Download PDF - In Memoriam Sako Lambertus (Koos) de Jong

In memoriiam
Sako Lamberttus (Koos) de Jong

In memoriam
Sako Lambertus ( koos ) de Jong
Mijn Vader geboren Bandoeng/Nederlands Indië 12 februari 1913 en
overleden Brasschaat/België 23 Mei 2003.
Het is alweer vijf jaar geleden dat hij kwam te overlijden en na een “ topic “
over mijn Vader op Dutch Fleet kwam bij mij het idee om te proberen een
‘scheepsjournaal’ over zijn leven te maken.
Zijn ouders, zusje en broer, zijn jeugd, de HBS in Bandoeng en dan op 17
jarige leeftijd het vertrek uit Nederlands Indië naar het Koninklijk Instituut
voor Marine in Den Helder.
Aankomst en inschrijving op het KIM in 1930 om als Adelborst de
opleiding te volgen tot Zeeofficier.
Zijn verdere loopbaan bij de Koninklijke Marine tot zijn pensioen in 1963
en daarna nog ruim tien jaar een baan bij een Havenbedrijf in Antwerpen
tot aan zijn overlijden op 90 jarige leeftijd in Brasschaat.
Wapen van de stad Brasschaat / België
Wapen van de stad Bandoeng
/ Nederlands Indië.
Wapen van de stad Brassohaat (België).

Hoofdstuk I
TEMPO DULU
Opa, Maatje, Tante Wiesje, Oom Jur en mijn Vader (staand naast de grote
Hond )in Bandoeng / Nederlands Indië ca. 1918.
Deze foto was aangeplakt bij binnenkomst op de Pasar Malam 2008 in Den
Haag, levensgroot en een ware shock was voor mijn neven en nichten, die
zo plotseling hun Opa en Oma, Vader en Moeder respectievelijk Oom(s)
en Tante zagen staan.
Hier werd ook het verhaal van de Njai gepresenteerd, de inheemse vrouw
van Indonesische of Chinese afkomst die een relatie aanging en vaak
kinderen kregen bij een Nederlandse Man , zoals beschreven in het boek
van Reggie Baay “ de NJAI “.

Grootvader Jur de Jong was een Nederlandse Fries geboren 1865 in
Harlingen en vertrok als Militair Apotheker naar Nederlands Indië in
1895 voor een termijn van 5 jaar, daarna had men de keuze of terug naar
Nederland of voortzetting van carrière als Militair Apotheker bij het KNIL
of eervol ontslag. Opa opteerde voor het laatste en bleef in Indië, hij opende
zijn eerste apotheek in Sukabumi, daarna volgden nog apotheken in
Bandoeng en Batavia.
Hij had ondertussen een relatie met een inheemse vrouw van Chinese
afkomst en kreeg bij haar 3 kinderen, de oudste een dochter , mijn tante
Wiesje , daarna een zoon mijn Oom Jur en dan nog een zoon mijn Vader,
die werd geboren 12 februari 1913 te Bandoeng, 3 jaar jonger dan zijn broer
en 5 jaar jonger dan zijn zusje.
Van mijn vaders prille jeugd is verder weinig documentatie.
Toen mijn Vader op de HBS studeerde werd er een wiskunde toets
gehouden met als beloning dat de 2 besten die uit deze toets kwamen een
plaatsing konden winnen op het Koninklijk Marine Instituut in Den Helder,
het Moederland, deze wedstrijd werd uitgeschreven door het Departement
van Oorlog, die in Bandoeng zetel hield.
Mijn vader nog wel wat jong deed mee aan deze wedstrijd en was één van de
twee gelukkigen.
Zo vertrok mijn vader zonder verder de HBS af te maken op 17 jarige
leeftijd vanuit Indië naar Nederland om zich te melden voor de opleiding
tot zeeofficier op het Instituut voor de Koninklijke Marine in Den Helder,
vanwege zijn jonge leeftijd werd als voogd aangesteld de heer Bertlink in
Aerdenhout - de schoonvader van zijn zusje, Wiesje – zij huwde Kees
Bertlink in Nederlands Indië.

Mijn Vader, zittend naast zijn Moeder – daarachter zijn broer Jur, zijn
zusje Wiesje en zijn Vader (1926).

Huwelijk Wiesje met Kees Bertlink in Bandoeng
( Opa, Maatje, Wiesje, Kees ,Jur,..onbekend.. en mijn Vader ).
HBS Bandung (1925).

Eén van de meest markante figuren in Nederlands Indië in de periode
1915-1934 was zonder twijfel de flamboyante D.W. Berretty.
Zijn vader was leraar en op jonge leeftijd begon Berretty te werken voor de
Post Telefoon Telegrafie in Indië.
De jongeman Berretty had lef, inzicht en werklust en met een lening begon
hij een eigen mediabedrijf “ ANETA” - Altijd Nummer Een Trots Alles – (
het woord trots te lezen als ondanks ).
Zijn bedrijf werd het grootste Mediabedrijf van Nederlands Indië en
verwierf Monopolie in de Archipel. Dagbladen, telegrafie,
nieuwsagentschappen, filmbedrijf , reclamebedrijf allemaal onder zijn
controle.
Zijn befaamde slogan was “ acivité, activité, vitesse “ en daar leefde hij
ook naar. Hij trouwde zes maal in 15 jaar tijd.
Berretty was ongelofelijk populair in de High Society van Nederlands Indië ,
maar had ook ongelofelijk veel vijanden, vooral de Gouverneur Generaal
kon zijn bloed wel drinken en heeft er alles aangedaan om het Imperium
van Berretty kapot te maken.
Berretty was een huisvriend bij concurrent Reuters, maar had ook nauwe
banden met Japanse regeringsfunctionarissen, een gewaagde relatie in die
jaren, want Japan sprak steeds meer over een Azië zonder Europese
heerschappij.
Berretty maakte zulk groot fortuin dat hij één van de mooiste huizen ooit (
net buiten Bandoeng ) liet bouwen, de “ Villa ISOLA “ . Nu, bijna 80 jaar
later nog altijd wereldwijd een begrip qua stijl en exclusiviteit.
Berretty kwam te overlijden tijdens een vlucht van Nederland terug naar
Batavia, ergens boven Irak in 1934. Het toestel van de KLM de “ UIVER”
was door slecht weer neergestort.
Boze tongen beweerden echter dat de Nederlandse regering de Britse RAF
heeft gevraagd het toestel neer te schieten.
Ik zelf heb de Villa in 1975 bezocht met een Koffierelatie tijdens mijn
verblijf in Bandoeng – indrukwekkend, het toppunt van Art Deco.

