Maart 1878, ‘n kennisgewing
dat almal genooi word
na twaalf redes van ds SJ du Toit
oor die Onvervulde profesieë in die
Heilige Skrif, op Woensdagaande
Jerusalem, Samaria, Sesarea
en die hele wêreld. Paulus het op
sy sendingreise gewoonlik eers
na die sinagoges gegaan en die
evangelie verkondig en daarna
(as hulle nie wou luister nie) na
die heidene gegaan. Dit is daarom
vir ons meer gepas om te praat
van “evangeliebediening” of meer
aktief te praat van die “uitdra
van die evangelie”. Die bediening
van die evangelie vind uiteraard
reeds op verskeie wyses gesamentlik
en indiwidueel binne ons
gemeente plaas. Tog het ons hier
met ‘n baie spesifi eke taak van
die gemeente te doen, naamlik
die uitdra van die evangelie na
mense wat (nog) nie as kerk vergader
is nie.
Die Evangeliebedieningsbeleid
Die kerkraad het die SEKK aan
die einde van 2008 aangestel om
sy ‘evangeliebediening’ na buite
in die saal van die Paarlse Gimnasium.
Van heinde en verre was
daar ‘n toestroming na hierdie
Bybellesings. Ds A Murray van
Wellington het selfs gereël dat
hulle hele kerkraad al die lesings
bywoon.
Maar wat was die uitwerking van
ds Du Toit se prediking? Onberekenbaar!
Deur sy beklemtoning
van die Gereformeerde beginsels
het hy stil-stil ’n eensame in die
NG Kerk geword, ’n soort doleansie-fi
guur, ’n “treurende” wat
nooit in sy kerk rus kon vind nie.
Later het hy die leier in die stigting
van die sogenoemde “kruiskerke”
geword – ’n soort Doleansiebeweging.
Meer hieroor later.
Ook oor ander dinge, soos bv. sy
benoeming as Superintendent van
Onderwys deur president Kruger
van Transvaal, en sy stryd aldaar,
kan ons baie meer vertel.
Prof VE d’Assonville
te reël en te koördineer en gereeld
terugvoer te gee sodat die bediening
van Gods Woord na buite
gestruktureerd en ordelik kan
plaasvind. Om dit te laat geskied
moes ons eers ‘n beleidsdokument
opstel waarin die kerkraad se
opdragte en riglyne duidelik verwoord
word en waaraan ons werk
gemeet kan word.
Hierdie dokument bepaal die rigting
en beleid vir die SEKK en
ander saamwerkende kommissies
binne die GK Die Kandelaar, oor
hoe ons die evangeliebediening
aan afgedwaaldes en die heidene
wil struktureer met die Bybel as
vertrekpunt.
Die beleid is op die breë kerkraadsvergadering
aan die kerkraad voorgelê
en met enkele aantekeninge
en voorstelle goedgekeur. Hierdie
beleid is nie in beton gegiet nie en
sal waar nodig aangepas word om
orde en effektiwiteit te verseker.
Augustus/September 2009 9

Die Evangeliebedieningsplan
Nadat die beleidsdokument deur
die kerkraad aanvaar is, is die
‘evangeliebedieningsplan’ deur
die kerkraad bestudeer.
Die evangeliebedieningsplan vloei
voort uit die evangeliebedieningsbeleid.
Die ‘plan’ is meer spesifi
ek en sal byvoorbeeld spesifi eke
aksies/projekte aandui. Dit sal
ook spesifi eke kriteria vasstel,
en meer bepaalde riglyne daarstel
waarvolgens ons graag wil handel
en uitkomste wil meet.
U sou kon vra maar waarom so
spesifi ek wees en dit so punt vir
punt op ‘n soort ‘projekbasis’ hanteer
en bestudeer?
Wat is die voordele van so ‘n
georganiseerde bestuur van
ons gemeente se sendingaksies?
Die SEKK is van mening dat:
• Mense belangstelling verloor as
beloftes nie nagekom word nie;
• As doelwitte en teikendatums
nie gestel word, daar baie keer
geen dryfkrag is om die doel te
bereik nie;
• Fondse en energie maklik vermors
kan word omdat aksies nie
goed omskryf en geen riglyne en
prosedures bepaal word nie;
• Aksies maklik gedupliseer kan
word deurdat ‘n ander groepie
mense binne die gemeente
– of selfs in ‘n ander gemeente
– alreeds daarmee besig is;
• Baie lidmate nie weet wat aangaan
nie en dus nie kan help of
voorbidding doen nie. Stelselmatige
en beplande publikasies
en inligtingsessies is dus noodsaaklik;
• Lidmate nie saamwerk nie,
want hulle het ander idees of
weet nie wat die ander beplan
het of reeds doen nie;
• Verslaggewing gereeld aan die
kerkraad moet plaasvind om
deurdagte besluite te kan neem
en aan die gemeente om, soos
hierbo uiteengesit, betrokke te
wees;
• Evangeliebedingsprojekte gestop
moet word as daar geen vooruit-
10 Augustus/September 2009
gang plaasvind nie of as die doelwit
bereik is. Ons moet byvoorbeeld
‘Gemeentestigting in Eersterust’
nastreef maar as dit
bereik is moet ons die aksie stop
en nie in hulle sake inmeng nie.
God is ‘n God van orde en ons
as sy kinders, onderkonings hier
op aarde, moet ook in alle liefde
en verantwoordelikheid ordelik
optree – welbewus van die feit
dat ons slegs instrumente in Gods
hand is.
Toekomstige aksies
Wat is ons motivering vir
evangeliebediening?
Volgens die Skrif is dit ‘n opdrag
van die Here (Matt 28:19 en Hand
1:8 asook Sondag 32, vr en antw
86 en Dordtse Leerreëls hfst 5) om
Gaan dan heen, maak
dissipels van al die nasies,
en doop hulle in die Naam
van die Vader en die Seun
en die Heilige Gees; en
leer hulle om alles te
onderhou wat Ek julle
beveel het
Matteus 28:19
sy blye boodskap uit te dra. Hy het
dit vir ons gegee en Hy vra dat ons
dit aan ander uitdra; nie alleen in
Eersterust nie maar op alle moontlike
plekke waar Hy u lei.
U gereelde gebed hiervoor is
onontbeerlik.
‘n Paar moontlikhede hoe u
kan help
• Stel uself beskikbaar om op een
van die ondergenoemde kommissies
te dien om daadwerklik
betrokke te wees by die organisering
en uitvoering van sekere
aksies. Ons sal DV binnekort in
die Wandelgang versoeke rig in
die verband.
• Sluit aan by reeds bestaande
sending - of evangelisasie-aksies
soos byvoorbeeld: die leesprojek
in Eersterust; MCDC in Kwandebele
waar duisende ouerlose
kinders vergaan van honger en
siektes en waar die nood om van
God te hoor onbeskryfl ik groot
is; die Koningskinders; President
Kruger kinderhuis; ens.
• Help met evangeliserende opleiding
van mense om hulle eie
inkomste te kan genereer sodat
hulle hul gesinne kan onderhou
en aan ander werk kan verskaf.
Dit gee hulle ‘n Bybelse besef
van hulle waarde in Christus
voor God, maar beteken
veral dat hulle ‘n selfstandige
gemeente kan vorm.
• Dink wyd en sien die nood van
ander raak. Voorbeeld: U kan
iemand help deur by die Onderlinge
Sorgvereniging betrokke
te raak. U kom agter die persoon
het geen vriende of familie
nie en is baie alleen. Nooi so ‘n
persoon uit na byvoorbeeld die
speletjiesdag by die kerk of na
een van die SSK se funksies.
‘n Lewende kerk is ‘n groeiende
kerk. Groei ons of stagneer ons?
Word die gemeente groter of
kleiner of bly sy dieselfde?
• Leer u kinders en u kleinkinders
deurlopend oor die groot
dade van die Here dwarsdeur
die eeue. Wys hulle daarop dat
evangeliebediening ons almal
se taak is. ‘n Wondermooie taak
met ewigheidswaarde. Almal in
die hemel is bly as een sondaar
hom bekeer. Dis nie iets tydeliks
nie; dit het ewigheidswaarde.
• Ons almal is geroepe om afgedwaaldes,
hetsy van ons eie
gemeente of daarbuite, gedurig
op te soek en aan te spoor.
As uself nie met vrug daar kan
dien nie, spoor ander aan om dit
te doen of u te help.
• Besoek oues van dae, siekes in
hospitale, eensames in u omgewing.
Daar is so baie werk.
• Almal het spesifieke gawes
ontvang. Gebruik dit tot sy eer.
As u kan organiseer, insamel,
skryf, opleiding gee, fi nansiële

