Een kwestie van feeling Welzijn in huis Het zoeken naar een steeds beter welzijn, dat ons het hele jaar door vergezeld, moet overeenstemmen met de controle van het energieverbruik. De energie is absoluut noodzakelijk om onze woning te verwarmen en af te koelen, en dus hangt ons comfort af van de energetische behoefte die nodig is om ze te produceren. We willen allemaal in gezondere en comfortabelere omgevingen leven, met ideale comfortparameters, en het is juist dat steeds bredere bevolkingsklassen van deze behoefte, die vandaag als essentieel worden beschouwd, kunnen genieten. De eerste stap die ondernomen moet worden voor die zoektocht is het kennen van de omstandigheden die ons welzijn beïnvloeden.
De theorie van het welzijn volgens professor Ole Fanger Index van discomfort en vergelijking van het welzijn gebaseerd op de temperatuur van de lucht, de gemiddelde stralingstemperatuur, de relatieve vochtigheid en de snelheid van de lucht. PDD- Voorzien percentage van onvoldaanheid = Functie (PMW- Voorziene gemiddelde beoordeling) 100 80 60 40 20 0 Gevoel van koude Gevoel van welzijn Is het mogelijk om comfort te beschrijven? Elkeen heeft een subjectieve waarneming van comfort. We kunnen toch proberen om een subjectieve definitie te geven, zoals “een gevoel van fysisch-mentaal welzijn”. Reeds in de jaren ’60-’70 heeft wetenschappelijk onderzoek, zoals dat van prof. Ole Fanger, een “theorie van het welzijn” geformuleerd. Deze onderzoeken tonen aan dat dat gevoel beïnvloed wordt door meervoudige factoren, en vooral door de temperatuur: de “ideale” waarden voor ons welzijn zijn 21°C tijdens de wintermaanden en 26°C tijdens de zomermaanden. Buiten deze range wijzigt ons 'goed gevoel'. De correcte harmonie in de ruimtes waar we leven is een primaire keuze. Het “juiste klimaat” bestaat dus uit het bereiken van een evenwichtige verhouding tussen de mens en de omringende omgeving. Deze verhouding staat in verband met veel factoren: algemeen gezien kunnen ze onderscheiden worden in omgevingsfactoren (temperatuur, relatieve vochtigheid, snelheid/ distributie van de lucht, kwaliteit van de lucht, lawaai) en individuele factoren (uitgevoerde fysieke activiteiten, thermische weerstand van de kleding, enz.). Temperatuur Het extern wijzigen van de temperatuur naargelang de seizoenen is een natuurlijke toestand; voor ons welzijn moet de temperatuur in huis steeds perfect geregeld zijn, in elk vertrek, volgens precieze referentiewaarden. Om dit resultaat te verkrijgen moeten correcte setpoints van de temperatuur voor elk vertrek bepaald worden, in functie van het type van activiteiten die uitgevoerd worden en tijdens elk seizoen, en moeten dankzij een aandachtige regeling grote schommelingen vermeden worden. Gevoel van warmte -3 -2 -1 0 1 2 3 PMW = Functie (Temperatuur, Relatieve vochtigheid, Snelheid van de lucht, Fysieke activiteiten, Kleding) Vochtigheid Iedereen heeft ervaring met hoeveel de vochtigheid invloed heeft op ons comfort: het klimaat van de omgeving mag niet te droog of te vochtig zijn. Te lage waarden van de relatieve vochtigheid veroorzaken problemen zoals hoofdpijn, droogte van de ademhalingswegen en elektrostatische ontladingen. Te hoge waarden daarentegen veroorzaken een gevoel van benauwdheid en aangroei van schimmels en bacteriën. De vochtigheid moet dus gecontroleerd worden zodat de interne omgeving onafhankelijk gemaakt wordt van de wijzigingen van de externe weersomstandigheden. Snelheid en distributie van de lucht De distributie en de snelheid van de lucht hebben een veelbetekenende invloed op het waargenomen comfortniveau. Het correcte beheer van deze parameters vermijdt de stratificatie, de stroomvorming, de stagnatie van de lucht en de problemen die hiermee in verband staan. Kwaliteit van de lucht In de moderne bouw worden voor nieuwe woningen steeds hogere thermische en akoestische isolatieniveau's voorzien, die dus ook invloed hebben op de isolatie