D.W. Berretty (1890-1934).

Villa Isola Bandoeng (1934).

Lijfspreuk Berretty / gegraveerd in de Hal "M’Isolo E Vivo”.
( ik zonder mij af en leef, maar het kan ook beteken ik houd mij afzijdig
en leef ).
Behalve Charlie Chaplin in 1925 – mocht ik ook verblijven in dit Oude
Koloniale Hotel precies 50 jaar later in 1975.
De kamers in dit Hotel hadden behalve een slaapkamer met bad-ensuite
ook diner/ontbijt kamer en een zitkamer die uitgaf op een groot balkon,
grote rieten stoelen met uitzicht op een wonderbaarlijke tropische
plantentuin. Het was voor mij dan wel 1975, maar ik waande mij in 1925 –
tempo dulu ten top –
Beneden was een enorme zaal open aan de straatkant - onder de Markiesjes
op de foto, alhoewel ik niet weet of er in 1975 Markiesjes waren, kan mij
dat niet herinneren - deze zaal werd tijdens mijn verblijf gebruikt als
Restaurant, maar ik neem aan dat ten tijden van Nederlands Indië deze
mooie open ruimte dienst deed als Café Dansant.
Ik ben zelf trouwens maar één maal in Bandoeng geweest voor een week op
zakenreis.
De stad heeft echter een enorme indruk bij mij achtergelaten, niet in de
laatste plaats vanwege het feit dat mijn Vaders familie hier vandaan komt.

Grand Hotel Homann.
Bandoeng was qua stad de parel in de Gordel van Smaragd, prachtige
statige koloniale Gouvernementsgebouwen, bioscopen, scholen, van
Ambachtsschool tot HBS , vakscholen voor opleiding inheemse bevolking,
een paardenrenbaan, een zwembad, Bandoeng Football Club.
Bandoeng lag niet al te ver van Batavia ( Jakarta) en tussen Batavia en
Bandung lag het plaatsje Buitenzorg ( Bogor ) waar zich ook het
paleis/residentie van de Gouverneur Generaal van Nederlands Indië
bevond – Buitenzorg op een hoogte van 300 meter, een welkome afkoeling
van het benauwde en drukke Batavia ( Jakarta ).

Residentie Gouverneur Generaal, Buitenzorg (1925).

Foto’s Bandoeng 1910 – 1920,
Departement van Oorlog, militaire sociëteit.

Filmtheater Preanger.
Filmtheater Apollo.

Jaarbeursgebouw.
Paardenrenbaan.

Diner sociëteit (opa 2 e rechts).
Departement Gouvernement Belangen.

Zwembad.
Telefoonkantoor.

Personeel Apotheek.
Bandoeng Football Club (Oom Jur en mijn Vader speelden
beiden bij het Jeugdelftal).

Feest: ter gelegenheid van 25 jarig regeringjubileum Koningin
Wilhelmina (1923).

Hoofstuk II
Koninklijk Instituut Marine
Mijn Vader 17 jaar op de Boot naar Nederland (1930).
Brief van het KIM ( koninklijk Instituut voor de Marine ) aan mij
confirmerend de aankomst van mijn Vader in 1930 op het instituut.
Adelborsten boekje met zijn naam en de jaargangen. mijn Vader studeerde
op het KIM de eerst volgende jaren als Adelborst voor opleiding tot Zee
Officier dit ging afwisselend met veel praktijk ervaring op diverse schepen

en ook zweefvliegen op het militaire vliegveld vlakbij Den Helder . Mijn
Vader was ook lid van de adelborsten biljartclub. de opleiding duurde 4 jaar
- al die tijd ver van Huis en familie. Gelukkig was zijn oudere Broer , Jur ook
in Nederland - die studeerde in navolging van mijn Opa voor apotheker in
Leiden...
Mijn Vader, 22 jaar oud (1935).

Op de foto hierboven staat mijn Vader – uiterst rechts boven
KIM (Koninklijk Instituut Marine) (1930 – 1934).

Marine Voetbal Den Helder (1930).
Mijn Vader vooraan met de bal.
Nadat mijn vader zijn opleiding als adelborst had voltooid tot zeeofficier
vertrok hij in 1936 weer naar Nederlands Indië, hij werd daar als jongste
Officier geplaatst op Hr.Ms. Van Galen een Nederlands Oorlogsschip.
Eindelijk voor hem een weerzien met zijn Ouders na zes lange jaren.
Nederland had in de jaren 1930/1940 een grote vloot, zeker voor een klein
land, dat had alles met haar koloniale verleden te maken. Nederland had
ongeveer 150 Oorlogsschepen in haar vloot, waaronder Kruisers, Jagers,
Onderzeebootjagers, Onderzeeboten , Torpedoboten, Kanonneerboten,
Mijnenvegers, Bevoorraadschepen en Troepentransport schepen...
Nederland was vroeger een koloniaal Rijk - knap voor een klein Land - met
Suriname in Zuid-Amerika, de Antillen en dan natuurlijk in het Verre
Oosten Nederlands Indië , Nieuw Guinea en Borneo.

Hr. Ms. Van Galen.
Hoofdstuk III
Terug naar het Verre Oosten
Ligplaats van Hr. Ms. Van Galen was Surabaja….het waren gespannen
tijden in het verre Oosten, Japan had in 1931 in China een conflict over de
Provincie Mantsjoerije, welke Japan als eigen grondgebied beschouwde, dit
incident sleepte jaren aan en in 1937 gebeurde, wat later bekend werd als
het China Incident.. de havenplaats Shanghai was namelijk een
Internationale Vrijhaven en als zodanig ook in het bezit van een grote
Internationale wijk met drie grote Handelsposten, een Engelse een
Amerikaanse en een Nederlandse.