onderrig gee, ens. kom gesels
met ons.
• Al hierdie aksies het onder
andere ook fondse nodig. Teken
‘n aftrek order ten bate van GK
Die Kandelaar se Sendingfonds,
die Franse Radiobediening,
Mukhanyo, ens. Groot bedrae is
nie altyd nodig nie. Alle bietjies
help. God kyk na ons ingesteldheid
en bereidwilligheid en nie
na die grootte van die bedrag
nie. Dink aan die weduwee
wat haar laaste penning in die
tempelkas gooi en wat Christus
daarvan sê.
• Ten laaste moet ons onthou dat
ons eendag verantwoording
moet doen oor alles wat God aan
ons toevertrou het as sy verteenwoordigers
hier op aarde. Maak
seker dat dit nie net bly by goeie
bedoelings nie.
Ora et labora – Bid en werk.
Reeds bestaande
aksies of projekte
waar u kan help
Gemeentestigting in Eersterust
Noudat die evangeliebedieningsbeleid
en -plan deur die kerkraad
goedgekeur is wil die SEKK graag
daadwerklik die mense in Eersterust
ondersteun in hulle strewe
(en ons s’n) om ‘n gemeente aldaar
te stig. Ons moet dus op alle moontlike
maniere br Alwyn bystaan
om daar sy werk met krag en volharding
verder te voer. Eerstens
met gebed, maar ook op alle ander
praktiese maniere.
Ons het reeds begin om ‘n taakomskrywing
op te stel oor wat alles
moet gebeur by so ‘n belangrike
stap soos gemeentestigting. Ds
Hennie en br Alwyn doen hier
groot werk. Ons sal u op hoogte
hou van die vordering.
Sodra die taakomskrywing voltooi
is sal ‘n ‘sendingkommissie’
aan die kerkraad voorgestel word
wat br Alwyn daadwerklik in sy
daaglikse arbeid aldaar sal ondersteun.
Mukhanyo Teologiese kollege
Br Alwyn gee tans klas daar. Ons
wil graag ondersoek op watter vlak
ons meer betrokke kan wees in die
sendingopleiding aldaar. Dalk is
dit deel van die werk te Eersterust
en dalk iets totaal op sy eie.
Franse Radiobediening
Tans is ons in ‘n mindere mate
betrokke by die FRB nadat die
Eersterust - maar God gee die groei
“Ek het geplant, Apollos het natgemaak,
maar God het laat groei. So
is dan hy wat plant of hy wat natmaak
niks nie, maar God wat laat
groei.” (2 Kor 3:6-7). So be skryf Paulus
die werk wat in Korinte gedoen
is. Hy vervolg: “Volgens die genade
van God wat aan my gegee is, het
ek soos ’n bekwame boumeester
die fondament gelê en ’n ander bou
daarop; maar elkeen moet oppas
hoe hy daarop bou” (vs 10).
Vir baie jare het baie mense van
verskillende gemeentes in die
GKSA geplant en natgegooi in
Eersterust. God het volgens sy
raadsplan dit so beskik dat die
Gereformeerde Kerk Die Kandelaar
die fondament afgerond het.
Dit is my en Cora se voorreg om
getuies te mag wees van die groei
wat God gegee het in Eersterust.
Die groepie van 15 broeders en susters
wat twee jaar gelede besluit
het om onafhanklik voort te gaan,
het intussen meer as verdubbel.
Steeds is die erediens ingerig volgens
dit wat hulle geleer is deur
die van u wat daar werksaam
was. Die Psalms word gesing, die
wet gelees, belydenis van geloof
gedoen, die Woord verkondig en
gebid op grond van die Woord van
God.
gemeente laasjaar ds Kayayan
ondersteun het met die publisering
van sy boek. Hier wil ons
graag ook ondersoek of ons op ‘n
meer vaste basis betrokke kan
wees.
Ander aksies en moontlikhede
Ons is van mening dat die
gemeente daadwerklik by ons
naaste betrokke moet raak; mense
in ons eie omgewing. Daar is reeds
verskeie aksies deur gemeentelede
en instansies begin en ons sou
graag ondersoek of ons gemeentelede
daar behulpsaam kan wees
(AROS, Onderlinge Sorgvereniging,
oue-tehuis- leesprojek in Eersterust,
ens.)
Afsluiting
Soos u kan sien is daar baie werk.
Ons raak so baie keer ingesuig in
die vereistes (soms dooie roetines)
van ons werkgewer en die besige
lewe wat ons vir onsself geskep
het, dat dit eintlik ‘n afgod geword
het. Kom laat ons weereens besin
wat die opdrag is wat God ons
gegee het as konings, priesters
en profete hier op aarde.
Reg langsaan gaan die charismate
voort met hulle “lekker kerk”. Die
VGK (Verenigde Gereformeerde
Kerk) is ’n end verder vergader in
hulle groot geboue met ’n miernes
van bedrywighede, maar hierdie
groepie gelowiges in Eersterust
wil bewustelik gereformeerd wees
en God dien soos dit Hom behaag
en nie mense nie.
Tans word preke voorgelees deur
broeders Jafta Van ’t Voore en
Clive Monacks; beide voormalige
bedienaars van die Woord in die
GKSA wat tot ’n ander staat van
lewe oorgegaan het om verskillende
redes, maar steeds nie die
Augustus/September 2009 11

oeping om die Woord te bedien
kan stilmaak in hulle binneste
nie. Ds Rodney Van Wyk van
Kaapstad het ook van tyd tot tyd
daar die Woord bedien. Die katkisasie
gaan voort en elke Sondag
word die Heidelbergse Kategismus
getrou geleer.
Hierdie broeders en susters het
Die OJV’s en Hollandse studente besoek Mukhanyo
Op Sondag, 12 Julie, het ons in 4
tale in die Here se Naam vergader.
Nederland, met ongeveer 20 studente
en 2 predikante, Die Kandelaar
met ongeveer 15 jongmense en
KwaMlanga met 26 volwassenes
en 8 kinders. Ds Andre Jansen het
die diens gelei en KwaMlanga se
predikant het as “tolk” opgetree.
Die diens was in Engels en Noord-
Sotho. Daar is geopen met sang uit
die “Lifela tsa Sione”. Die preek
was uit Spreuke 30:8 en 9 met ‘n
boodskap van rykdom in jou hart
eerder as rykdom in jou beursie.
Die mense redeneer so dat mense
wat uit Europa kom ryk is en hulle
wonder hoekom die Europeërs na
Suid-Afrika kom wat dan so arm
is. Ds Jansen meen egter dat die
Europeërs met hulle vol beursies
arm in die geloof is en dat die rykdom
afgodery is. Die mens begin
in homself glo en verwerp God. Hy
begin homself dien. In Suid-Afrika,
of altans daar by Kwa Mlanga, is
armoede. Tog is daar rykdom in die
geloof. Mense leer om mekaar te
dien en vir mekaar iets te beteken.
Hulle dien nie hulself nie, maar
vir God. Agur het vir God gevra
12 Augustus/September 2009
nou ’n versoek gerig aan die Gereformeerde
Kerk Die Kandelaar om
hulle behulp saam te wees met die
proses van afstigting/ instituering.
Die kerkraad het besluit om aan
hierdie versoek te voldoen. Verskeie
potensiële kerkraadslede in
Eersterust is reeds geïdentifi seer
en sal toerusting ontvang. Lid-
om hom nie armoede of rykdom te
gee nie en dan God te verloën nie,
maar eerder sy daaglikse brood en
dat hy God se Naam verheerlik
en heilig hou. Verder voorsien God
in elkeen se behoeftes, maar ons
moet steeds daarvoor werk. Ons
moet op God vertrou dat Hy ons
sal voed met die daaglikse brood,
maar dit mag ons nie lui maak
nie. Ons moet nie agteroor sit en
sê “God sal tog vir ons sorg” nie.
Trust is not to become lazy! Vertrou
op God. Ons moet sy hand
vashou en Hy hou ons hand vas.
Al los ons sy hand, hou Hy steeds
ons hand vas.
Na die prediking het ons op versoek
van die Hollanders “Shout to the
Lord” gesing en die swartmense
het weer uit die “Lifela tsa Sione”
gesing. Daar is gevra of iemand
van hulle wil voorgaan in gebed en
een van die ouderlinge het in hulle
taal gebid. Vir dié wat egter nie
die taal verstaan nie, is dit nogal
ontstigtend, want mens weet nie
wat gebid word nie en dink aan
enigiets anders. Hulle kan baie
lank bid en sing. Na die gebed is
die kollektes opgeneem. Daar is
mate sal besoek word en gespreksgeleenthede
met belangstellendes
sal benut word. Ons vertrou dat
die Here sal voortgaan om groei te
gee. Hulle plig word nou: “elkeen
moet oppas hoe hy daarop bou.”
Alwyn Bezuidenhout -
sendingwerker te Eersterust
weer in hulle eie taal gesing en
die seën is uitgespreek.
Die groep Hollandse studente het
na vore getree en wou iets aan
hulle voorhou. Hulle het liedjies
gesing (sogenaamde Christelike
liedere) waarvan die woorde lui
“ek is gelukkig, want ek is u kind”.
Die swart vrouens het gedans.
Later is daar vir ons gemeente se
jongmense gevra om iets te sing en
ons het Psalm 47 gesing. Die swart
predikant het na die sang gesê:
“this is our brothers – this is the
people we know.” Dit is duidelik
dat ons net moet vashou aan God
se Woord en nie ons eie wil op die
voorgrond stel nie.
Verder deur die loop van die dag
het ons as die Kandelaarjeug die
Hollandse studente oorgenooi na
ons kerkgebou. Ons het hulle onthaal
in die vorm van koffi e, tee en
sop. Daarby het broeder Maurits
van Renssen ook bietjie met ons
gesels. Die praatjie wat hy aan ons
voorgehou het was meerendeels oor
die verband tussen ons gemeente
en Mukhanyo, en dan ook wat ons
gemeente se sendingkommissie in
samewerking met die gemeente vir
die toekoms beplan en ook wat ons
beplanning is met Eersterust.
Die Hollandse studente was ook
deel van ons aanddiens waarby
hulle kon meemaak hoe ons as
gemeente saam die Here dien en
loof deur suiwere bediening van
Gods woord en ook ordelike samesang.
Namens die OJV’s –
Johan Boersema en Willemien
Nederveen