van de externe lucht. De lucht in huis neigt dus te stagneren en de kwaliteit ervan gradueel te verslechteren, door de aanwezigheid van vervuilende stoffen die achtergelaten worden door personen, dieren en voorwerpen. De lucht moet dus geforceerd verversd worden, en deze handeling moet gecontroleerd uitgevoerd worden door de invoer van gefilterde lucht die een ideale temperatuur en vochtigheid heeft. Lawaai De aanwezigheid van lawaai en trillingen in huis draagt sterk bij tot het onbehagen van de personen. Naast de akoestische vervuiling kunnen ze bijdragen tot licht ongunstige thermohygrometrische omstandigheden zodat een situatie van ongemak in de huiselijke omgeving bepaald wordt. De installatie van de klimaatregeling moet de afwezigheid van lawaai in de behandelde vertrekken of buiten het gebouw garanderen, en tegelijkertijd vermijden dat de installatie zelf lawaai afkomstig van buiten doorstuurt. Gisteren · Geen isolering · De lucht circuleert langs spleten van de venster en de deur · De vervuilende stoffen hopen niet op Vandaag · Isolering · De lucht wordt niet verversd · De vervuilende stoffen blijven hangen in de ruimte Factoren van de huiselijke vervuiling Wanneer de woning excessief geïsoleerd is - de isolatie is alleszins absoluut noodzakelijk om het warmteverlies te beperken - wordt stilstand van de lucht veroorzaakt, met als gevolg het verblijf van vervuilende stoffen binnen de huiselijke muren. Er bestaan meerdere factoren die bijdragen tot deze vervuiling, zoals bijvoorbeeld radon, emissies van materialen die gebruikt worden voor de inrichtingen, emissies van elektronische instrumenten, vochtigheid, de afgifte van bacteriën van personen en huisdieren. Deze situatie is geassocieerd met de mogelijkheid op risico's voor de gezondheid. De wetenschappelijke gemeenschap heeft ziektes gedocumenteerd in verband met een te hoge concentratie in de ruimtes van vluchtige organische verbindingen (VOC) van biogenische en antropogenische aard, evenals de verhoging van het risico op allergies, een van de huidige ziektes die erkend worden door OMS waaraan vooral kinderen blootgesteld staan. Bovendien zijn factoren zoals passieve rook en radon (een radioactief gas dat gevaarlijk is in hoge concentraties) even schadelijk. Het microklimaat heeft eveneens invloed op de staat van de algemene gezondheid van het gebouw zelf: de condensatie, De verschillende luchtvervuilers Waarneembare geuren Koolmonoxide Stikstofdioxide Formaldehyde · Keukengeuren, lichaamsgeuren Vluchtige organische verbindingen · Waterdamp aanwezig in de lucht of als gevolg van huiselijk gebruik (douche, keuken…) · Rook afkomstig van tabak of de keuken Verborgen elementen · Mijten, insekten, dieren, pollen · Radon is natuurlijk aanwezig in de zon · Vluchtige organische verbindingen · Koolmonoxide Gemiddelde blootstelling aan bepaalde vervuilende stoffen Woning Andere vertrekken Extern In de wagen 50% 41% 5% 48% 35% 35% 63% 34% 1 % 69% 18% 3 % 10% veroorzaakt door de stagnatie van damp, veroorzaakt het verval van de materialen van de inrichting, terwijl de aanwezigheid van schimmels dikwijls te wijten is aan abrupte temperatuurwisselingen en koude wanden. De luchtverversing door het openen van de vensters is geen oplossing voor het probleem, door de aanwezigheid van vervuilende weersinvloeden buiten en door het niet gecontroleerde verlies van warmte of koude afkomstig van deze handeling. De kwestie kan ook niet opgelost worden met een eenvoudig ventilatierooster, dat niet geschikt is om de gecontroleerde verversing te regelen of de invoer van externe vervuilende stoffen te beperken. Er bestaan daarentegen andere geschikte oplossingen, die aanbevolen worden en doeltreffend zijn voor de gezondheid van de omgeving waarin we wonen: de gecontroleerde mechanische ventilatie, de filtering van de externe lucht, de regeling van de ventilatie en het recupereren van de warmte van de uitgestoten lucht. 4 % 2 % 2 %