De Jappen besloten in Augustus 1937 de Havenplaats Shanghai in te
nemen. Japan was zich wel bewust van de grote Internationale Handels
delegaties die zich in deze “ vrijhaven “ bevonden, maar toen het Chinese
verzet niet gebroken kon worden, besloten de Jappen de stad te
bombarderen.
Later ( bij vergissing ? ) werd de Amerikaanse kanonneerboot de “
PANAY “ op de Yangtze Rivier met Amerikanen en Europeanen aan
boord die gevlucht waren voor het geweld in Nanking getorpedeerd door
Japanse vliegtuigen en tot zinken gebracht……. ( Steve McQueen heeft
ooit nog eens in een film gespeeld over deze Gunboat).
USS Panay.
Japan heeft toen onmiddellijk een schadevergoeding aan Amerika betaald
van meer dan 2 mio US - Dollars , voor die tijd een gigantisch bedrag.

Hr. Ms. Van Galen was in Shanghai met 30 Mariniers aan boord die de
Nederlandse Handelspost en het Nederlandse Consulaat dienden te
beschermen.
De strijd om de stad was echter compleet los gebarsten …. op de foto een
Amerikaans hospitaalschip komt de Haven binnen varen aan de zijkant op
de foto een Oorlogsschip, dat is de Van Galen. De Rook van de ingeslagen
bommen is duidelijk te zien op de foto..mijn vader had heel veel foto's van
de slag om de stad, maar die zijn spijtig genoeg verloren gegaan door de vele
verhuizingen.. het Marine archief heeft over het verblijf van Hr.Ms. Van
Galen in Shanghai nog een uitgebreid scheepsjournaal en meer dan 60
foto's ... de Van Galen bleef 4 maanden in Shanghai. Japan was nu in volle
oorlog met China, maar de Japanners bleven verder uit de
Internationalewijk in Shanghai en pasten goed op geen verder incident te
krijgen met Amerika, Engeland of Nederland.. uiteindelijk voer de Van
Galen terug naar Indië , na te zijn afgelost door een ander Nederlands schip.

Hr. Ms. Van Galen onderweg van Surabaja naar Shanghai (Augustus
1937).

12 Officieren , 180 bemanning en 30 Mariniers
Cartoon Marineblad 1937 (mijn Vader rechts onder).
Speciale curfew pass voor manschappen die aan Wal mochten.

Amerikaans hospitaalschip loopt de Haven van Shanghai binnen, de Van
Galen links op de foto.
Shanghai onder zwaar Japans bombardement.

Aankomst Hr. Ms. Van Galen in Surabaja, Januari 1938 na verblijf van
5 maanden in Shanghai.

Alhoewel Japan nu een gedeelte van China had bezet en er oorlog was
tussen deze beide landen, leek de ' rust ' wat betreft de Internationale handel
en landen terug gekeerd...schijn bedriegt...Donkere wolken pakten zich
samen boven Europa, Duitsland begon met steeds meer dreigende
oorlogstaal en in 1938 besloot de Nederlandse regering een deel van haar
Oorlogsvloot van Indië naar Nederland te halen en nam mijn vader voor de
tweede maal afscheid van zijn familie en ging met de Vloot terug naar
Holland...hij werd geplaatst op de grote marine basis in Den Helder.
1940 de Oorlog was naderend, Polen was reeds in Duitse handen gevallen
en de Nederlandse regering maakte zich klaar om in Ballingschap naar
Engeland te gaan..

Hoofdstuk IV
Het Moederland roept
Duitsland viel Nederland aan en de Nederlandse regering gaf de orders om
de vaarbare Nederlandse oorlogsvloot naar Engeland te verplaatsen en zo
vertrok de Vloot uit Nederlandse havens naar Engeland, mijn Vader werd
gestationeerd in Portsmouth en de ganse Nederlandse Vloot werd
ingedeeld bij Engelse Squadrons..mijn Vader op de Torpedobootjager
Hr.Ms. Isaac Sweers , in totaal hebben ca 100 Nederlandse
Oorlogsschepen actief deel genomen in WO2, zowel in Europa als in het
Verre Oosten. Tegen het einde van de oorlog was de helft van de
Nederlandse Vloot verloren gegaan, een erg hoog percentage, enkel de
Engelsen hadden een nog hoger percentage aan verlies bij de Geallieerden.

Hr. Ms. Isaac Sweers aankomst Malta (1942).
Rood Wit Blauw fier in de mast.

Laden van torpedo’s op de Isaac Sweers Malta (1942).
1941/1942 de Duitsers bezetten heel Europa en Noord - Afrika, de
Engelsen hadden nog 2 bolwerkjes in handen, Gibraltar en Malta.
De slag om Kreta was in volle gang - er was nog een groot Engels leger in
Egypte dat bevoorraad diende te worden vanaf Malta.
Het Engelse leger in Egypte moest strijden tegen het Afrika Korps van
Rommel ter voorkoming van Duitse bezetting van de Olie velden in het
Midden Oosten - de Middellandse Zee zat vol met Duitse oorlogsschepen
en U Boten , die gestationeerd waren in Italiaanse havens.. om de
bevoorrading naar Malta te continueren werden de Malta Konvooien
opgezet.

Duitse jachtbommenwerpers vallen vanuit Italiaanse uitvalbasis Geallieerd
Konvooi aan (1942).

Troepen, wapens, Munitie en Tanks werden vanuit Engeland naar Malta
verscheept onder Escorte van Oorlogsschepen. De Nederlandse
Torpedobootjager Isaac Sweers en de Kanonneerboten Hr.Ms. Soemba en
Hr.Ms. Flores werden bij Engels Squadrons op de Malta konvooien
ingedeeld.
Mijn Vader was Officier op de Isaac Sweers een schip met 15 officieren en
200 bemanning .. op één van de Konvooien in 1942 werd om 06.00 uur in
de ochtend Hr.Ms. Isaac Sweers getroffen door 2 torpedo's van een Duitse
U Boot – de U 431 onder commando van Wilhelm Dommes - binnen
minuten stond het schip in totale vuurvlam, de een na de andere ontploffing
vond plaats en het schip ging ten onder.
Van de 15 officieren hebben slechts 2 het overleeft, mijn Vader en
Kapitein Harmsen .... die stonden beiden op de Brug tijdens de aanval en
dat is hun redding geweest.... van een totale bemanning van 200 hebben
80 man de torpedo aanval in eerste instantie overleeft, 30 zijn later nog aan
hun brandwonden bezweken.