MUKHANYO COMMUNITY DEVELOPMENT CENTRE (MCDC)
MCDC-nuus – Junie 2009
Uiterste nood van
mense wat met MIV/
Vigs saamlewe
Ons tuissorgspan het hulle in
‘n klein kamertjie in die agterplaas
van ‘n groot huis gekry: die
ma en seuntjie op ‘n bed sonder
matras – bewend van koue en tot
die dood toe siek. Op die vloer was
‘n handvol kleuters op een urinedeurdrenkte
kombers. Buite was
dit 2°C. Die stukkende venster
is met papier en lappe toegestop,
maar ‘n snerpend koue wind het
nog by openinge ingeswiep. Een
muur van die vertrekkie kan enige
oomblik inmekaarsak. Hulle kon
nie onthou wanneer laas hulle iets
geëet het nie. Elf mense woon hier:
Thandi, haar eie kinders en haar
kleinkind, maar dan sommer ook
nog kinders wat haar suster daar
afgelaai het voordat sy in Limpopo
gaan werk het. Sy stuur ongeveer
R200 elke drie of vier maande.
Thandi is 46 en HIV positief. Vanuit
die groot huis op die werf kom
die klank van ‘n etery en gelag.
Thandi se pa bly daar met sy nuwe
vrou. Hy is ‘n pastoor. Hierdie
is nie ‘n eenmalige prentjie nie.
Mukhanyo Gemeenskaps Ontwikkelingsentrum
se span kom daag-
liks op sulke hartverskeurende
omstandighede af.
Hierdie meisie (onder) is in graad
5. Sy sorg vir haar babasussie
en ook vir die ander kinders in
die gesin.
Haar ma is baie siek. As sy sterf,
sal die meisie die hoof van die
huishouding wees. Sy kook ook
vir hulle – as daar iets is om te
eet.
Maria en haar dogter, Sylvia
woon in ‘n sinkhuisie. Nie een het
‘n werk nie. Saam sorg hulle vir
8 kinders: hulle eie en ook familielede
s’n wat elders werk gaan
soek het. Onder die kinders is ‘n
Down Sindroom-outjie wat baie
aandag nodig het. Die groter kinders
moet by bure slaap. Maria is
baie bekommerd oor hulle, maar
daar is net nie plek vir almal in
haar huis nie.
Tuissorg
Volgens Randy Finckbeiner, tuissorgbestuurder,
kan hulle werk
baie oorweldigend en soms demoraliserend
wees. Hoe maak mens
‘n verskil in soveel seer, siekte,
koue en armoede? KwaMhlanga se
werkloosheidsyfer is 80%. “Maar
as jy weer die lig in ‘n kind se oë
sien opfl ikker nadat hy ‘n paar dae
kos, liefde en omgee ervaar het, is
alles die moeite werd. As jy sien
hoe siekes reageer op die regte
medikasie en weer kans sien vir
die lewe, kan jy ook weer aangaan
en volhou. Ons moet net heeltyd
ons oog op God hou – onthou dat
Hy in beheer is. Dan doen ons
wat Hy van ons verwag” sê Celia
Mahlangu, een van ons sorgwerkers.
“Ons neem die siekes kliniek
toe, waar hulle vir HIV/Vigs en
TB getoets word. Ons bring vir
hulle kos en beddegoed. Die grootste
struikelblok met HIV/Vigs is
bygeloof en stigma. Ons kry vir
die siekes anti-retrovirale medikasie,
maar hulle gaan probeer eers
enigiets anders. Met familie wat
hulle verwerp en oortuig dis bose
Is die vas wat Ek wil hê,
nie dít nie: ...
dat
jy vir dié wat honger is,
van jou brood gee nie,
dat
jy aan die armes en die
dakloses ‘n blyplek gee nie,
dat
wanneer jy iemand
sonder klere sien, jy vir hom
klere gee nie,
dat
jy jou medemens
nie aan sy lot oorlaat nie?
Jesaja 58:6,7
geeste wat die siekte veroorsaak,
gaan hulle heel eerste toordokters
toe of probeer tuisrate. As dit te
laat is, kom die siekes terug na
ons en vra of ons God hulle sal kan
help. Al wat ons hulle dan kan
gee, is die versekering van God se
genade. As hulle sterf, laat hulle
‘n handvol wesies agter”.
Puntjie van die ysberg
Randy sê hulle sorg vir 300
pa siënte in die area, maar dit is
net die puntjie van die ysberg.
“Ons area is in 9 wyke verdeel.
In vyf van die wyke is daar MCDC
sorgsentrums vir wees- en kwes-
Augustus/September 2009 13

are kinders, waar hulle kos en
geestelike ondersteuning kry.
Daar versorg ons reeds 1000 kinders
en 200 pasiënte – familielede
van die kinders wat sentrums toe
kom. In die ander wyke waar ons
nog nie sentrums kon oprig nie,
kan ons net 10 kg mieliemeel per
gesin per maand afl ewer. Hoe
voed mens ‘n dosyn monde met ‘n
UIT DIE KERKRAAD .....
Kort verslag van die kerkraadsvergadering met diakens gehou op
20 Julie 2009
1. Opening
Nadat die voorsitter die vergadering
op Christelike wyse
geopen het, word die agenda
vasgestel.
2. Ordesake
Terugvoer GKSA se voortgesette
sinode van 29 Junie-3
Julie 2009. Daar was reeds
‘n verslag van br Rien van
der Meer in die Julie 2009
uitgawe van Kerk en Woord.
Die belangrikste besluit was
dat susters nie in die amp
van ouderling of predikant
mag dien nie. Die kerkraad
is bekommerd oor die wyse
waarop die sinode die besluit
geneem het. Besluit word dat
die drie afgevaardigdes uit
ons gemeente saam ‘n beskrywingspunt
sal opstel vir voorlegging
aan die kerkraad.
3. Rapporte
3.1 Die diakonie se geredigeerde
notule van hulle vergadering
op 25 Mei 2009 word
deur die kerkraad bespreek.
Enkele onduidelikhede word
uitgeklaar. Behalwe verslagdoening
van besoeke aan
gemeentelede word o.a. die
volgende vermeld: Vir doeleindes
van die jeug en Diens van
Barmhartigheid word Kerk en
Woord op CD opgeneem wat
blykbaar ‘n groot sukses is.
14 Augustus/September 2009
sak meel vir ‘n maand? Hoe kan ‘n
pasient op ARV beter word sonder
voedsame kos?”
Ons doen ‘n beroep op elkeen wat
hierdie nuusbrief lees om ons
te ondersteun in die vorm van
fondse, mieliemeel, blikkies - of
ander ingelegde kos of droë en
gedehidreerde kos. Ook klere en
komberse asseblief.
Verder oorweeg die diakonie
‘n voorstel om weer ‘n siekekamer
by die kerk in te rig.
Ook word dank uitgespreek
vir die GK Elandspoort-projek
wat blykbaar goeie voortgang
geniet. Heelwat items is
uit die gemeente vir die hulpverlening
ontvang. Met groot
dank word die verslag van die
diakonie se werksaamhede
deur die kerkraad aanvaar.
3.2 Die 7e vorderingsverslag van
die SEKK kom aan die beurt.
Dit gaan hoofsaaklik oor die
evangeliebedieningsbeleid,
die evangeliebedieningsplan
en die drie-maandelikse verslag
van br Alwyn Bezuidenhout.
Dit word om die beurt
deur die lede van die kommissie
(brs Maurits van Renssen,
Eddie Boersema en Alwyn
Bezuidenhout) aan die vergadering
voorgehou. Al drie
voorleggings word met groot
dank unaniem deur die kerkraad
aanvaar. Wat betref Eersterust
lê br Alwyn ‘n skrywe
van die betrokke broeders en
susters voor waarin hulle meld
dat die Here nou groei gee op
dit wat in die verlede deur
o.a. Die Kandelaar geplant
is. Hulle versoek nou dat die
kerkraad hulle behulpsaam sal
wees met die totstandkoming
van ‘n selfstandige gemeente.
Die kerkraad besluit om in
Skakel Randy by 072 267 1006 of
Anna by 083 233 0981 of Kobie by
072 867 0947 vir meer inligting.
Vir MCDC aangeleenthede, bel
Kobie by 072 867 0947 of stuur
e-pos aan kobie.coetzee@gmail.
com
beginsel die instituering van
‘n gemeente in Eersterust te
steun. Vir verdere inligting
oor die onderskeie voorleggings
deur die SEKK, sien
elders in hierdie maand se
Kerk en Woord.
Die SEKK het behalwe bogenoemde
ook ‘n voorstel ingedien
wat betref Die Kandelaar
se webblad. Die bedoeling is
om in samewerking met die
kerkkantoor en ander rolspelers,
die webblad op ‘n meer
permanente basis te vestig.
‘n Kontrakteur sal hiervoor
gesoek word. Die kerkraad
keur die versoek goed.
3.3 GKSA-trakteringsriglyne. Die
riglyne is aan die kerkraad
voorgelê en unaniem aanvaar.
Die predikant se traktement
sal dienooreenkomstig herstruktureer
word sonder om
die bestaande begroting te
verander.
4. Korrespondensie
4.1 Skenking van teologiese boeke
van ds Hennie van der Byl. ‘n
Antwoord-skrywe is van ds van
der Byl ontvang waarin hy meld
dat hy slegs bewus was van Die
Kandelaar se kerkbi blioteek.
Hy laat die bestemming van
die boeke aan die diskresie van
die kerkraad oor. Die kerkraad
besluit om die boeke in die
kerkbiblioteek te plaas.

