Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Werk<br />
Dit schilderij werd wellicht als negende in de reeks<br />
van de Vijftien Mysteries van de Rozenkrans vervaardigd,<br />
en moest samen met Caravaggio's Rozenkransmadonna de<br />
Noorderzij<strong>be</strong>uk van de Sint-Pauluskerk decoreren.<br />
De reeks, die <strong>be</strong>staat uit werk van Ru<strong>be</strong>ns, Jordaens<br />
en Van Dyck, kwam pas na 1618 tot voltooiing, toen ook<br />
de bouwwerken aan de kerk afgelopen waren.<br />
Het schilderij is zeer typerend voor de flamboyante<br />
stijl van de jonge Van Dyck, die rond deze periode ook<br />
aan de slag ging als vrijmeester.<br />
Opvallend is het duidelijke spel van de diagonalen.<br />
Net zoals bij Ru<strong>be</strong>ns' Kruisoprichting (Antwerpen, O.L.V.<br />
Kathedraal) zijn alle personages met elkaar verbonden en<br />
versterken ze de overheersende diagonale lijn.<br />
Het resultaat is dat Van Dyck op deze wijze toch<br />
<strong>be</strong>weging weet te scheppen in een op zich erg statisch<br />
gegeven.<br />
Deze <strong>be</strong>weging werkt tweeledig hier. Enerzijds leidt<br />
ze onze blik naar <strong>be</strong>neden, naar de gevallen Christus die<br />
met een blik van vertwijfeling naar zijn moeder opkijkt.<br />
Anderzijds is er ook een opwaartse <strong>be</strong>weging naar het<br />
doel van deze lijdensweg: Golgotha. Deze plaats is zelf<br />
niet te zien, maar de gestrekte arm van de <strong>be</strong>ul en zijn<br />
wijzende vingers tonen dat het ergste lijden nog moet<br />
komen.<br />
De kleuren <strong>be</strong>staan hier overheersend uit bruintinten<br />
met als opvallende uitzonderingen Maria en Johannes.<br />
Vooral de rode mantel van Johannes is zeer fel.<br />
Dit gebruik van rood is zeer zeker schatplichtig aan<br />
Ru<strong>be</strong>ns, die een dergelijk kleurgebruik steevast toepaste,<br />
vooral dan in zijn grotere werken.<br />
Wat bij dit schilderij ook in het oog springt, is dat<br />
Van Dyck hier nog opvallend vlezige en volkse types<br />
gebruikt als figuranten, wat zeer kenschetsend is voor zijn<br />
eerste Antwerpse periode.<br />
De kruisdraging<br />
Ca 1 6 17, olieverf op paneel,<br />
221 x 161,5 cm<br />
Antwerpen, St. ·Pouluskerk<br />
Foto: Guido Caolens n. v.<br />
Met donk oon de St. ·Poulusvrienden<br />
OPENBAAR KUNSTBEZIT IN VLAANDEREN 1999/2 15
Change language