Er is uitgebreid documentatie aanwezig in het Marine Archief waarbij de
ondergang van de Isaac Sweers beschreven staat.
13 november 1942.

13 november 1942.
Kapitein Wilhelm Dommes commandant van de U – 431.

Na Hospitalisatie werd mijn Vader in 1943 Officier op Hr.Ms. Johan
Maurits van Nassau onder Commando van Kapitein de Booy .

Na 1943 begon het tij te keren, de Duitsers werden verslagen in Noord
Afrika, de landingen op Sicilië vonden plaats en de Middellandse Zee werd
door Geallieerde Onderzeeboot jagers geschoond van Duitse U boten.
Uiteindelijk hebben de Engelsen ook nog de Duitse U Boot -de U 431 - die
de Isaac Sweers torpedeerde , met diepzee bommen van uit een Britse
Jachtbommenwerper tot zinken gebracht in de Middellandse Zee in 1943.

In 1944 werd mijn Vader Commandant van Hr.Ms. Friso – wederom
ingedeeld bij Engelse Squadrons.
Na het commando op de Friso, werd mijn Vader commandant van Hr.Ms.
Soemba van Oktober 1944 tot het einde van WO2 Augustus 1945.
Hr.Ms Flores en Hr.Ms. Soemba waren zuster schepen: waarschijnlijk de
twee meest gevreesde en gerespecteerd Nederlandse Oorlogsschepen
tijdens WO2 – klein, snel, wendbaar en met slechts een bemanning van 135
koppen aan boord waren zij makkelijk te herkennen aan hun extra zwaar
geschut en lange lopen.
Zij waren een ware plaag voor de Duitsers en Italianen. Beiden schepen
maakten zich onsterfelijk bij de landingen in Sicilië en later ook tijdens D
Day in Normandie. Uit puur respect werden ze dan ook door de Engelse
Oorlogspers genoemd als : “ the terrible twins “.

Hr. Ms. Flores.
Hr. Ms. Soemba.

Hoofdstuk V
VREDE - Terug naar Nederlands Indië en dan voorgoed Vaarwel
Het weerzien van de familie na 6 jaar moet een geweldige happening zijn
geweest, want behalve mijn Vader was ook zijn oudere broer Jur ( die zich
had laten indelen bij de Engelse Troepen om Nederlands Indië te bevrijden
van de Jappen ) weer terug thuis aangekomen.
Beide zoons waren 6 jaar van huis geweest en stonden nu weer aan het
ouderlijk huis, spijtig genoeg was hun Vader , mijn Opa ( die ik nooit
gekend heb ) overleden in het Jappen kamp in 1942 en begraven op het
Kerkhof van Bandoeng. (Ik zelf ben in 1975 toen ik in Indonesia verbleef
voor de Koffie naar Bandoeng gegaan om het graf te zoeken, maar een groot
gedeelte van het Kerkhof was compleet verwaarloosd en ik heb het graf van
mijn Opa niet kunnen vinden).
Mijn Vaders verblijf in Indië was van korte duur, want de Nederlandse
Marine die de helft van hun vloot hadden verloren in WO2, begonnen
direct met de opbouw van een nieuwe vloot. Nederland was dan wel
bankroet na de Oorlog, maar de vraag naar producten wereldwijd uit Indië
was zoo groot, dat het geld in Nederland binnen stroomde, vooral de vraag
naar Hout, Rubber, Vegetarische Olie was enorm en Indië was
wereldproducent in deze grondstoffen. Mijn vader was dus in 1947 weer
terug in Nederland, ontmoette mijn Moeder, zij huwden en mijn Broer
werd kort daarna geboren, daarna nog een Meisje ( die vlak na geboorte
overleed ) en daarna kwam Ik.
Ook mijn Vaders zusje, Wiesje en haar man Kees Bertlink kwamen met hun
twee kinderen Candide en Ad in 1947 naar Nederland.
Zij verlieten Indië voorgoed en vestigden zich in Bloemendaal.

Hoofdstuk VI
HUWELIJK & KINDEREN
Het zijn de begin jaren 50 . wij wonen in Huisduinen, vlakbij Den Helder ,
de grote Marine havenplaats in speciale houten huisjes die daar na de
Oorlog waren gebouwd voor marine Personeel.. wij waren vaak met zijn
drie, mijn Moeder ,mijn Broer en Ik...mijn Vader was in 1950/51
commandant op Hr.Ms. Queen Wilhelmina, een schip dat President
Roosevelt in 1942 schonk aan onze Koningin Wilhelmina, Moeder van
Juliana..dit schip had de oorlog doorstaan.
Hr. Ms. Queen Wilhelmina.

Hr. Ms. Queen Wilhelmina.
In 1952 werd mijn Vader commandant op Hr. Ms. Ceram….
M 815.

...ondertussen was mijn Vader al gewaarschuwd dat hij overgeplaatst ging
worden naar de West ( de Antillen ) .
Mijn Vader vertrok toen met het oorlogsschip en WIJ ( Moeder , broer en
ik )zouden 3 maand daarna komen met de passagiersboot.....

Hoofdstuk VII
ANTILLEN
Wij hadden een prachtige tijd in Curaçao, zijn daar 3 jaar gebleven en
woonden op de Santa Rosa Weg, gingen elk weekend naar het strand het "
Spaanse water "... hebben daar veel dia's van, maar die kan ik spijtig genoeg
niet op de site plaatsen.. in 1955 werd mijn vader commandant van Hr.Ms.
Van Speijk en vertrok met dat schip terug naar Nederland .
Mijn Moeder, Broer en Ik volgden weer een paar maand later per
passagiersschip en zo kwamen wij in 1955 weer terug in Den Helder, mijn
Vader werd geplaatst op de Marine Basis in Den Helder en wij gingen
wonen in de Bali Straat....
Moi.