4.2 Skrywe van br Rien van der
Meer waarin hy as argivaris
daarvan melding maak dat
‘n aantal nuwe argiefstukke
in die kerkargief opgeneem
is. Dit behels VGKSA sinodehandelinge
sedert Februarie
1972 tot en met November
2006. Die kerkraad neem met
dank hiervan kennis.
4.3 Skrywe van br Rob van der
Kooy m.b.t die aanstel van
‘n gesamentlike kommissie
insake die benutting van fasiliteite
deur Die Kandelaar,
GSDP, AROS en ARSO. Die
kerkraad besluit om aan die
versoek te voldoen en benoem
die koster, ‘n lid van die KvB
en br Hendré du Preez om deel
te wees van die kommissie.
5. Afsluiting en broederlike
vermaan
Dit is die laaste vergadering
voor die nagmaal op DV 2 Aug
Diens van Barmhartigheid
Werksaamhede van
die diakonie
Volgens artikel 25 van die kerkorde
is die pligte van die diakens
die volgende:
• Om die liefdegawes te versamel;
• Dit verantwoordelik uit te
deel;
• Dié besoek en vertroos wat in
nood verkeer;
• Toe te sien dat die gawes nie
misbruik word nie;
• Aan die kerkraad verslag doen
van die diakonie se werksaamhede.
Die amp van diaken is deur God
ingestel (Hand 6) en daarom moet
ons ook aan sy vereistes voldoen,
soos dit ook in die bevestigingsformulier
staan: “Sodoende moet u
Christus, u medegelowiges en alle
mense dien, die gemeente tot diens
toerus en die liefde van Christus
2009 en die voorsitter vra die
broeders of almal vrymoedigheid
het om aan die tafel van
die Here aan te gaan. Dit
blyk so te wees. Wat betref
die broederlike vermaan vra
niemand die woord nie. Na ‘n
dankgebed sluit die voorsitter
die vergadering.
Kerklike stand Julie
2009
Gebore:
Op 14 Julie, Anke, dogter van br
en sr André en Irma Venter.
Gedoop:
Op 26 Julie, Anke, dogter van br
en sr André en Irma Venter.
Met reisattestaat teruggekom:
Op 28 Junie, sr Geertje Anholts
uit Nederland.
tot verheerliking van God in die
wêreld laat skitter”.
Steeds mog ons in die afgelope
jare ondervind dat die HERE sy
geloftes getrou nakom en dat Hy
vir Hom ‘n kerk vergader wat Hom
dien en volgens sy Woord wandel
en dat Hy sy kerk sal bewaar tot
die einde toe en dat ons lewende
lidmate moet wees.
Met die krag en werking van die
Heilige Gees kon ons ook dié werk
as diakens verrig. Daarom kom
al die eer en roem vir die ampswerk
van die diakonie nie aan ons
as mense toe nie, maar aan Hom
wat leef en regeer tot in alle ewigheid.
Om die rede moet ons as diakens
deur Hom, wat ons daartoe geroep
het, die amp verrig na die beste
van ons vermoë.
Rentmeesters
Ons is almal geroep, klein en
Grootmagtig was U daad.
Hoe meld my mond
U wonders so oneindig
ryk? Wie is op aarde aan U
gelyk?
Wie kan, o Heer,
U grootheid ooit
deurgrond?
Geen gawe of offerande,
gebring deur mensehande,
was ooit U wil of eis.
U het my oor deurboor,
dat ek U Woord kan hoor
as hoogste dankbewys.
Psalm 40:3 (berym)
groot, om ons rentmeesterskap
hier op aarde uit te leef, wat beteken,
dat ons met die Here se eiendom
werk en dat ons niks uit ons
self besit nie. So mag ons dit ook
aan die gemeente deurgee.
Dit is met vreugde en dankbaarheid
dat ons mag meld, dat die
kollekte vir liefdadigheid, nadat
daar oproepe gedoen is, gestyg
het. Sodoende kon daar aan die
verpligtinge voldoen word, nl. die
versorging van behoeftige lidmate,
sonder om die voorsieningsfonds te
gebruik. Soos in die Wandelgang
gesien kan word, wissel die steun
binne ons gemeente tans tussen
vyftien en twintig duisend rand
per maand.
Ook verleen ons maandelikse
steun aan die President Kruger
kinderhuis, die Gereformeerde
Kerk Elandspoort en aan mev
Sehoole, weduwee van dominee
Sehoole.
Augustus/September 2009 15

Die diakonie dien ook as bondelkommissie.
Alle steunaanvrae
wat die kerkraad in verband met
barmhartigheid ontvang, word
na die bondelkommissie verwys.
Nadat daar seker gemaak is dat
die fondse van die aansoekers
goed bestee en geadministreer
word en dat daar bv. geen gelde
van die lotto ontvang word nie,
word kollektes toegeken aan
instansies soos President Kruger
kinderhuis, diakonie Messina
(vir Gereformeerde Kerke in
Zimbabwe) en Botswana sending,
ens. Dié kollektes staan bekend
as “ Steun buite ons gemeente”
en die datums vir die kollektes
word agter in die inligtingsboekie
aangedui.
Wyksbesoeke
Daar is tien wyke. Elke wyk het
twee ouderlinge, een diaken en ‘n
wyksuster. Gedurende pouse op
die kerkraadsvergadering word
inligting tussen die wyksouderling
en wyksdiaken uitgeruil om
sodoende op hoogte te bly van die
wyk.
Daar word elke maand besoeke
afgelê meestal deur twee diakens
16 Augustus/September 2009
saam. Soms word besoeke gedoen
deur ‘n diaken met ‘n ouderling.
Elke diaken moet in sy termyn
van drie jaar deur sy wyk gaan.
In die begin van die jaar word
tydens die diakonievergadering
deur middel van stemming ‘n voorsitter,
algemene adjunk, sekretaris
en kassier aangewys.
Ons vergader een keer per maand
– as reël die laaste Maandag van
die maand. Ook vergader ons een
keer per maand met die ouderlinge
(breë kerkraadsvergadering).
Hierdie vergadering ontvang
‘n geredigeerde notule van
die laaste diakonievergadering
sodat die ouderlinge op hoogte kan
bly van diakonale sake.
Op die diakonievergadering word
verslag gedoen van elke besoek wat
afgelê is en ‘n besoekvorm word
ingevul. Met die inligting o.a. oor
mediese fondse en pensioenvoorsieninge
kan ons as diakonie ‘n
beplanning doen om te bepaal hoe
groot die voorsieningsfonds moet
wees. Ons is dankbaar om te kan
meld dat dié fonds die laaste tyd
as gevolg van skenkings uit die
gemeente gegroei het.
Nou ook in Afrikaans!
Klankopnames
DIE BYBEL OORVERTEL VIR OUD EN JONK
Die eredienste word elke Sondag
op CD opgeneem en aan belangstellendes
of siekes uitgeleen of
kopieë word gemaak. U kan die
kerkkantoor of in geval van siekte
u wyksdiaken skakel.
Uit die diakonie word elke jaar
drie diakens aangewys wat die
jaarlikse geselligheid vir ons
senior burgers (65 plussers) en
alleenstaandes beplan. Dit word
deur oud en jonk (diakens en
hulle vroue) baie geniet. Tydens
ons besoeke word daar ‘n beroep
gedoen op ons jong broeders en
susters asook op jong gesinne om
besoeke af te lê by ons senior burgers,
alleenstaandes en eensames,
sodat hulle nie van die geloofsgemeenskap
vervreemd raak nie.
Ook word tydens besoeke die werking
van die Onderlinge Sorgvereniging
verduidelik.
Ons, as diakens, se bede is dat
ons Hemelse Vader ons sy genade
skenk sodat ons hierdie diens
getrou en vrugbaar mag uitvoer
tot opbou van sy kerk.
Die diakonie
BOEKENHOUT Teologiese en Akademiese boekhandel
Die Afrikaanse vertaling van ‘n kindervertelboek wat in Nederland reeds 30 keer herdruk is.
Die boek is geskryf deur Gesina Ingwersen en is in Suid-Afrika in maklike en duidelike Afrikaans vertaal.
Die skryfster het uit byna alle Bybelboeke vertellings gekies. Sy toon duidelik die eenheid tussen die Ou en Nuwe Testament
aan. Veral die uitsien na die koms van die Messias, so dikwels in die Ou Testament genoem, kom duidelik na vore. ‘n
Mens kom onder die indruk van die groot en heilige God, wat barmhartig en genadig, maar ook regverdig is.
U kan hierdie boek aan u kinders gee of daaruit voorlees. U en u kinders kan dit ook gebruik vir Bybelstudie, kategese en
evangelisasie. Onderwysers sal die boek baie nuttig vind vir die voorbereiding van Bybellesse.
Die uitgewers (Die Boekuitgewers) vertrou dat hierdie vertelboek deur baie gelowiges gebruik sal word, en dat ook mense
wat nog nie met die Bybel vertroud is nie, hierdeur die grootheid en trou van die Here God en die eenheid van die Bybel
begin raaksien. Mag die verlossing deur Jesus Christus ook vir hulle ‘n sekerheid word.
Hoewel hierdie boek ‘n vertelboek is, is dit nie ‘n kindervertelboek waarin die outeur meer sê as wat die Bybel toelaat nie.
Daar is streng by Bybelse gegewens gebly, wat hierdie boek ‘n betroubare gids en verteller van die grootste Boek in die
wêreldgeskiedenis maak.
Uitgegee deur Die Boekuitgewers.
793 bladsye, hardeband, geïllustreer.
Prys R298 + R10 posgeld.
Bestelbaar by BOEKENHOUT,
Posbus 31120, Totiusdal, 0134.
Dickensonlaan 1180, Waverley,
Tel 012 332 3227/8
Sel: 072 406 9829.
E-pos wn.arso@lantic.net
By BOEKENHOUT kan ook alle
ARSO-skoolboeke ingesien en bestel
word.