Mijn broer Jurjen.
Mijn Moeder en Ik.

Twee broers.
Marinebasis Parera.

Markt in Willemstad (1954).
Markt in Willemstad (1954).

Dierentuin – Moi, Jurjen , Moeder.
Moeder (1954).

Hoofdstuk VIII
TERUG NAAR DEN HELDER
Hr. Ms. Van Speijk - aankomst Den Helder (1955).

De naoorlogse jaren waren voor Nederland toch nog woelige jaren. Een
enorm herstel gefinancierd door de rijkdom uit Indië..de vloot werd eind
jaren 40 begin jaren 50 weer compleet opgebouwd met fantastische nieuwe
Kruisers de Zeven Provinciën en de Ruyter en zeer veel nieuwe destroyers,
waaronder de Overijssel, werkelijk prachtige schepen, groot, snel en state of
the art voor die periode... maar er waren moeilijk tijden in Indie, Indische
Studenten die in Nederland hadden gestudeerd begonnen steeds meer te
roepen om een onafhankelijk Indonesia en de eerste grote gevechten
begonnen plaats te vinden vooral 1947 tot 1949 was Nederland in complete
guerrillaoorlog met de Indonesische Rebellen onder leiding van Soekarno,
maar het was moeilijk een Nederlands-Indisch Leger met een Moederland
van 5 miljoen inwoners tegen Rebellerende Indo's met een bevolking van
80 miljoen inwoners. Nederlandse Militairen deden aan search and destroy,
politionele acties, maar een Guerrillaoorlog is niet te winnen ( de
Amerikanen kwamen daar later in Vietnam zelf achter ). De Internationale
druk op Nederland nam enorm toe, voornamelijk van Amerika die
Soekarno als rechtse dictator meer zag zitten dan een gevreesde
Communistische rebel (dat ondervonden ze 10 jaar later met Fidel in

Cuba) en onder deze druk van voornamelijk Amerika heeft Nederland
Indië opgegeven en werd de Republic Indonesia in december 1949
uitgeroepen met Soekarno als eerste president. Einde van bijna 400 jaar
kolonisatie , ook Borneo en alle eilanden moesten opgegeven worden, enkel
Nieuw Guinea ( het grootste eiland ter wereld - bleef Nederlands ).
Nederlandse bedrijven en Inwoners mochten blijven alle Militairen
moesten direct vertrekken, maar ook dit zou nog een staartje krijgen.

Hoofdstuk IX
EINDE VAN EEN TIJDPERK
Nederlands filmjournaal - voor Nederlands Indië (1947).
Politionele acties (1947-1949)

De militaire opbouw van de Nederlandse Militairen in Indië in 1947 was
enorm. De Indonesische vrijheidsstrijders bliezen veel bruggen en
spoorwegen op en vielen Nederlandse konvooien aan, de strijd was
voornamelijk op Java en Sumatra ( Indonesia bestaat uit meer dan 10.000
eilanden, de meesten onbewoond ).
Soekarno had echter de steun van Amerika en heeft deze ten volle benut en
de druk op Nederland werd zoo groot dat er onafhankelijkheid gegeven
moest worden.
Soekarno was slim na de onafhankelijkheid in 1949 moesten alle
Nederlandse Militairen en ambtenaren gelijk weg, maar de Nederlandse
Bedrijven en burgers mochten blijven die moesten de Indonesische
jongeren binnen de bedrijven opleiden en ook wist Soekarno dat onder
Nederlands bestuur er maar één koper was voor Indonesische Producten
namelijk de Staat der Nederlanden, die deze producten dan weer
wereldwijd verhandelde.
Nu moest Indonesia zelf de exportmarkten leren kennen en de
Nederlanders waren een dankbaar hulpmiddel, voor zolang zij nodig waren.
Ook de broer en moeder van mijn vader bleven in Indonesia, zij hadden
apotheken in Jakarta en Bandung en wij hadden ondertussen 2 nichten en
een neef in Indonesia wonen.

In 1956 begonnen de spanningen in Indonesia weer op te lopen. Indonesia
was nu 6 jaar onafhankelijk en Soekarno had nu genoeg mensen op
belangrijke posten binnen de Nederlandse bedrijven en die waren
voldoende opgeleid, dus begon de Nationalisering en dat ging in een snel
tempo, Soekarno besliste dat alle Nederlandse bezittingen en bedrijven in
Indonesia genationaliseerd werden en dat alle Nederlanders moesten
vetrekken en zo kwamen mijn Omaatje, mijn Oom Jur, Tante Dolly en hun
3 kinderen per boot aan in Nederland in 1957, hun bezittingen kwijt, de
apotheken genationaliseerd en slechts met een paar koffers uit hun geboorte
land verdreven.
Zij vestigden zich in Schiedam en mijn Oom Jur heeft toen met keihard
werken en veel risico’s het op zich genomen weer een eigen Apotheek te
openen en met succes.
Apotheek ’t Gouden Hert, mijn neef is in navolging van zijn vader en opa
ook apotheker geworden, de derde generatie.
Oom Jur & familie 1957 vertrek uit Indië naar Nederland.

Kruiser Zeven Provinciën.
In 1958 werd mijn Vader Oudste Officier op Nederlands modernste
Kruiser Zeven Provinciën, een geweldig schip met meer dan 30 Officieren
aan Boord en 600 bemanning.
Terug komend uit de Antillen, misten mijn Ouders erg het zonnige weer en
zo gingen wij in 1957 vanuit Den Helder voor de eerste keer met de DKW
op vakantie naar Grimaud, een dorpje in het binnenland vlak bij Saint
Tropez, voor 3 weken vakantie ( hoe hebben ze dit ooit kunnen vinden ) –
een helse weg heen over de Route Nationale, er leek geen einde aan te
komen in een DKW die niet vooruit te branden was met afwisselend Vader
en Moeder achter het stuur en mijn Broer en Ik samen met Boreas, een
gigantische boxerhond op de achterbank.
Later heb ik mij afgevraagd, toen ik zelf een huisje had in Mougins ( net
boven Cannes) en driemaal per jaar scheurde over de autoroute, hoe in
Godsnaam mijn ouders dat deden en niet één keer. Neen, het beviel daar zo
goed dat wij het volgende jaar wederom de enorme trip ondernamen, dat
was in 1958.

In 1960 woonden wij in Fontainebleau, dat was toch al een stuk dichterbij
en toen ook elk jaar vaste prik naar Grimaud.
Wij hebben dat volgehouden van 1957 tot en met 1964 met onderbreking
van 1959/60 toen mijn vader met de Overijssel in Nieuw Guinea was.
Jurjen en Boreas in Grimaud (1957).

Boreas, Moeder, Moi en Jur 1957.
Toulon (Zuid-Frankrijk, 1957). Hr. Ms. Friesland op bezoek (precies
tijdens onze vakantie, natuurlijk mijn Vader gelijk even aan Boord).

Hoofdstuk X
NIEUW-GUINEA
Soekarno deed niets zonder bedoelingen, alle Nederlanders waren nu
vertrokken en alle bedrijven waren nu in Indonesische Handen...en weer
begon Soekarno Oorlogstaal tegen Nederland te voeren en wel over Nieuw
Guinea.. Nieuw Guinea, het grootste eiland ter wereld bevolkt door
Papoea’s , deze waren doodsbenauwd voor Indonesië.
Ondertussen had Soekarno op afgelegen stranden reeds manschappen aan
land gezet en hij dacht Nederland ligt aan de andere kant van de Wereld en
ik heb de volledige steun van Amerika, dus ik annexeer Nieuw Guinea en
Soekarno stuurde zijn Marine op het eiland af...Nou, dat viel even tegen...in
slechts één confrontatie werden die paar Indonesische Oorlogsschepen, die
voornamelijk bestonden uit patrouille vaartuigen van de kaart geveegd, zij
waren geen partij voor de Nederlandse Marine.
Mijn vader werd door de Nederlandse Marine per vliegtuig naar Nieuw
Guinea gevlogen en nam het commando van de strijdkrachten op zich en
werd ook Commandant van de destroyer Hr.Ms. Overijssel een super-schip
( zie foto hieronder , bij de Officieren is mijn Vader de kleinste in het
midden en hij neemt ook de eed af van andere Officieren )...

Hr. Ms. Overijssel 1959-1960.
Mijn Vader was CTU – Commandant Task Unit
(Commandant over alle Nederlandse Troepen in Nieuw
Guinea) en ook Commandant van Hr. Ms. Overijssel.

Foto Officieren Hr. Ms. Overijssel 1959-1960, mijn Vader commandant in
het midden.

Mijn vader neemt de eed af bij de Officieren op de Hr. Ms. Overijssel in
Nieuw-Guinea (1959).

Van mijn jeugd herinner ik mij het meeste dat mijn Vader er niet was en na
een periode in Nieuw Guinea kwam mijn Vader als commandant van de
Overijssel in 1960 terug naar Nederland.. de situatie in Nieuw Guinea was
één van Oorlog met Indonesia, maar Indonesia kon geen kant op en het was
behalve veel geschreeuw ,weinig vechten.. de Indonesische Marine die al
niet veel voorstelde was niet meer en Soekarno lobbyde via de Amerikanen
in de Veiligheidsraad dat Nederland zijn laatste Kolonie in het Verre
Oosten moest opgeven, dit duurde nog een paar jaar van oeverloos veel
druk van Amerika op Nederland om Nieuw Guinea aan Indonesie te
overhandigen, ook omdat na de Korea Oorlog Amerika zeer bevreesd was
voor een Communistisch Zuid Oost Azië en een meer rechtse Dictator dan
Soekarno was er niet..Nederland voelde er niks voor en was eerder bereid
Nieuw Guinea autonomie te geven onder Nederlands bescherming, een
soort van Brits Common wealth idee.. Uiteindelijk werd de druk van
Amerika zoo groot dat Nederland in 1962 toestemde tot overhandiging van
Nieuw Guinea aan de Republiek Indonesia.. diep treurig en de Papoea's
waren in diepe rouw , onafhankelijkheid voor hen van Indonesië zat er niet
in. Nederland was nu voorgoed weg uit het Verre Oosten.
Hr. Ms. Overijssel vlak voor aankomst Nieuwe Diep
terug uit Nieuw Guinea.

Hoofdstuk XI
FONTAINEBLEAU
Mijn vader was koud van Boord gestapt of de Koffers stonden al weer klaar
in de gang van ons huis in Den Helder en een verhuiswagen voor de
deur..mijn Vader werd geplaatst bij de NATO in Fontainebleau / France en
zo vertrok de ganse familie in 1960 naar la douce France en gingen wij
wonen op 3, Boulevard Thiers , een geweldige tijd ! mijn Vader was nu
eindelijk aan wal, geen oorlogsschepen meer en wij hebben een super
periode gehad van 1960 t/m 1964 , mijn Moeder zei later altijd dat de 3
jaren in Curaçao en de 4 jaren in Fontainebleau de mooiste van haar leven
waren en ik kan mij daar best wat bij voorstellen....en toen eind 1963, mijn
Vader was 50 jaar Oud ( 7 jaar jonger dan ik nu ben ) en hij werd
gepensioneerd, met alle oorlogsjaren en tropenjaren- die telden dubbel -
had hij zijn Gepensioneerde Marine Leeftijd snel bereikt.
………….zo kwam er een einde voor mijn Vader in 1963 aan 33 jaar
Koninklijke Marine………..
……… wat zou de toekomst brengen ..?
Fontainebleau 1960/1964 .. de zwarte DKW ( dit kreng weigert) de trots
van de familie...op bezoek in Parijs mijn Oma ( met wit hoedje, de moeder
van mijn moeder,) mijn Opa ( moeders kant , eigenlijk stief Opa, was Oma's
2e man ) , mijn Tante (stief zusje van mijn Moeder ) en mijn broer Jur.