In die sweet van jou aangesig .....
Jy word uitgenooi na ‘n vergadering
i.v.m. beleggingsmoontlikhede.
Op die vraag wat die belegging
behels, kom die antwoord:
beleggingsbesighede in eiendom.
Verder mag niks gesê word nie
(agterna word dit duidelik dat die
persoon skriftelik beloof het dat
hy niks meer inligting sal meedeel
nie).
Die aanbieding begin met lewendige
kontemporêre musiek – die
liedjie ‘One in a million’ – en
daarna die vraag oor hoe dit sal
voel om fi nansiële vryheid te hê.
Indien jy vandag R40 000 neersit
kan jy binne slegs 6 maande ‘n
miljoenêr wees! Al wat jy moet
doen is om nog twee persone so
ver te kry om deel te word van
die ‘Business Club’ en jy word
outomaties ‘n ‘executive member’.
Van nou af kry jy R6 000 rand
vir elke persoon wat jy oorhaal
om aan te sluit – en nou ‘begin
jou geld vir jou werk’ wanneer jy
ook sommer nog R6 000 kry vir
elk van twee persone per persoon
wat jy laat aansluit. (Is dit die
suur melk-kubusse wat ek hier
ruik?) Dit alles is so maklik. Die
aanbieder spog selfs dat hy en ‘n
paar ander bereken het dat dit
gemiddeld slegs ses ure van hul
tyd neem om iemand te laat aansluit;
‘n R1 000 vir ‘n ‘uur se harde
werk’ – plus nog R12 000 vir jou
omdat iemand anders so ‘hard
werk’! Breedvoerig word verduidelik
dat hoe meer geld jy neersit
(daar is 4 kategorieë/planne van
silwer tot diamant) hoe meer geld
kan jy kry, asook punte. Maar
waarvoor is die punte? Nee, dit
word nog nie bekend gemaak nie
en jy mag ook nie nou al vrae vra
nie – eers later. Jy verwonder jou
stokfl ou hoe dit moontlik is om so
maklik en vinnig so baie geld te
maak. Waar is die skuiwergat en
gaan ons dit ooit raaksien, nadat
hulle dubbel seker gemaak het dat
jy mooi verstaan hoe maklik dit
is om so baie geld te maak deur
byna nie ‘n vinger te verroer nie?
(Hoe meer sosiale kontakte jy het
en hoe ryker hulle is, hoe beter!)
Dan word die vraag gevra: Wie hou
nie van vakansie nie? Uiteindelik
lyk dit of daar ‘n moontlikheid van
‘n liggie opgaan – die punte is vir
‘n vakansiesisteem. Vir 20 jaar
kry jy jaarliks ‘n x-bedrag punte
(hoe beter plan jy gekies het, hoe
meer punte). Jy kan landswyd
en selfs wêreldwyd gaan vakansie
hou en sommer sakke vol geld
spaar. Vat sommer vriende saam
met die vakansie en jy trakteer
op die verblyf as hul die vliegtuigkaartjies
betaal (nog meer geld in
En Hy sê vir hulle:
Pas op en wees op
julle hoede vir die
hebsug, want iemand
se lewe bestaan nie uit
die oorvloed van sy
besittings nie.
Lukas 13:15
jou sak terwyl jy joviaal voorkom!)
Wat meer wil jy hê: maklike geld
met heerlike vakansies reg deur
die jaar – en dit onder die vaandel
van meer tyd saam met jou geliefdes.
(Onmiddellik word ek herinner
aan die oproep om oordeelkundig
te wees met naweekvakansies
aangesien ons dan steeds minder
onder Woordverkondiging kom).
Mensig, maar dis mos ‘n piramideskema!
Nee, sê hulle, 25% gaan na
SARS, die ouditeure hou dit dop en
die wetgewer het sy goedkeuring
hieraan gegee. Maar ons weet ook
dat ons landswette aborsie wettig.
Dit blyk dat die vakansietyddeel
net ‘n skans is om dit wettig te
maak, maar dit bly steeds ‘n pira-
mide-skema/woekerwins. Jy koop
dus vakansie vir 20 jaar en jy word
ryk deur nog mense te oorreed om
vakansie te koop. Die skans is dat
jy die geld verdien wat jy so maklik
kry, want eintlik ontvang jy die
bemarkingsfooi vir die transaksie.
Dit sou waar gewees het as dit
so aan ‘n mens voorgehou word,
maar dit was nie! Die klem van
hulle aanbieding lê op emmers vol
maklike geld. Die vakansietyddeel
blyk eintlik ‘n baie goeie produk te
wees, maar dan met ‘n woekersousie
daaroor.
Baie ongemaklik probeer ons aan
die persone wat ons graag wil werf
(wat terloops sê dat hul behoudend
gereformeerd is) verduidelik dat
ons as Christene nie hieraan mag
deelneem nie omdat dit woekerwins
is.
Voor my geestesoog kan ek sien
hoe die Satan se trawante glimlaggend
in hul hande vryf oor die
hordes mense wat swig voor die
versoeking van Mammon en idilliese
vakansies. Dit was so hittete
of ons het met skille voor ons
oë in die versoeking getrap. Ek
kon klaar aan hordes kandidate
dink aan wie ek die “tyddeel” kan
bekendstel. Mense buite en binne
die gemeente. Sal dit nie wonderlik
wees as ons almal ontslae is van
fi nansiële laste nie? So ‘n skema
versprei byna vinniger as ‘n veldbrand
en binne die korts moontlike
tyd kan ons hele gemeente
en gemeenskap betrokke wees
by ‘n grootskaalse woekerwins.
Die Satan is listig en bedink die
allerslimste planne om die mens
te versoek. Ons weet dat ons in die
sweet van ons aangesig ons brood
sal kry en dat die geld nie net in
ons skoot sal neerklingel nie. Ons
moet mekaar help om waaksaam
te bly teen die versoekinge in die
wêreld. Mag God ons geopende
oë gee om dit raak te sien en die
innerlike krag om daarteen te
stry.
Tabita Winter
Augustus/September 2009 17

Briewe van lesers .....
Vrae oor sinode 2009
“Dat die vrou nie in die regeeramp
(van ouderling en predikant) mag
dien nie, is op die onlangse Algemene
Sinode besluit, maar wat
van die besware teen die vrou in
die diakenamp, is dit nog op die
tafel of moet ons nou weer van
vooraf die pad loop; hoe aanvaarbaar
is dit? Ek voel baie ongelukkig
daaroor en wat staan ons nou
te doen?”
Stemme van ongelukkigheid gaan
op en dit is duidelik dat hier steeds
nie eenstemmigheid is nie.
Antwoord:
Waarom is die saak van die vrou
in die diakenamp nie bespreek
nie?
Toe die slaag van die beswaarskrif
van Streeksinode Randvaal
die besluit van 2006 omkeer, het
die sinode van 2009 besluit om
‘n kommissie aan te stel met die
opdrag om:
“... alle onafgehandelde sake uit
Sinodes 2000 tot 2009 oor die vrou
in die kerk te ondersoek en op die
volgende sitting in die lig van hul
studie te adviseer oor die behandeling
en/of afhandeling daarvan.”
“Die kommissie moet alle relevante
materiaal in die studie verreken.
Hierby is die opdrag van Sinode
2003 (Acta 2003:593. pt 14), die
studierapporte en die kommissierapporte
van Sinode 2006, sowel
as die studierapport van Sinode
2009 ingesluit.”
“Die studie moet die saak van die
vrou in die kerk, wat die vrou in al
die besondere dienste insluit (Acta
2004:441, pt 5) in ‘n nuwe rapport
ter tafel bring vir besluitneming
deur die Sinode.”
Die rapport van die kommissie
onder die naam ‘Saak van die
Vrou’ het toe op die tweede sitting
van die Sinode gedien. Op bl.
2 van die rapport vat die kommis-
18 Augustus/September 2009
sie sy opdrag soos volg saam:
“Die kommissie moet deur ‘n nuwe
rapport die saak van die vrou vir
besluitneming op die sinode ter
tafel bring deur:
• die posisie van die vrou in die
kerk in die algemeen te ondersoek;
• die posisie van die vrou in die
besondere dienste te ondersoek.”
By die laaste punt is die volgende
voetnoot: “Sinode 2009 het reeds
die saak t.o.v. die vrou in die diens
van diaken afgehandel deur die
besluit van Sinode 2003 te herstel
op grond van die geslaagde
beswaarskrif van Streeksinode
Randvaal. Die besluit van Sinode
2003 waarvolgens vroue verkiesbaar
is tot die diens van diaken
kan alleen ordelik volgens KO art
46 by ‘n volgende vergadering in
behandeling geneem word.”
Voortspruitend uit hierdie verstaan
van sy opdrag beveel die
kommissie op bl. 34 van die rapport
ten aansien van onafgehandelde
sake, soos die beswaarskrifte teen
die vrou in die amp van diaken
ingedien by die Sinode van 2006,
wat nie behandel is as gevolg van
die slaag van die beswaarskrif
van Partikuliere Sinode Bosveld
(wat die besluit oor die vrou in
die amp van diaken van Sinode
2003 ongedaan gemaak het) die
volgende vir besluitneming aan:
“Dat die betrokke beswaarskrifte
reeds in 2006 ordelik afgehandel is
en dat besware teen die besluit van
Sinode 2003, indien daar sou wees,
met inagneming van die bepalings
van die KO by ‘n volgende toepaslike
kerklike vergadering ingedien
moet/kan word.”
Nadat die rapport volledig
bespreek is en daar kennis geneem
moes word van die opdrag (‘n
normale besluit-vasstellings-prosedure)
en oor die aanbeveling
(kursief hierbo) ‘n besluit geneem
moes word, is daar sterk beswaar
gemaak.
‘n Groot deel van die afgevaardigdes
was van gedagte dat dit wel in
die kommissie se opdrag ingesluit
was om die argumente vir die vrou
in die diaken amp, soos in 2003
besluit, te oorweeg. Hierby sou
dan ook al die beswaargronde in
die nie behandelde beswaar skrifte
van 2006 ingesluit gewees het.
Om kennis te neem van die
opdrag en veral deur die aanbeveling
goed te keur, beteken dat
daar nie weer beswaar teen die
besluit van die vrou in die amp
van diaken gemaak kan word nie.
Volgens KO art 46 sou daar dan
weer nuwe beswaargronde aangevoer
moet word. Die beswaarskrifte
van 2006 is immers as
afgehandel beskou.
Die Sinode het toe die aanbeveling
soos volg herformuleer: “Alhoewel
die agenda van Sinode 2006
ordelik afgehandel is, kan daar
steeds besware teen Sinode 2003
bestaan (die besluit waarteen die
beswaarskrifte gerig was). Sodanige
besware kan met inagneming
van die bepalings van die Kerkorde
(Sinodes 1991/1994 – wat
bepalings oor die hantering van
beswaarskrifte gee) en relevante
Sinodebesluite (aangaande die
vrou) by die volgende toepaslike
kerklike vergadering ingedien
word.”
Hierdie herformulering is algemeen
goedgekeur.
Dit beteken dat wat Sinode 2009
betref, die besluit van Sinode 2003
staan, maar dat dieselfde besware
daarteen, ingedien by die Sinode
van 2006, DV op die Sinode van
2012 weer aanvaar sal word vir
oorweging.
Dit beteken nie dat die meerderheid
afgevaardigdes wat teen die
voorstel
“ … dat vroue in die besondere
dienste van predikante en ouder-