Bateaux mouches (rondvaart Parijs 1961 – Moi).
Fontainebleau 1961 te samen.

Nummer 3.

Hoofdstuk XII
BRASSCHAAT
Gepensioneerd in 1963,doch in 1964 bleven mijn Ouders nog in
Fontainebleau wonen, mijn Broer en Ik gingen op Internaat naar
Bloemendaal/Nederland. Mijn Vader toch nog jong ambieerde wel weer
een Job en zocht iets in de Scheepvaart of Havenbedrijf, hij kende weinig
anders dan varen en Schepen. Na een paar maand kreeg hij een job-offer als
Directeur bij Müller-Thomsen een Havenbedrijf voor een plaatsing in
Antwerpen en zo gebeurde het dat mijn Ouders uit Frankrijk naar
Brasschaat verhuisden en mijn Broer en Ik uit Nederland ook naar
Brasschaat kwamen. Midden 1964 was heel de familie weer bij elkaar,
inclusief een Paard dat wij in Frankrijk bezaten en 2 Boxer Honden..het
Paard werd gestald op de Hemelhoeve, mijn Ouders kochten een huis op de
Kasteellei Nr; 26 in Brasschaat en mijn broer en ik kwamen op het
Atheneum van Brasschaat.

Mijn Broer maakt dat jaar het Atheneum af en ging toen naar de
Zeevaartschool. Later toen hij voor Militaire Dienst werd opgeroepen werd
mijn Broer in navolging van mijn vader ook Zeeofficier en heeft veel
gevaren onder andere op de Hr.Ms Tsjerk Hiddens een prachtige
Destroyer.
Nicolo, ons paard meegekomen uit Fontainebleau ging op stal op de
Hemelhoeve en daar leerde ik veel nieuwe vrienden kennen en ben in
Brasschaat gebleven totdat ik begin jaren 70 in Koffie in Brazilie ging
werken....en zo gingen de jaren voorbij.....
Mijn Vader werkte bij Müller Thomsen tot 1976, toen ging hij ook hier met
Pensioen. Mijn Moeder verzwakte erg en had de ziekte van Parkinson en is
daar later ook aan overleden.
Het huis op de Kasteellei was verruild voor een appartement bij
Winkelcentrum Donk, mijn Vader leefde verder alleen op het
appartementje en heeft nog heel veel kunnen Golfen, hij was in 1970 lid
geworden van the Royal Antwerp Golf Club in Kapellen en heeft daar tot in
2002 gespeeld. In Mei 2003 is hij op 90 Jarige leeftijd overleden.
Een Jongen die op 17 jarige leeftijd Nederlands Indië verliet om een
opleiding tot Zeeofficier te volgen in Nederland is naar zijn geboorteland
slechts tweemaal terug gegaan, de eerste keer in 1936 om met de Van
Galen naar Shanghai te gaan en de tweede maal net na de 2e WO in
1946....In 1949 werd Nederlands Indië --> Indonesia, mijn Vader is nooit in
Indonesia geweest.

Hoofdstuk XIII
I N F O R M A T I E
De info die ik gekregen heb van Dutchfleet, het Koninklijk Marine Archief
en gewoon verhalen van Marine mensen op het Internet en emails is
enorm... van de ca 100 Nederlandse Oorlogsschepen die actief hebben
deelgenomen aan WO2, is de helft verloren gegaan, waaronder zware
Kruisers zoals onder andere de Java met 600 man aan boord, of Destroyers
zoals de Isaac Sweers met 200 man aan boord, maar er zijn 2 Nederlandse
Oorlogsschepen die werkelijk zéér bekend, berucht en gevreesd waren.. de
Engelse Pers schreven bij de Landing/aanval op Sicilië over the two Dutch
Gunboats als " the Terrible Twins " dat waren Hr.Ms. Soemba en Hr.Ms.
Flores, zusterschepen met ieder 135 man aan boord en met gigantisch
geschut goed voor continu snelvuur en deze schepen werden in de voorste
linie gevaren om het Artillerie geschut van de Duitsers op de Kust buiten
werking te schieten...met enorm succes... zelfs zo succesvol dat de Engelsen
het besluit namen om later tijdens D Day in Normandie bij de Geallieerde
landing de Soemba in de voorste linie te zetten, het verhaal gaat zelfs dat de
Soemba als eerste bij de uiteindelijk landing van de Geallieerde troepen tot
vlak onder de Kust voer om de Duitse Artillerie en Bunkers van zo dichtbij
mogelijk onder vuur te nemen, er zijn veel marine artikelen geschreven over
deze 2 beruchte Kanonneerboten.
Mijn Vader was commandant op de Soemba van Oktober 1944 tot het
einde van WO2, Augustus 1945.

TERRIBLE TWINS
Hr. Ms. Flores en Hr. Ms. Soemba
Hr. Ms. Flores (Koninklijke Marine)
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
Hr. Ms. Flores
Hr. Ms. Flores was een Nederlandse flottieljevaartuig van de Floresklasse
vernoemd naar het Indonesische eiland Flores. Het schip is gebouwd door
maatschappij voor scheeps- en werktuigbouw Fijenoord uit Rotterdam. Na
de in dienst name, nog datzelfde jaar op 15 juni, maakte de Flores samen
met de Soemba de oversteek van Den Helder naar Nederlands-Indië.