ling mag dien” gestem het, gelukkig
is met die vrou in die diakenamp
nie – soos blyk uit die algemene
reaksie (veral van buite die
GKSA).
Ten slotte beteken dit dat die
Sinode ontbind is met die oortuiging
in die hart van elke afgevaardigde
dat die binding aan
die Openlike Verklaring steeds
staan. Oorwegings op ‘n volgende
kerklike vergadering moet geskied
op grond van die Bybel, Belydenis
en die Kerkorde.
Vrese vir verandering
Graag ‘n paar opmerkings na aanleiding
van dr Wikus Buys se artikel
‘’n God genaamd Verandering’
in Kerk en Woord Julie 2009.
Wanneer ons Numeri 14:1-10 lees
dan is daar ook sprake van ‘n verandering.
Die volk Israel wil ‘n ander leier
aanstel want hulle wil na Egipte,
na die slawehuis teruggaan. Hoekom?
Omdat hulle bang was. Die
manne wat saam met Kaleb en
Josua was het gesê: Ons kan nie
teen die volk optrek nie, want
hulle is sterker as ons. ‘n Duidelike
teken van die nie-aanvaarding
van God se beloftes, van sy
beskerming en onderhouding.
Josua en Kaleb wil die volk tot geloof
beweeg, tot die inbesitneming
van die beloofde land. Maar . . .
daar is sterk volke, reuse, kinders
van Enak. Ja, maar wat sê vs 9:
hulle beskutting het van hulle
gewyk en die Here is met ons.
In die ou Statevertaling staan
daar: “hun schaduw is van hen
geweken”. In Palestina, soos ook in
ons land, kan dit baie warm word
en dan is skadu baie belangrik.
Dit gee beskutting, bewaring, jy
kan weer verder, weer lewe!
Dus die skadu/beskutting/bewaring/beskerming
het van die volke
van die land gewyk, ja want die
land is deur die HERE aan Israel
belowe.
Wie die Woord glo het Kanaän
reeds in besit. Die vyand is magtig,
ook vandag. Die Satan is sterk,
loop steeds rond soos ‘n brullende
leeu, maar wie in die Seun glo hét
die lewe. Sy Woord hou stand in
ewigheid!
Hoe kan ‘n klein volk die reuse verslaan?
Nee hulle kan nie, nie die
volk nie, “nie die gereformeerdes
in die samelewing nie, maar die
wat gereformeerd belydend optree
in die samelewing”.
“Vrees of liefde – wat sal ons antwoord
wees?”
Josua, Kaleb (God self) of die
manne wat saam met hulle die
land verken het?
Inderdaad, “ ‘n magtige ideaal;
wie in Christus se opstanding kan
glo, kan ook in samelewingsreformasie
glo”.
Ybie Schuring
Linden-Doppers behou
vroue-ouderlinge
’n Tweede Doppergemeente het
besluit om vroue-ouderlinge te
bly bevestig, hoewel hul sinode
onlangs daarteen besluit het.
Die Gereformeerde gemeente
Linden se kerkraad het Dinsdag
besluit hulle staan by ’n besluit
wat hulle in 2006 geneem het om
vroue tot al die kerklike ampte
toe te laat.
Die besluit sal vanoggend aan die
gemeente voorgelê word.
Dit kom nadat die Gereformeerde
gemeente Wapadrant, die grootste
gemeente in dié kerkverband,
’n week vantevore besluit het om
steeds vroue as ouderlinge te
bevestig.
Sowel Wapadrant as Linden het
al sedert 2006, toe daar meer
onsekerheid oor die kwessie was,
vroue in hul ouderlingbanke verwelkom.
Albei gemeentes gaan
dié praktyk voortsit ondanks die
sinode se besluit dat dit gestaak
moet word.
Dr. Jacob Pretorius, leraar van
Linden, het by navraag gesê hul
kerkraad het die stap gemotiveer
op die feit dat die sinode se besluit
nie op die Skrif gegrond is nie. Die
sinode het twee botsende Skrifuitsprake
wat albei as geldig aanvaar
is onder die loep geneem en
deur stemming tussen die twee
besluit.
Leraars van Wapadrant het gesê
hulle het al enkele negatiewe reaksies
op hul besluit gekry, maar die
meerderheid van die terugvoering
was positief.
Johannes de Villiers
Johannesburg
RAPPORT - 25/07/2009 19:44
- (SA)
Vrae oor die gevolge
van die Algemene
Sinode se besluite en
reaksies daarop.
Kan iemand my help asseblief en
verduidelik wat nou gaan gebeur
of moet gebeur? Elke afgevaardigde
moet sy instemming betuig
met ‘n ‘Openlike verklaring’ wat
aan die begin van ‘n meerdere vergadering
voorgelees word. Hierdie
‘Openlike verklaring’ beteken vir
sover ek weet dat die afgevaardigdes
hulle sal neerlê by dit wat die
vergadering besluit op grond van
die Bybel en wat dan verder deur
die vergadering besluit word.
Die sinode het, volgens laasmaand
se Kerk en Woord en ook berigte
in die openbare pers, besluit dat
die vrou nie in die ampte van
ouderling en predikant kan dien
nie. Daar is egter ook in die pers
berig dat die GK Wapadrant en
GK Linden voortgaan met hulle
huidige beleid om vroue-ouderlinge
te bevestig. Hierdie optrede
is mos nou lynreg teen die Bybel
en ons ‘gesamentlike ooreenkoms’
en het tot gevolg dat almal maar
kan maak soos hulle lus het. Soos
in die Rigtertyd.
Wat gaan ons kerkraad byvoorbeeld
doen as hulle op ‘n meerdere
vergadering kom en daar is
vroue-ouderlinge wat deur sulke
Augustus/September 2009 19

gemeentes afgevaardig is? Waar
gaan dit eindig?
Kan iemand asseblief bietjie lig
werp op hierdie ‘onordelikheid’?
Kan so ‘n gemeente getugtig of
geskors word?
Jan Dopper uit die Moot.
Antwoord op ‘n reaksie
oor die artikelreeks:
‘Jode, Judaïsme,
Sionisme en die staat
Israel’.
Broeder Sip sê hy het ‘n probleem
na aanleiding van ‘n paar waarnemings
of opmerkings uit die artikel.
Ek reageer graag soos volg
daarop (kursief is wat br Sip geskryf
het):
1 “Onsekerheid by baie mense
oor Jode, die staat Israel, Sionisme,
Judaïsme”
Dis ‘n waarneming in die inleiding
van die artikel en maak nie
‘n inhoudelike verskil nie. Die
verskeie reaksies op die artikels
is moontlik ‘n bewys dat die waarneming
nie ver uit is nie.
2 “Lees van aandoenlike romans
en dink dit is die waarheid”
Die artikels maak duidelik dat
die romans inderdaad propagandisties
is.
3 “Onderwerp emosioneel
gelaai”
Weer net ‘n waarneming wat nie
‘n inhoudelike verskil maak nie;
Meteorietvoetslaanroete
Dit moes ‘n enorme knal gewees
het, die dag toe die meteoriet vanuit
die buitenste ruim die aarde
getref het. ‘n Stuk rots van omtrent
10 kubieke kilometer (min of meer
so groot soos Tafelberg) het die
aarde teen ‘n spoed van 20 km per
sekonde getref en op sy grondveste
laat bewe, met so ‘n geweldige slag
dat die skokgolwe daarvan vandag
20 Augustus/September 2009
dis reg met my as dit nie so ervaar
word nie.
4 “Dit manifesteer hom sterk
in politiek en samelewing”
en “Mense is bang vir die
gevolge”
Dit verwys na die feit dat o.m.
(baie) politici nie dinge eerlik
kan stel sonder ‘nadelige gevolge’
nie. Miskien sal ‘n ondersoek na
die ontstaan van B’nai B’rith en
die aktiwiteite van die ADL hier
kan help om dinge te verduidelik.(http://www.webshells.com/adlwatch/
).
5 “Jesus is nie ‘n Jood nie”
Die Nederlandse ontwikkeling
i.v.m. die woord ‘Jood’ het ek nie
nagevors nie. Wat ek geskryf het
is gebaseer op die Engelse kant
van die saak. Verder maak dit nie
‘n inhoudelike verskil nie of dit in
die 17e of 18e eeu eerste genoem
word nie. Daar is verskillende
menings omtrent hierdie taalkundige
saak. Raadpleeg: http://www.
biblestudysite.com/factsarefacts.htm
6 “Kazaars en Askenasies. ‘n
Vreemde opbou van die stelling.
Vraag: hoekom is die
ander geskrifte verkeerd?”
Br Sip vermeld nie wat vreemd
is nie en ook nie watter ander
geskrifte hier bedoel word nie. Vir
meer inligting sien onder meer die
laasgenoemde ‘skakel’.
7 “Is Israel werklik ‘n demokrasie?
Die vraag word nie eintlik
beantwoord nie. Wel
word vorme en gevolge van
demokrasie bespreek. Waar
nog te sien is. Die meteoriet het
diagonaal 17 kilometer diep in die
aardoppervlak ingebars en rotse
rondom laat smelt, wat later versteen
het en nog duidelik sigbaar
is, veral in die granietformasies.
Die aarde is hier omgedolwe met
meer as 90°, die harder lae het
die riwwe gevorm en die sagter
materiaal is weggespoel en het die
wil die skrywer met hierdie
vraag heen?”
Die skrywer het nie ‘n vraag gevra
nie, maar ‘n stelling gemaak:
“Israel Is Nie ‘n Demokrasie Nie”,
en dit kortliks ondersteun. Daar
is baie meer wat daaroor gesê kan
word.
8 “Die Jode vier met die Purimfees
die moord op ... “
Ek herhaal wat ek geskryf het:
“Die Jode vier met die Purim-fees
die moord op ongeveer 75000 ‘gentiles’
of anti-Semiete [heidene] ....
Hulle (hedendaagse Jode) sien dit
nie as die wonderlike feit dat God,
ondanks hulle oortredings van
sy gebooie, nogtans vir hulle bly
sorg het nie. Daar is geen beskeie
dankbaarheid nie maar ’n uitspattige
fees word gevier waarby ...”.
Verder: Ek het nie beweer dat die
woord ‘moord’ uit die Bybel kom
nie. Maar dit beskryf hoe die
fees tot vandag toe deur die Jode
gesien en gevier word.
Ter afsluiting
Daar is eintlik geen feit in twyfel
getrek of bestry nie met uitsondering
van die opmerkings oor die
woord ‘Jood’. Die reaksies was nie
inhoudelik of wesentlik nie, maar
meer ‘n uiting van ‘ek hou nie van
wat ek lees nie’, en ‘stop asseblief
die verdere publikasie’. Dit wil
voorkom dat hierdie ‘knieklap’probleem
nie deur die vermelding
van bronne sal verhelp word nie.
Hoe dan ook, inhoudelike vrae is
altyd baie welkom.
Herman Waagmeester
valleie tussenin gevorm. Dit wat
eens ‘n moeras was, is in bos- en
grasveld omskep.
Soos ‘n waterdruppel wat in ‘n glas
water val en weer opskiet boontoe,
het die meteoriet ook weer teruggeskiet
die ruimte in. Die hele ontploffi
ng was gelykstaande aan ‘n
ontploffi ng van 87 miljoen waterstofbomme
wat gelyktydig ontplof.