Tijdens deze reis deden de schepen de volgende havens aan: Sevilla, Tunis,
Port Said, Aden en Colombo. Op 10 augustus 1926 arriveerden beide
schepen in de haven van Sabang. In 1935 werd het schip opnieuw
geclassificeerd als kanonneerboot. Op 12 december 1939 vertrok de Flores
vanuit Nederlands-Indië via het Suezkanaal terug naar Nederland waar het
schip op 3 februari 1940 in Den Helder aankwam.
De Flores tijdens de Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Duitse aanval op Nederland in 1940 bevond de Flores zich op de
rede van Vlissingen. Op 14 mei ondersteunde de Flores de stelling in Zuid
Beveland met artillerievuur. In de nacht van 14 op 15 mei ging het schip
weer naar buiten waarna het op 17 mei samen met de Van Meerlant de
oversteek maakte naar het Verenigd Koninkrijk waar de schepen, op 18 mei,
veilig arriveerden. In het Verenigd Koninkrijk voerde de Flores
voornamelijk konvooidiensten uit. Tijdens de Tweede Wereldoorlog
escorteerde de Flores in totaal 3.070 schepen, waarvan 2.690 schepen langs
de oostkust van Engeland. In de zomer van 1943 werden de zusterschepen
Flores en Soemba weer verenigd in de Middellandse Zee. Tijdens de
landing op Sicilië ondersteunden de Flores en de Soemba de geallieerde
troepen door het beschieten van diverse doelen. De beschietingen gingen
op zo'n manier dat de Flores en Soemba van de Britse oorlogspers de
bijnaam Terrible Twins kregen.
De Flores na de Tweede Wereldoorlog
Op 1 april 1946 keerde het schip weer terug naar Nederland, toen het aan
de Parkkade te Rotterdam afmeerde. Tot april 1947 onderhield de Flores
veerdiensten tussen Rotterdam en Londen voor personeel in opleiding. In
oktober 1950 werd het schip opnieuw geclassificeerd als fregat. Vanaf 20
december 1950 diende de Flores als logementschip te Vlissingen. Begin juli
1960 werd de Flores omgedoopt in Hr. Ms. Van Speijk. Deze hernoeming
was het gevolg van de uit dienst name van de kanonneerboot Hr. Ms. Van
Speijk en het Koninklijk besluit van 11 februari 1831 nummer 81 waarin
werd bepaald dat steeds een schip van oorlog de naam van Van Speijk zal
dragen. Op 5 maart 1965 werd het nieuwe fregat Hr. Ms. Van Speijk te
water gelaten en kreeg het logementschip de oude naam terug.

Flores klasse
-Hr. Ms. Flores
-Hr. Ms. Soemba
Ze werden samen “the terrible twins” genoemd.
De kanoneerboten Hr. Ms. Soemba en de Hr. Ms. Flores werden door de
Engelsen met respect “the terrible twins genoemd”…
Deze 2 kanoneerboten, waren klein, flexibel inzetbaar en reuze handig…
Een aantal reacties die door de Engelsen dan ook ontlokt werden door hun
optreden bij Sicilië of bij D-day ’44 waren:
“Like terriers chasing rats, they refuse to leave them alone. They pour in shells so
fiercely and with such grim determination that it is no exaggeration to say that
they steam up and down the coast leaving a long snaking trail of empty, corditeblackened
shell cases floating astern. They show complete disregard for personal
danger and never miss an opportunity to bombard at close range.”
Of:
“In the early stages of the campaign the Dutch gunboats took on eight
strong Axis batteries on the top of a hill. The boats dashed in, and in an
incredibly short while secured direct hits on three of the shore batteries.
They killed the gun crews, and when our forward troops reached the
position they found the five other batteries abandoned.”
Of:
“Squat, camouflaged fighting ship of the Royal Netherlands Navy are playing a
considerable part in the operations off Sicily. Two gunboats in particular have
been bombarding enemy gun positions and troop concentrations on the eastern
beaches, non-stop day and night, since the start of the invasion.”
Oftewel, het waren een paar flinke lastpakken.

Jong,
Sako Lambertus de
“Koos”
Gehuwd; 2 zoons, 1
dochter.
Bron: www.unithistories.com.
12.02.1913
Bandoeng, Ned.
Oost-Indië
-
23.05.2004
Brasschaat, België
ltz3 28.08.1934
ltz2 28.08.1936
ltz1 16.08.1944
kltz ?
ktz 01.07.1959
(pens. 01.10.1963)
ON4
OHK3
OV2
XXV

De schepen waarop De Jong aan boord was en/of het commando voerde:
1937 Jongste officier op de reis van Hr. Ms. Van
Galen op reis naar Shanghai
Commandant, Hr. Ms. Laman de Vries
01-04-1940 - 08-05-1940 Commandant, Hr. Ms. De Mok I
05-1940 - 14-05-1940 Commandant, Hr. Ms. Laman de Vries
(vaartuig viel in Duitse handen)
15-09-1940 - 13-11-1942 Aan boord, Hr. Ms. Isaac Sweers
14-06-1943 - 15-08-1944 Aan boord, Hr. Ms. Johan Maurits van
Nassau
15-08-1944 - 04-10-1944 Commandant, Hr. Ms. Friso
25-10-1944 - 06-08-1945 Commandant, Hr. Ms. Soemba
27-02-1946 - 23-03-1946 Commandant, Hr. Ms. Ambon
19-04-1949 - 29-01-1950 Commandant, Hr. Ms. Queen
Wilhelmina
11-01-1951 - 10-02-1951 Commandant, Hr. Ms. Queen
Wilhelmina
02-04-1951 - 06-08-1952 Commandant, Hr. Ms. Ceram
30-12-1954 - 01-03-1955 Commandant, Hr. Ms. Van Speijk
1957 - Oudste officier, Hr. Ms. Zeven Provinciën
12-01-1959 - 01-02-1960 Commandant, Hr. Ms. Overijssel

BRC (Brasschaat Riding Club) 1967.

Mijn vader bij mij op bezoek in Brazilië in 1973.

Bij ons op bezoek in Mougins/France in 2000.
Mijn vader, mijn Liefste Aty & Floortje.

INMEMORIAM
Sako Lambertus de Jong
Bandung / Ned Indië 12 feb 1913 - Brasschaat / België 23 mei 2003
Geschreven door: Robert Jan de Jong.
Met dank aan: Mijn broer Jurjen de Jong neven en nichten voor hun
commentaar en foto’s.
Dutch Fleet voor alle informatie en hun topic over mijn Vader, hetgeen
geleid heeft tot het schrijven van dit verhaal.
Royal Dutch Navy Officers worldwar 2 (1940-1945).
Nederlands Instituut voor Militaire Historie.
KIM Den Helder.
De oud marine mensen die gereageerd hebben op mijn internet oproep
over Hr. Ms. Overijssel in Nieuw Guinea.