Die stof het binne ‘n paar uur
die hele atmosfeer van die aarde
gevul en, sê die slim manne, dit
het 30 jaar geduur voor die stof
weer gaan lê het! Dit is die oudste
en die grootste meteorietkrater in
die wêreld.
Vandag is die reuse-krater bedek
met ‘n sagte groen graskleed en
bome, met Vredefort in die middel
en Parys en Venterskroon verderweg.
Die Vaalrivier vloei daardeur
op sy pad see toe. Die plantegroei
herinner mens plek-plek
aan die Bosveld: soetdorings, blou
ghwarrie, dikbas, haak-en-steek,
wilde olyf, hardekool, kiepersol,
aalwyne, deurmekaarbos, mispel
en kerriebos met sy kenmerkende
geur en teen die suidekant van
‘n berg proteas. Daar is rotstekeninge
te sien en ook ruïnes van
Boere-nedersettings en oorblyfsels
uit die Boereoorlog sowel as
ou mynbedrywighede en oorblyfsels
van krale van swart stamme
wat lank voor die Boereoorlog
daar gewoon, mekaar aangeval
en verjaag het.
Thwane Boskamp
Die eerste nag slaap ons, die Otter
Voetslaanklub en ons gas ds Nardus,
in die Thwane Boskamp in
geriefl ike safari-tente met grasdakke
bo-oor. De Bruin (dis is
sy voornaam) is ‘n opgeleide gids
wat in die Thwane Bush Camp
woon. Hy het die eerste oggend
‘n hele ent saam met ons gestap
en heelwat interessante staaltjies
vertel, spore van wilde diere en
‘droppings’ uitgewys en bome en
plante se name genoem. Verskeie
boksoorte, rooikatte, vlakvarke,
ystervarke, jakkalse, bruin hiënas
ens. leef nog daar in die veld. Daar
word nog gepraat van ‘n luiperd
hier en daar! In die Vaalrivier
speel otters en dit is die habitat
van baie voëlsoorte, o.a. uile en
visarende.
Die roete neem ons deur die suidwestelike
gedeelte van die koepel
oor ‘n hoë berg met ‘n manjifi eke
uitsig oor die hele krater. In die
nanag het ons leeus hoor brul,
maar De Bruin verseker ons dat
daar geen leeus meer rondloop nie.
Daar is wel ‘n teelkamp vir leeus
op een van die plase, veilig agter
‘n wildheining. Van bo af probeer
ons leeus opspoor maar die bosse
is te ruig. Berg af en weer op en
oor grensdrade stap ons in die
warm son. Die afstand tot by die
volgende oornagplek Deelfontein,
is ongeveer 8 km maar in die middaghitte
voel dit baie verder, veral
as jy so hier en daar die pad byster
raak! Daar is twee kleihutte met
grasdakke, lekker beddens en ‘n
‘donkie’ buite vir warm water.
Baskop
Vroeg die volgende oggend vertrek
ons swaar bepak na Baskop. Die
roete gaan nog steeds oor berge en
deur valleie, digte doringbosveld,
lae struikgewas en ‘n wilde, welige
rankplant wat die hele wêreld oorwoeker
met die mooi naam ‘Boesmankruip’
met pragtige veeragtige
blommetjies wat van geel na
rooi verkleur. Verby ou murasies,
waarvan sommige, volgens ons
roetebeskrywing nog uit die ystertydperk
dateer. Teen agtermiddag
stap ons ‘n lang ent af langs die
Vaalrivier met digte oewerbosse
en baie voëls tot by Baskop – ‘n
verwaarloosde plaashuis met elektrisiteit,
‘n stoof, badkamers met
warm water – wat ‘n luukse! Die
plaas word nog bewerk en daar
loop beeste rond en ‘n troppie halfwilde
perde, honde, ganse wat in
die nag onder ons vensters raas,
twee poue wat op die dak sit en
skure met trekkers – ‘n regte boereplaas.
Sirkelroete
Die volgende dag is ‘n sirkelroete
en ons kan – lekker!! – ons swaar
rugsakke uitpak en net ‘n bietjie
padkos en water saamdra. ‘n
Lang, warm dag, maar baie mooi
met wye vergesigte en boereplase
waaroor ons stap. Daar is ‘n groot
dam met yskoue water wat vir
sommige Otters natuurlik onweerstaanbaar
is en twee Otters wat
die skrik van hulle lewens gehad
het met ‘n yslike pofadder wat
byna oor hulle voete tussen hulle
ingeseil het! Terug by Baskop wag
daar darem warm water en lekker
kos wat voorberei word. Ons sit
buite in die skemer en kyk uit oor
die traag-vloeiende Vaalrivier met
‘n pragtige koedoe wat ons vanaf
die oorkant staan en dophou.
Mooihoek
Vroeg uit die vere en vol moed val
ons in die oggendkoelte in die pad
na Mooihoek, ook so 8 km ver. Al
langs die oewers van die Vaalrivier
en dan veld-in. Die pad vat ons oor
verskillende plase, teen ‘n skuins
rant op met ‘n pragtige uitsig en
die Vaalrivier ver onder ons. Hoe
hoër ons klim, hoe mooier word die
natuur om ons. Tussen die berge
styg ‘n sagte wit mis op, daar
waar die Vaalrivier in die dieptes
tussen die berge deurkronkel.
Een van die honde van Baskop het
besluit hy hou van Otters en verseg
om terug te draai; mooi praat,
raas, huistoe jaag, niks help nie.
Hy kruip agter ‘n bos weg tot ons
verder loop en dan kom hy aangehol,
baie bly om ons te sien. Watter
soort hond dit is kan niemand met
sekerheid sê nie, sy voorkant lyk
Augustus/September 2009 21

aie soos jakkals, sy agterkant is
hond. So ‘n opgeskote brak met ‘n
vreeslik vriendelike geaardheid
en ‘n glimlag op sy bakkies. Die
arme ding is so maer soos ‘n lat,
maar ons het ook nie eintlik kos
vir hom nie. Maar hy kla nie, draf
net saam met ons, spring oor rotse
en as ons tussen ‘n klomp rotse
op ‘n berg uitspan vir middagete,
gaan val hy stokfl ou êrens neer en
slaap tot ons aanstap. Teen ’n steil
rotshelling af spring die brak ewe
vrolik om ons, sonder enige kwelling
in die wêreld. Hy word ook
sommer Bertus gedoop en later
word hy maar Bertus Kakiebos
want sowat van kakiebosse in die
veld het ons nog nooit gesien nie.
Ons kry hom maar jammer en
voer hom Super C’s,
Snackers, beskuitjies,
tuna; alles word
verorber. Ons dink
dis die Super C’s wat
hom woema gee om
8 km saam met ons
te draf. Hy eet saans
ons oorskietkos, rys,
spaghetti, alles wat
voor hom neergesit
word. Hy het darem
bietjie gewig aangesit
en sy pensie is
nie meer heeltemal
so plat nie.
Deur ‘n diep donga met baie steil
kante swoeg ons tot by Mooihoek
se plaashuis. Dis nou ‘n plaashuis
so reg uit die vorige eeu: ‘n
wit-geverfde huis met ‘n sinkdak,
wye stoep aan twee kante,
sement paadjie vanaf die voorhekkie,
sifdeur, de lot. Binne is dit
mooi, slaapkamers met katels,
selfs beddegoed, oudhede wat oral
rondstaan, ‘n sitkamer volgeprop
met swaar banke en stoele en ‘n
oom en tannie in ‘n ovaalraam wat
grimmig op ons afkyk. ‘n Lang
eetkamertafel met tafeldoeke, ‘n
buffet vol porseleinborde, houtvloere,
houtplafonne en ‘n badkamer
met ‘n regte ‘wash stand’
met lampetbeker en waskom en
‘n moderne stort, geen elektrisiteit
en die onvermydelike ‘donkie’
buite vir warm water.
22 Augustus/September 2009
Toe die eienaar opdaag met vuurmaakhout
en paraffi enlampe
vertel sy dat die huis al voor die
Anglo-Boereoorlog gebou is en in
die oorlog gedeeltelik afgebrand en
later weer opgebou is. Lekker oud
dus. Arme Bertus Kakiebos het sy
verstand skoon weggeskrik vir die
eienaar se miniatuurhondjie, met
twee ore soos ‘n vlakhaas en met
die toepaslike naam van Muggie.
Bertus het van ellende tjankend
die huis ingevlug en in die eerste
die beste slaapkamer homself
probeer onsigbaar maak. Van uitkom
wou hy egter niks weet nie en
moes hy uitgedra word met waterige
gevolge.
Dapper Otters
‘n Paar dapper Otters
wou nog ‘n sirkelroete
van 5 km maak vanaf die
huis bo-oor ‘n randjie en
terug. Hulle het dit nie
gesê nie, maar ons dink
hulle was bitter spyt oor
die besluit want toe hulle
terugkom het ‘n ongelooflike
gesig ons tuisblyers
begroet. Bedremmeld
het hulle by die hekkie
ingekom en voor die
stoep gestaan, van bo
tot onder swart van die
kakiebossade, eerlikwaar, mens
kon skaars die kleur van hulle
klere sien, sokkies, skoenveters,
broeke, T-hemde, hare, alles was
swart. Dit het natuurlik groot
hilariteit onder die tuisblyers
veroorsaak en met leedvermaak
is toegekyk hoe hulle tot donker
buite sit en probeer om hulle klere
weer skoon te kry. ‘n Paar sokkies
het in die asblik beland en
later nog ‘n paar, want om daardie
swart goed uit ‘n wolsokkie
te kry is totaal onmoontlik. Daai
goed klou, duisende dorings wat
uitsteek soos hare op ‘n hond se
rug! Gelukkig kon ons Bertus keer
om nie saam met hulle te gaan
stap nie, want hom sou ons nooit
weer skoon gekry het nie.
Deelfontein
Bertus was baie bly om ons die vol-
gende oggend weer te sien en het
ewe vrolik, met ‘n Snacker of twee
in sy maag, gesit en wag dat ons
die pad vat. Die weer is bewolk en
koel, maar dit het later wel warm
geword, soos die dag verbygaan en
ons aanstryk na Deelfontein, waar
ons weer ‘n nag sou oorbly. Ons
het oor ‘n steil berg gestap, teenaan
die geel-wit meteoriet-riwwe
wat ons al van ver af kon sien.
‘n Baie befoeterde afrikanerbul
was nou nie juis vreeslik bly om
ons te sien nie en volgens een slim
stapper het die leeugebrul wat ons
vroegoggend weer gehoor het, nié
van ‘n leeu af gekom nie maar juis
van hierdie bul. Hy beweer sommige
bulle (blou bulle dalk??) brul
soos leeus. Nou hoekom sal hulle
dit doen? Ons het maar katvoet
geloop, netnou is dit wel ‘n egte
leeu en die boompies daar rond
is nou nie juis van die grootte
waarin jy kan klim nie, veral nie
met ‘n rugsak nie.
Ons het ‘n entjie van die pad afgewyk
om na mooi rotstekeninge te
gaan kyk wat nog duidelik sigbaar
vlak bo ons koppe teen die
rotsdak aangebring is. Daarna is
ons oor ‘n ander rant wat oortrek
was met kerriebosse wat vol in
die blom staan. Mens ruik dit al
van ver af en dit is nogal iets om
te aanskou. Ver onder ons is ‘n
verlate plaashuis, gebreekte windpomp
en leë dam - die eensame
huis van die plaas Sweet Home,
omring deur hoë berge en rante
en die tipiese savanna-doringveld
van die Koepel.
Vroegmiddag kom ons moeg en
warm, na ongeveer 7 km, by
Deelfontein aan, waar die twee
grasdakhuisies op ons wag en
gelukkig ‘n hoop vuurmaakhout.
Dis ons laaste nag op die pad.
Môre is dit die laaste 4 km terug
na Thwane Boskamp. Dis stil
buite met net die naggeluide uit
die veld, af en toe ‘n jakkals wat
roep. Deur ‘n poort in die berge
sien ons die liggies van Parys glinster.
Dit het ‘n bietjie gereën vannag
met nogal swaar donderweer,
maar die nattigheid laat die veld
heerlik ruik.

Vanaand eet Bertus die oorskietrys
sonder sous, maar hy is ‘n baie
tevrede hond en sonder fi emies.
Hy slaap buite, maar as hy koud
kry gaan lê hy teen die donkie se
ysterdeurtjie waaragter nog ‘n
vuurtjie gloei. Toe ons vroeg die
oggend in die pad val, bly hy lê en
hou ons fyn dop tot iemand hom
roep. Dan vlieg hy op en hol voor
ons uit, baie bly niemand jaag hom
weg nie.
Die laaste klomp kilometers gaan
lekker vinnig en teen middagete
is ons terug by ons beginpunt en
die kombi. Die tente staan wyd
oop en ons word deur Jane en
haar helpers verwelkom. Ons
braai vanaand want ons kon ons
ONS ‘F’AMILIE .....
Die gesin Salomons
Br Henk is gebore op 30 Oktober
1935 in Groningen, Nederland
en emigreer met die gesin einde
1952 na Suid-Afrika. Met sy aankoms
in Pretoria volg hy in sy pa
se voetspore en word elektrisiën.
In 1956 tree hy in diens van die
fi rma ASEA (nou ABB) en was
daar vir 43 jaar werksaam. Deur
deeltyds te studeer het hy sy kwalifi
kasies verbeter en is as professionele
ingenieur geregistreer.
By sy aftrede was hy die tegniese
bestuurder. Hy het sy werk as sy
roeping gesien en is dankbaar
teenoor die Here dat hy dit al die
jare kon doen en dit ook kon geniet,
tot sy aftrede in 2000. Behalwe
dat br Henk sy werk geniet het,
was daar ook sy liefde vir die orrel
en orrelspel (sy vrou Jopie sê, sy
liefde vir haar hou nog die langste).
Hy was vir 43 jaar orrelis van
hierdie gemeente. Hy het ‘n leidende
rol gespeel in die totstandkoming,
uitbreiding en voltooiing
van die orrel en is dankbaar dat
hy ook hierin tot diens kon wees.
Dieselfde geld vir die amp van
ouderling waarin hy in die loop
vleis hier in die yskas bêre tot ons
terugkom. Vanaand eet ons soos
konings op ‘n spierwit tafeldoek
en glase en egte borde wat vir ons
uitgepak word.
Moeg, maar voldaan slaap ons die
laaste nag in ons tente, met Bertus
wat amok maak toe hy in ons
tent sluip en op een baie verontwaardigde
Otter se klere vir hom
‘n slaapplek soek. Gelukkig het hy
wakker geword toe Bertus ‘n nood
het en is hy net betyds na buite
gedra om sy ding te doen. Die seil
is toe baie stewig vasgeanker om
seker te maak dat die hond nie
weer inkom nie.
Toe ons die volgende oggend vertrek
moes die troue Bertus by die
van die jare gereeld gedien het.
Verder het hy baie en wyd gelees
(sy omvangryke boekeversameling
getuig daarvan) en hy het die kennis
wat hy daarin opgedoen het,
verwerk in artikels oor kerklike
onderwerpe, kerkgeskiedenis, ens.
wat gereeld in Kerk en Woord en
in Die Kerkblad verskyn het.
Sr Jopie is op 24 Augustus 1935
in Epe, Nederland, gebore. Die
gesin emigreer in September 1955
na Suid-Afrika. Sy was ‘n onderwyseres
in Huishoudkunde en
het onderwys gegee totdat hulle
eienaar van Thwane agterbly,
maar die het ons verseker hy sal
na hom kyk en sy baas op Baskop
laat weet om hom te kom haal.
Ons dink Bertus wag net vir die
volgende groep voetslaners om om
die draai te verdwyn voor hy ook
agter hulle aanhol.
‘n Baie interessante, aangename
roete het ons weer met die genade
van die Here sonder ongelukke
kon stap, deur ‘n stukkie van ons
land waar baie mense nog nooit
van gehoor het nie.
Betty Schuring
op 11 Julie 1959 getroud is. Uit
die huwelik is drie kinders en ses
kleinkinders gebore. Hulle het nog
onlangs hulle 50ste huweliksherdenking
gevier. Sr Jopie was ‘n
voltydse tuisteskepper en ma vir
hulle drie dogters. Van haar talle
stokperdjies sluit in: borduurwerk,
kantkloswerk, weefwerk,
houtsneewerk, kalligrafi e (skoonskrif)
en blokfl uit speel. Sy geniet
dit nog steeds om in die tuin te
werk, te kook en te bak . . . en vir
haar man ’n hulp te wees wat by
hom pas.
Augustus/September 2009 23

VIR ONS KLEUTERS ….
Dawid speel op die siter vir koning Saul.
Hiermee ‘n Bybelse inkleurprent vir al die kleuters. Vra vir mamma om die gedeelte vanuit die Bybel voor
te lees en dan kleur jy die prentjie mooi in met die volgende kleure: 1 = geel; 2 = rooi; 3= donkergroen; 4 =
ligblou; 5 = donkerblou; 6 = oranje of pienk; 7 = pers; 8 = donkerbruin en 9 = wit.
Tekening verskaf deur Jani Momberg.
24 Augustus/September 2009